Εργασία στο μάθημα της Τεχνολογίας

1. ΜΑΘΖΜΑ : ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ
ΘΔΜΑ : ΝΔΡΟΜΤΛΟ΢
ΟΝΟΜΑΣΔΠΧΝΤΜΟ : ΓΗΑΝΝΟ΢
ΓΔΡΑΝΣΧΝΖ΢
ΣΑΞΖ : Α΄ ΣΜΖΜΑ : 1
΢ΥΟΛΗΚΟ ΔΣΟ΢ : 2012-2013
1Ο
ΓΤΜΝΑ΢ΗΟ ΝΔΟΤ ΦΤΥΗΚΟΤ

2. ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ
1. ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ
2. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ
3. Η΢ΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ
4. ΑΡΥΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ΢- ΔΠΗ΢ΣΖΜΟΝΗΚΑ ΢ΣΟΗΥΔΗΑ
5. ΔΠΗΠΣΧ΢ΔΗ΢ ΢ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΟΝ
6. ΥΡΖ΢ΗΜΟΣΖΣΑ ΢ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΑ
7. ΢ΥΔΓΗΟ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟΤ
8. ΚΑΣΑΛΟΓΟ΢ ΔΡΓΑΛΔΗΧΝ ΚΑΗ ΤΛΗΚΧΝ
9. ΚΟ΢ΣΟ΢ ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΖ΢
10. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

3. 1. ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ
Ζ ελέξγεηα είλαη ζε ηέηνην βαζκό ζπλπθαζκέλε κε ηελ
θαζεκεξηλή καο δσή πνπ κόλν ε έιιεηςή ηεο θαζηζηά πξόδειε
ηελ αλαγθαηόηεηά ηεο. Σν ζύλνιν ησλ αλζξώπηλσλ
δξαζηεξηνηήησλ δεζκεύεη, παξάγεη, θαηαλαιώλεη, κεηαηξέπεη,
απνζεθεύεη θαη ππνβαζκίδεη ηεξάζηηα πνζά ελέξγεηαο. Κάζε
πνιίηεο ησλ αλαπηπγκέλσλ θξαηώλ θαηαλαιώλεη
εκεξεζίσο ηόζε ελέξγεηα όζε παξάγνπλ νη κύεο 100
κεγαιόζσκσλ αλδξώλ ή 12 δπλαηώλ αιόγσλ.
Ζ ελέξγεηα εκθαλίδεηαη κε πνιιέο κνξθέο. Κίλεζε, ζεξκόηεηα,
ελέξγεηα ρεκηθώλ δεζκώλ ή ειεθηξηζκόο. Αθόκε θαη ε κάδα είλαη
κηα κνξθή ελέξγεηαο. Ζ ελέξγεηα κπνξεί λα πξνέξρεηαη από
δηαθνξεηηθέο πεγέο όπσο ν άλεκνο, ν άλζξαθαο, ε μπιεία ή ηα
ηξόθηκα. Όιεο νη πεγέο ελέξγεηαο έρνπλ έλα θνηλό
ραξαθηεξηζηηθό. Ζ ρξήζε ηνπο καο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα
ζέζνπκε αληηθείκελα ζε θίλεζε, λα κεηαβάινπκε ζεξκνθξαζίεο,
λα παξάγνπκε ήρν θαη εηθόλα. Με άιια ιόγηα, καο δίλεηαη ε
δπλαηόηεηα λα παξάγνπκε έξγν.
Κάζε πιηθό ζώκα πεξηθιείεη ελέξγεηα, πνπ κπνξεί λα κεηαηξαπεί
ζε έξγν. Ζ ηδηόηεηα ησλ ζσκάησλ λα παξάγνπλ έξγν νλνκάδεηαη
ελέξγεηα.
Ζ ελέξγεηα είλαη ζεκαληηθό λα κειεηεζεί, γηαηί απνηειεί
νπζηαζηηθά ηελ αηηία πνπ θηλεί ηνλ θόζκν καο. Οξίδεηαη σο ε
ηθαλόηεηα γηα παξαγσγή έξγνπ. Όηη θαη λα θάλνπκε
ρξεζηκνπνηνύκε ελέξγεηα.
Ζ κεγάιε θαηαλάισζε ελέξγεηαο πνπ νθείιεηαη ζηηο ζύγρξνλεο
ηερλνινγίεο παξαγσγήο ηεο βηνκεραλίαο, ησλ κεηαθνξώλ θαη
ησλ επηθνηλσληώλ, έρεη νδεγήζεη ζην ιεγόκελν ελεξγεηαθό
πξόβιεκα. Ζ ελέξγεηα πνπ παξάγεηαη πξνέξρεηαη από δηάθνξεο
πεγέο. Οη πεγέο δηαθξίλνληαη ζε αλαλεώζηκεο, κε αλαλεώζηκεο
θαη αλεμάξηεηεο.
Με αλαλεώζηκεο πεγέο ελέξγεηαο ραξαθηεξίδνληαη νη πεγέο νη
νπνίεο δελ αλαπιεξώλνληαη ή
αλαπιεξώλνληαη εμαηξεηηθά αξγά γηα
ηα αλζξώπηλα κέηξα από θπζηθέο
δηαδηθαζίεο. ΢ηηο κε αλαλεώζηκεο
πεγέο ελέξγεηαο πεξηιακβάλνληαη
θπξίσο ν άλζξαθαο, ην πεηξέιαην θαη

4. ην θπζηθό αέξην, γλσζηά θαη σο νξπθηά θαύζηκα. Βέβαηα, ε θύζε
δελ ζηακαηά λα δεκηνπξγεί νύηε άλζξαθα νύηε πεηξέιαην. Αλ
αλαινγηζζνύκε όκσο όηη ε αλζξσπόηεηα θαηαλαιώλεη
εκεξεζίσο ηόζε πνζόηεηα νξπθηώλ θαπζίκσλ όζε κπνξεί
ε θύζε λα δεκηνπξγήζεη ζε ρίιηα πεξίπνπ ρξόληα,
αληηιακβαλόκαζηε πιένλ ηελ έλλνηα ηεο αλαγλσζηκόηεηαο.
Χο Αλαλεώζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) έρνπλ
νξηζηεί νη ελεξγεηαθέο πεγέο, νη νπνίεο ππάξρνπλ ελ
αθζνλία ζην θπζηθό πεξηβάιινλ. Δίλαη ε πξώηε
κνξθή ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνίεζε ν άλζξσπνο
πξηλ ζηξαθεί έληνλα ζηε ρξήζε ησλ νξπθηώλ
θαπζίκσλ. Οη ΑΠΔ πξαθηηθά είλαη αλεμάληιεηεο, ε
ρξήζε ηνπο δελ ξππαίλεη ην πεξηβάιινλ ελώ ε αμηνπνίεζή ηνπο
πεξηνξίδεηαη κόλνλ από ηελ αλάπηπμε αμηόπηζησλ θαη νηθνλνκηθά
απνδεθηώλ ηερλνινγηώλ πνπ ζα έρνπλ ζαλ ζθνπό ηελ δέζκεπζε
ηνπ δπλακηθνύ ηνπο. Σν ελδηαθέξνλ γηα ηελ αλάπηπμε ησλ
ηερλνινγηώλ απηώλ εκθαλίζζεθε αξρηθά κεηά ηελ πξώηε
πεηξειατθή θξίζε ηνπ 1974 θαη παγηώζεθε κεηά ηε
ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ παγθόζκησλ ζνβαξώλ πεξηβαιινληηθώλ
πξνβιεκάησλ ηελ ηειεπηαία δεθαεηία. Γηα πνιιέο ρώξεο, νη ΑΠΔ
απνηεινύλ κηα εγρώξηα πεγή ελέξγεηαο κε επλντθέο πξννπηηθέο
ζπλεηζθνξάο ζην ελεξγεηαθό ηνπο ηζνδύγην, ζπκβάιινληαο ζηε
κείσζε ηεο εμάξηεζεο από ην αθξηβό εηζαγόκελν πεηξέιαην θαη
ζηελ ελίζρπζε ηεο αζθάιεηαο ηνπ ελεξγεηαθνύ ηνπο εθνδηαζκνύ.
Παξάιιεια, ζπκβάιινπλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο ηνπ
πεξηβάιινληνο, θαζώο έρεη πιένλ δηαπηζησζεί όηη ν ελεξγεηαθόο
ηνκέαο είλαη ν θιάδνο πνπ επζύλεηαη θαηά θύξην ιόγν γηα ηε
ξύπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθό όηη ν κόλνο
δπλαηόο ηξόπνο πνπ δηαθαίλεηαη γηα λα κπνξέζεη ε Δπξσπατθή
Έλσζε λα αληαπνθξηζεί ζην θηιόδνμν ζηόρν πνπ έζεζε ην 1992
ζηε ζπλδηάζθεςε ηνπ Ρίν γηα ην Πεξηβάιινλ θαη ηελ Αλάπηπμε,
λα πεξηνξίζεη δειαδή, κέρξη ην έηνο 2000 ηνπο ξύπνπο ηνπ
δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ζηα επίπεδα ηνπ 1993, είλαη λα
επηηαρύλεη ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ. Ζ ελέξγεηα κπνξεί λα έρεη
πνιιέο κνξθέο. Μνξθέο ελέξγεηαο είλαη:

5. Μεραληθή (δπλακηθή θαη θηλεηηθή)
Κηλεηηθή νλνκάδεηαη ε
ελέξγεηα πνπ έρνπλ ηα
ζώκαηα εμαηηίαο ηεο θίλεζήο
ηνπο.
Δπλακηθή νλνκάδεηαη ε
ελέξγεηα πνπ έρνπλ ηα
ζώκαηα εμαηηίαο ηεο
θαηάζηαζεο ή ηεο ζέζεο
ηνπο.
- Φσηεηλή ή αθηηλνβνιίαο (ήιηνο)
Φσηεηλή νλνκάδεηαη ε ελέξγεηα πνπ κεηαθέξεη ην θσο
- Θεξκηθή (μύια πνπ θαίγνληαη)
Θεξκόηεηα νλνκάδεηαη ε ελέξγεηα πνπ ξέεη από έλα ζώκα
ζε έλα άιιν, ιόγσ ηεο δηαθνξάο ζεξκνθξαζίαο ησλ δπν
ζσκάησλ θαη πάληα από ην ζεξκόηεξν ζην ςπρξόηεξν

6. - Υεκηθή (από κόξηα νπζηώλ όπσο πεηξέιαην – κπαηαξίεο)
Υεκηθή νλνκάδεηαη ε ελέξγεηα πνπ είλαη απνζεθεπκέλε
ζηα θαύζηκα (πεηξέιαην, θπζηθό αέξην), ζηα ηξόθηκα.
- Ζιεθηξηθή (ειεθηξηθό ξεύκα)
Ηιεθηξηθή νλνκάδεηαη ε ελέξγεηα πνπ κεηαθέξεηαη από ην
ειεθηξηθό ξεύκα θαη νθείιεηαη ζηελ θίλεζε ησλ
ειεθηξνλίσλ.
- Ππξεληθή (από ππξήλεο αηόκσλ, πρ νπξάλην)
Ππξεληθή νλνκάδεηαη ε ελέξγεηα πνπ είλαη απνζεθεπκέλε
ζηνλ ππξήλα ησλ αηόκσλ θαη ειεπζεξώλεηαη θαηά ηηο
αληηδξάζεηο ησλ ππξήλσλ. Οη αληηδξάζεηο κπνξεί λα
είλαη ζράζεο (δηάζπαζεο) ή ζύληεμεο (ζπλέλσζεο) ησλ
ππξήλσλ.

7. Γηα λα αμηνπνηεζεί ε ελέξγεηα είλαη απαξαίηεηε ε δηαδηθαζία ηεο
κεηαηξνπήο (κηαο ή πεξηζζνηέξσλ κνξθώλ), γηαηί κε απηόλ ηνλ
ηξόπν κπνξεί λα παξαρζεί έξγν. Γηα ηε κεηαηξνπή
ρξεζηκνπνηνύληαη ηα εξγαιεία θαη νη κεραλέο.
Κακηά θνξά ε ηζρύο ρξεζηκνπνηείηαη σο ηαπηόζεκνο όξνο κε ην
έξγν. Ζ δηαθνξά ηνπο είλαη όηη ε ηζρύο έρεη άκεζε ζρέζε κε ην
ρξόλν, ελώ ην έξγν όρη. Ζ ηζρύο είλαη ε πνζόηεηα ηνπ έξγνπ πνπ
παξάγεηαη ζηε κνλάδα ηνπ ρξόλνπ, δειαδή εθθξάδεη ην ξπζκό
παξαγσγήο ελόο έξγνπ. Γηα ηε κεηαθνξά, ηε κεηάδνζε θαη ηνλ
έιεγρν ηεο ηζρύνο ρξεζηκνπνηνύληαη κεραληθά ζπζηήκαηα
(άμνλεο, ηξνραιίεο, γξαλάδηα, ζπκπιέθηεο), ειεθηξηθά –
ειεθηξνληθά θπθιώκαηα, «πλεπκαηηθά» ζπζηήκαηα θιπ. Ζ ηζρύο
είλαη έλα κέγεζνο πνπ καο δείρλεη πόζν γξήγνξα
παξάγεηαη θάπνην έξγν ή κεηαηξέπεηαη κηα κνξθή ελέξγεηαο ζε
θάπνηα άιιε.
Μεγάιε ηζρύο ζεκαίλεη όηη κηα νξηζκέλε πνζόηεηα
ελέξγεηαο κεηαζρεκαηίδεηαη (ρξεζηκνπνηείηαη) ζε κηθξό ρξόλν,
ελώ κηθξή ηζρύο ζεκαίλεη όηη ρξεηαδόκαζηε πνιύ ρξόλν γηα λα
κεηαηξέςνπκε (ρξεζηκνπνηήζνπκε) ηελ ίδηα πνζόηεηα
ελέξγεηαο.
Π.ρ. Ζ κεγάιε εζηία (κάηη) ηεο ειεθηξηθήο
θνπδίλαο κεηαθέξεη ηξηπιάζηα ζεξκόηεηαο
από ηελ κηθξή θαη ηελ πξνηηκάκε γηα ηαρύηεξν καγείξεκα.
Ζ ρξήζε ηεο ελέξγεηαο πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ζηνλ άλζξσπν
ην λεξό (πδξνελέξγεηα ή πδξαπιηθή ελέξγεηα ) ζεσξήζεθε σο ην
πην ζεκαληηθό βήκα ζηελ εμέιημε ησλ κέζσλ πνπ
ρξεζηκνπνηνύζε γηα παξαγσγηθνύο ζθνπνύο (άιεζκα, άληιεζε,
πξηόληζκα θ.ά.). Χο ηελ αξρή ηεο ρξήζεο ηεο αηκνκεραλήο, ζηα
ηέιε ηνπ 18νπ αηώλα, ε πδξνελέξγεηα ήηαλ ε κόλε θπζηθή πεγή
εξγαζηεξηαθήο παξαγσγήο κεραληθήο ελέξγεηαο, κε εμαίξεζε ηελ
αηνιηθή.
΢ηηο όρζεο ησλ παξαπνηάκσλ θαη ησλ ξεκάησλ βξίζθνληαη
κηθξά θαη κεγάια πέηξηλα θηίζκαηα, εθ ησλ νπνίσλ ηα
πεξηζζόηεξα είλαη εξεηπσκέλα. Δίλαη ηα λεξνπξίνλα θαη νη
λεξόκπινη, ζπλδπαζκέλνη κε καληάληα θαη ληξηζηέιεο ή

8. λεξνηξηβέο, έξγα πξσηόγνλα, πνπ όκσο εμππεξεηνύζαλ ηέιεηα
ηηο αλάγθεο θαη πξνζέθεξαλ κεγάιε βνήζεηα ζηνπο ληόπηνπο
πιεζπζκνύο, ζπληειώληαο ζηελ αλάπηπμε ηεο ηνπηθήο
νηθνλνκίαο.

9. 2. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΝΔΡΟΜΤΛΟΤ
Ζ θαηαζθεπή ελόο λεξόκπινπ ήηαλ απιή. Σν θύξην θηίζκα
ζπλήζσο
ήηαλ νξζνγώλην, ιηζόθηηζην κε θεξακίδηα ή πιάθεο, δώκα ή
θαη ζόιν (ην νπνίν εμππεξεηνύζε ηηο δηαλπθηεξεύζεηο ηνπ
κπισλά). Ζ θαηαζθεπή ηεο ζηέγεο ήηαλ πξνζαξκνζκέλε ζηελ
ηνπηθή αξρηηεθηνληθή, δειαδή μύιηλε θεθιηκέλε (κνλόξηρηε, δίξηρηε
ή ηεηξάξηρηε) κε θάιπςε από θεξακίδηα ή ζρηζηόπιαθεο.
Γηαζηάζεηο δελ κπνξνύκε λα νξίζνπκε, γηαηί ππήξρε κία πνηθηιία
ζην κέγεζνο, γεγνλόο ην νπνίν θαζόξηδε θαη ην θόζηνο
θαηαζθεπήο. Ο κεραληζκόο ελόο λεξόκπινπ δηαηξείηαη ζε δύν
κέξεζην θηλεηηθό πνπ ην απνηεινύζαλ ε θηεξσηή κε ηα

10. εμαξηήκαηα ιεηηνπξγίαο ηεο θαη ζην αιεζηηθό πνπ πεξηειάκβαλε ηηο
κπιόπεηξεο, πάιη κε ηα εμαξηήκαηά ηνπ. Τπήξραλ θαη βνεζεηηθά
ζπζηήκαηα, π.ρ. ξύζκηζεο ησλ κπιόπεηξσλ, κεηαθνξάο θαη
κεηαηξνπήο ηεο θίλεζεο, ζηακαηήκαηνο θ.ά., ηα νπνία
παξνπζίαδαλ δηαθνξέο από πεξηνρή ζε πεξηνρή.
ΕΙΔΗ ΝΕΡΟΜΤΛΟΤ
΢ηνλ Διιεληθό ρώξν ιεηηνύξγεζαλ δύν ηύπνη λεξόκπινην
«ξσκατθόο» κε ηελ όξζηα εμσηεξηθή θηεξσηή (όπνπ ε ξνή ηνπ
λεξνύ ήηαλ κεγάιε) θαη θπξίσο ν «αλαηνιηθόο» ή «ειιεληθόο» κε
ηε κηθξόηεξε εζσηεξηθή νξηδόληηα θηεξσηή ( όπνπ ε πνζόηεηα
ηνπ λεξνύ ήηαλ κηθξή θαη γηλόηαλ εθκεηάιιεπζε πίεζεο από
εθηόμεπζε ή πδαηόπησζε). Ο λεξόκπινο κε ηελ νξηδόληηα θηεξσηή
θαίλεηαη όηη δηαδόζεθε γξήγνξα ζην Βπδαληηλό θξάηνο (γη' απηό θαη
νλνκάζηεθε «αλαηνιηθόο») θαη σο ην ηέινο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ δελ
παξνπζίαζε ζεκαληηθή εμέιημε. ΢ηνπο νξηδόληηνπο λεξόκπινπο πνπ
ιεηηνπξγνύζαλ κε ιίγν λεξό, ήηαλ απαξαίηεηε ε παξάιιειε
θαηαζθεπή έξγσλ ππνδνκήο ζπγθέληξσζεο, απνζήθεπζεο θαη
δηνρέηεπζεο ηνπ λεξνύ (δειαδή λεξνθξάηεο, ιίκλεο, αγσγνί,
απιάθηα, γέθπξεο, δεμακελέο, βαγέληα,θάλαινη), ησλ νπνίσλ ε αμία
ήηαλ πνιιέο θνξέο κεγαιύηεξε από ηελ αμία ηνπ ίδηνπ ηνπ κύινπ.

11. ΙΚΑΝΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΝΕΡΟΜΤΛΟΤ
Ζ αιεζηηθή ηθαλόηεηα ελόο κύινπ όζν ππήξρε ε απαηηνύκελε
πνζόηεηα λεξνύ, έθηαλε ηηο 100 νθάδεο / ώξα (1 νθά = 1200 gr)
θαη επεηδή δνύιεπε ζπλήζσο δσδεθάσξν, κπνξνύζε λα αιέζεη
κέρξη 1.200 νθάδεο ηελ εκέξα. Όηαλ όκσο ην λεξό ήηαλ ιίγν θαη
έπξεπε λα πεξηκέλνπλ γηα λα μαλαγεκίζεη ε ζηέξλα, κε δπζθνιία
έθηαλε ηηο 200 νθάδεο. Ζ πειαηεηαθή θίλεζε ήηαλ απμεκέλε ηνπο
κήλεο Ηνύιην θαη Αύγνπζην κεηά ην ηέινο ηνπ ζεξηζκνύ θαη πνιύ
κηθξή πξηλ από απηόλ, νπόηε είραλ ηειεηώζεη ηα απνζέκαηα θάζε
νηθνγέλεηαο γηα άιεζκα. ΢ήκεξα πηα, ειάρηζηνη λεξόκπινη έρνπλ
ηνπο κεραληζκνύο ηνπο θαη κπνξνύλ λα αιέζνπλ. Οη πεξηζζόηεξνη
θαηαξξένπλ θαη ηα ραιάζκαηά ηνπο θαιύπηνληαη από ηελ ππθλή
βιάζηεζε ζηα βάζε ησλ πνηακηώλ.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Σν θαληάξη (ζηαηέξη)είλαη έλα είδνο δπγνύ, ην νπνίν
ρξεζηκνπνηνύληαλ γηα ην δύγηζκα ηνπ αιέζκαηνο. Απνηειείηαη
από ην ζηέιερνο, κία κεηαιιηθή ηεηξάγσλε ξάβδν κήθνπο 1.10
εθαηνζηώλ ηνπ κέηξνπ πεξίπνπ. ΢ηηο δύν από ηηο ηέζζεξηο
επηθάλεηεο θέξεη ραξαγέο, νη νπνίεο αληηζηνηρνύλ ζε νθάδεο θαη
δξάκηα. Οη ραξαγέο ηεο κηαο επηθάλεηαο είλαη γηα ηηο ςηιέο,
δειαδή γηα ηα κηθξά βάξε, ελώ ηεο άιιεο γηα ηηο βαξηέο, δειαδή
γηα ηα κεγάια βάξε. ΢ην θάησ άθξν, από ην νπνίν αξρίδνπλ νη
ραξαγέο είλαη πξνζαξκνζκέλεο δύν αιπζίδεο, όπνπ ζηα άθξα
ηνπο θέξνπλ γάληδνπο. Μεηαμύ ησλ ζεκείσλ πξνζαξκνγήο ησλ
αιπζίδσλ, ππάξρεη έλα κηθξό πιαίζην ζρήκαηνο Π, ηνπ νπνίνπ ην
άλσ εμσηεξηθό κέξνο θέξεη γάληδν. Από απηόλ πεξληέηαη ην
θνπληέιη γηα ην ζήθσκα ηνπ βάξνπο. ΢ην εζσηεξηθό άλσ κέξνο
ηνπ Π θαη θάησ από απηό ζην ζηέιερνο ππάξρνπλ αθίδεο, ησλ
νπνίσλ νη αηρκέο ζπκπίπηνπλ όηαλ ην ζηέιερνο είλαη ζε εληειώο
νξηδόληηα ζέζε θαη δείρλεη κεηά ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπ βαξηδίνπ ην
αθξηβέο βάξνο. Έλα βαξίδη κε δαθηύιην, θξέκεηαη από ην
ζηέιερνο. Απηό θαηά ην δύγηζκα κεηαθηλείηαη κπξνο � πίζσ έσο
όηνπ ην ζηέιερνο ζηαζεξνπνηεζεί ζε νξηδόληηα ζέζε.
Σα Κνπληέιηαπξόθεηηαη γηα μύιηλα θνληάξηα, κήθνπο 1.50
εθαηνζηώλ ηνπ κέηξνπ, κεγάιεο αληνρήο, ζπλήζσο από

12. θαζηαληά. Σα ζύλεξγα απηά ρξεζηκνπνηνύληαλ πξνθεηκέλνπ λα
ζεθσζεί ην άιεζκα γηα δύγηζκα θαη ε κπιόπεηξα γηα ράξαγκα.
Σα Κπιηζηάξηαπξόθεηηαη γηα μύιηλνπο ζηξνγγπινύο ηάθνπο,
νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνύληαλ θαηά ην ζήθσκα ηεο κπιόπεηξαο γηα
επηζθεπή ή ράξαγκα.
Η ζέζνπιαήηαλ ζπλήζσο μύιηλε θαη ρξεζηκνπνηνύληαλ γηα λα
καδεύνπλ ην αιεύξη θαη λα ην βάδνπλ ζηα ηζνπβάιηα.

13. 3. Η΢ΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ
΢ηελ Διιάδα δελ είλαη γλσζηό πόηε εκθαλίζηεθαλ νη λεξόκπινη,
θαηά ηνπο Ρσκατθνύο ρξόλνπο όκσο ππήξραλ. Οη βαζηθνί ηύπνη
λεξόκπινπ πνπ ιεηηνύξγεζαλ είλαη δύν: ν παιαηόηεξνο
«ξσκατθόο» κε όξζηα εμσηεξηθή θηεξσηή θαη ν λεόηεξνο
«αλαηνιηθόο» (ή βπδαληηλόο) κε νξηδόληηα εζσηεξηθή.
΢ηελ επεηξσηηθή Διιάδα θαη ζηα λεζηά, όπνπ ππήξρε λεξό,
θηίζηεθαλ ρηιηάδεο. Υξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά θύξην ιόγν γηα ην
άιεζκα ησλ δεκεηξηαθώλ θαη ιηγόηεξν σο ηακπαθόκπινη
(βπξζνδεςεία), σο κπαξνπηόκπινη ή γηα ην άιεζκα νηθνδνκηθώλ
πιηθώλ. ΢πρλά ην θηίζηκν ελόο λεξόκπινπ ζπλνδεπόηαλ θαη από
ην θηίζηκν ηεο θαηνηθίαο ηνπ κπισλά, κε απνηέιεζκα λα
δεκηνπξγεζνύλ, ζε αξθεηέο πεξηνρέο, κπινρώξηα , όπνπ ην θάζε
ζπίηη είρε θαη ην λεξόκπιό ηνπ. Ο κεραληζκόο ηνπ λεξόκπινπ
απνηειείηε από δύν κέξε: ην θηλεηηθό, πνπ ην απνηεινύζαλ ε
θηεξσηή θαη ηα εμαξηήκαηά ηεο, θαη ην αιεζηηθό, πνπ
πεξηιάκβαλε ηηο κπιόπεηξεο κε ηα εμαξηήκαηα ιεηηνπξγίαο.
Οη κπιόπεηξεο πξνέξρνληαλ ζπλήζσο από ηε Μήιν θαη ηελ
Κίκσιν, ησλ νπνίσλ ηα εδάθε είλαη εθαηζηεηνγελή. Ζ πνηόηεηά
ηνπο ήηαλ άξηζηε, γεγνλόο πνπ ηηο θαζηζηνύζε αθξηβόηεξεο.
Αλαθνξά ζηελ εμαηξεηηθή ηνπο πνηόηεηα βξίζθνπκε ζε έγγξαθν
ηνπ 1321 ηνπ Δλεηνύ ραξηνγξάθνπ Μαξίλνπ ΢αλνύδνπ ηνπ
Πξεζβπηέξνπ. ΢ηελ πεξηνρή ηεο Γεκεηζάλαο νη πξώηνη
λεξόκπινη άξρηζαλ λα εκθαλίδνληαη ην 16ν αηώλα. Οη κπιόπεηξεο
πνπ ρξεζηκνπνηνύληαλ πξνέξρνληαλ από ηε Μήιν. Σηο έθεξλαλ
ζε θνκκάηηα θαη ηηο ζπλαξκνινγνύζαλ επί ηόπνπ δέλνληαο ηεο
κε ηζέξθηα (κεηαιιηθά ζηεθάληα). Ζ θηεξσηή ήηαλ νξηδόληηα θαη
εζσηεξηθή. Οη λεξόκπινη ήηαλ ηδηόθηεηνη ή κνλαζηεξηαθνί, πνπ
λνηθηάδνληαλ ζε επαγγεικαηίεο κπισλάδεο. Σν κίζζσκα
πιεξσλόηαλ κε πνζνζηό επί ησλ εηζπξάμεσλ ή ζε είδνο (αιεύξη
ή δεκεηξηαθά). Ζ ακνηβή ησλ κπισλάδσλ (αιεζηηθό ή αμάη) ήηαλ
επίζεο ζε είδνο θαη κόλν ηα ηειεπηαία ρξόληα ηεο ιεηηνπξγίαο
ηνπο ήηαλ ζε ρξήκαηα. Όηαλ όκσο ν κύινο ήηαλ ηδηνθηεζία
κνλαζηεξηνύ, ην άιεζκα ηνπ ζηαξηνύ ηεο κνλήο γηλόηαλ ρσξίο λα
θξαηά ν κπισλάο ηελ ακνηβή ηνπ. Ζ αιεζηηθή ηθαλόηεηα ελόο
κύινπ έθηαλε πεξίπνπ ηηο 100 νθάδεο/ώξα θαη, κε ην 12σξν πνπ
δνύιεπαλ, ε εκεξήζηα παξαγσγή έθηαλε ηηο 1.200 νθάδεο. Οη
κύινη ζπλήζσο εμππεξεηνύζαλ ηηο ηνπηθέο αλάγθεο θαη άιεζαλ
θπξίσο θξηζάξη θαη ζκηγάδη (κείγκα από ζηηάξη-θξηζάξη) θαη
ζπαληόηεξα θαιακπόθη, ζηηάξη θαη δσνηξνθέο.
΢ηελ επεηξσηηθή θαη λεζησηηθή Διιάδα ιόγσ ηεο δηακόξθσζήο
ηεο θαη ηνπ αθζόλνπ ηξερνύκελνπ λεξνύ ε ρξήζε ησλ

14. λεξόκπισλ ήηαλ ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλε θαζώο ζηελ Διιάδα νη
λεξόκπινη μεπεξλνύζαλ ηηο 30.000 θαη κάιηζηα πνιινί απ’
απηνύο βξηζθόηαλ ζε απίζαλα κέξε. Μάιηζηα ζηνλ πεξηνξηζκέλν
ειιεληθό ρώξν ηνπ λεντδξπζέληνο Διιεληθνύ Κξάηνπο ππήξραλ
6.000 λεξόκπινη από ηνπο νπνίνπο ηα ¾ ήηαλ θαηεζηξακκέλνη.
Mέρξη πξηλ από είθνζη κόιηο ρξόληα, δεθάδεο ήηαλ νη
λεξόκπινη πνπ ιεηηνπξγνύζαλ ζε όινπο ηνπο πνηακνύο ηεο
Διιάδαο. Οη λεξόκπινη άξρηζαλ λα ππνιεηηνπξγνύλ από ηα
πξώηα κεηαπνιεκηθά ρξόληα, όηαλ άξρηζε λα δηαιύεηαη ν
θνηλσληθόο θαη νηθνλνκηθόο ηζηόο ηεο ειιεληθήο πεξηθέξεηαο. Ο
ακαμηηόο δξόκνο θαη ν εμειεθηξηζκόο, αλ θαη ήηαλ ζηνηρεία πνπ
δπλακηθά επεξέαζαλ ηελ κεηαπνιεκηθή ειιεληθή θνηλσλία, δελ
ήηαλ όκσο εθείλα πνπ έζβεζαλ ηνπο λεξόκπινπο. Οη θύξηεο
αηηίεο ήηαλ ε εγθαηάιεηςε ηεο ππαίζξνπ πνπ είρε σο ζπλέπεηα ηε
κείσζε, κέρξη ηελ νξηζηηθή εμαθάληζε ζήκεξα ησλ
παξαδνζηαθώλ θαιιηεξγεηώλ ζηα εκηνξεηλά εδάθε ηεο ρώξαο θαη
ηε κείσζε ηεο θηελνηξνθίαο, θαζώο θαη ηελ εμαθάληζε ησλ
θιαζηθώλ ππνδπγίσλ από ηελ ύπαηζξν.
Οη πεξηζζόηεξνη λεξόκπινη εγθαηαιείθζεθαλ απ’ ηε δεθαεηία
ηνπ 1950. Σν πδάηηλν πεξηβάιινλ θη ε αλζξώπηλε επέκβαζε ή
αδηαθνξία γξήγνξα ηνπο εμαθαλίδνπλ. Δπεηδή, όκσο, ν ξόινο
ηνπο πξηλ ηε ρξήζε ηνπ αηκνύ θαη ηνπ πεηξειαίνπ ζηηο
πξνβηνκεραληθέο θνηλσλίεο, θαζώο θαη νη ηερλνινγηθέο
ιεπηνκέξεηεο είλαη ζεκαληηθά ζηνηρεία γηα ηελ ηζηνξία θαη ηηο
πνηθίιεο πνιηηηζηηθέο εθθξάζεηο ησλ ηνπηθώλ θνηλσληώλ,
νθείινπλ ε πνιηηεία θαη νη πνιίηεο λα ηνπο δηαζώζνπλ.

15. 4. ΔΠΗ΢ΣΖΜΟΝΗΚΑ ΢ΣΟΗΥΔΗΑ ΚΑΗ ΘΔΧΡΗΔ΢ ΠΟΤ
΢ΥΔΣΗΕΟΝΣΑΗ ΜΔ ΣΟ ΔΡΓΟ – ΑΡΥΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ΢
H ιεηηνπξγία ησλ πδξνθίλεησλ κεραληζκώλ γηλόηαλ κέζσ κηθξνύ ή
κεγάινπ πδξνηξνρνύ, όξζηα ή νξηδόληηα ηνπνζεηεκέλα, ηνλ νπνίν
κε δηάθνξνπο ηξόπνπο πεξηέζηξεθε ε δύλακε ηνπ θηλνύκελνπ
λεξνύ . Οη όξζηνη πδξνηξνρνί θαζηεξώζεθαλ σο <<ξσκατθά>> ,
δηόηη ε εμάπισζε ηνπο ζην ξσκατθό θξάηνο , ελώ νη
κεηαγελέζηεξνη νξηδόληηνη σο <<ειιεληθνί>> ή <<αλαηνιηθνί>> ,
δηόηη ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηε βπδαληηλή επηθξάηεηα θαη νη δύν
αξρηθά θηλνύζαλ κόλν αιεζηηθνύο λεξόκπινπο . Από ην λεξό
κπνξνύκε λα εθκεηαιιεπηνύκε ελέξγεηα δύν κνξθώλ : ηελ
θηλεηηθή , απηή πνπ έρεη ην λεξό όηαλ θηλείηαη , θαη ηε δπλαηόηεηα
,απηή πνπ δίλεη όηαλ κεηώλεηαη ε δηαθνξά ζηάζκεο ηεο επηθάλεηαο
ηνπ. Καη νη δύν απηέο κνξθέο ρξεζηκνπνηνύληαη από ηελ επνρή ηεο
πξνβηνκεραληθήο ηερλνινγίαο σο ηηο κέξεο καο γηα θίλεζε πνιιώλ
εηδώλ , κνξθώλ, ρξήζεσλ θαη παξαγσγηθήο θνηλόηεηαο
πδξνθίλεησλ κεραλώλ . Πξώηα ρξεζηκνπνηήζεθε ε θηλεηηθή
ελέξγεηα πνπ παξάγεηαη από ηε θπζηθή θαη κόλν ξνή ησλ πνηακώλ
κε ηελ ηνπνζέηεζε όξζησλ κηθξώλ θηεξσηώλ πάλσ από ην ξεύκα
ηνπ λεξνύ , ην νπνίν παξαζύξνληαο λεξό πξνεμέρνληα θαη
βπζηζκέλα πηεξύγηα ηηο πεξηέζηξεθε . Γηα λα έρνπλ ηεο επηζπκεηή
αιιά θαη ηελ ζηαζεξή απόδνζε νη όξζηνη πδξνηξνρνί πνπ
ηνπνζεηνύληαλ θάησ από ηελ επηθάλεηα κε ην θάησ ηκήκα ηνπο
βνπηεγκέλν ζην, έπξεπε ε πνζόηεηα ηνπο λα είλαη ζπλερώο
ηθαλνπνηεηηθή θαη αλαγθαζηηθά νη ηξνρνί αθνινπζνύζαλ ηελ θνίηε .
Με ηνπο νξηδόληηνπο πδξνηξνρνύο άξρηζε ε εθκεηάιιεπζε ηεο
δπλακηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη από ηελ πδξνζηαηηθή πίεζε ,
ε νπνία νθείιεηαη ζηε δηαθνξά ζηάζκεο ηνπ λεξνύ . Παξάιιεια
όκσο ρξεζηκνπνηείηαη θαη ε θη ε θηλεηηθή ελέξγεηα . Οη πδξνηξνρνί
ήηαλ πάληνηε ηνπνζεηεκέλνη ζην ρακειό ζεκείν ηεο δηαδξνκήο
ηνπ λεξνύ , ην νπνίν εθηνμεπόηαλ ζηα πηεξύγηα ηνπο ζρεδόλ
νξηδόληηα .

16. 5. ΔΠΗΠΣΧ΢ΔΗ΢ ΢ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ
Οη επηπηώζεηο ηνπ λεξόκπινπ ζην πεξηβάιινλ είλαη ζεηηθέο αιιά
θαη αξλεηηθέο .
ΘΔΣΗΚΔ΢:
Γελ ξππαίλεη ην πεξηβάιινλ
Γελ θαίεη θάπνην θαύζηκν [ πεηξέιαην , βελδίλε ]
Γελ έρεη απόβιεηα
Μεηαηξέπεη ηε ξνή ηνπ λεξνύ ζε θηλεηηθή ελέξγεηα
ΑΡΝΖΣΗΚΔ΢:
Ζ κόλε αξλεηηθή επίπησζε ηνπ λεξόκπινπ ε εθκεηάιιεπζε ησλ
θπζηθώλ πόξσλ ηεο γεο , δειαδή γηα λα θηηαρηεί έλαο λεξόκπινο
ρξεηάδνληαη θάπνηα μύια πνπ ηα παίξλνπκε από ηε θύζε .

17. 6. ΥΡΖ΢ΗΜΟΣΖΣΑ ΣΟΤ ΝΔΡΟΜΤΛΟΤ ΓΗΑ ΣΟΝ ΑΝΘΡΧΠΟ ΚΑΗ
ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΑ
Ο λεξόκπινο ρξεζηκεύεη γηα ηελ άιεζε ησλ ζηηεξώλ , όπσο
θαιακπόθη , ζηηάξη θ.α. ΢πλαληνύκε όκσο θαη παξεκθεξείο
ιεηηνπξγίεο ηνπ . Πνιινύο αηώλεο πξηλ από ηελ ιεηηνπξγία ησλ
αλεκόκπισλ , άιεζαλ ζηηάξη νη κύινη , νη πνηνη θηλνύληαλ κε λεξό.
Δπίζεο νη άλζξσπνη έπιελαλ ηα ραιηά ηνπο ζην λεξόκπιν.

18. 7. ΢ΥΔΓΗΟ

19. 8.ΚΑΣΑΛΟΓΟ΢ ΔΡΓΑΛΔΗΧΝ ΚΑΗ ΤΛΗΚΧΝ
Ξύιηλε βάζε
Παθέηα
Γπςόγαδα
Ξπιόθνιια πιαθηδίσλ
Φύιιν Υαιθνύ
Φειιόο
Οδνληνγιπθίδεο
Γηαθνζκεηηθέο πέηξεο
΢πάηνπια
Νεξό
Μπνγηέο Νεξνύ
Πηλέιν
Φαιίδη

20. 9. ΔΚΣΗΜΖ΢Ζ ΚΟ΢ΣΟΤ΢ ΚΑΣΑ΢ΚΔΤΖ΢
ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΚΟ΢ΣΟ΢
1 Ξύιηλε βάζε 2,50
2 Παθέηα 0,00
3 Γπςώγαδα 2,00
4 Ξπιόθνιια πιαθηδίσλ 2,70
5 Φύιιν Υαιθνύ 3,00
6 Φειιόο 0,00
7 Οδνληνγιπθίδεο 0,00
8 Γηαθνζκεηηθέο πέηξεο 1,40
9 Μπνγηέο Νεξνύ 2,60
10 Πηλέιν 0,70
11 ΢πάηνπια 1,00
΢ΤΝΟΛΟ 15,90

21. 10. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ
Google
Δγθύθιηνο Παηδία- egpaid. Blogsport. Com
www. Allabouteneigy.gr
www.pekate .gr/uploads /ekpaideush/gymn
www.neromylos-morogianni.gr