SlideShare a Scribd company logo
1 of 32
Нүүдэлчдийн овог  Удмын түүх Угийн бичиг Д. Сэрдарам  Ph. D   УТИС
ХУННУ ЖУЖАНЬ XIII  зуун 1918 он МОНГОЛ БНМАУ Дордохын 7-гоос Азын 13 – АРАВТ болно 24 ТҮМ 12 түм 95 мянган  600.000-аас 495.000 МОНГОЛ,  110.000 лам  1988 оны 7 сарын 10-нд 2 саяуул болов. 2,6 сая  – 1000 хүнд 11 оюуны хомсдол
Нэр Овог Ургийн овог Given name Sure name Family name Иван Иванович Иванов. Сансар Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа буюу Сансар Ж. Гүррагчаа
Нүүдэлчид Суурьшмал иргэд - Өрхийн нэр  Оршин буй газраараа ОВОГ болдгоос Хүн ам их Ураг, төрөл садангаараа ОВОГ болдог учир: 1. Хүн амын хувьд цөөн байдаг 2. Овог, удмын хатуу дэг ёс ,[object Object],[object Object],[object Object]
Овог хүчирхэг байх нь Үндэстэн Угсаатан Угсаа  Аймаг Овог  Үндсэн ОВОГ-оос Яс, Мах цусны Овог салбарлана ОВОГ-ийн Нийгэмдээ эзлэх байр суурь, Хүн ам: 1. ОВОГ-ийн  нас 11 – 13 үе буюу 400 жил  2. Овог-ууд худ ургийн ёсыг хатуу сахидаг ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
ТӨРИЙН ИХ ХААНЫ ГЭМШИЛ Түүний 3 дахь гэмшил нь ОТЧИГОН авгын нутгаас ЭМ авсан .
ТӨРИЙН ИХ ХАТАНЫ ГАВЪЯА Батмөнх Даян Хаан (1464-1543) Батм ө нх  –  Мандухай сэцэн хатан  на рын дундаас  7 х үү  т ө ржээ.  1482 онд  Улсболд, Т ө рболд  ихэр т ө р ө в.  1484 онд  Т ө р ө лт(охин), Барсболд  ихэр т ө р ө в.  1490 он х ү ртэл х үү   Арсболд  болон  Ачболд, Очирболд  ихэр т ө р ө в.  Хожим   Арболд  т ө р ө в . 33 настай хатан – 7 настай Хааны гэр бүл төлөвлөтийг сайн хийсэн нь Хиад Боржигон овогтонд их сайн нөлөө үзүүлсэн. Даян хааны хөвүүд  ТАЙЖ нарын угсаа болсон.
МОНГОЛ ОВОГ ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
МОНГОЛ ОВГИЙН ТҮҮХ ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
“ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Дээд үедээ ураг төрлийн барилдлагаар холбогдсон нэг өвөг дээдэстэй Монгол ахан дүүсүүд цөөхүүлээ ч гэсэн овгуудынхаа хүрээнд харилцан дотносож, өнчин ядуус, ядарсан нэгнээ асран тэтгэж, баяр цэнгэл, уй гашуугаа хуваалцдаг олон сайхан  зан заншилыг эрт үеэс бий болж эдүгээг хүртэл уламжлуулан иржээ.
“ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Овог бүр өөрийн гэсэн тодорхой нэр хочтой. Тэр нь уул овогийн эрхийн хэм хэмжээ, хүчин чадал, мандал буурлын баталгаа болдогийг Урианхай, Хиад-Боржигин, Хаучин, Жүрхэн, Торгууд мэт олон овгийн нэрнээс харж болно. Овог бүр өөрсдийн туг сүлд, уриа хашгираа, нийтийн дуу бүжиг, хорио цээртэй, туулж өнгөрүүлсэн түүх, удам судраа бичиж үлдээдэг угийн бичиг, мал сүргээ танидаг им, тамгатай байлаа.
“ ОВГИЙН НЭРНИЙ ГАРАЛ ҮҮСЭЛ” ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],http://mashbatotgonbayarsarlagtay.blogspot.com
ХҮН ХЭД НАСАЛДАГ ВЭ? ,[object Object],[object Object]
УГСААТАН БИ Гэр бүл Удам угсаа Хүмүүсийн хоорондох Бэлгийн болон Эдийн засгийн холбоо буюу ОВОГ УГСАА Эхнэр – Нөхөр – Хүүхдийн хоорондох харилцан хүлээх эрх, үүрэг хариуцлагын нэгдэл ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
ХҮНИЙ ГЭРЛЭЛТИЙН ХЭЛБЭР ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],Бүх амьдралынхаа туршид зөвхөн нэг хүнтэй гэрлэхийг хэлнэ. МОНОГАМИ Тодорхой хугацаанд нэг хүнтэй гэрлэх ба бэлэвсрэх, салсны дараа өөр хүнтэй гэрлэх. БҮЛЭГ МОНОГАМИ ПОЛИГАМИ Нэгээс дээш хүнтэй гэрлэх хэлбэр. БҮЛЭГ ГЭРЛЭЛТ Тодорхой хугацаанд нэгээс дээш эрэгтэй, нэгээс дээш эмэгтэйтэй гэрлэхийг гэрлэхийг хэлнэ.
ХҮНИЙ ГЭРЛЭЛТИЙН ХЭЛБЭР ,[object Object],ПОЛИГАМИ ИСЛАМ шашинд 3 удаа гэрлэхийг авах нь бурангуй ёс биш Нийгэмд хүлээсэн хариуцлага гэж үздэг. 2. ГЭР
УГСААТАН  ,[object Object],2.  ЭМ УГСААТАН  Олон мянган Монгол бүсгүйчүүд Солонгос эрчүүдтэй гэр бүл болж байна.
Худ - Худгуй Худаалан Худанцар ҮЕЭЛ АВГА НАГАЦ НАГАЦАНЦАР НАГАЦЛАХ ТӨРӨЛ ЗЭЭ БӨЛ ХАЯАЛ БӨЛӨӨЛӨН БӨЛӨНЦӨР ЗЭЭЛЭХ ТӨРӨЛ ЗЭЭНЦЭР
[object Object],Эцэг Өвөг эцэг Өндөр өвөг Элэнц Элэнц өвөг Хуланц Хуланц өвөг
[object Object],Гучинцар Ачинцар Жич Гуч Ач Хүү Жичинцэр
1 А 3D 1 А 3A 2 А 1A 2 А 1B 2 А 1 А 2 А 1 А 3 А 4 А 1 А 2 1 А 1 1 А 3 2 А 2 3 А 1 3 А 2 3 А 3 3 А 4 3 А 5 4 А 1 4 А 2 4 А 4 4 А 5 1 А 1A 1 А 1B 1 А 1C 1 А 2A 1 А 3B 1 А 3C 2 А 2A 2 А 2B 3 А 2A 3 А 2B 3 А 2C 3 А 3A 3 А 4A 3 А 4B 3 А 4C 3 А 5A 4 А 1A 4 А 1B 4 А 1C 4 А 2A 4 А 2B 4 А 4A 4 А 5A 4 А 4B 4 А 4C 4 А 5B 4 А 5C
Рашид-ад-Дин  ,[object Object]
МОНГОЛ УГИЙН БИЧГИЙН ТҮҮХ
ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС РОК ХӨГЖИМ
ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС www.naver.com/blogkoreantree.
ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС http://mangarman.blogspot.com /
[object Object],[object Object]
МОНГОЛ УГИЙН БИЧИГ
 
 
 
 

More Related Content

What's hot

диплом бичих товч заавар
диплом бичих товч заавардиплом бичих товч заавар
диплом бичих товч заавар
olziibuyn
 
лекц 3,
лекц 3,лекц 3,
лекц 3,
Ge Go
 
Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...
Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...
Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...
Adilbishiin Gelegjamts
 
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолуудардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
Nergui Oyunchinmeg
 
хүний үүсэл гарал
хүний үүсэл гаралхүний үүсэл гарал
хүний үүсэл гарал
tulgaa14
 
2 сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн
2   сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн2   сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн
2 сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн
GeoMedeelel
 

What's hot (20)

диплом бичих товч заавар
диплом бичих товч заавардиплом бичих товч заавар
диплом бичих товч заавар
 
өргөдөл гомдол, санал хүсэлтийг шийдвэрлэх
өргөдөл гомдол, санал хүсэлтийг шийдвэрлэхөргөдөл гомдол, санал хүсэлтийг шийдвэрлэх
өргөдөл гомдол, санал хүсэлтийг шийдвэрлэх
 
лекц 3,
лекц 3,лекц 3,
лекц 3,
 
Correlation
CorrelationCorrelation
Correlation
 
даяаршил
даяаршилдаяаршил
даяаршил
 
Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...
Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...
Бие хүний зан төлөв /Стресс, жендер гэх мэт/ http://gelegjamts.blogspot.com/ ...
 
цалингийн хүснэгт
цалингийн хүснэгтцалингийн хүснэгт
цалингийн хүснэгт
 
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолуудардчиллын хэлбэр ба онолууд
ардчиллын хэлбэр ба онолууд
 
Чанарын судалгаа - SICA llc
Чанарын судалгаа - SICA llcЧанарын судалгаа - SICA llc
Чанарын судалгаа - SICA llc
 
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлахтүүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
 
Эссэ
ЭссэЭссэ
Эссэ
 
Хугацааны цуваан шинжилгээ
Хугацааны цуваан шинжилгээХугацааны цуваан шинжилгээ
Хугацааны цуваан шинжилгээ
 
эрдэм шинжилгээний ажил бичих заавар
эрдэм шинжилгээний ажил бичих зааварэрдэм шинжилгээний ажил бичих заавар
эрдэм шинжилгээний ажил бичих заавар
 
ёс зүй нийгмийн хариуцлага
ёс зүй нийгмийн хариуцлагаёс зүй нийгмийн хариуцлага
ёс зүй нийгмийн хариуцлага
 
Aj ahuin uusel
Aj ahuin uuselAj ahuin uusel
Aj ahuin uusel
 
Онч мэргэн үгс, сургаал үгс, афоризм /Амьдралд урам нэмсэн мэргэдийн сургаал ...
Онч мэргэн үгс, сургаал үгс, афоризм /Амьдралд урам нэмсэн мэргэдийн сургаал ...Онч мэргэн үгс, сургаал үгс, афоризм /Амьдралд урам нэмсэн мэргэдийн сургаал ...
Онч мэргэн үгс, сургаал үгс, афоризм /Амьдралд урам нэмсэн мэргэдийн сургаал ...
 
эрдэм шинжилгээний найруулга
эрдэм шинжилгээний найруулгаэрдэм шинжилгээний найруулга
эрдэм шинжилгээний найруулга
 
Lecture6
Lecture6Lecture6
Lecture6
 
хүний үүсэл гарал
хүний үүсэл гаралхүний үүсэл гарал
хүний үүсэл гарал
 
2 сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн
2   сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн2   сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн
2 сансрын цаг уур, байгаль орчны тандан судалгааны хөгжил - ц.адьяасүрэн
 

Similar to Угийн бичиг

Urh ger family
Urh ger familyUrh ger family
Urh ger family
Silkroad10
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyol
Urnaa_o_o
 
Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1
satjan Sauyei
 
ёс ёмбогор
ёс ёмбогорёс ёмбогор
ёс ёмбогор
gganchimeg
 
монгол соёлооо
монгол соёлооомонгол соёлооо
монгол соёлооо
А. Aku
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
Erdenetuya Galbadrah
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
Erdenetuya Galbadrah
 
монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1
Erdenezul Bazarragchaa
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
tulgaa14
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
tulgaa14
 

Similar to Угийн бичиг (20)

Urh ger family
Urh ger familyUrh ger family
Urh ger family
 
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх ньМонгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
Монгол овог - Угийн бичиг хөтлөх нь
 
Oyunyi soyol
Oyunyi soyolOyunyi soyol
Oyunyi soyol
 
Монголын
Монголын Монголын
Монголын
 
Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол Манжийн дарлал дахь Монгол
Манжийн дарлал дахь Монгол
 
Altan deed geree
Altan deed gereeAltan deed geree
Altan deed geree
 
Mongolchuudiin garal ugsaa
Mongolchuudiin garal ugsaaMongolchuudiin garal ugsaa
Mongolchuudiin garal ugsaa
 
Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1Lekts 5 ugiin-bichig1
Lekts 5 ugiin-bichig1
 
Бага балшар наһанай дурдалганууд
Бага балшар наһанай дурдалгануудБага балшар наһанай дурдалганууд
Бага балшар наһанай дурдалганууд
 
Danzanravjaa
DanzanravjaaDanzanravjaa
Danzanravjaa
 
батлав
батлавбатлав
батлав
 
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshilMon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
 
Ulger
UlgerUlger
Ulger
 
ёс ёмбогор
ёс ёмбогорёс ёмбогор
ёс ёмбогор
 
монгол соёлооо
монгол соёлооомонгол соёлооо
монгол соёлооо
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
 
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
 
монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1монголын угсаатнууд 1
монголын угсаатнууд 1
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
Mongolchuudiin ugsaa_garal__ner__viii_angi
 

Угийн бичиг

  • 1. Нүүдэлчдийн овог Удмын түүх Угийн бичиг Д. Сэрдарам Ph. D УТИС
  • 2. ХУННУ ЖУЖАНЬ XIII зуун 1918 он МОНГОЛ БНМАУ Дордохын 7-гоос Азын 13 – АРАВТ болно 24 ТҮМ 12 түм 95 мянган 600.000-аас 495.000 МОНГОЛ, 110.000 лам 1988 оны 7 сарын 10-нд 2 саяуул болов. 2,6 сая – 1000 хүнд 11 оюуны хомсдол
  • 3. Нэр Овог Ургийн овог Given name Sure name Family name Иван Иванович Иванов. Сансар Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа буюу Сансар Ж. Гүррагчаа
  • 4.
  • 5.
  • 6. ТӨРИЙН ИХ ХААНЫ ГЭМШИЛ Түүний 3 дахь гэмшил нь ОТЧИГОН авгын нутгаас ЭМ авсан .
  • 7. ТӨРИЙН ИХ ХАТАНЫ ГАВЪЯА Батмөнх Даян Хаан (1464-1543) Батм ө нх – Мандухай сэцэн хатан на рын дундаас  7 х үү т ө ржээ. 1482 онд Улсболд, Т ө рболд ихэр т ө р ө в. 1484 онд Т ө р ө лт(охин), Барсболд ихэр т ө р ө в. 1490 он х ү ртэл х үү Арсболд болон Ачболд, Очирболд ихэр т ө р ө в. Хожим  Арболд т ө р ө в . 33 настай хатан – 7 настай Хааны гэр бүл төлөвлөтийг сайн хийсэн нь Хиад Боржигон овогтонд их сайн нөлөө үзүүлсэн. Даян хааны хөвүүд ТАЙЖ нарын угсаа болсон.
  • 8.
  • 9.
  • 10. “ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Дээд үедээ ураг төрлийн барилдлагаар холбогдсон нэг өвөг дээдэстэй Монгол ахан дүүсүүд цөөхүүлээ ч гэсэн овгуудынхаа хүрээнд харилцан дотносож, өнчин ядуус, ядарсан нэгнээ асран тэтгэж, баяр цэнгэл, уй гашуугаа хуваалцдаг олон сайхан зан заншилыг эрт үеэс бий болж эдүгээг хүртэл уламжлуулан иржээ.
  • 11. “ МОНГОЛ АХАН ДҮҮСҮҮД” Овог бүр өөрийн гэсэн тодорхой нэр хочтой. Тэр нь уул овогийн эрхийн хэм хэмжээ, хүчин чадал, мандал буурлын баталгаа болдогийг Урианхай, Хиад-Боржигин, Хаучин, Жүрхэн, Торгууд мэт олон овгийн нэрнээс харж болно. Овог бүр өөрсдийн туг сүлд, уриа хашгираа, нийтийн дуу бүжиг, хорио цээртэй, туулж өнгөрүүлсэн түүх, удам судраа бичиж үлдээдэг угийн бичиг, мал сүргээ танидаг им, тамгатай байлаа.
  • 12.
  • 13.
  • 14.
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18. Худ - Худгуй Худаалан Худанцар ҮЕЭЛ АВГА НАГАЦ НАГАЦАНЦАР НАГАЦЛАХ ТӨРӨЛ ЗЭЭ БӨЛ ХАЯАЛ БӨЛӨӨЛӨН БӨЛӨНЦӨР ЗЭЭЛЭХ ТӨРӨЛ ЗЭЭНЦЭР
  • 19.
  • 20.
  • 21. 1 А 3D 1 А 3A 2 А 1A 2 А 1B 2 А 1 А 2 А 1 А 3 А 4 А 1 А 2 1 А 1 1 А 3 2 А 2 3 А 1 3 А 2 3 А 3 3 А 4 3 А 5 4 А 1 4 А 2 4 А 4 4 А 5 1 А 1A 1 А 1B 1 А 1C 1 А 2A 1 А 3B 1 А 3C 2 А 2A 2 А 2B 3 А 2A 3 А 2B 3 А 2C 3 А 3A 3 А 4A 3 А 4B 3 А 4C 3 А 5A 4 А 1A 4 А 1B 4 А 1C 4 А 2A 4 А 2B 4 А 4A 4 А 5A 4 А 4B 4 А 4C 4 А 5B 4 А 5C
  • 22.
  • 24. ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС РОК ХӨГЖИМ
  • 25. ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС www.naver.com/blogkoreantree.
  • 26. ОЛОН ҮНДЭСТНИЙ УГИЙН БИЧЭЭС http://mangarman.blogspot.com /
  • 27.
  • 29.  
  • 30.  
  • 31.  
  • 32.