1. ενδεικτικές απαντήσεις
Α1.
αρκαδικό στοιχείο:«Ήμην ωραίος έφηβος, καστανόμαλλος βοσκός, κ’ έβοσκα τας αίγας… τα όρη τα
παραθαλάσσια … πελάγους»
Το γεγονός ότι ο βοσκός ζει και κινείται μέσα σ’ ένα εξιδανικευμένο τοπίο, που θυμίζει την «Αρκαδία» του
Βιργίλιου. Εύλογα η αρκαδική, δηλαδή η εξιδανικευμένη απεικόνιση της φύσης παραπέμπει ευθέως στο
ποιμενικό είδος, καθώς η Αρκαδία για την αρχαία τέχνη ήταν το σύμβολο της βουκολικής απλότητας, της
ευτυχίας, της αμεριμνησίας και του έρωτα μέσα στη φύση.
θρησκευτικό πνεύμα:«της Μονής του Ευαγγελισμού»και «φραγγέλιον».
Η εργασία του βοσκού ήταν στενά συνδεδεμένη με την Εκκλησία. Η λέξη «φραγγέλιον» αποτελεί εκκλησιαστικό
όρο.
ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής:«Ξάρμενο, η Πλατάνα, ο Μέγας Γιαλός, το Κλήμα έβλεπε προς τον
Καικίαν».
Γνώση των τοπωνυμίων της Σκιάθου, με τα οποία δίνεται η τοπιογραφία της περιοχής, όπου δρούσε ο βοσκός.
Β1.
«Μόνους αντιζήλους εις την νομήν και την κάρπωσιν ταύτην είχα τους μισθωτούς της δημαρχίας, τους
αγροφύλακας…»: ψέγει την κατάχρηση εξουσίας που διέκρινε τους αγροφύλακες.
«Όλα εκείνα ήσαν ιδικά μου»: χαριτολόγος διάθεση με την οποία αυτοσαρκάζεται για την απόλυτη πενία
του και την έλλειψη περιουσιακών στοιχείων.
[Εναλλακτικά: «Εγώ χωρίς ποτέ να οργώσω.. τας γνωρίζω»: με διάθεση φιλοπαίγμονα δικαιολογεί
τρόπον τινά τον «θερισμό» των ξένων χωραφιών από εκείνον, όπως αυτή η πρακτική δικαιολογείται στο
Δευτερονόμιον ΚΓ᾿ . Άλλωστε το θέριζε «εν μέρει» όπως αναφέρει χαριτολογώντας παραπάνω].
Β2.
ασύνδετο: «Μικρή επήδα … κοχύλια»: ανάδειξη μέσα από την παράθεση των εικόνων της ζωηρότητας και
σβελτάδας της Μοσχούλας και της εξοικείωσής της με το φυσικό περιβάλλον. Επίσης, μας προετοιμάζει για
τη σύγκριση της με την αίγα και την ομωνυμία.
(Εναλλακτικά: «Ήτον ωχρά, ροδίνη, χρυσαυγίζουσα»: τριπλό ασύνδετο σχήμα-αντίθεση: το ωχρό είναι το
χρώμα της καχεκτικότητας και δεν συμβαδίζει με το ρόδινο χρώμα της υγείας. Στη λογοτεχνική
πραγματικότητα όμως συνδυάζονται και παρέχουν το σαγηνευτικό χρυσαφί).
παρομοίωση: «ως πτηνόν του αιγιαλού»:η Μοσχούλα παρομοιάζεται με θαλασσοπούλι (σύγκριση ανθρώπου-
πτηνού) για να τονιστεί η εξοικείωση της με τη θάλασσα, τον χώρο δηλ. που θα σταθεί καθοριστικός για τη
σχέση των δύο ηρώων στην πορεία του διηγήματος.
επανάληψη: «Ήτον… ήτον… ήτον»:με τη χρήση του παρατατικού τονίζεται η παρελθοντική διάσταση των
γεγονότων. Καταλαβαίνουμε έτσι ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα ο αφηγητής παρακολουθούσε τη
Μοσχούλα και τις συνήθειές της και έτσι συνειδητοποιούμε καλύτερα τη διάρκεια και την ένταση των
συναισθημάτων του για εκείνη.
μεταφορά:«Ο λαιμός της καθώς έφεγγε»: τονίζεται η ομορφιά και η λάμψη της νεαρής κόρης, την οποία ο
βοσκός εξιδανικεύει.
υπερβολή: «απείρως λευκότερος»: εξαίρει την ομορφιά της Μοσχούλας αλλά και την αγνότητά της, καθώς το
λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα, σύμφωνα με το πνεύμα του ρομαντισμού. Άρα, η Μοσχούλα
περιγράφεται ως η ιδανική κόρη, πάναγνη και πανέμορφη.
Γ1.
«Όλα εκείνα … και τα βουνά»: oαφηγητής εμφαντικά αλλά και χαριτολογώντας αναφέρει πως όλη η περιοχή
στην οποία διαδραματίζεται η πλοκή ανήκε στην «ιδιοκτησία» του. Ωστόσο, δεν πρόκειται για ιδιοκτησία
2. ανάλογη με αυτήν του κυρ Μόσχου, εδραιωμένη στην κατοχή υλικού πλούτου και σε
συμβολαιογραφικές/νομικές πράξεις. Η σχέση ιδιοκτησίας του αφηγητή με τη φύση συνδέεται με τις
αντιλήψεις του ιδίου αλλά και του Αλ. Παπαδιαμάντη για τη φύση. Ως οργανικό μέρος της φύσης ο
άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο αυτής και την «κατέχει» κατά τρόπο εσωτερικό, ηθικό.
«Το χωράφι ήτον του γεωργού… τον κόπο μου:» χαρακτηριστική είναι και η αναφορά στον γεωργό, ο
οποίος «κατέχει» το χωράφι του μόνο όταν εργάζεται σε αυτό, ευχαριστώντας ταυτόχρονα τον Κύριο. Η σε
ευθύ λόγο παράθεση της προσευχής του αναδεικνύει με τρόπο παραστατικό και ρεαλιστικό τη λαϊκή
αντίληψη των απλών ανθρώπων της υπαίθρου για τη διαμοίραση των φυσικών αγαθών από τους ανθρώπους
και τα «πτηνά τ’ ουρανού». Η ηθογραφική διάσταση συνυφαίνεται με τις θρησκευτικές αντιλήψεις του
συγγραφέα και τις αναδεικνύει.
Δ1.
Ομοιότητες Διαφορές
1) Κοινωνική και οικονομική κατάσταση: και οι δύο
ήρωες είναι ευκατάστατοι λόγω εμπορικών
δραστηριοτήτων, αλλά και μοναχικοί τύποι, που ζουν
αποτραβηγμένοι από τον πολιτισμό.
1)Ο κυρ Μόσχος ήταν «λίαν ιδιότροπος», ενώ ο
Παναγιώτης Χατζή Νίκου έκανε αγαθοεργίες.
2) Οικογενειακή κατάσταση: αμφότεροι είναι άτεκνοι, ο
ένας λόγω χηρείας και ο άλλος λόγω αγαμίας.
2) Ο κυρ Μόσχος υιοθέτησε την Μοσχούλα για
συντροφιά, ενώ ο Παναγιώτης Χατζή Νίκου θεωρείτο «ο
πάτερ φαμίλιας της κοινότητάς του».
3)Ο κυρ Μόσχος εκμεταλλεύεται τους συντοπίτες του,
ενώ ο ήρωας του Θέμελη ευεργετεί ποικιλοτρόπως τους
συγχωριανούς του οι οποίοι τον σέβονται.