3. Inhoudsopgave
De vraag 7
Het antwoord 13
Denkrichtingen 15
Opzet onderzoek 25
Discovering 31
Arbeidsmarkt 37
Mobiliteit 41
Vraag naar werk 43
Schoolverlaters 45
Nuggers 51
Achtergrondinformatie 57
Colofon 61
BEREIKBAARWERK.
4 5
4. De vraag
Veel (productie/logistieke) bedrijven op bedrijventerreinen aan de Westkant
van Amsterdam hebben een grote behoefte aan nieuwe werknemers. Deze
behoefte gaat de komende jaren flink groeien door de komst van nieuwe
bedrijven en het uittreden van oudere werknemers.
Volgens Haven Amsterdam worden tot 2020 zeker 15.000 werknemers
gezocht voor de haven (de scope van dit onderzoek). Vooral logistieke
dienstverleners zoeken nieuwe mensen. De bedrijven zijn volgens Haven
Amsterdam op zoek naar gemotiveerde (laagopgeleide) mensen die ‘willen’
werken. Opleiding is hierbij niet het eerste selectiecriterium. Het gaat vooral
om functies die geschikt zijn voor Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL)
en/of ‘learning on the job’.
Niet meegenomen in dit onderzoek, maar wel interessant zijn de andere
terreinen aan de West-as (als tegenhanger van de kantorenlocatie De bedrijven zijn
Zuidas). Het gaat om bedrijven op de bedrijventerreinen Hoogtij
volgens Haven
(Zaandam), Zwanenburg, Lijnden (Badhoevedorp), Hoofddorp Noord en
Amsterdam
Schiphol (Centrum, Oost en Rijk). Deze gebieden kennen vergelijkbare
uitdagingen als de haven van Amsterdam.
op zoek naar
gemotiveerde
(laagopgeleide)
mensen die
‘willen’ werken.
BEREIKBAARWERK.
6 7
5. Haven Amsterdam wil samen met Amsterdam Nieuw West (= stadsdelen
Osdorp, Geuzenveld/Slotermeer en Slotervaart) ervoor zorgen dat juist
mensen uit deze buurten aan de slag kunnen bij bedrijven in de haven en
aan de West-As. Nieuw West heeft namelijk heeft een forse ambitie om
verschillende categorieën buurtbewoners aan het werk te helpen c.q. te
zetten. Deze ambitie is vertaald in het programma Koers Nieuw West.
De buurtbewoners die aan het werk moeten, zijn:
1) De Nuggers.
2) De vroegtijdige schoolverlaters. Met al dan niet afgeronde VMBO en
MBO-2.
3) De andere werkzoekenden.
Het aanbod van
werk is vooral Het aanbod van werk is vooral buiten de eigen buurt: op de bedrijven-
buiten de terreinen van de West-as. In de praktijk en uit onderzoek (Nicis, februari
2008) blijkt dat de beperkte mobiliteit van laagopgeleiden één van de
eigen buurt: op belangrijkste factoren die het vinden van een baan moeilijk maakt.
de bedrijven- Werkgevers en gemeenten moeten volgens het Nicis daarom actiever
worden met het scheppen van vervoersmogelijkheden.
terreinen van de
West-as
Haven Amsterdam en Amsterdam Nieuw West hebben deze handschoen
opgepakt. Bureau H2O en Designthinkers zijn gevraagd hierbij te
ondersteunen. Dit heeft zich vertaald in een concreet project/onderzoek
waarbij werk zoeken, werk aanbieden en vervoer van en naar het werk aan
elkaar gekoppeld moet worden. Deze drie-eenheid moet als een
samenhangende service/dienst worden uitgewerkt en neergezet. Dit alles
onder de titel Bereikbaar Werk.
BEREIKBAARWERK.
8 9
6. Welke mobiliteitsdienst
De bovenstaande gedachte is vertaald in de volgende centrale vraag voor
dit onderzoek:
moet ontwikkeld worden
Welke mobiliteitsdienst moet ontwikkeld worden om de vraag naar werk in
Nieuw West en het aanbod van werk in de haven van Amsterdam beter op
elkaar af te stemmen?
om de vraag naar werk
In dit rapport wordt verslag gedaan van de resultaten van het onderzoek.
De formulering van het project en het daadwerkelijk onderzoek (interviews
en workshops) hebben voor de kredietcrisis plaatsgevonden.
in Nieuw West en het
aanbod van werk in de
haven van Amsterdam
beter op elkaar af te
stemmen?
BEREIKBAARWERK.
10 11
7. Het antwoord
Het is op dit moment niet nodig om een nieuwe mobiliteitsdienst te
ontwikkelen om vraag naar werk uit Nieuw West en aanbod van werk in de
Het is op dit
haven van Amsterdam aan elkaar te koppelen.
moment niet
De slechte bereikbaarheid van het gebied is niet het enige probleem van de
nodig om een
huidige mismatch tussen vraag naar en aanbod van werk. Gebrek aan
nieuwe
opleiding, onbekendheid gebied, concurrentie van de Zuidas,
taalachterstand, gebrek aan netwerk zijn factoren die de mismatch mobiliteitsdienst
eveneens voeden. Hiernaast is het de vraag of de twee groepen waarmee
te ontwikkelen
gesproken is ‘schoolverlaters’ en ‘Nuggers ‘ heel interessant zijn voor de
om vraag naar
bedrijven in de haven. Waarschijnlijk niet, maar op basis van twee
workshops kan en mag dit niet gesteld worden.
werk uit Nieuw
West en
aanbod van werk
in de haven van
Amsterdam aan
elkaar te
koppelen.
BEREIKBAARWERK.
12 13
8. Denkrichtingen
Op basis van de vertrekpunten van het onderzoek, de centrale vraag en
design
alle informatie die is verzameld, zijn een vijftal concepten benoemd die
interessant zijn om nader uit te werken. Hierbij is het belangrijk dat de
concepten ontworpen en ontwikkeld worden vanuit het standpunt van de
GOWEST!
bereikbaarheids- banenmakelaar eindgebruikers. Hiernaast is het slim te werken vanuit een holistische
makelaar Nieuw West benadering zodat alles wat er wordt bedacht en gemaakt naadloos op
en Westpoort
elkaar aansluit en elkaar versterkt. Ofwel: de uitgangspunten van service
Het is slim om
design.
te werken vanuit
Bereikbaarheidsmakelaar
een holistische
Mobiliteit gaat in de komende jaren een heel belangrijke rol spelen in het bij
benadering zodat
elkaar brengen van de vraag naar werk (Nieuw West) en het aanbod van
positionering werk (bij de bedrijven in de haven van Amsterdam en lang de West-As). Het
aanpassen
alles wat er
Haven vs landscape heeft nu echter geen zin om een specifieke mobiliteitsdienst te ontwikkelen.
Westpoort
wordt bedacht en
Daarvoor is het te vroeg. De vraag naar (nieuwe) werknemers wordt pas
over een paar jaar echt urgent. Hiernaast is in de haven van Amsterdam gemaakt naad-
al een basis gelegd voor het oplossen van mobiliteitsvraagstukken. Om
loos op elkaar
de bereikbaarheid te verbeteren is vijf jaar geleden de Stichting Westpoort
aansluit en
Bereikbaar opgericht met de Westpoort Bus als belangrijkste dienst en een
makelaar die vraag naar vervoer en aanbod van vervoer verbindt.
elkaar versterkt.
centrale hub De Westpoort Bus is een effectief en efficiënt functionerend systeem van
communicatie
besloten vervoer waar nu al ruim 20 bedrijven aan meedoen. Denk hierbij
aan DSV, TNT, Starbucks, PPG, Voorbij Beton, Roll Roy en Nissan.
haven
college Wanneer er tussen de haven of Nieuw West concrete projecten worden
opgezet dan is het m.b.t. de vervoerproblematiek aan te bevelen gebruik te
maken van de kennis, expertise en mankracht van de Stichting Westpoort
BEREIKBAARWERK.
14 15
9. Bereikbaar. Samen met de bereikbaarheidsmakelaar kan naar
oplossingen worden gezocht voor de specifieke vervoervraagstukken.
Gezien het bereikbaarheidsprofiel van de haven, wordt verwacht dat de
Westpoort Bus een belangrijke rol gaat vervullen.
GoWest!
Het zou goed zijn als Nieuw West een proactieve service-organisatie
(GoWest!) opzet die zich richt op het opbouwen van netwerken en een
structurele relatie met bedrijven in de haven van Amsterdam.
Vanzelfsprekend met het doel om uiteindelijk mensen uit de wijken van
Nieuw West aan het werk te krijgen in de haven. GoWest! moet als spil
functioneren en contact onderhouden met alle partijen die zich
bezighouden met werkzoekenden, de ROC’s, het Haven College en
de bedrijven in de haven, et cetera.
Het zou goed zijn
als Nieuw West Het zou goed zijn als ook de haven een banenmakelaar krijgt om juist vanuit
het perspectief van de bedrijven en Haven Amsterdam relaties op te
een proactieve
bouwen en te bestendigen, het Haven College zal hierin een grote rol
service- spelen. Niet alleen voor het lager, maar misschien juist voor hoger
organisatie opzet gekwalificeerd personeel. Zij kunnen de haven van Amsterdam voor andere
groepen in Nieuw West op de kaart zetten/ onder de aandacht brengen. Bij
die zich richt op
het beïnvloeden van houding en gedrag is mond-tot-mond
het opbouwen reclame de meest effectieve vorm van reclame. Als er iemand uit je eigen
kring in de haven werkt en een baan met met status heeft zal dit je beeld
van structurele
van de haven beïnvloeden. Daarnaast kan dit ‘charme-offensief’ van Nieuw
relatie met West de weg naar de haven voor alle soorten werknemers makkelijker
bedrijven in de maken.
haven van
Amsterdam.
BEREIKBAARWERK.
16 17
10. Hiernaast kan met
Positionering
Op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie is de positionering van het
zo’n dynamische hub het
bedrijvengebied soms onduidelijk. Waar ligt het? Welke bedrijven zitten
hier? Wat voor type werk? Welke mogelijkheden zijn er voor mij (werken/
leren/parttime/zonder opleiding) et cetera? Hoe kom ik er?
Hoewel www.werkenindehaven.nl al veel informatie geeft, kan het absoluut
gebied
geen kwaad om naast een aanscherping van de positionering een
communicatieplan op te zetten voor alle verschillende doelgroepen en
stakeholders in Nieuw West, uitgevoerd door Nieuw West.
gevoelsmatig worden
Hieraan gekoppeld moet Haven Amsterdam kiezen voor juiste benaming
van het gebied en dit ook eenduidig neerzetten. Hierbij moet kritisch
gekeken worden naar de benaming Haven Amsterdam omdat de haven
verkleind en het gevoel
nog maar voor een heel klein deel de bedrijven en de arbeidsmarkt
vertegenwoordigt.
Op dit moment vormt de onduidelijkheid rond de naam van het gebied een
van veiligheid worden
ernstige drempel om een imago op te bouwen.
Daarnaast vormen de assosiaties die mensen met het woord ‘haven’
hebben een probleem bij het breder positioneren van het gebied.
vergroot.
Er is besloten om het gebied aan te blijven duiden als haven. Wij denken
dat het daarom goed is de Amsterdamse haven een nieuwe lading te
geven. Positioneer het gebied bijvoorbeeld als de ‘nieuwe’ haven. De haven
van de 21ste eeuw, een innovatief, multifunctioneel en kleurrijk gebied.
Breng de haven meer naar de stad. Of liever: breng wat meer Amsterdam
in de haven. Zorg ervoor dat de haven van Amsterdam een onmiskenbaar
eigen en onderscheidend Amsterdams karakter krijgt ten opzichte van
andere havens en industriegebieden.
BEREIKBAARWERK.
18 19
11. Centrale hub
Zoals zoveel bedrijventerreinen mist de haven van Amsterdam een kern
Het doel van
c.q. ziel. Het is de moeite waard om te kijken of er op een centrale plaats in
het gebied een vervoershub kan komen met extra functies (een AH to go, deze hub is
leenauto’s en -fietsen, restaurant, uitzicht op de haven, fotopunt, etc.).
primair het
Het doel van deze hub is primair het verkorten van de reistijd uit Nieuw
verkorten van de
West maar ook vanuit Haarlem.
reistijd uit Nieuw
Hiernaast kan met zo’n dynamische hub het gebied gevoelsmatig worden
West, maar ook
verkleind en het gevoel van veiligheid worden vergroot. De hub geeft
menselijke maat aan het gebied. Je moet er naartoe kunnen lopen en het
vanuit Haarlem
kan functioneren als ontmoetingsplaats. Het kan eventueel zelfs het gezicht,
symbool, van de haven worden.
Aanpassen landscape
De haven van Amsterdam moet een aantrekkelijk en menselijk gebied
worden om te werken en te reizen. Mensen vinden de omgeving waar ze
werken vaak van groot belang. Als de keuze zich voordoet tussen twee
ongeveer dezelfde functies waarvan er één in haven en één meer in de stad
zullen veel mensen niet voor de haven kiezen puur vanwege de uitstraling
en het missen van menselijke maat.
Voor een deel kan dit worden opgelost door meer voet- en fietspaden
en verlichting aan te brengen. Hiernaast moet meer gedaan worden aan
het gevoel dat er altijd activiteit is in de haven. Als je nu door het gebied
rijdt, zie je niet wat de bedrijven doen en of er überhaupt mensen werken.
Nieuwe bedrijven zouden met het kantoor aan de wegkant moeten staan en
een meer open karakter moeten krijgen.
Via informatiepanelen of videoschermen kan bijvoorbeeld worden uitgelegd
BEREIKBAARWERK.
20 21
12. wat er binnen de verschillende bedrijven gebeurt. Of een continue
attractie bedenken waardoor het gebied een enorme bekendheid krijgt in
en om Amsterdam. Denk hierbij aan de London eye. Een ander idee is om
op de daken van de bedrijven een (licht)kunstwerk aan te brengen om zo
het gebied vanuit de lucht onder de aandacht te brengen.
BEREIKBAARWERK.
22 23
13. Opzet onderzoek
In het traject om te komen tot een onderzoeksvoorstel heeft Haven
Amsterdam ingestemd met de Service Design-methodiek.
Service design
Service design of service inovatie is het ontwerpen van het geheel aan
interactiemomenten/ raakpunten tussen dienstenleverancier en de
eindgebruiker door gebruik te maken van creatieve processen en methodes
(design thinking).
De service design methodiek die Designthinkers en Bureau H2O hanteert, is
een inovatiemodel van 5 stappen.
1) Discovering
Een onderzoek naar de context waarbinnen het project plaatvindt
(stakeholders, bestaande diensten, cultuur, visies, etc) en benchmarking.
Een onderzoek naar de beleving van de eindgebruiker (customer jour-
ney), front office medewerkers en de sociale ruimte (ethnographisch
veldwerk).
2) Concepting
Het ontwikkelen van ideën samen met de eindgebruikers en opdracht-
gever.
Het uitwerken en testen van een prototype en het ontwerpen van een
storyboard en/of visieel concept.
3) Designing
Het ontwerpen van een service blauwdruk en alle raakpunten van de
BEREIKBAARWERK.
24 25
14. dienst (website, aankleding, locaties, etc). Nuggers (gecombineerd met inburgeraars). Hiernaast zijn in oktober 2008
zes werkgevers uitgebreid geïnterviewd.
Met de groep werknemers die in de haven van Amsterdam werken en in
4) Building
Nieuw West wonen is niet gesproken. Het is helaas niet gelukt om deze
Het bouwen van alle raakpunten (interactief platform, fysieke locatie,
groep via de werkgevers aan tafel te krijgen.
trainen van personeel, etc). De processen en organisatie van de dienst
uitwerken en het ontwikkelen van een marketing- communicatie strategie.
Aanvullend op de interviews en de workshop heeft een Schotse collega
(Lauren Currie) twee weken lang etnografisch veldwerk gedaan in het
5) Implementing
gebied (o.a. rondgereisd door Nieuw West en de haven, vervoermiddelen
Openen van ‘winkel’ en in werking stellen van de strategie.
uitgeprobeerd, bedrijven bezocht).
De scope van dit onderzoek is voorlopig de eerste twee stappen. Te weten
Op basis van alles wat we gehoord en gezien hebben (fase Discovering) en
Discovering en Concepting (een deel).
de kennis en ervaring met mobiliteit en de bedrijven in de haven hebben we
een aantal concepten bedacht. Deze concepten moeten in een volgende
Voor de stap Discovering zijn vijf workshops georganiseerd met de
fase (Concepting) worden uitgewerkt, gevisualiseerd en getest met direct
onderstaande partijen:
betrokkenen. De resultaten van het onderzoek zijn in november 2008 in
twee bijeenkomsten gepresenteerd en besproken met Haven Amsterdam,
1. Potentiële werknemers: De nuggers.
Koers Nieuw West en het stadsdeel Osdorp.
2. Potentiële werknemers: De vroegtijdige schoolverlaters.
3. Potentiële werknemers: Andere werkzoekenden.
4. Huidige werknemers.
Voor de stap
5. Werkgevers.
Discovering zijn
De afspraak hierbij was dat Haven Amsterdam en het stadsdeel Osdorp
vijf workshops
voor de selectie en het uitnodigen van de deelnemers zouden zorgen. Dit
bleek minder eenvoudig dan gedacht, waardoor de geplande data eind mei georganiseerd
en juni 2008 niet haalbaar bleken te zijn. In overleg is besloten om de groep
andere werkzoekenden (klanten DWI) te laten vervallen. Er was namelijk
nauwelijks bereidheid bij DWI om aan dit traject mee te werken. Bureau H2O
is vervolgens zelf aan de slag gegaan met alle andere groepen. Dit heeft
geleid tot twee workshops in september 2008 met schoolverlaters en
BEREIKBAARWERK.
26 27
16. Als Haven Amsterdam het Discovering
gehele gebied meer onder
In een serie van interviews zijn bedrijven gevraagd naar bereikbaarheid,
mobiliteit, imago, veiligheid, soorten arbeid, openstaande vacatures, relatie
met de lokale arbeidsmarkt, relatie met Amsterdam Nieuw-West en de visie
op de toekomst.
de aandacht wil Er is gesproken met:
- OBA
brengen, dan zal de naam - Eurotank
- Starbucks
- DSV Solutions
en het imago van het
- Nissan
- Continental Chocolate
Imago Amsterdamse Haven
gebied volgens de
Het imago is in kaart gebracht door de werkgevers op te laten schrijven
welke woorden men associeert met de haven van Amsterdam. Zie pagina
32 en 33 voor het resultaat.
bedrijven wel aangepast
De havenbedrijven (OBA en Eurotank) hebben geen probleem met het
bestaande imago. Dit klopt namelijk met de werkelijkheid. De haven van
Amsterdam kennen echter nog maar ca. 17 echte havengebonden
bedrijven naast de ca. 1900 andere bedrijven. Aardig om te melden is
c.q. aangescherpt moeten
dat OBA dit beschouwt als havenvervaging.
De niet-havenbedrijven voelen niet dat ze in de haven zitten. Ze zeggen
ook nooit dat ze gevestigd zijn in het Amsterdamse havengebied. Ze praten
worden.
eerder over Amsterdam, tussen Amsterdam en Haarlem, bedrijfsterrein
BEREIKBAARWERK.
30 31
17. Amsterdam West of Westpoort. Alle werkgevers noemen het gebied anders.
De bedrijven stellen vast dat de naam en het imago van het gebied niet
aansluiten bij de werkelijkheid. Als Haven Amsterdam het gehele gebied in
het kader van de werkgelegenheid meer onder de aandacht wil brengen,
dan zal de naam en het imago van het gebied volgens de bedrijven wel
aangepast c.q. aangescherpt moeten worden.
De bedrijven
stellen vast dat
de naam en
het imago van
het gebied niet
aansluiten bij de
werkelijkheid.
BEREIKBAARWERK.
32 33
18. Het imago van de Amsterdamse Haven volgens de werkgevers
BEREIKBAARWERK.
34 35
19. Arbeidsmarkt
De bedrijven hadden op het moment van de interviews (oktober 2008)
weinig vacatures voor mensen met weinig opleiding. De bedrijven hebben
niet echt moeite met het vinden van nieuwe werknemers. In de toekomst
(over 5 – 10 jaar) verwachten de niet havengebonden bedrijven vanwege
de vergrijzing een lichte stijging van de vacatures. Dit wordt door de
bedrijven niet als een onoverkomelijk groot probleem ervaren. De bedrijven
Hoger opgeleid
willen zich hier natuurlijk wel goed op voorbereiden. Een aantal bedrijven
personeel en
heeft hoge verwachtingen van het Haven College. Het zou voor deze
bedrijven mooi zijn als het Haven College een deel van de werving van
mensen met een
nieuwe werknemers gaat invullen. Andere concrete plannen zijn nog niet
technische
aanwezig.
achtergrond zijn
Hoger opgeleid personeel en mensen met een technische achtergrond zijn
overigens wel
overigens wel moeilijk te vinden. De bedrijven hebben hier met veel meer
moeilijk te
concurrentie op de arbeidsmarkt te maken. Deze potentiële werknemers
hebben veel meer keuze en kunnen dus ook op een leukere en meer
vinden. De
aansprekende locatie werken (bijvoorbeeld op de Zuidas).
bedrijven
De bedrijven zijn in eerste instantie niet geïnteresseerd waar de hebben hier met
werknemers vandaan komen. Hierdoor komen de medewerkers overal
veel meer
vandaan. Al snel werd duidelijk dat er maar weinig mensen uit Amsterdam
concurentie op
Nieuw-West bij de bedrijven werken en er dus niet of nauwelijks een relatie
is met de aangrenzende stadsdelen/ wijken. Bij alle bedrijven werken
de arbeidsmarkt
mensen uit heel Nederland (zelfs Friesland).
te maken.
Bij de bedrijven zijn overigens wel banden met bepaalde wijken, maar die
zijn vaak gebaseerd op het verleden van organisaties. Zo heeft
Continental Chocolate nog veel mensen uit Haarlem Noord (Droste-fabriek
BEREIKBAARWERK.
36 37
20. aan het Spaarne). OBA heeft bijvoorbeeld mensen uit de ‘havenbuurt’
Spaarndammerbuurt. Hier werken ook nog veel mensen uit dezelfde
familie. Starbucks heeft weer veel personeel uit de Zaanstreek. Dit zijn weer
mensen die overgekomen zijn van de koffiebranderij van Ahold. Deze
verbanden tussen werk en wijk verdwijnen overigens wel langzaam.
Haven Amsterdam heeft geen beleid om banden met de aangrenzende wijk
aan te halen. De bedrijven staan hier wel open voor omdat dit voordelen
kan hebben. Het is bijvoorbeeld gemakkelijker om personeel dat dichtbij
woont te behouden (i.v.m. reistijd). De bedrijven zien het echter niet als
hun verantwoordelijkheid om meer mensen uit Nieuw West te halen. Het is
vooral aan de stadsdelen, Haven Amsterdam en de mensen zelf om hier
actie op te ondernemen.
Het werven van nieuwe (laagopgeleide) werknemers, gebeurt vooral via de
uitzendbureaus. Een ander beproefde wervingsmethode is het netwerk van
de eigen werknemers (oud-collega’s, vrienden, familie). Bij de
havenbedrijven wordt ook veel gewerkt met inhuur. Hier speelt de werving
van familieleden (vader – zoon) ook het sterkste.
BEREIKBAARWERK.
38 39
21. Toch speelt mobiliteit Mobiliteit
nog nauwelijks een rol
Mobiliteit is voor alle bedrijven een belangrijk kwestie. De meeste vinden
de bereikbaarheid van de vestiging voor het personeel slecht. Zeker als het
gaat om openbaar vervoer en fiets/brommer. Bedrijven vinden het gebied
ook sociaal- en verkeersonveilig. Zeker voor medewerkers die op de fiets
bij het aantrekken van
of met de brommer komen. Toch speelt mobiliteit nog nauwelijks een rol bij
het aantrekken (en behouden) van medewerkers. Het maakt de bedrijven
eigenlijk niet uit hoe en waar men vandaan komt, als men maar komt.
medewerkers. Het maakt De bedrijven die gebruik maken van de Westpoort Bus (bedrijfsvervoer) zijn
hier tevreden over. Bij Starbucks en DSV is de inzet van de Westpoort Bus
ook echt van strategisch belang. Starbucks heeft bijvoorbeeld veel
de bedrijven eigenlijk
buitenlands personeel in het centrum van Amsterdam Centrum woont dat
geen eigen vervoer heeft. De Westpoort Bus is noodzakelijk om op de
locatie te komen. Hiernaast heeft Starbucks twee vestigingen in het gebied
waartussen frequent wordt gependeld. Bij DSV komt 80 % met de
niet uit hoe en waar men
Westpoort Bus omdat de lonen laag zijn en veel medewerkers (mede
hierdoor) geen auto hebben. De andere bedrijven waarmee gesproken
is, zien de Westpoort Bus meer als een aanvulling om een deel van de
medewerkers op het werk te krijgen.
vandaan komt.
Bij de meeste bedrijven is de auto het belangrijkste vervoermiddel. Voor
een deel veroorzaakt door het gegeven dat medewerkers overal vandaan
komen. Bovendien zijn er in het voortraject niet altijd goede OV-
verbindingen voorhanden waardoor reistijd zwaar gaat tellen. Bijvoorbeeld
voor mensen die in Haarlem wonen is het net te ver fietsen en met het OV
of de Westpoort Bus moet men via Sloterdijk reizen. Al met al kost dit circa
30 minuten extra (t.o.v. de auto). Hetzelfde geldt voor een groot deel van de
mensen die in Nieuw West woont. Al het OV loopt via Sloterdijk waardoor
men zeker 20 minuten extra reistijd kwijt is.
BEREIKBAARWERK.
40 41
22. Vraag naar werk
Er zijn in Amsterdam Nieuw West veel organisaties die zich bezighouden
met werklozen en werkzoekenden vanuit diverse invalshoeken. Denk hierbij
aan integratie, re-integratie, leerwerk trajecten, maatschappelijke
participatie, vrijwilligerswerk et cetera.
Voor dit onderzoek zijn twee workshops met potentiële werknemers
gehouden: schoolverlaters in een leerwerktraject (WW&W) en allochtone
vrouwen (mappers en nuggers) die bij Vrouw & Vaart cursussen volgen of
vrijwilligerswerk doen.
Zonder dit te kunnen staven, bestaat de indruk dat al deze instanties niet
of nauwelijks met elkaar samenwerken. Hiernaast is het de vraag of deze
Zonder dit te
partijen de kennis, de expertise en het netwerk hebben om de weg te
kunnen staven,
vinden in de haven. Een effectieve en gecoördineerde aanpak van werk
zoeken en vinden in de haven van Amsterdam wordt hierdoor moeilijk. bestaat de
indruk dat al
deze instanties
niet of
nauwelijks
met elkaar
samenwerken.
BEREIKBAARWERK.
42 43
23. Schoolverlaters
Mobiliteit
De auto en de motor zijn veruit het populairste vervoermiddel van de
jongeren. Geen van de ondervraagden heeft een eigen auto. En de helft
heeft nog geen rijbewijs. Bijna iedereen gaat nu met het OV naar het werk.
Twee jongens rijden met een bestelbusje voor het werk. Dit geeft binnen de
groep de nodige status.
De fiets is zeker
De fiets is zeker niet de eerste keuze van jongeren. Uit praktische niet de eerste
overwegingen wordt hier wel vaak gebruik van gemaakt. Het OV (bus
keuze van
en tram) is voor de meeste wel een noodzakelijk kwaad. Toch geven de
jongeren. Uit
meeste jongens aan dat het geen probleem is de bus te nemen als men
zo eenvoudig op het werk kan komen. Voor het werk in de haven verwacht
praktische
men dat dit qua busvervoer goed geregeld is.
overwegingen
Locatie haven wordt hier wel
De meeste jongeren weten waar de haven is. Een paar jongens is nog nooit
vaak gebruik van
in het gebied geweest. Ze weten wel precies aan te geven waar Station
gemaakt.
Sloterdijk is. De reistijd van het Osdorpplein naar Sloterdijk schat men
redelijk goed in. De reistijd per fiets schat men alleen veel te hoog in.
Imago havengebied
Bij de Amsterdamse haven denken de jongeren aan woorden als boten,
kranen, vrachtwagens, containers, laden en lossen. Van een goed of slecht
imago is eigenlijk geen sprake. Wat opvalt, is vooral het gebrek aan kennis
over de haven. Ofwel: de onbekendheid van een groot werkgelegenheids-
gebied naast de eigen wijk. (zie pagina 46 en 47)
De jongeren weten niet wat voor werk er in de haven is en welke bedrijven
BEREIKBAARWERK.
44 45
24. er zitten. De jongeren geven aan graag aan het werk te willen en dat ze
best in de haven willen werken. Ze weten alleen niet hoe ze dit moeten
aanpakken. Het is de vraag of de begeleiders van deze jongens voldoende
contacten hebben in de haven om de jongeren goed te begeleiden in hun
zoektocht.
Wat opvalt, is dat de jongens opgeleid zijn voor één specialistisch beroep
zoals timmerman, stukadoor en glaszetter. Uit de gesprekken met de
jongens wordt duidelijk dat ze niet zo flexibel zijn. Ze zullen niet zo
eenvoudig een overstap kunnen en willen maken naar een ander beroep.
Qua werk gaat de voorkeur dus vooral uit naar deze beroepen. De jongeren
vinden eenvoudig fysiek werk geen probleem zolang er maar een stoer
imago omheen hangt.
Het is echt de vraag of deze groep werkzoekenden echt geschikt is voor
De jongeren een functie in de haven (bij een logistieke dienstverlener).
weten niet wat
voor werk er in
de haven is en
welke bedrijven
er zitten.
BEREIKBAARWERK.
46 47
26. Nuggers
Mobiliteit
De meeste (allochtone) vrouwen uit de onderzoeksgroep zouden het liefst
met de auto naar het werk in de haven gaan. In de praktijk zal dit anders
uitpakken omdat de meeste vrouwen geen rijbewijs of geen auto hebben.
De meeste
Een deel van de vrouwen geeft aan dat de fiets een goede optie is voor het
(allochtone)
woon-werkverkeer. De haven van Amsterdam is echter te ver weg (en te
vrouwen uit de
onveilig).
onderzoeksgroep
Het OV wordt nu veel gebruikt. Over de tram is men een stuk positiever
zouden het liefst
dan over de bus. Het OV is voor de vrouwen een goede optie voor het
woon-werkverkeer. Zeker om in de haven te komen. De vrouwen waren
met de auto naar
over het OV en de fiets veel positiever dan jongeren. Vanzelfsprekend zijn
het werk in de
er voldoende punten waarop het OV nog kan verbeteren.
haven gaan.
Locatie haven
De meeste vrouwen weten niet waar de Amsterdamse haven is. De
vrouwen konden wel redelijk goed inschatten hoe lang het duurt om op
station Sloterdijk te komen.
Imago havengebied
De meeste vrouwen denken bij de haven aan boten, vis, zee, hijskranen,
containers, vrachtwagens. (zie pagina 50 en 51)
Ook hier geld dat onbekendheid zo groot is dat er eigenlijk geen sprake is
van een imago probleem.
BEREIKBAARWERK.
50 51
27. Het imago van de Amsterdamse Haven volgens de nuggers
BEREIKBAARWERK.
52 53
29. Achtergrondinformatie
Bureau H2O
Bureau H2O (www.bureauh2o.nl) concentreert zich op een tweetal
gebieden:
Consulting
Het begeleiden en oplossen van marketing-, communicatie-,
organisatie- en beleidsvraagstukken. Bureau H2O verzorgt zowel het
proces- als projectmanagement. En ondersteunt opdrachtgevers of
projectteams bij de concrete uitvoering van deelprojecten. Focus op de
mobiliteitsmarkt. Zowel denken als doen (o.a. dagelijks managen Westpoort
Bus in Amsterdam).
Concepting
Het verzinnen tot en met het daadwerkelijk in- of uitvoeren van een idee
of concept o.a. neerzetten bereikbaarheidsmakelaar Westpoort, opzetten
Westpoort Bus, ontwikkelen Multitours Taal op Weg (nieuwe methode van
inburgeren), ontwikkelen plan voor Zuid-Willemsvaart in ’s-Hertogenbosch
(parkeeraccommodatie onder Zuid Willemsvaart en aanleg
wandelboulevard), opzetten Now!Move (initiatief met partners om het
aandeel fietsen in Nederland substantieel te verhogen) en ontwikkelen van
een Narrowcasting-project voor ProRail op 20 stations.
De opdrachten waarvoor Bureau H2O wordt gevraagd, hebben veelal het
thema verkeer en vervoer als insteek, maar kunnen nooit losgezien worden
van de thema´s milieu, ruimte en economie.
BEREIKBAARWERK.
56 57
30. DesignThinkers
De vraagstukken waarvoor Bureau H2O wordt ingeschakeld, zijn o.a.:
• (aanbesteding) openbaar en besloten vervoer DesignThinkers is een strategisch design bureau. Wij werken in een groot
• mobiliteitsmanagement internationaal netwerk van bureaus, universiteiten en professionals. Ons
• parkeren doel is om met de meest talentvolle creatieve geesten te werken.
• multimodale reisinformatie
• marketing en communicatie Ons klantenpakket bestaat uit een breed scala aan bedrijven en
• stimuleren fietsgebruik organisaties, locale en nationale overheden. Bijvoorbeeld: Shell
Internationaal, Ministerie van Economische Zaken, Greenpeace, TNO,
Bureau H2O voert opdrachten uit (of heeft opdrachten uitgevoerd) voor o.a. EVD, NFIA, SenterNovem, Waterschap, M&S Mode, Apeldoorn, Den Helder,
Ontwikkelingbedrijf Noord Holland Noord, Ronde om Texel, Haven
ProRail, Haven Amsterdam, Stichting Westpoort Bereikbaar, Brabant Water,
Amsterdam etc
Verkeer.advies, ministerie van Verkeer en Waterstaat, KNV, Connexxion,
Nederlandse Spoorwegen, Projectbureau Leidsche Rijn, Connekt,
CliniClowns, F. Van Lanschot Bankiers en WNF. DesignThinkers is pionier op het gebied van service design en social
design.
Wij zijn mede-oprichter van het Service Design Netwerk Nederland en
een internationale Social Design Taskforce met vertakkingen in Engeland,
Finland, Frankrijk, Schotland, Oostenrijk en Nederland. Daarnaast werkt
DesignThinkers binnen het International Service Design Network samen aan
het verder ontwikkelen van service design tools en methodes.
BEREIKBAARWERK.
58 59
31. Colofon
Tekst: Harm Geels en Arne van Oosterom
Design: FINE. Josefine van den Eerenbeemt
Fotografie: Lauren Currie en Arne van Oosterom
BEREIKBAARWERK.
60 61
