Amortyzacja i środki trwałe w firmie - ebook Autor: Halina Garbacik Data wydania: 01.01.2011 Wydawca: Wszechnica Podatkowa Książka "Amortyzacja i środki trwałe" kierowana jest przede wszystkim do księgowych oraz osób rozliczających małe i średnie przedsiębiorstwa. Przedstawia zagadnienia związane z rozliczaniem amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także najczęściej spotykane problemy. W niniejszym opracowaniu znajdą Państwo informacje na temat ustalania wartości początkowej środka trwałego oraz sposobów amortyzowania go według różnych metod. Szczególny nacisk położony został na omówienie jednorazowej amortyzacji środków trwałych przez tzw. małych podatników oraz podmioty rozpoczynające działalność. Książka w przystępny sposób wyjaśnia zagadnienia dotyczące zakupu i sprzedaży oraz darowizn środków trwałych, w tym samochodów osobowych i ciężarowych, na gruncie ustaw o podatku dochodowym oraz podatku od towarów i usług. Przedstawiono w niej zostały zasady ujmowania operacji księgowych, dotyczących środków trwałych i amortyzacji, przez prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz księgi rachunkowe. Opisano także zasady opodatkowania sprzedaży nieruchomości i praw mieszkalnych po zmianach oraz zasady amortyzacji nieruchomości używanych. Omawiane zagadnienia zilustrowano przykładami. pełna wersja: http://epartnerzy.com/ebooki/amortyzacja_i_srodki_trwale_w_firmie__p18245.xml

2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.

3. Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń
elektronicznych, kopiujących, nagrywających i innych – bez pisemnej zgody wydawcy.
Wydawca: WSZECHNICA PODATKOWA
30–318 Kraków, ul. Bałuckiego 31
tel.: 12 410 54 00, faks: 12 417 16 88
e–mail: wydawnictwo@tax.pl
www.wszechnicapodatkowa.pl
ISBN: 978-83-61807-51-3
Projekt okładki: Joanna Kołacz-Śmieja
Skład: Robert Kowal
Druk: Drukarnia GS
Kraków 2011

4. SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ I 8. Amortyzacja przedsiębiorstwa wniesionego w postaci aportu ....21
Podstawowe zagadnienia dotyczące amortyzacji środków 9. Ulepszenie środka trwałego ...........................................................21
trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych....................... 5
ROZDZIAŁ IV
1. Środki trwałe......................................................................................5
Stawki odpisów amortyzacyjnych ................................................ 27
2. Wartości niematerialne i prawne .....................................................6
1. Stawki z wykazu ..............................................................................27
ROZDZIAŁ II 2. Stawki z wykazu podwyższone ......................................................28
Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych w oparciu 3. Stawki indywidualne dla używanych lub ulepszonych
o przykłady księgowań w ewidencji środków trwałych środków trwałych ...........................................................................31
oraz wartości niematerialnych i prawnych ..................................... 8 4. Amortyzacja programów komputerowych i innych wartości
1. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych niematerialnych i prawnych ...........................................................35
i prawnych .........................................................................................8
ROZDZIAŁ V
2. Składniki majątku niepodlegające amortyzacji ..............................9
Metody dokonywania amortyzacji ............................................... 38
3. Składniki majątku podlegające amortyzacji od których odpisy
1. Metoda liniowa ...............................................................................38
amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów .....10
2. Metoda degresywna ........................................................................38
4. Kwaliikacja środków trwałych ......................................................11
3. Środki trwałe używane sezonowo .................................................40
ROZDZIAŁ III 4. Amortyzacja a leasing ....................................................................41
Ustalenie wartości początkowej ................................................... 15 5. Inwestycje w obcych środkach trwałych .......................................43
1. Nabycie w drodze kupna – cena nabycia ......................................15 6. Amortyzacja samochodu osobowego ............................................44
2. Wycena podatnika ..........................................................................16 7. Amortyzacja środków trwałych inansowanych przez PFRON ....48
3. Wycena biegłego .............................................................................16 8. Amortyzacja środków trwałych oddanych do nieodpłatnego
4. Koszt wytworzenia ..........................................................................17 używania .........................................................................................48
5. Środek trwały otrzymany w drodze darowizny ............................18 9. Amortyzacja jednorazowa składników majątku zaliczonych
6. Współwłasność środka trwałego ...................................................19 do grupy 3-8 KŚT do kwoty 50.000 euro rocznie .........................49
7. Wartość początkowa od przekształcenia formy prawnej .............20 10. Amortyzacja środków trwałych ujawnionych ..............................50
3

5. 11. Trwałe odłączenie i przyłączenie części składowych ROZDZIAŁ XI
i peryferyjnych ................................................................................51 Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości i praw mieszkalnych . 78
ROZDZIAŁ VI ROZDZIAŁ XII
Środki trwałe a podatek VAT ........................................................ 54 Amortyzacja środków trwałych w księdze handlowej .................. 81
1. O dliczenie podatku VAT przy zakupie i leasingu samochodu 1. Klasyikacja środków trwałych w bilansie ....................................81
osobowego oraz innych pojazdów samochodowych ....................54 2. Środki trwałe w ustawie o rachunkowości ....................................82
2. O dliczenie podatku VAT przy zakupie i leasingu samochodu 3. Prawo wieczystego użytkowania gruntu w księgach
ciężarowego .....................................................................................57 rachunkowych .................................................................................86
3. O dliczenie podatku naliczonego w przypadku zakupu środków 4. Typowe operacje księgowe .............................................................86
trwałych służących sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej ........58 5. Księgowe ujęcie leasingu ................................................................89
4. Sprzedaż środka trwałego przed upływem 5 lat ...........................61
ROZDZIAŁ XIII
5. Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu ....62
Najczęściej zadawane pytania, dotyczące amortyzacji ................. 92
ROZDZIAŁ VII
ROZDZIAŁ XIV
Nietypowe zdarzenia gospodarcze związane z amortyzacją ........ 64
Amortyzacja w przepisach ustawy o podatku dochodowym
1. Ewidencja kosztów zakupu budynku wraz z gruntem .................64
od osób izycznych ........................................................................ 97
2. Jak zoptymalizować amortyzację drogiego samochodu osobowego? 65
3. Ustalenie wartości początkowej i amortyzacja systemu ROZDZIAŁ XV
informatycznego (programu komputerowego) ............................68 Amortyzacja w przepisach ustawy o podatku dochodowym
od osób prawnych ....................................................................... 114
ROZDZIAŁ VIII
Zakończenie amortyzacji środków trwałych ................................ 72 ROZDZIAŁ XVI
Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych ................................. 130
ROZDZIAŁ IX
Likwidacja irmy .......................................................................... 73 EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH ...................................... 140
ROZDZIAŁ X
Typowe operacje dotyczące ewidencji amortyzacji w podatkowej ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 grudnia 2010 r.
księdze przychodów i rozchodów ................................................. 74 w sprawie Klasyikacji Środków Trwałych (KŚT) .......................... 147
4

6. zmiany 2011
ROZDZIAŁ I
Podstawowe zagadnienia dotyczące amortyzacji środków trwałych
oraz wartości niematerialnych i prawnych
Amortyzacja podatkowa jest jednym z elementów kształ- 1. Środki trwałe
tujących wysokość ponoszonych kosztów przez podmioty pro-
wadzące działalność gospodarczą, a w konsekwencji mających Za środki trwałe uznaje się:
wpływ na wysokość osiąganych przez nie dochodów. stanowiące własność lub współwłasność podatnika,
Prawidłowe zakwaliikowanie rzeczowych składników nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
majątku irmy do właściwej grupy i ustalenie odpowiedniej kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania,
stawki odpisów amortyzacyjnych nastręcza podatnikom wiele o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok,
trudności. Niniejsze opracowanie pozwoli zaznajomić się z prze- wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane
pisami regulującymi to zagadnienie i usystematyzować wiedzę z prowadzoną działalnością gospodarczą, albo oddane mu do
o amortyzacji w ujęciu podatkowym i ustawy o rachunkowości. używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej
Przedstawienie tej problematyki w układzie ewidencji środków umowy o podobnym charakterze (np. leasing),
trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, poparte – nieruchomości (grunty, budowle i budynki, w tym także
konkretnymi przykładami pomoże Państwu w sposób łatwy lokale będące odrębną własnością),
i przejrzysty zapoznać się z tym tematem. – maszyny,
Zasady amortyzacji regulują przepisy ustawy o podatku – urządzenia,
dochodowym od osób izycznych (art. 22a-22o) oraz ustawy – środki transportu,
o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 16a-16m), – inne przedmioty, a także
w zależności od formy prawnej podmiotu. niezależnie od przewidywanego okresu używania:
Aby dokonać właściwej kwaliikacji rzeczowych składników – wymienione wyżej środki trwałe niestanowiące własno-
majątku irmy, należy zacząć od zdeiniowania środków trwałych ści lub współwłasności podatnika, a wykorzystywane
oraz wartości niematerialnych i prawnych. przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działal-
5

7. Amortyzacja i środki trwałe w irmie
nością na podstawie umowy określonej w art. 23a pkt 1 wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji
u.p.d.o.f. (art. 17a pkt 1 u.p.d.o.p.) zawartej z właścicie- związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej,
lami tych składników majątku – jeżeli zgodnie z prze- naukowej lub organizacyjnej (know-how) – o przewidywa-
pisami rozdziału 4a u.p.d.o.f. (rozdziału 4a u.p.d.o.p.) nym okresie użytkowania dłuższym niż rok i wykorzystywane
odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający, przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez
– przejęte do używania inwestycje w obcych środkach niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do
trwałych, używania na podstawie umowy dzierżawy, umowy najmu,
– budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie, umowy licencyjnej (sublicencji) lub określonej w art. 23a
– tabor transportu morskiego w budowie. pkt 1 u.p.d.o.f. (art. 17apkt 1 u.p.d.o.p.) umowy.
2. Wartości niematerialne i prawne Ponadto do wartości niematerialnych i prawnych zalicza
się również, niezależnie od przewidywanego okresu używania:
Za wartości niematerialne i prawne uznaje się od 1 stycz- wartość irmy, jeżeli wartość ta powstała w wyniku nabycia
nia 2001 r. tylko te prawa majątkowe, które zostały wymienione przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:
w art. 22b u.p.d.o.f.1) lub art. 16b u.p.d.o.p.1) Są to nabyte przez – kupna,
podatnika, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu – przyjęcia do odpłatnego korzystania a odpisów amorty-
przyjęcia do używania następujące prawa majątkowe: zacyjnych zgodnie z przepisami rozdziału 4a u.p.d.o.f.
własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, dokonuje korzystający,
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytyw-
prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, nym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności
autorskie prawa majątkowe, gospodarczej podatnika, jeżeli:
pokrewne prawa majątkowe, – produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone,
licencje, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie
prawa określone w ustawie z 30 czerwca 2000 r. – Prawo wła- określone oraz
sności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 ze zm.), – techniczna przydatność produktu lub technologii została
przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej
1
6

8. zmiany 2011
podstawie podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych amortyzacji określonej dla danego środka trwałego w miesiącu
produktów lub stosowaniu technologii oraz rozpoczęcia jego amortyzowania lub może stosować stawki
– z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, amortyzacyjne przyjęte od 1 stycznia 2000 r., albo stawki amor-
że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodzie- tyzacyjne z wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy.
wanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub Podatnik ma prawo wyboru sposobu amortyzacji w odnie-
stosowania technologii, sieniu do poszczególnych środków trwałych oddanych do uży-
wartości niematerialne i prawne wymienione w art. 22b wania przed 1 stycznia 2001 r.
ust. 1 u.p.d.o.f. lub art. 16b ust. 1 u.p.d.o.p. niestanowiące Od 2001 r. otrzymanie odszkodowania za szkody dotyczące
własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywanego składników majątku związanych z działalnością gospodarczą
przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalno- stanowi przychód z tytułu działalności gospodarczej. Do końca
ścią gospodarczą na podstawie umowy określonej w art. 23a 2000 r. odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku
pkt 1 u.p.d.o.f. (art. 17a pkt. 1 u.p.d.o.p.) zawartej z współ- związanych z działalnością gospodarczą zmniejszały koszty uzy-
właścicielem lub współwłaścicielami albo uprawnionymi do skania przychodów. Otrzymane odszkodowania nie podlegają
korzystania z tych wartości – jeżeli zgodnie z przepisami roz- podatkowi VAT.
działu 4a u.p.d.o.f. (rozdziału 4a u.p.d.o.p.) odpisów amorty-
zacyjnych dokonuje korzystający.
Obowiązujące przepisy zachowują możliwość jednorazo-
wej amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych
i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza kwoty
3.500 zł.
Od 2001 r. stawki amortyzacyjne zostały ustalone wg Klasy-
ikacji Środków Trwałych (Dz. U. Nr 112 z 1999 r. poz. 1317).
Tabela z wykazem stawek amortyzacyjnych zawiera odniesienie
do Klasyikacji Rodzajowej Środków Trwałych z 1991 r.
Kilka stawek amortyzacyjnych uległo zmianie od 1 stycz-
nia 2001 r. Podatnik może kontynuować stosowanie metody
7

9. Amortyzacja i środki trwałe w irmie
ROZDZIAŁ II
Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych w oparciu o przykłady
księgowań w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
Przejdźmy, wykorzystując już konkretne przykłady, do zapo- 6) symbol Klasyikacji Środków Trwałych,
znania się z zasadami dokonywania odpisów amortyzacyjnych, 7) wartość początkową,
zaczynając od podstawowej kwestii, czy zakupione składniki 8) stawkę amortyzacyjną,
majątkowe i nabyte prawa majątkowe są środkami trwałymi 9) kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy
oraz wartościami niematerialnymi i prawnymi i podlegają uję- i narastająco za okres dokonywania tych odpisów, w tym
ciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych także, gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony
i prawnych, a co się z tym wiąże – odpisom amortyzacyjnym. do ewidencji, a następnie z niej wykreślony i znowu wprowa-
dzony,
10) zaktualizowaną wartość początkową,
1. Ewidencja środków trwałych oraz wartości 11) zaktualizowaną kwotę odpisów amortyzacyjnych,
niematerialnych i prawnych 12) wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową,
13) datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia.
Przypomnijmy jeszcze, że ewidencja środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych powinna zawierać co naj- Zapisów w tej ewidencji dokonuje się najpóźniej w miesiącu
mniej: przekazania do używania środków trwałych oraz wartości nie-
1) liczbę porządkową, materialnych i prawnych.
2) datę nabycia,
3) datę przyjęcia do używania,
4) określenie dokumentu stwierdzającego nabycie,
5) określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej
i prawnej,
8

10. zmiany 2011
UWAGA!!! W razie zmiany formy opodatkowania podatnicy zakładając
ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i praw-
Należy pamiętać, ze bezwzględnym warunkiem nych uwzględniają w niej odpisy amortyzacyjne przypadające za
zaliczenia odpisów amortyzacyjnych do kosztów okres opodatkowania w formie zryczałtowanego podatku docho-
uzyskania przychodów prowadzonej działalności dowego lub podatku tonażowego.
gospodarczej jest posiadanie ewidencji środków Zanim zaczniemy omawiać szczegółowo zasady dokonywa-
trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nia odpisów amortyzacyjnych, zwróćmy uwagę, od czego nie
i dokonywanie w niej stosownych zapisów. Zgodnie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.
bowiem z przepisem art. 22n ust. 6 ustawy o podatku
dochodowym od osób izycznych, w razie braku tej
ewidencji dokonywane odpisy amortyzacyjne nie
2. Składniki majątku niepodlegające amortyzacji
stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 22c u.p.d.o.f. lub art. 16c u.p.d.o.p. odpisów
amortyzacyjnych nie dokonuje się od:
Podatnicy prowadzący zgodnie z przepisami o rachunkowo- 1) gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów,
ści księgi rachunkowe są obowiązani do uwzględnienia w ewiden- 2) budynków mieszkalnych wraz ze znajdującymi się w nich
cji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dźwigami lub lokali mieszkalnych; podatnicy mogą we wła-
informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amor- snym zakresie podjąć decyzję o amortyzowaniu tych budyn-
tyzacyjnych zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób ków lub lokali, które wykorzystywane są do prowadzenia
izycznych lub prawnych. Podmioty gospodarcze prowadzące działalności gospodarczej lub są wydzierżawione albo wynaj-
księgi rachunkowe odpisów amortyzacyjnych mogą dokonywać mowane na podstawie umowy,
na podstawie tabeli amortyzacyjnej, której wzór zamieszczony 3) wartości irmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż
został na końcu książki. w drodze:
Podatnicy opodatkowani zryczałtowanym podatkiem docho- a) kupna,
dowym od przychodów ewidencjonowanych obowiązani są pro- b) przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amor-
wadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych tyzacyjnych zgodnie z przepisami rozdziału 4a u.p.d.o.f.
i prawnych. dokonuje korzystający,
4) dzieł sztuki i eksponatów muzealnych,
9

11. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.