2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .

4. Przygotowały:
Magdalena Golińska
Ewa Karaś
Druk: Drukarnia VIVA
Copyright by Infornext.pl
ISBN: 978-83-61722-03-8
Wydane przez Infornext Sp. z o.o.
ul. Okopowa 58/72
01–042 Warszawa
www.wieszjak.pl

5. Od Redakcji
Od Redakcji
Poradnik kompletny „Urlopy” składa się z trzech części. W pierwszej
omówiono urlop wypoczynkowy, w tym m.in. jego wymiar, zmianę ter-
minu, świadczenia urlopowe oraz urlop na żądanie. W drugiej części
wskazano podmioty uprawnione do urlopu macierzyńskiego, opisano
ochronę pracownika przebywającego na tym urlopie oraz jego sytuację
po powrocie z urlopu macierzyńskiego. Ponadto w części tej przedsta-
wiono podmioty uprawnione do urlopu wychowawczego, wskazano,
na jaki czas pracodawca może udzielić tego typu urlopu i czy pracow-
nik przebywający na urlopie wychowawczym może wykonywać inną
pracę. W ostatniej części omówiono rodzaje urlopów okolicznościo-
wych. Mamy nadzieję, że duża liczba przykładów oraz przystępny ję-
zyk pozwolą Państwu na zrozumienie opisanej tematyki, a umieszczo-
ne na końcu poradnika tabele z wymiarami urlopów i wzory wniosków
urlopowych okażą się przydatne.
Autorami publikacji są ekspert oraz redaktor portalu poradniczego
Wieszjak.pl. Jeśli będziecie Państwo chcieli poznać odpowiedzi na
nurtujące Was pytania związane z różnymi dziedzinami prawa, zapra-
szamy do odwiedzenia naszych serwisów.
www.wieszjak.pl
Życzę miłej lektury
Izabela Dorf
Redaktor Naczelna
portalu Wieszjak.pl
3

7. Spis treści
Urlop wypoczynkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1. Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . 7
1.1. Plan urlopów – kiedy jest ustalany i czy u każdego pracodawcy 7
1.2. Jak złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy . . . . . . . . . . . . . . 9
1.3. Pracownik jest chroniony na urlopie wypoczynkowym
przed zwolnieniem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.4. Czy na urlopie wypoczynkowym można pracować . . . . . . . . 12
1.5. Urlop wypoczynkowy przy dwóch pracach . . . . . . . . . . . . . . 14
1.6. Urlop przy różnych wymiarach czasu pracy . . . . . . . . . . . . . 15
1.7. Urlop wypoczynkowy pracownika zatrudnionego
na niepełnym etacie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1.8. Czy pracownik młodociany ma prawo do urlopu . . . . . . . . . 18
1.9. Na jaki urlop wypoczynkowy może liczyć pracownik
tymczasowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
1.10. Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia . . . . . . . . . . 22
1.11. Kiedy przedawnia się prawo do urlopu wypoczynkowego . . . 24
1.12. Niewykorzystany urlop wypoczynkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2. Wymiar urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
2.1. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
2.2. Jak zlicza się staż urlopowy pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . 29
2.3. Pierwszy urlop wypoczynkowy pracownika . . . . . . . . . . . . . . 32
2.4. Czy pracownik może wykorzystać urlop wypoczynkowy
w częściach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
2.5. Kto ma prawo do dłuższych urlopów wypoczynkowych . . . . 37
2.6. Dodatkowy urlop osoby niepełnosprawnej. . . . . . . . . . . . . . . 39
3. Zmiana terminu urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.1. Co powoduje przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego 41
3.2. Przerwanie urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
3.3. Odwołanie pracownika z urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
3.4. Zwrot kosztów za odwołanie urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
4. Świadczenia urlopowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
5. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
6. Urlop uzupełniający . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
7. Urlop proporcjonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
7.1. Zasady udzielania urlopu proporcjonalnego . . . . . . . . . . . . . 51
7.2. Komu przysługuje urlop proporcjonalny . . . . . . . . . . . . . . . . 54
7.3. Wymiar urlopu proporcjonalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
8. Urlop na żądanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5

8. Spis treści
8.1. Czy każdy pracownik ma prawo do urlopu na żądanie . . . . . 55
8.2. Czy pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu
na żądanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
8.3. Kiedy pracownik powinien złożyć wniosek o urlop na żądanie 57
8.4. W jaki sposób pracownik powinien zażądać urlopu . . . . . . . 58
8.5. Co dzieje się z niewykorzystanym urlopem na żądanie . . . . . 59
9. Urlop bezpłatny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
9.1. Kto ma prawo do urlopu bezpłatnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
9.2. Szczególny urlop bezpłatny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
9.3. Urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy . . . . . . . . . . . . . . . . 62
9.4. Praca na urlopie bezpłatnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
10. Urlop szkoleniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Urlopy dla rodziców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
11. Urlop macierzyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
11.1. Kto ma prawo do urlopu macierzyńskiego . . . . . . . . . . . . . . 66
11.2. Urlop macierzyński dla rodziny zastępczej . . . . . . . . . . . . . . 70
11.3. Urlop macierzyński ojców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
11.4. Urlop ojcowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
11.5. Jaki jest wymiar urlopu macierzyńskiego . . . . . . . . . . . . . . . 74
11.6. Ochrona pracownicy na urlopie macierzyńskim . . . . . . . . . . 75
11.7. Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim . . . . . . . . . . . . . 76
11.8. Urlop wypoczynkowy po macierzyńskim . . . . . . . . . . . . . . . 77
12. Urlop wychowawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
12.1. Kto ma prawo do urlopu wychowawczego . . . . . . . . . . . . . . 78
12.2. Jak napisać wniosek o urlop wychowawczy . . . . . . . . . . . . . . 81
12.3. Na jaki czas pracodawca może udzielić urlopu wychowawczego 82
12.4. Urlop wychowawczy w częściach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
12.5. Praca w czasie urlopu wychowawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
12.6. Powrót do pracy po wychowawczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
12.7. Urlop wypoczynkowy po urlopie wychowawczym . . . . . . . . . 87
Urlopy okolicznościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
13. Urlopy okolicznościowe i zwolnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
13.1. Jakie mamy urlopy okolicznościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
13.2. Na jakie zwolnienia od pracy może liczyć pracownik . . . . . . 90
13.3. Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Wymiar urlopów pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Wnioski urlopowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Wykaz aktów prawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
6

9. Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego 1.
Urlop wypoczynkowy
1. Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego
Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do dni
wolnych od pracy, przeznaczonych na odpoczynek. Pracownikowi
przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu
wypoczynkowego.
Urlopem wypoczynkowym jest coroczna, nieprzerwana i płatna prze-
rwa w wykonywaniu przez pracownika pracy. W czasie wykonywania
pracy, pracownik powinien mieć zapewnioną możliwość odpoczyn-
ku. Celem urlopu jest zregenerowanie sił, wypoczynek. Dlatego pra-
cownik nie może się zrzec prawa do urlopu. Nie może również prze-
kazać lub sprzedać swoich dni odpoczynku innemu pracownikowi.
Pracownik w czasie urlopu znajduje się pod szczególną ochroną.
◗ Otrzymuje pełne wynagrodzenie tak jak za czas pracy.
◗ Pracodawca nie może pracownikowi złożyć wypowiedzenia w cza-
sie urlopu. Gdyby takie wypowiedzenie złożył, pracownik ma prawo
odwołać się do sądu pracy. Może domagać się od pracodawcy przy-
wrócenia do pracy lub odszkodowania.
Wymiar urlopu wypoczynkowego, jaki przysługuje pracownikowi, za-
leży od wielu czynników. Między innymi od wymiaru czasu pracy,
w jakim zatrudniony jest pracownik, okresu zatrudnienia pracowni-
ka oraz od faktu, czy pracownik przepracował cały roku kalenda-
rzowy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego może wynosić:
◗ 20 dni – jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
◗ 26 dni – jeśli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
1.1. Plan urlopów – kiedy jest ustalany i czy u każdego pracodawcy
Jednym z podstawowych praw pracowniczych jest prawo do płatne-
go urlopu wypoczynkowego. W zasadzie urlop możemy wykorzystać
w dowolnym, dogodnym dla nas terminie. Czy jednak zawsze?
7

10. Urlop wypoczynkowy
Urlop wypoczynkowy powinien być przez pracownia wykorzystany
w tym roku kalendarzowym, w którym nabywa on do niego prawo.
W celu realizacji tej zasady, pracodawca ustala plan urlopów. Powi-
nien on być ustalony tak, aby jednocześnie pogodzić interesy pra-
cowników i nie zakłócać normalnego toku pracy zakładu.
Do 2002 roku regulacje dotyczące planu urlopów były dość restryk-
cyjne i urlop można było wykorzystać tylko w tych dniach, w których
przewidywał go plan. Często zatem taki plan okazywał się fikcją, po-
nieważ pomimo jego ustalenia, a także dotyczących go przepisów
prawa, pracownicy nie respektowali go. Obecnie ustawodawca prze-
widział odstępstwa od tej zasady, nie tylko poprzez możliwość wyko-
rzystania urlopu w innych dniach, ale także odstępując od nałożone-
go na pracodawcę obowiązku opracowania planu urlopów.
Istnieją dwa przypadki, kiedy ustalanie planu urlopów nie jest obowiązkowe:
◗ jeżeli działająca u pracodawcy zakładowa organizacja związkowa
wyraziła zgodę na nieustalanie planu urlopów,
◗ jeżeli u pracodawcy w ogóle nie działa zakładowa organizacja
związkowa.
Pracodawca, który rezygnuje z ustalania planu urlopów musi ustalić
termin urlopu indywidualnie dla każdego pracownika i po porozu-
mieniu się z nim. Oznacza to, że pracodawca musi zwrócić się do
pracownika z pytaniem o termin urlopu, jednak nie jest on związany
preferencjami pracownika. Musi mieć jednak na względzie również
normalne funkcjonowanie swojego zakładu.
✓ PRZYKŁAD
Pan Tomek prowadzi firmę przewozową, w której zatrudnia
siedmiu kierowców i dwie sekretarki. W okresie Świąt Bożego
Narodzenia wszyscy zatrudnieni przez niego pracownicy złoży-
li wnioski o urlop. Pan Tomek, mając na względzie funkcjono-
wanie swojej firmy, nie może udzielić takiego urlopu wszystkim
pracownikom. Do jego dyspozycji zostanie zatem np. jedna se-
kretarka i jeden lub dwóch kierowców, a pozostali pracownicy
będą mogli w tym czasie wykorzystać urlop.
8

11. Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego 1.
Jeżeli dany pracodawca sporządza plan urlopów, to powinien on zo-
stać opracowany z odpowiednim wyprzedzeniem, aby pracownicy
mogli się z nim zapoznać przed nadejściem terminu jego obowiązy-
wania. Obowiązek ten ciąży nie tylko na pracodawcy, ale także na
działającej u niego organizacji związkowej.
Podkreślić jeszcze należy, że plan urlopów nie obejmuje przysługują-
cego każdemu pracownikowi urlopu na żądanie w wymiarze 4 dni.
1.2. Jak złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy
Urlop wypoczynkowy to podstawowe prawo pracownika do odpo-
czynku. Zanim jednak pracownik na taki urlop będzie mógł się wy-
brać, musi dopełnić pewnych formalności, jak choćby złożyć wnio-
sek urlopowy.
Należy przede wszystkim rozróżnić dwie sytuacje:
◗ u danego pracodawcy obowiązuje plan urlopów,
◗ u danego pracodawcy nie ma planu urlopów.
Jest to ważne z tego względu, że w przypadku, kiedy u danego pra-
codawcy obowiązuje plan urlopów, to czas złożenia wniosku nie jest
dowolny. Oznacza to, że wszystkie ewentualne wnioski urlopowe mu-
szą być złożone przed ostatecznym ułożeniem planu urlopów
(w większości firm jest to marzec). Po ustaleniu planu urlopów, skła-
danie wniosku o urlop wypoczynkowy jest praktycznie niemożliwe,
gdyż jego termin został już ustalony. Pozostaje wtedy jedynie złoże-
nie wniosku o przesunięcie terminu
urlopu.
Wyróżnia się dwie sytuacje, kiedy
pracodawca musi rozważyć zmianę
terminu urlopu, a mianowicie:
◗ złożenie przez pracownika wniosku
o przesunięcie terminu urlopu wypoczyn-
kowego umotywowanego ważnymi przy-
czynami, np. chorobą członka rodziny;
◗ wystąpienie szczególnych potrzeb
po stronie pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowała-
by poważne zakłócenie toku pracy.
9

12. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .