1. Shkolla: Leonik Tomeo
Klasa: XA
Projekt
Lenda: Kimi
Tema : Parimi i Le Shatelie dhe industria kimike
Punoi : Eriona Mustafa
Pranoi : Mirela Aliu

2. Permbajtja...
1. Hyrja fq. 1-2
2.Materiali shkencor fq. 3-6
3. Perdorime fq. 7
4.Ese fq. 8

3. Hyrja
Në vitin 1884 kimisti francez dhe inxhinier Henri-Louis Le Shatelie propozoi
një prej koncepteve kryesore të ekuilibrave kimike. Ai bëri një përgjithësim për të
shpjeguar efektin e ndryshimit te temperaturës, përqendrimit, apo presionit te
gjendjes se sistemit në ekuilibër. Ky përgjithësim është i njohur si Parimi Le-
chatelier së. Ai thekson se:
Nëse një sistem në ekuilibër është nënshtruar një ndryshim të presionit të
përqendrimit, ose temperatura, ekuilibri zhvendoset në drejtim që tenton të prish
efektin e ndryshimit.

4. Parimi Le chatelier e përshkruan se çfarë ndodh me një sistem kur diçka çast
merr atë larg ekuilibrit. Ky seksion fokusohet në tre mënyra në të cilën ne mund
të ndryshojë kushtet e një reaksion kimik në ekuilibër:
(1) duke ndryshuar perqendrimin e njërit prej përbërësve të reaksionit
(2) duke ndryshuar trysnine mbi sistemin
(3) ndryshon temperaturen qe reaksioni zoteron
Kur kushtet e një sistemi në ekuilibër janë ndryshuar, pozicioni i ekuilibrit
zhvendoset në një mënyrë të tillë për të kundërshtuar ndryshimin.
a) Nëse shtojme sasine e nje reaktanti ose te nje produkti, sistemi përpiqet
për të zëvendësuar atë duke ndryshuar ekuilibrin duke u reduktuar kte
perqendrim, ose e kunderta.
b) Nëse ne rrisim temperaturen e sistemit, ajo përpiqet të ulet përsëri, ose e
kunderta.
c) Për reagimet qe përfshijnë gaze, në qoftë se ne të rrisë presionin, sistemi
pastaj përpiqet për ta zvogëluar presionin, ose e kunderta.
Në çdo rast, pozicioni i ekuilibrit lëviz në përpjekje për të sjellë ndryshimin e
duhur. Ajo nuk kthehet në përqëndrimin, presionin ose temperaturen e njejte
para ndryshim është bërë, ai thjesht përpiqet të bëjë këtë dhe pjesërisht ka sukses.
Parimi Le chatelier ju lejon të parashikosh se në cilën mënyrë ekuilibri do të
lëvize kur ne te ndryshojme kushtet e reaksionit , dhe na ndihmon të sigurojme
mënyra për të rritur rendimentin në një reaksion kimik.

5. Materiali Shkencor
Faktoret qe ndikojne ne zhvendosjen e ekuilibrit kimik jane :
1) Ndikimi i ndryshimit të përqendrimit...
Sipas Parimit le-chatelier-së, kur përqendrimi i njërit prej substancave në një sistem në
ekuilibër është rritur, atëherë ekuilibri do të zhvendoset në mënyrë që të përdoret substance e
shtuar.
a) Nese në ekuilibër një prej reaktanteve është shtuar, ekuilibri do të zhvendoset në
drejtim te reaksionit që konsumon reaktantet, dmth ne drejtim te reaksionit te drejte.
Me fjalë të tjera, reaktantet do të khehen në produkte.
b) Nga ana tjetër, nese rrisim perqendrimin e njerit prej produkteve, ekuilibri do te
zhvendoset ne drejtim te reaksionit te zhdrejte duke rritur perqendrimin e
substancave nistore. Ne kete drejtim synohet te kundershtohet ndryshimi i bere.
H2 + I2 = 2HI
Shtojme perqendrimin e H2 duke shtuar sasine e tij. Atëherë do te
rritet numri i ndeshjeve te frytshme me I2 , duke e zhvendosur
ekuilibrin ne drejtim te reaksionit te drejte . Ne kete drejtim
zvogelohet sasia e hidrogjenit , duke rritur perqendrimin e acidit
jod’hidrik. Ne kete menyre zvoglohet efekti i nderhyrjes nga jashte,
thuhet synohet te kundershohet ndryshimi i bere.

6. 2) Ndikimi i ndryshimit te trysnise...
Sipas parimit Le Shatelie, trysnia ndikon ne zhvendosjen e ekuilibrit kimik per reaksionet qe
ndodhin nepermjet substancave ne gjendje te gazte, ku numri i moleve eshte i ndryshem ne te
dyja anet e barazimit.
a) Rritja e trysnise nxit reaksionin qe con drejt zvogelimit te numrit te moleve, pra qe
synon zvogelimin e trysnise.
b) Zvoglimi i trysnise nxit reaksionin qe con drejt rritjes se numrit te moleve,pra qe
synon rritjen e trysise.
c) Ne reaksionet qe kane numer te njejte molesh ne te dyja anet e barazimit , trysnia
nuk ndikon ne zhvendosjen e ekuilibrit.
H2 + I2 = 2HI
Kur numri i moleve te substancave te gazta eshte i
njejte ne te dy anet e barazimit kimik, rritja apo
zvogelimi i trysnise nuk e zhvendos ekuilibrin. Edhe ne
kete rast numrin i moleve te H2 dhe I2 eshte i barabarte
me numrin e moleve te 2HI, keshtu qe si rritja ashtu
eshte zvogelimi i trysnise nuk e ndryshon gjendjen e
ekuilibrit.

7. 3) Ndikimi i ndryshimit te temperatures...
Reaksioni i drejte eshte endotermik, kurse reaksioni i zhdrejte eshte ekzotermik. Kur ne
rrisim temperaturën e një reaksion kimik, ajo që ne kemi bere me të vërtetë eshte shtimi i
energjise te ketij reaksioi. Shtimi i energjisë se nje reaktanti apo produkti, do të prishe
ekuilibrin. Për reaksionet ekzotermike, shtimi i energjisë do zhvendose kahun e zhvillimit te
reaksionit ne te majte drejt reaktanteve. Për reaksionet endotermike, shtimi i energjisë do të
zhvendose reaksioin në të djathtë në drejtim të produkteve.
a) Rritja e temperatures ne nje sistem ne gjendje ekuilibri nxit zhvillimin e reaksionit
endotermik. Ky reaksion thith nxehtesi dhe synon te ule temperaturen duke
kundershtuar ndryshimin e bere.
b) Ulja e temperatures ne nje sistem ne gjendje ekuilibri nxit reaksionin ekzotermik. Ky
reaksion cliron nxehtesi dhe synon te rrise temperaturen duke kundershtuar
ndryshimin e bere. Ekuilibri ne kete rast do te zhvendoset ne drejtim te reaksionit te
zhdrejte.
H2 + I2 = 2HI
H > 0
Rritja e temperatures ne kete sistem ne gjendje ekuilibri nxit zhvillimin e
reaksionit endotermik.Ekuilibri do te zhvendoset ne drejtim te reaksionit te
drejte.
Ulja e temperatures ne nje sistem ne gjendje ekuilibri nxit reaksionin
ekzotermik. Ekuilibri ne kete rast do zhvendoset ne drejtim te reaksionit te
zhdrejte.

8. 3. Perdorime
Për çdo reaksion A + B = C + D ...
Në qoftë se ne shtojme sasine e A ose B, pozicioni i ekuilibrit lëviz në të djathtë,sasia C
dhe D do te rritet duke zvogeluar perqendrimin e A dhe B.
Në qoftë se ne shtoni më shumë C ose D, pozicioni i ekuilibrit lëviz në të majtë, më shume A
dhe B janë formuar dhe ekziston më pak C dhe D. Kjo mund të jetë një problem në qoftë se
uji është një produkt dhe është përdorur si tretës.
Nëse zvogelojme sasine e produktit, ekuilibrit lëviz në të djathtë. Pra, nëse një produkt
është një lëng dhe ne përpiqemi të nxjerrim atë (duke supozuar që për momentin që ajo ka
pikën më të ulët të vluar e çdo gjë të pranishëm), reagimi i bën më shumë nga ajo - dmth
lëviz në të djathtë.
Zbatimi ne praktike i asajt qe thame me lart:
Parashikoni efektin e ndryshimeve në vijim në reagim në të cilin SO3 zbërthen për të
formuar SO2 dhe O2.
2 SO3 (g) 2 SO2 (g) + O2 (g) Ho = 197,78 kJ
(a) rritjen e temperaturës së reaksionit.
(b) Rritja e presionit në reagim.
(c) duke shtuar më O2 kur reaksioni eshte me ekuilibrin.
(d) heqja O2 nga sistemi kur reaksioni eshte me ekuilibrin.
(a) Për shkak se ky është një reaksion endotermik, i cili thith ngrohje nga rrethinat e tij,
një rritje në temperaturën e reagimit të çon në një rritje në ekuilibër konstant dhe prandaj
një ndryshim në pozicionin e ekuilibrit drejt produkteve.
(b) ka nje rritje net në numrin e molekulave ne te sistemit sipas reactants janë konvertuar në
produkte, që shpie tek nje rritje te presionit te sistemit.Sistemi mund të minimizuar efektin e
një rritje të presionit duke zhvendosur pozicionin e ekuilibrit drejt së reactants, duke
konvertimin disa nga SO2 dhe O2 në SO3.
(c) shtuar O2 shume te sistemit do zhvendoset pozicionin e ekuilibrin drejtim të reactants.
(d) heqja O2 nga sistemi ka efektin e kundërt; ajo zhvendos ekuilibrin drejt produktet e
reaksionit.

9. Ese
Per mua kimia eshte nje nga shkencat me me
rendesi ne jeten tone.Po ku qendron rendesia e
saj?
Kjo pyetje ka me mijra pergjigje sepse shkenca e
kimise ndikon ne shume fusha te jetes sone duke i
permirsuar dhe zhvilluar ato. Ja pse un them pa
asnje dyshim se me pelqen ta studioj kete shkence
dhe te zbuloj me shume rreth saj.
Nje nga te shumtat gjera qe kimia permban eshte
edhe parimi i Le Shatelie. Nje parim, i cili ka te
beje me zhvillimin e reaksioneve kimike, me sakte
,me ndryshimin e faktoreve qe ndikojne ne nje
reaksion. Nje parim i rendesishem, i cili ka mjaft
zbatime ne praktike, vecanerisht ne industrine
kimike. Nje nga keto zbatime, ndoshta me
interesanti haset ne sintezen e amoniakut.
Kimia perbehet nga shume elemente, te cilet se
bashku formojne kte shkence, pa te cilen bota do
te ishte e shkrete.