Energetische valorisatie van grasmaaisel uit natuurgebieden en bermen. Presentatie door Willy Verbeke (Ondersteunend Centrum van het Agentschap voor Natuur en Bos) tijdens IFEST 2012, op woensdag 15 februari in Flanders Expo. www.ifest.be

1. Met dank aan
projectcoördinator
Ruben Gybels
(OC-ANB) en de
andere medewerkers
aan het project
Graskracht
Willy Verbeke, 15-2-2012

2. • Projectpartners
• Waarom Graskracht ?
• Verschillende graslanden :
inventarisatie
• Vergistingssystemen
• Conclusies

3. Projectpartners Graskracht
Doel: Energetische valorisatie van grasmaaisel (via vergisting)
Coördinatie door OC-ANB (gefusioneerd met Inverde)

4. OC-ANB
= Ondersteunend Centrum van het Agentschap voor
Natuur en Bos
– Commerciële activiteiten van het ANB
Houtverkoop (met FSC certificering), biomassa, …
– Expertisecentrum inzake natuur- en boseconomie
– Inverde is tevens een onderdeel van OC-ANB &
fungeert als opleidingscentrum voor bos-, groen- en
natuurbeheer

5. GRASkracht
Algemene gegevens:
• Totale projectkost circa 992.000 €
• 40% EFRO subsidie (de rest van de partners)
• Projectduur: 01/04/2010 – 31/06/2012
• www.graskracht.be
PHL en UHasselt

6. Waarom GRASkracht ?
Problematiek :
• Natuurtechnisch beheer in natuurgebieden en op
wegbermen : afvoer van maaisel noodzakelijk
• Piekaanvoer bij de verwerkingsinstallatie (vooral juni)
• Groencompostering: momenteel (ongeveer) de enige
verwerkingstechniek
• Afvoer & verwerking: zeer hoge kost voor
terreinbeheerder

7. Waarom GRASkracht?
Opportuniteiten :
• Oppervlakte van de natuurgebieden neemt toe
• De animo om aan (agrarisch) landschaps- en
natuurbeheer te doen stijgt.
• Hernieuwbare energie doelstellingen (Europa 2020)
: vraag naar biomassa sterk stijgende
• Momenteel in Vlaanderen ongeveer 36
vergistingsinstallaties in werking/opstart,
dit geeft in totaal ongeveer 1.400.000 ton
verwerkingscapaciteit

8. Waarom Graskracht?
• Gras heeft voldoende biogaspotentieel (studie OVAM,
2009) 105-390 Nm3 biogas/ton maaisel
– Meer dan mest
– Minder dan sommige afvalstoffen

9. Verschillende graslanden
Laagproductief
struisgrasland :
<4 ton DS/ha.j
Hoogproductief
grasland
tot ± 10 ton
DS/ha.j

10. Verschillende graslanden
Lage biodiversiteit :
slechts een paar
plantensoorten
Hoge biodiversiteit :
tot meer dan 40
plantensoorten,
(alleen bij maaien
of begrazen)

11. Inventarisatie : gem. ± 3,12 tonDS/ha.j (laag geschat)
graslanden
beheerder oppervlakte (ha) maaisel (ton ds/jaar)
ANB 1646,39 5874,80
Natuurpunt 2529,06 7974,55
erkende terreinbeherende instanties 191,68 662,17
luchthavens 759,68 2804,73
havens 497,24 720,00
golfterreinen 763,25 3053,00
totaal 6387,3 21089,25
bermen
beheerder oppervlakte (ha) maaisel (ton ds/jaar)
AWV (snelwegen en gewestwegen) 8230,21 17809,24
bevaarbare waterwegen 2433,85 6798,27
gemeentelijke wegbermen 12112,67 44526,86
spoorwegen 724,40 2897,60
totaal 23501,13 72031,97
algemeen totaal 29888,43 93121,22
(Alleen de effectief gemaaide oppervlaktes)

12. Besluiten inventarisatie
• Bermen
– floristisch minder divers dan verwacht
– Vermesting/vervuiling : ineffectiviteit ecologisch
bermbeheer? Het blijft zo wel productief.
– ca. 23.500 ha, 72.000 ton ds/j
• Natuurgebieden
– floristisch variabel
– Natuurtechnisch beheer allicht gemiddeld effectief
– ca. 6.400 ha, 21.100 ton ds/j
• Ten hoogste een paar duizend ton wordt
nu vergist in Vlaanderen

13. Vergisting van grasmaaisel
• Hoog vochtgehalte
• Hoge gehaltes K,
Cl, …
Niet geschikt voor
verbranding
(Corrosief, slakvorming, …)
Natte stromen
vergisten

15. Maaien

16. Fysische zuiverheid : zeer belangrijk

17. Bewaarbaarheid
Stukjes ingekuild
van maximum
5cm

18. • Bij Herr Rudolph in Gemünden (Duitsland) : “natte” vergisting
• 9 ton gras, 9 ton maïs,, 5 ton vaste en 9 ton vloeibare mest (per dag)
• Het gras wordt kort gehakseld ingekuild (<5cm)
• maaisel vooral afkomstig van 120ha eigen landbouwgrasland
• 6% van de Duitse energie komt uit biomassa
– o.a. van 7470 biogasinstallaties

19. • Han Jansen (Kielwindeweer, Nederland)
verwerkt 20 ton natuurgras/dag, het
maaisel van 300ha natuurgebied/jaar

20. De extruder maalt het ingekuilde
zeer grove natuurmaaisel fijn
natte vergisting

21. • Droge vergisting : zonder vloeibare mest
• bij Viessmann/Bioferm te Allendorf
• Garageboxsysteem (zwerfvuil e.d. minder problematisch
bermmaaisel)

22. droge vergisting via het Dranco proces
(technologie van bij ons)
In Brecht II bermmaaisel sinds 2004
in beperkte hoeveelheden

23. Graskracht
regelgeving & beleid
• Analyse huidige knelpunten
• Beleid & praktijk verder op elkaar afstemmen
• Aanzet geven tot bijstellen regelgeving

24. Conclusies
• Voor de biodiversiteit maaien we bermen
en natuurgebieden
• Dit maaisel kan lokaal energetisch
gevaloriseerd worden mits de juiste
technologie
• Zelfs al kunnen we daarmee maar 1 of 2%
van de energiebehoefte dekken, dan toch
is het interessant :
– Minder import/energieafhankelijkheid
– Lokale tewerkstelling
– Bijdrage aan het landschapsbeheer

25. Op 26 april 2012
studiedag over economie
en beleid door Graskracht
op de Universiteit van
Hasselt
(www.inverde.be)
Dank voor jullie
aandacht