Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 20

2
KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA
卍
TẬP 20 (Quyðn 476-487)
LXXX. PHẨM ĐẠO SĨ
Bçy giď, cć thü Thiòn Hiòn suy nghö: Đäo cąa Đäi
Bþ-tát nhĈ thï nào mà các Đäi Bþ-tát an trć vào
đäo này có thð mặc nhČng loäi áo giáp cýng đĊc
thù thíng và nhĈ thêt làm lēi ích cho tçt câ hČu tình?
Biït tâm niòm cąa cć thü Thiòn Hiòn, đĊc Thï Tôn
liîn bâo:
- Này Thiòn Hiòn! Nên biït, bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho
đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa là đäo cąa các Đäi
Bþ-tát. Bÿn niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo là
đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Pháp nĂi Khýng cho đïn
pháp vô tính tč tônh Khýng là đäo cąa các Đäi
Bþ-tát. ChĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó là
đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Thánh đï khĀ, têp, diòt,
đäo là đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Bÿn t÷nh lč, bÿn vô
lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc là đäo cąa các Đäi Bþ-tát.
Tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ là đäo cąa
các Đäi Bþ-tát. Pháp môn giâi thoát không, vô
tĈĐng, vô nguyòn là đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Cčc

3
hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a là đäo cąa các Đäi
Bþ-tát. Tçt câ mýn Đà-la-ni, môn Tam-ma-đ÷a là
đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Nëm loäi mít, sáu phép
thæn thýng là đäo cąa các Đäi Bþ-tát. MĈďi lčc NhĈ
Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng là đäo
cąa các Đäi Bþ-tát. Pháp không quên mçt, tánh
luôn luôn xâ là đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Trí nhçt thiït,
trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng là đäo cąa các
Đäi Bþ-tát. Vý lĈēng, vô biên Phêt pháp khác là
đäo cąa các Đäi Bþ-tát.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Nói chung tçt câ pháp đîu
là đäo cąa các Đäi Bþ-tát. Này Thiòn Hiòn! Ý ông
thï nào? Vêy thó cù pháp nào mà các Đäi Bþ-tát
không nên hüc không? Nïu các Đäi Bþ-tát không
hüc pháp đù thó cù thð chĊng quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Tôn! Không!
Phêt bâo Thiòn Hiòn:

4
- ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! Nhçt đ÷nh không có mĂt
pháp nào mà Đäi Bþ-tát không nên hüc. Nïu các
Đäi Bþ-tát không hüc pháp çy thì chíc chín không
thð cæu đĈēc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Vì sao? Vì nïu Đäi Bþ-tát không hüc tçt câ pháp, thì
nhçt đ÷nh không thð đät đĈēc trí thçt thiït trí.
Cć thü Thiòn Hiòn läi bäch Phêt:
- Nïu tč tánh cąa tçt câ các pháp đîu là không. Vì
sao? Đäi Bþ-tát cæn phâi hüc vêy thì hüc đ chā nào?
Nïu có sč hüc thì Bäch Thï Tôn không lë đÿi vĐi
pháp không hý luên mà làm ra hý luên, cho là có
các pháp là đåy, là kia, do thï này, là thï kia. Đåy
là thï gian, đåy là xuçt thï gian, đåy là hČu lêu, đåy
là vô lêu, đåy là hČu vi, đåy là vý vi. Đåy là pháp
phàm phu, đåy là pháp Dč lĈu, đåy là pháp Nhçt
lai, đåy là pháp Bçt hoàn, đåy là pháp A-la-hán,
đåy là pháp ĐĂc giác, đåy là pháp Bþ-tát, đåy là
pháp NhĈ Lai?
Phêt bâo Thiòn Hiòn: -
- ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! Này Thiòn Hiòn! NhĈ lďi ông
đã nùi, tč tánh cąa các pháp sđ hČu đîu không,

5
hoặc tçt câ các pháp chîng phâi tč tánh không,
thó Đäi Bþ-tát së không chĊng quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî. Do tč tánh cąa tçt câ pháp
đîu khýng, cho nín Đäi Bþ-tát có thð chĊng quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Này Thiòn Hiòn! NhĈ lďi ýng đã nùi, nïu tč tánh cąa
tçt câ pháp đîu khýng. Vó sao Đäi Bþ-tát cæn phâi
hüc, vêy thì hüc đ đåu. Nïu có chā hüc thì bäch
Thï Tôn không lë đÿi vĐi pháp không hý luên mà
täo ra hý luên, cho là cù các pháp là đåy, là kia, do
thï này, là thï kia; nùi đą cho đïn đåy là pháp cąa
NhĈ Lai.
Này Thiòn Hiòn! Nïu các hČu tình biït tč tánh tçt câ
pháp đîu khýng, thó các Đäi Bþ-tát không cæn hüc
tçt câ pháp đð chĊng đíc trí thçt thiït trí, hãy vì
các hČu tónh mà tóm phĈĎng cách đð giáo hóa, bđi
vì các hČu tình không biït tč tánh các pháp đîu
khýng. Các Đäi Bþ-tát nhçt đ÷nh phâi hüc tçt câ
pháp, đð chĊng đíc trí thçt thiït trí, vì các hČu tình
mà lêp nhČng phĈĎng cách đð giáo hóa.
Này Thiòn Hiòn! Ông nên biït các Đäi Bþ-tát khi mĐi
tu hüc Bþ-tát đäo, nên quán sát thêt kė các pháp
tč tánh nù đîu không thð đíc, chõ do chçp trĈĐc,

6
hoà hēp mà täo ra, nên quán sát thêt kė tč tánh
cąa các pháp hoàn toàn không, đ trong đù khýng
nên chçp trĈĐc. Nghöa là khýng nín chçp trĈĐc
síc, thü, tĈđng, hành, thĊc. Không nên chçp trĈĐc
nhãn xĊ cho đïn ý xĊ. Không nên chçp trĈĐc síc xĊ
cho đïn pháp xĊ. Không nên chçp trĈĐc nhãn giĐi
cho đïn ý giĐi. Không nên chçp trĈĐc síc giĐi cho
đïn pháp giĐi. Không nên chçp trĈĐc nhãn thĊc
giĐi cho đïn ý thĊc giĐi. Không nên chçp trĈĐc
nhãn xĄc cho đïn ý xúc. Không nên chçp trĈĐc
các thü do nhãn xúc làm duyên sanh ra, cho đïn
các thü do ý xúc làm duyên sanh ra. Không nên
chçp trĈĐc đ÷a giĐi cho đïn thĊc giĐi. Không nên
chçp trĈĐc nhån duyín cho đïn tëng thĈēng
duyên. Không nên chçp trĈĐc các pháp do duyên
sanh. Không nên chçp trĈĐc vý minh cho đïn lão
tċ. Không nên chçp trĈĐc bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho
đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Khýng nín chçp trĈĐc
pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính Không.
Không nên chçp trĈĐc chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi
bçt tĈ nghó. Khýng nín chçp trĈĐc Thánh đï khĀ,
têp, diòt, đäo. Không nên chçp trĈĐc bÿn niòm trć
cho đïn tám chi thánh đäo. Không nên chçp trĈĐc
bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc. Không
nên chçp trĈĐc tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn
xĊ. Không nên chçp trĈĐc pháp môn giâi thoát
khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn. Không nên chçp trĈĐc
T÷nh quán đ÷a cho đïn NhĈ Lai đ÷a. Không nên chçp
trĈĐc Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a. Không nên

7
chçp trĈĐc tçt câ mýn Đà-la-ni, môn Tam-ma-đ÷a.
Không nên chçp trĈĐc nëm loäi mít, sáu phép
thæn thông. Không nên chçp trĈĐc mĈďi lčc cąa
NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng.
Không nên chçp trĈĐc ba mĈĎi hai tĈĐng tÿt, tám
mĈĎi vê đìp cąa bêc Đäi sö. Khýng nín chçp trĈĐc
pháp không quên mçt, tánh luôn luôn xâ. Không
nên chçp trĈĐc trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt
thiït tĈĐng. Không nên chçp trĈĐc quâ Dč lĈu cho
đïn ĐĂc giác Bþ-đî. Không nên chçp trĈĐc tçt câ
hänh Đäi Bþ-tát. Không nên chçp trĈĐc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt. Vì sao? Vì
tč tánh cąa tçt câ pháp đîu không. Vì tánh không
nên không chçp trĈĐc. Tánh không trong cái không
cąa tánh không còn không thð đíc, huÿng chi có
tánh không mà chçp trĈĐc cái không.
Này Thiòn Hiòn! Khi các Đäi Bþ-tát quán sát tçt câ
pháp nhĈ vêy, đÿi vĐi tánh cąa các pháp tuy
không chçp trĈĐc, nhĈng vĐi các pháp phâi hüc
húi không nhàm chán. Đäi Bþ-tát çy trć trong sč
hüc này mà quán tâm hành sai khác cąa các hČu
tónh. Nghöa là quán sát tåm hành cąa các hČu tình
đ đåu. Sau khi quán sát rþi biït rû nhĈ thêt tâm cąa
hü chõ do hĈ vüng mà chçp. Bçy giď, Bþ-tát suy
nghö: Tåm kia chõ do hĈ vüng mà chçp lçy. Nay ta
hãy làm cho hü giâi thoát chíc chín không khó.
Suy nghö nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát an trć vào Bát-nhã

8
ba-la-mêt-đa, dăng phĈĎng tiòn thiòn xâo khuyên
rën, däy bâo nói vĐi các hČu tình: Bây giď các
ngĈĎi hãy tránh xa nhČng kiïn chçp do hĈ vüng đð
đi vào chánh pháp, tu têp các hänh lành. Läi nói:
Bây giď các ngĈĎi nín thčc hành bÿ thô đð đĈēc
đæy đą tĈ lĈĎng khýng cøn thiïu kém, chĐ nên Ė
vào đù mà sanh løng kiíu män, buông lung. Vì sao?
Vì trong çy hoàn toàn không có gì lâu bîn chíc
thêt. Bây giď các ngĈĎi nín tu hành t÷nh giĐi, an
nhén, tinh tçn, t÷nh lč, Bát-nhã së đĈēc đæy đą
nhČng loäi cýng đĊc, nhĈng đĉng Ė vào đù mà
sanh lòng kiêu män, buông lung. Vì sao? Vì trong çy
hoàn toàn không có lâu bîn, chíc thêt. Bây giď
các ngĈĎi nín hành pháp nĂi Khýng cho đïn pháp
vô tính tč tônh Khýng. Nín hành chĎn nhĈ cho đïn
cânh giĐi bçt tĈ nghó. Nín hành Thánh đï khĀ, têp,
diòt, đäo. Nên hành bÿn niòm trć cho đïn tám chi
thánh đäo. Nên hành bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn
đ÷nh vô síc. Nên hành tám giâi thoát cho đïn mĈďi
biïn xĊ. Nên hành pháp môn giâi thoát không, vô
tĈĐng, vô nguyòn. Nên hành T÷nh quán đ÷a cho đïn
NhĈ Lai đ÷a. Nên hành Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp
vån đ÷a. Nên hành tçt câ pháp mýn Đà-la-ni, môn
Tam-ma-đ÷a. Nín hành nëm loäi mít, sáu phép
thæn thýng. Nín hành mĈďi lčc NhĈ Lai cho đïn
mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng. Nên hành pháp
không quên mçt, tánh luôn luôn xâ. Nên hành trí
nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng. Nên
hành quâ Dč lĈu cho đïn ĐĂc giác Bþ-đî. Nên

9
hành tçt câ hänh Đäi Bþ-tát. Nên hành quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt. Nên
hành vý lĈēng các Phêt pháp khác, nhĈng đĉng Ė
vào đù mà sanh tåm ngã män, buông lung. Vì sao?
Vì trong çy đîu không có gì lâu bîn, chíc thêt.
Này Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát çy an trć vào Bát-nhã
ba-la-mêt-đa khi dăng phĈĎng tiòn thiòn xâo
khuyín rën, däy bâo cho các hČu tónh hành đäo
Bþ-tát nhĈng khýng chçp trĈĐc. Vì sao? Không nên
chçp trĈĐc vào tánh cąa tçt câ pháp, hoặc nëng
chçp trĈĐc, hoặc sđ chçp trĈĐc, chçp trĈĐc thďi
gian, chçp trĈĐc nĎi chÿn, hoàn toàn không có tč
tánh, vì tč tánh cąa tçt câ pháp là không.
Này Thiòn Hiòn! Khi các Đäi Bþ-tát tu hành đäo cąa
Bþ-tát nhĈ vêy, thó đÿi vĐi tçt câ pháp đîu không
có chā trć. Lçy không có chā trć mà làm phĈĎng
tiòn. Tuy hành bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa nhĈng trong đù khýng cù chā trć. Tuy
hành pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính
Khýng, nhĈng trong đù khýng cù chā trć. Tuy hành
chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó nhĈng
trong đù đîu không có chā trć. Tuy hành Thánh đï
khĀ, têp, diòt, đäo nhĈng trong đù đîu không có
chā trć. Tuy hành bÿn niòm trć cho đïn tám chi
thánh đäo nhĈng trong đù đîu không có chā trć.

10
Tuy hành bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc
nhĈng trong đù đîu không có chā trć. Tuy hành
tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ nhĈng trong
đù đîu không có chā trć. Tuy hành pháp môn giâi
thoát khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn nhĈng trong đù
đîu không có chā trć. Tuy hành T÷nh quán đ÷a cho
đïn NhĈ Lai đ÷a nhĈng trong đù đîu không có chā
trć. Tuy hành Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a
nhĈng trong đù đîu không có chā trć. Tuy hành tçt
câ pháp mýn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đ÷a
nhĈng trong đù đîu không có chā trć. Tuy hành
nëm loäi mít, sáu phép thæn thýng nhĈng trong đù
đîu không có chā trć. Tuy hành mĈďi lčc NhĈ Lai
cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng nhĈng
trong đù đîu không có chā trć. Tuy hành pháp
không quên mçt, tánh luôn luôn xâ nhĈng trong đù
đîu không có chā trć. Tuy hành trí nhçt thiït, trô đäo
tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng nhĈng trong đù đîu
không có chā trć. Tuy hành quâ Dč lĈu cho đïn
ĐĂc giác Bþ-đî nhĈng trong đù đîu không có chā
trć. Tuy hành tçt câ hänh Đäi Bþ-tát nhĈng trong đù
đîu không có chā trć. Tuy hành quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt nhĈng trong đù
đîu không có chā trć. Tuy hành vý lĈēng các Phêt
pháp khác nhĈng trong đù đîu không có chā trć.
Vì sao? Vì tč tánh cąa hành giâ và hành tĈĐng tçt
câ đîu không, đ trong đù hoàn toàn khýng cù chā
trć.

11
Này Thiòn Hiòn! Nên biït các Đäi Bþ-tát mặc dù có
thð chĊng đíc quâ Dč lĈu cho đïn ĐĂc giác Bþ-đî,
nhĈng trong đù khýng muÿn trć vào chā chĊng. Vì
sao? Vó cù hai lĕ do. Hai lĕ do đù là: MĂt là quâ v÷ çy
hoàn toàn không có tč tánh. NgĈďi có thð trć và
pháp đĈēc trć đîu không thð đíc. Hai là đÿi vĐi
quâ v÷ çy không thúa mãn. Cho nín đÿi vĐi quâ v÷
çy không muÿn trć vào chā chĊng. Nghöa là các
Bþ-tát thĈďng nghö nhĈ væy: Ta phâi chĊng đíc quâ
Dč lĈu cho đïn ĐĂc giác Bþ-đî, không thð không
chĊng đíc. NhĈng đ trong đù khýng nín trć vào
quâ v÷ đã chĊng. Vì sao? Vì tĉ lúc ta mĐi phát tâm
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cho đïn nay,
không bao giď cù tĈ tĈđng khác chõ cæu quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. NhĈng ta nhçt đ÷nh
phâi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî, không lë đ trong thďi gian đù trć quâ khác?
Này Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát çy tĉ mĐi phát tâm cho
đïn khi nhêp Chánh tánh ly sanh cąa Bþ-tát chĈa
tĉng cù tĈ tĈđng khác, chõ cæu quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî.
Này Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát çy tĉ lúc chĊng đíc sĎ
đ÷a læn lĈēt chĊng đíc đ÷a thĊ mĈďi chĈa tĉng có

12
tĈ tĈđng khác, chõ mong cæu quâ v÷ Vý thĈēng
Này Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát çy mĂt lòng cæu quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, đÿi vĐi tçt câ thďi
tâm không tán loän. Hoät đĂng cąa thân, khèu, ý
nghiòp hoàn toàn tĈĎng Ĉng vĐi tâm Bþ-đî.
Này Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát çy trć vào tâm Bþ-đî đð
hành đäo Bþ-đî, không b÷ nhČng viòc khác làm
quçy nhiñu tâm mình.
Cć thü Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Tôn! Nïu tçt câ các pháp hoàn toàn
khýng sanh thó vó sao nùi Đäi Bþ-tát hành đäo
Bþ-đî?
Phêt bâo:
- ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! Theo lďi ông nói, tçt câ các
pháp đîu khýng sanh, nhĈng đ đåy sao läi nói các
pháp không täo tác, không có kït quâ cąa sč täo
tác, nên biït tçt câ pháp đîu không sanh?

13
Cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Bäch Thï Tôn! Có phâi chëng chĈ Phêt dù xuçt
hiòn đ thï gian hay không xuçt hiòn đ thï gian thì
pháp giĐi cąa các pháp là pháp thĈďng trĄ nhĈ
vêy?
Phêt bâo:
- ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! NhĈng các hČu tình không
thð hiðu rõ pháp giĐi cąa các pháp là pháp thĈďng
trć nhĈ vêy, nên luân hþi trong sanh tċ, ch÷u các
khĀ não. Các Đäi Bþ-tát vì làm lēi ích cho hü, mà
hành đäo Bþ-đî. Nhď đäo Bþ-đî mà làm cho các
hČu tình hoàn toàn giâi thoát các khĀ sanh tċ và
chĊng đíc Niït-bàn thĈďng läc thanh lĈĎng.
- Các Đäi Bþ-tát nhď dćng đäo sanh mà chĊng
Bþ-đî phâi không?

14
Phêt bâo:
- Không!
Cć thü Thiòn Hiòn thĈa Phêt:
- Bäch Thï Tôn! Nhď dćng đäo không phát sanh nên
đíc Bþ-đî phâi không?
Phêt bâo:
- Không!
- Bäch Thï Tôn! Nhď dćng đäo phát sanh hay bçt
sanh mà đíc Bþ-đî chëng?
Phêt bâo:
- Không!

15
- Bäch Thï Tôn! Nhď dćng đäo chîng sanh, chîng
phâi khýng sanh mà đíc Bþ-đî chëng?
Phêt bâo:
- Không!
- Bäch Thï Tôn! Nïu vêy thó do đåu mà đíc Bþ-đî?
Phêt bâo Thiòn Hiòn:
- Bþ-đî không do đäo, chîng phâi đäo mà đät
đĈēc. Vì sao? Vì Bþ-đî tĊc là đäo, đäo tĊc là Bþ-đî.
Cho nín khýng do đäo, phi đäo mà đĈēc.

16
- Bäch Thï Tôn! Nïu Bþ-đî tĊc là đäo, đäo tĊc là
Bþ-đî phâi chëng Đäi Bþ-tát đã đíc đäo Bþ-đî thì
cĆng phâi chĊng Bþ-đî? Nïu vêy thó NhĈ Lai Ứng
Chánh Đîng Giác do duyín gó mà vó chĈ Bþ-tát nói
mĈďi lčc cąa NhĈ Lai, bÿn điîu không sē, bÿn sč
hiðu biït thông suÿt, đäi tĉ, đäi bi, đäi hĖ, đäi xâ,
mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng, ba mĈĎi hai tĈĐng
tÿt, tám mĈĎi vê đìp cąa Phêt và vý lĈēng, vô biên
các Phêt pháp khác đð khiïn cho hü tu chĊng?
Phêt bâo:
- Này Thiòn Hiòn: Ý ông thï nào? Chîng lë ông cho
là Phêt thêt cù đíc Bþ-đî sao?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Tôn! Không! Vì sao? Vì Phêt tĊc là Bþ-đî,
Bþ-đî tĊc là Phêt. Không nên nói Phêt thêt cù đíc
Bþ-đî.
Phêt bâo:

17
- Này Thiòn Hiòn! ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! NhĈng theo
điîu ông húi phâi chëng Đäi Bþ-tát đã đíc đäo
Bþ-đî thó cĆng đíc đäo Bþ-đî. Này Thiòn Hiòn! Các
Đäi Bþ-tát tu đäo Bþ-đî chĈa đĈēc viên mãn thì vì
sao nùi đã đíc Bþ-đî.
Này Thiòn Hiòn! Nên biït, các Đäi Bþ-tát nïu đã
viên mãn bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Nïu đã viín mãn pháp nĂi Không
cho đïn pháp vô tính tč tính Không. Nïu đã viín
mãn chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó. Nïu
đã viín mãn Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo. Nïu đã
viên mãn bÿn niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo.
Nïu đã viín mãn bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn
đ÷nh vô síc. Nïu đã viín mãn tám giâi thoát cho
đïn mĈďi biïn xĊ. Nïu đã viín mãn pháp mýn giâi
thoát không, vý tĈĐng, vô nguyòn. Nïu đã viín
mãn Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a. Nïu đã
viên mãn tçt câ pháp mýn Đà-la-ni, pháp môn
Tam-ma-đ÷a. Nïu đã viín mãn nëm loäi mít, sáu
phép thæn thông. Nïu đã viín mãn mĈďi lčc NhĈ
Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng. Nïu đã
viín mãn ba mĈĎi hai tĈĐng tÿt, tám mĈĎi vê đìp
cąa bêc Đäi sö. Nïu đã viín mãn pháp khýng quín
mçt, tánh luôn luôn xâ. Nïu đã viín mãn trô nhçt
thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng. Nïu đã viín
mãn vý lĈēng, vô biên các Phêt pháp khác. Tĉ đåy
khýng gián đoän thì trong mĂt sát-na đ÷nh Kim

18
cĈĎng dć tĈĎng Ĉng vĐi diòu tuò. Vönh viñn đoän
trĉ tçt câ hai chĈĐng ngäi têp khô tĈĎng tćc thô
trüng mà chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî. Đù mĐi güi là NhĈ Lai Ứng Chánh
Đîng Giác. VĐi tçt câ pháp đîu đĈēc đäi tč täi
cho đïn tên đďi v÷ lai luôn làm lēi ích cho hČu tình.
Bçy giď, cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Bäch Thï Týn! Đäi Bþ-tát trang nghiêm thanh t÷nh
cõi Phêt nhĈ thï nào?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! ChĈ Đäi Bþ-tát tĉ mĐi phát tâm
cho đïn đďi v÷ lai, luôn làm thanh t÷nh ba nhgiòp thô
trüng thuĂc vî thân, khèu, ý cąa mình và làm thanh
t÷nh ba nghiòp thô trüng çy cho ngĈďi thì có thð
trang nghiêm đ cõi Phêt.
- Bäch Thï Tôn! Thï nào là ba nghiòp thô trüng
thuĂc thân, khèu, ý cąa Đäi Bþ-tát?

19
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Nïu sát häi sanh mäng, không cho
mà lçy và dćc tà hänh đù là thý trüng thuĂc vî
thân. Nïu nói lďi hĈ dÿi, lďi ly gián, lďi hung ác, lďi
täp uï đù là sč thô trüng thuĂc vî khèu. Nïu tham
muÿn, sân hên, tà kiïn đù là sč thô trüng thuĂc vî
ý.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! GiĐi uèn, đ÷nh uèn, tuò uèn,
giâi thoát uèn, giâi thoát trí kiïn uèn cąa Đäi Bþ-tát
mà không thanh t÷nh thó cĆng güi là thô trüng.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát có tâm xan
tham, tâm phäm giĐi, tâm tĊc giên, tâm biïng
nhác, tâm tán loän, tâm ác tuò, cĆng güi là thô
trüng.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát có tâm xa lìa
bÿn niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo cĆng güi
là thô trüng.

20
pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính Không
cĆng güi là thô trüng.
chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó, cĆng güi
là thô trüng.
Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo, cĆng güi là thô trüng.
bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc, cĆng güi
là thô trüng.
tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ cĆng güi là thô
trüng.
pháp môn giâi thoát khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn

21
Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a cĆng güi là thô
trüng.
tçt câ mýn Đà-la-ni, môn Tam-ma-đ÷a cĆng güi là
thô trüng.
nëm loäi mít, sáu phép thæn thýng cĆng güi là thô
trüng.
mĈďi lčc cąa NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt
bçt cĂng cĆng güi là thô trüng.
pháp không quên mçt, tánh luôn luôn xâ cĆng güi
là thô trüng.
trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng cĆng
güi là thô trüng.

22
tçt câ hänh Đäi Bþ-tát cĆng güi là thô trüng.
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát tham trĈĐc
quâ Dč lĈu cho đïn ĐĂc giác Bþ-đî cĆng güi là thô
trüng.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát cù tĈđng vî
síc, thü, tĈđng, hành, thĊc cĆng güi là thô trüng.
Cù tĈđng vî nhãn xĊ cho đïn ý xĊ cĆng güi là thô
trüng. Cù tĈđng vî síc xĊ cho đïn pháp xĊ cĆng
güi là thô trüng. Cù tĈđng vî nhãn giĐi cho đïn ý
giĐi cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî síc giĐi cho
đïn pháp giĐi cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî
nhãn thĊc giĐi cho đïn ý thĊc giĐi cĆng güi là thô
trüng. Cù tĈđng vî nhãn xĄc cho đïn ĕ xĄc cĆng
güi là thô trüng. Cù tĈđng vî các thü do nhãn xúc
làm duyín sanh ra cho đïn các thü do ý xúc làm
duyín sanh ra cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî
đ÷a giĐi cho đïn thĊc giĐi cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî nhån duyín cho đïn tëng thĈēng duyên
cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî các pháp do

23
duyín sanh ra cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî
vý minh cho đïn lão tċ cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî
pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính Không
cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî chĎn nhĈ cho
đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo cĆng güi là
thô trüng. Cù tĈđng vî bÿn niòm trć cho đïn tám
chi thánh đäo cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî
bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc cĆng güi
là thô trüng. Cù tĈđng vî tám giâi thoát cho đïn
mĈďi biïn xĊ cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî
pháp môn giâi thoát khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn
cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî T÷nh quán đ÷a
cho đïn NhĈ Lai đ÷a cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a cĆng
güi là thô trüng. Cù tĈđng vî tçt câ pháp môn
Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đ÷a cĆng güi là thô
trüng. Cù tĈđng vî nëm loäi mít, sáu phép thæn
thýng cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî mĈďi lčc
NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng
cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî ba mĈĎi hai
tĈĐng tÿt, tám mĈĎi vê đìp cąa bêc Đäi sö cĆng güi
là thô trüng. Cù tĈđng vî pháp không quên mçt,
tánh luôn luôn xâ cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng
vî trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng
cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî quâ Dč lĈu cho
đïn ĐĂc giác Bþ-đî cĆng güi là thô trüng. Có

24
tĈđng vî tçt câ hänh Đäi Bþ-tát cĆng güi là thô
trüng. Cù tĈđng vî quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî cąa chĈ Phêt cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî D÷ sanh, tĈđng vî Thanh vën, tĈđng vî
ĐĂc giác, tĈđng vî Bþ-tát, tĈđng vî NhĈ Lai cĆng
güi là thô trüng. Cù tĈđng vî đ÷a ngćc, tĈđng vî
bàng sanh, tĈđng vî ngä quĖ, tĈđng vî ngĈďi,
tĈđng vî trďi, tĈđng vî nam, tĈđng vî nČ cĆng güi
là thô trüng. Cù tĈđng vî cõi Dćc, tĈđng vî cõi Síc,
tĈđng vî cõi Vô síc cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî pháp thiòn, tĈđng vî pháp không thiòn
cĆng güi là thô trüng. Cù tĈđng vî pháp hČu ký,
tĈđng vî pháp vý kĕ cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî pháp hČu lêu, tĈđng vî pháp vô lêu cĆng
güi là thô trüng. Cù tĈđng vî pháp thï gian, tĈđng
vî pháp xuçt thï gian cĆng güi là thô trüng. Có
tĈđng vî pháp hČu vi, tĈđng vî pháp vý vi cĆng güi
là thô trüng.
Này Thiòn Hiòn! Tçt câ vý lĈēng, vô biên sč chçp
trĈĐc các pháp nhĈ vêy cho đïn các phân biòt do
hĈ vüng cąa hČu tình täo ra, cùng vĐi thân, khèu, ý
nghiòp phát khđi và chąng loäi đù khýng cù tánh
ch÷u đčng nĀi đîu güi là thô trüng. Các Đäi Bþ-tát
đîu nên xa lìa.

25
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nín xa lóa tçt câ thô
trüng nhĈ đã nùi trín. Tč mình hành bÿ thí
Ba-la-mêt-đa và däy bâo ngĈďi khác hành bÿ thí
Ba-la-mêt-đa. Nïu các hČu tình cæn thĊc ën thó bÿ
thí thĊc ën, cæn thĊc uÿng thì bÿ thí thĊc uÿng, cæn
xe cĂ thì bÿ thí xe cĂ, cæn y phćc thì bÿ thí y phćc,
theo nhČng gì hü cæn thó giĄp đĒ đæy đą. Tùy thďi,
tăy nĎi mà bÿ thí tçt câ. Mình tu hành nhČng gì thì
däy bâo ngĈďi tu hành nhĈ vêy. Bÿ thô nhĈ vêy rþi
đem nhČng cën lành çy cho các hČu tình mĂt cách
bónh đîng và cùng nhau hþi hĈĐng làm trang
nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt mónh đang đ, đð mau
viên mãn làm lēi läc cho hČu tình. Đäi Bþ-tát çy tč
mình hành t÷nh giĐi, an nhén, tinh tçn, t÷nh lč,
Bát-nhã ba-la-mêt-đa và däy bâo ngĈďi khác cĆng
hành t÷nh giĐi cho đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Làm
nhČng viòc çy rþi, đem cën lành cho tçt câ hČu tình
mĂt cách bónh đîng và cùng nhau hþi hĈĐng làm
trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt mónh đang đ, đð
mau viên mãn làm lēi läc hČu tình.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát dùng
nguyòn lčc thæn thông chĊa đæy bây báu thĈēng
diòu trong ba ngàn đäi thiên thï giĐi đð cúng
dĈďng Phêt, Pháp, Tëng. CĄng dĈďng rþi Đäi Bþ-tát
hoan hĖ phát lďi thò nguyòn rĂng lĐn nhĈ væy: Tôi
đem tçt câ nhČng cën lành đã trþng đĈēc này cho

26
các hČu tình mĂt cách bónh đîng, cùng nhau hþi
hĈĐng làm trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt mình
đang đ. Tôi së làm cho cõi cąa tôi trang nghiêm
bìng bây báu và tçt câ hČu tónh tăy ĕ hĈđng thć
các trân bâo tÿt đìp nhĈng khýng cù tham đím.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! ChĈ Đäi Bþ-tát dùng
nguyòn lčc thæn thông trĀi vý lĈēng thĊ kė nhäc vi
diòu cąa cõi trďi, cûi ngĈďi đð cĄng dĈďng Tam
bâo và tháp Phêt. CĄng dĈďng xong, Đäi Bþ-tát
hoan hĖ phát thò nguyòn rĂng lĐn nhĈ væy: Týi đem
nhČng cën lành đã trþng đĈēc này cho các hČu
tình mĂt cách bónh đîng và cùng nhau hþi hĈĐng
làm trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt mónh đang đ,
khiïn cho cõi cąa týi thĈďng đĈēc tçu lên nhČng
âm nhäc vi diòu nhĈ thï. HČu tónh nào đĈēc nghe
thân tâm vui mĉng nhĈng khýng tham đím.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! ChĈ Đäi Bþ-tát dùng
nguyòn lčc thæn thông chĊa đæy các hĈĎng hoa
tÿt đìp cąa cõi trďi, cûi ngĈďi câ ba ngàn đäi thiên
thï giĐi cĄng dĈďng Tam bâo và tháp Phêt. Cúng
dĈďng xong, Đäi Bþ-tát hoan hĖ phát thò nguyòn
rĂng lĐn nhĈ væy: Týi đem nhČng cën lành đã trþng
đĈēc này cho tçt câ hČu tình mĂt cách bónh đîng
và cùng nhau hþi hĈĐng làm trang nghiêm thanh
t÷nh cõi Phêt mónh đang đ, khiïn cho cõi cąa tôi

27
thĈďng cù các hĈĎng hoa tÿt đìp nhĈ vêy, hČu
tónh nào đĈēc nhên thó thån tåm vui sĈĐng nhĈng
khýng tham đím.
nguyòn lčc thæn thýng làm trëm mùn thĊc ën uÿng
thĈēng häng cĄng dĈďng chĈ Phêt, ĐĂc giác,
Thanh vën và các Đäi Bþ-tát. CĄng dĈďng xong,
Đäi Bþ-tát hoan hĖ phát thò nguyòn rĂng lĐn nhĈ
væy: Týi đem tçt câ cën lành đã trþng đĈēc này
cho tçt câ hČu tình mĂt cách bónh đîng và cùng
nhau hþi hĈĐng làm trang nghiêm thanh t÷nh cõi
Phêt mónh đang đ. Khi chĊng đĈēc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, khiïn cho các loài hČu
tình trong quÿc đĂ cąa týi đîu đĈēc ën trëm mùn
thĊc ën uÿng nhĈ vêy, thån tåm vui sĈĐng no đą
nhĈng khýng tham đím.
nguyòn lčc thæn thýng làm các hĈĎng thĎm tÿt
đìp, y phćc mîm mäi nhĈ cûi trďi, cûi ngĈďi dâng
lín cĄng dĈďng chĈ Phêt, ĐĂc giác, Thanh vën và
các chĄng Đäi Bþ-tát, hoặc cĄng dĈďng pháp và
tháp Phêt. CĄng dĈďng xong Đäi Bþ-tát hoan hĖ
phát thò nguyòn rĂng lĐn nhĈ væy: Týi đem tçt câ
cën lành đã trþng đĈēc này cho các hČu tình mĂt
cách bónh đîng và cùng nhau hþi hĈĐng làm trang

28
nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt mónh đang đ. Khi chĊng
đĈēc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, khiïn
cho các loäi hČu tình trong quÿc đĂ cąa tôi së
đĈēc nhČng hĈĎng thĎm, y phćc nhĈ vêy, tùy ý thü
hĈđng nhĈng khýng tham đím.
nguyòn thæn thýng làm nëm cânh diòu dćc phát
sanh tăy ĕ trong cûi ngĈďi, cõi trďi, đð cĄng dĈďng
chĈ Phêt và tháp Phêt, ĐĂc giác, Thanh vën và
chĄng Đäi Bþ-tát, bÿ thí cho các hČu tình khác.
CĄng dĈďng xong Đäi Bþ-tát hoan hĖ phát thò
nguyòn rĂng lĐn nhĈ væy: Týi đem nhČng cën lành
này cho các hČu tình mĂt cách bónh đîng và cùng
nhau hþi hĈĐng làm trang nghiêm thanh t÷nh cõi
Phêt mónh đang đ. Khi chĊng đĈēc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, khiïn cho các loäi hČu
tình trong quÿc đĂ cąa týi, tăy tåm Ĉa thôch cânh
síc, thanh, hĈĎng, v÷, xúc tÿt đìp thì Ċng vĐi ĕ nghö
đù mà hiòn ra, vui sĈĐng hĈđng thü nhĈng khýng
tham đím.
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, dûng mãnh siíng
nëng, phát thò nguyòn rĂng lĐn nhĈ væy: Tč mình
trć trong pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính tč
tính Không, và däy ngĈďi khác trć trong pháp nĂi

29
Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính Không. Làm
nhČng viòc nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát phát nguyòn: Khi
chĊng đĈēc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,
nguyòn cho tçt câ loài hČu tình trong quÿc đĂ cąa
tôi không lìa pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính
tč tính Không.
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, dûng mãnh siíng
nëng, phát thò nguyòn nhĈ væy: Tč mình trć trong
chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó, và däy
bâo ngĈďi trć trong chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi
bçt tĈ nghó. Làm nhĈ vêy rþi, Bþ-tát phát nguyòn:
Khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî, nguyòn cho các loài hČu tình trong quÿc đĂ
cąa týi khýng xa lóa chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi
bçt tĈ nghó.
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thåm såu, dûng mãnh tinh
tçn và phát thò nguyòn rĂng lĐn: Tč mình trć trong
Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo và däy bâo ngĈďi
khác cĆng trć trong Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo.
Làm nhČng viòc nhĈ vêy xong Đäi Bþ-tát läi phát
thò nguyòn nhĈ væy: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, tôi nguyòn cho các

30
loài hČu tình trong quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú
Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo.
tçn và phát thò nguyòn rĂng lĐn nhĈ væy: Tč mình tu
têp bÿn niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo, và
cĆng däy bâo ngĈďi khác tu têp bÿn niòm trć cho
đïn tám chi thánh đäo. Làm nhČng viòc nhĈ vêy rþi,
Đäi Bþ-tát läi phát nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, nguyòn cho các loài
hČu tình trong quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú tu bÿn
niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo.
têp bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc, và
däy bâo ngĈďi khác cĆng tu têp bÿn t÷nh lč, bÿn vô
lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc. Làm nhĈ vêy xong, Bþ-tát
phát nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî, tôi nguyòn cho các loài hČu
tình trong quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú bÿn t÷nh lč,
bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc.

31
tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ, và däy bâo
ngĈďi khác tu tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ.
Làm nhĈ vêy xong, Đäi Bþ-tát läi phát nguyòn: Khi
chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,
tôi nguyòn cho các loài hČu tình trong quÿc đĂ cąa
tôi không lìa bú tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn
xĊ.
pháp môn giâi thoát khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn,
và däy bâo ngĈďi khác tu pháp môn giâi thoát
khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn. Làm nhČng viòc nhĈ
vêy rþi, Đäi Bþ-tát läi phát nguyòn: Khi chĊng đíc
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, tôi nguyòn
cho các loài hČu tình trong quÿc đĂ cąa tôi không
lìa bú pháp môn giâi thoát khýng, vý tĈĐng, vô
nguyòn.
têp Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a, và däy bâo

32
ngĈďi khác tu têp Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vân
đ÷a. Làm nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát läi phát nguyòn: Khi
tôi không xa lìa Cčc hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a.
têp tçt câ pháp mýn Đà-la-ni, pháp môn
Tam-ma-đ÷a, và däy bâo ngĈďi khác tu tçt câ tçt
câ pháp mýn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đ÷a. Làm
nhČng viòc nhĈ vêy rþi, Bþ-tát phát nguyòn: Khi
tôi không lìa bú tçt câ pháp mýn Đà-la-ni, pháp
môn Tam-ma-đ÷a.
nëm loäi mít, sáu phép thæn thông, và däy bâo
ngĈďi khác tu nëm loäi mít, sáu phép thæn thông.
Làm nhČng viòc nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát läi phát
nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, tôi nguyòn cho các loài hČu tình trong

33
quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú nëm loäi mít, sáu
phép thæn thông.
têp mĈďi lčc NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt
bçt cĂng, và däy bâo ngĈďi khác tu mĈďi lčc NhĈ
Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng. Làm
nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát phát nguyòn: Khi chĊng đíc
lìa bú mĈďi lčc NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp
Phêt bçt cĂng.
ba mĈĎi hai tĈĐng tÿt, tám mĈĎi vê đìp cąa bêc
Đäi sö và däy bâo ngĈďi khác tu ba mĈĎi hai tĈĐng
tÿt, tám mĈĎi vê đìp cąa bêc Đäi sö. Làm nhĈ vêy
xong, Đäi Bþ-tát läi phát nguyòn: Khi chĊng đíc
lìa bú ba mĈĎi hai tĈĐng tÿt, tám mĈĎi vê đìp cąa
bêc Đäi sö.

34
pháp không quên mçt, tánh luôn luôn xâ, và däy
bâo ngĈďi khác tu pháp không quên mçt, tánh
luôn luôn xâ. Làm nhĈ vêy xong, Đäi Bþ-tát läi phát
nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, tôi nguyòn cho các loài hČu tình trong
quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú pháp không quên
mçt, tánh luôn luôn xâ.
trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng, và
däy bâo ngĈďi khác tu trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng,
trí nhçt thiït tĈĐng. Làm nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát läi
phát nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng
tình trong quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú trí nhçt thiït,
trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng.
tçt câ hänh Đäi Bþ-tát, và däy bâo ngĈďi khác tu
tçt câ hänh Đäi Bþ-tát. Làm nhĈ vêy rþi, Đäi Bþ-tát

35
läi phát nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng
tình trong quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú tçt câ hänh
Đäi Bþ-tát.
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt,
và däy bâo ngĈďi khác tu quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt. Làm nhĈ vêy xong, Đäi
Bþ-tát läi phát nguyòn: Khi chĊng đíc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, tôi nguyòn cho các
loài hČu tình trong quÿc đĂ cąa tôi không lìa bú quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thåm såu, nhď hành nguyòn
này mà có thð trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt
đang đ.
Thiòn Hiòn nên biït: ChĄng Đäi Bþ-tát çy tùy theo
nĎi chÿn và thďi gian mà hành đäo Bþ-đî nên
đĈēc viên mãn hänh nguyòn đã phát. TĊc là bçt cĊ
nĎi nào, lĄc nào cĆng tinh tçn tu hüc. Do nhân
duyên này mà tč mình có thð thành tču tçt câ

36
pháp lành, cĆng cù thð khiïn cho ngĈďi khác tuæn
tč thành tču tçt câ pháp lành. Tč mình có thð tu
đíc tĈĐng tÿt đìp, thù thíng đð trang nghiêm thân,
cĆng cù thð khiïn ngĈďi khác læn lĈēt tu đĈēc
tĈĐng tÿt đìp thù thíng đð trang nghiím, đù là do
phĈĐc đĊc rĂng lĐn bâo hĂ.
Thiòn Hiòn, nên biït: ChĄng Đäi Bþ-tát çy hänh
nguyòn tu têp đã đĈēc viín mãn, và đîu đĈēc đ
chā Phêt trang nghiêm thanh t÷nh. Khi chĊng đíc
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, loài hČu tình
đĈēc giáo hoá cĆng sanh vào cûi đù căng nhau
thü hĈđng pháp läc Đäi thĉa cąa t÷nh đĂ.
Thiòn Hiòn nên biït: Các Đäi Bþ-tát nên tu hành
trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt nhĈ vêy, bđi vì
trong cûi đù khýng nghe cù ba đĈďng ác, cĆng
không nghe có các cânh giĐi thuĂc ác kiïn; không
nghe cù ba đĂc tham, sân, si; không nghe có hình
tĈĐng nam nČ; khýng nghe cù Thanh vën, ĐĂc giác;
không nghe có khĀ, vý thĈďng, nhČng viòc không
vĉa ý; không nghe có cçt chĊa cąa câi; không
nghe có chçp ngã, ngã sđ, tùy miên, kiït sċ, điín
đâo, chçp trĈĐc; không nghe có an lêp quâ v÷ sai
khác cąa hČu tình. Chõ nghe nói vî nhČng tiïng
khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn, vô sanh, vô diòt, vô
tánh; nghöa là tăy theo nhČng điîu Ĉa thôch riíng

37
biòt cąa hČu tình. Tçt câ nhČng vêt trong ngoài đ
trong rĉng thĈďng có gió nhì làm va chäm vào
nhau phát ra nhČng loäi âm thanh vi diòu. Trong âm
thanh đù nùi tçt câ pháp đîu không có tč tánh. Vì
không có tč tánh nên nó là không. Vì không nên vô
tĈĐng. Vó vý tĈĐng nên vô nguyòn. Vì vô nguyòn
nên vô sanh. Vì vô sanh nên vô diòt. Cho nên các
pháp xĈa nay t÷ch t÷nh, tč tánh Niït-bàn. NhĈ Lai
xuçt hiòn đ đďi hay không xuçt hiòn đ đďi pháp giĐi
cąa các pháp vén là pháp thĈďng trć nhĈ vêy,
nghöa là tçt câ pháp vô tánh không v.v... Trong cõi
Phêt đù các loäi hČu tình hoặc đím, hoặc ngày,
hoặc đi đĊng, nìm, ngþi thĈďng nghe nhČng âm
thanh diòu pháp nhĈ vêy.
Thiòn Hiòn nên biït: ChĄng Đäi Bþ-tát đù đîu trć đ
cõi Phêt trang nghiêm thanh t÷nh khi chĊng đíc
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, NhĈ Lai Ứng
Chánh Đîng Giác trong mĈďi phĈĎng đîu khen
ngēi danh hiòu cąa các v÷ Phêt çy. Nïu hČu tình
nào nghe danh hiòu cąa chĈ Phêt nhĈ thï thì nhçt
đ÷nh đÿi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî đĈēc
đíc Bçt thÿi chuyðn.
Thiòn Hiòn nên biït: ChĄng Đäi Bþ-tát đîu trć đ cõi
Phêt trang nghiêm thanh t÷nh, khi chĊng đíc quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, tuyên nói Chánh

38
pháp cho các hČu tình. HČu tình nào nghe rþi nhçt
đ÷nh không còn nghi ngď. Nghöa là đù là pháp, đù
là phi pháp. Vì sao? Vì các hČu tónh đù thçu đät tçt
câ pháp đîu là chĎn nhĈ, pháp giĐi, pháp tánh
v.v... tçt câ là chánh pháp không phâi phi pháp.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát çy đîu có
thð trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt nhĈ vêy.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! ChĄng Đäi Bþ-tát có v÷ do
hóa sanh mà thiòn cën chĈa đæy đą, chĈa trþng
các cën lành vĐi chĈ Phêt, Bþ-tát, ĐĂc giác và
Thanh vën, vó b÷ các bän ác khÿng chï. Vì xa lìa
bän lành nên khýng nghe chánh pháp, thĈďng b÷
chçp trĈĐc vào nhČng loäi ngã kiïn, hČu tình kiïn
và các cânh giĐi kiïn chçp, rĎi vào hai kiïn chçp
đoän kiïn và thĈďng kiïn. Các hČu tónh đù tč phát
sanh tà chçp, và thĈďng däy bâo ngĈďi khác phát
sanh tà kiïn. Chîng phâi Tam bâo mà tĈđng Tam
bâo, đ trong Tam bâo mà cho là chîng phâi Tam
bâo, chê bai chánh pháp, khen ngēi tà pháp. Do
nhân duyên çy, sau khi qua đďi đüa vào các
đĈďng ác, ch÷u khĀ sđ. Các Đäi Bþ-tát māi v÷ đ cõi
cąa mình, khi chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî rþi, thçy các hČu tónh kia chóm đím
trong sanh tċ b÷ vý lĈēng khĀ, dùng lčc thæn thông
và phĈĎng tiòn đð giáo hoá khiïn cho hü xâ bú ác

39
kiïn mà sÿng trong chánh kiïn. Ra khúi đĈďng ác
đĈēc sanh vào cûi ngĈďi. Sanh vào cûi ngĈďi rþi, läi
dăng phĈĎng tiòn thæn thông giáo hóa khiïn hü trć
trong chánh đ÷nh tć, nhď vêy mà hoàn toàn không
b÷ đüa vào đĈďng ác. Läi khuyên hü tu têp hänh
nguyòn thù thíng đð sau khi qua đďi đĈēc sanh vî
cõi Phêt trang nghiêm thanh t÷nh, thü hĈđng pháp
läc Đäi thĉa cąa t÷nh đĂ.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát đîu có thð
đ cõi Phêt trang nghiêm thanh t÷nh. Nhď đĈēc đ cõi
trang nghiêm thanh t÷nh mà các hČu tình çy đÿi vĐi
các pháp không có nghi ngď. Nùi đåy là pháp thï
gian, đåy là pháp xuçt thï gian, đåy là pháp hČu
lêu, đåy là pháp vý lêu, đåy là pháp hČu vi, đåy là
pháp vô vi. Tçt câ nhČng phân biòt nghi ngď hoàn
toàn không sanh. Do nhân duyên này mà các loài
hČu tình çy nhçt đ÷nh chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng
Này Thiòn Hiòn! Đù là tĈĐng cýng đĊc cąa cõi Phêt
trang nghiêm thanh t÷nh.
Quyðn thĊ 476
HẾT

40
LXXXI. PHẨM CHÁNH ĐỊNH
Bçy giď, cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát çy do trć vào chánh
tánh đ÷nh tć hay trć vào bçt đ÷nh tć?
Phêt däy:
- Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát çy đîu trć vào chánh
tánh đ÷nh tć, chĊ chîng phâi bçt đ÷nh tć.
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát çy trć nhČng chánh
tánh đ÷nh tć nào? Thanh vën thĉa, ĐĂc giác thĉa,
hay Bþ-tát thĉa?
Phêt däy:

41
- Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát çy đîu trć vào chánh
tánh đ÷nh tć cąa Bþ-tát, chîng phâi trć vào chánh
tánh đ÷nh tć cąa hai thĉa kia.
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát çy trć vào chánh
tánh đ÷nh tć khi nào? Lúc mĐi phát tâm, lúc đ đ÷a v÷
Bçt thÿi hay đ thân cuÿi cùng?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát çy khi mĐi phát
tâm hoặc đ đ÷a v÷ bçt thÿi, hay thân cuÿi căng, đîu
trć vào chánh tánh đ÷nh tć cąa Bþ-tát.
- Đäi Bþ-tát trć vào chánh tánh đ÷nh tć cù đüa vào
cânh giĐi ác không?
Phêt däy:

42
- Này Thiòn Hiòn, Đäi Bþ-tát trć vào chánh tánh đ÷nh
tć nhçt đ÷nh khýng đüa các cânh giĐi ác.
Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Đò bát, Dč lĈu, Nhçt lai,
Bçt hoàn, A-la-hán, ĐĂc giác cù đüa vào cânh giĐi
ác không?
Thiòn Hiòn thĈa:
Phêt bâo:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát cĆng vêy, tĉ lúc
mĐi phát tâm tu hành bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa và vý lĈēng, vô biên Phêt
pháp khác đîu đoän trĉ các pháp ác. Do đù mà
không có chuyòn b÷ đüa vào các đĈďng ác, sanh
vào trďi trĈďng thü cĆng khýng cù viòc đù. Nghöa là
đ nĎi đù, các pháp lành thă thíng khýng đĈēc
hiòn hành. Nïu các Đäi Bþ-tát çy sanh nĎi biín đ÷a,
hoặc sanh vào chā biên giĐi xa xôi, chā müi rē thì
không có viòc đù. Vó đ chā đù khýng thð tu hành
các pháp lành thù thíng, sanh nhiîu ác kiïn,
không tin nhân quâ, thĈďng Ĉa thôch têp làm theo

43
nhČng nghiòp xçu ác, chîng nghe tên Phêt, tên
Pháp, tín Tëng, cĆng khýng cù bÿn chĄng đù là
Bí-sô, Bí-sô ni, Ổ-ba-sách-ca, Ổ-ba-tĈ-ca. Nïu Đäi
Bþ-tát sanh vào nhà tà kiïn, thó cĆng khýng cù viòc
đù. Vó sanh vào nhà đù thó chçp trĈĐc nhČng ác
kiïn, bài bác nói không có hänh lành, hänh ác và
kït quâ cąa nó, không tu têp các điîu thiòn läi Ĉa
thôch làm các điîu ác. Cho nên các Bþ-tát không
sanh trong nhà çy.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát khi mĐi phát
tâm quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, do thü
läc thíng ý mà täo ra mĈďi nghiòp đäo bçt thiòn
không có viòc đù.
- Nïu Đäi Bþ-tát tĉ khi mĐi phát tâm thành tču công
đĊc cën lành nhĈ thï thì không sanh vào chā ác. Vì
sao māi khi NhĈ Lai thuyït pháp cho đäi chúng,
Ngài nói bân tánh cąa nó nhiîu hĎn mĂt trëm, mĂt
ngàn loäi. Trong đù cĆng cù ngĈďi sanh vào đĈďng
ác? Vêy khi đù, cën lành cąa chúng đ đåu?
Phêt däy:

44
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát không phâi do
nghiòp xçu uï mà thü thån trong đĈďng ác. NhĈng
vì làm lēi ích cho các loài hČu tình nên nguyòn thü
thân đ trong đù. Cho nín khýng nín đem nhČng
viòc cąa v÷ çy ra đð húi.
Phêt däy:
- Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Cù các ĐĂc giác,
hoặc A-la-hán, dăng phĈĎng tiòn thiòn xâo, giÿng
nhĈ các Bþ-tát mà thành tču phĈĎng tiòn thiòn xâo
thù thíng, thü thån bàng sanh nhĈ voi tríng v.v...
thçy kê thă đïn muÿn làm tĀn häi, nhĈng phát sanh
lòng tĉ bi an nhén vý thĈēng đð làm cho kê thù kia
đĈēc lēi ích, tč mình bú thân mäng, chĊ không häi
ngĈďi kia phâi không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Tôn! Các v÷ ĐĂc giác v.v... không làm
nhČng viòc nhĈ vêy.
Phêt däy:

45
- Này Thiòn Hiòn! Do nhân duyên này nên biït
Bþ-tát vì muÿn làm lēi ích cho các hČu tình và mau
viín mãn løng đäi bi, mặc dù hiòn thân làm các
loài bàng sanh nhĈng khýng b÷ tĂi lāi cąa bàng
sanh làm ô nhiñm.
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát trć vào cën lành nào
đð khi muÿn làm lēi ích các hČu tình phâi thü thân
bàng sanh?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát cù cën lành nào
mà khýng đĈēc viín mãn! NhĈng các Đäi Bþ-tát vì
cæu quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, nên tçt
câ cën lành đîu đĈēc viín mãn. Nghöa là các
Bþ-tát tĉ lúc mĐi phát tåm cho đïn ngþi tòa Bþ-đî,
khýng cù cën lành nào mà khýng đĈēc viên mãn.
Cæn phâi làm viín mãn đæy đą tçt câ pháp lành
mĐi đĈēc chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî. Nïu chĈa viín mãn bçt cĊ mĂt pháp lành
nào mà đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,

46
thì không có viòc đù. Cho nên Bþ-tát tĉ mĐi phát
tåm cho đïn lúc ngþi tòa Bþ-đî, trong giai đoän đù
thĈďng hüc viên mãn tçt câ pháp lành. Hüc xong
së đät đĈēc trí nhçt thiït tĈĐng, vönh viñn đoän trĉ
tçt câ têp khô tĈĎng tćc mĐi có thð chĊng đíc trí
nhçt thiït trí.
- Vó sao Đäi Bþ-tát thành tču pháp tríng và chĎn
Thánh trí mà còn thü thân bàng sanh đ các cõi ác?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? NhĈ Lai cù thành
tču tçt câ pháp tríng và chĎn Thánh trô khýng?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! NhĈ Lai cù thành tču tçt câ pháp
tríng và chĎn Thánh trô.
Phêt däy:

47
- Này Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? NhĈ Lai cù hùa
làm thån bàng sanh đð làm các Phêt sč lēi ích cho
chúng sanh hay không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! NhĈ Lai cù hùa làm thân bàng sanh
đð làm các Phêt sč lēi ích cho hČu tình.
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Khi NhĈ Lai hùa
làm thân bàng sanh là có thêt là bàng sanh b÷ các
khĀ không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! Khi NhĈ Lai hùa làm thån bàng sanh
chîng phâi thêt là bàng sanh b÷ các khĀ đ đù.
Phêt däy:

48
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát cĆng vêy, mặc dù
thành tču pháp tríng và chĎn Thánh trô nhĈng đù là
vì thành thćc hČu tónh đĈēc thành tču, nên mĐi
dăng phĈĎng tiòn thiòn xâo thü thân bàng sanh,
tăy theo cën cĎ mà thành thćc các loäi hČu tình.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Có A-la-hán
nào đoän tên các lêu mà có thð hóa thân làm các
sč nghiòp rþi nhď sč nghiòp çy mà có thð làm ngĈďi
kia sanh tâm hoan hĖ không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Tôn! Có A-la-hán nào các lêu đã đoän
tên có thð hùa thån đð làm các sč nghiòp. Nhď
nhď sč nghiòp çy mà có thð khiïn cho ngĈďi rçt
hoan hĖ?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát cĆng vêy, tuy
thành tču pháp tríngvà chĎn Thánh trô, nhĈng vó lēi
ích cho các loài hČu tónh mà dăng phĈĎng tiòn

49
thiòn xâo thü thån trong đĈďng ác, Ċng hiòn nhĈ
vêy đð giáo hóa các loäi hČu tónh đĈēc thành tču.
Tuy thü thån nhĈ vêy, nhĈng khýng b÷ các khĀ não.
CĆng khýng b÷ tĂi lāi cąa cûi đù làm ý nhiñm.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Có nhà âo
thuêt, hoặc đòt tċ cąa ông ta, hóa làm nhČng viòc
nhĈ voi, ngča v.v... làm cho müi ngĈďi thçy thích
thĄ. NhĈng đù cù phâi voi, ngča v.v... thêt sč
không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! Đù khýng phâi voi, ngča v.v... thêt.
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát cĆng vêy, mặc dù
thành tču pháp tríng và chĎn Thánh trô nhĈng vó
làm lēi ích cho các loài hČu tình mà th÷ hiòn thü các
loäi thân bàng sanh. Tuy thü thån nhĈ vêy nhĈng
thêt chîng phâi là bàng sanh, cĆng khýng b÷ tĂi lāi
cąa loài çy làm ô nhiñm.

50
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát dăng phĈĎng tiòn
thiòn xâo rĂng lĐn nhĈ vêy, tuy thành tču pháp
tríng và chĎn Thánh trô, nhĈng vó hČu tình mà thü
các loäi thân, tùy theo tĉng loài mà Ċng hiòn làm lēi
ích.
Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát trć vào nhČng pháp
nào đð có thð làm nhČng phĈĎng tiòn thiòn xâo
nhĈ thï? Tuy thü đą loäi thân hình trong các loài
nhĈng khýng b÷ tĂi lāi cąa loài đù làm ý nhiñm?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát trć vào Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà cù thð làm phĈĎng tiòn thiòn xâo
nhĈ vêy. Nhď nëng lčc phĈĎng tiòn thiòn xâo này
mà mặc dæu đïn hìng hà sa sÿ thï giĐi chĈ Phêt
trong mĈďi phĈĎng đð hiòn các loäi thân làm lēi ích
an läc cho các loäi hČu tónh đù, nhĈng đ trong đù
không có chçp trĈĐc. Vó sao? Vó các Đäi Bþ-tát çy
đÿi vĐi tçt câ pháp hoàn toàn không có sđ đíc,
nghöa là hoàn toàn khýng cù ngĈďi nhiñm, b÷ nhiñm

51
và pháp nhiñm. Vì sao? Vì tč tánh cąa tçt câ pháp
đîu không.
Thiòn Hiòn nên biït! Cái không còn không thð
nhiñm trĈĐc khýng, khýng cĆng khýng thð nhiñm
trĈĐc các pháp khác, cĆng khýng cù pháp khác
có thð nhiñm trĈĐc không. Vì sao? Vì tánh không
trong cái không còn không thð đíc huÿng chi có
pháp khác đð có thð đíc. NhĈ vêy güi là bçt khâ
đíc khýng. Các Đäi Bþ-tát an trć trong đåy mà cù
thð chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî, luôn làm lēi ích cho các hČu tình.
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát chõ an trć vào
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa mà cù thð hành
phĈĎng tiòn thiòn xâo nhĈ thï, hay là cĆng an trć
vào các pháp khác?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Chîng lë cù pháp nào đù khýng
đĈēc bao gþm vào trong Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà
ông nghi ngď nhĈ vêy?

52
- Bäch Thï Tôn! Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này tč
tánh nó là không, vì sao có thð nùi đĈēc Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa này bao gþm tçt câ pháp,
chîng lë trong cái không nói có pháp bao gþm và
không bao gþm hay sao?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Chîng lë tánh không cąa các
pháp không phâi các pháp sao?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! ĐĄng vêy! ĐĄng vêy!
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Nïu tánh tçt câ pháp, tánh không
cąa tçt câ pháp há trong cái bçt không mà bao
gþm tçt câ pháp?

53
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! ĐĄng vêy! ĐĄng vêy!
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Do nhân duyên này mà Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa này bao gþm tçt câ pháp.
Thiòn Hiòn nên biït! Bþ-tát trć vào Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa mà cù thð hành phĈĎng tiòn
thiòn xâo nhĈ thï.
Khi çy, cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Bäch Thï Tôn! Vì sao khi Đäi Bþ-tát hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, an trć vào trong tč tánh
không cąa các pháp đð phát ra thæn thông
Ba-la-mêt-đa? An trć vào thæn thông Ba-la-mêt-đa
đù cù thð đïn hìng hà sa sÿ thï giĐi chĈ Phêt trong
mĈďi phĈĎng, đð cĄng dĈďng cung kính chĈ Phêt

54
Thï Týn, đĈēc thü lãnh Chánh pháp cąa chĈ Phêt
mà gieo trþng vý lĈēng cën lành thă thíng.
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát khi hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa thó thçy khíp mĈďi hìng hà sa
sÿ thï giĐi chĈ Phêt và nhiîu chĈ Phêt, cùng nhau
nói tč tánh các pháp đîu là không. Chõ có giâ nói
danh tč cąa thï tćc mà thôi, nói là thï giĐi Phêt,
chĄng Tëng và pháp. NhĈ vêy, danh tč mà thï tćc
giâ nói thì tč tánh cąa nù cĆng đîu không.
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu thï giĐi chĈ Phêt trong
mĈďi phĈĎng cùng nhau thuyït pháp, giâ nói danh
tč mà tč tánh chîng phâi không, thì cái không mà
đĈēc nùi ra đù së thành mĂt phæn. Vì cái không nói
ra chîng phâi thành mĂt phæn, nên tč tánh cąa tçt
câ pháp đîu là không. Lý cąa nù trøn đæy, không
hai không khác. Các Đäi Bþ-tát khi hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, do quán thçy là không, dùng
phĈĎng tiòn thiòn xâo mà phát sanh thæn thông
Ba-la-mêt-đa. An trć vào Bát-nhã ba-la-mêt-đa đù
có thð phát sanh thiín nhö, thiín nhãn, thæn cânh,
tha tâm, túc trć, tùy niòm và biït lêu đã tên, trí tuò
thông suÿt vi diòu.

55
Thiòn Hiòn nên biït! Các Đäi Bþ-tát không xa lìa
thæn thông Ba-la-mêt-đa thó cù thð tč täi, thành
thćc hČu tình, trang nghiêm thanh t÷nh cõi Phêt, đð
chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Cho nên thæn thông Ba-la-mêt-đa là đäo Bþ-đî.
Các Đäi Bþ-tát đîu y vào đäo này mà cæu quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. Khi cæu có thð tč
mình viên mãn tçt câ pháp lành, cĆng cù thð däy
bâo ngĈďi khác tu têp các pháp lành. Tuy làm
nhČng viòc nhĈ vêy, nhĈng đÿi vĐi pháp lành đù,
Đäi Bþ-tát đîu không chçp trĈĐc. Vó sao? Vó Đäi
Bþ-tát đù biït tč tánh cąa các pháp lành đîu
không. Chîng phâi tč tánh không mà có chçp
trĈĐc. Nïu có chçp trĈĐc thì có v÷ ngüt cąa ái. Do
không chçp trĈĐc nên không có v÷ ngüt cąa ái, vì
trong tč tánh không có v÷ ngüt cąa ái mà ngĈďi
hĈđng v÷, sč hĈđng v÷ và pháp đĈēc hĈđng v÷, đ
trong pháp khýng đîu không thð đíc.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Đäi Bþ-tát khi hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, an trć trong thæn
thông Ba-la-mêt-đa, mà phát sanh thiín nhãn
thanh t÷nh hĎn ngĈďi. Dùng thiên nhãn này thçy tč
tánh cąa tçt câ pháp đîu là không. Vì thçy tč tánh
cąa tçt câ pháp đîu không, nên không dča vào
tĈĐng cąa pháp đð täo ra các nghiòp, mặc dù vì

56
hČu tónh nùi pháp nhĈ vêy nhĈng cĆng khýng thçy
tĈĐng cąa các hČu tónh và pháp đĈēc thuyït. Đäi
Bþ-tát çy lçy vô sđ đíc đð làm phĈĎng tiòn, sanh ra
các thæn thông thù thíng cąa Bþ-tát. Dùng thæn
thông này làm tçt câ sč nghiòp mà cæn nên làm.
Đäi Bþ-tát çy dùng thiên nhãn thanh t÷nh hĎn ngĈďi,
thçy khíp hìng hà sa sÿ thï giĐi chĈ Phêt trong
mĈďi phĈĎng. Thçy rþi phát sanh thæn cânh trí
thýng, đïn đù làm lēi ích cho các loäi hČu tình. Lçy
bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa
mà làm lēi ích. Hoặc lçy bÿn niòm trć cho đïn tám
chi thánh đäo đð làm lēi ích. Hoặc lçy bÿn t÷nh lč,
bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc đð làm lēi ích. Hoặc
lçy tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ đð làm lēi
ích. Hoặc lçy pháp môn giâi thoát khýng, vý tĈĐng,
vô nguyòn đð làm lēi ích. Hoặc lçy các pháp lành
thù thíng khác đð làm lēi ích. Hoặc lçy pháp cąa
Thanh vën, ĐĂc giác, Bþ-tát và chĈ Phêt đð làm lēi
ích. Ở trong thï giĐi mĈďi phĈĎng, thçy hČu tình
nào nhiîu xan tham, thó Đäi Bþ-tát sanh løng thĈĎng
xùt, nùi pháp nhĈ væy: HČu tónh các ngĈĎi nín hành
bÿ thí. NhČng ai xan tham thì ch÷u nghèo khĀ cùng
cčc. Vì nghèo khĀ cùng cčc nín khýng cù oai đĊc,
tč mình không thð có lēi ích huÿng chi có thð làm lēi
ôch cho ngĈďi. Cho nín các ngĈďi hãy siíng nëng
thčc hành bÿ thí, tč mónh đĈēc an vui, còn làm cho
ngĈďi khác đĈēc an vui, đĉng vì nghèo khĀ cùng
cčc mà ën nuÿt lén nhau, đð rþi mónh và ngĈďi
không thð giâi thoát ra các khĀ khúi các đĈďng ác.

57
Nïu thçy hČu tình hąy phäm t÷nh giĐi, Đäi Bþ-tát
sanh løng thĈĎng xùt, nùi pháp nhĈ væy: HČu tình
các ngĈĎi nín giČ gìn t÷nh giĐi. NhČng ai phá giĐi thì
b÷ khĀ trong đĈďng ác. NgĈďi phá giĐi không có oai
đĊc, mình không có lēi ích làm sao có thð làm lēi
ôch cho ngĈďi. Do phá giĐi mà đüa trong ba đĈďng
ác, ch÷u quâ báo khĀ đau đĐn khó ch÷u nĀi, tč mình
không thð cĊu đĈēc, thì làm sao có thð cĊu ngĈďi.
Cho nên các ngĈĎi nín giČ gìn t÷nh giĐi, không nên
dung chĊa tâm phá giĐi dù trong khoâng sát-na,
huÿng chi thďi gian låu, đĉng đð tâm cąa mình
buýng lung đð rþi sau này hÿi hên buþn khĀ.
Nïu thçy hČu tình sân hên nhau rþi trđ thành hên
thù làm tĀn häi lén nhau, thó Đäi Bþ-tát sanh lòng
thĈĎng xùt, nùi pháp nhĈ væy: HČu tónh các ngĈĎi
nên tu têp an nhén, đĉng sân giên nhau nČa mà
kït hên thù häi nhau. Vì tâm sân hên đù nù khýng
thuên vĐi pháp lành, làm tëng trĈđng pháp ác, rþi
nhên lçy sč tĀn häi trong đďi hiòn täi. Do tâm sân
giên này mà sau khi qua đďi các ngĈĎi së đüa vào
đĈďng ác ch÷u nhiîu cčc khĀ, chîng biït lúc nào
thoát ra đĈēc. Cho nín các ngĈĎi khýng nín dung
chĊa tâm sân giên trong khoâng sát-na, huÿng chi
đð nó kéo dài liên tćc. Các ngĈĎi hiòn nay hãy læn

58
lĈēt nĈĎng tča vào nhau, nên khđi lòng tĉ đð làm
viòc lēi ích.
Nïu thçy hČu tình biïng nhác, giâi đãi, Đäi Bþ-tát
sanh løng thĈĎng xùt, nùi pháp nhĈ væy: HČu tình
các ngĈĎi nín tinh tçn siíng nëng, đĉng biïng
nhác, giâi đãi vĐi pháp lành. NgĈďi giâi đãi không
thð nào thành tču các pháp lành và nhČng viòc thù
thíng. Do biïng nhác, giâi đãi mà các ngĈĎi đüa
vào các đĈďng ác ch÷u vý lĈēng khĀ. Cho nên các
ngĈĎi khýng nín dung chĊa tâm biïng nhác, giâi
đãi, dă trong khoâng sát-na, huÿng chi đð nó kéo
dài liên tćc.
Nïu thçy hČu tình thçt niòm, tâm tán loän không
t÷ch t÷nh, Đäi Bþ-tát sanh løng thĈĎng xùt, nùi pháp
nhĈ væy: HČu tónh các ngĈĎi nín tu têp t÷nh lč, tâm
đĉng có thçt niòm, tán loän. Tåm nhĈ vêy không
thuên vĐi pháp lành mà tëng trĈđng pháp ác, hiòn
täi nhên lçy suy tĀn. Do đù các ngĈĎi sau khi qua
đďi, đüa các cõi ác ch÷u vý lĈēng khĀ. Cho nên
các ngĈĎi khýng nín dung chĊa tåm tĈĎng Ĉng
vĐi thçt niòm, tán loän dù trong khoâng sát-na,
huÿng chi đð nó kéo dài liên tćc.

59
Nïu thçy hČu tình ngu si ác tuò, Đäi Bþ-tát sanh lòng
thĈĎng xùt, nùi pháp nhĈ væy: HČu tónh các ngĈĎi
nên tu thíng tuò chĐ khđi ác tuò. NgĈďi có ác tuò
không thð đïn các cõi lành thì làm sao giâi thoát
đĈēc. Do nhân ác tuò này mà các ngĈĎi đüa vào
các cõi ác b÷ vý lĈēng khĀ. Cho nên các ngĈĎi
không nên dung chĊa tåm tĈĎng Ĉng vĐi ngu si, ác
tuò, dù trong khoâng sát-na, huÿng chi đð nó kéo
dài liên tćc.
Nïu thçy hČu tình nhiîu tham dćc, Đäi Bþ-tát sanh
løng thĈĎng xùt, dăng phĈĎng tiòn däy hü tu têp
quán bçt t÷nh.
Nïu thçy hČu tình nhiîu sân giên, Đäi Bþ-tát sanh
løng thĈĎng xùt, dăng phĈĎng tiòn däy hü tu têp vî
phép quán tĉ bi.
Nïu thçy hČu tình nhiîu ngu si, Đäi Bþ-tát sanh lòng
thĈĎng xùt, dăng phĈĎng tiòn däy hü tu têp phép
quán vî nhân duyên.
Nïu thçy hČu tình nhiîu kiêu män, Đäi Bþ-tát sanh
løng thĈĎng xùt, dăng phĈĎng tiòn däy hü tu têp
giĐi phân biòt.

60
Nïu thçy hČu tình nhiîu tæm tĊ, Đäi Bþ-tát sanh lòng
thĈĎng xùt, dăng phĈĎng tiòn däy hü tu phép quán
hĎi thđ.
Nïu thçy hČu tình mçt chánh đäo, Đäi Bþ-tát sanh
løng thĈĎng xùt, dăng phĈĎng tiòn däy bâo, hĈĐng
dén đð vào chánh đäo. Nghöa là đäo Thanh vën,
đäo ĐĂc giác, đäo NhĈ Lai thó dăng phĈĎng tiòn vì
hü nùi pháp nhĈ væy:
NhČng gó mà các ngĈĎi chçp lçy thì tč tánh cąa nó
đîu không, chîng phâi trong cái pháp không mà
có thð chçp lçy. Vì vô sđ chçp là tĈĐng không.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Khi các Đäi Bþ-tát thčc
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, an trć trong
thæn thông Ba-la-mêt-đa, dăng phĈĎng tiòn tč täi,
giâng nùi chánh pháp đð làm lēi ích an läc cho
các loài hČu tình.
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát lìa xa thæn thông
Ba-la-mêt-đa thó khýng thð nào tč täi, giâng nói
chánh pháp, làm nhČng viòc lēi ích cho các hČu
tình.

61
Thiòn Hiòn nên biït! NhĈ con chim khýng cù cánh
thì không thð nào bay lĈēn trên bæu trďi đð đïn
nhČng chā xa. Các Đäi Bþ-tát cĆng nhĈ vêy. Nïu
không có thæn thông Ba-la-mêt-đa thó khýng thð tč
täi giâng nói chánh pháp, làm nhČng viòc lēi ích
cho các loài hČu tình. Cho nên, này Thiòn Hiòn! Các
Đäi Bþ-tát khi hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa së phát
sanh thæn thông Ba-la-mêt-đa, nïu phát sanh thæn
thông Ba-la-mêt-đa tĊc là có thð tč täi giâng nói
chánh pháp, tùy ý làm lēi läc cho các loài hČu tình.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Đäi Bþ-tát dùng thiên nhãn
thanh t÷nh hĎn ngĈďi, nhìn khíp hìng hà sa sÿ thï
giĐi chĈ Phêt trong mĈďi phĈĎng và thçy các loài
hČu tình sÿng nĎi đù. Thçy rþi phát sanh thæn cânh
trí thông, chõ trong khoânh khíc, đã đïn đĈēc cânh
giĐi çy. Dăng trô tha tåm mà nhĈ thêt liñu tri tâm và
tâm sđ pháp cąa các hČu tình çy. Tăy theo cën cĎ
thích Ċng mà nói pháp giâi thoát. Nghöa là nùi bÿ
thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa;
hoặc nói bÿn niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo;
hoặc nói bÿn t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc;
hoặc nói tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ;
hoặc nói pháp môn giâi thoát khýng, vý tĈĐng, vô
nguyòn; hoặc nói tçt câ mýn Đà-la-ni, môn
Tam-ma-đ÷a; hoặc nói pháp nĂi Khýng cho đïn

62
pháp vô tính tč tính Không; hoặc nùi chĎn nhĈ cho
đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó; hoặc nùi Thánh đï khĀ,
têp, diòt, đäo; hoặc nùi nhån duyín cho đïn tëng
thĈēng duyên; hoặc nói các pháp do duyên sanh;
hoặc nùi vý minh cho đïn lão tċ; hoặc nói tçt câ
pháp môn cąa uèn, xĊ, giĐi; hoặc nùi đäo Thanh
vën, hoặc nùi đäo ĐĂc giác, hoặc nùi đäo Bþ-tát,
hoặc nói Bþ-đî, hoặc nói Niït-bàn đð cho các hČu
tónh đù nghe pháp này rþi đîu đät đĈēc lēi ích an
vui thù thíng.
Đäi Bþ-tát çy dăng thiín nhö thanh t÷nh hĎn ngĈďi
có thð nghe tiïng tçt câ ngĈďi chîng phâi ngĈďi.
Nhď thiín nghö này mà nghe chánh pháp cąa tçt
câ NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác trong hìng hà sa
sÿ thï giĐi chĈ Phêt đ mĈďi phĈĎng nùi. Nghe rþi
thü tró, tĈ duy ĕ nghöa theo pháp đã nghe mà nhĈ
thêt giâng nói cho hČu tình, hoặc nói bÿ thí
Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Nùi
đæy đą cho đïn hoặc nói Bþ-đî, hoặc nói Niït-bàn,
đð các hČu tónh đù sau khi nghe pháp đîu đät
đĈēc lēi ích an läc thù thíng.
Đäi Bþ-tát çy dùng tha tâm trí thông thanh t÷nh hĎn
ngĈďi, nhĈ thêt biït rõ tâm, tâm sđ pháp cąa các
loäi hČu tónh. Tăy theo cën cĎ thôch Ċng mà nói
pháp giâi thoát cho chĄng. Nghöa là nùi bÿ thí

63
Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Nùi
đæy đą cho đïn hoặc nói Bþ-đî, hoặc nói Niït-bàn
đð cho hČu tình kia sau khi nghe pháp çy, đîu đät
đĈēc lēi ích an vui thù thíng.
Đäi Bþ-tát çy dùng túc trć tùy niòm trí thông nhĐ
đĈēc nhČng viòc quá khĊ cąa mónh và ngĈďi. Nhď
túc trć tùy niòm trô thýng này mà nhĈ thêt nhĐ biït
tçt câ tên sai khác cąa chĈ Phêt và chĄng đò tċ đ
quá khĊ. Nïu các hČu tình nào thích nghe nhČng
viòc đďi trĈĐc đ quá khĊ đð đĈēc lēi ích, thì liîn
giâng nói nhČng viòc đďi trĈĐc cho hü nghe. Nhď
đåy mà dăng phĈĎng tiòn nói chánh pháp cho hü.
Nghöa là nùi bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Nùi đæy đą cho đïn hoặc nói Bþ-đî,
hoặc nói Niït-bàn, đð các hČu tónh đù sau khi nghe
pháp çy, đîu đät đĈēc lēi ích an vui thù thíng.
Đäi Bþ-tát çy dùng tçn tÿc thæn cânh trô thýng đïn
hìng hà sa sÿ thï giĐi chĈ Phêt trong mĈďi phĈĎng,
gæn gĆi cĄng dĈďng chĈ Phêt Thï Tôn. Trþng các
cën lành vĐi chĈ Phêt rþi trđ vî cõi cąa mónh đð nói
cho hČu tình nghe nhČng viòc đ cõi Phêt çy. Nhď
đù dăng phĈĎng tiòn đem chánh pháp nùi cho hü.
Nghöa là nùi bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Nùi đæy đą cho đïn hoặc nói Bþ-đî,
hoặc nói Niït-bàn, đð cho các hČu tónh đù sau khi

64
nghe pháp này, đîu đät đĈēc lēi ích an vui thù
thíng.
Đäi Bþ-tát çy dùng tùy sđ đíc lêu tên trí thông, mà
nhĈ thêt biït rõ các loäi hČu tình lêu đã tên hoặc
chĈa tên, cĆng nhĈ thêt biït phĈĎng tiòn lêu tên vì
nhČng ngĈďi chĈa lêu tên đð giâng nói pháp giâi
thoát. Nghöa là nùi bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Nùi đæy đą cho đïn hoặc
nói Bþ-đî, hoặc nói Niït-bàn, đð cho các hČu tình
đù sau khi nghe pháp này, đîu đät đĈēc lēi ích an
vui thù thíng.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát khi hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, nín phát sanh thæn
thông Ba-la-mêt-đa. Đäi Bþ-tát çy do tu têp thæn
thông Ba-la-mêt-đa nín đĈēc viên mãn, có thð thü
nhiîu loäi thân tùy theo ý muÿn, nhĈng khýng b÷ tĂi
lāi cąa khĀ vui làm ô nhiñm. Giÿng nhĈ hoá thån
cąa Phêt, mặc dæu làm nhČng sč viòc nhĈ vêy
nhĈng khýng b÷ tĂi lāi cąa khĀ vui làm ô nhiñm.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát khi hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, nín đät đĈēc du hý
thæn thông Ba-la-mêt-đa. Nïu đät đĈēc du hý thæn
thông Ba-la-mêt-đa, thó cù thð giáo hóa cho các

65
hČu tónh đĈēc thành tču trang nghiêm thanh t÷nh
cõi Phêt, mau chóng chĊng quâ v÷ Vý thĈēng
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát không giáo hóa
các hČu tónh đĈēc thành tču trang nghiêm thanh
t÷nh cõi Phêt, thì không thð nào đät đĈēc sč mong
cæu vî quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. Vì sao?
Vì các Đäi Bþ-tát chĈa viín mãn tĈ lĈĎng Bþ-đî thì
chíc chín không thð nào chĊng đĈēc sč mong
cæu vî quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Bäch Thï Týn! TĈ lĈĎng Bþ-đî cąa chĈ Đäi Bþ-tát
là nhČng gó mà chĈ Đäi Bþ-tát nên viên mãn tĈ
lĈĎng Bþ-đî mĐi có thð chĊng quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Tçt câ pháp lành là tĈ lĈĎng Bþ-đî
cąa Bþ-tát.

66
- Tçt câ pháp lành là gì?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát tĉ khi mĐi phát tâm
tu hành bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, trong đù đîu không phân biòt chçp
trĈĐc, nghöa là nghö nhĈ væy: Đåy là bÿ thô cho đïn
Bát-nhã, do sč viòc này là sč viòc đð mà tu têp bÿ
thô cho đïn Bát-nhã. Ba phân biòt chçp trĈĐc çy
đîu không có, vì biït tč tánh cąa các pháp đîu
không. Do tu sáu Ba-la-mêt-đa: Bÿ thí v.v... mà có
thð mónh đĈēc lēi ôch và cĆng cù thð làm lēi ích cho
tçt câ hČu tónh, đð ra khúi sanh tċ chĊng Niït-bàn.
Đù güi là pháp lành, cĆng güi là tĈ lĈĎng Bþ-đî cąa
Bþ-tát, cĆng güi là đäo cąa Đäi Bþ-tát. ChĄng Đäi
Bþ-tát quá khĊ, hiòn täi, v÷ lai đîu tu hành đäo này.
ĐĈēc đäo này rþi së đĈēc đíc quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî ngay hiòn täi, cĆng làm cho
hČu tình ngay hiòn täi vĈēt qua biïn lĐn sanh tċ,
đĈēc Niït-bàn an läc.

67
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát tĉ khi mĐi
phát tâm tu hành bÿn niòm trć cho đïn tám chi
thánh đäo. An trć trong pháp nĂi Khýng cho đïn
pháp vô tính tč tính Không. An trć vào chĎn nhĈ
cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó. An trć vào Thánh đï
khĀ, têp, diòt, đäo. Tu hành bÿn t÷nh lč, bÿn vô
lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc. Tu hành tám giâi thoát cho
đïn mĈďi biïn xĊ. Tu hành pháp môn giâi thoát
khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn. Tu hành đ÷a v÷ Đäi
Bþ-tát. Tu hành tçt câ pháp mýn Đà-la-ni, môn
Tam-ma-đ÷a. Tu hành mĈďi lčc NhĈ Lai cho đïn
mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng. Tu hành pháp
không quên mçt, tánh luôn luôn xâ. Tu hành trí nhçt
thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng. Trong đù
hoàn toàn không phân biòt chçp trĈĐc. Nghöa là
suy nghö nhĈ væy: Đåy là bÿn niòm trć cho đïn trí
nhçt thiït tĈĐng. Do nhĈ vêy mà làm nhĈ vêy, mà
tu bÿn niòm trć cho đïn trí nhçt thiït tĈĐng. Ba
phân biòt chçp trĈĐc này hoàn toàn không có, vì
biït tč tánh cąa các pháp là không. Nhď đã tu bÿn
niòm trć cho đïn trí nhçt thiït tĈĐng này mà có thð
tč mình đĈēc lēi ôch, và cĆng làm lēi ích cho tçt câ
hČu tónh, đð chúng ra khúi sanh tċ chĊng Niït-bàn.
Nùi là pháp lành, cĆng güi là tĈ lĈĎng Bþ-đî cąa
Bþ-tát, cĆng güi là đäo cąa Đäi Bþ-tát. Quá khĊ, v÷
lai, hiòn täi chĄng Đäi Bþ-tát đîu tu hành đäo này.
ĐĈēc đäo này rþi, hiòn täi së chĊng đĈēc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. CĆng cù thð khiïn hČu

68
tónh đĈēc đäo çy, hiòn täi vĈēt qua biðn lĐn sanh tċ
đät đĈēc Niït-bàn an vui.
Thiòn Hiòn nên biït! Läi cù vý lĈēng cýng đĊc mà
Đäi Bþ-tát tu têp cĆng đîu güi là pháp lành, cĆng
güi là tĈ lĈĎng Bþ-đî cąa Bþ-tát, cĆng güi là đäo
cąa Đäi Bþ-tát. Các Đäi Bþ-tát cæn phâi tu têp các
pháp lành thù thíng nhĈ vêy cho hoàn toàn viên
mãn, thì mĐi có thð chĊng đíc trí nhçt thiït trí.
ChĊng trí nhçt thiït trí rþi mĐi có thð không chuyðn
Chánh pháp luân sai læm, khiïn cho hČu tình hoàn
toàn an läc.
LXXXII. PHẨM PHẬT PHÁP
Bçy giď, cć thü Thiòn Hiòn läi bäch Phêt:
- Bäch Thï Tôn! Nïu các pháp lành này là pháp
cąa Bþ-tát thì nhČng gì là pháp cąa Phêt?

69
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Pháp cąa Bþ-tát cĆng là pháp
cąa Phêt. Nghöa là các Bþ-tát trong tçt câ pháp
đîu giác ngĂ tçt câ tĈĐng. Do đù mà chĊng đíc trí
nhçt thiït tĈĐng, đoän hîn tçt câ têp khô và tĈĎng
tćc. Nïu chĈ NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác đÿi vĐi
tçt câ pháp ngay trong mĂt sát-na tĈĎng Ĉng vĐi
diòu tuò thì hiòn chĊng đîng giác, rþi chĊng đíc
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Này Thiòn Hiòn! Đù güi là hai pháp sai biòt cąa
Bþ-tát và Phêt. Giÿng nhĈ hai v÷ Thánh, mặc dù câ
hai là Thánh nhĈng vî sč tu hành hĈĐng đïn đäo
và trć quâ chĊng có sai khác. Vêy pháp mà thành
tču chîng lë không sai khác.
NhĈ vêy, này Thiòn Hiòn! Nïu trong đäo tu hành
khýng cù gián đoän đÿi vĐi tçt câ pháp mà chĈa
thoát khúi ám chĈĐng, chĈa đïn bď bín kia, chĈa
đĈēc tč täi. Khi chĈa đíc quâ thì güi là Bþ-tát. Nïu
trong đäo tu hành giâi thoát đÿi vĐi tçt câ pháp mà
thoát khúi ám chĈĐng, đã tĐi bď bín kia, đã đĈēc
tč täi, khi đã đĈēc chĊng quâ mĐi güi là Phêt, đù là
sč sai khác giČa Phêt và Bþ-tát. Do quâ v÷ có khác,

70
nên pháp không thð không khác, nhĈng chîng thð
nói tánh cąa pháp có khác.
- Bäch Thï Tôn! Nïu tč tĈĐng cąa tçt câ pháp đîu
là không thì täi sao trong cái không cąa tč tĈĐng có
các sč sai khác, nùi đåy là đ÷a ngćc, đåy là bàng
sanh, đåy là ngä quĖ, đåy là ngĈďi, đåy là trďi, đåy
là Chąng tánh đ÷a, đåy là Đò bát đ÷a, đåy là Dč lĈu,
đåy là Nhçt lai, đåy là Bçt hoàn, đåy là A-la-hán,
đåy là ĐĂc giác, đåy là Bþ-tát, đåy là NhĈ Lai.
Bäch Thï Tôn! NhČng chĄng sanh nùi nhĈ vêy đã
không thð đíc và nghiòp hü täo cĆng khýng thð
đíc. Nïu nghiòp đã täo, đã khýng thð đíc, thì quâ
d÷ thćc kia cĆng khýng thð đíc?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! NhĈ lďi ông
nói, tč tĈĐng tçt câ pháp đîu không, trong cái
không cąa tč tĈĐng thì hČu tónh đã khýng cù quâ d÷
thćc cąa nghiòp, trong cái khýng, khýng cù tĈĐng
sai khác. NhĈng các hČu tónh đÿi vĐi lý không cąa tč

71
tĈĐng các pháp không biït nhĈ thêt, cho nên täo
tác các nghiòp hoặc thiòn, hoặc ác; nhď täo
nghiòp thiòn đĈēc tëng trĈđng, nên sanh trong trďi,
ngĈďi, do täo nghiòp ác tëng trĈđng nín đüa trong
ba đĈďng ác. Trong nghiòp thiòn đÿi vĐi nghiòp
thiîn đ÷nh mà täo tác tëng trĈđng thó đĈēc sanh
vào cõi Síc, hoặc cõi Vô síc. Do nhân duyên này
mà các Đäi Bþ-tát tu hành bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho
đïn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. An trć trong pháp nĂi
Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính Không. An trć
trong chĎn nhĈ cho đïn cânh giĐi bçt tĈ nghó. An
trć trong Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo. Tu hành bÿn
niòm trć cho đïn tám chi thánh đäo. Tu hành bÿn
t÷nh lč, bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc. Tu hành tám
giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ. Tu hành pháp môn
giâi thoát khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn. Tu hành Cčc
hĖ đ÷a cho đïn Pháp vån đ÷a. Tu hành tçt câ pháp
mýn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đ÷a. Tu hành nëm
loäi mít, sáu phép thæn thýng. Tu hành mĈďi lčc
NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng. Tu
hành pháp không quên mçt, tánh luôn luôn xâ. Tu
hành trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng.
Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát đÿi vĐi các pháp
Bþ-đî phæn nhĈ thï tu khýng gián đoän, không
thiïu khuyït, phâi làm cho nó viên mãn. Khi viên
mãn rþi thì có thð phát sanh Kim cĈĎng dć đ÷nh
thân cên hā trē Bþ-đî, và chĊng đíc quâ v÷ Vô

72
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, làm nhČng viòc lēi ích
cho các hČu tónh khýng cho hĈ hoäi. Vó khýng hĈ
hoäi nên các hČu tình thoát khúi các khĀ não trong
sanh tċ.
- Bäch Thï Tôn! Phêt đã chĊng đíc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî rþi, thì có b÷ sanh tċ
trong các cõi không?
Phêt bâo:
- Không!
- Phêt chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî rþi có nghiòp đen, nghiòp tríng, nghiòp
tríng đen, nghiòp chîng phâi tríng đen không?
Phêt bâo:

73
- Không!
- Nïu Phêt không còn sanh tċ trong ác thú và täo
nghiòp sai khác, nhĈ vêy täi sao đĈa ra đåy là đ÷a
ngćc, đåy là bàng sanh, đåy là ngä quĖ, đåy là
ngĈďi, đåy là trďi, đåy là Chąng tánh đ÷a, đåy là Đò
bát đ÷a, đåy là Dč lĈu, đåy là Nhçt lai, đåy là Bçt
hoàn, đåy là A-la-hán, đåy là ĐĂc giác, đåy là
Bþ-tát, đåy là NhĈ Lai?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các hČu tình có tč biït tč tĈĐng
cąa các pháp là không hay không?
Thiòn Hiòn thĈa:
Phêt däy:

74
- Này Thiòn Hiòn! Nïu các hČu tình tč biït tč tĈĐng
cąa các pháp là khýng thó đÿi vĐi quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî các Đäi Bþ-tát không cæn phâi
cæu chĊng, mà phâi dăng phĈĎng tiòn thiòn xâo
cĊu vĐt các hČu tình ra khúi đĈďng ác sanh tċ. Vì
các hČu tình không biït tč tĈĐng cąa các pháp
đîu không, nên b÷ luân hþi trong các cõi ch÷u vô
lĈēng khĀ. Cho nín các Đäi Bþ-tát đã nghe Phêt
nói vî tč tĈĐng cąa tçt câ pháp đîu không rþi, vì
muÿn làm lēi ích cho các hČu tình, mà cæu chĊng
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, dùng
phĈĎng tiòn thiòn xâo cĊu vĐt các hČu tình sanh tċ
trong cõi ác.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Đäi Bþ-tát thĈďng nghö nhĈ
væy: Chîng lë tçt câ pháp thêt có tč tĈĐng, giÿng
nhĈ nhČng sč chçp trĈĐc cąa phàm phu d÷ sanh
hay sao? NhĈng vó do hü phân biòt điín đâo, nên
trong cái không thêt có mà sanh vüng tĈđng thêt
cù. Nghöa là trong cái vý ngã mà sanh vüng tĈđng
có ngã, trong cái không hČu tình mà sanh vüng
tĈđng có hČu tónh. Nùi đæy đą cho đïn trong cái
khýng cù ngĈďi thçy mà tĈđng là cù ngĈďi thçy.
Trong cái không có síc mà tĈđng là có síc, trong
cái không có thü, tĈđng, hành, thĊc mà tĈđng là có
thü, tĈđng, hành, thĊc. Cho đïn trong tçt câ pháp
hČu vi, nhĈng do sĊc hĈ vüng điín đâo phân biòt
nên chîng thêt cho là thêt, chîng có chçp là có.

75
Do đù mà täo ra thân, khèu, ý nghiòp, không thð
giâi thoát ra khúi sanh tċ trong đĈďng ác. Ta nên
cĊu vĐt đð chĄng đĈēc giâi thoát. Nghö nhĈ vêy rþi,
Đäi Bþ-tát hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, dăng
các pháp lành mà giáo hóa hü, không đi ngĈēc vĐi
sč tu hành cąa các Bþ-tát hänh, và læn læn viên
mãn tĈ lĈĎng Bþ-đî. TĈ lĈĎng Bþ-đî đã viín mãn rþi
thì chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
ChĊng Bþ-đî rþi, vì các hČu tình mà giâng nói khai
th÷, phân biòt, kiïn lêp vî sč thêt cąa bÿn Thánh đï:
Nùi đåy là khĀ Thánh đï, đåy là khĀ têp Thánh đï,
đåy là khĀ diòt Thánh đï, đåy là con đĈďng đi đïn
khĀ diòt Thánh đï. Läi đem tçt câ các pháp Bþ-đî
phæn và dăng trô thýng đät, mà thâu nhiïp tçt câ
trong bÿn Thánh đï. Läi nĈĎng vào tçt câ các
pháp Bþ-đî phæn, dùng trí vi diòu thi hành xây
dčng Phêt, Pháp, Tëng bâo. Nhď ba ngôi báy này
xuçt hiòn trên thï gian làm cho các loäi hČu tình
giâi thoát sanh tċ. Nïu các hČu tình không quy y tin
tĈđng Phêt, Pháp, Tëng bâo, së täo ra các nghiòp
ác b÷ luân hþi trong các nêo ch÷u vý lĈēng khĀ, cho
nên phâi quy y Phêt, Pháp, Tëng bâo.
- Bäch Thï Tôn! Vì nhď Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo
mà các loäi hČu tónh đĈēc nhêp Niït-bàn, vì nhď trí

76
Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo mà các loäi hČu tình
đĈēc Niït-bàn?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Chîng phâi do Thánh đï khĀ, têp,
diòt, đäo mà các loäi hČu tình nhêp Niït-bàn.
Chîng phâi do trô Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo mà
các loäi hČu tình sanh nhêp Niït-bàn.
Này Thiòn Hiòn! Ta nùi tánh bónh đîng cąa bÿn
Thánh đï tĊc là Niït-bàn. NhĈ vêy Niït-bàn không
do khĀ, têp, diòt, đäo đï mà đĈēc, không do trí khĀ,
têp, diòt, đäo đï mà đĈēc. Chõ do Bát-nhã
ba-la-mêt-đa chĊng tánh bónh đîng mĐi güi là
đĈēc Niït-bàn.
- Bäch Thï Tôn! NhČng gì güi là tánh bónh đîng khĀ,
têp, diòt, đäo?
Phêt däy:

77
- Này Thiòn Hiòn! Đÿi vĐi nĎi nào khýng cù khĀ, têp,
diòt, đäo đï, không có trí khĀ, têp, diòt, đäo thì güi
là tánh bónh đîng cąa bÿn Thánh đï. Tánh bình
đîng này tĊc là bÿn Thánh đï. Tçt câ chĎn nhĈ,
pháp giĐi, pháp tánh, tánh chîng hĈ vüng, tánh
chîng đĀi khác, tánh bónh đîng, tánh ly sanh,
pháp đ÷nh, pháp trć, thêt tï, cânh giĐi hĈ khýng,
cânh giĐi bçt tĈ nghó, Phêt xuçt hiòn ra đďi hoặc
không xuçt hiòn ra đďi, thó tánh tĈĐng çy vén
thĈďng trć, khýng hĈ hoäi, không biïn đĀi. NhĈ vêy
güi là tánh bónh đîng cąa khĀ, têp, diòt, đäo. Các
Đäi Bþ-tát khi hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, vó
muÿn hiðu rû tánh bónh đîng cąa bÿn Thánh đï
này, nên hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa. Khi
hiðu rû tánh bónh đîng cąa bÿn Thánh đï này thì
güi là hiðu rû chĎn chánh vî tçt câ Thánh đï, mau
chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
- Bäch Thï Týn! Vó sao Đäi Bþ-tát khi hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, vó muÿn giác ngĂ tánh bình
đîng cąa bÿn Thánh đï này nên hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa? Nïu khi biït rõ tánh bình
đîng cąa bÿn Thánh đï này güi là giác ngĂ chĎn
chánh vî tçt câ Thánh đï, khýng rĎi vào đ÷a v÷

78
Thanh vën, ĐĂc giác mà läi nhêp vào Chánh tánh
ly sanh cąa Bþ-tát?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát khi hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, khýng cù mĂt pháp nhú nào
mà không thçy nhĈ thêt. Khi thçy biït nhĈ thêt vî
tçt câ pháp thó đÿi vĐi tçt câ pháp đîu không chā
đíc. Khi vĐi tçt câ pháp không chā đíc, thó nhĈ
thêt thçy tçt câ pháp đîu khýng. Nghöa là nhĈ thêt
thçy biït các pháp đĈēc thâu nhiïp hay không
thâu nhiïp trong bÿn đï đîu là không. Khi thçy nhĈ
vêy có thð nhêp vào Chánh tánh ly sanh cąa Bþ-tát.
Do nhêp vào Chánh tánh ly sanh cąa Bþ-tát, nên
trć trong chąng tánh đ÷a cąa Bþ-tát. Trć trong
chąng tánh đ÷a cąa Bþ-tát rþi thì nhçt đ÷nh không tĉ
đõnh cao rĎi xuÿng. Nïu tĉ cao rĎi xuÿng thì së rĎi
vào đ÷a v÷ Thanh vën hoặc ĐĂc giác. Đäi Bþ-tát çy
an trć trong chąng tánh đ÷a cąa Bþ-tát mà phát
sanh bÿn t÷nh lč và bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc.
Đäi Bþ-tát çy an trć trong Xa-ma-tha đ÷a, liîn có thð
quyït đoán chün lča tánh cąa tçt câ pháp và tĉ
đù giác ngĂ lý cąa bÿn Thánh đï.

79
Bçy giď, mặc dù Bþ-tát biït hoàn toàn các khĀ
nhĈng tåm khýng sanh chçp vào khĀ. Mặc dæu
đoän trĉ hîn têp nhĈng khýng khđi duyên chçp
vào têp. Mặc dæu có chĊng diòt, nhĈng tåm khýng
khđi duyên chçp vào diòt. Mặc dæu có khâ nëng tu
đäo, nhĈng tåm khýng khđi duyên chçp vào đäo.
Chõ sanh tâm tùy thuên hĈĐng đïn đð nhêp quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. NhĈ thêt quán sát
thêt tĈĐng cąa các pháp.
- Bäch Thï Týn! Đäi Bþ-tát çy làm sao quán sát thêt
tĈĐng cąa các pháp?
Phêt däy:
- Này Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát çy quán tçt câ pháp
đîu khýng, đù là quán sát thêt tĈĐng cąa các
pháp.

80
- Bäch Thï Týn! Đäi Bþ-tát çy làm sao quán sát các
pháp đîu không?
Phêt däy:
- Đÿi vĐi các pháp, Đäi Bþ-tát çy quán sát tč tĈĐng
cąa nù đîu khýng. NhĈ vêy là quán sát các pháp
đîu khýng. Đäi Bþ-tát çy dùng TĔ-bát-xá-na (quán)
nhĈ thêt quán sát thçy các pháp đîu không,
không thçy có tč tánh cąa các pháp trć vào tánh
cąa nù đð chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî. Vì sao? Vì quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî cąa chĈ Phêt và tçt câ pháp đîu lçy
vý tánh đð làm tč tánh. Nghöa là síc cho đïn thĊc,
đîu lçy vý tánh đð làm tč tánh. Nhãn xĊ cho đïn ý
xĊ cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Síc xĊ cho đïn
ý xĊ cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Nhãn giĐi cho
đïn ý giĐi cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Síc giĐi
cho đïn pháp giĐi cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh.
Nhãn thĊc giĐi cho đïn ý thĊc giĐi cĆng lçy vô tánh
đð làm tč tánh. Nhãn xĄc cho đïn ĕ xĄc cĆng lçy
vý tánh đð làm tč tánh. Các thü do nhãn xúc làm
duyín sanh ra, cho đïn các thü do ý xúc làm
duyên sanh ra cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Đ÷a
giĐi cho đïn thĊc giĐi cĆng lçy vý tánh đð làm tč
tánh. Nhån duyín cho đïn tëng thĈēng duyên
cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Các pháp do

81
duyín sanh ra cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Vô
minh cho đïn lão tċ cĆng lçy vý tánh đð làm tč
tánh. Bÿ thí Ba-la-mêt-đa cho đïn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh.
Pháp nĂi Khýng cho đïn pháp vô tính tč tính Không
cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. ChĎn nhĈ cho đïn
cânh giĐi bçt tĈ nghó cĆng lçy vý tánh đð làm tč
tánh. Thánh đï khĀ, têp, diòt, đäo cĆng lçy vô tánh
đð làm tč tánh. Bÿn niòm trć cho đïn tám chi thánh
đäo cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Bÿn t÷nh lč,
bÿn vý lĈēng, bÿn đ÷nh vô síc cĆng lçy vý tánh đð
làm tč tánh. Tám giâi thoát cho đïn mĈďi biïn xĊ
cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Pháp môn giâi
thoát khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn cĆng lçy vô tánh
đð làm tč tánh. T÷nh quán đ÷a cho đïn NhĈ Lai đ÷a
cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Cčc hĖ đ÷a cho
đïn Pháp vån đ÷a cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh.
Tçt câ pháp môn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đ÷a
cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Nëm loäi mít, sáu
phép thæn thýng cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh.
MĈďi lčc NhĈ Lai cho đïn mĈďi tám pháp Phêt bçt
cĂng cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. Ba mĈĎi hai
tĈĐng tÿt, tám mĈĎi vê đìp cąa bêc Đäi sö cĆng lçy
vý tánh đð làm tč tánh. Pháp không quên mçt,
tánh luôn luôn xâ cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh.
Trí nhçt thiït, trô đäo tĈĐng, trí nhçt thiït tĈĐng cĆng
lçy vý tánh đð làm tč tánh. Quâ Dč lĈu cho đïn
ĐĂc giác Bþ-đî cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh.
Tçt câ hänh Đäi Bþ-tát cĆng lçy vý tánh đð làm tč

82
tánh. quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa chĈ
Phêt cĆng lçy vý tánh đð làm tč tánh. NhĈ vêy, vô
tánh chîng phâi chĈ Phêt täo ra, chîng phâi ĐĂc
giác täo ra, chîng phâi Bþ-tát täo ra, chîng phâi
Thanh vën täo ra, cĆng chîng phâi bêc trć quâ
hành hĈĐng täo ra, chõ vì tçt câ hČu tình không biït
không thçy nhĈ thêt vî tçt câ pháp đîu là không.
Các Đäi Bþ-tát hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa,
dăng phĈĎng tiòn thiòn xâo theo sč giác ngĂ cąa
mình mà nhĈ thêt giâng nói cho các hČu tónh đð hü
lìa bú chçp trĈĐc, mà giâi thoát tçt câ sanh, lão,
bònh, tċ, chĊng đĈēc Niït-bàn rÿt ráo an läc.
Quyðn thĊ 477
HẾT
LXXXIII. PHẨM VÔ SỰ
Bçy giď, cć thü Thiòn Hiòn läi thĈa Phêt rìng:
- Bäch đĊc Thï Tôn! Nïu tçt câ pháp đîu lçy vô
tánh làm tč tánh; nhĈ thï vô tánh chîng phâi chĈ

83
Phêt làm, chîng phâi ĐĂc giác làm, chîng phâi
Bþ-tát làm, chîng phâi Thanh vën làm, cĆng chîng
phâi nhČng kê trć quâ hành hĈĐng làm. Vì sao bày
ra các pháp có khác, rìng đåy là đ÷a ngćc, đåy
làm bàng sanh, đåy là cûi quĖ, đåy là ngĈďi, đåy là
trďi TĊ đäi vĈĎng chĄng cho đïn trďi Tha hóa tč täi,
đåy là trďi Phäm chĄng cho đïn trďi síc cĊu cánh,
đåy là trďi Không vô biên xĊ cho đïn trďi Phi tĈđng
phi phi tĈđng xĊ, đåy là Dč lĈu, đåy là Nhçt lai, đåy
là Bçt hoàn, đåy là A-la-hán, đåy là ĐĂc giác, đåy
là Bþ-tát, đåy là NhĈ Lai. Do nghiòp đåy nín täo ra
đ÷a ngćc, do nghiòp đåy nín täo ra bàng sanh, do
nghiòp đåy nín täo ra cõi quĖ, do nghiòp đåy nín
täo ra ngĈďi, do nghiòp đåy nín täo ra trďi TĊ đäi
vĈĎng chĄng cho đïn trďi Tha hóa tč täi, do nghiòp
đåy nín täo ra trďi Phäm chĄng cho đïn trďi Síc
cĊu cánh, do nghiòp đåy nín täo ra trďi Không vô
biên xĊ cho đïn trďi Phi tĈđng phi phi tĈđng xĊ. Do
pháp đåy nín täo ra Dč lĈu, Nhçt lai, Bçt hoàn, do
pháp đåy nín täo ra A-la-hán, do pháp đåy nín
täo ra ĐĂc giác, do pháp đåy nín täo ra Bþ-tát, do
pháp đåy nín täo ra NhĈ Lai.
Bäch đĊc Thï Tôn! Pháp vô tánh nhçt đ÷nh không
có tác dćng, sao có thð nói do nghiòp nhĈ thï nên
sanh bàng sanh, do nghiòp nhĈ thï nên sanh cõi
quĖ, do nghiòp nhĈ thï nín sanh trong loài ngĈďi.
Do nghiòp nhĈ thï nên sanh vào trďi TĊ đäi vĈĎng

84
chĄng cho đïn trďi Tha hóa tč täi; do nghiòp nhĈ
thï nên sanh vào trďi Phäm chĄng cho đïn trďi Síc
cĊu cánh; do nghiòp nhĈ thï nên sanh vào trďi
Không vô biên xĊ cho đïn trďi Phi tĈđng phi phi
tĈđng xĊ. Do pháp nhĈ thï nín đĈēc quâ Dč lĈu,
do pháp nhĈ thï nín đĈēc quâ Nhçt lai, do pháp
nhĈ thï nín đĈēc quâ Bçt hoàn, do pháp nhĈ thï
nín đĈēc quâ A-la-hán, do pháp nhĈ thï nín đĈēc
ĐĂc giác Bþ-đî, do pháp nhĈ thï nên vào häng v÷
Bþ-tát, đäo Bþ-tát. Do pháp nhĈ thï nín đĈēc trí
nhçt thiït tĈĐng, güi là Phêt Thï Tôn, khiïn các hČu
tình giâi thóat sanh tċ.
Phêt bâo:
- Này Thiòn Hiòn! ĐĄng vêy! ĐĄng vêy! ĐĄng nhĈ
ýng đã nùi. Trong pháp vô tánh chîng thð täo ra
các pháp có khác nhau, không nghiòp, không quâ,
cĆng khýng tác dćng. NhĈng nhČng ngĈďi ngu
chîng rõ Thánh pháp và TĔ-näi-da, nên chîng nhĈ
thêt biït các pháp đîu lçy vô tánh làm tánh, ngu si
điín đâo, phát khđi nhiîu thĊ nghiòp thân, ngČ, ý,
theo nghiòp sai khác ch÷u các loäi thân. Dča vào
phèm loäi sai khác cąa thån nhĈ thï mà cù đ÷a
ngćc, bàng sanh, cõi quĖ, hoặc ngĈďi, hoặc trďi
cho đïn trďi Phi tĈđng phi phi tĈđng xĊ.

Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 20

Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 20

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (15)

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

Similar to Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 20

Similar to Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 20 (20)

More from Đỗ Bình

More from Đỗ Bình (20)

Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 20