SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  38
at ang



   Ekonomiya, Kapaligiran at ang
Kasaysayan ng Enerhiya ng Pilipinas


                       Agnes C. de Jesus
                       Senior Vice President &
                       VP for Environment & External Relations
                       Energy Development Corporation
ANG KASAYSAYAN NG ENERHIYA NG PILIPINAS AY NAKA-
   UGNAY SA ESTADO NG EKONOMIYA AT KALIKASAN NG
                       BANSA


          EKONOMIYA                                         KALIKASAN




                                                 ENERHIYA

Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                          2
ANG KASAYSAYAN NG ENERHIYA AY NAHAHATI SA DALAWANG
 YUGTO: 1950’s – 2000’s (CONVENTIONAL) AT ANG KASALUKUYANG
             PANAHON (RENEWABLE/SUSTAINABLE)



                       1950’S-2000’S                           2000’S - KASALUKUYAN
      TRADISYONAL NA ENERHIYA                         “SUSTAINABLE” NA ENERHIYA
      • Industriyalisasyon                            • Ekonomiya+Kalikasan+Tao (climate change)
      • 98% inaangkat na enerhiya (langis/petrolyo)   • 50% inaangkat na enerhiya
      • konti o walang sariling pinagkukunan ng       • tumutuklas at pinapaunlad ang mga likas at
      enerhiya                                        malinis na sariling pinagkukunan ng enerhiya




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                       3
ANG UNANG YUGTO NG KASAYSAYAN NG ENERHIYA
            c.1950 - 2000




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya          4
KINAKITAAN NA NG PAGGAMIT NG LIKAS NA URI NG ENERHIYA ANG
 MGA PILIPINO BAGO PA MAN NAIPAKILALA NG MGA AMERIKANO
       SA PILIPINAS ANG INCANDESCENT BULB NI EDISON


          Batis (aquifers) at bukal (hot springs)
          Asupre o sulphur mula sa mga fumaroles
          Petroleum nut o lumbang (Ano kaya ang
           ginagamit na petrolyo sa lampara ni Ibarra?)




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya            5
SINAKOP ANG PILIPINAS NG AMERIKA AT IPINAKILALA ANG
  KONSEPTO NG INDUSTRIYALISASYON AT ANG TINATAWAG NA ‘OIL
     ECONOMY’ NA NAKADEPENDE SA INAANGKAT NA LANGIS

GEOTHERMAL (reserves) ang Pilipinas ng langis,
 • Konti o halos walang pinagkukunan SAGA
  petrolyo at coal.
     Renewables like geothermal w as little k nown in the
                   Philippines in the 5 0 s
     • Madali lang mag-angkat dahil mura pa ito noon

                     • RP was 95% dependent on oil
     • Naging pundasyon ng planong industriyal ng Pilipinas kahit noon
                     • REs marginally utilized, if at all
      panahon ng ng Pangatlong Republika ni Pangulong Roxas hanggang sa
                     • Expensive to develop
      unang administrasyon ni Pangulong Marcos.




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                            6
PERO SUMIKLAB ANG KRISIS PANG-ENERHIYA NOONG 70’s NA
  LUBHANG NAKAAPEKTO SA SUPPLY NG BANSA DAHIL SA PAGTAAS
       NG PRESYO AT PAGLIMITA SA PAG-ANGKAT NG LANGIS

    1971 :                   RA 6173 na nagtalaga
                             ng Oil Industry
                             Commission
    1973 :                   Oil embargo ng OPEC
                             kaalinsabay ng “Yom
                             Kippur War”

                             OIL CRISIS (unang
                             pagbagsak ng
                             ekonomiya ng
                             Pilipinas)


Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya             7
MABILIS NA TUMUGON AT UMAKSYON ANG ADMINISTRASYONG
  MARCOS UPANG MALUNASAN ANG DAGLIANG EPEKTO NG KRISIS
    HABANG BINUBUO ANG ISANG PANGMATAGALANG LUNAS

 1973        : PD 334 na nagbigay-buhay sa Philippine
               National Oil Company
              - binili ang ESSO at FilOil at ang refinery sa
               Bataan at itinayo ang PETRON
             - bumili ng mga oil tankers
             - ginalugad ang mga oil fields ng Nido, Cadlao
               at Matinloc

 1976        : PD 927 na nagtayo ng Energy Dev’t.
              Corporation sa ilalim ng PNOC
             - inatasan tumuklas at isakatuparan ang
               paggamit ng indigenous energy resources tulad
               ng geothermal




                                                               DR. ARTURO P. ALCARAZ
                                                               Father of Philippine Geothermal   THE COMVOL TEAM

Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                                     8
BINUO ANG KAGAWARAN NG ENERHIYA (MINISTRY OF ENERGY) NA
 NANGASIWA SA LAHAT NG MGA PROGRAMANG PANG-ENERHIYA
    NA ANG TANGING LAYUNIN AY ENERGY SELF-SUFFICIENCY

       1977                     : PD 1206 na bumuo ng Ministry of Energy

       1979                     : Nido Oil Field ay nagprodyus ng 40,000 barrels/araw

       1979                     : Coal Authority upang pangasiwaan ang “blending and
                                  selling of local and imported coal”

       1981                     : 55-MW Cebu coal-fired power plant

       1982                     : Masinloc – “the country's third oil field started commercial
                                  production”




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                   9
MAKALIPAS ANG 15 TAON, IPINATUPAD ANG RA 7638 NA
         NAGPAIGTING SA PAPEL NA GAGAMPANAN NG BAGONG
         DEPARTMENT OF ENERGY (DATING MINISTRY OF ENERGY)


   Ang mandato ng RA 7638:

   Ensure continuous, adequate
   and economic power supply
   through development of                                       DOE MISSION
   indigenous energy and                             We at the Department of Energy, in
   conservation , renewal and                     partnership with our stakeholders, shall
   efficient utilization (Dec 9, 1992).           improve the quality of life of the Filipino
                                                 by formulating and implementing policies
                                                           and programs to ensure
                                                 sustainable, stable, secure, sufficient, acce
                                                    ssible and reasonably-priced energy.


Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                   10
DAHIL SA MGA POLISIYANG INUMPISAHAN NOONG
    1970’s, NABIGYANG PANSIN ANG MGA ENERHIYANG PWEDE
 TUKLASIN AT PAUNLARIN DITO MISMO SA BANSA NATIN TULAD NG
                              …
                                 GEOTHERMAL ENERGY
                                                          1962
             1953                                Matagumpay na testing ng                 1967
      Inumpisahan ang
                                                           Tiwi                 Philippine Geothermal Inc.
 pagsasaliksik sa potensyal ng
                                                  ng grupo ni Dr. Arturo        binuksan and 2.5 KW pilot
  GEOTHERMAL ENERGY                                 Alcaraz, Father of
 (UP geology Dep’t./COMVOL)
                                                                                       plant sa Tiwi
                                                 Philippine Geothermal




                                                                                     70’s oil crisis


               1979-1990’s                               1973-1978
                                                    Eksplorasyon ng EDC ng
         Mabilis na pag devcelop
                                                  geothermal sa Leyte, Negros
            ng geothermal                               and MIndanao



Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                               11
INCREASED GEOTHERMAL CAPACITY
                                                (in MW)
                                                                                               1,951
      2000
                                                                  698.5-MW Leyte (thru BOT)
                                                                  49-MW North Negros
      1600

                                                         440-MW (added to Tiwi &
      1200                                                       Makiling-Banahaw)
                                                         112.5-MW Tongonan
                                                         112.5-MW Palinpinon 894
        800
                                                 110-MW Tiwi
                                                 110-MW Makiling-Banahaw
        400                          3-MW Tongonan          220
                                     Pilot Plant
                       0                     3
          0
                  Pre-70s             1977              1979               1984               2007


       Ang RA 6957 (Build, Operate, Transfer Law) ang nagsilbing mekanismo upang
       maitayo ang imprastrakturang pang-enerhiya tulad ng mga geothermal power
       plants sa Leyte at Mindanao

Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                         12
SA PILIPINAS MATATAGPUAN ANG PINAKAMALAKING
       GEOTHERMAL WET STEAM FIELD AT ANG PINAKAMALAKING
        GEOTHERMAL POWER STATION SA BUONG MUNDO. ANG
       PILIPINAS AY PANGALAWA SA BUONG MUNDO NA NAGPO-
                   PRODYUS NG GEOTHERMAL ENERGY




                                                    232.5-MW Malitbog Geothermal Power Plant
Ekonomiya232.5-MW Malitbog Geothermal Power Plant                                              13
, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya
DAHIL SA MGA POLISIYANG INUMPISAHAN NOON 1970’s, NABIGYANG
  PANSIN ANG MGA ENERHIYANG PWEDE TUKLASIN AT PAUNLARIN DITO
                MISMO SA BANSA NATIN TULAD NG…

                                       HYDRO POWER




   Pantabangan Hydropower Project                Ambuklao Hydropower Project




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                 14
DAHIL SA MGA POLISIYANG INUMPISAHAN NOON 1970’s, NABIGYANG
    PANSIN ANG MGA ENERHIYANG PWEDE TUKLASIN AT PAUNLARIN DITO
                  MISMO SA BANSA NATIN TULAD NG…

                            WIND, SOLAR AND OCEAN ENERGY
Wind Power Farm, Bangui, Ilocos Norte




 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                  15
ALINSUNOD SA PAGPAPBABA NG PRESYO NG KURYENTE AT
     PAGMODERNISA NG SISTEMA AT IMPRASTRAKTURANG PANG-
           ENERHIYA NG BANSA INILUNSAD ANG RA 9136

                Electric Power Industry and Reform Act (EPIRA)

                                                  accelerate total electrification

                                                  quality, reliability, security, affordability of
                                                   power

                                                  environmentally and socially compatible
                                                   energy sources

                                                  efficient use

                                                  power supply and power market mechanism



Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                        16
ANG PAGYABONG NG MGA PROYEKTONG PANG-ENERHIYA AY
     NAGBIGAY SOLUSYON SA MGA BROWNOUTS NG 1990’s AT ANG
         MGA PROMULGASYON TULAD NG EPIRA AY MULING
            NAGPABANGON NG EKONOMIYA NG BANSA.

     PERO ITO AY NAGING INSTRUMENTO RIN PARA MAMULAT ANG
      ATING KAMALAYANG PANGKALIKASAN NA MAGIGING ISANG
       MAHALAGANG IMPLUWENSYA SA PAGGAMIT NG ENERHIYA
                         DITO SA PILIPINAS.


Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya             17
NAKILAHOK ANG PILIPINAS SA EARTH SUMMIT (KASAMA ANG EDC SA
 PAMBANSANG DELEGASYON) SA RIO DE JANEIRO NOON 1992 AT NAKIISA
   SA PAGBALANGKAS NG EARTH CHARTER NA NAGING MAHALAGANG
   BATAYAN NG ENERGY POLICY NG ATING BANSA HANGGANG NGAYON



    The 1992 Earth Summit                        “           The charter is the
                                                 statement of broad principles to
                                                 guide the conduct of all nations on
                                                 environmental protection and
                                                 development. The level of
                                                 implementation by countries of the
                                                 agreements in the Earth Summit is
                                                 a test of the willingness of nations
                                                 to change their lifestyles to
                                                 preserve the environment.




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya
                                                                       ”                18
SINUSUGAN NG GOBYERNO AT NIRATIPIKIHAN NG SENADO NG PILIPINAS
     ANG MGA PANUKALA NG EARTH CHARTER AT NAGSAGAWA NG
    KONKRETONG HAKBANG UPANG IPATUPAD ITO KASAMA NA ANG
        MAGIGING KONTRIBUSYON NG SEKTOR NG ENERHIYA




              1992 : Pagpirma sa Climate Change Convention
              1994 : Ratipikasyon ng Senado
                     Imbentaryo ng Baselin GHG in the Philippines

                           Energy Sector            ---      49% contribution
                           Agriculture Sector        ---      31% contribution
                           Industrial Sector         ---      11% contribution
                           Others                    ---      7% contribution
              1999 :       RA 8749 or the Philippine Clean Air Act



Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                   19
Ang Ikalawang Yugto ng Kasaysayan ng Enerhiya
                   Ang Kasalukuyang Panahon




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                     20
ANG KONTEKSTO NG PAGGAMIT NG ENERHIYA SA KASULUKUYANG
     PANAHON AY NAKA-ANGKLA SA MAGKAAKIBAT NA KALAGAYAN NG
             KAPALIGIRAN, LOKAL MAN O PANDAIGDIGAN


    Ilang Datos Hinggil sa Kalagayan ng Kapaligiran:

    • 86.5% ang komposisyon ng fossil fuel sa buong mundo

    • Ang pag-iba ng klima o panahon ay nagdudulot ngayon ng:
                - malakas na bagyo & pagbaha ng mga matataas na lugar
                - pagkasira ng mga pananim at pagbaba ng produksyon
                - paglaho ng mga naninilikadong uri nga hayop at halaman
                - mga bagong salot at sakit




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                             21
Ilang Datos Hinggil sa Kalagayan ng Kapaligiran (CON’T):


        Greenhouse Gases                  Average Concentration    Life in Atmosphere


    Carbon Dioxide (CO2)                  365 parts per million    5-200 years


    Methane (CH4)                         1745 parts per billion   12 years


    Nitrous Oxide (N2O)                   314 parts per billion    114 years


    CFC-11 (Chlorofluorocarbon)           268 parts per trillion   45 years


    HFC-23                                14 parts per trillion    260 years
    (Hydrofluorocarbon)

    CF4 (perfluoromethane)                80 parts per trillion    > 50,000 years




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                          22
NGUNIT LUMALAKI DIN ANG POPULASYON AT EKONOMIYA NA
        MANGANGAILANGAN NG SAPAT NA ENERHIYA. PAANO ITO
        MATUTUGUNAN NA HINDI SINISIRA ANG ATING KALIKASAN?




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya               23
KUNG SUSURIIN ANG IBA’T-IBANG KLASE NG PINAGKUKUNAN NG
  ENERHIYA, MAPAPANSIN NA MAY MGA URI NA MALIIT ANG EPEKTO SA
     ATING KAPALIGIRAN TULAD NG NATURAL GAS AT GEOTHERMAL




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                  24
ANG PILIPINAS AY MAY MABABANG CARBON EMISSIONS KUNG
       IKUKUMPARA SA IBA PANG BANSANG GUMAGAMIT NG
                      GEOTHERMAL ENERGY




   References: 1 Bertani (2005).   2   WRI (2000)


Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya            25
ANG PILIPINAS AY MAY MABABANG CARBON EMISSIONS KUNG
       IKUKUMPARA SA IBA PANG BANSANG GUMAGAMIT NG
                      GEOTHERMAL ENERGY

        Country         Ranking  Geotherma             GHG       GHG Emission Share of     GHG per       GHG per
                        Based on l Running             Ranking   (Annual CO2e World        Capita Rank   Capita Rank
                        Geother  Capacity                        in thousand     GHG (%)   w/ Land Use   on Emission
                        mal Use
                                 (MW)1                           metric tons) as           as of Year    as of Year
                        (MW) 1
                                                                 of 2003                   2000 2        2000 2


  World                                      8,001.6              27,500,000      100.0
  U.S.A                      1               1,914.0      1        5,799,240       21.2         14             7
  Philippines                2               1,838.0     40           77,095        0.3       132           152
  Mexico                    3                  953.0     11          416,698        1.5         92            80
  Indonesia                 4                  838.0     21          295,596        1.1         24           123
  Italy                     5                  699.0     10          446,302        1.6         66            47
  Japan                     6                  530.0      5        1,233,640        4.5         50            35
  New Zealand               7                  403.0     66           34,819        0.1         18            12
  Iceland                   8                  202.0    131            2,191        0.1         57            40
  Costa Rica                9                  160.0    104            6,340       <0.1        109           112
  El Salvador               10                 119.0    102            6,553       <0.1        145           148

    References: 1 Bertani (2005).   2   WRI (2000)



Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                                         26
ANG MALAGIM NA TRAHEDYA NG GUINSAUGON NOONG 2006 AY
TILA ISANG BABALA UPANG UMPISAHAN NA ANG PAGTAGUYOD NG
             MGA MAKA-KALIKASAN NA INISYATIBO




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya       27
SA KASALUKUYAN, ISINUSULONG NG IBA’T-IBANG SEKTOR ANG MAS
    MATAAS NA PAGGAMIT NG ENERHIYA NA KUNG TAWAGIN AY
 ‘RENEWABLE ENERGY’ NA MAKIKITA NA NGAYON SA ENERGY PLAN

                  “The updated Philippine Energy Plan of 2005 is designed to move
                  towards energy independence by first attaining a level of 60
                  percent self-sufficiency by 2010, partly through its geothermal
                  resources.”



             “It is the government's policy to facilitate the energy
                sector's transition to a sustainable system with
                   RENEWABLE ENERGY as an increasingly
                 prominent, viable and competitive fuel option.”



Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                      28
BINUO ANG RENEWABLE ENERGY (RE) COALITION UPANG ISULONG
   ANG ISANG BATAS NA MAGTATAGUYOD AT MAGHIHIKAYAT SA
         PAGTAYO NG ‘SUSTAINABLE ENERGY PROJECTS’
                     Renewable Energy Coalition
               - formed primarily to campaign for RE (2004)
                      •Department of Energy
                      •EDC
                      •CBRED (UNDP)
                      •WWF
                      •NGAP
                      •Confederation on Renewable Energy
                      (CORE)
                      •Unocal Philippines (Chevron)
                      •NGO Coalition for Renewable
                      Energy Systems (NCoRES)
                      •REAssociation of the Philippines
                      •Klima-Manila Observatory
                      •SIBAT
                      •Sugar Millers Assn
                      •Aboitiz
                      •Greenpeace
     Energy Development Corporation
     Energy Center, Global City, Taguig, Philippines          3
Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                    29
ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG
  Background

      KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS
           BACKGROUND ON RE ACT OF 2008
                  MAKALIPAS ANG 16 NA TAON.

            1. The RE bill was passed after 16 years.
                 1992               Non-conventional Energy Bill (Cong. Tinga)
                 2001               New and Renewable Energy Bill (Cong. Fuentebella)
                 2002               Indigenous Energy Bill (Cong. Fuentebella)
                 2003               Renewable Energy Bill (Cong. Badelles)
                 2007               Renewable Energy Bill (Cong. Badelles)
                 2008               Renewable Energy Bill (Cong. Arroyo)
             2. The RE legislative process accelerated when
                RE mobilization activities started
                  2003             DOE crafted RE Framework
                                   CORE formed
                  2004             RE Coalition (DOE + CORE+ CBRED +WWF + Others)
                                   UNDP-CBRED agreed to include in their program
                  2005             NGAP joined (EDC/Chevron as Public Affairs Committee)
  Energy Development Corporation
  Energy Center, Global City, Taguig, Philippines                                          2
Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                 30
ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG
      KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS
                  MAKALIPAS ANG 16 NA TAON.




               Energy Development Corporation
               Energy Center, Global City, Taguig, Philippines   4


Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                       31
ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG
       KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS
                   MAKALIPAS ANG 16 NA TAON.


                                                                                        PARE ni Juan Supporters




                                                                      6



                             oration        ppines
                       t Corp agu ig, Phili
                 opmen       y, T
          y Devel Global Cit
   En erg       ter,
          y Cen
   En erg




                                                     Energy Development Corporation
                                                     Energy Center, Global City, Taguig, Philippines              11

Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                                    32
ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG
      KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS
                  MAKALIPAS ANG 16 NA TAON.




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya            33
ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG
      KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS
                  MAKALIPAS ANG 16 NA TAON.




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya            34
ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG
      KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS
                  MAKALIPAS ANG 16 NA TAON.

                                                                        (2008)   (


                                                                                 2
                                                                                 0
                                                                                 0
                                                                                 8




                                                                                     House Panel



            Energy Development Corporation
            Energy   Center   , Global City,   Taguig   , Philippines
                                                                                                   15


Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                                          35
MARAMI PANG HAKBANG ANG KAILANGAN
                     GAWIN…




Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya   36
RESPONSABLENG PAGGAMIT NG ENERHIYA PARA
         SA KAUNLARAN AT KALIKASAN

         Ang Climate Change ay isang seryoso at mapangambang problemang
       kinakaharap ng sangkatauhan. Magkakaugnay ang enerhiya, kalikasan at
       ekonomiya. Ang kasaysayan ng enerhiya ay kakikitaan ng mga yugto kung
     saan nasakripisyo ang kalikasan sa ngalan ng kaunlaran. Pero makikita rin sa
      kasaysayn nito na puwede rin siyang magins solusyon sa pagpapanumbalik
          ng kalidad ng ating kapaligiran habang isinusulong ang pambansang
                                       ekonomiya.

        Pagkalipas ng 31 taon at 9 na Energy Secretaries, ipinanganak ang isang
         mahalagang polisiya at batas na layuning balansehin ang pag-unlad sa
       pagpapanatili ng kalidad ng aing kalikasan sa responsableng paggamit ng
                                       enerhiya.



Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya                                      37
Ekonomiya, Kapaligiran at ang
    Kasaysayan ng Enerhiya ng Pilipinas
            at ang



MARAMING SALAMAT!

Contenu connexe

Tendances

Mga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiya
Mga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiyaMga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiya
Mga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiyaRodMislang CabuangJr.
 
Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon 
Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon 
Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon howdidyoufindme
 
Sistema ng transportasyon at komunikasyon
Sistema ng transportasyon at komunikasyonSistema ng transportasyon at komunikasyon
Sistema ng transportasyon at komunikasyonFranz Harvey Rebong
 
Edukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikano
Edukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikanoEdukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikano
Edukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikanojetsetter22
 
least learned skills q1.docx
least learned skills q1.docxleast learned skills q1.docx
least learned skills q1.docxJeanibabePanag1
 
24 SENADOR NG PILIPINAS
24 SENADOR NG PILIPINAS24 SENADOR NG PILIPINAS
24 SENADOR NG PILIPINASAlice Bernardo
 
Ibat ibang uri ng teksto
Ibat ibang uri ng tekstoIbat ibang uri ng teksto
Ibat ibang uri ng tekstoMycz Doña
 
Yamang gubat
Yamang gubatYamang gubat
Yamang gubatnenia2
 
Week 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptx
Week 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptxWeek 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptx
Week 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptxAntonetteAlbina3
 
Pagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawasto
Pagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawastoPagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawasto
Pagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawastoMila Saclauso
 
Edukasyon sa pamamamahal ng amerikano
Edukasyon sa pamamamahal ng amerikanoEdukasyon sa pamamamahal ng amerikano
Edukasyon sa pamamamahal ng amerikanoPrincess Sarah
 
Free DepEd Certificate: Buwan ng Wika
Free DepEd Certificate: Buwan ng WikaFree DepEd Certificate: Buwan ng Wika
Free DepEd Certificate: Buwan ng WikaVan Flyheight
 
Pagwawasto ng sipi at pag uulo ng balita
Pagwawasto ng sipi at pag uulo ng balitaPagwawasto ng sipi at pag uulo ng balita
Pagwawasto ng sipi at pag uulo ng balitaLemar De Guia
 

Tendances (20)

Mga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiya
Mga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiyaMga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiya
Mga ofw at ang kontribusyon nila sa ekonomiya
 
Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon 
Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon 
Sitwasyong Pangwika sa Panahon ng Modernisasyon 
 
Panayam
PanayamPanayam
Panayam
 
Sistema ng transportasyon at komunikasyon
Sistema ng transportasyon at komunikasyonSistema ng transportasyon at komunikasyon
Sistema ng transportasyon at komunikasyon
 
Edukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikano
Edukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikanoEdukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikano
Edukasyon at relihiyon sa panahon ng mga amerikano
 
least learned skills q1.docx
least learned skills q1.docxleast learned skills q1.docx
least learned skills q1.docx
 
24 SENADOR NG PILIPINAS
24 SENADOR NG PILIPINAS24 SENADOR NG PILIPINAS
24 SENADOR NG PILIPINAS
 
Ibat ibang uri ng teksto
Ibat ibang uri ng tekstoIbat ibang uri ng teksto
Ibat ibang uri ng teksto
 
Yamang gubat
Yamang gubatYamang gubat
Yamang gubat
 
Week 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptx
Week 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptxWeek 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptx
Week 3 Mga Panandang Kohesyong Gramatikal.pptx
 
Pagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawasto
Pagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawastoPagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawasto
Pagwawasto at Pag-uulo ng Balita, Sipi, o Kopya Mila pagwawasto
 
Ang pagbasa
Ang pagbasaAng pagbasa
Ang pagbasa
 
Ang klima
Ang klimaAng klima
Ang klima
 
Ebolusyon ng salapi
Ebolusyon ng salapiEbolusyon ng salapi
Ebolusyon ng salapi
 
Edukasyon sa pamamamahal ng amerikano
Edukasyon sa pamamamahal ng amerikanoEdukasyon sa pamamamahal ng amerikano
Edukasyon sa pamamamahal ng amerikano
 
Free DepEd Certificate: Buwan ng Wika
Free DepEd Certificate: Buwan ng WikaFree DepEd Certificate: Buwan ng Wika
Free DepEd Certificate: Buwan ng Wika
 
Pagwawasto ng sipi at pag uulo ng balita
Pagwawasto ng sipi at pag uulo ng balitaPagwawasto ng sipi at pag uulo ng balita
Pagwawasto ng sipi at pag uulo ng balita
 
General biology 2
General biology 2General biology 2
General biology 2
 
Sports writing
Sports writingSports writing
Sports writing
 
Mga sawikain o idyuma
Mga sawikain o idyumaMga sawikain o idyuma
Mga sawikain o idyuma
 

En vedette

Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...
Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...
Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...alex regado
 
Araling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinas
Araling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinasAraling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinas
Araling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinasJulie Anne Portal
 
Rehiyon III- Gitnang Luzon
Rehiyon III- Gitnang LuzonRehiyon III- Gitnang Luzon
Rehiyon III- Gitnang LuzonDivine Dizon
 
AP IV (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)
AP IV  (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)AP IV  (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)
AP IV (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)Franz Asturias
 
Modyul 12 sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalak
Modyul 12   sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalakModyul 12   sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalak
Modyul 12 sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalakdionesioable
 
Implasyon - Economics
Implasyon - EconomicsImplasyon - Economics
Implasyon - EconomicsEdison Dalire
 

En vedette (11)

Aralin 4
Aralin 4Aralin 4
Aralin 4
 
Energy situation
Energy situationEnergy situation
Energy situation
 
Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...
Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...
Energy generation report. final 10 oct 14pptx...Philippine Energy Plan 2012 -...
 
The Geothermal Story of the Philippines
The Geothermal Story of the PhilippinesThe Geothermal Story of the Philippines
The Geothermal Story of the Philippines
 
Araling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinas
Araling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinasAraling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinas
Araling Panlipunana I: Mga pinagkukunang yaman ng pilipinas
 
Rehiyon III- Gitnang Luzon
Rehiyon III- Gitnang LuzonRehiyon III- Gitnang Luzon
Rehiyon III- Gitnang Luzon
 
geothermal energy
geothermal energygeothermal energy
geothermal energy
 
AP IV (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)
AP IV  (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)AP IV  (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)
AP IV (ANG ATING LIKAS NA YAMAN)
 
Modyul 12 sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalak
Modyul 12   sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalakModyul 12   sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalak
Modyul 12 sektor ng agrikultuta, industriya at pangangalak
 
Geothermal energy
Geothermal energyGeothermal energy
Geothermal energy
 
Implasyon - Economics
Implasyon - EconomicsImplasyon - Economics
Implasyon - Economics
 

Similaire à History of energy, economy and environment in the Philippines (in FIilipino laguage)

Three Mile Island Case Study
Three Mile Island Case StudyThree Mile Island Case Study
Three Mile Island Case StudyAsmita Bari
 
Renewable energy & its furure prospects in india
Renewable energy & its furure prospects in indiaRenewable energy & its furure prospects in india
Renewable energy & its furure prospects in indiaSurabhi Pal
 
Kssidhu non-conventional-energy-resources
Kssidhu non-conventional-energy-resourcesKssidhu non-conventional-energy-resources
Kssidhu non-conventional-energy-resourceskishorekumardavid
 
Negros occidental posing to be the renweable energy captial of the philip...
Negros occidental    posing to be the renweable energy  captial of the philip...Negros occidental    posing to be the renweable energy  captial of the philip...
Negros occidental posing to be the renweable energy captial of the philip...Marlon Sunga
 
2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片
2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片
2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片Nuclear Myth Buster
 
Network Opposed to BNPP Combined Presentations
Network Opposed to BNPP Combined Presentations Network Opposed to BNPP Combined Presentations
Network Opposed to BNPP Combined Presentations gtapang
 
ACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdf
ACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdfACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdf
ACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdfwelfredoyu2
 
Science 9, module 3 geothermal-energy.pdf
Science 9, module 3 geothermal-energy.pdfScience 9, module 3 geothermal-energy.pdf
Science 9, module 3 geothermal-energy.pdfmaryjoylaniog3
 
Submarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generation
Submarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generationSubmarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generation
Submarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generationjjsoto00
 
Geothermal energy slide show
Geothermal energy slide showGeothermal energy slide show
Geothermal energy slide showPauljohnston999
 
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal   Neeth And SirsakNuclear And Geothermal   Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal Neeth And SirsakM F Ebden
 
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal   Neeth And SirsakNuclear And Geothermal   Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsakguest71b2ef
 
Solar Energy - Beyond the Hype
Solar Energy - Beyond the HypeSolar Energy - Beyond the Hype
Solar Energy - Beyond the Hypekamatlab
 

Similaire à History of energy, economy and environment in the Philippines (in FIilipino laguage) (20)

Geothermal Energy
Geothermal EnergyGeothermal Energy
Geothermal Energy
 
Three Mile Island Case Study
Three Mile Island Case StudyThree Mile Island Case Study
Three Mile Island Case Study
 
Renewable energy & its furure prospects in india
Renewable energy & its furure prospects in indiaRenewable energy & its furure prospects in india
Renewable energy & its furure prospects in india
 
Kssidhu non-conventional-energy-resources
Kssidhu non-conventional-energy-resourcesKssidhu non-conventional-energy-resources
Kssidhu non-conventional-energy-resources
 
Negros occidental posing to be the renweable energy captial of the philip...
Negros occidental    posing to be the renweable energy  captial of the philip...Negros occidental    posing to be the renweable energy  captial of the philip...
Negros occidental posing to be the renweable energy captial of the philip...
 
2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片
2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片
2014/07/20 能源與科學研討會 邱教授的投影片
 
Network Opposed to BNPP Combined Presentations
Network Opposed to BNPP Combined Presentations Network Opposed to BNPP Combined Presentations
Network Opposed to BNPP Combined Presentations
 
ACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdf
ACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdfACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdf
ACTIVITY-SHEET-Energy-Resources for science 11.pdf
 
Science 9, module 3 geothermal-energy.pdf
Science 9, module 3 geothermal-energy.pdfScience 9, module 3 geothermal-energy.pdf
Science 9, module 3 geothermal-energy.pdf
 
Gas CCUS in Mexico - Abigail Gonzalez Diaz at the UKCCSRC Gas CCS Meeting, Un...
Gas CCUS in Mexico - Abigail Gonzalez Diaz at the UKCCSRC Gas CCS Meeting, Un...Gas CCUS in Mexico - Abigail Gonzalez Diaz at the UKCCSRC Gas CCS Meeting, Un...
Gas CCUS in Mexico - Abigail Gonzalez Diaz at the UKCCSRC Gas CCS Meeting, Un...
 
Submarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generation
Submarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generationSubmarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generation
Submarine geothermics. hydrothermal vents and electricity generation
 
Geothermal energy slide show
Geothermal energy slide showGeothermal energy slide show
Geothermal energy slide show
 
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal   Neeth And SirsakNuclear And Geothermal   Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsak
 
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal   Neeth And SirsakNuclear And Geothermal   Neeth And Sirsak
Nuclear And Geothermal Neeth And Sirsak
 
Geothermal Energy
Geothermal EnergyGeothermal Energy
Geothermal Energy
 
AGHAM Notes on Renewable Energy in the Philippines
AGHAM Notes on Renewable Energy in the Philippines AGHAM Notes on Renewable Energy in the Philippines
AGHAM Notes on Renewable Energy in the Philippines
 
Clean and green energy
Clean and green energyClean and green energy
Clean and green energy
 
Nuklir speaking
Nuklir speakingNuklir speaking
Nuklir speaking
 
Energy crysis
Energy crysisEnergy crysis
Energy crysis
 
Solar Energy - Beyond the Hype
Solar Energy - Beyond the HypeSolar Energy - Beyond the Hype
Solar Energy - Beyond the Hype
 

Dernier

The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13
The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13
The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13Steve Thomason
 
social pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajan
social pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajansocial pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajan
social pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajanpragatimahajan3
 
The basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptxThe basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptxheathfieldcps1
 
Advanced Views - Calendar View in Odoo 17
Advanced Views - Calendar View in Odoo 17Advanced Views - Calendar View in Odoo 17
Advanced Views - Calendar View in Odoo 17Celine George
 
Arihant handbook biology for class 11 .pdf
Arihant handbook biology for class 11 .pdfArihant handbook biology for class 11 .pdf
Arihant handbook biology for class 11 .pdfchloefrazer622
 
Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3
Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3
Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3JemimahLaneBuaron
 
Sanyam Choudhary Chemistry practical.pdf
Sanyam Choudhary Chemistry practical.pdfSanyam Choudhary Chemistry practical.pdf
Sanyam Choudhary Chemistry practical.pdfsanyamsingh5019
 
Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..Disha Kariya
 
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104misteraugie
 
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxPOINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxSayali Powar
 
1029 - Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf
1029 -  Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf1029 -  Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf
1029 - Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdfQucHHunhnh
 
Z Score,T Score, Percential Rank and Box Plot Graph
Z Score,T Score, Percential Rank and Box Plot GraphZ Score,T Score, Percential Rank and Box Plot Graph
Z Score,T Score, Percential Rank and Box Plot GraphThiyagu K
 
Measures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SD
Measures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SDMeasures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SD
Measures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SDThiyagu K
 
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...Krashi Coaching
 
Accessible design: Minimum effort, maximum impact
Accessible design: Minimum effort, maximum impactAccessible design: Minimum effort, maximum impact
Accessible design: Minimum effort, maximum impactdawncurless
 
Activity 01 - Artificial Culture (1).pdf
Activity 01 - Artificial Culture (1).pdfActivity 01 - Artificial Culture (1).pdf
Activity 01 - Artificial Culture (1).pdfciinovamais
 
Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)eniolaolutunde
 
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdfBASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdfSoniaTolstoy
 

Dernier (20)

The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13
The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13
The Most Excellent Way | 1 Corinthians 13
 
social pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajan
social pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajansocial pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajan
social pharmacy d-pharm 1st year by Pragati K. Mahajan
 
Advance Mobile Application Development class 07
Advance Mobile Application Development class 07Advance Mobile Application Development class 07
Advance Mobile Application Development class 07
 
The basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptxThe basics of sentences session 2pptx copy.pptx
The basics of sentences session 2pptx copy.pptx
 
Advanced Views - Calendar View in Odoo 17
Advanced Views - Calendar View in Odoo 17Advanced Views - Calendar View in Odoo 17
Advanced Views - Calendar View in Odoo 17
 
Arihant handbook biology for class 11 .pdf
Arihant handbook biology for class 11 .pdfArihant handbook biology for class 11 .pdf
Arihant handbook biology for class 11 .pdf
 
Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3
Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3
Q4-W6-Restating Informational Text Grade 3
 
Sanyam Choudhary Chemistry practical.pdf
Sanyam Choudhary Chemistry practical.pdfSanyam Choudhary Chemistry practical.pdf
Sanyam Choudhary Chemistry practical.pdf
 
Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..Sports & Fitness Value Added Course FY..
Sports & Fitness Value Added Course FY..
 
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
Nutritional Needs Presentation - HLTH 104
 
INDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptx
INDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptxINDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptx
INDIA QUIZ 2024 RLAC DELHI UNIVERSITY.pptx
 
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptxPOINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
POINT- BIOCHEMISTRY SEM 2 ENZYMES UNIT 5.pptx
 
1029 - Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf
1029 -  Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf1029 -  Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf
1029 - Danh muc Sach Giao Khoa 10 . pdf
 
Z Score,T Score, Percential Rank and Box Plot Graph
Z Score,T Score, Percential Rank and Box Plot GraphZ Score,T Score, Percential Rank and Box Plot Graph
Z Score,T Score, Percential Rank and Box Plot Graph
 
Measures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SD
Measures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SDMeasures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SD
Measures of Dispersion and Variability: Range, QD, AD and SD
 
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
Kisan Call Centre - To harness potential of ICT in Agriculture by answer farm...
 
Accessible design: Minimum effort, maximum impact
Accessible design: Minimum effort, maximum impactAccessible design: Minimum effort, maximum impact
Accessible design: Minimum effort, maximum impact
 
Activity 01 - Artificial Culture (1).pdf
Activity 01 - Artificial Culture (1).pdfActivity 01 - Artificial Culture (1).pdf
Activity 01 - Artificial Culture (1).pdf
 
Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)
 
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdfBASLIQ CURRENT LOOKBOOK  LOOKBOOK(1) (1).pdf
BASLIQ CURRENT LOOKBOOK LOOKBOOK(1) (1).pdf
 

History of energy, economy and environment in the Philippines (in FIilipino laguage)

  • 1. at ang Ekonomiya, Kapaligiran at ang Kasaysayan ng Enerhiya ng Pilipinas Agnes C. de Jesus Senior Vice President & VP for Environment & External Relations Energy Development Corporation
  • 2. ANG KASAYSAYAN NG ENERHIYA NG PILIPINAS AY NAKA- UGNAY SA ESTADO NG EKONOMIYA AT KALIKASAN NG BANSA EKONOMIYA KALIKASAN ENERHIYA Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 2
  • 3. ANG KASAYSAYAN NG ENERHIYA AY NAHAHATI SA DALAWANG YUGTO: 1950’s – 2000’s (CONVENTIONAL) AT ANG KASALUKUYANG PANAHON (RENEWABLE/SUSTAINABLE) 1950’S-2000’S 2000’S - KASALUKUYAN TRADISYONAL NA ENERHIYA “SUSTAINABLE” NA ENERHIYA • Industriyalisasyon • Ekonomiya+Kalikasan+Tao (climate change) • 98% inaangkat na enerhiya (langis/petrolyo) • 50% inaangkat na enerhiya • konti o walang sariling pinagkukunan ng • tumutuklas at pinapaunlad ang mga likas at enerhiya malinis na sariling pinagkukunan ng enerhiya Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 3
  • 4. ANG UNANG YUGTO NG KASAYSAYAN NG ENERHIYA c.1950 - 2000 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 4
  • 5. KINAKITAAN NA NG PAGGAMIT NG LIKAS NA URI NG ENERHIYA ANG MGA PILIPINO BAGO PA MAN NAIPAKILALA NG MGA AMERIKANO SA PILIPINAS ANG INCANDESCENT BULB NI EDISON  Batis (aquifers) at bukal (hot springs)  Asupre o sulphur mula sa mga fumaroles  Petroleum nut o lumbang (Ano kaya ang ginagamit na petrolyo sa lampara ni Ibarra?) Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 5
  • 6. SINAKOP ANG PILIPINAS NG AMERIKA AT IPINAKILALA ANG KONSEPTO NG INDUSTRIYALISASYON AT ANG TINATAWAG NA ‘OIL ECONOMY’ NA NAKADEPENDE SA INAANGKAT NA LANGIS GEOTHERMAL (reserves) ang Pilipinas ng langis, • Konti o halos walang pinagkukunan SAGA petrolyo at coal. Renewables like geothermal w as little k nown in the Philippines in the 5 0 s • Madali lang mag-angkat dahil mura pa ito noon • RP was 95% dependent on oil • Naging pundasyon ng planong industriyal ng Pilipinas kahit noon • REs marginally utilized, if at all panahon ng ng Pangatlong Republika ni Pangulong Roxas hanggang sa • Expensive to develop unang administrasyon ni Pangulong Marcos. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 6
  • 7. PERO SUMIKLAB ANG KRISIS PANG-ENERHIYA NOONG 70’s NA LUBHANG NAKAAPEKTO SA SUPPLY NG BANSA DAHIL SA PAGTAAS NG PRESYO AT PAGLIMITA SA PAG-ANGKAT NG LANGIS 1971 : RA 6173 na nagtalaga ng Oil Industry Commission 1973 : Oil embargo ng OPEC kaalinsabay ng “Yom Kippur War” OIL CRISIS (unang pagbagsak ng ekonomiya ng Pilipinas) Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 7
  • 8. MABILIS NA TUMUGON AT UMAKSYON ANG ADMINISTRASYONG MARCOS UPANG MALUNASAN ANG DAGLIANG EPEKTO NG KRISIS HABANG BINUBUO ANG ISANG PANGMATAGALANG LUNAS 1973 : PD 334 na nagbigay-buhay sa Philippine National Oil Company - binili ang ESSO at FilOil at ang refinery sa Bataan at itinayo ang PETRON - bumili ng mga oil tankers - ginalugad ang mga oil fields ng Nido, Cadlao at Matinloc 1976 : PD 927 na nagtayo ng Energy Dev’t. Corporation sa ilalim ng PNOC - inatasan tumuklas at isakatuparan ang paggamit ng indigenous energy resources tulad ng geothermal DR. ARTURO P. ALCARAZ Father of Philippine Geothermal THE COMVOL TEAM Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 8
  • 9. BINUO ANG KAGAWARAN NG ENERHIYA (MINISTRY OF ENERGY) NA NANGASIWA SA LAHAT NG MGA PROGRAMANG PANG-ENERHIYA NA ANG TANGING LAYUNIN AY ENERGY SELF-SUFFICIENCY 1977 : PD 1206 na bumuo ng Ministry of Energy 1979 : Nido Oil Field ay nagprodyus ng 40,000 barrels/araw 1979 : Coal Authority upang pangasiwaan ang “blending and selling of local and imported coal” 1981 : 55-MW Cebu coal-fired power plant 1982 : Masinloc – “the country's third oil field started commercial production” Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 9
  • 10. MAKALIPAS ANG 15 TAON, IPINATUPAD ANG RA 7638 NA NAGPAIGTING SA PAPEL NA GAGAMPANAN NG BAGONG DEPARTMENT OF ENERGY (DATING MINISTRY OF ENERGY) Ang mandato ng RA 7638: Ensure continuous, adequate and economic power supply through development of DOE MISSION indigenous energy and We at the Department of Energy, in conservation , renewal and partnership with our stakeholders, shall efficient utilization (Dec 9, 1992). improve the quality of life of the Filipino by formulating and implementing policies and programs to ensure sustainable, stable, secure, sufficient, acce ssible and reasonably-priced energy. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 10
  • 11. DAHIL SA MGA POLISIYANG INUMPISAHAN NOONG 1970’s, NABIGYANG PANSIN ANG MGA ENERHIYANG PWEDE TUKLASIN AT PAUNLARIN DITO MISMO SA BANSA NATIN TULAD NG … GEOTHERMAL ENERGY 1962 1953 Matagumpay na testing ng 1967 Inumpisahan ang Tiwi Philippine Geothermal Inc. pagsasaliksik sa potensyal ng ng grupo ni Dr. Arturo binuksan and 2.5 KW pilot GEOTHERMAL ENERGY Alcaraz, Father of (UP geology Dep’t./COMVOL) plant sa Tiwi Philippine Geothermal 70’s oil crisis 1979-1990’s 1973-1978 Eksplorasyon ng EDC ng Mabilis na pag devcelop geothermal sa Leyte, Negros ng geothermal and MIndanao Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 11
  • 12. INCREASED GEOTHERMAL CAPACITY (in MW) 1,951 2000 698.5-MW Leyte (thru BOT) 49-MW North Negros 1600 440-MW (added to Tiwi & 1200 Makiling-Banahaw) 112.5-MW Tongonan 112.5-MW Palinpinon 894 800 110-MW Tiwi 110-MW Makiling-Banahaw 400 3-MW Tongonan 220 Pilot Plant 0 3 0 Pre-70s 1977 1979 1984 2007 Ang RA 6957 (Build, Operate, Transfer Law) ang nagsilbing mekanismo upang maitayo ang imprastrakturang pang-enerhiya tulad ng mga geothermal power plants sa Leyte at Mindanao Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 12
  • 13. SA PILIPINAS MATATAGPUAN ANG PINAKAMALAKING GEOTHERMAL WET STEAM FIELD AT ANG PINAKAMALAKING GEOTHERMAL POWER STATION SA BUONG MUNDO. ANG PILIPINAS AY PANGALAWA SA BUONG MUNDO NA NAGPO- PRODYUS NG GEOTHERMAL ENERGY 232.5-MW Malitbog Geothermal Power Plant Ekonomiya232.5-MW Malitbog Geothermal Power Plant 13 , Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya
  • 14. DAHIL SA MGA POLISIYANG INUMPISAHAN NOON 1970’s, NABIGYANG PANSIN ANG MGA ENERHIYANG PWEDE TUKLASIN AT PAUNLARIN DITO MISMO SA BANSA NATIN TULAD NG… HYDRO POWER Pantabangan Hydropower Project Ambuklao Hydropower Project Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 14
  • 15. DAHIL SA MGA POLISIYANG INUMPISAHAN NOON 1970’s, NABIGYANG PANSIN ANG MGA ENERHIYANG PWEDE TUKLASIN AT PAUNLARIN DITO MISMO SA BANSA NATIN TULAD NG… WIND, SOLAR AND OCEAN ENERGY Wind Power Farm, Bangui, Ilocos Norte Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 15
  • 16. ALINSUNOD SA PAGPAPBABA NG PRESYO NG KURYENTE AT PAGMODERNISA NG SISTEMA AT IMPRASTRAKTURANG PANG- ENERHIYA NG BANSA INILUNSAD ANG RA 9136 Electric Power Industry and Reform Act (EPIRA)  accelerate total electrification  quality, reliability, security, affordability of power  environmentally and socially compatible energy sources  efficient use  power supply and power market mechanism Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 16
  • 17. ANG PAGYABONG NG MGA PROYEKTONG PANG-ENERHIYA AY NAGBIGAY SOLUSYON SA MGA BROWNOUTS NG 1990’s AT ANG MGA PROMULGASYON TULAD NG EPIRA AY MULING NAGPABANGON NG EKONOMIYA NG BANSA. PERO ITO AY NAGING INSTRUMENTO RIN PARA MAMULAT ANG ATING KAMALAYANG PANGKALIKASAN NA MAGIGING ISANG MAHALAGANG IMPLUWENSYA SA PAGGAMIT NG ENERHIYA DITO SA PILIPINAS. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 17
  • 18. NAKILAHOK ANG PILIPINAS SA EARTH SUMMIT (KASAMA ANG EDC SA PAMBANSANG DELEGASYON) SA RIO DE JANEIRO NOON 1992 AT NAKIISA SA PAGBALANGKAS NG EARTH CHARTER NA NAGING MAHALAGANG BATAYAN NG ENERGY POLICY NG ATING BANSA HANGGANG NGAYON The 1992 Earth Summit “ The charter is the statement of broad principles to guide the conduct of all nations on environmental protection and development. The level of implementation by countries of the agreements in the Earth Summit is a test of the willingness of nations to change their lifestyles to preserve the environment. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya ” 18
  • 19. SINUSUGAN NG GOBYERNO AT NIRATIPIKIHAN NG SENADO NG PILIPINAS ANG MGA PANUKALA NG EARTH CHARTER AT NAGSAGAWA NG KONKRETONG HAKBANG UPANG IPATUPAD ITO KASAMA NA ANG MAGIGING KONTRIBUSYON NG SEKTOR NG ENERHIYA 1992 : Pagpirma sa Climate Change Convention 1994 : Ratipikasyon ng Senado Imbentaryo ng Baselin GHG in the Philippines Energy Sector --- 49% contribution Agriculture Sector --- 31% contribution Industrial Sector --- 11% contribution Others --- 7% contribution 1999 : RA 8749 or the Philippine Clean Air Act Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 19
  • 20. Ang Ikalawang Yugto ng Kasaysayan ng Enerhiya Ang Kasalukuyang Panahon Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 20
  • 21. ANG KONTEKSTO NG PAGGAMIT NG ENERHIYA SA KASULUKUYANG PANAHON AY NAKA-ANGKLA SA MAGKAAKIBAT NA KALAGAYAN NG KAPALIGIRAN, LOKAL MAN O PANDAIGDIGAN Ilang Datos Hinggil sa Kalagayan ng Kapaligiran: • 86.5% ang komposisyon ng fossil fuel sa buong mundo • Ang pag-iba ng klima o panahon ay nagdudulot ngayon ng: - malakas na bagyo & pagbaha ng mga matataas na lugar - pagkasira ng mga pananim at pagbaba ng produksyon - paglaho ng mga naninilikadong uri nga hayop at halaman - mga bagong salot at sakit Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 21
  • 22. Ilang Datos Hinggil sa Kalagayan ng Kapaligiran (CON’T): Greenhouse Gases Average Concentration Life in Atmosphere Carbon Dioxide (CO2) 365 parts per million 5-200 years Methane (CH4) 1745 parts per billion 12 years Nitrous Oxide (N2O) 314 parts per billion 114 years CFC-11 (Chlorofluorocarbon) 268 parts per trillion 45 years HFC-23 14 parts per trillion 260 years (Hydrofluorocarbon) CF4 (perfluoromethane) 80 parts per trillion > 50,000 years Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 22
  • 23. NGUNIT LUMALAKI DIN ANG POPULASYON AT EKONOMIYA NA MANGANGAILANGAN NG SAPAT NA ENERHIYA. PAANO ITO MATUTUGUNAN NA HINDI SINISIRA ANG ATING KALIKASAN? Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 23
  • 24. KUNG SUSURIIN ANG IBA’T-IBANG KLASE NG PINAGKUKUNAN NG ENERHIYA, MAPAPANSIN NA MAY MGA URI NA MALIIT ANG EPEKTO SA ATING KAPALIGIRAN TULAD NG NATURAL GAS AT GEOTHERMAL Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 24
  • 25. ANG PILIPINAS AY MAY MABABANG CARBON EMISSIONS KUNG IKUKUMPARA SA IBA PANG BANSANG GUMAGAMIT NG GEOTHERMAL ENERGY References: 1 Bertani (2005). 2 WRI (2000) Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 25
  • 26. ANG PILIPINAS AY MAY MABABANG CARBON EMISSIONS KUNG IKUKUMPARA SA IBA PANG BANSANG GUMAGAMIT NG GEOTHERMAL ENERGY Country Ranking Geotherma GHG GHG Emission Share of GHG per GHG per Based on l Running Ranking (Annual CO2e World Capita Rank Capita Rank Geother Capacity in thousand GHG (%) w/ Land Use on Emission mal Use (MW)1 metric tons) as as of Year as of Year (MW) 1 of 2003 2000 2 2000 2 World 8,001.6 27,500,000 100.0 U.S.A 1 1,914.0 1 5,799,240 21.2 14 7 Philippines 2 1,838.0 40 77,095 0.3 132 152 Mexico 3 953.0 11 416,698 1.5 92 80 Indonesia 4 838.0 21 295,596 1.1 24 123 Italy 5 699.0 10 446,302 1.6 66 47 Japan 6 530.0 5 1,233,640 4.5 50 35 New Zealand 7 403.0 66 34,819 0.1 18 12 Iceland 8 202.0 131 2,191 0.1 57 40 Costa Rica 9 160.0 104 6,340 <0.1 109 112 El Salvador 10 119.0 102 6,553 <0.1 145 148 References: 1 Bertani (2005). 2 WRI (2000) Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 26
  • 27. ANG MALAGIM NA TRAHEDYA NG GUINSAUGON NOONG 2006 AY TILA ISANG BABALA UPANG UMPISAHAN NA ANG PAGTAGUYOD NG MGA MAKA-KALIKASAN NA INISYATIBO Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 27
  • 28. SA KASALUKUYAN, ISINUSULONG NG IBA’T-IBANG SEKTOR ANG MAS MATAAS NA PAGGAMIT NG ENERHIYA NA KUNG TAWAGIN AY ‘RENEWABLE ENERGY’ NA MAKIKITA NA NGAYON SA ENERGY PLAN “The updated Philippine Energy Plan of 2005 is designed to move towards energy independence by first attaining a level of 60 percent self-sufficiency by 2010, partly through its geothermal resources.” “It is the government's policy to facilitate the energy sector's transition to a sustainable system with RENEWABLE ENERGY as an increasingly prominent, viable and competitive fuel option.” Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 28
  • 29. BINUO ANG RENEWABLE ENERGY (RE) COALITION UPANG ISULONG ANG ISANG BATAS NA MAGTATAGUYOD AT MAGHIHIKAYAT SA PAGTAYO NG ‘SUSTAINABLE ENERGY PROJECTS’ Renewable Energy Coalition - formed primarily to campaign for RE (2004) •Department of Energy •EDC •CBRED (UNDP) •WWF •NGAP •Confederation on Renewable Energy (CORE) •Unocal Philippines (Chevron) •NGO Coalition for Renewable Energy Systems (NCoRES) •REAssociation of the Philippines •Klima-Manila Observatory •SIBAT •Sugar Millers Assn •Aboitiz •Greenpeace Energy Development Corporation Energy Center, Global City, Taguig, Philippines 3 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 29
  • 30. ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG Background KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS BACKGROUND ON RE ACT OF 2008 MAKALIPAS ANG 16 NA TAON. 1. The RE bill was passed after 16 years. 1992 Non-conventional Energy Bill (Cong. Tinga) 2001 New and Renewable Energy Bill (Cong. Fuentebella) 2002 Indigenous Energy Bill (Cong. Fuentebella) 2003 Renewable Energy Bill (Cong. Badelles) 2007 Renewable Energy Bill (Cong. Badelles) 2008 Renewable Energy Bill (Cong. Arroyo) 2. The RE legislative process accelerated when RE mobilization activities started 2003 DOE crafted RE Framework CORE formed 2004 RE Coalition (DOE + CORE+ CBRED +WWF + Others) UNDP-CBRED agreed to include in their program 2005 NGAP joined (EDC/Chevron as Public Affairs Committee) Energy Development Corporation Energy Center, Global City, Taguig, Philippines 2 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 30
  • 31. ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS MAKALIPAS ANG 16 NA TAON. Energy Development Corporation Energy Center, Global City, Taguig, Philippines 4 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 31
  • 32. ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS MAKALIPAS ANG 16 NA TAON. PARE ni Juan Supporters 6 oration ppines t Corp agu ig, Phili opmen y, T y Devel Global Cit En erg ter, y Cen En erg Energy Development Corporation Energy Center, Global City, Taguig, Philippines 11 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 32
  • 33. ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS MAKALIPAS ANG 16 NA TAON. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 33
  • 34. ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS MAKALIPAS ANG 16 NA TAON. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 34
  • 35. ISANG MAHABA AT MASINSIN NA KAMPANYA ANG GINAWA NG KOALISYON NA NAGBUNGA RIN SA PAGKAKAPASA NG BATAS MAKALIPAS ANG 16 NA TAON. (2008) ( 2 0 0 8 House Panel Energy Development Corporation Energy Center , Global City, Taguig , Philippines 15 Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 35
  • 36. MARAMI PANG HAKBANG ANG KAILANGAN GAWIN… Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 36
  • 37. RESPONSABLENG PAGGAMIT NG ENERHIYA PARA SA KAUNLARAN AT KALIKASAN Ang Climate Change ay isang seryoso at mapangambang problemang kinakaharap ng sangkatauhan. Magkakaugnay ang enerhiya, kalikasan at ekonomiya. Ang kasaysayan ng enerhiya ay kakikitaan ng mga yugto kung saan nasakripisyo ang kalikasan sa ngalan ng kaunlaran. Pero makikita rin sa kasaysayn nito na puwede rin siyang magins solusyon sa pagpapanumbalik ng kalidad ng ating kapaligiran habang isinusulong ang pambansang ekonomiya. Pagkalipas ng 31 taon at 9 na Energy Secretaries, ipinanganak ang isang mahalagang polisiya at batas na layuning balansehin ang pag-unlad sa pagpapanatili ng kalidad ng aing kalikasan sa responsableng paggamit ng enerhiya. Ekonomiya, Kalikasan at Kasaysayan ng Enerhiya 37
  • 38. Ekonomiya, Kapaligiran at ang Kasaysayan ng Enerhiya ng Pilipinas at ang MARAMING SALAMAT!