SlideShare a Scribd company logo
1 of 8
Download to read offline
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 25




                                                                                                                                Makale



           Duvar Tipi Split Klimanın
           Montajında Dikkat Edilmesi
                                                                                                    Öğr. Gör. Erdoğan ŞİMŞEK
           Gereken Hususlar                                                                        Öğr. Gör. Dr. Mehmet BİLGİLİ
                                                                                                          Prof. Dr. Beşir ŞAHİN




                                                                                                   Abstract:
           ÖZET
                                                                                                   Wall Mounted Type Room Air
           Duvar tipi split klimalar, Türkiye’de en fazla kullanılan klima türüdür. Bu kli-
                                                                                                   Conditioners are most commonly
           malar, iç ortamda ısı alışverişi yapan iç ünite ile dış ortamda ısı alışverişi yapan
                                                                                                   used types of air conditioners that
           dış üniteden oluşur. Bu iki ünite arasında soğutucu akışkan alışverişini sağlayan
                                                                                                   are composed of outdoor units
           bakır boru tesisatı, yoğuşan suyun dışarı atılmasını sağlayan tahliye borusu, iç
                                                                                                   which exchange heat in outdoor
           ve dış ünite arasında enerji geçişini sağlayan elektrik kabloları bulunur. Montaj
                                                                                                   settings and indoor units which
           işlemi iç ve dış ünite için en uygun yer seçilmesiyle başlar. İç ve dış üniteler ara-
                                                                                                   exchange heat in indoor settings.
           sında bakır boru tesisatı, drenaj tesisatı ve elektrik tesisatı bazı kurallara uyu-
                                                                                                   Between these two units are there a
           larak yapılmalıdır. Duvar tipi split klimalarda kurallara uygun ve doğru şekilde
                                                                                                   copper piping installation that
           yapılan montaj, split klimanın yüksek verimle ve arıza yapmadan uzun yıllar
                                                                                                   enables refrigerant fluid exchange,
           çalışmasını sağlar. Bu çalışmada başarılı ve sorunsuz bir şekilde işletme sağla-
                                                                                                   a discharge pipe that allows the
           nabilmesi için, duvar tipi split klimanın montajında dikkat edilmesi gereken nok-
                                                                                                   condescended water to be drained
           talar belirtilmiş ve montajın nasıl yapılması gerektiği anlatılmıştır.
                                                                                                   away and a power cable that pro-
                                                                                                   vides transfer of electric energy
           Anahtar Kelimeler: Dış ünite; iç ünite; montaj; split klima; tesisat.
                                                                                                   between indoor and outdoor units.
                                                                                                   Assembly process for indoor and
           1. GİRİŞ
                                                                                                   outdoor units is launched with
           Ülkemizin bir bölümünde yaz ayları aşırı sıcak geçmekte, bu durum                       selection of the most appropriate
           çalışma ve yaşama koşullarını olumsuz yönde etkilemektedir. Daha                        place. Between indoor and out-
           rahat bir şekilde yaşama ve çalışma koşulları sağlayabilmek için                        door units of copper piping,
           çalışılan ve yaşanılan ortamların klimatizasyonuna ihtiyaç vardır.                      drainage systems and electrical
                                                                                                   installation should be done by cer-
                                                                                                   tain rules. Wall split type air condi-
           Dış ortam şartlarındaki değişkenlikler dikkate alınmaksızın, iç
                                                                                                   tioner are properly assembled by
           ortamlardaki sıcaklık, nem, hava hareketi, hava temizliği ve taze                       rules which enables split air condi-
           hava girişi unsurlarının birlikte kontrol edilerek iç ortamların isteni-                tioners to provide high efficiency
           len şartlarda tutulmasını sağlayan klimalar Türkiye’de merkezi ve                       and work for many years without
           bireysel sistem olarak kullanılmaktadır. Merkezi sistemler genelde                      failure. In order to obtain a suc-
                                                                                                   cessful and flawless operation, this
           büyük binalarda ve resmi kuruluşlarda kurulup işletilmektedir.
                                                                                                   study has attempted to specify cru-
                                                                                                   cial points in the assembly of wall
           Türkiye’de konut ve küçük işyerlerinde genellikle split tipi klimalar                   split type air conditioners and how
           kullanılmaktadır. Son yıllarda split klimaların filtre sistemleri olduk-                assembly should be carried out.
           ça geliştirilmiş ve ortam havasının en uygun şekilde filtre edilmesi
           sağlanmıştır. DC İnverter teknolojisiyle imal edilen klimalarda ener-                    Key Words:
           ji sarfiyatı düşürülmüş, yeni geliştirilen R407C ve R410A gazlarıyla
                                                                                                    Assembly; indoor unit; installa-
           da oldukça düşük sıcaklıklarda ısıtma imkânı sağlanmıştır. Akdeniz
                                                                                                    tion; outdoor unit; split air condi-
           bölgesinde yaşayan insanlar, konutlarda ve işyerlerinde genellikle                       tioner.




                                                                                                                                        25
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 26




           Makale


           kışları ısıtma amacıyla duvar tipi split klimaları ter-     artmaktadır. Bu nedenle, drenaj hattı ilk olarak ele
           cih etmektedirler. Duvar tipi split klimalar, yeni          alınmalı, daha sonra sorun çıkmayacak bir gider
           geliştirilen soğutucu akışkanlarla -15 °C altındaki         bulunmalı, yer seçiminde bu hususa özellikle dik-
           sıcaklıklarda dahi ısıtma yapabilmekteler. Bu geliş-        kat edilmelidir [1]. Seçilecek yer aynı zamanda kli-
           meyle birlikte split klima artık Anadolu’nun iç             manın elektrik besleme ve iletişim kablolarının
           kısımlarında da ısıtma amaçlı kullanılacaktır.              soğutucu akışkan alışverişinde dış ortama verile-
                                                                       cek boruların geçişine uygun olmalıdır.
           Şekil 1’de duvar tipi split klimanın ısıtma ve soğutma    • İç ünitenin kurulduğu yerin yakınında ısı kaynağı
           konumlarındaki ısı alışverişleri gösterilmiştir. Split      bulunmamalıdır. Ayrıca cihaz doğrudan güneş ışığı
           klimalar ısıtma konumunda iken, dış ünitede soğutucu        alan bir yere yerleştirilmemelidir.
           akışkan buharlaşırken çevreden yüklenen ısı, soğutu-      • İç ünite, hava sirkülâsyonunun iyi olduğu bir yere
           cu akışkanın iç ünitede yoğuşturulmasıyla iç ortama         monte edilmelidir. Önünde hava giriş-çıkışını
           verir. Böylece iç ortamın ısıtılması sağlanır.              engelleyecek herhangi bir cisim olmamalıdır.
                                                                     • İç ünitenin monte edileceği duvar düz ve sağlam
           Split klimalar soğutma konumunda iken, iç ünitede           olmalıdır.
           soğutucu akışkan buharlaşırken iç ortamdan yükle-         • İç ünitenin montaj yeri, yanıcı gazlara yakın olma-
           nen ısı, soğutucu akışkan dış ünitede yoğuşurken            malı ve mutfak cihazlarının bulunduğu yağlı
           çevre ortamına verilir, böylece iç ortamın soğutul-         ortamların üzerine yerleştirilmemelidir.
           ması sağlanır.                                            • İç ünite mümkün olduğunca nemli bölgelere yer-
                                                                       leştirilmemelidir. Aşırı nem, sistemin performansı-
                                                                       nı azaltır ve sistemi olumsuz yönde etkiler [1].
                                                                     • İç ünite ile dış ünite arasındaki mesafe, minimum 4
                                                                       metre olmalıdır. Maksimum boru mesafesi ise, tek-
                                                                       nik özellikler tablosundan takip edilerek uygulan-
                                                                       malıdır. Bu nedenle iç ünitenin montaj yeri özellik-
                                                                       le minimum mesafede önemlidir [1].
                                                                     • Yerleşim yapılacak mekanda yüksek frekans yayan
                                                                       makinelerin olup olmadığı kontrol edilmelidir.
                                                                       Böyle bir ortama yerleştirilen bir klimada ciddi



                   a) Isıtma                       b) Soğutma
                        Şekil 1. Split klimanın çalışması                 50 mm                          200 mm


           Duvar tipi split klimaların istenilen verimde ve arıza
           yapmadan uzun yıllar kullanılması ancak doğru
           şekilde ve kurallara uyularak yapılan bir montajla
           mümkündür. Bu çalışmada doğru bir montajın nasıl
           yapılacağı detaylı olarak anlatılmıştır.                                                                      50 mm


           2. İç Ünitenin Yer Seçimi ve Montajı
           • İlk bakılacak husus drenaj tesisatının nereye verile-                               2000 mm

             ceğidir. Havada bulunun su buharı iç ünite serpan-
             tini üzerinde yoğuşmakta ve sıvı hale gelmektedir.
                                                                               Şekil 2. İç ünite montaj mesafeleri [2]
             Yoğuşan su, yaz aylarında nemli günlerde oldukça


           26
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 27




                                                                                                                         Makale


             elektronik ve elektrik devre arızaları oluşabilir.        • İç ünite boru çıkışları ayarlandıktan sonra çıkışa
           • İç ünite montajında, Şekil 2’de ok işaretleriyle gös-       denk gelecek nokta duvarda belirlenir. Önce kıla-
             terilen en az mesafelerin korunmasına özen göste-           vuz deliği delinerek Şekil 5’de gösterildiği gibi, 70
             rilmelidir [2].                                             mm’lik karotla akış yönüne eğimli şekilde delinir.
           • Şekil 3’de iç ünite montaj plakası gösterilmiştir. İç       İç kısmına plastik boru yerleştirilir. Alın kısma
             ünite montaj plakası iç ünitenin montaj edileceği           aksesuar parça takılarak görüntünün çirkinliği orta-
             noktada duvara yerleştirilir. İç ünite sacı su terazi-      dan kaldırılır.
             siyle önce yere paralel hale getirilir. Su akış yönün-
             de doğal akışı sağlayacak şekilde bir eğim verilir,
             sonra vida yerleri işaretlenerek plaka duvardan
             indirilir. Matkapla iç üniteyi taşıyacak kadar dübel
             deliği açılır, dübeller sağlam şekilde yerleştirildik-
             ten sonra plaka duvara yerleştirilerek sağlam şekil-
             de vidalanılır. Montaj plakası düzgün monte edil-
             mezse iç üniteden su damlayabilir ya da cihaz sesli            Şekil 5. Karotla tesisat çıkışlarının delinmesi [3]
             çalışabilir.
                                                                       • İç ünite yere yatırılarak elektrik kablo bağlantı
                                                                         kapağı açılır ve iç ünite bağlantı klemensine Şekil
                                                                         6’da gösterildiği gibi faz, nötr, toprak, dört yollu
                                                                         vana ve fan motoru kabloları bağlanır. Kablo tutu-
                                                                         cusu takılarak sabitlemenin yapılması gerekir [2].




                         Şekil 3. İç ünite montaj plakası [3]
                                                                                                              4 YOLLU    FAN
                                                                               FAZ        NÖTR     TOPRAK
                                                                                                                VANA     MOT.
           • Boru çıkışları, Şekil 4’de gösterildiği gibi, beş
             yönde olabilir. İç ünite çıkış boruları çıkışlara dön-           Şekil 6. İç ünite klemensinin bağlantısı [5]
             dürülürken serpantin bağlantısının ezilmemesine
             ve bükülmemesine dikkat edilmelidir. Emniyet              • İç ünite ters çevrilerek iç üniteden boru çıkışları
             yayının borunun serpantin çıkışında olduğuna dik-           ayarlanır, bakır borular kangal şeklinde olduğun-
             kat edilmelidir                                             dan kurallara uygun şekilde kıvrılma ve ezilme
           • Soğutucu akışkan boruları, drenaj borusu ve elek-           oluşturulmadan açılır.
             trik kabloları çıkışları belirlendikten sonra sol, sağ    • Boru uzunluğu belirlenerek kesilir ve raybalanarak
             ve alt çıkışlara karşılık gelen tırnak dikkatlice kesi-     çapaklar temizlenir. Uç kısımlarında havşa açma-
             lir ve geçiş boşluğu sağlanır [4].                          dan önce izole geçirilir. İzolenin yırtılmamasına
                                                                         dikkat edilmelidir. Sonra rakorlar vidalı kısımları
                                                                         dışarı gelecek şekilde boruya yerleştirilir. Şekil
                                          İç Ünite
                                                                         7’de görüldüğü gibi havşa makinesi kullanılarak
                 3                                                       havşa açılır. Açılan havşa çatlamış, simetrisini kay-
                                                                         betmiş, eğri ya da ezilmiş olmamalıdır. Kangal
                                                                         boruların açılması, kesilmesi ve havşalanması
                     1
                                                                         Şekil 7’de gösterilmiştir.
                                             2                4
                            5
                            Şekil 4. İç ünite çıkışları [4]



                                                                                                                                  27
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 28




           Makale




                                                                               İç ünite borusu                        Havşalı         Boru
                                                                                                                      somun




                                                                                  Anahtar
                                                                                                                       Anahtar

                                                                                                        Bantlar                 İzolasyon



                                         Bakır Boru


                                                                                    Tahliye hortumu               Tahliye borusu
                                                 Boru Makası




                                                                                                        Yapıştırıcı

                    Kesici
                    Uç                  Sıkma                                                             İç Ünite
                                        Kolu



                                                                                                                         Dekoratif
                                                                             Bakır Boru                                   Bant
                                                                           Vidalı Bağlantı                             Bakır
                                                                              Parçaları                               Borular


                                                                             Tahliye         Bağlantı                Tahliye
                                                                                                                                     Bağlantı
                   Havşa Konisi                                              Hortumu         Kablosu                 Hortumu
                                                                                                                                     Kabloları

                                                                                     Şekil 8. Boruların bağlanması [2]
                                                  Bakır Boru
                                                                          cu akışkan borularının altında olmalıdır. Elektrik
            Şekil 7. Yerde bakır borunun ayakla açılması kesilmesi ve     kabloları yukarıda gösterildiği şekilde bantla 50
                                havşa açılması [6]
                                                                          cm’lik aralıklarla bantlanır. Daha sonra dekoratif
           • Borular iç ünite rakorlarına takılırken iç ünite boru        bantla sarılır. Dekoratif bant, normal sıkılıkta boş-
             çıkışlarına getirilerek havşa başlıkları karşılaştırı-       luk olmayacak şekilde sarılarak çıkış rakoruna
             lır. Daha sonra rakor el ile sıkılarak boşluğu alınır.       kadar getirilir.
             Emniyetli şekilde sıkmayı sağlamak için Şekil 8’de         • İç ünite drenaj çıkışı, kesinlikle kanalizasyon bağ-
             gösterildiği gibi kontra edilerek sıkılmalıdır.              lantısı olan pis su tesisatına bağlanmamalıdır. Aksi
           • Bağlantı noktalarının izolasyonu oldukça önemli-             takdirde kanalizasyon kokusu split klimadan oda
             dir. Bu noktalar düz izole ile izole edilmeli ve ban-        içerisine yayılacaktır.
             tla sabitlenmelidir.
           • Su tahliye hortumuna uzatma takılırken silikon             3. Dış Ünitenin Yer Seçimi ve Montajı
             sürülerek sızdırmazlık sağlanmalı, sonra bantlan-          • Kondenser ünitesi dış ortam havasının üzerinden
             malıdır. Böylece montaj esnasında yerinden çıkma-            rahatça dolaşabileceği bir yere yerleştirilmelidir.
             sı engellenir ve silikonun donması beklenmez.                Hava, kondensere ünitenin arkasından girer ve
           • Tahliye hortumu Şekil 8’de görüldüğü gibi soğutu-            önünden çıkar. Eğer klima, genellikle ısıtma amaç-



           28
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 29




                                                                                                                              Makale


             lı kullanılacaksa dış üniteyi güneye takmak uygun-
             dur. Klima, genellikle soğutma amaçlı kullanıla-                     İç Ünite

             caksa dış ünitenin kuzeye, ortak kullanımda akşam
             saatlerinde ısıtma amaçlı kullanımda batıya, sabah
             saatlerinde ısıtma amaçlı kullanımda doğuya yer-
             leştirilmesi uygundur. Bu konuda split klimaların
             ısı taşıyıcısı olduğu dikkate alınmalıdır.
           • Dış ünitenin taşıyıcısı olarak dış ünitenin ağırlığı-
             nın en az beş katını taşıyabilecek bir askı set kulla-                                         Dış Ünite
                                                                                                    100
             nılmalıdır. Ayrıca dış ünitenin montajının yapılaca-                                   mm
                                                                                                                        700
             ğı duvar, dış ünite ağırlığını taşıyabilecek sağlam-                                                       mm
             lıkta olmalıdır.
           • Dış ünite, üzerinde kolayca servis işlemlerinin
             yapılabilmesi, montaj ve gerektiğinde demontajı-
                                                                                                                        100 mm
             nın rahatça gerçekleştirilebilmesi için en uygun yer
             belirlenip monte edilmelidir.
           • Dış ünite montajında kullanılacak askı setlerini tut-                           İç-Dış Ünite
                                                                                              Bakır Boru
             tururken duvarın özelliğine göre çelik dübel, trifor                             Bağlantısı
             vida ya da saplama ile monte edilmelidir.
                                                                                                                İç Ünite
           • Isı kaynaklarına, diğer klima cihazlarının üfleme                                                 Su Tahliye
                                                                                                                Hortumu
             ağızlarına, egzost fanlarına buhar ve yanıcı gaz                              Askı Ayakları

             kaynaklarına yakın montajdan kaçınılmalıdır [1].
                                                                                     Dış         Ünite
           • Dış üniteler, mümkün olduğunca yatak odası, çalış-                100
                                                                               mm
             ma odası ve çocuk odalarının uzağına konulmalı-                                                     400 mm

             dır. Aksi takdirde dış ünite çalışma sesi rahatsızlık
             verecektir.                                                                                            100 mm
                                                                                 Dış Ünite Su
           • Dış ünite direkt olarak toprak zemine eğik şekilde                 Tahliye Parçası
                                                                                                             Yağmur Suyu
                                                                                                               Borusu
             monte edilmemelidir [1].
           • Dış ünitenin zemine yakın montajlarında tabanda                    Şekil 9. Dış ünitenin montaj mesafeleri
             biriken suyun kolaylıkla tahliye edilebileceği bir
                                                                      • Yine su terazisi kullanılarak önce yer seviyesi belir-
             yükseklik seçilmelidir.
                                                                        lenmeli, daha sonra su çıkışı yönünde eğim veril-
           • Yerleşim yeri yanıcı gazların yakınında olmamalıdır.
                                                                        melidir.
           • İç ve dış ünitede yoğuşan suyun uygun şekilde bir
                                                                      • Duvarın cinsine göre dübel seçilerek bunların yer-
             gidere bağlanması gerekir. Bu konuda özellikle dış
                                                                        leştirileceği noktalar duvar üstünde delinir.
             ünite monte edilmeden önce alt kısma drenaj tapa-
             sı takılarak uygun gidere verilmesine dikkat edil-
             melidir.
           • Üniteler nereye monte edilirse edilsinler ayakları-
             nın altına mutlaka titreşim yutucu lastik takozlar
             yerleştirilmelidir.
           • Dış ünite, Şekil 9’da gösterilen ok mesafeleri ölçü-
             sünde, duvar, tavan, ızgara veya hava giriş–çıkışını
             engelleyebilecek cisimlerden uzakta kurulmalıdır.
           • Şekil 10’da gösterilen askı setin monte edileceği
             yer belirlendikten sonra ayaklar alınarak dübellerin
             tutturulacağı noktalar kalemle işaretlenmelidir.                                  Şekil 10. Askı set



                                                                                                                                  29
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 30




           Makale


           • Üst deliğe duvarın arkasından çıkacak ve kontra
             yapılabilecek uzunlukta saplama takılması tavsiye
             edilir.
           • Delikler delindikten sonra çelik dübeller ya da tri-
             for vidalar duvara monte edilir. Saplama ya da
             somunlar uygun şekilde cırcır anahtar kullanılarak
             ayakların sabitlenmesi sağlanır.
           • Dış ünite takozları konularak dış ünite, ayaklar üze-
             rine yerleştirilir ve monte edilir.                              Dış Ünite
                                                                                                    Gaz boruları
           4. İç Ünitenin Yerleştirilmesi ve Dış Ünite Boru ve                                   (daha büyük çaplı)

               Kablolarının Bağlanması
           • İç ünite ve bağlanmış borular iki ya da üç kişi tara-                                            Sıvı boruları
             fından alınır. Delinen delikten boru tesisatı zarar                                           (daha küçük çaplı)

             görmeden dışarı çıkartılır. İç ünite askı sacı üzerin-
             deki tırnaklarına yerleştirilir. Boruların dönüşlerin-
             de boruya düzgün şekilde bükme yapması sağlan-
             malıdır. Kırılmış ve ezilmiş borular, cihazın hem
             daha fazla elektrik sarf etmesine hem de pahalı arı-
             zalara yol açabilir.                                                                  Tork anahtarı
           • İç ünite boru çıkışları şayet cihaz arkasından çık-
             mıyorsa plastik kablo kanallarına konulması uygun                    Şekil 11. Boruların bağlanması [2]
             olabilir. Normal çıkışlarda, borularda iç ünitede
             yoğuşan suyun gidere rahatlıkla akması için gözü
             rahatsız etmeyecek şekilde hafif bir eğim verilme-
             si gerekir. Daha sonra borular kelepçelerle duvara
             sabitlenmedir.                                                 FAZ           NÖTR      TOPRAK
                                                                                                                   4 yollu
                                                                                                                    vana
                                                                                                                             FAN
                                                                                                                             MOT.
           • İç üniteden gelen boruları dış ünite arkasında
             dolandırırken dış ünitenin hava akışına engel olma-             Şekil 12. Dış ünite klemnsinin bağlantısı [5]
             masına dikkat edilmelidir. Aksi taktirde klimanın
                                                                       dir. Kaçak yoksa duvarda delinen kısımlar alçı ile
             verimi düşer.
                                                                       ya da macunla kapatılmalıdır.
           • Dış ünite boru bağlantıları, Şekil 11’de gösterildiği
             gibi karşılaştırılarak uygun torklarda sıkılır.
                                                                      5. Klimanın İç Ünite Besleme Kablolarının
             Rakorların sıkılmasında katalogdaki tork değerleri
                                                                         Bağlanması
             uygun anahtarlar kullanılarak da yapılabilir [2].
                                                                      • Bağlantı hattı bina içerisinde toprak hattı çekili bir
           • Dış ünite bağlantı soketine Şekil 12’de göstertildi-
                                                                        buattan alınır. Bağlantı kablosunun kesiti klimanın
             ği gibi bağlantı şemalarına uyularak kablo bağlan-
                                                                        kapasitesine göre değişir. 9000 ve 12000 BTU’luk
             tıları yapılır. Kabloların yerlerine tam olarak sabit-
                                                                        klimalarda 3x1.5 mm2 kesitinde kablo, 18000 ve
             lenmesine dikkat edilmelidir.
                                                                        24000 BTU’luk klimalarda 3x2.5 mm2’lik kablo
           • Kablo, kablo tutucunun altındaki kontrol panelinde
                                                                        kullanılmalıdır [5].
             bulunan kelepçe kullanılarak bağlanmalıdır.
                                                                      • 9000 ve 12000 BTU’luk klimalarda 16 Amper
           • Kontrol kutusunun kapağı yerine takılır ve vidası
                                                                        gecikmeli W otomat; 18000 ve 24000 BTU kapasi-
             sıkılır.
                                                                        teli klimalarda 25 Amper gecikmeli W otomat kul-
           • İç ünite ön paneli sökülür ve iç ünite drenaj tavası-
                                                                        lanılmalıdır [5].
             na dökülen suyun dışarıya çıkışı kontrol edilmeli-
                                                                      • Cihaz mutlaka topraklanmalıdır. Sıfırlama işlemi



           30
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 31




                                                                                                                        Makale


             diye de bilinen toprak nötr teması kesinlikle yaptı-           sistemde kaçak vardır. Kaçak yeri tespit edilerek
             rılmamalıdır [5].                                              yeniden vakumlama yapılmalıdır.
           • Faz, nötr ve toprak uçlarının doğru şekilde bağlan-          • İki yollu ve üç yollu vanalardaki allen yuvalarına
             masına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde daha sonra            allen anahtarı yerleştirilerek vanalar sırasıyla sonu-
             elektronik kartta arızalar görülebilir [5].                    na kadar açılır ve tapaları vidalanır. Bu arada tapa-
                                                                            lardan ve rakorlardan kaçak olup olmadığı sabun
           6. Vakumlama                                                     köpüğüyle kontrol edilmelidir.
           • Vakumlama işleminde iç ünite içerisindeki hava ve            • Uzaktan kumandayı duvara monte etmek için Şekil
             hava ile borular içerisine girmiş olan toz, nem ve             14’de gösterildiği gibi, uzaktan kumanda askısı
             parçacıklar dışarı atılır. Vakumlama yapılmaz ise              istenilen yere getirilir, delikler işaretlenir, matkap-
             sistemin verimi düşer, sistem istenilen performans-            la delindikten sonra kumanda askısı duvara monte
             ta çalışamaz [2].                                              edilir. Kumanda cihazının pilleri takılarak gerekli
           • İç ve dış üniteyi vakumlamak için önceki adımlar-              ayarlamalar yapılır.
             da belirtilen şarj hortumunun servis ucunu Şekil             • Cihaz test için çalıştırılarak çalışma kontrol edilir.
             13’de gösterildiği gibi vakum pompasına takılır.
             Manifoldun alçak basınç hortumu, dış ünite üç
             yollu servis vanası portuna bağlanır. Kullanılan
             hortumun iğne uçlu olmasına ve iğnenin kısa olma-
             masına dikkat edilmelidir. Manifoldun alçak basınç
             vanası açılarak pompa çalıştırılır [2].



                                                                                Şekil 14. Uzaktan kumanda askısı montajı [3]

                    Dış Ünite                 Vakum
                                             Göstergesi

                                                                Şarz      7. Sonuç
                                Dış Ünite                     Manifoldu
                                                                          Split klimalardan istenilen verimin alınabilmesi için
                                             Açık         Kapalı          klimanın montajının doğru ve kurallara uygun şekil-
                                                                          de yapılması gerekir. Yapılan montaj, hem göz este-
                                                                          tiğini bozmamalı hem de klimanın en verimli işlet-
                                                                          meyi en ideal şekilde yapmasını sağlamalıdır.
                                            Vakum Pompası                 Yapılacak keşifle önce iç ve dış ünitenin yeri belir-
                                                                          lenmelidir. Drenaj tesisatı split klima serpantinlerin-
                          Şekil 13. Vakumlama yöntemi
                                                                          de yoğuşan suyun dış ortama aktarılması için çekilir.
           • Vakum pompasının boşaltma süresi boruların uzun-             Drenaj tesisatı çekilirken çevreye zarar vermeden
             luğuna ve pompanın kapasitesine bağlıdır. Bu                 uygun bir gider bulunmalıdır. Aksi durumda yapının
             konuda kataloglarda verilen sürelere uyulması                duvarları, camları ve yapının altından geçenler su
             gerekir. Genelde 7000- 18000 BTU/h klimalarda                akışından rahatsız olabilirler. Bakır boru tesisatı
             20 dakika, 8000–28000 BTU/h arası klimalarda 40              çekilirken bakır borularda ezilme ve kırılma oluşma-
             dakika vakum yapılması uygundur. 8,5 m3/h’lik bir            masına dikkat edilmeli, bakır borular minimum ölçü-
             vakum pompasıyla -20 PSI değerinde yukarıdaki                den daha kısa bağlanmamalı, havşaları düzgün açıla-
             sürelerde vakum yapılmalıdır [1].                            rak rakorları uygun torklarda ve sisteme zarar ver-
           • İstenilen vakum sağlandığında manifold alçak                 meyecek şekilde sıkılmalıdır.
             basınç vanası kapatılır ve vakum pompası durduru-
             lur. Şayet göstergenin ibresinde yükselme varsa              Bakır boruların izolasyonu yırtılmadan bakır borula-


                                                                                                                               31
erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 32




           Makale


           ra geçirilmelidir. Kullanılan gaz düşük basınçta ısıyı    ekonomik kazanç sağlayacaktır.
           içerisine alırken buharlaşıp, yüksek basınçta ısıyı
           dışarı verirken yoğuşmaktadır. Bu nedenle ısıtma ve       Split klimalarla az enerjiyle en fazla ısıtma ya da
           soğutma işleminin serpantinlerde oluşturulabilmesi        soğutma sağlamak, uzun yıllar boyunca arızasız
           için bakır borularda ısı transferinin en aza indirilme-   çalışmasını ve çevreye zarar vermeden kullanılması-
           si gerekir.                                               nı temin etmek için split klimaların yetkili ve klima
                                                                     montajı eğitimi almış kişilerce kurallara uygun şekil-
           Dekoratif bantla yapılan izolasyonda drenaj tesisatı      de montaj edilmesi gerekir.
           ve elektrik kabloları birlikte sarılmalı, uygun nokta-
           dan iç ünite drenaj borusu dekoratif bant dışına alın-    Kaynaklar
           malıdır. Dekoratif bant aynı zamanda borular üzeri-       [1] Airfel, Isıtma & soğutma sistemleri, Split klima
           ne hava girişini engelleyecek ve borular üzerindeki           montaj ve klimacılık, yayın no: AC01–06.
           yoğuşmayı ortadan kaldıracaktır. Ayrıca dekoratif         [2] Arçelik, Tüketici hizmetleri, eğitim el kitabı,
           bant tesisattaki çirkin görüntüyü ortadan kaldıracak          klima eğitim notları ve devre şemaları, Mart
           ve göz estetiği sağlayacaktır.                                2000.
                                                                     [3] Elco Klima San. Ve Tic. Ltd. Şti. Klima servis
           Elektrik kablolarının kesitleri çekilen akım nedeniy-         Bülteni, yayın no: S–40 Bülten No: S.B.-
           le önemlidir. Eğer kablo kesitleri küçük seçilirse kısa       001–03, 01.04.2005, İstanbul
           devre oluşabilir ve klima zarar görebilir. Şebeke giriş   [4] Hicon Duvar Tipi Split Klima Montaj Katalogu
           kablo çapları küçükse değiştirilmelidir.                      24000 BTU 2003
                                                                     [5] Şimşek E., Bilgili M., Polat Y., Şahin B., Split
           Enerjinin gün geçtikçe pahalı hale gelmesi yalnızca           klima arıza simülatörü geliştirilmesi, I. Soğutma
           soğutmada değil ısıtmada da split klimaları ön plana          Teknolojileri Sempozyumu, Bildiriler kitabı,
           çıkarmıştır. Yapılan doğru montajla enerjinin en              Ekim 2008.
           verimli şekilde kullanılması sağlanacak, bu da hem        [6] Kacar A., Soğutma iklimlendirme iş ve işlem
           ülke ekonomisine hem de kullanıcıya önemli ölçüde             yaprağı, S.H.Ç.E.K. basımevi – Ankara, 2001.




           32

More Related Content

More from Erol Dizdar

SİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİ
SİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİSİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİ
SİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİErol Dizdar
 
SİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİ
SİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİSİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİ
SİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİErol Dizdar
 
ÜrinerSistem Terminolojisi
ÜrinerSistem TerminolojisiÜrinerSistem Terminolojisi
ÜrinerSistem TerminolojisiErol Dizdar
 
TIBBİ TERMİNOLOJİ
TIBBİ TERMİNOLOJİTIBBİ TERMİNOLOJİ
TIBBİ TERMİNOLOJİErol Dizdar
 
Anksiyete(Kaygı) Bozuklukları
Anksiyete(Kaygı) BozukluklarıAnksiyete(Kaygı) Bozuklukları
Anksiyete(Kaygı) BozukluklarıErol Dizdar
 
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?Erol Dizdar
 
Yaşlı Hastada İlaç Kullanımı
Yaşlı Hastada İlaç KullanımıYaşlı Hastada İlaç Kullanımı
Yaşlı Hastada İlaç KullanımıErol Dizdar
 
GEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI
GEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMIGEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI
GEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMIErol Dizdar
 
Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?
Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?
Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?Erol Dizdar
 
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2Erol Dizdar
 
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMIAKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMIErol Dizdar
 
COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi
COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma RehberiCOVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi
COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma RehberiErol Dizdar
 
Kendi vpn sunucunuzu kurmak
Kendi vpn sunucunuzu kurmakKendi vpn sunucunuzu kurmak
Kendi vpn sunucunuzu kurmakErol Dizdar
 
Bilgisayar İlk Yardım
Bilgisayar İlk YardımBilgisayar İlk Yardım
Bilgisayar İlk YardımErol Dizdar
 
Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...
Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...
Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...Erol Dizdar
 
Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...
Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...
Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...Erol Dizdar
 
Türkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcıları
Türkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcılarıTürkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcıları
Türkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcılarıErol Dizdar
 
Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇
Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇
Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇Erol Dizdar
 
Ersağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün Kataloğu
Ersağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün KataloğuErsağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün Kataloğu
Ersağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün KataloğuErol Dizdar
 
66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel BaşvuruErol Dizdar
 

More from Erol Dizdar (20)

SİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİ
SİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİSİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİ
SİNDİRİM SİSTEMİ TERMİNOLOJİSİ
 
SİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİ
SİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİSİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİ
SİNİR SİSTEMİ VE PSİKİYATRİ TERİMLERİ
 
ÜrinerSistem Terminolojisi
ÜrinerSistem TerminolojisiÜrinerSistem Terminolojisi
ÜrinerSistem Terminolojisi
 
TIBBİ TERMİNOLOJİ
TIBBİ TERMİNOLOJİTIBBİ TERMİNOLOJİ
TIBBİ TERMİNOLOJİ
 
Anksiyete(Kaygı) Bozuklukları
Anksiyete(Kaygı) BozukluklarıAnksiyete(Kaygı) Bozuklukları
Anksiyete(Kaygı) Bozuklukları
 
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?
Akılcı İlaç Kullanımı Ne Demektir?
 
Yaşlı Hastada İlaç Kullanımı
Yaşlı Hastada İlaç KullanımıYaşlı Hastada İlaç Kullanımı
Yaşlı Hastada İlaç Kullanımı
 
GEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI
GEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMIGEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI
GEBELİKTE AKILCI İLAÇ KULLANIMI
 
Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?
Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?
Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) nedir?
 
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI 2
 
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMIAKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI
 
COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi
COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma RehberiCOVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi
COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi
 
Kendi vpn sunucunuzu kurmak
Kendi vpn sunucunuzu kurmakKendi vpn sunucunuzu kurmak
Kendi vpn sunucunuzu kurmak
 
Bilgisayar İlk Yardım
Bilgisayar İlk YardımBilgisayar İlk Yardım
Bilgisayar İlk Yardım
 
Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...
Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...
Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri...
 
Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...
Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...
Düzce Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma ...
 
Türkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcıları
Türkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcılarıTürkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcıları
Türkiye’deki akıllı telefon mobil internet kullanıcıları
 
Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇
Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇
Ersağ 2015 fi̇yat li̇stesi̇
 
Ersağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün Kataloğu
Ersağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün KataloğuErsağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün Kataloğu
Ersağ Bitkisel Kozmetik ve Temizlik Maddeleri Ürün Kataloğu
 
66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
 

Duvar Tipi Split Klimanın Montajında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

  • 1. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 25 Makale Duvar Tipi Split Klimanın Montajında Dikkat Edilmesi Öğr. Gör. Erdoğan ŞİMŞEK Gereken Hususlar Öğr. Gör. Dr. Mehmet BİLGİLİ Prof. Dr. Beşir ŞAHİN Abstract: ÖZET Wall Mounted Type Room Air Duvar tipi split klimalar, Türkiye’de en fazla kullanılan klima türüdür. Bu kli- Conditioners are most commonly malar, iç ortamda ısı alışverişi yapan iç ünite ile dış ortamda ısı alışverişi yapan used types of air conditioners that dış üniteden oluşur. Bu iki ünite arasında soğutucu akışkan alışverişini sağlayan are composed of outdoor units bakır boru tesisatı, yoğuşan suyun dışarı atılmasını sağlayan tahliye borusu, iç which exchange heat in outdoor ve dış ünite arasında enerji geçişini sağlayan elektrik kabloları bulunur. Montaj settings and indoor units which işlemi iç ve dış ünite için en uygun yer seçilmesiyle başlar. İç ve dış üniteler ara- exchange heat in indoor settings. sında bakır boru tesisatı, drenaj tesisatı ve elektrik tesisatı bazı kurallara uyu- Between these two units are there a larak yapılmalıdır. Duvar tipi split klimalarda kurallara uygun ve doğru şekilde copper piping installation that yapılan montaj, split klimanın yüksek verimle ve arıza yapmadan uzun yıllar enables refrigerant fluid exchange, çalışmasını sağlar. Bu çalışmada başarılı ve sorunsuz bir şekilde işletme sağla- a discharge pipe that allows the nabilmesi için, duvar tipi split klimanın montajında dikkat edilmesi gereken nok- condescended water to be drained talar belirtilmiş ve montajın nasıl yapılması gerektiği anlatılmıştır. away and a power cable that pro- vides transfer of electric energy Anahtar Kelimeler: Dış ünite; iç ünite; montaj; split klima; tesisat. between indoor and outdoor units. Assembly process for indoor and 1. GİRİŞ outdoor units is launched with Ülkemizin bir bölümünde yaz ayları aşırı sıcak geçmekte, bu durum selection of the most appropriate çalışma ve yaşama koşullarını olumsuz yönde etkilemektedir. Daha place. Between indoor and out- rahat bir şekilde yaşama ve çalışma koşulları sağlayabilmek için door units of copper piping, çalışılan ve yaşanılan ortamların klimatizasyonuna ihtiyaç vardır. drainage systems and electrical installation should be done by cer- tain rules. Wall split type air condi- Dış ortam şartlarındaki değişkenlikler dikkate alınmaksızın, iç tioner are properly assembled by ortamlardaki sıcaklık, nem, hava hareketi, hava temizliği ve taze rules which enables split air condi- hava girişi unsurlarının birlikte kontrol edilerek iç ortamların isteni- tioners to provide high efficiency len şartlarda tutulmasını sağlayan klimalar Türkiye’de merkezi ve and work for many years without bireysel sistem olarak kullanılmaktadır. Merkezi sistemler genelde failure. In order to obtain a suc- cessful and flawless operation, this büyük binalarda ve resmi kuruluşlarda kurulup işletilmektedir. study has attempted to specify cru- cial points in the assembly of wall Türkiye’de konut ve küçük işyerlerinde genellikle split tipi klimalar split type air conditioners and how kullanılmaktadır. Son yıllarda split klimaların filtre sistemleri olduk- assembly should be carried out. ça geliştirilmiş ve ortam havasının en uygun şekilde filtre edilmesi sağlanmıştır. DC İnverter teknolojisiyle imal edilen klimalarda ener- Key Words: ji sarfiyatı düşürülmüş, yeni geliştirilen R407C ve R410A gazlarıyla Assembly; indoor unit; installa- da oldukça düşük sıcaklıklarda ısıtma imkânı sağlanmıştır. Akdeniz tion; outdoor unit; split air condi- bölgesinde yaşayan insanlar, konutlarda ve işyerlerinde genellikle tioner. 25
  • 2. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 26 Makale kışları ısıtma amacıyla duvar tipi split klimaları ter- artmaktadır. Bu nedenle, drenaj hattı ilk olarak ele cih etmektedirler. Duvar tipi split klimalar, yeni alınmalı, daha sonra sorun çıkmayacak bir gider geliştirilen soğutucu akışkanlarla -15 °C altındaki bulunmalı, yer seçiminde bu hususa özellikle dik- sıcaklıklarda dahi ısıtma yapabilmekteler. Bu geliş- kat edilmelidir [1]. Seçilecek yer aynı zamanda kli- meyle birlikte split klima artık Anadolu’nun iç manın elektrik besleme ve iletişim kablolarının kısımlarında da ısıtma amaçlı kullanılacaktır. soğutucu akışkan alışverişinde dış ortama verile- cek boruların geçişine uygun olmalıdır. Şekil 1’de duvar tipi split klimanın ısıtma ve soğutma • İç ünitenin kurulduğu yerin yakınında ısı kaynağı konumlarındaki ısı alışverişleri gösterilmiştir. Split bulunmamalıdır. Ayrıca cihaz doğrudan güneş ışığı klimalar ısıtma konumunda iken, dış ünitede soğutucu alan bir yere yerleştirilmemelidir. akışkan buharlaşırken çevreden yüklenen ısı, soğutu- • İç ünite, hava sirkülâsyonunun iyi olduğu bir yere cu akışkanın iç ünitede yoğuşturulmasıyla iç ortama monte edilmelidir. Önünde hava giriş-çıkışını verir. Böylece iç ortamın ısıtılması sağlanır. engelleyecek herhangi bir cisim olmamalıdır. • İç ünitenin monte edileceği duvar düz ve sağlam Split klimalar soğutma konumunda iken, iç ünitede olmalıdır. soğutucu akışkan buharlaşırken iç ortamdan yükle- • İç ünitenin montaj yeri, yanıcı gazlara yakın olma- nen ısı, soğutucu akışkan dış ünitede yoğuşurken malı ve mutfak cihazlarının bulunduğu yağlı çevre ortamına verilir, böylece iç ortamın soğutul- ortamların üzerine yerleştirilmemelidir. ması sağlanır. • İç ünite mümkün olduğunca nemli bölgelere yer- leştirilmemelidir. Aşırı nem, sistemin performansı- nı azaltır ve sistemi olumsuz yönde etkiler [1]. • İç ünite ile dış ünite arasındaki mesafe, minimum 4 metre olmalıdır. Maksimum boru mesafesi ise, tek- nik özellikler tablosundan takip edilerek uygulan- malıdır. Bu nedenle iç ünitenin montaj yeri özellik- le minimum mesafede önemlidir [1]. • Yerleşim yapılacak mekanda yüksek frekans yayan makinelerin olup olmadığı kontrol edilmelidir. Böyle bir ortama yerleştirilen bir klimada ciddi a) Isıtma b) Soğutma Şekil 1. Split klimanın çalışması 50 mm 200 mm Duvar tipi split klimaların istenilen verimde ve arıza yapmadan uzun yıllar kullanılması ancak doğru şekilde ve kurallara uyularak yapılan bir montajla mümkündür. Bu çalışmada doğru bir montajın nasıl yapılacağı detaylı olarak anlatılmıştır. 50 mm 2. İç Ünitenin Yer Seçimi ve Montajı • İlk bakılacak husus drenaj tesisatının nereye verile- 2000 mm ceğidir. Havada bulunun su buharı iç ünite serpan- tini üzerinde yoğuşmakta ve sıvı hale gelmektedir. Şekil 2. İç ünite montaj mesafeleri [2] Yoğuşan su, yaz aylarında nemli günlerde oldukça 26
  • 3. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 27 Makale elektronik ve elektrik devre arızaları oluşabilir. • İç ünite boru çıkışları ayarlandıktan sonra çıkışa • İç ünite montajında, Şekil 2’de ok işaretleriyle gös- denk gelecek nokta duvarda belirlenir. Önce kıla- terilen en az mesafelerin korunmasına özen göste- vuz deliği delinerek Şekil 5’de gösterildiği gibi, 70 rilmelidir [2]. mm’lik karotla akış yönüne eğimli şekilde delinir. • Şekil 3’de iç ünite montaj plakası gösterilmiştir. İç İç kısmına plastik boru yerleştirilir. Alın kısma ünite montaj plakası iç ünitenin montaj edileceği aksesuar parça takılarak görüntünün çirkinliği orta- noktada duvara yerleştirilir. İç ünite sacı su terazi- dan kaldırılır. siyle önce yere paralel hale getirilir. Su akış yönün- de doğal akışı sağlayacak şekilde bir eğim verilir, sonra vida yerleri işaretlenerek plaka duvardan indirilir. Matkapla iç üniteyi taşıyacak kadar dübel deliği açılır, dübeller sağlam şekilde yerleştirildik- ten sonra plaka duvara yerleştirilerek sağlam şekil- de vidalanılır. Montaj plakası düzgün monte edil- mezse iç üniteden su damlayabilir ya da cihaz sesli Şekil 5. Karotla tesisat çıkışlarının delinmesi [3] çalışabilir. • İç ünite yere yatırılarak elektrik kablo bağlantı kapağı açılır ve iç ünite bağlantı klemensine Şekil 6’da gösterildiği gibi faz, nötr, toprak, dört yollu vana ve fan motoru kabloları bağlanır. Kablo tutu- cusu takılarak sabitlemenin yapılması gerekir [2]. Şekil 3. İç ünite montaj plakası [3] 4 YOLLU FAN FAZ NÖTR TOPRAK VANA MOT. • Boru çıkışları, Şekil 4’de gösterildiği gibi, beş yönde olabilir. İç ünite çıkış boruları çıkışlara dön- Şekil 6. İç ünite klemensinin bağlantısı [5] dürülürken serpantin bağlantısının ezilmemesine ve bükülmemesine dikkat edilmelidir. Emniyet • İç ünite ters çevrilerek iç üniteden boru çıkışları yayının borunun serpantin çıkışında olduğuna dik- ayarlanır, bakır borular kangal şeklinde olduğun- kat edilmelidir dan kurallara uygun şekilde kıvrılma ve ezilme • Soğutucu akışkan boruları, drenaj borusu ve elek- oluşturulmadan açılır. trik kabloları çıkışları belirlendikten sonra sol, sağ • Boru uzunluğu belirlenerek kesilir ve raybalanarak ve alt çıkışlara karşılık gelen tırnak dikkatlice kesi- çapaklar temizlenir. Uç kısımlarında havşa açma- lir ve geçiş boşluğu sağlanır [4]. dan önce izole geçirilir. İzolenin yırtılmamasına dikkat edilmelidir. Sonra rakorlar vidalı kısımları dışarı gelecek şekilde boruya yerleştirilir. Şekil İç Ünite 7’de görüldüğü gibi havşa makinesi kullanılarak 3 havşa açılır. Açılan havşa çatlamış, simetrisini kay- betmiş, eğri ya da ezilmiş olmamalıdır. Kangal boruların açılması, kesilmesi ve havşalanması 1 Şekil 7’de gösterilmiştir. 2 4 5 Şekil 4. İç ünite çıkışları [4] 27
  • 4. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 28 Makale İç ünite borusu Havşalı Boru somun Anahtar Anahtar Bantlar İzolasyon Bakır Boru Tahliye hortumu Tahliye borusu Boru Makası Yapıştırıcı Kesici Uç Sıkma İç Ünite Kolu Dekoratif Bakır Boru Bant Vidalı Bağlantı Bakır Parçaları Borular Tahliye Bağlantı Tahliye Bağlantı Havşa Konisi Hortumu Kablosu Hortumu Kabloları Şekil 8. Boruların bağlanması [2] Bakır Boru cu akışkan borularının altında olmalıdır. Elektrik Şekil 7. Yerde bakır borunun ayakla açılması kesilmesi ve kabloları yukarıda gösterildiği şekilde bantla 50 havşa açılması [6] cm’lik aralıklarla bantlanır. Daha sonra dekoratif • Borular iç ünite rakorlarına takılırken iç ünite boru bantla sarılır. Dekoratif bant, normal sıkılıkta boş- çıkışlarına getirilerek havşa başlıkları karşılaştırı- luk olmayacak şekilde sarılarak çıkış rakoruna lır. Daha sonra rakor el ile sıkılarak boşluğu alınır. kadar getirilir. Emniyetli şekilde sıkmayı sağlamak için Şekil 8’de • İç ünite drenaj çıkışı, kesinlikle kanalizasyon bağ- gösterildiği gibi kontra edilerek sıkılmalıdır. lantısı olan pis su tesisatına bağlanmamalıdır. Aksi • Bağlantı noktalarının izolasyonu oldukça önemli- takdirde kanalizasyon kokusu split klimadan oda dir. Bu noktalar düz izole ile izole edilmeli ve ban- içerisine yayılacaktır. tla sabitlenmelidir. • Su tahliye hortumuna uzatma takılırken silikon 3. Dış Ünitenin Yer Seçimi ve Montajı sürülerek sızdırmazlık sağlanmalı, sonra bantlan- • Kondenser ünitesi dış ortam havasının üzerinden malıdır. Böylece montaj esnasında yerinden çıkma- rahatça dolaşabileceği bir yere yerleştirilmelidir. sı engellenir ve silikonun donması beklenmez. Hava, kondensere ünitenin arkasından girer ve • Tahliye hortumu Şekil 8’de görüldüğü gibi soğutu- önünden çıkar. Eğer klima, genellikle ısıtma amaç- 28
  • 5. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 29 Makale lı kullanılacaksa dış üniteyi güneye takmak uygun- dur. Klima, genellikle soğutma amaçlı kullanıla- İç Ünite caksa dış ünitenin kuzeye, ortak kullanımda akşam saatlerinde ısıtma amaçlı kullanımda batıya, sabah saatlerinde ısıtma amaçlı kullanımda doğuya yer- leştirilmesi uygundur. Bu konuda split klimaların ısı taşıyıcısı olduğu dikkate alınmalıdır. • Dış ünitenin taşıyıcısı olarak dış ünitenin ağırlığı- nın en az beş katını taşıyabilecek bir askı set kulla- Dış Ünite 100 nılmalıdır. Ayrıca dış ünitenin montajının yapılaca- mm 700 ğı duvar, dış ünite ağırlığını taşıyabilecek sağlam- mm lıkta olmalıdır. • Dış ünite, üzerinde kolayca servis işlemlerinin yapılabilmesi, montaj ve gerektiğinde demontajı- 100 mm nın rahatça gerçekleştirilebilmesi için en uygun yer belirlenip monte edilmelidir. • Dış ünite montajında kullanılacak askı setlerini tut- İç-Dış Ünite Bakır Boru tururken duvarın özelliğine göre çelik dübel, trifor Bağlantısı vida ya da saplama ile monte edilmelidir. İç Ünite • Isı kaynaklarına, diğer klima cihazlarının üfleme Su Tahliye Hortumu ağızlarına, egzost fanlarına buhar ve yanıcı gaz Askı Ayakları kaynaklarına yakın montajdan kaçınılmalıdır [1]. Dış Ünite • Dış üniteler, mümkün olduğunca yatak odası, çalış- 100 mm ma odası ve çocuk odalarının uzağına konulmalı- 400 mm dır. Aksi takdirde dış ünite çalışma sesi rahatsızlık verecektir. 100 mm Dış Ünite Su • Dış ünite direkt olarak toprak zemine eğik şekilde Tahliye Parçası Yağmur Suyu Borusu monte edilmemelidir [1]. • Dış ünitenin zemine yakın montajlarında tabanda Şekil 9. Dış ünitenin montaj mesafeleri biriken suyun kolaylıkla tahliye edilebileceği bir • Yine su terazisi kullanılarak önce yer seviyesi belir- yükseklik seçilmelidir. lenmeli, daha sonra su çıkışı yönünde eğim veril- • Yerleşim yeri yanıcı gazların yakınında olmamalıdır. melidir. • İç ve dış ünitede yoğuşan suyun uygun şekilde bir • Duvarın cinsine göre dübel seçilerek bunların yer- gidere bağlanması gerekir. Bu konuda özellikle dış leştirileceği noktalar duvar üstünde delinir. ünite monte edilmeden önce alt kısma drenaj tapa- sı takılarak uygun gidere verilmesine dikkat edil- melidir. • Üniteler nereye monte edilirse edilsinler ayakları- nın altına mutlaka titreşim yutucu lastik takozlar yerleştirilmelidir. • Dış ünite, Şekil 9’da gösterilen ok mesafeleri ölçü- sünde, duvar, tavan, ızgara veya hava giriş–çıkışını engelleyebilecek cisimlerden uzakta kurulmalıdır. • Şekil 10’da gösterilen askı setin monte edileceği yer belirlendikten sonra ayaklar alınarak dübellerin tutturulacağı noktalar kalemle işaretlenmelidir. Şekil 10. Askı set 29
  • 6. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 30 Makale • Üst deliğe duvarın arkasından çıkacak ve kontra yapılabilecek uzunlukta saplama takılması tavsiye edilir. • Delikler delindikten sonra çelik dübeller ya da tri- for vidalar duvara monte edilir. Saplama ya da somunlar uygun şekilde cırcır anahtar kullanılarak ayakların sabitlenmesi sağlanır. • Dış ünite takozları konularak dış ünite, ayaklar üze- rine yerleştirilir ve monte edilir. Dış Ünite Gaz boruları 4. İç Ünitenin Yerleştirilmesi ve Dış Ünite Boru ve (daha büyük çaplı) Kablolarının Bağlanması • İç ünite ve bağlanmış borular iki ya da üç kişi tara- Sıvı boruları fından alınır. Delinen delikten boru tesisatı zarar (daha küçük çaplı) görmeden dışarı çıkartılır. İç ünite askı sacı üzerin- deki tırnaklarına yerleştirilir. Boruların dönüşlerin- de boruya düzgün şekilde bükme yapması sağlan- malıdır. Kırılmış ve ezilmiş borular, cihazın hem daha fazla elektrik sarf etmesine hem de pahalı arı- zalara yol açabilir. Tork anahtarı • İç ünite boru çıkışları şayet cihaz arkasından çık- mıyorsa plastik kablo kanallarına konulması uygun Şekil 11. Boruların bağlanması [2] olabilir. Normal çıkışlarda, borularda iç ünitede yoğuşan suyun gidere rahatlıkla akması için gözü rahatsız etmeyecek şekilde hafif bir eğim verilme- si gerekir. Daha sonra borular kelepçelerle duvara sabitlenmedir. FAZ NÖTR TOPRAK 4 yollu vana FAN MOT. • İç üniteden gelen boruları dış ünite arkasında dolandırırken dış ünitenin hava akışına engel olma- Şekil 12. Dış ünite klemnsinin bağlantısı [5] masına dikkat edilmelidir. Aksi taktirde klimanın dir. Kaçak yoksa duvarda delinen kısımlar alçı ile verimi düşer. ya da macunla kapatılmalıdır. • Dış ünite boru bağlantıları, Şekil 11’de gösterildiği gibi karşılaştırılarak uygun torklarda sıkılır. 5. Klimanın İç Ünite Besleme Kablolarının Rakorların sıkılmasında katalogdaki tork değerleri Bağlanması uygun anahtarlar kullanılarak da yapılabilir [2]. • Bağlantı hattı bina içerisinde toprak hattı çekili bir • Dış ünite bağlantı soketine Şekil 12’de göstertildi- buattan alınır. Bağlantı kablosunun kesiti klimanın ği gibi bağlantı şemalarına uyularak kablo bağlan- kapasitesine göre değişir. 9000 ve 12000 BTU’luk tıları yapılır. Kabloların yerlerine tam olarak sabit- klimalarda 3x1.5 mm2 kesitinde kablo, 18000 ve lenmesine dikkat edilmelidir. 24000 BTU’luk klimalarda 3x2.5 mm2’lik kablo • Kablo, kablo tutucunun altındaki kontrol panelinde kullanılmalıdır [5]. bulunan kelepçe kullanılarak bağlanmalıdır. • 9000 ve 12000 BTU’luk klimalarda 16 Amper • Kontrol kutusunun kapağı yerine takılır ve vidası gecikmeli W otomat; 18000 ve 24000 BTU kapasi- sıkılır. teli klimalarda 25 Amper gecikmeli W otomat kul- • İç ünite ön paneli sökülür ve iç ünite drenaj tavası- lanılmalıdır [5]. na dökülen suyun dışarıya çıkışı kontrol edilmeli- • Cihaz mutlaka topraklanmalıdır. Sıfırlama işlemi 30
  • 7. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 31 Makale diye de bilinen toprak nötr teması kesinlikle yaptı- sistemde kaçak vardır. Kaçak yeri tespit edilerek rılmamalıdır [5]. yeniden vakumlama yapılmalıdır. • Faz, nötr ve toprak uçlarının doğru şekilde bağlan- • İki yollu ve üç yollu vanalardaki allen yuvalarına masına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde daha sonra allen anahtarı yerleştirilerek vanalar sırasıyla sonu- elektronik kartta arızalar görülebilir [5]. na kadar açılır ve tapaları vidalanır. Bu arada tapa- lardan ve rakorlardan kaçak olup olmadığı sabun 6. Vakumlama köpüğüyle kontrol edilmelidir. • Vakumlama işleminde iç ünite içerisindeki hava ve • Uzaktan kumandayı duvara monte etmek için Şekil hava ile borular içerisine girmiş olan toz, nem ve 14’de gösterildiği gibi, uzaktan kumanda askısı parçacıklar dışarı atılır. Vakumlama yapılmaz ise istenilen yere getirilir, delikler işaretlenir, matkap- sistemin verimi düşer, sistem istenilen performans- la delindikten sonra kumanda askısı duvara monte ta çalışamaz [2]. edilir. Kumanda cihazının pilleri takılarak gerekli • İç ve dış üniteyi vakumlamak için önceki adımlar- ayarlamalar yapılır. da belirtilen şarj hortumunun servis ucunu Şekil • Cihaz test için çalıştırılarak çalışma kontrol edilir. 13’de gösterildiği gibi vakum pompasına takılır. Manifoldun alçak basınç hortumu, dış ünite üç yollu servis vanası portuna bağlanır. Kullanılan hortumun iğne uçlu olmasına ve iğnenin kısa olma- masına dikkat edilmelidir. Manifoldun alçak basınç vanası açılarak pompa çalıştırılır [2]. Şekil 14. Uzaktan kumanda askısı montajı [3] Dış Ünite Vakum Göstergesi Şarz 7. Sonuç Dış Ünite Manifoldu Split klimalardan istenilen verimin alınabilmesi için Açık Kapalı klimanın montajının doğru ve kurallara uygun şekil- de yapılması gerekir. Yapılan montaj, hem göz este- tiğini bozmamalı hem de klimanın en verimli işlet- meyi en ideal şekilde yapmasını sağlamalıdır. Vakum Pompası Yapılacak keşifle önce iç ve dış ünitenin yeri belir- lenmelidir. Drenaj tesisatı split klima serpantinlerin- Şekil 13. Vakumlama yöntemi de yoğuşan suyun dış ortama aktarılması için çekilir. • Vakum pompasının boşaltma süresi boruların uzun- Drenaj tesisatı çekilirken çevreye zarar vermeden luğuna ve pompanın kapasitesine bağlıdır. Bu uygun bir gider bulunmalıdır. Aksi durumda yapının konuda kataloglarda verilen sürelere uyulması duvarları, camları ve yapının altından geçenler su gerekir. Genelde 7000- 18000 BTU/h klimalarda akışından rahatsız olabilirler. Bakır boru tesisatı 20 dakika, 8000–28000 BTU/h arası klimalarda 40 çekilirken bakır borularda ezilme ve kırılma oluşma- dakika vakum yapılması uygundur. 8,5 m3/h’lik bir masına dikkat edilmeli, bakır borular minimum ölçü- vakum pompasıyla -20 PSI değerinde yukarıdaki den daha kısa bağlanmamalı, havşaları düzgün açıla- sürelerde vakum yapılmalıdır [1]. rak rakorları uygun torklarda ve sisteme zarar ver- • İstenilen vakum sağlandığında manifold alçak meyecek şekilde sıkılmalıdır. basınç vanası kapatılır ve vakum pompası durduru- lur. Şayet göstergenin ibresinde yükselme varsa Bakır boruların izolasyonu yırtılmadan bakır borula- 31
  • 8. erdogan simsek:Sablon 10.07.2009 15:28 Page 32 Makale ra geçirilmelidir. Kullanılan gaz düşük basınçta ısıyı ekonomik kazanç sağlayacaktır. içerisine alırken buharlaşıp, yüksek basınçta ısıyı dışarı verirken yoğuşmaktadır. Bu nedenle ısıtma ve Split klimalarla az enerjiyle en fazla ısıtma ya da soğutma işleminin serpantinlerde oluşturulabilmesi soğutma sağlamak, uzun yıllar boyunca arızasız için bakır borularda ısı transferinin en aza indirilme- çalışmasını ve çevreye zarar vermeden kullanılması- si gerekir. nı temin etmek için split klimaların yetkili ve klima montajı eğitimi almış kişilerce kurallara uygun şekil- Dekoratif bantla yapılan izolasyonda drenaj tesisatı de montaj edilmesi gerekir. ve elektrik kabloları birlikte sarılmalı, uygun nokta- dan iç ünite drenaj borusu dekoratif bant dışına alın- Kaynaklar malıdır. Dekoratif bant aynı zamanda borular üzeri- [1] Airfel, Isıtma & soğutma sistemleri, Split klima ne hava girişini engelleyecek ve borular üzerindeki montaj ve klimacılık, yayın no: AC01–06. yoğuşmayı ortadan kaldıracaktır. Ayrıca dekoratif [2] Arçelik, Tüketici hizmetleri, eğitim el kitabı, bant tesisattaki çirkin görüntüyü ortadan kaldıracak klima eğitim notları ve devre şemaları, Mart ve göz estetiği sağlayacaktır. 2000. [3] Elco Klima San. Ve Tic. Ltd. Şti. Klima servis Elektrik kablolarının kesitleri çekilen akım nedeniy- Bülteni, yayın no: S–40 Bülten No: S.B.- le önemlidir. Eğer kablo kesitleri küçük seçilirse kısa 001–03, 01.04.2005, İstanbul devre oluşabilir ve klima zarar görebilir. Şebeke giriş [4] Hicon Duvar Tipi Split Klima Montaj Katalogu kablo çapları küçükse değiştirilmelidir. 24000 BTU 2003 [5] Şimşek E., Bilgili M., Polat Y., Şahin B., Split Enerjinin gün geçtikçe pahalı hale gelmesi yalnızca klima arıza simülatörü geliştirilmesi, I. Soğutma soğutmada değil ısıtmada da split klimaları ön plana Teknolojileri Sempozyumu, Bildiriler kitabı, çıkarmıştır. Yapılan doğru montajla enerjinin en Ekim 2008. verimli şekilde kullanılması sağlanacak, bu da hem [6] Kacar A., Soğutma iklimlendirme iş ve işlem ülke ekonomisine hem de kullanıcıya önemli ölçüde yaprağı, S.H.Ç.E.K. basımevi – Ankara, 2001. 32