Perakaunan Zakat

MAHYUDDIN KHALID emkay@salam.uitm.edu.my

MUAMALAT&EKONOMIISLAM
PENDAHULUAN
• Zakat adalah kewajipan dan merupakan rukun Islam yang ketiga.
• Ia berkaitan dengan ekonomi, pengagihan dan pengagihan
semula harta.
• Zakat adalah tanggungjawab kehartaan dan ibadat
kemasyarakatan.
• Hubungan soaial antara sesama manusia adalah suatu yang
diwajibkan Allah demi kepentingan hidup manusia bersama.
• Zakat adalah ibadat tahunan dan berhubung dengan keikhlasan
pengelua

PENGERTIAN
• Bahasa:
• Berkat, tumbuh, bersih dan baik
• Istilah:
• Pembayaran wajib sebahagian harta kepada golongan yang
berhak berdasarkan kaedah dan syarat-syarat yang telah
ditetapkan oleh syarak
• Berdasarkan definisi ini pelbagai perkara perlu difahami
antaranya siapa yang wajib membayar zakat, harta yang waib
dikeluarkan zakat, kaedah pengiraan,peraturan dan pengagihan
zakat.

DALIL-DALIL
• Ayat al-Quran:
• Terdapat sebanyak 30 kali menyebut zakat, 27 digandingkan
dengan mendirikan solat. Ctnya Surah Taubah :11, Surah al-
Baqarah :110, Surah Taubah :103
• Dirikan Solat dan bayarlah zakat
• (Al-Baqarah: 110)
• Ambillah sebahagian daripada harta mereka menjadi sedekah
(zakat), supaya dengannya engkau membersihkan mereka
(daripada dosa) dan menyucikan mereka…
• (Al-Taubah: 103)
• Firman Allah: Sedekah-sedekah itu hanya untuk orang yang fakir,
miskin, amil….
• (Al-Taubah:9)

DALIL-DALIL
• Hadis:
• Sabda Rasulullah saw: Islam ditegakkan di atas lima dasar: Syahadah
bahawa tiada Tuhan selain dari Allah dan Muhammad adalah
RasulNya, mendirikan solat, membayar zakat, berpuasa pada bulan
Ramadhan dan menunaikan haji bagi sesiapa yang berkemampuan.
• (Mutaffak alaih)
• Hadis dari Qais bin Said bin Ubadah: Kami diperintah oleh Rasulullah
saw untuk membayar zakat fitrah sebelum zakat diwaibkan; setelah itu
barulah syariat zakat itu turun.
• (Ahmad, Nasai’ dan Ibn Majah)
• Sabda Rasulullah saw: Kekayaan tidak akan binasa di darat atau di laut
kecuali apabila zakat tidak dikeluarkan.
• (Al-Tarani)

PENJELASAN DALIL
• Hukum Membayar Zakat:
• Wajib pada mereka yang berkelayakan dan cukup syarat
adalah wajib dan pasti.
• Jika ingkar adalah satu kesalahan dan berdosa besar.
• Hukuman terhadap mereka adalah dipenjara, diperangi atau
dibunuh.
• Manusia diwajibkan untuk mengeluarkan zakat dari sebahagian
hartanya apabila telah sampai atau cukup nisab
• Allah s.w.t mengancam orang-orang yang mempunyai harta
tetapi tidak menafkahkannya pada jalan Allah dengan seksaan
yang pedih
• Harta-harta yang tidak dizakatkan itu akan menjadi saksi atas
perbuatan mereka

KEPENTINGAN ZAKAT
1. Memahami fungsi zakat dalam sistem ekonomi Islam
2. Mengetahui hukum kewajipan zakat
3. Mengetahui kaedah perakaunan dan pengiraan zakat
4. Mengetahui kedudukan diri berhubung dengan zakat
5. Merancang perbelanjaan diri, keluarga dan syarikat
6. Menunaikan kewajipan pembayaran zakat

JENIS-JENIS ZAKAT
1. Zakat fitrah
• Pembayaran yang wajib ke atas setiap muslim bermula
Ramadhan sehingga 1 Syawal.
2. Zakat harta benda
• Satu pembayaran yang wajib dikenakan apabila sesatu harta
itu mencapai kadar dan tempoh yang telah ditetapkan oleh
syarak.

SYARAT-SYARAT UMUM WAJIB ZAKAT
1. Islam
• Hanya diwajibkan ke atas orang Islam sahaja dan tidak
diwajibkan kepada bukan Islam.
2. Sempurna milik
• Milik yang sah dan bertanggungjawab ke atas harta
sepenuhnya serta boleh digunakan pada bila-bila masa.
Pinjaman, harta wakaf, wang dalam KWSP dan harta haram
tidak wajib, tidak tertakluk atau memenuhi syarat ini.
3. Cukup nisab
• Kadar atau nilai minima yang menentukan harta itu wajib
dikeluarkan zakat atau sebaliknya. Pada umumnya kebanyakan
jenis harta diukur berasaskan nilai emas semasa iaitu
sebanyak 85gram.

SYARAT-SYARAT UMUM WAJIB ZAKAT
4. Cukup haul
• Setahun mengikut bulan Qamariah iaitu 354 hari.
5. Harta berkembang
• Harta yang berpotensi untuk berkembang dan bertambah.
Harta itu sendiri tidak dikenakan zakat namun hasil dapatan
daripadnya, pemilik mendapat faedah terus, seperti hasil
daripada sewaan rumah atau bangunan, hasil daripada
pelbagai jenis pengangkutan, hasil daripada ternakan
binatang, hasil sampingan seperti susu dari binatang ternakan,
hasil daripada pengeluaran madu.

ASNAF /PENERIMA ZAKAT
1. Fakir
• Orang Islam yang tidak mempunyai harta hasil usaha (pekerjaan)
yang halal dan layak dengannya untuk memenuhi keperluan dirinya
dan tanggungjawabnya termasuklah makanan, pakaian, tempat
tinggal dan keperluan-keperluan lain.
2. Miskin
• Orang Islam yang mempunyai harta dan pekerjaan yang halal dan
layak dengannya tetapi masih tidak mencukupi untuk menanggung
keperluan dirinya dan tanggungnya.
3. Amil
• Orang yang dilantik oleh pemerintah untuk menyelenggarakan hal-
hak zakat/ Pengurus zakat
4. Muallaf
• Orang yang baru memeluk Islam
5. Hamba yang hendak merdeka/Riqab
• Hamba yang ingin memerdekakan diri

ASNAF /PENERIMA ZAKAT
6. Orang yang mempunyai hutang/Gharimin
• Orang Islam yang berhutang untuk memenuhi keperluan asasi bagi
permasalahan diri atau keluarga tanggungannya atau orang yang
berhutang untuk menyelesaikan masalah masyarakat dan
memerlukan:
• Orang yang berhutang tidak mampu menjelaskannya
• Hutang itu dalam perkara yang taat dan diharuskan syarak
• Hutang itu sampai tempoh untuk dijelaskan
7. Orang yang berjuang pada jalan Allah/Fisabililah
• Tiap-tiap perbuatan/perkara yang menjurus kepada keperluan dan
masalah untuk menegakkan syiar Islam.
8. Orang musafir
• Orang Islam yang kehabisan perbelanjaan sedangkan ia tidak
mempunyai belanja dengan syarat:
• ia mengembara daripada negari tempat tinggalnya
• Pengembaraan itu diharuskan syarak

SYARAT ASNAF
1. Mestilah seorang yang fakir melainkan amil mereka berhak
terhadap dana zakat sekalipun ia sudah kaya. Kewajipan
diberikan kepada mereka kerana usaha yang telah mereka
lakukan
2. Mengistiharkan tentang harta yang telah wajib dikeluarkan
3. Orang yang berhak menerima dana zakat adalah muslim
4. Bukan daripada keturunan Bani Hasyim

ASAS PERAKAUNAN ZAKAT
1. Asas penilaian berdasarkan harga semasa
2. Tempoh setahun Qamariah perlu digunakan yang tertakluk
kepada tempoh haul – iaitu 354 hari dalam setahun. Tahun
Masihi 365 tahun biasa dan tahun lompat 366 hari. Cara
pengiraan bermula 1.1.2009 hingga 20 Disember 2009.
3. Tahun hasil pengeluaran
4. Berdasarkan nisab yang telah ditetapkan sama ada 85 gram
emas atau 595 gram perak.
5. Dikenakan ke atas pendapatan bersih bukan pendapatan kasar
– ditolak semua perbelanjaan
6. Bagi zakat pendapatan perlu ditolak keperluan asasi yang
munasabah mengikut perkiraan semasa atau setempat.

KADAR ZAKAT
1. Harta tetap : 5%, 10%, 20%
2. Harta berubah : 1.25%, 2.5%

HARTA YANG WAJIB DIZAKAT
1. Zakat Emas Dan Perak
2. Zakat Perniagaan
3. Zakat Pendapatan
4. Zakat Saham
5. Zakat Wang
6. Zakat Simpanan
7. Zakat Pertanian
8. Zakat Maadin
9. Zakat Ternakan

ZAKAT EMAS, PERAK DAN MATA WANG
• Zakat emas dan perak ialah 1/40 ( 2.5%) dari nisab harta
tersebut.
• Apabila jumlah emas atau perak yang dimiliki telah mencukupi
nisab selama tempoh setahun, maka perlu dikeluarkan zakat
sebanyak 1/40 atau 2.5%.
• Namun pada masa kini, pelbagai mata wang telah mengambil
alih peranan emas dan perak, maka mata wang yang sama harga
nisab bagi emas atau lebih, wajib dikeluarkan zakatnya iaitu 1/40
(2.5%) apabila mencapai tempoh masa setahun.

PENGIRAAN ZAKAT EMAS
• Barang kemas yang dipakai tidak dikenakan zakat. Setakat
mana? Wilayah Persekutuan memperuntukkan harga dan
nilaiannya ialah RM 5000.00 Lebih daripada itu dikenakan zakat.
• Permulaan nisab : 85gm x harga semasa.
• Contoh: 85 x RM 75 = RM 6375
• Yang dikenakan ialah emas tulin, bukan saduran, bukan kristal,
bukan berlian, mutiara
• Lelaki yang ada emas diwajibkan membayar zakat. Lelaki hanya
dibolehkan memakai emas pada gigi sahaja. Selain daripada gigi
adalah haram dan berdosa. Walaubagaimanapun perak boleh
dipakai
• Syaratnya, cukup setahun, cukup haul, merdeka dan Islam.
• Pengiraannya: RM 15,000.00 x 2.5% = RM 375.00

ZAKAT EMAS, PERAK DAN MATA WANG
• Sabda Nabi:
• “ Bila kamu memiliki 200 dirham dan telah sampai setahun,
maka wajib dikeluarkan daripadanya 5 dirham. Dan tidaklah
wajib atas kamu berzakat hingga kamu memiliki 20 dinar
(misqal) dan telah sampai setahun, maka wajib dikeluarkan ½
dinar.”
• (HR. Abu Daud)

ZAKAT HARTA PERNIAGAAN
• Ialah seorang peniaga yang memiliki barang-barang perniagaan
yang telah sampai nisabnya dan telah dimilikinya selama tempoh
setahun wajib menzakatkan hartanya itu.
• Peniaga perlu mengira harga barang-barangnya itu dan
mengeluarkan 1/40 atau 2.5% dari harganya.
• Firman Allah:
• “Hai orang-orang yang beriman, nafkahkanlah (di jalan Allah)
sebahagian dari hasil usahamu yang baik-baik dan sebahagian
dari apa yang Kami keluarkan dari bumi untuk kamu.”
• (al-Baqarah:267)

PENGIRAAN ZAKAT PENDAPATAN
• Campurkan semua pendapatan untuk tempoh setahun Hijrah. Ini
termasuk gaji, keuntungan, sewaan, hasil perkongsian, bonus, elaun
dan apa jua pendapatan yang diterima untuk tempoh berkenaan
• Tolakkan keperluan perbelanjaan asasi:
• Semua perkara yang melibatkan keperluan Dharuriyyah. Ini
termasuk makanan, minuman, pakaian, tempat tinggal, kesihatan,
kos keselamatan dan pendidikan.
• Ini merangkumi keperluan diri, isteri, nak-anak, ibubapa. Kesemua
tanggungan ini tidak terhad bilangannya dan tertakluk kepada
hukum syarak
• Tolakkan pendapatan daripada pelbagai sumber yang dibenarkan
seperti bagi perbelanjaan menunaikan haji yang diwajibkan, iaitu
haji yang pertama. Penolakan untuk perbelanjaan mengubati diri
dan tanggungan, termasuk juga kedua ibubapa. Jumlah yang tinggal
adalah pendapatan bersih.

ZAKAT BINATANG TERNAK
• Binatang ternak yang wajib dikeluarkan zakat dibahagikan
kepada 3 kategori:
• Unta
• Kambing dan biri-biri
• Sapi (lembu dan kerbau)

ZAKAT BINATANG TERNAK
• Syarat-syarat binatang ternak yang wajib dikeluarkan zakat:
• Telah cukup nisab
• Telah berlalu tempoh masa setahun
• Binatang ternak itu merupakan binatang yang digembalakan
iaitu yang memakan rumput yang tidak terlarang dalam
sebahagian besar masa setahun itu

1. ZAKAT UNTA
• Tidak wajib zakat jika unta yang dimilikinya kurang dari 5 ekor.
• Wajib zakat apabila untanya mencapai 5 ekor dalam tempoh
masa setahun pengembalaan.

2. ZAKAT KAMBING DAN BIRI-BIRI
• Tidak wajib zakat sebelum jumlah yang dimilikinya mencapai 40
ekor dalam tempoh masa setahun pengembalaannya.

3. ZAKAT LEMBU DAN KERBAU
• Tidak wajib zakat sebelum jumlah yang dimilikinya mencapai 30
ekor dalam tempoh masa setahun pengembalaannya.
• Hendaklah memastikan bahawa binatang yang akan dizakatkan
itu sihat, sempurna dan sesuai.

3. ZAKAT LEMBU DAN KERBAU
• Contoh binatang yang tidak boleh dizakatkan:
• Binatang yang terlalu tua
• Binatang yang buta sebelah matanya
• Binatang yang beranak kecil
• Binatang yang hamil
• Binatang untuk disembelih
• Binatang untuk dibawa berjalan

ZAKAT TANAMAN DAN BUAHAN
• Tanam-tanaman atau buah-buahan yang wajib dizakat sekiranya
ia merupakan makanan utama yang boleh disimpan untuk
dimakan pada waktu yang tidak ditentukan.

• Tanaman yang wajib dikeluarkan zakat:
• Gandum
• Padi
• Jagung
• Buah-buahan yang wajib dikeluarkan zakat:
• Kurma
• Anggur

• Nisab bagi tanaman atau buahan yang wajib dizakat ialah apabila
beratnya mencapai 5 wasaq (700 kg).
• Seperti sabda Nabi:
• “Tidak wajib zakat pada barang-barang yang kurang 5 wasaq
seperti tamar dan tanaman berbutir-butir (bijiran), maka
tidaklah dizakatkan.”
• (HR. Bukhari dan Muslim)

• Zakat bagi tanaman dan buah-buahan yang ditanam dengan
tanpa mengeluarkan belanja ialah 1/10 atau 10% dari nisabnya.
• Jika hasil tanaman dan buah-buahan itu memerlukan belanja
bagi pengangkutan air dan seumpamanya maka zakatnya ialah
1/20 atau 5% dari nisabnya.

ZAKAT RIKAZ
• Rikaz ialah harta simpanan dalam tanah yang telah
disembunyikan tanpa biaya dan bersusah payah oleh orang-
orang dahulu kala pada zaman zahiliyah.
• Rikaz yang wajib dikeluarkan zakatnya ialah yang berupa harta
seperti emas, perak, besi, timah dan suasa.
• Wajib zakat 1/5 atau 20% dari harta tersebut.

Perakaunan Zakat

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

En vedette

En vedette (20)

Similaire à Perakaunan Zakat

Similaire à Perakaunan Zakat (20)

Plus de Mahyuddin Khalid

Plus de Mahyuddin Khalid (20)

Dernier

Dernier (20)

Perakaunan Zakat