SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  12
Télécharger pour lire hors ligne
e
e-Poradnik                   Prawo     Prawo     Prawo     Prawo    Prawo




 Umowy w obrocie
     gospodarczym
        zawieranie
  i zabezpieczanie

    • Kontraktowanie – czynności przygotowawcze,
      reprezentacja, umowa przedwstępna
    • Zabezpieczenia – zadatek, odsetki, kary umowne,
      zastaw, hipoteka, dobrowolne poddanie się egzekucji, weksel
    • Umowy – sprzedaż, dzieło, roboty budowlane, dzierżawa
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
                      pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.
SPIS TREŚCI
Kontraktowanie .............................................. 3          Wykaz wzorów
Czynności przygotowawcze .......................... 3                    Pełnomocnictwo ogólne ................................ 7
Reprezentacja .................................................. 4       Udzielenie prokury samoistnej.................... 11
Pełnomocnictwo ..............................................5           Przedwstępna umowa sprzedaży
Prokura ............................................................ 9   nieruchomości
Zasady kontraktowania ................................ 11                (projekt aktu notarialnego) .................. 19–21
Dochodzenie do kontraktu ........................ 13                     Umowa ramowa...................................... 22–23
Umowa przedwstępna ................................ 14                   Dwie klauzule umowne ustalające odsetki
Umowa ramowa ............................................ 21             (kapitałowe i za opóźnienie) ...................... 28
Wzorce umów .............................................. 23            Fragment umowy mówiący o karach
                                                                         umownych, które mogą należeć się
Zabezpieczenia .............................................. 25         obydwu stronom............................................ 33
Zadatek .......................................................... 25    Umowa o ustanowienie zastawu
Odsetki .......................................................... 27    rejestrowego na zbiorze rzeczy ruchomych
Kary umowne ................................................ 30          i praw stanowiących całość gospodarczą,
Zastaw zwykły i zastaw rejestrowy ............ 34                        choćby jego skład był zmienny (projekt
Hipoteka ........................................................ 43     aktu notarialnego) .................................. 38–40
Poręczenie ...................................................... 50     Umowa o ustanowienie hipoteki
Dobrowolne poddanie się egzekucji .......... 54                          (projekt aktu notarialnego) .................. 48–49
Przewłaszczenie                                                          Umowa poręczenia ...................................... 52
na zabezpieczenie.......................................... 55           Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie
Weksel ............................................................ 60   (projekt aktu notarialnego) .................. 57–59
Zastrzeżenie własności                                                   Deklaracja wekslowa
sprzedanej rzeczy .......................................... 69          (do weksla in blanco) .................................. 63
Gwarancja bankowa...................................... 71               Dwa weksle – własny i trasowany .............. 67
Rachunek powierniczy ................................ 73                 Klauzula zastrzegająca własność
                                                                         sprzedanej rzeczy .......................................... 69
Umowy ............................................................ 75    Umowa sprzedaży .................................. 82–83
Umowa sprzedaży ........................................ 75              Umowa o prace projektowe
Umowa o dzieło ............................................ 83           (umowa o dzieło).................................... 87–88
Umowa o roboty budowlane ...................... 89                       Umowa o roboty budowlane .............. 96–97
Umowa dzierżawy ........................................ 98              Umowa dzierżawy .............................. 101–102




Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. 22 530 40 40; www.dziennik.pl, www.gazetaprawna.pl, www.forsal.pl
Redaktor naczelny Dziennika Gazety Prawnej: Tomasz Wróblewski
Redaktorzy merytoryczni: Dobromiła Niedzielska-Jakubczyk, Teresa Siudem
DTP: Joanna Archacka
Biuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40
tel. 22 761 30 30, 0 801 62 66 66; e-mail: bok@infor.pl
© Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o.
ISBN 978-83-61957-68-3
Wydanie I/2011, maj 2011 r.
Zawieranie i zabezpieczanie
umów w obrocie gospodarczym

Kontraktowanie
Zawieranie umów w obrocie gospodarczym, czyli między przedsiębior-
cami, dotyczy układania relacji między podmiotami prowadzącymi przed-
siębiorstwa (bez mieszania w to konsumentów). I choć mogą być oni zor-
ganizowani w każdej dopuszczonej przez prawo formie, wolno im prowa-
dzić firmy dowolnej wielkości, to ograniczamy się do pokazania metod
zabezpieczania interesów w kontraktach między profesjonalistami spo-
za sektora publicznego i spoza branży finansowej, w obrocie krajowym.
Mamy przy tym na uwadze problemy podmiotów podobnej wielkości
(małych i średnich, a także mikroprzedsiębiorców), a tym samym przed-
siębiorców o zbliżonej sile ekonomicznej perswazji. Dlatego nie są to po-
rady wyłącznie dla wierzyciela albo dłużnika, czyli dla jednej strony sto-
sunku zobowiązaniowego (który powstaje wskutek zawarcia umowy).
Każdy bowiem układając się z kontrahentem działającym w tej samej ska-
li, musi liczyć się z tym, że i on może mieć kłopot z wykonaniem umowy,
podobnie jak powinien zabezpieczyć się przed opóźnieniem czy poku-
są uniknięcia odpowiedzialności, z drugiej strony. Dlatego konstruowa-
nie dobrych umów i zabezpieczanie ich powinno wiązać się z zachowa-
niem równowagi między prawami i obowiązkami wszystkich stron.

                                          Czynności przygotowawcze


T     rzeba też zwrócić uwagę na kilka spraw z pozoru pozaprawnych. Przed
      podpisaniem jakichkolwiek dokumentów warto poznać kondycję kontra-
henta i opinię o nim innych kooperantów. Dobrze jest bowiem unikać firm, któ-
re już mają wyraźne kłopoty finansowe. Jest tak chociażby dlatego, że z ustawy
e-Biblioteka Gazety Prawnej
4
       wynika, iż mają one lub wkrótce mogą mieć obowiązek ogłoszenia upadłości. To
       zaś, szczególnie gdy mamy do czynienia z upadłością likwidacyjną, nie wyklu-
       cza wprawdzie odzyskania przynajmniej części należności, niemniej zawsze po-
       woduje opóźnienia i straty. Tak więc przy umowach opiewających na niewielkie
       kwoty wystarczy spytać o stan przedsiębiorstwa nie tylko przyszłego kontrahen-
       ta, ale i innych przedsiębiorców z nim współpracujących, jeżeli mamy do czynie-
       nia z osobami wpisanymi do gminnych ewidencji działalności gospodarczej (a
       więc także gdy kontraktujemy ze spółkami cywilnymi takich przedsiębiorców).
       Jeśli natomiast umowa ma być zawarty ze spółką handlową (jawną, partnerską,
       komandytową, komandytowo-akcyjną, z ograniczoną odpowiedzialnością lub
       akcyjną), należy zajrzeć do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Są-
       dowym, w którym powinno być dostępne oprócz innych potrzebnych informa-
       cji ostatnie sprawozdanie finansowe spółki. W sprawach większej wagi, gdy pla-
       nowany kontrakt jest wieloletni lub znaczącej wartości, warto o przyszłego part-
       nera zapytać wywiadownię gospodarczą. Niemniej wszystkich tych wyników
       sprawdzenia nie można traktować ani jako pewnika, ani tym bardziej jako gwa-
       rancji sprawnego wykonania umowy (dzieje się tak m.in. dlatego, że kondycja
       przedsiębiorstw zmienia się w czasie, a wszelkie wiadomości z drugiej lub trze-
       ciej ręki zawsze dotyczą przeszłości). Nie oznacza to jednak, że sprawdzać nie
       warto. Po to bowiem, by móc zabezpieczyć umowę, najpierw trzeba dowiedzieć
       się, czy jej wykonanie w ogóle jest prawdopodobne.

    Reprezentacja
       Równie ważna jak rozpoznanie kondycji kontrahenta jest świadomość dobrego
       umocowania stron i do negocjowania, i do samego zawarcia umowy. Nie bez zna-
       czenia jest bowiem dla samej ważności kontraktu, kto z kim go podpisuje. War-
       to więc – zanim się ostatecznie dojdzie z kontrahentem do porozumienia – spraw-
       dzić, czy osoba, która występuje jako reprezentant drugiej strony, rzeczywiście
       jest umocowana do ustalania warunków umowy i do jej podpisania.
       Jednoosobowy przedsiębiorca nie wszystkie dokumenty sygnuje sam (bo i nie
       musi), podobnie jak spółki powinny mieć odpowiednią reprezentację. Gdy wo-
       bec tego właściciel negocjuje i kontraktuje osobiście, to przy firmie wpisanej do
       gminnej ewidencji, rozpoczynając kontakty biznesowe, powinien pokazać lub
       dołączyć do pierwszej umowy zaświadczenie wystawione przez stosowny or-
       gan administracji. Jeśli zaś taki przedsiębiorca działa przez pełnomocnika, to i on
       powinien pokazać dokument pełnomocnictwa, z którego wynika zakres umoco-
       wania.
Umowy w obrocie gospodarczym
                                                                                     5
Spółki osobowe (cywilną i handlowe spółki osobowe, czyli jawną, partnerską, ko-
mandytową i komandytowo-akcyjną) – co do zasady – reprezentują wspólnicy.
Za spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjną) działają
członkowie zarządu. Każdy taki przedsiębiorca może mieć również (i przeważ-
nie ma) pełnomocnika czy pełnomocników, którymi mogą być prokurenci (spe-
cjalni pełnomocnicy do prowadzenia spraw przedsiębiorców wpisanych do KRS).

Pełnomocnictwo

Udzielanie pełnomocnictwa ogólnego do czynności związanych z prowadze-
niem interesów ma sens przede wszystkim wtedy, kiedy mocodawcami są oso-
by wpisane do gminnej ewidencji działalności gospodarczej – prowadzące przed-
siębiorstwo jednoosobowo lub w formie spółki cywilnej. Jedynie bowiem ci biz-
nesmeni nie mogą ustanowić prokury, czyli szerokiego pełnomocnictwa han-
dlowego, dostosowanego do potrzeb obrotu gospodarczego.
Pełnomocnictwo jest jednostronną czynnością prawną o charakterze upoważnia-
jącym. Mocodawca powinien złożyć pełnomocnikowi oświadczenie, że udziela
mu umocowania. W ten sposób pełnomocnik uzyskuje kompetencje do podejmo-
wania czynności ze skutkiem bezpośrednio dla dającego upoważnienie. Ważne
jest przy tym, że dla ważności pełnomocnictwa nie jest wymagane jego przyję-
cie (stąd nawet na pisemnym pełnomocnictwie wystarczy podpis mocodawcy,
a pełnomocnika nie jest potrzebny).
Mocodawca musi mieć zdolność do czynności, do których upoważnia pełnomoc-
nika. Umocowany zaś może legitymować się nawet zdolnością ograniczoną (np.
właściciel trzech restauracji upoważnia swą szesnastoletnią córkę do prowadze-
nia w czasie wakacji jednego z należących do rodziny lokali). Udzielenie pełno-
mocnictwa jest bowiem czynnością opartą na zaufaniu. Z tego samego powodu
może ono być w każdej chwili odwołane. Pełnomocnictwo ogólne może być
udzielone w profesjonalnym obrocie gospodarczym tak samo jak w stosunkach
niemających nic wspólnego z działalnością gospodarczą.
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje czynności zwykłego zarządu. Prawo nie wska-
zuje dokładniej czynności, których wolno dokonywać pełnomocnikowi legitymu-
jącemu się takim umocowaniem. Należy więc rozumieć, że uzyskuje on prawo
do normalnego korzystania z powierzonego mu majątku zgodnie z przeznacze-
niem rzeczy i praw, a tym samym może zawierać w imieniu przedsiębiorcy wszel-
kie umowy z tym związane.
Badając prawidłowość umocowania stron, warto pamiętać, że pełnomocnik nie mo-
że ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników, jeśli nie wynika to z treści peł-
e-Biblioteka Gazety Prawnej
6
       nomocnictwa lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa (np.
       w wypadku zlecenia zleceniobiorca może powierzyć wykonanie przyjętych usług
       osobie trzeciej, jeżeli wynika to z umowy, ze zwyczaju lub kiedy jest do tego zmuszo-
       ny przez okoliczności). Dlatego jeśli mocodawca nie życzy sobie, by pełnomocnik
       ustanawiał dalszych pełnomocników, można to wpisać do treści pełnomocnictwa.
       Gdyby zaś zostało ustanowionych kilku pełnomocników z takim samym zakre-
       sem umocowania, to przy braku odmiennych postanowień każdy mógłby dzia-
       łać samodzielnie. Niemniej ze względu na ochronę interesów mocodawcy obo-
       wiązuje unormowanie, zgodnie z którym pełnomocnik – co do zasady – nie mo-
       że być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy
       (np. nie może w imieniu mocodawcy zawrzeć umowy sprzedaży, w której sam
       jest sprzedawcą). Wyjątkowe są sytuacje, w których co innego wynika z samego
       pełnomocnictwa. Zdarza się też, że ze względu na treść czynności prawnej nie
       wchodzi w grę naruszenie interesów mocodawcy. Tę samą zasadę stosuje się, gdy
       pełnomocnik reprezentuje obie strony.
       Umocowanie do działania w cudzym imieniu w zasadzie wygasa ze śmiercią
       mocodawcy lub pełnomocnika. Jeśli jednak pełnomocnik nieżyjącego przedsię-
       biorcy dokona czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, bę-
       dzie ona ważna. Wyjątek stanowi sytuacja, w której druga strona wiedziała o wy-
       gaśnięciu umocowania lub z łatwością mogła się o tym dowiedzieć.


             Ważne! Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nie-
             ważności udzielone na piśmie. Gdy jednak dla ważności jakiejś
             czynności prawnej potrzebna jest forma szczególna, to i pełno-
             mocnictwo do jej dokonania musi być udzielone tak samo (np.
             zbycie przedsiębiorstwa czy nawet ustanowienie na nim użytkowa-
             nia wymaga formy pisemnej z podpisami poświadczonymi notarial-
             nie, dlatego również pełnomocnictwo do takich czynności musi
             mieć taką formę; sprzedaż nieruchomości nie byłaby natomiast
             skuteczna bez aktu notarialnego, toteż i pełnomocnictwo obejmu-
             jące takie czynności musi być udzielone przed notariuszem).

       W pełnomocnictwie ogólnym zazwyczaj wymienia się możliwie najszerszy za-
       kres działania. Przedsiębiorca, który chce, by pełnomocnik wyręczał go w pro-
       wadzeniu interesów, przeważnie umocowuje go m.in. do reprezentowania jego
       interesów w stosunkach z innymi przedsiębiorcami. Tym samym pełnomocnik
       może za przedsiębiorcę nie tylko zawierać umowy, lecz także windykować na-
       leżności od kontrahentów.
Umowy w obrocie gospodarczym
                                                                                                                                  7

 WZÓR


                                                                                                ...............................
                                                                                                (miejscowość, data)

                                            Pełnomocnictwo ogólne

 .................................................................., przedsiębiorca zarejestrowany w ewidencji
                       (imię i nazwisko)
 działalności gospodarczej w gminie ...........................................................
 pod numerem ............................., działający jednoosobowo pod firmą .........................
 w .................................., o numerze REGON: ...............................................,
 NIP: ............................., zamieszkały w ........................................................................
 ustanawiam .................................................................................................................
                                                                  (imię i nazwisko)
 o numerze PESEL …...................., legitymującego się dowodem osobistym nr ..............,
 o NIP ...........…......., zamieszkałego w ............................... przy ul. ........................
 moim pełnomocnikiem do reprezentowania moich interesów jako przedsiębiorcy.
 Pełnomocnictwo niniejsze może być w każdej chwili odwołane.

                                                                                               ....................………
                                                                                               (podpis mocodawcy)


Jest także ważne, że oprócz pełnomocnictwa ogólnego, udzielonego w zwykłej
formie pisemnej, przedsiębiorca może – w razie potrzeby – udzielić tej samej
osobie lub innej pełnomocnictwa do załatwienia konkretnego rodzaju spraw,
czyli pełnomocnictwa rodzajowego (np. do zawierania umów relatywnie wiel-
kiej wartości w stosunku do obrotów i majątku przedsiębiorstwa). Wolno mu
również umocować pełnomocnika do poszczególnych czynności.

Przykład Dwa pełnomocnictwa
            Jan Iksiński umocował do dokonywania czynności zwykłego zarzą-
            du, polegających na wykonywaniu rutynowych zadań związanych
            z prowadzeniem jego przedsiębiorstwa, Bogusława Igrekowskiego.
            Potrzebne do tego pełnomocnictwo ogólne wystawił w zwykłej for-
            mie pisemnej, jak tego wymaga ustawa. Okazało się jednak, że
            w czasie, który zamierzał spędzić za granicą, miał podpisać umowę
            dotyczącą sprzedaży jednego z lokali należących do jego przedsię-
            biorstwa. Uznał więc, że może to za niego załatwić jego pełnomoc-
            nik Igrekowski. Po to jednak, by było to prawnie skuteczne, musiał
e-Biblioteka Gazety Prawnej
8
                wystawić mu kolejne pełnomocnictwo, tzw. do poszczególnej czyn-
                ności, czyli upoważniające do sprzedaży konkretnego lokalu. Pełno-
                mocnictwo to musiało mieć formę aktu notarialnego, ponieważ czyn-
                ność, której miał dokonać pełnomocnik, może mieć wyłącznie taką
                formę.

       I choć pod treścią każdego pełnomocnictwa musi się podpisać tylko mocodaw-
       ca, to nic nie stoi na przeszkodzie, by opatrzył je podpisem także pełnomocnik.
       Jest to bowiem najlepszy dowód na to, że zgodził się reprezentować mocodaw-
       cę w określonym zakresie. A ponieważ dokument pełnomocnictwa powinien zo-
       stać wręczony umocowanemu, to nie może on tłumaczyć się w stosunkach biz-
       nesowych, że go nie posiada, chociaż wolno mu negocjować i podpisywać umo-
       wy za przedsiębiorcę.
       Warto pamiętać, że jeśliby pełnomocnik zawarł umowę bez umocowania, m.in.
       z przekroczeniem zakresu pełnomocnictwa, to nie byłaby ona bezwzględnie nie-
       ważna (dotyczy to pełnomocników obu stron). Jej ważność zależałaby od po-
       twierdzenia przez tego, w czyim imieniu została zawarta, choć mocodawca mógł-
       by oczywiście odmówić potwierdzenia takiej umowy. Potwierdzenie prowadzi-
       łoby w takiej sytuacji do ważności umowy zawartej bez umocowania, zaś odmo-
       wa – do definitywnej jej bezskuteczności. W tej drugiej sytuacji rzekomy pełno-
       mocnik obowiązany byłby do zwrotu wszystkiego, co otrzymał od drugiej strony
       w wykonaniu umowy. Musiałby też naprawić szkodę, jaką druga strona ponio-
       sła, zawarłszy umowę, nie wiedząc o braku umocowania.
       Dla przedsiębiorców ważne jest także, że gdyby pełnomocnik po wygaśnięciu peł-
       nomocnictwa dokonał w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach
       pierwotnego umocowania, to np. zawarta w takich okolicznościach umowa by-
       łaby co do zasady ważna. Byłoby tak, gdyby kontrahent odwołanego pełnomoc-
       nika nie wiedział o odebraniu temu reprezentantowi drugiej strony pełnomoc-
       nictwa. Gdyby natomiast o wygaśnięciu umocowania wiedział lub z łatwością
       mógł się dowiedzieć, czynność rzekomego pełnomocnika byłaby nieważna. Tym
       bardziej że przepis kodeksu cywilnego regulujący ważność czynności prawnych
       dokonywanych przez byłego pełnomocnika wyraźnie wskazuje na obowiązek
       upewnienia się co do istnienia umocowania i jego zakresu przez osobę wchodzą-
       cą w relacje prawne z pełnomocnikiem.

       Podstawa prawna ■ Art. 98–109, art. 751 ustawy z 23 kwietnia
                            1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93
                            ze zm.).
Umowy w obrocie gospodarczym
                                                                                    9
Prokura

Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa handlowego, którego mo-
że udzielić przedsiębiorca podlegający wpisowi do rejestru przedsiębiorców.
Obejmuje ona umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych
z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokury może zatem udzielić każda spółka
handlowa – zarówno osobowa, jak i kapitałowa, o ile nie znajduje się w stanie li-
kwidacji. Nie może natomiast mieć prokurenta ani jednoosobowy przedsiębior-
ca wpisany do gminnej ewidencji działalności gospodarczej, ani spółka cywilna
takich osób fizycznych-przedsiębiorców (i nie tylko dlatego, że ta ostatnia sama
nie jest przedsiębiorcą, a jedynie umową przedsiębiorców). Stało się tak przez
przeoczenie ustawodawcze. Włączając przepisy dotyczące prokury do kodeksu
cywilnego, legislatorzy planowali bowiem zmianę polegającą na wprowadze-
niu do KRS wszystkich przedsiębiorców. Nigdy to jednak nie nastąpiło, a przed-
siębiorcom wpisywanym do gminnej ewidencji pozostało tylko ustanawianie
zwykłych pełnomocników, nie prokurentów.
W osobowych spółkach handlowych ustanowienie prokury wymaga zgody
wszystkich wspólników mających prawo do ich reprezentacji. W kapitałowych
natomiast – akceptacji zarządu spółki (chyba że umowa spółki przewiduje inne
uregulowanie tej kwestii).


          Ważne! Prokurentem może zostać tylko osoba fizyczna mająca
          pełną zdolność do czynności prawnych. Konieczne jest tu bo-
          wiem osobiste zaufanie mocodawcy wobec prokurenta. W spół-
          kach kapitałowych pewnym ograniczeniem jest również to, że
          prokurentami nie powinni być członkowie ich władz – w spółkach
          z ograniczoną odpowiedzialnością prokurentem nie wolno zostać
          członkowi rady nadzorczej ani komisji rewizyjnej (niemniej może
          nim być każdy wspólnik), a w spółkach akcyjnych wyłączony jest
          członek rady nadzorczej.


Każdy przedsiębiorca rejestrowy może mieć kilku prokurentów. Dane każdego
takiego pełnomocnika ujawniane są w dziale drugim akt rejestrowych spółki.
Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać także jej rodzaj, a w przypad-
ku łącznej – także sposób jej wykonywania. Również każdorazowa zmiana do-
tycząca prokury i prokurentów, a więc również odwołanie ich, wymaga zgłosze-
nia do rejestru przedsiębiorców. Niemniej tego rodzaju wpisy mają charakter je-
dynie deklaratoryjny. Oznacza to, że i bez nich prokura jest ważna i skuteczna
e-Biblioteka Gazety Prawnej
10
        (tzn. prokurent został powołany i może dokonywać wszelkich czynności w imie-
        niu spółki), a po odwołaniu prokurent nie ma prawa reprezentować swego daw-
        nego mocodawcy. Jawność danych rejestrowych powoduje jednak domniemanie
        istnienia wpisanej prokury. To zaś ma znaczenie dla ważności umów zawartych
        przez ujawnionego prokurenta. Wpis służy kontrahentom także w ten sposób, że
        mogą oni zapoznać się ze sposobem reprezentacji spółki. Ważne jest też, że pro-
        kury nie wolno ograniczyć wobec osób trzecich. Nawet jeżeli zakres działania
        prokurenta spółka aktem wewnętrznym ograniczyła do określonych działań, to
        przekroczenie tych kompetencji przy dokonywaniu czynności z osobą trzecią
        (np. zawarcie w imieniu spółki umowy) nie będzie skutkować jej nieważnością.
        I to nawet wtedy, kiedy kontrahent wiedział o ograniczeniu.
        Prokura może być samoistna. Wówczas prokurentowi przysługuje prawo do sa-
        modzielnej reprezentacji. W przypadku prokury łącznej do skutecznego wystę-
        powania w imieniu mocodawcy konieczne jest natomiast współdziałanie proku-
        renta z określoną liczbą innych prokurentów. Jeśli zaś spółka ma ustanowioną
        reprezentację mieszaną, to w jej imieniu działa prokurent ze wspólnikiem lub
        wspólnikami (w spółce osobowej) lub z członkiem albo członkami zarządu (w
        spółce kapitałowej). Prokura łączna to udzielona kilku osobom do wspólnego
        działania.


             Ważne! Przestrzeganie dobrego oznaczenia kontraktujących
             stron i osób je reprezentujących jest niezmiernie ważne, ponie-
             waż dokonanie czynności prawnej przez jednego prokurenta na
             przykład przy ustanowionej prokurze łącznej spowoduje nieważ-
             ność takiej czynności.



        Prokura oddziałowa to taka, która jest ograniczona do możliwości prowadzenia
        spraw wpisanych do rejestru jako zakres działalności oddziału przedsiębiorstwa.
        Prokurent, zawierając umowę, składa pod nią podpis zgodny ze wzorem znajdu-
        jącym się w aktach rejestrowych przedsiębiorcy. I jeśli z treści dokumentu (np.
        jego nagłówka) nie wynika, w jakim charakterze reprezentant spółki działa, to
        potrzebny jest również dopisek mówiący, że podpis złożył prokurent.
        Trzeba również pamiętać, że przyjęcie oświadczenia woli skierowanego do spółki
        przez jednego tylko spośród kilku ustanowionych prokurentów byłoby skuteczne.
        Prokurent ma kompetencje nie tylko do zawierania i wypowiadania w imieniu
        spółki umów. Wolno mu poza tym udzielać i odwoływać poręczenia oraz pełno-
        mocnictwa. Nie może natomiast udzielać dalszej prokury.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
                      pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.

Contenu connexe

Plus de epartnerzy.com

Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...
Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...
Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...
epartnerzy.com
 
Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebook
Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebookWenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebook
Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebook
epartnerzy.com
 
W imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebook
W imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebookW imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebook
W imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebook
epartnerzy.com
 
Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebook
Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebookKiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebook
Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebook
epartnerzy.com
 
Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebook
Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebookZrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebook
Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebook
epartnerzy.com
 
Chiny powrót olbrzyma - ebook
Chiny powrót olbrzyma - ebookChiny powrót olbrzyma - ebook
Chiny powrót olbrzyma - ebook
epartnerzy.com
 

Plus de epartnerzy.com (20)

Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...
Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...
Historia literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans (okres usamo...
 
Historia Zimbabwe - ebook
Historia Zimbabwe - ebookHistoria Zimbabwe - ebook
Historia Zimbabwe - ebook
 
Afrykańskie państwo Kilindich w XVIII i XIX wieku - ebook
Afrykańskie państwo Kilindich w XVIII i XIX wieku - ebookAfrykańskie państwo Kilindich w XVIII i XIX wieku - ebook
Afrykańskie państwo Kilindich w XVIII i XIX wieku - ebook
 
Polacy w Nigerii. Tom IV - ebook
Polacy w Nigerii. Tom IV - ebookPolacy w Nigerii. Tom IV - ebook
Polacy w Nigerii. Tom IV - ebook
 
Polacy w Nigerii. Tom III - ebook
Polacy w Nigerii. Tom III - ebookPolacy w Nigerii. Tom III - ebook
Polacy w Nigerii. Tom III - ebook
 
Polacy w Nigerii. Tom I - ebook
Polacy w Nigerii. Tom I - ebookPolacy w Nigerii. Tom I - ebook
Polacy w Nigerii. Tom I - ebook
 
Dlaczego przestałem być Żydem. Spojrzenie Izraelczyka - ebook
Dlaczego przestałem być Żydem. Spojrzenie Izraelczyka - ebookDlaczego przestałem być Żydem. Spojrzenie Izraelczyka - ebook
Dlaczego przestałem być Żydem. Spojrzenie Izraelczyka - ebook
 
Historia literatury południowoafrykańskiej literatura afrikaans (XVII-XIX WIE...
Historia literatury południowoafrykańskiej literatura afrikaans (XVII-XIX WIE...Historia literatury południowoafrykańskiej literatura afrikaans (XVII-XIX WIE...
Historia literatury południowoafrykańskiej literatura afrikaans (XVII-XIX WIE...
 
Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebook
Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebookWenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebook
Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej - ebook
 
W imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebook
W imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebookW imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebook
W imię Tory. Żydzi przeciwko syjonizmowi - ebook
 
Afrykański wygnaniec. Tożsamość a prawa człowieka. - ebook
Afrykański wygnaniec. Tożsamość a prawa człowieka. - ebookAfrykański wygnaniec. Tożsamość a prawa człowieka. - ebook
Afrykański wygnaniec. Tożsamość a prawa człowieka. - ebook
 
Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebook
Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebookKiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebook
Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski - ebook
 
Hotel na rozdrożu - ebook
Hotel na rozdrożu - ebookHotel na rozdrożu - ebook
Hotel na rozdrożu - ebook
 
Mała Garbo - ebook
Mała Garbo - ebookMała Garbo - ebook
Mała Garbo - ebook
 
Prawno-finansowe aspekty polityki spójności i rozwoju regionalnego - ebook
Prawno-finansowe aspekty polityki spójności i rozwoju regionalnego - ebookPrawno-finansowe aspekty polityki spójności i rozwoju regionalnego - ebook
Prawno-finansowe aspekty polityki spójności i rozwoju regionalnego - ebook
 
Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebook
Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebookZrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebook
Zrozumieć Indonezję. Nowy Ład generała Suharto - ebook
 
Miki i myszy. Walt Disney i film rysunkowy w przedwojennej Polsce - ebook
Miki i myszy. Walt Disney i film rysunkowy w przedwojennej Polsce - ebookMiki i myszy. Walt Disney i film rysunkowy w przedwojennej Polsce - ebook
Miki i myszy. Walt Disney i film rysunkowy w przedwojennej Polsce - ebook
 
Chiny powrót olbrzyma - ebook
Chiny powrót olbrzyma - ebookChiny powrót olbrzyma - ebook
Chiny powrót olbrzyma - ebook
 
Wiedeń 1913 - ebook
Wiedeń 1913 - ebookWiedeń 1913 - ebook
Wiedeń 1913 - ebook
 
Kobiety Afryki - obyczaje, tradycje, obrzędy, rytuały - ebook
Kobiety Afryki - obyczaje, tradycje, obrzędy, rytuały - ebookKobiety Afryki - obyczaje, tradycje, obrzędy, rytuały - ebook
Kobiety Afryki - obyczaje, tradycje, obrzędy, rytuały - ebook
 

Umowy w obrocie gospodarczym zawieranie i zabezpieczanie - ebook

  • 1. e e-Poradnik Prawo Prawo Prawo Prawo Prawo Umowy w obrocie gospodarczym zawieranie i zabezpieczanie • Kontraktowanie – czynności przygotowawcze, reprezentacja, umowa przedwstępna • Zabezpieczenia – zadatek, odsetki, kary umowne, zastaw, hipoteka, dobrowolne poddanie się egzekucji, weksel • Umowy – sprzedaż, dzieło, roboty budowlane, dzierżawa
  • 2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.
  • 3. SPIS TREŚCI Kontraktowanie .............................................. 3 Wykaz wzorów Czynności przygotowawcze .......................... 3 Pełnomocnictwo ogólne ................................ 7 Reprezentacja .................................................. 4 Udzielenie prokury samoistnej.................... 11 Pełnomocnictwo ..............................................5 Przedwstępna umowa sprzedaży Prokura ............................................................ 9 nieruchomości Zasady kontraktowania ................................ 11 (projekt aktu notarialnego) .................. 19–21 Dochodzenie do kontraktu ........................ 13 Umowa ramowa...................................... 22–23 Umowa przedwstępna ................................ 14 Dwie klauzule umowne ustalające odsetki Umowa ramowa ............................................ 21 (kapitałowe i za opóźnienie) ...................... 28 Wzorce umów .............................................. 23 Fragment umowy mówiący o karach umownych, które mogą należeć się Zabezpieczenia .............................................. 25 obydwu stronom............................................ 33 Zadatek .......................................................... 25 Umowa o ustanowienie zastawu Odsetki .......................................................... 27 rejestrowego na zbiorze rzeczy ruchomych Kary umowne ................................................ 30 i praw stanowiących całość gospodarczą, Zastaw zwykły i zastaw rejestrowy ............ 34 choćby jego skład był zmienny (projekt Hipoteka ........................................................ 43 aktu notarialnego) .................................. 38–40 Poręczenie ...................................................... 50 Umowa o ustanowienie hipoteki Dobrowolne poddanie się egzekucji .......... 54 (projekt aktu notarialnego) .................. 48–49 Przewłaszczenie Umowa poręczenia ...................................... 52 na zabezpieczenie.......................................... 55 Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie Weksel ............................................................ 60 (projekt aktu notarialnego) .................. 57–59 Zastrzeżenie własności Deklaracja wekslowa sprzedanej rzeczy .......................................... 69 (do weksla in blanco) .................................. 63 Gwarancja bankowa...................................... 71 Dwa weksle – własny i trasowany .............. 67 Rachunek powierniczy ................................ 73 Klauzula zastrzegająca własność sprzedanej rzeczy .......................................... 69 Umowy ............................................................ 75 Umowa sprzedaży .................................. 82–83 Umowa sprzedaży ........................................ 75 Umowa o prace projektowe Umowa o dzieło ............................................ 83 (umowa o dzieło).................................... 87–88 Umowa o roboty budowlane ...................... 89 Umowa o roboty budowlane .............. 96–97 Umowa dzierżawy ........................................ 98 Umowa dzierżawy .............................. 101–102 Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel. 22 530 40 40; www.dziennik.pl, www.gazetaprawna.pl, www.forsal.pl Redaktor naczelny Dziennika Gazety Prawnej: Tomasz Wróblewski Redaktorzy merytoryczni: Dobromiła Niedzielska-Jakubczyk, Teresa Siudem DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40 tel. 22 761 30 30, 0 801 62 66 66; e-mail: bok@infor.pl © Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN 978-83-61957-68-3 Wydanie I/2011, maj 2011 r.
  • 4. Zawieranie i zabezpieczanie umów w obrocie gospodarczym Kontraktowanie Zawieranie umów w obrocie gospodarczym, czyli między przedsiębior- cami, dotyczy układania relacji między podmiotami prowadzącymi przed- siębiorstwa (bez mieszania w to konsumentów). I choć mogą być oni zor- ganizowani w każdej dopuszczonej przez prawo formie, wolno im prowa- dzić firmy dowolnej wielkości, to ograniczamy się do pokazania metod zabezpieczania interesów w kontraktach między profesjonalistami spo- za sektora publicznego i spoza branży finansowej, w obrocie krajowym. Mamy przy tym na uwadze problemy podmiotów podobnej wielkości (małych i średnich, a także mikroprzedsiębiorców), a tym samym przed- siębiorców o zbliżonej sile ekonomicznej perswazji. Dlatego nie są to po- rady wyłącznie dla wierzyciela albo dłużnika, czyli dla jednej strony sto- sunku zobowiązaniowego (który powstaje wskutek zawarcia umowy). Każdy bowiem układając się z kontrahentem działającym w tej samej ska- li, musi liczyć się z tym, że i on może mieć kłopot z wykonaniem umowy, podobnie jak powinien zabezpieczyć się przed opóźnieniem czy poku- są uniknięcia odpowiedzialności, z drugiej strony. Dlatego konstruowa- nie dobrych umów i zabezpieczanie ich powinno wiązać się z zachowa- niem równowagi między prawami i obowiązkami wszystkich stron. Czynności przygotowawcze T rzeba też zwrócić uwagę na kilka spraw z pozoru pozaprawnych. Przed podpisaniem jakichkolwiek dokumentów warto poznać kondycję kontra- henta i opinię o nim innych kooperantów. Dobrze jest bowiem unikać firm, któ- re już mają wyraźne kłopoty finansowe. Jest tak chociażby dlatego, że z ustawy
  • 5. e-Biblioteka Gazety Prawnej 4 wynika, iż mają one lub wkrótce mogą mieć obowiązek ogłoszenia upadłości. To zaś, szczególnie gdy mamy do czynienia z upadłością likwidacyjną, nie wyklu- cza wprawdzie odzyskania przynajmniej części należności, niemniej zawsze po- woduje opóźnienia i straty. Tak więc przy umowach opiewających na niewielkie kwoty wystarczy spytać o stan przedsiębiorstwa nie tylko przyszłego kontrahen- ta, ale i innych przedsiębiorców z nim współpracujących, jeżeli mamy do czynie- nia z osobami wpisanymi do gminnych ewidencji działalności gospodarczej (a więc także gdy kontraktujemy ze spółkami cywilnymi takich przedsiębiorców). Jeśli natomiast umowa ma być zawarty ze spółką handlową (jawną, partnerską, komandytową, komandytowo-akcyjną, z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną), należy zajrzeć do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Są- dowym, w którym powinno być dostępne oprócz innych potrzebnych informa- cji ostatnie sprawozdanie finansowe spółki. W sprawach większej wagi, gdy pla- nowany kontrakt jest wieloletni lub znaczącej wartości, warto o przyszłego part- nera zapytać wywiadownię gospodarczą. Niemniej wszystkich tych wyników sprawdzenia nie można traktować ani jako pewnika, ani tym bardziej jako gwa- rancji sprawnego wykonania umowy (dzieje się tak m.in. dlatego, że kondycja przedsiębiorstw zmienia się w czasie, a wszelkie wiadomości z drugiej lub trze- ciej ręki zawsze dotyczą przeszłości). Nie oznacza to jednak, że sprawdzać nie warto. Po to bowiem, by móc zabezpieczyć umowę, najpierw trzeba dowiedzieć się, czy jej wykonanie w ogóle jest prawdopodobne. Reprezentacja Równie ważna jak rozpoznanie kondycji kontrahenta jest świadomość dobrego umocowania stron i do negocjowania, i do samego zawarcia umowy. Nie bez zna- czenia jest bowiem dla samej ważności kontraktu, kto z kim go podpisuje. War- to więc – zanim się ostatecznie dojdzie z kontrahentem do porozumienia – spraw- dzić, czy osoba, która występuje jako reprezentant drugiej strony, rzeczywiście jest umocowana do ustalania warunków umowy i do jej podpisania. Jednoosobowy przedsiębiorca nie wszystkie dokumenty sygnuje sam (bo i nie musi), podobnie jak spółki powinny mieć odpowiednią reprezentację. Gdy wo- bec tego właściciel negocjuje i kontraktuje osobiście, to przy firmie wpisanej do gminnej ewidencji, rozpoczynając kontakty biznesowe, powinien pokazać lub dołączyć do pierwszej umowy zaświadczenie wystawione przez stosowny or- gan administracji. Jeśli zaś taki przedsiębiorca działa przez pełnomocnika, to i on powinien pokazać dokument pełnomocnictwa, z którego wynika zakres umoco- wania.
  • 6. Umowy w obrocie gospodarczym 5 Spółki osobowe (cywilną i handlowe spółki osobowe, czyli jawną, partnerską, ko- mandytową i komandytowo-akcyjną) – co do zasady – reprezentują wspólnicy. Za spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjną) działają członkowie zarządu. Każdy taki przedsiębiorca może mieć również (i przeważ- nie ma) pełnomocnika czy pełnomocników, którymi mogą być prokurenci (spe- cjalni pełnomocnicy do prowadzenia spraw przedsiębiorców wpisanych do KRS). Pełnomocnictwo Udzielanie pełnomocnictwa ogólnego do czynności związanych z prowadze- niem interesów ma sens przede wszystkim wtedy, kiedy mocodawcami są oso- by wpisane do gminnej ewidencji działalności gospodarczej – prowadzące przed- siębiorstwo jednoosobowo lub w formie spółki cywilnej. Jedynie bowiem ci biz- nesmeni nie mogą ustanowić prokury, czyli szerokiego pełnomocnictwa han- dlowego, dostosowanego do potrzeb obrotu gospodarczego. Pełnomocnictwo jest jednostronną czynnością prawną o charakterze upoważnia- jącym. Mocodawca powinien złożyć pełnomocnikowi oświadczenie, że udziela mu umocowania. W ten sposób pełnomocnik uzyskuje kompetencje do podejmo- wania czynności ze skutkiem bezpośrednio dla dającego upoważnienie. Ważne jest przy tym, że dla ważności pełnomocnictwa nie jest wymagane jego przyję- cie (stąd nawet na pisemnym pełnomocnictwie wystarczy podpis mocodawcy, a pełnomocnika nie jest potrzebny). Mocodawca musi mieć zdolność do czynności, do których upoważnia pełnomoc- nika. Umocowany zaś może legitymować się nawet zdolnością ograniczoną (np. właściciel trzech restauracji upoważnia swą szesnastoletnią córkę do prowadze- nia w czasie wakacji jednego z należących do rodziny lokali). Udzielenie pełno- mocnictwa jest bowiem czynnością opartą na zaufaniu. Z tego samego powodu może ono być w każdej chwili odwołane. Pełnomocnictwo ogólne może być udzielone w profesjonalnym obrocie gospodarczym tak samo jak w stosunkach niemających nic wspólnego z działalnością gospodarczą. Pełnomocnictwo ogólne obejmuje czynności zwykłego zarządu. Prawo nie wska- zuje dokładniej czynności, których wolno dokonywać pełnomocnikowi legitymu- jącemu się takim umocowaniem. Należy więc rozumieć, że uzyskuje on prawo do normalnego korzystania z powierzonego mu majątku zgodnie z przeznacze- niem rzeczy i praw, a tym samym może zawierać w imieniu przedsiębiorcy wszel- kie umowy z tym związane. Badając prawidłowość umocowania stron, warto pamiętać, że pełnomocnik nie mo- że ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników, jeśli nie wynika to z treści peł-
  • 7. e-Biblioteka Gazety Prawnej 6 nomocnictwa lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa (np. w wypadku zlecenia zleceniobiorca może powierzyć wykonanie przyjętych usług osobie trzeciej, jeżeli wynika to z umowy, ze zwyczaju lub kiedy jest do tego zmuszo- ny przez okoliczności). Dlatego jeśli mocodawca nie życzy sobie, by pełnomocnik ustanawiał dalszych pełnomocników, można to wpisać do treści pełnomocnictwa. Gdyby zaś zostało ustanowionych kilku pełnomocników z takim samym zakre- sem umocowania, to przy braku odmiennych postanowień każdy mógłby dzia- łać samodzielnie. Niemniej ze względu na ochronę interesów mocodawcy obo- wiązuje unormowanie, zgodnie z którym pełnomocnik – co do zasady – nie mo- że być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy (np. nie może w imieniu mocodawcy zawrzeć umowy sprzedaży, w której sam jest sprzedawcą). Wyjątkowe są sytuacje, w których co innego wynika z samego pełnomocnictwa. Zdarza się też, że ze względu na treść czynności prawnej nie wchodzi w grę naruszenie interesów mocodawcy. Tę samą zasadę stosuje się, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony. Umocowanie do działania w cudzym imieniu w zasadzie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika. Jeśli jednak pełnomocnik nieżyjącego przedsię- biorcy dokona czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, bę- dzie ona ważna. Wyjątek stanowi sytuacja, w której druga strona wiedziała o wy- gaśnięciu umocowania lub z łatwością mogła się o tym dowiedzieć. Ważne! Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nie- ważności udzielone na piśmie. Gdy jednak dla ważności jakiejś czynności prawnej potrzebna jest forma szczególna, to i pełno- mocnictwo do jej dokonania musi być udzielone tak samo (np. zbycie przedsiębiorstwa czy nawet ustanowienie na nim użytkowa- nia wymaga formy pisemnej z podpisami poświadczonymi notarial- nie, dlatego również pełnomocnictwo do takich czynności musi mieć taką formę; sprzedaż nieruchomości nie byłaby natomiast skuteczna bez aktu notarialnego, toteż i pełnomocnictwo obejmu- jące takie czynności musi być udzielone przed notariuszem). W pełnomocnictwie ogólnym zazwyczaj wymienia się możliwie najszerszy za- kres działania. Przedsiębiorca, który chce, by pełnomocnik wyręczał go w pro- wadzeniu interesów, przeważnie umocowuje go m.in. do reprezentowania jego interesów w stosunkach z innymi przedsiębiorcami. Tym samym pełnomocnik może za przedsiębiorcę nie tylko zawierać umowy, lecz także windykować na- leżności od kontrahentów.
  • 8. Umowy w obrocie gospodarczym 7 WZÓR ............................... (miejscowość, data) Pełnomocnictwo ogólne .................................................................., przedsiębiorca zarejestrowany w ewidencji (imię i nazwisko) działalności gospodarczej w gminie ........................................................... pod numerem ............................., działający jednoosobowo pod firmą ......................... w .................................., o numerze REGON: ..............................................., NIP: ............................., zamieszkały w ........................................................................ ustanawiam ................................................................................................................. (imię i nazwisko) o numerze PESEL …...................., legitymującego się dowodem osobistym nr .............., o NIP ...........…......., zamieszkałego w ............................... przy ul. ........................ moim pełnomocnikiem do reprezentowania moich interesów jako przedsiębiorcy. Pełnomocnictwo niniejsze może być w każdej chwili odwołane. ....................……… (podpis mocodawcy) Jest także ważne, że oprócz pełnomocnictwa ogólnego, udzielonego w zwykłej formie pisemnej, przedsiębiorca może – w razie potrzeby – udzielić tej samej osobie lub innej pełnomocnictwa do załatwienia konkretnego rodzaju spraw, czyli pełnomocnictwa rodzajowego (np. do zawierania umów relatywnie wiel- kiej wartości w stosunku do obrotów i majątku przedsiębiorstwa). Wolno mu również umocować pełnomocnika do poszczególnych czynności. Przykład Dwa pełnomocnictwa Jan Iksiński umocował do dokonywania czynności zwykłego zarzą- du, polegających na wykonywaniu rutynowych zadań związanych z prowadzeniem jego przedsiębiorstwa, Bogusława Igrekowskiego. Potrzebne do tego pełnomocnictwo ogólne wystawił w zwykłej for- mie pisemnej, jak tego wymaga ustawa. Okazało się jednak, że w czasie, który zamierzał spędzić za granicą, miał podpisać umowę dotyczącą sprzedaży jednego z lokali należących do jego przedsię- biorstwa. Uznał więc, że może to za niego załatwić jego pełnomoc- nik Igrekowski. Po to jednak, by było to prawnie skuteczne, musiał
  • 9. e-Biblioteka Gazety Prawnej 8 wystawić mu kolejne pełnomocnictwo, tzw. do poszczególnej czyn- ności, czyli upoważniające do sprzedaży konkretnego lokalu. Pełno- mocnictwo to musiało mieć formę aktu notarialnego, ponieważ czyn- ność, której miał dokonać pełnomocnik, może mieć wyłącznie taką formę. I choć pod treścią każdego pełnomocnictwa musi się podpisać tylko mocodaw- ca, to nic nie stoi na przeszkodzie, by opatrzył je podpisem także pełnomocnik. Jest to bowiem najlepszy dowód na to, że zgodził się reprezentować mocodaw- cę w określonym zakresie. A ponieważ dokument pełnomocnictwa powinien zo- stać wręczony umocowanemu, to nie może on tłumaczyć się w stosunkach biz- nesowych, że go nie posiada, chociaż wolno mu negocjować i podpisywać umo- wy za przedsiębiorcę. Warto pamiętać, że jeśliby pełnomocnik zawarł umowę bez umocowania, m.in. z przekroczeniem zakresu pełnomocnictwa, to nie byłaby ona bezwzględnie nie- ważna (dotyczy to pełnomocników obu stron). Jej ważność zależałaby od po- twierdzenia przez tego, w czyim imieniu została zawarta, choć mocodawca mógł- by oczywiście odmówić potwierdzenia takiej umowy. Potwierdzenie prowadzi- łoby w takiej sytuacji do ważności umowy zawartej bez umocowania, zaś odmo- wa – do definitywnej jej bezskuteczności. W tej drugiej sytuacji rzekomy pełno- mocnik obowiązany byłby do zwrotu wszystkiego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy. Musiałby też naprawić szkodę, jaką druga strona ponio- sła, zawarłszy umowę, nie wiedząc o braku umocowania. Dla przedsiębiorców ważne jest także, że gdyby pełnomocnik po wygaśnięciu peł- nomocnictwa dokonał w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, to np. zawarta w takich okolicznościach umowa by- łaby co do zasady ważna. Byłoby tak, gdyby kontrahent odwołanego pełnomoc- nika nie wiedział o odebraniu temu reprezentantowi drugiej strony pełnomoc- nictwa. Gdyby natomiast o wygaśnięciu umocowania wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć, czynność rzekomego pełnomocnika byłaby nieważna. Tym bardziej że przepis kodeksu cywilnego regulujący ważność czynności prawnych dokonywanych przez byłego pełnomocnika wyraźnie wskazuje na obowiązek upewnienia się co do istnienia umocowania i jego zakresu przez osobę wchodzą- cą w relacje prawne z pełnomocnikiem. Podstawa prawna ■ Art. 98–109, art. 751 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).
  • 10. Umowy w obrocie gospodarczym 9 Prokura Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa handlowego, którego mo- że udzielić przedsiębiorca podlegający wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Obejmuje ona umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokury może zatem udzielić każda spółka handlowa – zarówno osobowa, jak i kapitałowa, o ile nie znajduje się w stanie li- kwidacji. Nie może natomiast mieć prokurenta ani jednoosobowy przedsiębior- ca wpisany do gminnej ewidencji działalności gospodarczej, ani spółka cywilna takich osób fizycznych-przedsiębiorców (i nie tylko dlatego, że ta ostatnia sama nie jest przedsiębiorcą, a jedynie umową przedsiębiorców). Stało się tak przez przeoczenie ustawodawcze. Włączając przepisy dotyczące prokury do kodeksu cywilnego, legislatorzy planowali bowiem zmianę polegającą na wprowadze- niu do KRS wszystkich przedsiębiorców. Nigdy to jednak nie nastąpiło, a przed- siębiorcom wpisywanym do gminnej ewidencji pozostało tylko ustanawianie zwykłych pełnomocników, nie prokurentów. W osobowych spółkach handlowych ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo do ich reprezentacji. W kapitałowych natomiast – akceptacji zarządu spółki (chyba że umowa spółki przewiduje inne uregulowanie tej kwestii). Ważne! Prokurentem może zostać tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Konieczne jest tu bo- wiem osobiste zaufanie mocodawcy wobec prokurenta. W spół- kach kapitałowych pewnym ograniczeniem jest również to, że prokurentami nie powinni być członkowie ich władz – w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością prokurentem nie wolno zostać członkowi rady nadzorczej ani komisji rewizyjnej (niemniej może nim być każdy wspólnik), a w spółkach akcyjnych wyłączony jest członek rady nadzorczej. Każdy przedsiębiorca rejestrowy może mieć kilku prokurentów. Dane każdego takiego pełnomocnika ujawniane są w dziale drugim akt rejestrowych spółki. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać także jej rodzaj, a w przypad- ku łącznej – także sposób jej wykonywania. Również każdorazowa zmiana do- tycząca prokury i prokurentów, a więc również odwołanie ich, wymaga zgłosze- nia do rejestru przedsiębiorców. Niemniej tego rodzaju wpisy mają charakter je- dynie deklaratoryjny. Oznacza to, że i bez nich prokura jest ważna i skuteczna
  • 11. e-Biblioteka Gazety Prawnej 10 (tzn. prokurent został powołany i może dokonywać wszelkich czynności w imie- niu spółki), a po odwołaniu prokurent nie ma prawa reprezentować swego daw- nego mocodawcy. Jawność danych rejestrowych powoduje jednak domniemanie istnienia wpisanej prokury. To zaś ma znaczenie dla ważności umów zawartych przez ujawnionego prokurenta. Wpis służy kontrahentom także w ten sposób, że mogą oni zapoznać się ze sposobem reprezentacji spółki. Ważne jest też, że pro- kury nie wolno ograniczyć wobec osób trzecich. Nawet jeżeli zakres działania prokurenta spółka aktem wewnętrznym ograniczyła do określonych działań, to przekroczenie tych kompetencji przy dokonywaniu czynności z osobą trzecią (np. zawarcie w imieniu spółki umowy) nie będzie skutkować jej nieważnością. I to nawet wtedy, kiedy kontrahent wiedział o ograniczeniu. Prokura może być samoistna. Wówczas prokurentowi przysługuje prawo do sa- modzielnej reprezentacji. W przypadku prokury łącznej do skutecznego wystę- powania w imieniu mocodawcy konieczne jest natomiast współdziałanie proku- renta z określoną liczbą innych prokurentów. Jeśli zaś spółka ma ustanowioną reprezentację mieszaną, to w jej imieniu działa prokurent ze wspólnikiem lub wspólnikami (w spółce osobowej) lub z członkiem albo członkami zarządu (w spółce kapitałowej). Prokura łączna to udzielona kilku osobom do wspólnego działania. Ważne! Przestrzeganie dobrego oznaczenia kontraktujących stron i osób je reprezentujących jest niezmiernie ważne, ponie- waż dokonanie czynności prawnej przez jednego prokurenta na przykład przy ustanowionej prokurze łącznej spowoduje nieważ- ność takiej czynności. Prokura oddziałowa to taka, która jest ograniczona do możliwości prowadzenia spraw wpisanych do rejestru jako zakres działalności oddziału przedsiębiorstwa. Prokurent, zawierając umowę, składa pod nią podpis zgodny ze wzorem znajdu- jącym się w aktach rejestrowych przedsiębiorcy. I jeśli z treści dokumentu (np. jego nagłówka) nie wynika, w jakim charakterze reprezentant spółki działa, to potrzebny jest również dopisek mówiący, że podpis złożył prokurent. Trzeba również pamiętać, że przyjęcie oświadczenia woli skierowanego do spółki przez jednego tylko spośród kilku ustanowionych prokurentów byłoby skuteczne. Prokurent ma kompetencje nie tylko do zawierania i wypowiadania w imieniu spółki umów. Wolno mu poza tym udzielać i odwoływać poręczenia oraz pełno- mocnictwa. Nie może natomiast udzielać dalszej prokury.
  • 12. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.