1. SIRI PEDOMAN BAHASA KEBANGSAAN
BETULKAN YANG LAZIM DAN
LAZIMKAN YANG BETUL
PANDUAN dan PEDOMAN
PENULISAN SURAT-MENYURAT
RASMI DAN PENGUNAAN BAHASA
JABATAN PELAJARAN MELAKA
MAT HASSAN BIN ABDULLAH
KETUA UNIT BAHASA MELAYU
JABATAN PELAJARAN MELAKA
KE ARAH BAHASA MELAYU YANG TERBILANG
1
2. DENGAN INGATAN YANG BERKEKALAN BUAT MEREKA
YANG MEMPUNYAI JATI DIRI TERHADAP BAHASANYA
SENDIRI DAN BUAT MEREKA YANG TERUS BERJUANG
MENDAULATKAN BAHASA KEBANGSAAN NEGARA.
2
3. KANDUNGAN
Setitis Tinta Seindah Bahasa
Penghargaan
Konsep
Matlamat Umum
Objektif
Jenis
Ciri Utama
Proses Penulisan
Format Umum
Rangka Umum Isi Kandungan
Perincian Format
Kesalahan Bahasa dalam Surat Rasmi
Pedoman Ejaan
3
4. SETITIS TINTA SEINDAH BAHASA
سم ﷲ الرحمن الرحيم
السالم عليكم ورحمة ﷲ وبركاته
Saya merakamkan kesyukuran ke hadrat Allah SWT. kerana dengan limpah
kurnia dan izin-Nya, Unit Bahasa, Jabatan Pelajaran Melaka berjaya
menerbitkan sebuah buku panduan penulisan surat rasmi yang sinonim
dengan gelaran "Betulkan Yang Lazim dan Lazimkan Yang Betul”. Buku
panduan ini merupakan koleksi risalah panduan penggunaan bahasa yang
diterbitkan oleh Unit Bahasa setiap kali perhimpunan bulanan Jabatan
diadakan.
Bahasa Melayu telah dipilih menjadi Bahasa Kebangsaan untuk seluruh rakyat
dan negara. Peranan , kedudukan dan perkembangan bahasa Melayu telah
mencapai kejayaan yang gilang-gemilang sejak hampir setengah abad yang
lalu. Bahasa Melayu telah dinobatkan sebagai bahasa pengantar pendidikan,
bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan negara. Walau bagaimanapun, setelah
52 tahun negara mencapai kemerdekaan, masih wujud perasaan kurang
megah dan tiada rasa bangga sebilangan pengguna bahasa terhadap Bahasa
Kebangsaan. Kekeliruan dan kerancuan dalam penggunaan bahasa,
khususnya dalam penulisan surat rasmi masih terus berlaku dan dipandang
ringan. Walhal bahasa itulah yang sebenarnya menandai kewujudan kita
sebagai satu bangsa bagi sebuah negara yang berdaulat, bak kata pepatah,
“Bahasa Menunjukkan Bangsa” dan “Bahasa Jiwa Bangsa”.
Sehubungan dengan itu, buku panduan ini boleh dijadikan sebagai rujukan
dan pedoman kepada seluruh warga Jabatan Pelajaran Melaka agar dapat
menghasilkan laras bahasa penulisan surat rasmi yang tepat, betul dan
menepati peraturan berbahasa selari dengan slogan Jabatan, “CEPAT,
TEPAT dan HEBAT”. Semoga usaha murni untuk memartabatkan bahasa
Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan negara akan terus giat
dilaksanakan sehinggalah bahasa Melayu menjadi bahasa lingua franca di
pentas antarabangsa.
(HAJI ISA BIN HAJI ABU)
Pengarah Pelajaran Melaka
4
5. PRAKATA
Buku Betulkan Yang Lazim dan Lazimkan Yang Betul dihasilkan untuk
dijadikan sebagai pegangan dan panduan kepada seluruh warga Jabatan
Pelajaran Melaka tentang penulisan surat rasmi dan juga pedoman ejaan.
Buku ini dibahagikan kepada 11 tajuk. Tajuk satu hingga tajuk sembilan
memberikan tumpuan kepada inti penulisan buku ini, iaitu tentang suratmenyurat rasmi. Tajuk-tajuk tersebut, termasuklah konsep surat rasmi,
matlamat, objektif, jenis surat rasmi, ciri utama surat rasmi, proses penulisan,
format umum, rangka umum isi kandungan surat dan tajuk perincian format.
Tajuk 12 ialah Kesalahan bahasa dalam surat rasmi. Dalam tajuk ini,
beberapa contoh surat rasmi akan diguna pakai dan setiap kesalahan bahasa
yang dikenal pasti akan dianalisis serta dibuat pembetulan dalam bentuk
jadual. Satu contoh surat rasmi yang telah dimurnikan akan dikemukakan
sebagai rujukan dan pemahaman pembaca. Tajuk akhir, iaitu tajuk Pedoman
Ejaan. Tajuk ini dibahagikan kepada 11 bahagian yang fokus kepada aspek
ejaan dan tatabahasa.
Saya mengucapkan syukur kepada Allah SWT. Kerana dengan limpah kurniaNya buku pedoman bahasa ini dapat diterbitkan. Saya mengambil
kesempatan ini untuk merakamkan setinggi-tinggi pengahrgaan dan ucapan
terima kasih kepada YBhg. Tuan Haji Isa bi Haji Abu , Pengarah Pelajaran
Melaka yang telah mencetuskan idea sehingga terhasilnya buku ini. Ucapan
terima kasih juga saya tujukan kepada Encik Razali bin Bahrom, Ketua Sektor
Pengurusan Akademik, semua pegawai dan kakitangan Unit Bahasa yang
telah memberikan dorongan dan kerjasama dalam penerbitan buku panduan
ini.
Semoga buku kecil ini akan dapat dijadikan panduan dan rujukan kepada
seluruh warga Jabatan demi merealisasikan slogan Jabatan, ”CEPAT, TEPAT
dan HEBAT”.
(MAT HASSAN BIN ABDULLAH)
Ketua Unit Bahasa Melayu,
Jabatan Pelajaran Merlaka.
5
6. KONSEP SURAT RASMI
Surat yang dikeluarkan oleh jabatan sektor awam (Kerajaan Persekutuan,
Kerajaan Negeri, Pihak Berkuasa Tempatan, dan Badan Berkanun) untuk
pelanggan di jabatan sektor awam, sektor swasta, atau orang awam
Surat yang dikeluarkan oleh sektor pengurusan swasta untuk pelbagai tujuan.
Segala yang bertulis atau bercetak untuk dihantar kepada penerima yang tidak
terbatas sifat dan saiznya.
Surat yang ditulis untuk urusan rasmi yang berhubung dengan pejabat seperti
pejabat kerajaan, syarikat, atau institusi.
Wahana perhubungan dan perwakilan bertulis antara individu dengan individu,
individu dengan institusi dan sebaliknya, dan antara institusi dengan institusi.
Surat yang berkaitan dengan urusan atau tanggungjawab rasmi.
Surat yang menggunakan bahasa rasmi yang baku.
Surat yang menggunakan format tertentu yang telah ditetapkan.
MATLAMAT UMUM
Memulakan atau meneruskan hubungan atau komunikasi.
Mewujudkan bahan rujukan kerja.
Melaksanakan tugas dokumentasi.
OBJEKTIF
Melaksanakan maksud-maksud rasmi kerajaan dengan cara berkomunikasi
melalui surat. Dalam hal ini, surat menjadi bukti bertulis yang nyata dan sahih
tentang sesuatu perkara yang dimaksudkan.
JENIS SURAT RASMI
Surat rasmi peribadi
o Surat undangan sosial
6
7. o Surat balasan undangan
o Surat ucapan terima kasih
o Surat ucapan tahniah
o Surat ucapan takziah
o Surat mohon maaf
Surat rasmi tak peribadi
o Surat permohonan
o Surat panggilan temu duga
o Surat panggilan kursus
o Surat tawaran kerja
o Surat panggilan mesyuarat
o Surat menjawab panggilan temu duga/kursus/kerja
o Surat aduan
o Surat laporan
o Surat menempah barangan/perkhidmatan
o Surat pengesahan penerimaan barangan/perkhidmatan
CIRI UTAMA
Unsur kerasmian
o Mengandungi maklumat organisasi yang perlu ditandatangani oleh
Ketua Jabatan atau pegawai yang diberikan kuasa untuk
menandatanganinya bagi pihak Ketua Jabatan atau bagi pihak
organisasi.
o Dokumen rasmi yang sah dan bersifat bukan peribadi.
o Mengungkapkan hal atau urusan rasmi.
Aspek isi
o Mengandungi satu perkara atau hasrat sahaja.
7
8. o Idea dan isi mestilah padat dan tepat menurut tujuan surat.
o Ringkas dan boleh disertai data sokongan.
o Lazimnya, memerlukan tindakan atau jawapan.
Aspek format
o Ditulis dalam format yang ditetapkan oleh pihak kerajaan atau
organisasi, sama ada sebagai surat biasa, pekeliling am, perjawatan,
dan sebagainya.
o Mempunyai maklumat pengirim dan penerima yang lengkap.
Aspek bahasa
o Menggunakan laras bahasa surat rasmi.
o Menggunakan bahasa Melayu baku yang baik dan tepat termasuklah
aspek ejaan, tatabahasa, penggunaan kata atau istilah, dan tanda
bacaan.
o Mengutamakan kesantunan berbahasa.
PROSES PENULISAN
Persiapan (Prapenulisan)
Penyusunan idea/draf dan penulisan
o Penyusunan rangka isi
o Pengembangan isi
o Penjalinan isi
o Penataan format
Penyuntingan/pengeditan (pascapenulisan)
o Penyemakan isi
o Penyemakan bahasa
o Penyemakan pertautan (koheren)
o Penyemakan format
8
9. FORMAT UMUM
Surat rasmi hendaklah ditulis berdasarkan peraturan atau tatacara yang telah
ditentukan. Ringkasnya, surat rasmi lazimnya mengandungi maklumatmaklumat yang berikut:
o Kepala surat
o Maklumat penerima
o Rujukan dan tarikh
o Ungkapan sapaan
o Tajuk atau perkara
o Isi kandungan atau maksud
o Penutup surat
o Slogan atau moto
o Tandatangan pengirim surat, nama, dan jawatannya
o Penerima salinan surat
o Tandatangan ringkas pendraf/jurutaip dan nombor rujukan rekod
RANGKA UMUM ISI KANDUNGAN
Tujuan surat ditulis.
Maklumat pemberitahuan, iaitu fakta atau keterangan yang hendak
diberitahukan kepada penerima surat.
Maklumat tindakan, iaitu butir tindakan yang perlu diambil oleh penerima
surat.
Maklumat tambahan, iaitu butir tindakan susulan penulis surat sekiranya
penerima surat tidak mengambil tindakan seperti yang dikehendaki.
Isi kandungan dikemukakan dalam tiga bahagian, iaitu:
o Pembukaan surat yang mengandungi tajuk dan perenggan pengenalan.
9
10. o Badan surat yang mengandungi tujuan surat ditulis, butir-butir yang
diberitahukan, butir-butir tindakan oleh penerima, dan butir-butir tindakan
susulan penulis surat (jika berkaitan).
o Penutup surat yang mengandungi kenyataan harapan penulis, gesaan
untuk mendapatkan jawapan segera, ucapan terima kasih, dan tandatangan
penulis bagi pihak organisasi.
PETIKAN DARIPADA PEKELILING PERKHIDMATAN BILANGAN 5
TAHUN 2007
BEBERAPA PANDUAN SURAT-MENYURAT YANG DIPETIK DARIPADA
PEKELILING PERKHIDMATAN BILANGAN 5 TAHUN 2007
PANDUAN PENGURUSAN PEJABAT
30 April 2007
BAHAGIAN VI
6.3. Penyediaan surat rasmi Kerajaan hendaklah mengandungi elemen-elemen
berikut:
o alamat pengirim
o alamat penerima
o nombor rujukan
o tarikh surat
o tajuk surat
o pembukaan dan pengakhiran surat dan
o penomboran perenggan, muka surat dan lampiran
6.4. Huraian bagi setiap elemen adalah seperti berikut:
o Alamat Pengirim:
Muka surat pertama hendaklah menggunakan kepala surat yang
mengandungi nama, alamat, nombor telefon dan nombor faksimili
agensi pengirim. Ini akan memudahkan penerima menjawab surat atau
menghubungi agensi pengirim di samping memberi gambaran bahawa
surat berkenaan adalah atas urusan rasmi Kerajaan;
o Alamat Penerima :
Alamat penerima di dalam surat rasmi Kerajaan hendaklah dibuat seperti
berikut:
10
11. o
Agensi Kerajaan
- hendaklah dialamatkan kepada ketua agensi berkenaan mengikut
gelaran rasmi jawatannya, manakala surat yang khusus kepada ketua
agensi hendaklah didahului dengan kata hormat, gelaran kebesaran,
nama, gelaran jawatan dan alamat rasmi agensi berkenaan. Surat yang
ditujukan kepada pegawai tertentu hendaklah ditambah di bawah
alamat dengan perkataan ‘untuk perhatian’ (u.p. nama pegawai
berkenaan).
o Orang Ramai / Individu
Surat kepada orang ramai atau individu hendaklah dialamatkan kepada
nama dan alamat individu berkenaan. Bagi individu yang mempunyai
gelaran kebesaran, kata hormat dan gelaran hendaklah dinyatakan pada
namanya.
o Pihak Berkuasa Berkanun / Pertubuhan / Firma
Surat kepada Pihak Berkuasa Berkanun, Pertubuhan atau Firma
hendaklah dialamatkan kepada ketua badan, pertubuhan atau firma
berkenaan mengikut gelaran rasmi jawatannya, diikuti dengan nama
dan alamat rasminya.
o Surat Melalui Peguam
Surat kepada orang awam atau firma melalui peguam hendaklah
dialamatkan kepada peguam yang dilantik bagi menguruskan hal ehwal
orang awam atau firma berkenaan.
Permulaan Surat :
Surat yang ditujukan kepada jabatan/agensi Kerajaan hendaklah dimulakan
dengan ‘Tuan’ manakala kepada orang ramai hendaklah dimulakan dengan
‘Tuan’ atau ‘Puan’. Surat yang khusus kepada Ketua Jabatan/Agensi yang
mempunyai gelaran kebesaran hendaklah didahului dengan kata hormat dan
gelaran kebesarannya. Begitu juga bagi surat kepada orang awam yang
mempunyai gelaran kebesaran.
Nombor Rujukan :
Surat hendaklah mempunyai nombor rujukan failnya supaya mudah dikesan
untuk tindakan lanjut. Nombor rujukan ini hendaklah dicatatkan di ruang atas
sebelah kanan surat sebagai rujukan kami. Surat jawapan kepada surat yang
diterima hendaklah juga dicatatkan nombor rujukan fail pengirim sebagai rujukan
tuan di atas rujukan kami;
Tarikh Surat :
Tarikh surat hendaklah dicatatkan di bahagian atas sebelah kanan;
Tajuk Surat :
11
12. Surat perlu diberikan tajuk (atau perkara) yang dapat menggambarkan kandungan
surat berkenaan. Setiap surat hendaklah seboleh-bolehnya dihadkan kepada satu
tajuk (atau perkara) sahaja. Bagi surat jawapan, tajuk yang sama hendaklah
digunakan.
Pembuka Kata dan Akhir Surat :
Surat boleh dimulakan dengan cara yang difikirkan sesuai oleh penulis, tetapi
setiap surat hendaklah diakhiri dengan perkataan ‘Saya yang menurut perintah’
di sudut kiri sebelah bawah surat sebelum tandatangan pegawai yang berkenaan.
Jika pegawai yang menandatangani surat itu bukan Ketua Jabatan, pegawai
berkenaan hendaklah menandatanganinya bagi pihak (b.p.) Ketua Jabatan. Nama
pegawai itu hendaklah menggunakan huruf besar di sudut kiri surat di bawah
tandatangannya;
Penomboran Perenggan, Muka Surat dan Lampiran :
Semua perenggan dalam surat, kecuali perenggan pertama, hendaklah
dinomborkan secara berturutan. Surat yang mengandungi lebih daripada satu
muka surat, muka surat seterusnya hendaklah juga diberi nombor yang
berturutan. Lampiran yang disertakan kepada surat hendaklah dinomborkan di
bahagian atas sebelah kanan, misalnya Lampiran 1 atau Lampiran A dan
nombor lampiran ini mestilah sama dengan nombor yang dirujuk di dalam surat.
Nombor rujukan surat hendaklah dicatatkan di bahagian atas sebelah kiri.
Surat hendaklah disediakan dalam tiga (3) salinan. Salinan asal dihantar
kepada penerima, salinan kedua dikandungkan dalam fail yang berkenaan dan
salinan ketiga pula dikandungkan dalam fail timbul (float file). Jika ada
keperluan, salinan tambahan perlu diedarkan sebagai salinan kepada (s.k.).
6.10. Semua surat yang diterima hendaklah diambil tindakan segera. Sekiranya surat
itu memerlukan jawapan segera ia hendaklah dibalas dalam masa yang singkat.
Sekiranya jawapan segera tidak dapat diberikan, penulis surat itu hendaklah
dimaklumkan melalui surat akuan terima yang menyatakan bahawa jawapan yang
lengkap akan disusuli dalam satu jangka masa yang dinyatakan.
PERINCIAN FORMAT
Kepala Surat
o Nama organisasi, alamat lengkap organisasi, nombor telefon,
nombor faksimile, laman web, dan alamat e-mel.
o
Format kepala surat direka pelbagai bentuk, selaras dengan identiti
atau keperibadian organisasi.
o Memuatkan logo atau lambang organisasi. - Sekiranya surat
tersebut sudah mengandungi kepala surat yang telah lengkap
12
13. tercetak dengan nama dan alamat pengirim, maka tidak perlu ditaip
lagi.
CONTOH
JABATAN PELAJARAN MELAKA
Jalan Istana,
Peti Surat No. 62,
75450 Melaka.
Tel.: 06-2323777/778/779 Faks.:06-2320500
Laman web: http://jpnmelaka.gov.my
Maklumat Penerima
Bahagian ini mengandungi maklumat seperti yang berikut:
o nama penerima dan jawatannya.
o perkataan untuk perhatian (u.p.) jika memerlukan seseorang yang
tertentu mengambil tindakan terhadap surat tersebut perkataan melalui ditulis kepada ketua jabatan jika penerima surat bukan ketua
jabatan.
CONTOH
Unit Kurikulum,
Sektor Pengurusan Akademik,
Jabatan Pelajaran Negeri Melaka,
Jalan Istana,
75450 Bukit Beruang,
Melaka.
(u.p.: Encik Mat Hassan bin Abdullah)
Melalui: Ketua Sektor Pengurusan Akademik,
Jabatan Pelajaran Negeri Melaka.
Rujukan Fail
o Merupakan nombor rujukan surat yang ditulis di sudut
sebelah kanan langkau dua di bawah garis panjang
melintang.
o Nombor rujukan penerima ditulis di sebelah atas dan diikuti
dengan nombor rujukan pengirim di bawahnya.
Tarikh
13
14. o Tarikh yang ditulis mestilah tarikh surat dihantar, bukan tarikh surat
ditulis.
o Tarikh mestilah ditulis huruf besar semuanya atau pada huruf pertama
sahaja (kata nama khas).
o Tarikh tidak menggunakan tanda koma atau noktah. Berpandukan surat
yang dikeluarkan oleh DBP, jika menggunakan kalendar Islam
(Hijrah), tarikh tersebut ditulis di bawah tarikh kalendar masihi.
o Ditulis di sebelah kanan muka surat di bawah rujukan fail.
o Hari bulan ditulis dalam bentuk angka, nama bulan dieja dengan huruf
besar keseluruhannya atau berpangkalkan huruf besar dan tahun ditulis
dengan angka. CONTOH:
Ruj. tuan : JPNJ/100/2006 (11)
Ruj. kami :JPM.SPA.BAH.100-5/2 (
Tarikh
: 15 MAC 2010
26 Syawal 1431
)
Ungkapan Sapaan
o Dalam pelbagai variasi bahasa seperti Assalamualaikum, Yang
Berbahagia, Yang Berhormat, dan lain-lain yang disusuli dengan
gelaran dan jawatan penerima surat.
o Gelaran seperti Tun, Tan Sri, dan Datuk/Dato’, hendaklah
digandingkan dengan ungkapan sapaan seperti Yang Amat
Berbahagia, Yang Arif, Yang Mulia, Yang Amat Berhormat, Yang
Berhormat, dan Yang Berbahagia.
o Sapaan yang paling kerap dan bersifat neutral ialah Tuan/Puan atau
Tuan sahaja.
o Kata sapaan ditulis langkau dua baris di bawah baris akhir
penerima dan dilangkaukan dua baris lagi sebelum menulis tajuk
surat.
CONTOH:
Yang Amat Berhormat Dato’ Seri,
Yang Berbahagia,
Tuan/Puan,
Tuan,
Tajuk atau Perkara
14
15. Tajuk ditulis dengan huruf besar dan digelapkan. Tajuk surat ditulis berpandukan
maklumat atau tujuan surat. Oleh sebab tajuk bukanlah ayat, maka noktah tidak
diperlukan. Tajuk mestilah ringkas dan padat.
CONTOH
PELANTIKAN SEBAGAI PENCERAMAH KURSUS PENATARAN BAHASA
MELAYU 2010
ANUGERAH SASTERA NEGERI MELAKA 2010
PENGGUNAAN TULISAN JAWI PADA PAPAN TANDA
Isi Kandungan atau Maksud
o Merupakan maklumat, berita, dan segala keterangan yang mewakili
tujuan surat ditulis.
o Disusun dalam beberapa perenggan.
o Penyampaiannya hendaklah jelas dan memuatkan maklumat
penting yang
berkaitan sahaja.
o Perenggan dinombori bagi memudahkan rujukan dan pemahaman.
o Perenggan pertama dan perenggan terakhir tidak dinombori.
o Perenggan pertama, angka satu tidak ditulis.
o Perenggan permulaan berkisar kepada pendahuluan atau merujuk
kepada surat terdahulu dan tajuk surat.
o Bahagian ini dimulakan dengan ungkapan
o “Merujuk perkara di atas,...”,
o “Dengan hormatnya dimaklumkan bahawa...”,
o “Dengan sukacitanya dimaklumkan bahawa...”, dan sebagainya.
Untuk mendapatkan tindak balas biasa, positif, atau negatif.
Pembaca dapat menghayati tujuan dan matlamat surat.
CONTOH:
Merujuk perkara di atas, Dewan Bahasa dan Pustaka Wilayah Selatan dengan
kerjasama Jabatan Pelajaran Negeri Melaka akan menganjurkan Kursus
Pemantapan Tatabahasa Guru-guru Negeri Melaka bagi tahun 2010.
Perenggan kedua, angka dua (2) ditulis.
15
16. Maksud dan kandungan surat, tujuan surat ditulis, ulasan, data, penghujahan,
dan pengolahan.
Perenggan yang mempunyai dua atau lebih pecahan, pemberian nombor
dilakukan dengan mengikut peringkat, misalnya 2.1, 2.2, 2.3, dan seterusnya.
Begitu juga untuk perenggan yang seterusnya.
Pecahan boleh dilakukan dengan menggunakan sistem penomboran yang lain,
misalnya menggunakan nombor roman sama ada nombor roman besar ataupun
kecil seperti i, ii, iii, dan seterusnya, atau menggunakan abjad a, b, c, dan
seterusnya.
CONTOH ISI
2.
Sehubungan dengan itu, pihak kami bersetuju melantik tuan sebagai
penceramah dalam program tersebut. Untuk makluman pihak tuan, program ini akan
diadakan berdasarkan ketetapan seperti yang berikut:
2.1 Tarikh
2.2 Tempat
2.3 Masa
: 10 Oktober 2010.
: Hotel Seri Malaysia, Johor Bahru, Johor.
: 8.30 pagi hingga 4.30 petang.
Perenggan yang ketiga, angka tiga (3) ditulis.
Maklumat tambahan.
o Taip tiga titik/tanda elipsis (...) di tepi sebelah kiri, dalam ruang tepi
jika ada lampiran yang bertentangan dengan perkataan yang
dilampirkan atau disertakan.
o Ungkapan “Bersama-sama dengan ini disertakan...” dapat digunakan
untuk mewakili tanda elipsis tersebut.
CONTOH PERENGGAN KETIGA
3.
Dengan sukacitanya dimaklumkan bahawa pelantikan ini tertakluk kepada
syarat-syarat dan kadar bayaran yang telah ditetapkan oleh Dewan Bahasa
dan Pustaka. Bersama-sama dengan surat ini, pihak kami lampirkan atur
cara majlis, borang penerimaan lantikan, dan borang tuntutan
perkilometeran yang perlu diserahkan kembali kepada pihak kami selewatlewatnya pada 8 Februari 2010.
Perenggan keempat, angka empat (4) ditulis.
Bahagian ini menggunakan ayat penegasan, harapan, atau penyertaan.
Ayat yang digunakan memberikan isyarat bahawa maklumat dan
pemberitahuan penting telah dimaklumkan.
CONTOH PERENGGAN KEEMPAT
16
17. Sekiranya pihak tuan memerlukan keterangan lanjut, silalah hubungi En. Mat
Hassan bin Abdullah melalui talian telefon ataupun e-mel, mat hassan bin
abdullah@.gov.my. Pihak kami berharap agar pelantikan ini akan diterima dan
kesudian pihak tuan untuk membantu kami amat dihargai.
Tujuan surat rasmi dihadkan kepada satu perkara sahaja.
Jika dicampurkan dengan beberapa perkara dalam sepucuk surat, besar
kemungkinan akan menimbulkan kekeliruan kepada penerima.
Antara kekeliruan
o untuk membuat keputusan dalam menentukan keutamaan maklumat,
penerima perlu membuat beberapa salinan berdasarkan beberapa
perkara yang disampaikan
o ada kemungkinan sesuatu perkara yang tertinggal atau
dikesampingkan.
Penutup
o Bahagian ini diakhiri dengan ungkapan seperti “Sekian, terima kasih”.
o Perenggan ini tidak diindentasikan dan tidak diberikan nombor.
o Merupakan penyataan baik sangka dan harapan.
CONTOH PENUTUP
Sekian, terima kasih.
Perhatian dan kerjasama yang diberikan didahului dengan ucapan terima kasih.
Sekian.
Slogan atau Moto
o Tidak ditekankan penggunaannya.
o Perkara ini boleh ditulis sekiranya perlu, seperti dalam urusan surat urusan
kerajaan yang menggunakan slogan “BERKHIDMAT UNTUK
NEGARA”.
o Ditulis dengan menggunakan huruf besar, digelapkan dan diberikan tanda
ketik “...”.
“BAHASA JIWA BANGSA”
“CEPAT, TEPAT, HEBAT”
”1 MALAYSIA, MELAKA MAJU 2010”
17
18. Tandatangan Pengirim Surat, Nama dan Jawatan
“Saya yang menurut perintah” digunakan dalam urusan jabatan kerajaan.
Ungkapan “Saya yang menjalankan tugas” digunakan khusus untuk Ketua Setiausaha
Negara.
Nama dan jawatan pengirim perlu diletakkan di bahagian bawah tandatangan.
Bagi pengirim yang bukan ketua jabatan, surat mestilah ditulis bagi pihak (b.p.).
CONTOH:
Saya yang menurut perintah,
tt
(RAZALI BIN BAHROM)
Ketua Sektor Pengurusan Akademik
b.p.: Pengarah Pelajaran Melaka.
Penerima salinan surat
o Untuk penerima salinan surat hendaklah ditulis salinan kepada (s.k.)
dan diikuti dengan nama penerima salinan.
o Bahagian ini tidak perlu menggunakan indentasi.
o Bahagian ini perlu dinombori (sama ada nombor roman atau abjad)
jika penerima salinan lebih daripada seorang.
CONTOH
s.k.:
Guru Besar,
SK Bukit Rambai, Km 11, Bukit Rambai, Melaka.
s.k.: (1) Guru Besar,
SK Bukit Rambai,
Km 11, Bukit Rambai, Melaka.
(2) Yang Dipertua, Persatuan Ibu Bapa dan Guru,
SK Bukit Rambai,
Km 11, Bukit Rambai, Melaka.
Tandatangan Ringkas Pendraf/Jurutaip dan Nombor Rujukan Rekod
Nama penulis ditaip dengan huruf singkatan besar dan nama penaip huruf kecil.
Kemudian diikuti dengan nombor fail dan nombor disket untuk memudahkan
pencarian fail.
MHA/srbi/surat1-disk2
18
19. Contoh Kepala Surat :
JABATAN PELAJARAN MELAKA
JALAN ISTANA,
PETI SURAT No. 62,
75450 MELAKA
Pengetua,
SMK (P) Methodist,
440-B, Jalan Tengkera,
75200 Melaka.
(u.p :Pn. Zainab binti Bahari)
Pengarah
Timbalan
Pejabat Am
Peperiksaan
Fax Pengarah
Bahasa
Fax Bahasa
: 06-2323782
: 06-2323781
: 06-2323777
06-2323778
06-2323779
: 06-2323780
: 06-2320500
: 06-2328427
: 06-2328428
Ruj. Kami :
Ruj. Tuan :
Tarikh
: 11 JANUARI 2010
Contoh surat rasmi dikirim ‘Melalui dan Salinan’
ketua penerima
JABATAN PELAJARAN MELAKA
JALAN ISTANA,
PETI SURAT No. 62,
75450 MELAKA
Pn. Zainab bin Bahari,
SMK (P) Methodist,
440-B, Jalan Tengkera,
75200 Melaka.
Pengarah
Timbalan
Pejabat Am
Peperiksaan
Fax Pengarah
Bahasa
Fax Bahasa
: 06-2323782
: 06-2323781
: 06-2323777
06-2323778
06-2323779
: 06-2323780
: 06-2320500
: 06-2328427
: 06-2328428
Ruj. Kami :
Ruj. Tuan :
Tarikh
: 11 JANUARI 2010
Melalui dan Salinan,
Pengetua,
SMK (P) Methodist,
440-B, Jalan Tengkera,
75200 Melaka.
19
20. Contoh Memo/Notis Peringatan Bentuk Borang :
JABATAN PELAJARAN MELAKA, JALAN ISTANA,
PETI SURAT No. 62, 75450 MELAKA
TELEFON -06-2323777 (Pejabat), 06-2323782 (Pengarah), No. Faks – 06-2320500
KEPADA
:
DARIPADA :
Untuk maklumat dan tindakan
Sila urus dan ambil tindakan
Untuk maklumat dan perhatian
Sila baca dan maklum
Untuk pandangan
Sila jumpa saya
CATATAN :
……………………………………………………………………………………………………
Terima kasih ,
Tarikh :………………………………...
Tandatangan :………………………..
20
21. JABATAN PELAJARAN MELAKA, JALAN ISTANA,
PETI SURAT No. 62, 75450 MELAKA
TELEFON -06-2323777 (Pejabat), 06-2323782 (Pengarah), No. Faks – 06-2320500
MEMO ANTARA JABATAN
Ruj. Fail
Tarikh
:
:05 APRIL 2010
TAJUK
MALAM APRESIASI SENI WARISAN MELAYU
DARIPADA
Pengerusi Program
Salinan :
KEPADA
AJK Program
(seperti lampiran)
Pengarah
Timbalan Pengarah
17. Salinan kepada:
Sekiranya perlu dikirimkan salinan surat ini kepada
pihak lain, tulis langkau dua di bawah nama dan
jawatan pengirim.
Surat yang dikirimkan ‘Melalui dan Salinan’ tidak
perlu ditulis di bahagian salinan kepada (s.k.) lagi.
Sekiranya banyak salinan yang perlu dikirimkan
kepada pihak lain, ditulis langkau dua di bawah s.k.
penerima dan alamat penerima sebelumnya.
21
22. Contohnya :
s.k. :
1.
Pengarah,
Jabatan Pelajaran Melaka
2.
Pegawai Eksekutif,
Institut Perguruan Melaka, Melaka
Contoh menulis cogan kata, rujukan diri, tandatangan,
nama dan jawatan pengirim
3.
Sehubungan dengan itu, pasukan dikir barat sekolah
tuan diundang untuk membuat persembahan dikir
barat dalam program tersebut.
…Bersama-sama ini dilampirkan atur cara program untuk
rujukan dan tindakan tuan.
4.
Segala perbelanjaan untuk membuat persembahan
tersebut adalah di bawah tanggungjawab Institut.
Kerjasama daripada pihak tuan amatlah dihargai dan
didahului dengan ucapan terima kasih.
“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
“CINTAILAH BAHASA KITA”
Saya yang menurut perintah,
(RAMLI BIN ABU)
Pengerusi,
Malam Apresiasi Seni Warisan Melayu.
22
23. 12. Cogan kata :
Perlu dicatatkan cogan kata perkhidmatan
sekiranya surat rasmi itu atas urusan
kerajaan.
Cogan kata hendaklah ditulis menggunakan
HURUF BESAR dalam pengikat kata dan
dihitamkan.
Contohnya :
“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
Boleh juga ditambah dengan tema tertentu
di bawah cogan kata tersebut.
Contohnya :
“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
“CINTAILAH BAHASA KITA”
“1 MALAYSIA, MELAKA MAJU 2010”
23
24. Contoh menulis penutup surat:
Contoh menulis pemerengganan :
Tuan,
MALAM APRESIASI SENI WARISAN MELAYU 2010
Sukacita dimaklumkan bahawa perkara di atas dirujuk.
2.
Program tersebut akan diadakan mengikut ketentuan berikut:
2.1 Tarikh
2.2 Masa
: 8.45 malam hingga 10.30 malam
2.3 Tempat
3.
: 30 JANUARI 2010
: Dewan Bestari, JPM Bukit Baru, Melaka
Sehubungan dengan itu, pasukan dikir barat sekolah tuan diundang
untuk membuat persembahan dikir barat dalam program tersebut.
… Bersama-sama ini dilampirkan atur cara program untuk rujukan dan
tindakan tuan.
4.
Segala perbelanjaan untuk membuat persembahan tersebut di bawah
tanggungjawab Institut.
24
25. III. MEMO
• Peringatan/Catatan
• Komunikasi dalaman yang mudah dan
ringkas
• Perkongsian maklumat yang jelas,
cepat,tepat dan ringkas
• Jenis-jenis Memo
- Memo Bahagian
- Memo Antara Bahagian
- Memo Pengarah
MEMO
• Komponen Memo ( bentuk surat )
- Nama Bahagian
- Rujukan Fail :
- Daripada :
- Kepada :
- Salinan Kepada :
- Tarikh :
- Perkara :
- Wacana hormat
25
26. MEMO
( Berbentuk Surat )
•
•
•
•
•
Wacana pendahuluan – sapaan yang ringkas
Penyataan permasalahan / huraian
Tindakan yang perlu diambil
Wacana penutup
Tandatangan
`
INSTITUT AMINUDDIN BAKI
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
Sri Layang. 69000 Genting Highlands
TEL: 03-61056100 FAX: 03-61056200
_____________________________________________
Kepada : ___________________________________________________________
Daripada : _________________________________________________________
Untuk Kelulusan
Sila Uruskan
Untuk Makluman
Sila Kaji dan Kemukakan
Untuk Pandangan
Sila Bercakap
Untuk Simpanan
Sila Taip
Untuk Difailkan
Sila Cetak
Untuk Tandatangan
Sila Edarkan
Simpan Dalam Perhatian Hingga
Sila Beri Ulasan
Untuk Tindakan
_________________
26
28. Lampiran 1
CONTOH 1:KESALAHAN DALAM PENULISAN SURAT RASMI
Bil (63) 1341/2-1-5
Tarikh 15 Jun 2009
Penyelaras Projek Bahasa,
Program Pembangunan Latihan,
Komunikasi dan Teknologi Maklumat (PEKERTI),
Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN),
Jalan Elmu,
Peti Surat 1154,
59700 KUALA LUMPUR.
U/p: En. Md. Fadzil Hj. Hassan)
Tuan,
Kursus Peningkatan Mutu Penguasaan Bahasa Malaysia
Penulisan Laporan
-------------------------------------------------------------------Sila rujuk surat tuan bil. INTAN 31/3/50L/3-95 (25) bertarikh 5 Jun 2008.
Bersama-sama ini dikembarkan borang persetujuan mengikuti kursus untuk tindakan
tuan selanjutnya.
(Wacana hormat)
Sekian.
28
29. Slogan
Yang benar,
Idris bin Halim
(Jawatan)
b.p Pengurus Besar
ANALISIS KESALAHAN:
SALAH
U/p:En. Md. Fadzil Hj. Hassan
Wacana hormat : tiada
Slogan: tiada
Yang benar,
Idris bin Halim
Jawatan: tiada
BETUL
(u.p.:En. Md. Fadzil Hj. Hassan)
Wacana hormat: Sekian, terima kasih.
Slogan: “BERKHIDMAT UNTUK
NEGARA”
Saya yang menurut perintah,
IDRIS BIN HALIM
Jawatan: Timbalan Pengurus Besar
Lampiran 2
CONTOH SURAT YANG TELAH DIMURNIKAN
Bil(63) 1341/2-2-1-5
Tarikh :15 Jun 2009
Penyelaras Projek Bahasa,
Program Pembangunan Latihan,
Komunikasi dan Teknologi Maklumat (PEKERTI),
Jalan Elmu,
Peti Surat 1154,
59700 KUALA LUMPUR.
(u.p: En. Md. Fadzil Hj. Hassan)
Tuan,
Kursus Peningkatan Mutu Penguasaan Bahasa Malaysia
Penulisan Laboran
Saya diarah merujuk surat tuan Bil. INTAN 31/3/50/L/3-95(25) bertarikh 5 Jun 2008
berhubung perkara di atas.
29
30. 2.
Bersama-sama ini dikembarkan borang permohonan En………………untuk
mengikuti kursus tersebut bagi tindakan tuan selanjutnya.
Sekian, terima kasih.
“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
Saya yang menurut perintah,
_____________________
(NAMA HURUF BESAR)
Timbalan Pengurus Besar
b.p: Pengurus Besar
CONTOH 2: KESALAHAN BAHASA DALAM PENULISAN SURAT RASMI
SURAT TAWARAN KEMASUKAN SIDANG AKADEMIK 1985-1986
Adalah saya dengan sukacitanya memaklumkan bahawa anda telah ditawarkan
memasuki Universiti Sains Malaysia untuk mengikuti :
Kursus
KEMANUSIAAN DENGAN PENDIDIKAN
Tahun Kursus
SATU
Walau bagaimanapun sila ambil perhatian bahawa tawaran ini adalah tertakluk kepada
pengesahan Senat Universiti dan kesanggupan anda untuk menerima syarat-syarat
kemasukan yang terkandung dalam Lampiran A (USM/Kem.2/85).
Adalah saya yang menjalankan tugas,
(YUSOF AHMAD)
b/p: Pendaftar
30
31. ANALISIS KESALAHAN:
SALAH
Adalah saya….
adalah tertakluk ….
Adalah saya ….
b/p
BETUL
Dengan sukacitanya dimaklumkan ….
tertakluk ….
Saya ….
b.p.
CONTOH 2: KESALAHAN BAHASA YANG TELAH DIMURNIKAN
SURAT TAWARAN KEMASUKAN SIDANG AKADEMIK 1985-1986
Dengan sukacitanya memaklumkan bahawa anda telah ditawarkan memasuki
Universiti Sains Malaysia untuk mengikuti :
Kursus
KEMANUSIAAN DENGAN PENDIDIKAN
Tahun Kursus
SATU
2. Walau bagaimanapun sila ambil perhatian bahawa tawaran ini tertakluk kepada
pengesahan Senat Universiti dan kesanggupan anda untuk menerima syarat-syarat
kemasukan yang terkandung dalam Lampiran A (USM/Kem.2/85).
Saya yang menjalankan tugas,
tt
(YUSOF AHMAD)
Penolong Pendaftar
b.p.: Pendaftar
31
32. CONTOH 3: KESALAHAN BAHASA DALAM PENULISAN SURAT RASMI
Kemajlis
YBHG. TUAN HJ. ISA BIN HJ. ABU
Pengarah Pelajaran Negeri Melaka
Jabatan Pelajaran Negeri Melaka
Jalan Istana, Bukit Beruang
75450 MELAKA
Tuan,
UNDANGAN KE MAJLIS PERASMIAN SEMINAR DAN BENGKEL
PENINGKATAN DISPLIN PELAJAR SEKOLAH-SEKOLAH NEGERI
MELAKA 2007
Perkara di atas dengan hormatnya dirujuk.
2.
Sukacita dimaklumkan bahawa MAJLIS PERMUFAKATAN NEGERI
MELAKA (MAPIM), dengan kerjasama Jabatan Pelajaran Negeri Melaka dan
Majlis Aspirasi-Aspirasi Pemangkin Nasional (Mapan) akan menganjur dan
mengadakan Seminar & Bengkel seperti yang tersebut di atas pada jadual
sepertimana ketetapan di bawah:
TARIKH
MASA
TEMPAT
: 11 hb September 2007 (Hari Selasa)
: 8.30 pagi
: The Legacy Melaka, Jalan Hang Tuah, Melaka
3.
Sehubungan dengan itu, pihak kami sangat berbesar hati, menjemput
YBhg tuan, untuk hadir ke Majlis Perasmian Seminar tersebut, yang dijangka
akan dirasmikan oleh YAB Datuk Seri Ketua Menteri Melaka, di samping tuan
di minta untuk berucap pada majlis tersebut.
32
33. 4.
Untuk makluman tuan, Seminar tersebut akan di hadiri oleh Pengerusi
PIBG Sekolah dan Penasihat PIBG Sekolah atau wakil dari kalangan ibubapa
ANALISIS KESALAHAN:
SALAH
Kemajlis
Majlis Permuafakatan Negeri
sepertimana
11 hb September 2007
menjemput YBhg tuan,
di minta
Seminar tersebut
di hadiri oleh
dari kalangan
ibubapa
BETUL
Ke majlis (Dalam surat rasmi tidak
perlu kata ke majlis, terus kepada
penerima)
Majlis Pemuafakatan Negeri
seperti
11 September 2007
mengundang YBhg tuan,
diminta
Seminar tersebut
dihadiri oleh
dalam kalangan
ibu bapa
CONTOH 3: KESALAHAN BAHASA YANG TELAH DIMURNIKAN
YBhg. Tuan Haji Isa bin Hj. Abu,
Pengarah Pelajaran Negeri Melaka,
Jalan Istana, Bukit Beruang,
75450 MELAKA.
Tuan,
UNDANGAN KE MAJLIS PERASMIAN SEMINAR DAN BENGKEL
PENINGKATAN DISPLIN PELAJAR SEKOLAH-SEKOLAH NEGERI
MELAKA 2007
Perkara di atas dengan hormatnya dirujuk.
2.
Sukacita dimaklumkan bahawa Majlis Pemuafakatan Negeri Melaka
(MAPIM), dengan kerjasama Jabatan Pelajaran Negeri Melaka dan Majlis
Aspirasi-Aspirasi Pemangkin Nasional (Mapan) akan menganjur dan
mengadakan Seminar & Bengkel seperti yang tersebut di atas pada
ketetapan di bawah:
TARIKH
MASA
TEMPAT
: 11 September 2007 (Hari Selasa)
: 8.30 pagi
: The Legacy Melaka, Jalan Hang Tuah, Melaka
33
34. 3.
Sehubungan dengan itu, pihak kami sangat berbesar hati mengundang
YBhg tuan untuk hadir ke majlis perasmian seminar di atas yang dijangka
akan dirasmikan oleh YAB Datuk Seri Ketua Menteri Melaka. YBhg tuan juga
dipohon untu menyampaikan ucapan dalam majlis tersebut.
4.
Untuk makluman tuan, peserta seminar terdiri daripada Pengerusi
PIBG dan Penasihat PIBG atau wakil dalam kalangan ibu bapa
34
35. ’ KEDAH MAJU 2010 ‘
Ruj.Tuan: SPP.70/1/1-52268
Ruj.Kami: JPK(P)01-53994/(19)
Tarikh : 15 JANUARI 2004
Setiausaha,
Suruhanjaya Perkhidmatan Pendidikan,
Aras 2, Blok B3, Kompleks Jabatan Perdana Menteri,
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan,
62526 Putrajaya.
Tuan,
Pemberian Taraf Berpencen
Encik Safuan bin Suffian ( K/P: 740115-08-6419 )
Pegawai Perkhidmatan Pendidikan Siswazah Gred DG41
Dengan hormatnya saya di arah merujuk kepada perkara tersebut di atas.
2.
Sehubungan dengan itu adalah dimaklumkan bahawa pegawai berkenaan telah berkhidmat
melebihi 3 tahun dan beliau layak diperakukan untuk diberi taraf berpencen.
3.
Beliau telah dilantik sebagai Pegawai Perkhidmatan Pendidikan Siswazah Gred DG41 mulai 02.01.2001 dan telah
disahkan dalan perkhidmatannya mulai 01.11.2002.
4.
Bersama-sama ini disertakan sesalinan perakuan mengikut Perintah Am Bab A 38 dan Kenyataan Perkhidmatan
untuk tindakan tuan selanjutnya.
Sekian, terima kasih.
‘ BERKHIDMAT UNTUK NEGARA ’
Saya yang menurut perintah,
( SABIHAH BT. HJ HASSAN )
Seksyen Perkhidmatan,
Sektor Pengurusan Perkhidmatan Pendidikan,
b.p. Pengarah Pendidikan Kedah Darul Aman.
s.k.
Ketua Setiausaha,
Kementerian Pendidikan Malaysia,
Bhg. Pembangunan Organisasi dan Perkhidmatan,
Paras 6, Blok J,
Pusat Bandar Damansara,
50604 KUALA LUMPUR.
En. Safuan bin Sufian
35
36. PEDOMAN BAHASA DAN EJAAN
1.0 PENGETAHUAN SISTEM EJAAN RUMI BAHASA MELAYU
Pengetahuan berkaitan dengan sistem ejaan Rumi Bahasa Melayu amat penting dikuasai oleh
pengguna bahasa Melayu, khususnya murid-murid. Melalui pemahaman yang mantap ini,
murid-murid akan mudah untuk memahani dan menguasai pengetahuan dan kemahiran asas
bahasa Melayu.
Sistem ejaan Rumi yang menjadi pegangan Dewan Bahasa dan Pustaka dan pencinta Bahasa
Melayu ialah Sistem Ejaan Rumi Baharu Bahasa Malaysia yang telah diguna pakai mulai 16
Ogos 1972. Sistem ejaan ini ialah hasil kesepakatan Majlis Bahasa Indonesia – Malaysia.
1.1 ABJAD dan HURUF
Abjad Rumi bahasa Melayu mengandungi 26 huruf yang tersusun seperti yang berikut :
HURUF
SEBUTAN
BESAR
KECIL
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
p
q
r
s
t
u
v
w
x
y
z
aa
bi
si
di
i
ef
ji
ec
ai
je
ke
el
em
en
o
pi
kiu
ar
es
ti
yu
vi
dabliu
eks
wai
zet
36
37. 1.2 HURUF VOKAL
2.1 Dalam sistem ejaan Rumi, ada lima huruf vokal yang digunakan bagi melambangkan
enam fonem vokal atau bunyi vokal. Huruf vokal ialah a,e,i, o dan u.
HURUF
a
FONEM
/a/
CONTOH PENGGUNAAN
DI DEPAN
DI TENGAH
DI BELAKANG
api
padi
rusa
e (i)
/e/
enau
kelu
optimisme
e (ii)
/e/
elak
pelat
tauge
i
/i/
itik
simpul
sungai
o
/o/
obor
kolek
pidato
u
/u/
udang
pulang
itu
1.3 SISTEM KESELARASAN HURUF VOKAL
a. Sistem keselarasan vokal bermaksud keselarasan atau kesesuaian dua huruf cokal yang
membentuk dua suku kata pada sesuatu kata dasar. Dua kata dasar yang dimaksudkan ialah
pasangan huruf vokal pada suku kata praakhir dan suku kata akhir tertutup (suku kata yang
diakhiri oleh huruf konsonan)
b. Huruf vokal ialah huruf yang membentuk suku kata dalam bahasa Melayu.
Terdapat lima huruf vokal, iaitu a, e, i, o, dan u.
c. Huruf vokal e terbahagi kepada dua bentuk, iaitu e taling dan e pepet (dahulu disebut e
tanda).
Contoh perkataan :
37
38. e taling
e pepet
belot (berpaling tadah,
belut (sj. Ikan)
berkhianat)
kelok (liku)
keluk (lengkung)
lengkong (sj. agar-agar, lengkung (keluk)
cincau)
telor (pelat, loghat)
tembok (dinding,
tambak
tepok (lumpuh)
telur (bakul tembaga,
contohnya: telur ayam)
tembuk (berlubang,
tembus)
tepuk(contohnya:
bertepuk tangan)
1.3.1 Dalam ejaan Rumi sekarang, terdapat 18 pola keselarasan vokal yang utama (primer)
seperti yang berikut :
BIL.
Pola Keselarasan
Suku Kata Praakhir Suku Kata Akhir Tertutup
Contoh Penggunaan
38
39. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
a
a
a
e
e
e
e
e
e
i
i
i
pepet
pepet
pepet
taling
taling
taling
•
•
•
u
u
u
a
i
u
a
i
u
a
e taling
o
a
i
u
a
e taling
o
a
i
u
asah, balak, halaman
alih, balik, cantik
asuh, datuk, lembayung
emas, kelam, cemerlang
lebih, betik, sembelih
telur, tempuh, belut
elak, dewan, belerang
leceh, gelek, selekih
esok, telor, selekoh
ingat, kilang, selinap
intip, selisih, belimbing
riuh, tidur, periuk
otak, borang, sekolah
oleh, boleh, celoteh
obor, borong, kelompok
ubat, tumpang, ketupat
isuk, kuih, putih
untuk, tunduk, tengkujuh
1.3.2 Kekecualiaan Sistem Keselarasan Vokal
Kekecualian sistem keselarasan vokal lazimnya melibatkan perkataan yang berasal atau
diserap daripada bahasa, khususnya daripada bahasa Inggeris , bahasa-bahasa Eropah dan
bahasa-bahasa di Nusantara. Contohnya adalah seperti yang berikut :
BIL.
POLA
1.
a – e taling
CONTOH DARIPADA
BAHASA NUSANTARA
aneh,
awet,
pamer,borang
CONTOH DARIPADA
BAHASA INGGERIS
kaget,
jaket, kabaret
2.
a -- o
calon, lapor, lancong, perabot
atom, kontraktor
3.
e pepet – e taling
gembleng
setem
4.
e pepet -- o
bendok, jempol
gabenor, interkom
5.
i – e taling
imlek
tiket, kriket
6.
i -- o
ijon, pilon
diftong, transistor
39
40. 7.
u – e taling
tulen, ulet
subjek
8.
u -- o
bunglon, lelucon, buron
kupon, konduktor
9.
a – e pepet
pakem
teater, plaster
10.
e taling -- i
hipotesis, objektif
11.
e taling -- u
petroleum, spektrum
12.
e pepet – e pepet
demdem, pepet
13.
i – e pepet
iseng
14.
o -- i
fosil, hipokrit
15.
o -- u
bonus, forum
16.
u – e pepet
17.
e taling – e pepet
meter
o – e pepet
Oktober, broker
18.
artikel, filem, dividen
lumer
skuter, snuker
1.4 Pola Keselarasan Vokal Yang Sering Mengelirukan Pengguna Bahasa Melayu
Terdapat 8 pola yang sering mengelirukan pengguna bahasa Melayu, iaitu
BIL.
POLA
BETUL
SALAH
1.
a -- i
adik
balik
latih
patik
adek
balek
lateh
patek
40
41. cantik
2.
3.
a -- u
e -- i
cantek
datuk
kampung
masuk
atur
basuh
datok
kampong
masok
ator
basoh
betik
benih
sengit
pedih
herdik
betek
beneh
senget
pedeh
herdek
gemuk
tempuh
penuh
ketuk
cemuh
gemok
tempoh
penoh
ketok
cemoh
4.
e -- u
5.
i -- i
bisik
pilih
selisih
sisik
intip
bisek
pileh
seliseh
sisek
intep
6.
i -- u
simpuh
periuk
tidur
timbul
bingung
simpoh
periok
tidor
timbol
bingong
7.
u -- i
kulit
kuih
pulih
sunting
usik
kulet
kueh
puleh
sunteng
usek
8.
u -- u
sugul
bunuh
gulung
busuk
tunggul
sugol
bunoh
gulong
busok
tunggol
1.5 Senarai Kata yang Dikecualikan
41
42. BETUL
SALAH
aneh
awet
kaget
pamer
anih
awit
kagit
pamir
raden
samseng
calon
radin
samsing
calun
lapor
lapur
lakun
BENTUK TERBITAN
keanehan, menganehkan
awetan, pengawet, pengawetan
kekagetan, mengagetkan
pemeran, mempamerkan, dipamerkan,
pemameran
dicalonkan, mencalonkan, pencalonan
laporan, melaporkan, pelapor, pelaporan
dilakonkan, berlakon, pelakon,
melakonkan, lakonan
melancong, pelancong, pelancongan
lakon
lancung
lancong
1.6 Ejaan Kata Serapan/Pinjaman daripada Bahasa Inggeris dan
Bahasa-bahasa Eropah
a. Pengekalan huruf-huruf vokal dan konsonan tertentu.
BIL.
HURUF
BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
1.
a -- a
2.
ae -- ae
3.
ai -- ai
4.
au -- au
5.
e -- e
6.
ea -- ea
7.
ei -- ei
8.
eo -- eo
abstract
plate
aerial
aerograph
aileron
trailer
automatic
auditorium
effective
system
bearing
idealist
atheist
protein
geometry
stereo
europium
petroleum
harmony
hotel
identity
textile
dialect
criteria
diesel
tieceron
iodine
abstrak
plat
aerial
aerograf
aileron
trailer
automatik
auditorium
efektif
sistem
bearing
idealis
ateis
protein
geometri
stereo
europium
petroleum
harmoni
hotel
identiti
tekstil
dialek
kriteria
diesel
tieseron
iodin
9.
eu -- eu
10.
h -- h
11.
i -- i
12.
ia -- ia
13.
ie -- ie
14.
io -- io
42
43. 15.
iu -- iu
premium
stadium
khaki
premium
stadium
khaki
16.
kh -- kh
17.
ng -- ng
oo -- oo
congress
linguistics
operator
orthodox
alkaloid
duboisine
zoo
kongres
linguistik
operator
ortodoks
alkoloid
duboisin
zoo
18.
o -- o
19.
oi -- oi
20.
21.
ue -- ue
duet
duet
22.
ui -- ui
23.
uo -- uo
24.
v -- v
25.
w -- w
26.
x -- x
annuity
equinox
quorum
quota
novel
university
kiwi
wire
xenon
anuiti
ekuinoks
kuorum
kuota
novel
universiti
kiwi
wayar
xenon
27.
y -- y
royalty
yankee
royalti
yangki
b. Pengekalan Ejaan Gugus Konsonan pada awal kata atau awal suku kata.
Contohnya :
BAHASA INGGERIS
blbrdrflfrglgrknkrplprpsptskslsnspsprststrtr-
block
brek
drama
flora
franc
glucose
gravity
knot
krone
plumbum
practical
psychology
ptomaine
ski
slang
snooker
spectrum
spring
stable
structure
tragedy
BAHASA MELAYU
menjadi
bl-
“
“
“
brdrflfrglgrknkrplprpsptskslsnspsprststrtr-
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
“
blok
brek
drama
flora
franc
glukosa
graviti
knot
krone
plumbum
praktis
psikologi
ptomain
ski
slanga
snuker
spektrum
spring
stabil
struktur
tragedy
43
44. tz-
tzar
“
tz-
tzar
CATATAN :
Jawatankuasa Tetap Bahasa Malaysia telah menetapkan pengecualian bagi peraturan
mengenai gugus konsonan di atas yang melibatkan penggunaan huruf e pepet, iaitu
Bahasa Melayu
Bahasa Inggeris
Betul
Salah
class
kelas
klas
kelab
klab/klub
club
gelas
plan
stamp
gran
pelan
grant
glas
geran
glass
plan
setem
stem
c. Penyesuaian dan perubahan huruf vokal dan konsonan tertentu.
Contohnya :
BIL.
HURUF
BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
1.
ae – e
2.
b,bb – b
3.
c–s
4.
c,cc -- k
aesthetics
haematite
barbecue
lobby
cent
cylinder
carbon
estetika
hematit
barbeku
lobi
sen
silinder
karbon
5.
d,dd – d
dividend
dividen
44
45. 6.
ea – i
7.
ee – i
8.
f,ff – f
9.
g,gg – g
10.
ie – i
beaker
grease
beer
jamboree
factor
traffic
geology
aggressive
calorie
11.
ie – ai
pie
pai
12.
j,jj – j
13.
k,kk – k
journal
jury
kilo
jurnal
juri
kilo
14.
l,ll – l
15.
m,mm – m
16.
n,nn – n
17.
oa – o
18.
oe – e
19.
oo – u
20.
ou – au
21.
ou – u
22.
p,pp – p
23.
ph – f
24.
q–k
25.
r,rr – r
26.
rh – r
27.
s,ss – s
28.
sc – s
29.
sc – sk
30.
sch -- sk
liberalism
pill
mammal
optimism
neon
tennis
cardboard
coat
foetus
gonorrhoea
cartoon
kangaroo
accountant
pound
coupon
serious
apple
passport
graph
phoneme
quality
technique
lorry
recruit
rhetoric
rhythm
express
status
proscenium
science
scooter
telescope
scheme
scholastic
bikar
gris
bir
jambori
faktor
trafik
geologi
agresif
kalori
liberalisme
pil
mamalia
optimisme
neon
tenis
kadbod
kot
fetus
gonorea
kartun
kanggaru
akauntan
paun
kupon
serius
epal
pasport
graf
fonem
kualiti
teknik
lori
rekrut
retorik
ritma
ekspres
status
prosenium
sains
skuter
teleskop
skim
skolastik
d. Semua huruf g yang diucapkan sebagai [j] menurut sebutan bahasa Inggeris, tetap ditulis
sebagai huruf g dan disebut sebagai [g] dalam bahasa Melayu.
BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
45
46. BETUL
agenda
gymnasium
technology
tragedy
generation
SALAH
agenda
gymnasium
teknologi
tragedy
generasi
ejenda
jimnasium
teknoloji
trajedi
jenerasi
Catatan : Sebagai kekecualian, huruf g yang diucapkan sebagai [j] menurut sebutan dalam
bahasa Inggeris, menjadi huruf j dalam bahasa Melayu. Antaranya adalah seperti contoh
yang berikut :
BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
BETUL
SALAH
agent
college
contingent
engine
garage
general
image
ledger
magistrate
margarine
prestige
regime
regiment
sabotage
sergeant
ejen
kolej
kontinjen
enjin
garaj
jeneral
imej
lejar
majistret
marjerin
prestij
rejim
rejimen
sabotaj
sarjan
agen
koleg
kontingen
engin
garag
general
imeg
ledger
megestret
margerin
prestige
regim
regimen
sabotage
sargen
e. Perkataan atau kata yang berakhir dengan –sion, -sional, -tion, -tional berubah menjadi –
si, -sen, -syen dan –sional.
BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
tradition
action
lotion
immigration
section
television
professional
national
tradisional
tradisi
aksi
losen
imigresen
seksyen
televisyen
profesional
nasional
tradisional
f. Pengejaan kata yang berakhir dengan –ism.
46
47. BAHASA INGGERIS
BAHASA MELAYU
nasionalism
komunism
socialism
mechanism
nasionalisme
komunisme
sosialisme
mekanisme
g. Pengejaan kata pinjaman daripada bahasa Inggeris yang telah mantap.
BAHASA INGGERIS
class
glass
grant
stamp
pencil
plan
bureau
balloon
action
dial
file
size
pie
custom
driver
pension
station
modern
BAHASA MELAYU
BETUL
SALAH
kelas
gelas
geran
setem
pensel
pelan
biro
belon
aksi
dail
fail
saiz
pai
kastam
drebar
pencen
stesen
moden
klas
glas
gran
stem
pensil
plan
bureau
balon
aksin
dial
file
sais
pie
kustom
driber
pension
stesyen
modern
h. Penulisan huruf gugus konsonan pada akhir kata atau pada akhir suku kata bagi kata yang
diterima bentuk gugus konsonannya adalah seperti contoh yang berikut :
BAHASA INGGERIS
-lf
-lt
-nce
-nk
-ps
-rd
-rm
-rt
-x
-xt
golf
cobalt
science
bank
forceps
standard
chloroform
consert
complex
text
BAHASA MELAYU
menjadi
“
“
“
“
“
“
“
“
“
-lf
golf
-lt
kobalt
-ns
sains
-nk bank
-ps forseps
-rd standard
-rm kloroform
-rt
konsert
-ks kompleks
-ks teks
47
48. i. Huruf gugus konsonan pada akhir kata dalam bahasa Inggeris yang disesuaikan
dengan penambahan huruf vokal tertentu seperti contoh yang berikut :
BAHASA INGGERIS
-ct
-gm
-ism
-sm
BAHASA MELAYU
fact
menjadi -kta
fakta
paradigm
“
-gma
paradigma
nationalism
“
-isme nasionalisme
plasm
“
-sma
plasma
2. KESILAPAN PENGGANDAAN KATA
Perkataan seperti lima, sepuluh, seratus, lima ribu, semua, segala, sejumlah,
beberapa, sekalian, seluruh, sebilangan, sepertiga, berabad-abad, berkotak-kotak,
masing-masing, setiap, setengah-setengah dan sebagainya tergolong dalam kata
bilangan yang menunjukkan jamak atau banyak.
Dalam penggunaan kata bilangan dalam ayat, kita selalu membuat kesilapan
dengan menggandakan perkataan yang mengikutinya atau tidak mengeja sepenuhnya
kata bilangan berkenaan sebagai satu bentuk yang mematuhi sistem morfologi
tatabahasa bahasa Melayu.
Kesilapan yang sering kita gunakan dalam penggunaan kata bilangan adalah seperti
contoh yang berikut,
i)Kesilapan kerana menggandakan perkataan yang mengikuti kata bilangan.
SALAH
Banyak organisasi-organisasi
Banyak perkara-perkara
Empat unsur-unsur yang berikut……
Kebanyakan pekerja-pekerja
Keseluruhan peserta-peserta
Lima peratus (5%) daripada pembelipembeli
Penambahan jumlah anak-anak
Ramai pengguna-pengguna
Segala maklumat-maklumat
Semua surat-surat
BETUL
Banyak organisasi
Banyak perkara
Empat unsur yang berikut
Kebanyakan pekerja
Keseluruhan peserta
Lima peratus (5%) daripada pembeli
Penambahan jumlah anak
Ramai pengguna
Segala maklumat
Semua surat
ii) Kesilapan dalam membentuk kata bilangan
SALAH
Antara kedua tugas
Berbagai bidang
BETUL
Antara kedua-dua tugas
Berbagai-bagai bidang
48
49. Berbagai isu-isu
Di kedua buah negara
Merangkumi berbagai kegiatan
Para-para petugas
Setengah koperasi
Setiap satu tugas/tiap satu tugas
Tiap usaha
Berbagai-bagai isu
Di kedua-dua buah negara
Merangkumi berbagai-bagai kegiatan
Para petugas
Sesetengah koperasi/setengah-setengah
koperasi
Setiap tugas/ tiap-tiap tugas
Setiap usaha/ tiap-tiap usaha
iii) Kesilapan kerana menggandakan kata yang mengikuti kata yang bermaksud
kumpulan.
Terdapat sebilangan kata dalam bahasa Melayu seperti antara, antologi, banjaran,
barisan, daftar, deretan, gabungan, gerombolan, gugusan, jemaah, kalangan, kawan,
rombongan dan senarai yang bermakna ‘kumpulan’ atau ‘banyak’, iaitu yang
melibatkan orang, benda, unsure, perkara dan sebagainya yang lebih daripada satu.
Oleh itu kita tidak perlu menggandakan perkataan yang mengikutnya. Contohnya:
SALAH
Antara maklumat-maklumat
Antologi cerpen-cerpen
Di kalangan tokoh-tokoh
Gugusan pulau-pulau
Jemaah menteri-menteri
Kebanyakan pekerja-pekerja
Longgokan kayu-kayu
Pelbagai kuih-muih
Rombongan penduduk-penduduk
Segala bukti-bukti
BETUL
Antara maklumat
Antologi cerpen
Di kalangan tokoh
Gugusan pulau
Jemaah menteri
Kebanyakan pekerja
Longgokan kayu
Pelbagai kuih/kuih-muih
Rombongan penduduk
Segala bukti
iv) Kesilapan kerana menggandakan kata yang mengikuti kata yang berimbuhan seatau berkata bilangan satu yang bermaksud kumpulan
Dalam bahasa Melayu terdapatperkataan yang berawalan se- (yang bermakna satu)
atau perkataan yang berangkai dengan kata bilangan satu yang mengandungi makna
kumpulan atau mengandungi unit lebih daripada satu di dalamnya. Oleh itu, kata yang
mengikutinya tidak perlu digandakan. Contohnya:
SALAH
Sebahagian daripada peneroka-peneroka
Sebaris rumah-rumah/ satu baris rumah
Sebanyak pelajar-pelajar di sekolah itu
Sebilangan ahli-ahli
Sedikit sahaja daripada ulasan-ulasan
Segelintir daripada pemohon-pemohon
Sejambak bunga-bungaan
Sekawan burung-burung
Setimbun buku-buku
Setiap masalah-masalah
BETUL
Sebahagian daripada peneroka
Sebaris rumah/ satu baris rumah
Sebanyak pelajar di sekolah itu
Sebilangan daripada ahli
Sedikit sahaja daripada ulasan
Segelintir pemohon
Sejambak bunga
Sekawan burung/ satu kawan burung
Setimbun buku
Setiap masalah
49
50. v) Kesilapan kerana menggandakan kata yang mengikuti perkataan ada yang
bermaksud telah tersedia atau telah terkumpul.
SALAH
Ada pekerja-pekerja yang didapati
melanggar peraturan pejabat
BETUL
Ada pekerja yang didapati melanggar
peraturan pejabat
vi) Kesilapan kerana menggandakan kata nama sebelum kata kerja berapitan ber-…an yang menunjukkan jamak.
Kata kerja yang berimbuhan apitan ber-…an seperti bergantungan, berguguran,
bertaburan dan sebagainya membawa maksud perbuatan yang menunjukkan jumlah
yang banyak atau berulang-ulang dengan banyaknya. Oleh itu kata nama yang hadir
sebelumnya tidak perlu digangakan lagi. Contonya:
SALAH
Bendera-bendera yang berwarna-warni
berkibaran di sepanjang jalan
Bintang-bintang berkerdipan di langit
Burung-burung berterbangan di angkasa
Daun-daun kering berguguran
Lampu-lampu merah bergantungan di
dinding
BETUL
Bendera yang berwarna-warni berkibaran
di sepanjang jalan
Bintang berkerdipan di langit
Burung berterbangan di angkasa
Daun kering berguguran
Lampu merah bergantungan di dinding
vii) Kesilapan kerana menggandakan perkataan yang sudah mendukung maksud
banyak.
SALAH
Ibu bapa-ibu bapa diseru…/ibu-ibu bapa
diseru…
Mereka-mereka yang mengambil
bahagian…
Rakyat-rakyat negara ini…
BETUL
Ibu bapa diseru…
Mereka yang mengambil bahagian…
Rakyat negara ini…
viii) Kesilapan kerana menggandakan keseluruhan gabungan kata atau kata majmuk
yang sepatutnya hanya perkataan yang pertama sahaja yang perlu digandakan.
SALAH
Duta besar-duta besar
Kertas kerja-kertas kerja
Ketua menteri-ketua menteri
Ketua setiausaha-ketua setiausaha
Pihak berkuasa-pihak berkuasa tempatan
BETUL
Duta-duta besar
Kertas-kertas kerja
Ketua-ketua menteri
Ketua-ketua setiausaha
Pihak-pihak berkuasa tempatan
50
51. 3. KESILAPAN PENGGUNAAN ADALAH
ATAU IALAH
Kata pemeri ialah menunjukkan persamaan dan hadir di hadapan frasa nama,
manakala adalah yang menunjukkan huraian dan hadir di hadapan frasa adjektif dan
frasa sendi nama. Kekeliruan penggunaan kedua-dua kata ini dapat dikategorikan
seperti yang berikut.
i) Kesilapan penggunaan kata adalah di tempat ialah
SALAH
Anak adalah anugerah Allah
BETUL
Anak ialah anugerah Allah
Beliau adalah orang yang pertama
membiakkan…
Beliau ialah orang yang pertama
membiakkan…
Kaum wanita adalah elemen…
Kaum wanita ialah elemen…
Malaysia mesti mempunyai rakyat yang
Malaysia mesti mempunyai rakyat yang
sejumlah besar daripadanya adalah orang- sejumlah besar daripadanya ialah orangorang yang berpendidikan…
orang yang berpendidikan…
Masalah yang kita hadapi adalah
kekurangan pendapat yang bernas
Masalah yang kita hadapi ialah
kekurangan pendapat yang bernas
Maklumat NURY adalah pembinaan
masyarakat cemerlang
Maklumat NURY ialah pembinaan
masyarakat cemerlang
Memandangkan T.Y.T Tun adalah bekas
pengerusi lembaga…
Memandangkan T.Y.T Tun ialah bekas
pengerusi lembaga…
Perkara ini adalah masalah yang tidak
mudah diatasi
Perkara ini ialah masalah yang tidak
mudah diatasi
Sepak takraw adalah sukan yang elok
dipertandingkan …
Sepak takraw ialah sukan yang elok
dipertandingkan…
ii) Kesilapan penggunaan kata ialah ditempat adalah.
SALAH
BETUL
51
52. Kursus ini ialah untuk…
Kursus ini adalah untuk…
Tarikh kerja pembaikan lif dijangka siap
ialah pada…
tarikh kerja pembaikan lif dijangka siap
adalah pada…
Baju itu ialah baik
baju itu adalah baik
iii) Kesilapan penggunaan kata adalah di hadapan kata kerja.
SALAH
Matlamat utama unit ini adalah
membantu pihak pengurusan
melaksanakan tanggungjawabnya secara
berkesan
BETUL
Matlamat utama unit ini adalah untuk
membantu pihak pengurusan
melaksanakan tanggungjawabnya secara
berkesan
Satu usaha yang dijalankan adalah
menerbitkan risalah penerangan untuk
tatapan masyarakat
Satu usaha yang dijalankan adalah
dengan menerbitkan risalah penerangan
untuk tatapan masyarakat
iv) Kesilapan penggunaan kata adalah pada awal ayat.
SALAH
Adalah dengan ini dimaklumkan
bahawa…
BETUL
Dengan ini dimaklumkan bahawa…
Dengan pemilihan ini diharapkan…
Adalah diharapkan dengan pemilihan
ini…
Dengan ini dimaklumkan bahawa…
Adalah dimaklumkan bahawa…
Dengan ini diumumkan bahawa…
Adalah diumumkan bahawa…
Selain itu, pengguna bahasa Melayu cenderung untuk menggunakan ungkapan
adalah+kata kerja seperti yang berikut:
…adalah berasaskan…
…adalah dibuat…
…adalah melambangkan…
…adalah menjadi…
…adalah merupakan…
…adalah tertakluk…
Contohnya:
SALAH
Para pelajar adalah dipelawa memohon…
BETUL
Para pelajar dipelawa memohon…
Keputusan ini diambil adalah
Keputusan ini diambil berdasarkan…
52
53. berdasarkan…
Perjanjian ini adalah tertakluk kepada…
Perjanjian ini tertakluk kepada…
Warna merah pada bendera Malaysia
adalah melambangkan…
Warna merah pada bendera Malaysia
melambangkan…
Ayat atau frasa di atas dikategorikan sebagai frasa yang salah kerana tanpa kata
adalah, ayat atau frasa tersebut sudah mencapai maksud dan menepati struktur
tatabahasa. Kata adalah sebelum kata kerja berkenaan tidak membawa sebarang
maksud atau fungsi tatabahasa sama ada berfungsi sebagai penegas atau yang
seumpama dengannya.
Kesimpulannya:
a) Kata pemeri adalah hanya boleh diikuti oleh kata sendi nama dan kata adjektif
yang bersifat huraian sahaja.
b) Kata pemeri ialah hanya boleh diikuti oleh kata nama atau frasa nama yang
bersifat persamaan sahaja.
53
54. 4. KESILAPAN PENGGUNAAN di, dalam
dan di dalam.
Dalam penggunaan bahasa Melayu kini, kita kadang-kadang tersilap meletakkan
kata sendi nama di pada tempat dalam, dan frasa sendi nama di dalam pada
tempat kata sendi dalam. Kesilapan ini berlaku kerana kekeliruan tentang fungsi
kata sendi nama dan frasa sendi nama tersebut.
i)
Kesilapan penggunaan kata sendi nama di pada tempat dalam.
SALAH
Beliau memiliki ijazah sarjana di bidang
pengurusan perniagaan
BETUL
Beliau memiliki ijazah sarjana dalam
bidang pengurusan perniagaan
Di masyarakat itu, ahlinya merupakan
insan yang sihat
Dalam masyarakat itu, ahlinya
merupakan insan yang sihat
Kanak-kanak bergembira di suasana hari
raya yang mulia ini
Kanak-kanak bergembira dalam suasana
hari raya yang mulia ini
Kata sendi nama di digunakan khusus di hadapan kata nama atau frasa nama yang
menunjukkan tempat. Contohnya:
1) Majlis itu akan diadakan di Dewan Bahasa dan Pustaka
2) Mesyuarat itu diadakan di Kementerian Pendidikan
3) Pelajar itu menelaah pelajarannya di perpustakaan
ii)
Kesilapan penggunaan kata sendi nama di dalam pada tempat dalam
SALAH
Di dalam pelbagai bidang kehidupan…
BETUL
Dalam pelbagai bidang kehidupan…
Beliau sering dijemput membentangkan
kertas kerja di dalam beberapa seminar
Malaysia pernah terperangkap di dalam
kegawatan ekonomi
Beliau sering dijemput untuk
membentangkan kertas kerja dalam
beberapa seminar
Malaysia pernah terperangkap dalam
kegawatan ekonomi
Sememangnya dia sudah lama terdidik di
dalam bahasa Melayu
Sememangnya dia sudah lama terdidik
dalam bahasa Melayu
54
55. 5.
KESILAPAN PENGGUNAAN di
antara dan antara
Kata antara dapat berfungsi sebagai kata sendi nama dan kata arah. Kata sendi nama
ialah perkataan yang digunakan di hadapan frasa nama untuk menghasilkan frasa
sendi nama. Kata arah pula ialah kata yang menunjukkan arah atau kedudukan. Kata
ini biasanya digunakan dalam frasa sendi, yakni mengikuti kata sendi nama. Hanya
kata sendi nama di dan ke sahaja dapat membentuk frasa sendi dengan kata arah.
Contohnya:
KATA SENDI NAMA
…akan anaknya
…akan kelakuan anaknya
…antara adik-beradik
…antara dua negara
…antara mereka
…antara persoalan penting
…antara sekolah
…dari sudut ekonomi
…oleh polis
…pada papan kenyataan
KATA SENDI NAMA ARAH
…di atas meja
…di bawah rumah
…di tengah padang
…di depan bangunan
…di belakang pintu
…di luar pejabat
…di dalam ruangan
…di kampung
…ke dalam bahasa Inggeris
…ke sekolah
Kesimpulan :
1) Frasa sendi nama di antara digunakan apabila kata antara berfungsi sebagai
kata nama. Justeru, frasa sendi nama di antara hanya dapat digunakan untuk
menunjukkan kedudukan fizikal atau tempat. Contohnya:
a) Anak kecil itu duduk diam di antara ibu dan bapanya.
b) Hasnah duduk mencelah di antara Fatimah dengan Rahmah
2) Kata antara yang berfungsi sebagai kata sendi nama boleh mendahului ayat
yang menunjukkan perbandingan. Contohnya:
a) Antara Johor Bahru dengan Singapura, banyak perbezaannya.
b) Antara ilmu perubatan dengan ilmu biologi ada persamaannya.
3) Kata sendi nama antara biasanya diikuti oleh kata nama am yang tidak perlu
diulang. Contohnya:
SALAH
BETUL
…adalah di antara sumber-sumber tidak …adalah antara sumber tidak rasmi…
rasmi…
Antara lagu-lagu persembahannya
ialah…
Antara lagu persembahannya ialah…
Di antara nama-nama yang disebut
Antara nama yang disebut ialah…
55
56. ialah…
Di antara peraturan-peraturan yang
perlu dipatuhi ialah…
Antara peraturan yang perlu dipatuhi
ialah…
Kata sendi nama antara hanya dapat diikuti kata nama am jamak yang mengalami
penggandaan separa seperti adik-beradik, yang membawa makna kumpulan orang dan
sebagainya yang tertentu. Contohnya:
1) mereka berbincang antara adik-beradik
2) perhubungan antara kedua-dua negara itu telah lama terjalin.
56
57. 6. KESILAPAN PENGGUNAAN di dan ke
Pengguna sering terkeliru antara penggunaan di dan ke sebagai kata sendi dengan di
dan ke sebagai imbuhan. Kedua-dua bentuk ini berbeza dari segi penggunaan dan
ejaannya. Perbezaan itu dapat kita lihat dengan penjelasan berikut.
i)
Kata sendi nama di digunakan khusus di hadapan kata nama atau frasa nama
yang
menunjukkan tempat dan ditulis terpisah daripada kata nama atau frasa
nama yang mengikutinya. Contohnya:
SALAH
Diangkasa
Diantara
Diatas
Dibarat
Dibawah
Didalam
DiJohor
DiMalaysia
Dilaut
Dimana
BETUL
Di angkasa
Di antara
Di atas
Di barat
Di bawah
Di dalam
Di Johor
Di Malaysia
Di laut
Di mana
ii) Kata sendi nama ke digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama untuk
menunjukkan tempat, arah atau masa dan ditulis terpisah daripada frasa nama atau
kata nama yang mengikutinya. Contohnya:
a) Menunjukkan tempat atau arah
1. Mereka pergi ke Kuala Kedah
2. Pelajar itu pergi ke sekolah beramai-ramai
3. Penyelam itu terjun ke dalam sungai
c) Menunjukkan waktu atau masa
1. Dia asyik termenung dari sehari ke sehari
2. Perempuan itu berada di sisi suaminya hingga ke saat terakhir
3. Tradisi itu masih kekal hingga ke zaman sekarang
iii) Imbuhan awalan di dan ke hendaklah dieja serangkai dengan kata yang
menerimanya
SALAH
Di basahi
Di bukukan
Di campak
Di catat
Di apit
Di curi
Di catu
Di hukum
Di isi
Di laporkan
BETUL
Dibasahi
Dibukukan
Dicampak
Dicatat
Diapit
Dicuri
Dicatu
Dihukum
Diisi
Dilaporkan
57
58. 7. KESILAPAN PENGGUNAAN dari dan
daripada
Pengguna sering beranggapan bahawa dari dan daripada sebagai sama dan boleh
bersaling ganti penggunaannya. Kata sendi nama dari dan daripada mempunyai
pengertian yang berbeza dan penggunaannya adalah seperti berikut:
i) Kata sendi nama dari digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama yang
menyatakan arah, tempat, waktu dan masa.
a) Contoh tempat atau arah
1. Awak datang dari mana?
2. Kajian itu dibuat dari sudut ekonomi
3. Lori itu datang dari arah kanan
b) Contoh waktu atau masa
1. Keadaannya semakin tenat dari sehari ke sehari
2. Kerajaan itu terkenal sejak dari kurun ke-18
3. Perkara itu telah diketahui dari waktu subuh lagi
Contoh kesilapan penggunaan kata sendi nama dari
SALAH
Bermula daripada bulan Mac
Bermula daripada tarikh itu
Daripada kiri ke kanan
Daripada waktu subuh
Datang daripada utara
Dibuat daripada segi ekonomi
Merantau daripada Pahang
Sejak daripada zaman dahulu
BETUL
Bermula dari bulan Mac
Bermula dari tarikh itu
Dari kiri ke kanan
Dari waktu subuh
Datang dari utara
Dibuat dari segi ekonomi
Merantau dari Pahang
Sejak dari zaman dahulu
Contoh kesilapan penggunaan kata sendi nama daripada
SALAH
Berbeza dari buku itu
Berlainan dari abangnya
Dari anaknya
Dari cempedak baiklah nangka
Dari ketuanya
Dari madu lebah
Dari orang itu
Diperbuat dari kapas
Kata putus darinya
Lebih baik dari orang ini
BETUL
Berbeza daripada buku itu
Berlainan daripada abangnya
Daripada anaknya
Daripada cempedak baiklah nangka
Daripada ketuanya
Daripada madu lebah
Daripada orang itu
Diperbuat daripada kapas
Kata putus daripadanya
Lebih baik daripada orang ini
58
59. 8. KESILAPAN PENGGUNAAN untuk atau
bagi
Kata sendi untuk tidak boleh bertukar ganti dengan bagi apabila digunakan untuk
menyatakan maksud bahagian yang ditentukan atau diperuntukkan. Contohnya:
SALAH
Bagi siapakah hadiah ini?
Bagi siapakah makanan ini?
Cincin ini bagimu
Dia membeli kasut bagi Diyana
Jam ini bagi Amirah
Kain sutera ini bagi ibu
Kereta besar itu bagi ayah
Novel ini bagi Aini
Tanah kebun yang luas itu bagi kami
BETUL
Untuk siapakah hadiah ini?
Untuk siapakah makanan ini?
Cincin ini untukmu
Dia membeli kasut untuk Diyana
Jam ini untuk Amirah
Kain sutera ini untuk ibu
Kereta besar ini untuk ayah
Novel ini untuk Aini
Tanah kebun yang luas itu kami
Kata sendi nama untuk boleh bertukar ganti penggunaannya dengan bagi jika
digunakan di hadapan kata nama yang berfungsi untuk menunjukkan kegunaan
sesuatu. Contohnya:
1. Dewan makanan untuk/bagi mahasiswa universiti itu sedang dibina.
2. Perancangan aktiviti untuk/bagi tahun hadapan bagi/untuk kelab itu
sedang dibincangkan.
3. Kereta untuk/bagi kegunaan pejabat sahaja.
59
60. 9. KESILAPAN MENGEJA KATA DENGAN
k dan kk
Kesilapan ini berlaku kerana pengguna tidak dapat membezakan antara imbuhan –kan
dan men-kan dengan imbuhan –an ,pen –an dan ke-…-an akibat pengaruh sebutan.
Imbuhan –kan dan –an tidak akan berubah apabila diimbuhkan pada kata dasar yang
berakhir dengan konsonan K.
i) Contoh kesilapan mengeja kata dengan dua k/(kk) pada kata yang sepatutnya
dengan satu k/ (k)
SALAH
kebanyakkan
keburukkan
kecantikkan
kedudukkan
kemasukkan
kemudahbaikkan
kenaikkan
kependekkan
kependudukkan
kerancakkan
keretakkan
BETUL
kebanyakan
keburukan
kecantikan
kedudukan
kemasukan
kemudahbaikan
kenaikan
kependekan
kependudukan
kerancakan
keretakan
ii) Contoh kesilapan mengeja kata dengan satu k/(k) pada kata yang sepatutnya
dengan dua k / (kk)
SALAH
meletakan
memasukan
membalikan
membanyakan
membelokan
membotakan
memburukan
memendekan
memperuntukan
menaikan
BETUL
meletakkan
memasukkan
membalikkan
membanyakkan
membelokkan
membotakkan
memburukkan
memendekkan
memperuntukkan
menaikkan
60
61. 10. KESILAPAN PENGGUNAAN sekali , sungguh ,
paling dan terPerbandingan dapat dinyatakan dengan kata adjektif dan terbahagi kepada tiga, iaitu
darjah biasa, darjah bandingan dan darjah penghabisan.
i) Darjah biasa
1.
2.
3.
4.
5.
Hidup keluarga itu sederhana sahaja.
Laut tenang ketika waktu pagi.
Malam ini bulan terang.
Perangai pemuda itu baik.
Tubuh budak itu kurus.
ii) Darjah bandingan
Darjah bandingan digunakan dalam dua bentuk sama ada darjah bandingan yang sama
atau darjah bandingan yang berbeza.
a) Darjah bandingan yang sama
Darjah bandingan ini menggunakan kata adjektif dengan awalan se-. Contohnya:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Air sirap itu manis
Anak saya tidak setinggi anaknya.
Fatimah tidak sepandai kakaknya.
Gadis itu secantik ratu dunia.
Masakannya tidak sesedap masakan ibu saya.
Rumah Ali sebesar rumah Ahmad.
Nota: Awalan se- ini boleh bertukar ganti engan kata sama.
Contohnya :
sebesar = sama besar
secantik = sama cantik
semanis = sama manis
sepandai = sama pandai
sesedap = sama sedap
setinggi = sama tinggi
b) Darjah bandingan yang berbeza
Darjah bandingan ini menggunakan kata penguat lebih atau kurang yang berfungsi
sebagai bandingan. Contohnya :
1.
2.
3.
4.
5.
Anaknya lebih gemuk daripada anak jirannya.
Bunga ini lebih harum daripada bunga itu.
Gadis itu kurang cantikdaripada kawannya.
Kami kalah kerana kami kurang cekap daripada pasukan lawan.
Kedai itu kurang maju daripada kedai di sebelahnya
61
62. 6. Rambut saya lebih panjang daripada rambutnya.
iii) Darjah penghabisan
Penggunaan kata adjektif dalam ungkapan darjah penghabisan dapat dilakukan
dengan cara yang berikut:
a) se + kata adjektif + gandaan + kata nama
1.
2.
3.
4.
5.
Dialah sebaik-baik sahabat yang pernah kukenali.
Secanti-cantik bunga segar , jika tidak disiram , layu juga akhirnya.
Sekeras-keras batu , tidak sekeras hatinya yang degil itu.
Sepandai-pandai tupai melompat akhirnya jatuh juga ke tanah.
Setinggi-tinggi gunung , tinggi lagi impian saya.
b) ter + kata adjektif
1.
2.
3.
4.
5.
Antara kami berempat, dia yang tetinggi.
Dialah pelajar yang terpandai di sekolah kami.
Gadis itu antara yang tercantik di kampungnya.
Inilah pemandangan yang terindah yang sempat saya rakam.
Markah peperiksaan kali ini adalah yang terbaik yang pernah saya
peroleh.
6. Tokoh termasyhur itu meninggal dunia semalam.
c) paling + kata adjektif
1.
2.
3.
4.
Antara adik-beradiknya, dialah yang paling cerdik.
Bagi saya, masakan ibulah yang paling lazat.
Dialah yang paling pandai dalam mata pelajaran matematik.
Kita mesti mencari cara yang paling baik untuk menyelesaikan
masalah tersebut.
5. Menara itu paling tinggi di negara tersebut.
6. Pokok yang paling besar itu telah tumbang semalam.
d) kata adjektif + sekali
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ahmad pandai sekali.
Besar sekali rumah di atas bukit itu.
Cerdik sekali adik awak yng kecil itu.
Guru bahasa Melayu saya baik sekali.
Lazat sekali makanan yang saya makan tadi.
Pemain bola keranjang itu tingi sekali.
e) ter + amat, sangat + kata adjektif
1.
2.
3.
4.
Bangunan itu tersangat tinggi.
Di dalam kelas, dialah yang teramat pandai.
Dia tersangat baik sehingga kami begitu sayang kepadanya.
Inilah makanan yang tersangat lazat yang pernah saya makan.
62
63. 5. P.Ramlee seorang seniman agung yang teramat masyhur.
f) amat, sungguh, sangat, + kata adjektif + sekali
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Mereka amat cergas sekali.
Dia amat pandai sekali.
Bangunan itu amat tinggi sekali.
Salmah sangat baik sekali.
Suaranya sangat merdu sekali.
Rupanya sungguh cantik sekali.
Ramu sungguh cergas sekali.
iv) Kata penguat seperti amat, sungguh dan sangat terbahagi kepada tiga, iaitu kata
penguat bebas, kata penguat hadapan dan kata penguat belakang.
a) Kata penguat bebas
Kata penguat ini boleh hadir sebelum atau selepas kata adjektif. Contohnya:
1a. Pakaian seragam pasukan itu amat kemas
1b. Pakaian seragam pasukan itu kemas amat.
2a. Pemandangan di tepi pantai itu sangat indah.
2b. Pemandangan di tepi pantai itu indah sangat.
3a. Tiupan angin pada waktu petang sungguh nyaman.
3b. Tiupan angin pada waktu petang nyaman sungguh.
b) Kata penguat hadapan
Kata penguat ini terletak di hadapan kata adjektif. Contohnya:
1. Harga batu permata itu paling mahal.
2. Pokok di belakang rumah saya terlalu tinggi.
3. Sungai itu agak dalam.
c) Kata penguat belakang
Kata penguat ini terletak di belakang kata adjektif. Contohnya:
1. Indah nian puteri bunian.
2. Keputusan peperiksaannya kali ini baik sekali.
3. Lambat benar bas itu sampai.
63
64. 11. KESILAPAN EJAAN
SALAH
BETUL
SALAH
BETUL
Aidil adha / Iduladha
Aidiladha
Aidil fitri / Idulfitri
Aidilfitri
akitek
arkitek
ambilalih
ambil alih
atlit
atlet
analisa
analisis
aturcara
atur cara
baikpulih
baik pulih
bandaraya
bandar raya
baucer
baucar
bersyukor
bersyukur
beserta
berserta
bistari
bestari
bowling
boling
buffet
bufet
bumiputra
bumiputera
cahayamata
cahaya mata
calun
calon
campurtangan
campur tangan
catit
catat
cendikiawan
cendekiawan
cop(tera/cetak)
cap
dialog
dialog
definasi
definisi
deligasi
delegasi
deraf
draf
efisyen
efisien
ehsan
ihsan
ekslusif
eksklusif
ekspot
eksport
emel
e-mel
gantirugi
ganti rugi
empatbelas
empat belas
garispanduan
garis panduan
engkar
ingkar
gelak-ketawa
gelak ketawa
fax
faks
gembeleng/gembeling gembleng
Febuari
Februari
geraf
graf
forklift
forklif
gulong
gulung
64
65. SALAH
BETUL
SALAH
BETUL
gambarajah
gambar rajah
gunatanah
guna tanah
hajjah
hajah
Johor Bharu
Johor Bahru
hakmilik
hak milik
jualbeli
jual beli
hapuskira
hapus kira
juwita
juita
hurmat
hormat
kadhi
kadi
ia-itu
iaitu
kakilima
kaki lima
ibu mu
ibumu
kampong
kampung
ibubapa
ibu bapa
kapitalisma
kapitalisme
ibusawat
ibu sawat
kaptain
kapten
ide
idea
kerenah(ragam)
karenah
iktizam
iltizam
kawalsetia
kawal setia
impot
import
ke 5 / ke V
injin
enjin
ke-5/V (awalan
ke tidak
diperlukan untuk
angka roman)
inspekter
inspektor
insuran
insurans
kelendar / kelender
kalendar
Insyaallah/insyaAllah insya-Allah
kemaskini
kemas kini
intipati
inti pati
keredhaan
keredaan
isipadu
isi padu
keretapi
kereta api
istihar
isytihar
kerinting
keriting
istirehat
istirahat
kerja sama
kerjasama
janakuasa
jana kuasa
kerjatanah
kerja tanah
jasabaik
jasa baik
kertaskerja
kertas kerja
jawatan kuasa
jawatankuasa
keunikkan
keunikan
65
68. SALAH
BETUL
SALAH
BETUL
perlabelan
pelabelan
sebutharga
sebut harga
sediada
sedia ada
tele-jariah
telejariah
segitiga
segi tiga
tele-perbankan
teleperbankan
sekala
skala
tele-perubatan
teleperubatan
sekaligus
sekali gus
temubual
temu bual
sekelian
sekalian
temuduga
temu duga
sekim
skim
tengahari
tengah hari
senireka
seni reka
trampil
terampil
sessi
sesi
tuanpunya
tuan punya
setor
stor
tuanrumah
tuan rumah
siarkaki
siar kaki
tukarsyarat
tukar syarat
siksa
seksa
tulin
tulen
silaturrahim
silaturahim
ugama
agama
snooker
snuker
ulangtahun
ulang tahun
stesyen
stesen
urusetia
urus setia
stokin
stoking
usahasama
usaha sama
sulong
sulung
usek
usik
sunnah
sunah
warong
warung
suratcara
surat cara
suratkhabar
surat khabar
susunatur
susun atur
susutnilai
susut nilai
talipon
telefon
68
69. 12. KECELARUAN MENGEJA KATA BIASA
SALAH
BETUL
SALAH
BETUL
ampangan
anggrik
bharu/bahru
binte
buroh
cendera mata
cocok (tusuk)
cucuk
durhaka
garuda
hajjah
idap (sakit)
isya
jawaban
justru
kewajiban
kobis
kraf tangan
empangan
anggerik
baharu/baru
binti
buruh
cenderamata
cucuk
cocok
derhaka
geroda
hajah
hidap
isyak
jawapan
justeru
kewajipan
kubis
kraftangan
kraton
lembab
margasatwa
marhain
mastika/mustika
murtabak
pendita
persona
pesaka
radin (gelaran)
raksaksa
satria/kesatria
taugeh
taukeh
tauladan
yaitu
zohor
keraton
lembap
mergastua
marhaen
mestika
martabak
pendeta
pesona
pusaka
raden
raksasa
sateria/kesateria
tauge
tauke
teladan
iaitu
zuhur
69
70. BIBLIOGRAFI
1. Abdul Hamid Mahmood, 1995. Ejaan Bahasa Melayu Terkini. Kuala Lumpur:
Masa Enterprises.
2. Abdullah Hassan et al. 1997. Kesalahan Bahasa Dalam Bahasa Malaysia.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
3. Awang Sariyan, 1991. “Bahan Pengajaran Tatabahasa Secara Terancang
dalam Pendidikan Bahasa Malaysia”. Jurnal Dewan Bahasa. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka.
4. Dewan Bahasa dan Pustaka, 1988. Daftar Ejaan Rumi Bahasa Malaysia (Edisi
Kedua). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
5. Dewan Bahasa dan Pustaka, 1975. Pedoman Ejaan Rumi Bahasa Malaysia,
Jawatankuasa Tetap Bahasa Malaysia, Kementerian Pelajaran Malaysia.
6. Dewan Bahasa dan Pustaka, 2001. Koleksi Lembar Bahasa 2000-2001. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
7. Dewan Bahasa dan Pustaka, 2003. Koleksi Lembar Bahasa 2001-2003. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
8. Dewan Bahasa dan Pustaka, 1985. Pedoman Umum Ejaan Rumi Bahasa
Malaysia. Syarikat Percetakan Yayasan Islam Terengganu Sdn. Bhd.
Terengganu.
9. Dewan Bahasa dan Pustaka, 2007. Kamus Dewan (Edisi Keempat).Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
10. Ismail Dahaman. 1997. Bahasa Kita. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
11. Md. Sidin Ahmad Ishak dan Mohd. Saleeh Rahamad. 1999. Strategi Bahasa:
Panduan Nahu dan Retorik untuk Penulisan. Kuala Lumpur: Penerbit
Universiti Malaya.
12. Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Musa dan Abdul Hamid Mahmood,
2003, Tatabahasa Dewan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
13. Nuwairi Hj. Khazaai. 1993. Beberapa Bentuk Kesalahan Dalam Surat Rasmi.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
14. Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 5 Tahun 2007. “Panduan Pengurusan
Pejabat”. Jabatan Perkhidmatan Awam.
15. Wan Abu Bakar Wan Abas dan Hashimah Harun, 1988. Panduan Latihan
Sistem Ejaan Rumi Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
70
