1. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
TUGASAN
JANUARI 2013 SEMESTER
KOD KURSUS EPM233
NAMA KURSUS MODEL & STRATEGI PEDAGOGI
PROGRAM SARJANA MUDA PENDIDIKAN
(PENGAJARAN BAHASA MELAYU SEKOLAH
RENDAH) DENGAN KEPUJIAN
NAMA PELAJAR SIJARA@ZAHARAH BT MOKTI
NO. MATRIK 690506125566
NAMA FASILITATOR
PUSAT PEMBELAJARAN AEU KUDAT
|1

2. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
ISI KANDUNGAN
Perkara Muka Surat
Pendahuluan 4
Bahagian A : Esei
1. Pengenalan 5
1.1 Definisi Pengajaran 5
1.2 Definisi Pembelajaran 6
1.3 Definisi Didik Hibur 6
1.4 Ciri-ciri Didik Hibur 6
1.5 Bahan Media Sebagai Sokongan Pengajaran dan pembelajaran 7
2. Sejauh Mana Pengajaran Di SKLandung Ayang, Kota Belud Masih 7
Berpusatkan Guru
2.1 Hasil Pemerhatian Terhadap Proses P&P di SK Landung Ayang, Kota Belud 8
2.3 Cadangan Menambahbaik Kelemahan Strategi Pemusatan Guru 9
3. Strategi Melibatkan Murid “secara aktif dan menyeronokkan dengan 10
sokonganpelbagai bahan media yang sesuai” Dalam Proses P&P
3.1 Konsep Pengajaran 10
3.2 Konsep Pembelajaran 10
3.3 Empat Bidang Kompetensi Guru 11
3.4 Teori Pembelajaran Gagne (1974, 1977) 11
3.5 Teori Pembelajaran Ewell (1997) 12
3.6 Pelbagai Bahan Media Mendorong Penglibatan Murid Secara Aktif Dan 13
Menyeronokkan Dalam Proses P&P
3.7 Langkah Terbaik Melibatkan Murid Dalam Proses P&P 14
“secara aktif dan menyeronokkan dengan sokongan pelbagai
bahan media yang sesuai”
|2

3. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
4. Penaksiran Yang “Berkonsepkan Didik Hibur” 17
4.1 Definisi Penaksiran
4.2 Objektif Didik Hibur 18
4.3 Aspek Didik Hibur 18
4.4 Faktor Yang Mempengaruhi Pelaksanaan Didik Hibur 20
4.5 Ciri-ciri Aktiviti Didik Hibur 20
4.6 Konklusi Penaksiran Berkonsepkan Didik Hibur 21
5. Isu-isu Berkaitan Dengan Pengajaran & Pembelajaran Secara 21
Aktif & Menyeronokkan
5.1 Isu-isu Berkaitan P&P Secara Aktif & Menyeronokkan 21
5.2 Cadangan Untuk Mewujudkan P&P Secara Aktif & Menyeronokkan 22
Bahagian B : Rancangan Pelajaran Harian 26
1. RPH Bahasa Melayu KSSR Tahun Satu
(Memberi tumpuan kepada Pembelajaran Kolaboratif)
Rumusan 29
Bibiliografi 30
|3

4. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Pendahuluan
Segala puji bagi Allah S.W.T Tuhan sekalian alam, selawat dan salam ke atas
junjungan besar Nabi Muhammad s.a.w, keluarga dan para sahabat baginda. Saya ingin
memanjatkan rasa syukur kepada Allah S.W.Tdi atas hidayah dan pertolongan-Nya, tugasan
bagi kursus Model & Strategi Pedagogi (EPM233) ini dapat disiapkan sepenuhnya.
Tugasan ini bertujuan untuk menilai peringkat-peringkat kognitif tahap tinggi; iaitu
kebolehan pelajar mengaplikasi prinsip & konsep yang telah dipelajari dalam penyelesaian
sesuatu masalah, menilai dengan kritis dan menghasil sesuatu yang baru atau mengubahsuai
sesuatu yang sedia ada.
Tugasan ini terbahagi kepada Bahagian A dan Bahagian B. Bahagian A adalah
penjelasan secara terperinci tentang sejauh manakah pengajaran di sekolah (tempat saya
bertugas) masih berpusatkan guru; bagaimana guru telah melibatkan murid “secara aktif dan
menyeronokkan dengan sokongan pelbagai bahan media yang sesuai dalam proses
pengajaran dan pembelajaran; bagaimana penaksiran adalah “berkonsepkan didik hibur” dan
seterusnya membincangkan tentang isu-isu berkaitan pengajaran dan pembelajaran “secara
aktif dan menyeronokkan”.Manakala Bahagian B mengandungi Rancangan Pelajaran Harian
yang memberi tumpuan kepada Pembelajaran Kolaboratif (berpusatkan murid).
Sayaingin mengambil kesempatan untuk merakamkan ucapan ribuan terima kasih
kepada semua pihak yang terlibat sepanjang menjayakan tugasan ini terutamanya kepada
pihakpensyarah dan penyelia tugasan di atas tunjuk ajar kalian.Ucapan ribuan terima kasih
juga kepada rakan-rakan seperjuangan yang telah meluangkan masa untuk menjalankan sesi
kolaborasi bersama. Kerjasama dan keperihatinan semua pihak amat saya hargai.
Sesungguhnya, tugasan ini memberi banyak ilmu bermanfaat kepada diri saya
berkaitan model dan strategi pengajaran yang boleh digunakan dalam bilik darjah supaya
pengajaran lebih berpusatkan pelajar dan melibatkan murid secara aktif dalam proses
pengajaran dan pembelajaran. Semoga Allah S.W.T. memberkati usaha murni ini dalam
meneroka dunia ilmu tanpa sempadan.
Disediakan oleh :
SIJARA@ZAHARAH BT MOKTI
690506125566
AEU Kudat
(09Mac 2013)
|4

5. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
1. Pengenalan
Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR) telah mula diperkenalkan dan
dilaksanakan pada Tahun 2011.Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR) telah
ditransformasikan kepada KSSR.KSSR ini dilaksanakan khususnya di sekolah rendah di
negara kita dengan harapan dapat mendidik seterusnya melahirkan generasi masa hadapan
yang mampu berhadapan dengan cabaran semasa juga cabaran abad ke-21.Ini adalah sejajar
dengan kehendak Teras kedua Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP) iaitu
„Membangunkan modal insan yang mempunyai pengetahuan dan kemahiran serta
menghayati nilai-nilai murni‟.Dari sudut pengajaran dan pembelajaran di sekolah-sekolah
rendah, KSSR menekankan pengajaran berkonsepkandidik hibur bagi memberi peluang
kepada murid melakukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran secara aktif dan
menyeronokkan dengan sokongan pelbagai bahan media yang sesuai.
Berikut dikemukakan beberapa penjelasan secara terperinci tentangdefinisi
pengajaran; definisi didik hibur; pengajaran & pembelajaran secara aktif dan
menyeronokkan; definisi pengajaran & pembelajaran berpusatkan murid; definisi pengajaran
& pembelajaran berpusatkan guru; seterusnya definisi sokongan pelbagai bahan media.
1.1 Definisi Pengajaran
Reinhartz dan Beach (1997) menyatakan bahawa pengajaran bermaksud implementasi
kurikulum iaitu apabila berlakunya interaksi antara guru dan murid di dalam sebuah bilik
darjah.
Menurut Halmos (1994), pengajaran bermaksud suatu perkara daripada segi apa,
bagaimana dan mengapa.
Berdasarkan Dictionary.com (diterjemah), pengajaran adalah melibatkan aktiviti-
aktiviti yang menyampaikan ilmu atau kemahiran.
Berdasarkan Answers.com (diterjemah), pengajran adalah suatu perlakuan, proses atau
seni menyampaikan ilmu dan kemahiran.
Berdasarkan Online Medical Dictionary(diterjemah), pengajaran adalah suatu proses
pendidikan tentang mengarah.
Berdasarkan TheFreedictionary (diterjemah), pengajaran adalah suatu proses
profesion untuk mereka yang memberi arahan, terutamanya di sekolah rendah atau menengah
atau university.
|5

6. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Manakala di dalam Webster Dictionary (diterjemah), pengajaran adalah perlakuan dan
perihal mengarah.
1.2 Definisi Pembelajaran
Marton dan Booth (1997) menjelaskan bahawa pembelajaran adalah berkenaan
bagaimana kita menanggap dan memahami dunia dan tentang membuat makna. Fry dan
Marshal (2003) menjelaskan pembelajaran boleh merupakan prinsip abstrak, maklumat fakta,
pemerolehan kaedah, teknik dan pendekatan melakukan sesuatu, idea, perlakuan yang
bersesuaian bagi situasi tertentu, mengenali sesuatu dan juga penaakulan. Dengan berlakunya
perubahan pada tingkah laku pelajar selepas melalui sesuatu pengalaman pendidikan, maka
pembelajaran pun dianggap telah berlaku.
1.3 Definisi Didik Hibur
Didik hibur bermaksud mendidik sambil berhibur.Dalam Kamus Dewan (2000)
mentakrifkan didik sebagai pelihara, jaga dengan hati-hati dan ajar.Manakala hibur
bermaksud menyenangkan atau menggirangkan hati.
Didik hibur merupakan satu pendekatan dalam proses pengajaran dan pembelajaran
yang bersifat santai dan berhibur dengan penekanan perlaksanaan terhadap empat
komponenen sastera iaitu nyanyian, lakonan, bercerita dan puisi. Oleh itu, murid-murid dapat
merasai keseronokan semasa belajar secara total kerana sesi pembelajaran telah dirancang
dengan sistematik.
1.4 Ciri-ciri Didik Hibur
Ciri-ciri didik hibur dalam pengajaran antaranya ialah sesi pembelajaran yang
menyeronokkan dengan kewujudan unsur kelakar, kecindan, unsur estetik, permainan muzik,
lakonan dan sebagainya; mengurangkan tahap kebimbangan dan ketakutan murid kepada
guru; murid-murid sentiasa berada dalam keadaan pembelajaran yang positif, gembira dan
tertunggu-tunggu untuk melalui sesi pembelajaran pada hari berikutnya; sesi pembelajaran
yang penuh dengan pelbagai aktiviti yang menarik seperti nyanyian atau lakonan di mana
murid-murid boleh main peranan dengan menyertai aktiviti tersebut sambil berhibur; objektif
aktiviti cenderung kepada pelbagai cara penyelesaian masalah dan kepelbagaian cara
persembahan tanpa unsur kalah atau menang, tanpa ganjaran atau denda di samping latihan
dan penggunaannya menjurus kepada aktiviti P&P; aktiviti didik hibur tidak memberi
|6

7. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
penekanan kepada kesalahan murid sebaliknya menekankan penglibatan murid semaksima
mungkin dalam aktiviti yang bersahaja dan santai; cenderung kepada aktiviti berkumpulan
atau berpasangan untuk menggalakkan semangat kerja berpasukan, kerjasama dan toleransi;
murid bebas menyuarakan pendapat atau sebarang idea secara logic dalam keadaan terkawal
supaya menghasilkan persembahan yang menarik; murid; dan akhir sekali lebih banyak
melibatkan komunikasi bahasa tubuh.
1.5 Bahan Media Sebagai Sokongan Pengajaran & Pembelajaran
Bahan bermaksud segala kelengkapan yang digunakan untuk membantu proses
pengajaran. Bahan media datang dalam bentuk media bercetak dan media elektronik.Bahan
media bercetak contohnya buku, majalah dan surat khabar. Manakalabahan elektronik
contohnya computer, radio, internet dan sebagainya. Media elektronik lazimnya memaparkan
atau mengandungi audio visual seperti CD,VCD, atau DVD.Saluran atau media ini
digalakkan supaya guru menggunakannya semasa proses pengajaran dan pembelajaran untuk
menyampaikan isi pelajaran. Antara ciri-ciri bahan media sebagai sokongan pengajaran dan
pembelajaran ialah menarik minat, mudah dibawa, saiz yang bersesuaian dan konsep yang
tepat.Kelebihan menggunakan bahan media untuk menyampaikan isi pelajaran antaranya
ialah murid dapat pengalaman realistik; merangsang deria rangsangan murid-murid;
kefahaman dan interpretasi maklumat kepada murid; pengekalan minat dan tumpuan melalui
pelbagai media; peningkatan daya ingatan; peningkatan kemahiran berfikir, motivasi dan
kreativiti, keseronokkan dalam pembelajaran; kemahiran interpersonal dan intrapersonal;
kemahiran psikomotor dan juga lebih efektif.
2. Sejauh Mana Pengajaran Di SK Landung Ayang Masih Berpusatkan Guru
Dalam KSSR strategi pengajaran berpusatkan gurumerupakan salah satu daripada
pelaksanaan pengajaran selain daripada pemusatan murid, pemusatan bahan dan berasaskan
aktiviti/tugasan.Pemilihan strategi pengajaran dan pembelajaran memerlukan kebijaksanaan
guru memilih pendekatan, merancang kaedah, menentukan teknik P&P berdasarkan objektif
pelajaran yang telah ditentukan.
|7

8. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
2.1 Hasil Pemerhatian Terhadap Proses P&P di SK Landung Ayang, Kota Belud
Setelah membuat pemerhatian ke atas proses pengajaran dan pembelajaran di SK
tempat saya bertugas, saya dapati strategi pengajaran berpusatkan guru tidak digunakan
sepenuhnya oleh guru-guru yang mengajarmata pelajaran Tahun 1yang berorientasikan
KSSR seperti Bahasa Malaysia, Bahasa Inggeris, Pendidikan Islam, Pendidikan Moral,
Pendidikan Jasmani, Pendidikan Kesihatan dan Matematik.
Saya dapati guru-guru tersebut hanya menggunakan pengajaran berpusatkan guru
untuk langkah P&P yang memerlukan guru memberi pengenalan umum, memberi gambaran
keseluruhan sesuatu isi pelajaran, merumus isi pelajaran dan semasa memberi arahan
melakukan sesuatu aktiviti atau tugasan.Contohnya guru membuat penerangan
tentangcara membina dan menulis ayat. Pengajaran berpusatkan guru mengkehendaki
guru memandu aktiviti pengajaran dengan mengawal pembelajaran semua murid di dalam
sebuah kelas. Interaksi guru dan murid agak terbatas.Manakala interaksi murid dengan murid
sukar berlaku.Penyampaian maklumat lebih kepada satu hala iaitu daripada guru kepada
murid. Guru-guru tersebut juga meminta semua murid menggunakan bahan bantu mengajar
yang sama dan menggunakan papan putih supaya lebih tertumpu untuk membuat catatan atau
penyampaian maklumat.
Setelah membuat pemerhatian ke atas proses P&P bagi mata pelajaran teras KSSR
Tahun1 tersebut, saya dapati pada mulanya murid-murid menunjukkan respon positif.
Apabila guru bertanya sama ada paham atau tidak dan boleh buat atau tidak, mereka lantas
menjawab „„Ya, kami paham‟‟, dan “Boleh, kami boleh buat”. Namun hakikatnya, semasa
murid diminta untuk membina dan menulis ayat tersebut,terdapat beberapa orang murid tidak
dapat melakukannya kerana tidak faham penerangan guru sepenuhnya.Daripada respon murid
ini, saya dapat membuat rumusan bahawa pengajaran berpusatkan guru tidak membantu guru
untuk menjadikan murid faham sepenuhnya melalui penerangan secara kelas tersebut. Guru
sukar untuk menilai sejauh mana murid boleh menerima penerangan yang dibuat secara kelas
tersebut. Salah satu sebabnya murid merasa takut atau malu untuk bertanya semula kepada
guru tentang penerangan tadi.Hal ini jelas menunjukkan pengajaran berpusatkan guru
menghalang interaksi murid dengan guru dan interaksi murid dengan murid.
|8

9. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
2.3 Cadangan Menambahbaik Kelemahan Strategi Pemusatan Guru
Terdapat beberapa cadangan untuk mengurangkan ketidakfahaman murid terhadap isi
pelajaran semasa proses pengajaran dan pembelajaran dijalankan. Antaranya setelah guru
menggunakan strategi pengajaran berpusatkan guru, sebaiknya guru meminta beberapa orang
murid untuk tampil ke depan kemudian meminta seorang demi seorang menghasilkan apa
yang diminta oleh guru iaitu membina dan menulis ayat.Kemudian menyemaknya secara
kelas supaya murid lebih faham dan lebih jelas untuk membina dan menulis ayat. Setelah itu,
bolehlah guru meminta semua murid memulakan aktiviti membina dan menulis ayat masing-
masing sama ada secara kumpulan atau individu.Ini dinamakan teknik simulasi.Simulasi
bermaksud satu situasi yang diwujudkan hampir menyerupai keadaan sebenar yang
memerlukan pelajar berinteraksi sesama sendiri berdasarkan peranan masing-masing bagi
membuat keputusan menyelesaikan masalah, isu atau tugasan semula.Melaui teknik ini murid
dapat menggunakan kemahiran belajar seperti membina jawapan yang betul dan tepat.Ini
memberi peluang kepada murid untuk mengalami sendiri situasi atau sesuatu masalah.
Dengan itu, sudah tentu murid yang lain dapat mencontohi dan akan bertambah kefahaman
mereka terhadap isi pelajaran yang diajar oleg guru.
Selain itu, pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru boleh digantikan
dengan pengajaran berpusatkan murid.Dari sudut amalan guru, guru boleh merancang
pengajaran dan tugasan pembelajaran kemudian melaksanakannya dengan penglibatan murid.
Guru bolehmenggunakan pelbagai kaedah untuk menyampaikan isi pelajaran yang
memerlukan murid memberi respon sepenuhnya contohnya permainan, teka teki, kerja
lapangan dan lain-lain lagi.
Dari sudut aktiviti pelajar pula, Bickford et al. (2002) menganjurkan „otonami
terikat‟ iaitu guru boleh meminta murid menjalankan tugasan yang diberi dalam batasan bilik
darjah dengan berpusatkan pelajar. Dengan itu, murid berasa mampu untuk membuat
penyiasatan bagi menjawab persoalan tugasan.Secara tidak langsung, wujud kolaborasi antara
murid dengan murid dan antara guru dengan murid.
Seterusnya dari sudut tugasan pengajaran, matlamat dan objektif pengajaran adalah
ditentukan oleh guru kemudian diserap ke dalam tugasan-tugasan yang akan dibuat
sepenuhnya oleh murid. Guru boleh menganjurkan tugasan atau aktiviti yang memerlukan
murid bertanggungjawab dengan pembelajaran mereka. Ini melibatkan interaksi antara murid
dengan murid dan guru dengan murid.
|9

10. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Demikianlah sejauh mana penggunaan strategi pengajaran dan pembelajaran
berpusatkan guru di sekolah tempat saya bertugas.Cadangan dan sumbangan idea tersebut
diharap dapat dijadikan panduan dan menjadi amalan pengajaran di bilik darjah bagi
melahirkan murid yang boleh mengamati ilmu pengetahuan diikuti dengan mampu
menguasai kemahiran belajar bermula daripada isi pelajaran yang asas sehinggalah topic
yang lebih kompleks.
3. Strategi / Langkah-langkah Melibatkan Murid “secara aktif dan menyeronokkan
dengan sokongan pelbagai bahan media yang sesuai” Dalam Proses P&P
Menurut Loris Malaguzzi (1994)“Pengajaran dan pembelajaran tidak boleh „berdiri‟
bertentangan sebuah sungai sambil melihat air mengalir, namun perlu „berjalan‟ bersama-
sama untuk mengharungi arus sungai tadi. Melalui permuafakatan yang kukuh, pengajaran
akan berjaya mengukuhkan pembelajaran”.
3.1 Konsep Pengajaran
Berdasarkan kenyataan Loris Malaguzzi (1994) menunjukkan bahawa
pengajaranadalah dirancang oleh guru secara sistematik dan teliti untuk melaksanakannya
dengan kaedah, teknik yang sesuai dengan disokong oleh bahan media dan seterusnya
memotivasi murid supaya mengambil inisiatif untuk untuk belajar demi memperoleh ilmu
pengetahuan dan menguasai kemahiran yang diperlukan.
3.2 Konsep Pembelajaran
Manakala pembelajaranadalah proses pembelajaran didefinisikan sebagai perubahan tingkah
laku tetap yang dihasilkan melalui pengalaman. Perubahan tingkah laku ialah pembelajaran
sebenar yang berlaku dalam satu persekitaran. Oleh itu, pembelajaran adalah satu proses yang
berterusan di mana terdapat perubahan tingkah laku yang nyata pada seseorang individu pada
akhir proses tersebut. Sebagaimana Unisec, Lockhart dan Walters (1990) mendefinisikan
pembelajaran sebagai satu perubahan yang agak kekal dan sesuatu yang berubah akibat
daripada pengalaman.
| 10

11. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
3.3 Empat Bidang Kompetensi Guru
Menurut Smith (1996) terdapat empat bidang kompetensi guru yang berkesan bagi
menghasilkan pengajaran dan pembelajaran yang berkesan iaitu pemahaman tingkah laku
manusia dan aplikasinya dalam pembelajaran; pemaparan sikap yang positif terhadap murid
dan pengajaran; penguasaan ilmu dalam mata pelajaran yang diajar; seterusnya penguasaan
teknik pengajaran yang memudahcarakan pembelajaran.
3.4 Teori Pembelajaran Gagne (1974, 1977)
Terdapat beberapa teori pembelajaran yang boleh digunakan dalam proses pengajaran
dan pembelajaran di sekolah antaranya teori pembelajaran Gagne dan teori pembelajaran
Ewell.Kedua-dua teori masing-masing mempunyai konsep tersendiri.Teori pembelajaran
Gagne menerangkan minda manusia memproses maklumat seperti computer. Mengikut teori
ini terdapat lapan peringkat dalam proses mengubah maklumat kepada pengetahuan yang
dipelajari iaitu peringkat pertama „motivasi‟; peringkat kedua „memberikan perhatian‟;
peringkat ketiga dan keempat „perolehan dan ingatan‟; peringkat kelima „ingat kembali dan
retrieval‟; peringkat keenam „generalisasi‟; peringkat ketujuh „prestasi‟ dan diakhiri dengan
peringkat kelapan „maklum balas dan peneguhan‟. Antara implikasi proses pembelajaran
Gagne terhadap proses pengajaran dan pembelajaran ialah menarik perhatian murid dengan
mengarah murid kepada topik pengajaran termasuk set induksi, bahan bantu mengajar
yang menarik dan dapat merangsang murid; menyedarkan murid tentang objektif
pelajaran dan matlamat pengajaran; merangsang pengetahuan sedia ada dengan menggunakan
pelbagai gaya pengajaran sebelum memulakan pengajaran; membimbing pembelajaran
supaya murid dapat mengekod maklumat dalam ingatan jangka panjang dengan
sokongan bahan yang jelas, tepat dan menarik; melaksanakan perlakuan dengan meminta
murid melatih kemahiran dan tingkah laku baru dan dengan mengesahkan murid menguasai
pengetahuan yang diajar; memberikan maklum balas melalui latihan dalam pelajaran yang
dapat mengesan kefahaman murid tentang pembelajaran; menilai perlakuan dan prestasi
melalui ujian pelbagai bentuk (formatif atau sumatif) ketika akhir pengajaran guru; dan akhir
sekali merangsang ingatan dan pemindahan pembelajaran melalui contoh tambahan dan
latihan-latihan bagi menambah baik pemahaman murid terhadap pembelajaran yang telah
dikuasai seterusnya memindahkan pengetahuan yang dipelajari ke dalam situasi baru.
| 11

12. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
3.5 Teori Pembelajaran Ewell (1997)
Bagi teori pembelajaran Ewell (1997) pula, beliau lebih cenderung kepada sebuah
model yang menggambarkan prinsip pembelajaran yang mempengaruhi penguasaan
pengetahuan, perkembangan kemahiran dan kompetensi. Teori ini mementingkan lapan
prinsip utama iaitu penglibatan aktif, perkaitan dan corak, pembelajaran informal,
pengalaman langsung, situasi mendesak, maklum baalas berterusan, suasana yang
menyeronokkan dan akhir sekali prinsip refleksi.Penglibatan aktif ialah keadaan di mana
murid berinteraksi secara aktif dengan bahan pembelajaran serta dapat mengingat kembali
maklumat dengan berkesan. Ini bermaksud murid seharusnya dapat menyelesaikan masalah,
mengemukakan cadangan, memberikan pengertian baru, berkebolehan untuk
menghubungkait apa yang telah dipelajari kepada konteks yang baru. Sebagai contoh
mewujudkan perbincangan secara kelas. Perkaitan corak pula merujuk kepada adaptasi
terhadap konteks pembelajaran baru dan terhadap tugasan dengan mengait, mengorganisasi
dan menggunakan pengetahuan juga kemahiran yang telah dipelajari ke dalam struktur-
struktur baru. Ini bermaksud pemikiran secara kritis diperlukan.Sebagai contoh murid Tahun
1 diminta menggambarkan suasana keluarga bahagia dengan melukis gambaran mereka pada
sehelai kertas putih.Pembelajaran informal pula bermaksud pembelajaran tidak hanya berlaku
di dalam bilik darjah atau pun dalam waktu pengajaran tetapi boleh berlaku di mana-mana
sahaja serta pada bila-bila masa. Ini bermaksud murid belajar sepanjang masa bersama guru
atau tanpa guru sama ada dilaksanakan dalam bilik darjah atau luar bilik darjah. Prinsip
pengalaman langsung pula ialah proses membina makna berdasarkan pengalaman. Ia adalah
merujuk kepada learning by doing di mana murid akan belajar jika mereka melakukan
aktiviti pembelajaran secara langsung. Pembelajaran langsung memberi fokus kepada
pembelajaran individu.Ia amat berkesan jika guru mengaplikasi kitaran pembelajaran
menyeluruh iaitu menetukan matlamat, membuat eksperimen, memerhati, menyemak semula
dan akhirnya membuat pelan tindakan. Prinsip seterusnya situasi mendesak di mana murid
apabila menghadapi masalah yang mencabar seterusnya menarik minat mereka kerana
penyelesaian dianggap sebagai mempunyai akibat sebenar, maka motivasi murid dan
pembelajaran akan berlaku. Ini bermaksud guru boleh menyediakan banyak peluang untuk
murid melibatkan diri dalam pelbagai kemahiran.Prinsip seterusnya maklum balas berterusan
iaitu maklumat yang diberikan kepada individu tentang kesesuaian tindakan dan juda
respon.Ia berperanan mempengaruhi proses afektif dan motivasi murid, sebagai pembetulan
atau insentif sepanjang proses pembelajaran supaya pembelajaran akan berkekalan.
Seterusnya suasana yang menyeronokkan iaitu suara guru, gaya kepimpinan guru, sikap,
| 12

13. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
kemesraan, kawalan kelas dan penggunaan ganjaran di dalam bilik darjah adalah
mempengaruhi persekitaran emosi bilik darjah. Jika persekitaran pembelajaran yang
menyeronokkan berjaya diwujudkan maka maklum balas serta pembelajaran berkesan akan
berlaku berterusan. Akhir sekali prinsip refleksi iaitu proses memikirkan atau merenung
kembali pengalaman dan implikasinya terhadap diri seseorang. Sebagaimana Knapp (1993)
refleksi ialah cara untuk mengimbas kembali pengalaman bagi membina makna tentang
pembelajaran, belajar daripada pengalaman dan membentuk pemahaman serta apresiasi baru.
3.6 Pelbagai Bahan Media Mendorong Penglibatan Murid Secara Aktif Dan
Menyeronokkan Dalam Proses P&P
Bahan pengajaran dan pembelajaran yang relevan dengan topik yang diajar akan
mendorong penglibatan murid secara aktif dan menyeronokkan dalam proses P&P. Bahan
media berperanan sebagai medium untuk menyampaikan pengetahuan, kemahiran serta nilai
yang terdapat dalam topik yang dipelajari. Variasi aktiviti pengajaran dan pembelajaran akan
melibatkan pelbagai bahan media. Dengan penggunaan pelbagai bahan media tersebut
maka rasa bosan dan cepat jemu dapat dielakkan seterusnya menjadikan pengajaran
dan pembelajaran lebih menarik dan berkesan.Ini menunjukkan bahan media sebagai
bahan pengajaran dan pembelajaran penting dan perlu diberi penekanan kerana ia sebagai
penggerak proses P&P. Tanpa medium tersebut, penyampaian dalam proses pengajaran dan
pembelajaran menjadi kurang lancar serta kurang memberi kesan yang diharapkan.
Bahan media terbahagi kepada bahan media cetak dan bahan media elektronik.
Antara contoh bahan pengajaran dan pembelajaran media bercetak adalah modul,buku teks,
buku latihan, aktiviti, buku sumber, surat khabar, majalah, makalah, carta, graf peta,
ensiklopedia, kamus, atlas, buku panduan dan juga bahan terbitan berkala. Ia bersifat mudah
didapati dalam pelbagai bentuk dan mudah disediakan.
Dalam KSSR modul digunakan dalam pengajaran dan
pembelajaran.Pembelajaran secara bermodular menggantikan pembelajaran KBSR yang
banyak bergantung kepada buku teks serta buku latihan dan buku aktiviti. Sebagai contoh
bagi Bahasa Malaysia KSSR Tahun 2 terdapat lima modul yang diguna pakai oleh murid-
murid iaitu Modul Mendengar dan Bertutur, Modul Membaca, Modul Menulis, Modul Seni
Bahasa dan Modul Tatabahasa . Modul-modul tersebut dibina berasaskan DSK dan DSP yang
disediakan untuk setiap mata pelajaran KSSR.
| 13

14. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Contoh bagi bahan media elektronik pula ialah CD-ROM dan DVD-ROM.
Lazimnya bahan seperti ini dikenali dengan audio-video iaitu berasaskan gambar, suara atau
bunyi-bunyian.Dalam konteks KSSR, belajar melalui TMK adalah salah satu
pendekatan yang boleh diambil untuk melaksanakan EMK iaitu Elemen Merentas
Kurikulum (BPK, 2010). Dalam pendekatan ini penggunaan TMK untuk mengakses
maklumat dan ilmu pengetahuan adalah menggunakan media TMK seperti CD-ROM
dan DVD-ROM.Sejajar dengan KSSR, konseplearning is fun menjadi salah satu
perkara yang diberi penegasan. Melalui penggunaan CD-ROM atau DVD-ROM konsep
tersebut dapat diaplikasikan. CD-ROM buku teks telah diperkenalkan mulai 2001 oleh
Kementerian Pelajaran Malaysia.Ia menyumbang kepada pembelajaran murid lebih seronok
dan menarik kerana bersifat interaktif. Kesan audio, video serta penggunaan warna-warna
yang menarik juga menyumbang kepada peningkatan minat murid untuk terus belajar. Selain
itu, penggunaan internet dalam proses pengajaran dan pembelajaran juga amat dianjurkan
di sekolah. Pembelajaran menggunakan internet selaras dengan konsep bringing the world to
classroom.Dalam KSSR, penggunaan internet untuk mengakses maklumat dan ilmu
pengetahuan adalah satu cara yang boleh diambil untuk melaksanakan EMK di bawah
pendekatan belajar melalui TMK. Ini bermaksud murid-murid boleh mengakses maklumat
yang diperlukan dalam pembelajarannya sebagai contoh pembelajaran penyelesaian
masalah.Seterusnya bahan siaran daripada Radio dan TV seperti TV pendidikan kelolaan
Kementerian Pelajaran Malaysia.Ia bersiaran pada waktu pagi dan ulangannya pada waktu
petang. TV IQ di bawah kelolaan televisyen ASTRO juga boleh dimanfaatkan oleh guru dan
murid sekolah.
3.7 StrategiMelibatkan Murid Dalam Proses P&P “secara aktif dan menyeronokkan
dengan sokongan pelbagai bahan media yang sesuai”
Penglibatan aktif adalah keadaan di mana murid berinteraksi secara aktif dengan
bahan pembelajaran serta dapat mengingat kembali maklumat dengan berkesan.Murid
seharusnya dapat menyelesaikan masalah, mengemukakan cadangan, dan juga memberi
pengertian baru.Contohnya perbincangan secara berkumpulan.
Pengajaran dan pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan memerlukan guru
melibatkan pelajar daripada mula sehingga ke penghujung.Beberapa aspek kecil
berhubung dengan bilik darjah sehingga aspek atau isu yang lebih kompleks perlu
diberi penekanan oleh guru. Guru pula hendaklah menghibur dan berwatak kelakar di
samping mempamerkan sifat penyayang serta sentiasa menyemai rasa saling sayang
| 14

15. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
menyayangi dan mengambil berat terhadap murid.Semua tindak tanduk guru adalah
cenderung kepada menginginkan murid supaya mereka mahu belajar dengan
bersungguh-sungguh.Secara tidak langsung, apabila berlakunya pengajaran dan
pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan sudah tentu penglibatan aktif murid juga
terserlah.
Pembelajaran lebih berkesan apabila murid merasakan dirinya terlibat dalam aktiviti
P&P yang dianjurkan oleh guru dalam bilik darjah.Guru perlu mengelak daripada situasi
hanya bercakap di hadapan kelas dan murid duduk secara pasif. Pembelajaran
kemungkinan hanya berlaku dalam tempoh beberapa minit pada awal pengajaran, tetapi
hanya guru yang menjalankan aktiviti.Talian komunikasi antara guru dengan murid sangat
rapuh dan dalam sekelip mata sahaja terputus disebabkan murid kurang berminat.Dalam
situasi pelajaran seperti ini, murid yang dedikasi sekalipun boleh berasa bosan dengan cepat
dan mula hilang tumpuan. Bagi mengelak hal ini, guru boleh menggunakan teknik tunjuk
cara. Tunjuk cara bagi aktiviti yang terlibat dalam suatu mata pelajaran mendahului aktiviti
yang sebenarnya. Murid belajar cara melakukan tugas dengan memerhati tunjuk ajar yang
diadakan. Setelah memperoleh maklumat, murid pun ingin segera memulakan kerja atau
tugasan.Di samping itu, guru digalakkan menggunakan bahan media yang sesuai dan
menjadikan murid-murid berasa seronok menjalankan aktiviti P&P. Apabila murid
mula aktif, guru boleh menumpukan perhatiannya kepada tugas membimbing individu.
Selain itu, guru hendaklah menggunakan bahan media yang sesuai dan menarik
sebanyak mungkin pancaindera yang ada pada murid-murid supaya proses
pembelajaran mereka adalah lebih baik dan membantu. Dengan adanya bahan media
juga, mudah untuk murid menguasai pengetahuan, kemahiran dan nilai yang berguna untuk
kehidupan seharian mereka kerana tentunya bahan-bahan yang dipilih oleh guru adalah
bersifat kontekstual.Maka guru dianjurkan supaya memilih bahan yang paling relevan
dengan kehidupan harian murid-murid bagi memudahkan proses pemahaman oleh
murid.
Apabila guru mengutamakan penggunaan bahan media semasa proses P&P,
maka guru mudah memupuk nilai-nilai positif dalam diri murid seperti gemar membaca,
membuat penerokaan,ingin mencuba dan menghargai sesuatu nilai estetika. Guru juga harus
menyedari bahawa dengan sokongan bahan media dapat membangkitkan minat,
motivasi, rasa ingin tahu, keyakinan diri, sifat kerjasama dan disiplin kalangan murid.
| 15

16. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Selain itu, guru digalakkan supaya menggunakan bahan media dalam proses P&P
untuk mengurangkan suasana yang tegang kerana murid-murid boleh berkomunikasi dengan
bercakap-cakap atau berbincang antara satu sama lain. Ini bermaksud murid tidak berasa
terkongkong.
Guru perlu menyediakan bahan media yang baik supaya dapat melibatkan murid
dalam Proses P&Psecara aktif.Ciri-ciri bahan media yang baik untuk guru
menggunakannya ialah bahan media itu sesuai bagi mencapai objektif P&P; praktikal untuk
digunakan (mudah dibawa dan mudah dikeluarkan dan mudah disimpan; kosnya murah dan
mudah diperbaiki jika rosak; bersifat maujud, konkrit dan kontekstual sesuai dengan gaya
pemikiran murid-murid yang bersifat konkrit; bersifat interaktif kerana penyesuaian diri
kepada alam sekitar adalah factor yang penting untuk perkembangan kognitif individu;
kepelbagaian bagi mengelak jemu atau bosan dan selaras dengan tajuk-tajuk yang berbeza;
jumlah bahan mencukupi jumlah murid supaya disiplin murid sentiasa terkawal; selaras
dengan nilai serta budaya yang ada dan mengelak daripada pertembungan budaya yang boleh
menyebabkan konflik.
Selain itu, pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru boleh digantikan
dengan pengajaran berpusatkan murid.Dari sudut amalan guru, guru boleh merancang
pengajaran dan tugasan pembelajaran kemudian melaksanakannya dengan penglibatan murid.
Guru boleh menggunakan pelbagai kaedah untuk menyampaikan isi pelajaran yang
memerlukan murid memberi respon sepenuhnya contohnya permainan, teka teki, kerja
lapangan dan lain-lain lagi.
Dari sudut aktiviti pelajar pula, Bickford et al. (2002) menganjurkan „otonami
terikat‟ iaitu guru boleh meminta murid menjalankan tugasan yang diberi dalam batasan bilik
darjah dengan berpusatkan pelajar. Dengan itu, murid berasa mampu untuk membuat
penyiasatan bagi menjawab persoalan tugasan.Secara tidak langsung, wujud kolaborasi antara
murid dengan murid dan antara guru dengan murid.
Seterusnya dari sudut tugasan pengajaran, matlamat dan objektif pengajaran adalah
ditentukan oleh guru kemudian diserap ke dalam tugasan-tugasan yang akan dibuat
sepenuhnya oleh murid. Guru boleh menganjurkan tugasan atau aktiviti yang memerlukan
murid bertanggungjawab dengan pembelajaran mereka. Ini melibatkan interaksi antara murid
dengan murid dan guru dengan murid.
| 16

17. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Secara ringkas, pengajaran yang berkesan ialah pengajaran yang beupaya mencapai
objektifnya yang terlebih dahulu ditetapkan.Beberapa garis panduan boleh difikirkan untuk
pelaksanaan pengajaran dan pembelajaran yang berkesan.Berikut adalah antara yang boleh
difikir oleh guru dan dilaksanakan.
i. Rancang aktiviti pengajaran dan pembelajaran.
(If we fail to plan, we plan to fail. Plan your work and work your plan)
ii. Fikirkan pelbagai strategi pengajaran dan pembelajaran.
iii. Rancang pengajaran berasaskan kebolehan dan pengetahuan sedia ada murid.
iv. Susun isi pelajaran mengikut tahap kesediaan pembelajaran murid.
v. Susun isi pelajaran daripada yang mudah kepada yang sukar dan daripada yang
konkrit kepada yang abstrak.
vi. Wujudkan suasana fizikal dan suasana psikologi yang kondusif.
vii. Gunakan set induksi yang mampu menarik perhatian murid dan menimbulkan rasa
ingin tahu murid.
viii. Gunakan suara yang dapat didengari murid dengan jelas.
ix. Gunakan bahan bantu belajar yang menarik perhatian murid
x. Laksanakan aktiviti yang dapat memberikan kepuasan murid.
xi. Variasikan aktiviti bagi mengekalkan minat murid dan tumpuan murid.
xii. Kerap memberi peneguhan dalam pelbagai bentuk termasuk pujian.
xiii. Beri peluang murid untuk mengemukakan sesuatu perkara berkaitan pembelajaran
mereka
4. Penaksiran Yang “Berkonsepkan Didik Hibur”
4.1 Definisi Penaksiran
Penaksiran bermaksud proses pengumpulan, menterjemah, merekod & menggunakan
maklumat mengenai respon murid kepada tugas pendidikan (David Lambert & David Lines,
2000). Didik hiburmerupakan kaedah alternatif semasa proses pengajaran dan pembelajaran
Bahasa Melayu. Ia adalah sesuatu pengajaran dan pembelajaran yang menghiburkan
atau menggirangkan hati. Antara ciri-ciri didik hibur ialah pembelajaran yang seronok
dan ceria; meningkatkan keyakinan, motivasi dan kesediaan belajar murid; murid boleh
berkomunikasi secara verbal dan non verbal; menunjukkan tahap perubahan tingkah laku
(tahu, faham, hayati); semangat kerjasama, berpasukan dan toleransi.
| 17

18. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
4.1 Objektif Didik Hibur
Objektif didik hibur ialah mengguna dan memahami lirik lagu secara didik hibur;
mengguna dan memahami bahasa yang indah dan bahasa badan dalam lakonan dan bercerita;
dan akhir sekali mengguna dan memahami pantun dua kerat secara didik hibur.
4.2 Aspek Didik Hibur
Aspek didik hibur ialah nyanyian, bercerita, berlakon dan berpuisi.Nyanyian
adalah kata-kata yang disampaikan melalui alunan suara.Ia adalah iringan muzik memberi
impak pada nyanyian. Muzik boleh diganti dengan bunyi bunyian yang direka dan proses
ingatan bahasa yang dipelajari adalah melalui nyanyian. Ini bertujuan membantu murid
menguasai kosa kata, sebutan,intonasi, rima, tekanan dan struktur ayat.Prinsip nyanyian
dalam didik hibur ialah lagunya hendaklah sesuai dari sudut tata bahasa, maksud dan bahasa.;
melodi yang mudah diikuti dan yang hamper dengan pengalaman murid; nyanyian itu
hendaklah sesuai dengan tahap kesediaan dan pencapaian murid; lagu hendaklah mempunyai
jalan cerita, pengajaran, nilai dan motivasi; seronok dan ceria iaitu tidak membebankan guru
dan murid; dan akhir sekali ia berkisar dengan persekitaran dan kecenderungan. Kepentingan
nyanyian dalam P&P ialah mewujudkan suasana belajar yang seronok dan ceria; membantu
murid mengingati apa-apa yang dipelajari; membantu murid menguasai kosa kata, sebutan,
intonasi, rima dan tekanan serta struktur ayat; dan akhir sekali mengukuhkan aspek
kefahaman berbahasa.Contoh nyanyian adalah nyanyian lagu Tiga Kupang, Air Pasang Pagi
dan Lagu Oh bulan.
Cerita ialah sesuatu yang dicakap, dibual dan diungkap secara langsung kepada
murid.Kanak-kanak suka mendengar cerita. Guru perlu bersedia dan bercerita secara
natural.Cerita boleh memberikan pengajaran, panduan, nilai murni dan menyuburkan
imaginasi.Antara ciri-ciri teknik bercerita ialah masa bercerita yang sesuai; ruang dan
suasana yang kondusif; peralatan cerita yang menarik digunakan; bentuk dan jenis cerita
harus ringkas; mesej yang jelas serta bermakna; berupaya meningkatkan bahasa dan
kemahiran asas berbahasa murid; dan akhir sekali penglibatan menyeluruh murid. Terdapat
dua jenis cerita iaitu jenis cerita tanpa alat dan jenis cerita menggunakan alat, Jenis
cerita tanpa alat ialah memerlukan kekuatan vokal atau bahasa badan atau aksi.Manakala
jenis cerita menggunakan alatan ialah cerita yang memerlukan alat seperti tali, boneka,
lakaran, kertas atau kain.Prinsip bercerita tanpa alat ialah nada suara dan mimic yang beri
gambaran watak, suasana dan emosi (sejuk, sayang, takut dan lain-lain); ekspresi muka
| 18

19. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
perlulah sesuai dengan emosi yang digambarkan dalam cerita contohnya marah atau gembira
atau terkejut atau sedih; elak daripada cerita yang sukar digarap oleh kanak-kanak; bahasa
yang digunakan mudah dan berulang-ulang; wujud hubungan mata antara pencerita dengan
pendengar; kemahiran dalam menggerakkan anggota badan tertentu dapat menjelaskan isi
cerita; pencerita atau guru perlu peka terhadap reaksi kanak-kanak. Halangan atau gangguan
terhadap tumpuan kanak-kanak hendaklah di atasi agar tidak berpanjangan; dan akhir sekali
ialah melibatkan kanak-kanan dalam penceritaan.Contoh cerita antaranya pemotong kayu dan
kapaknya.
Lakonanialah aktiviti atau pergerkan tubuh badan atau segala perlakuan manusia;
dilakukan oleh wataak-watak tertentu yang mencerminkan keadan sebenr atau meniru gaya
kegiatan manusia dalam masyarakat. Menurut Kamus Dewan (2000), lakonan ialah perihal
memainkan sesuatu drama; sandiwara dan sebagainya.Antara kebaikan lakonan ialah
membolehkan murid bertutur dengan gaya, suara, intonasi, nada dan sebutan yang betul;
menggunakan bahasa dalam situasi dan konteks tertentu dengan cara yang betul;
membolehkan murid-murid bertutur mengunakan bahasa yang kemas dan teratur,
membolehkan murid berinteraksi atau berhubung dengan dengan orang lain untuk
menyatakan perasaan, kehendak, pengalaman dan fikiran nrereka; melatih murid-murid
mendengar dengan baik dan dapat memahami apa yang didengarinya itu secara tepat;
menyuburkan semangat kekitaan, bertanggungjawab dan boleh bekerjasama dalam satu
kumpulan; mendorong pembentukan pemikiran yang lebih aktif dan kreatif dalam kalangan
murid; mengikis perasaan rendah diri, sifat malu dan pelbagai sifat negative lain; melatih
murid-murid memahami semua aspek kehidupan apabila mereka menghadapi keadaan
sebenar. Antara prinsip lakonan pula ialah menepati objektif pengajaran iaitu untuk
mempertingkat kemahiran dan kebolehan berbahasa dalam kalangan murid; mempunyai tema
yang sesuai dengan pengalaman dan kebolehan murid; dialog dalam lakonan haruslah
menggunakan bahasa yang sesuai, mudah, jelas, ringkas dan senang difahami; mudah
dilaksanakan; semua murid diberi peluang ikut kebolehan; dan akhir sekali ialah merangsang
kemahiran intelek, emosi dan fizikal.
Puisiadalah terdiri daripada nyanyian dan pantun 2 kerat.Teknik penyampaian
nyanyian ialah lagu puisi, sajak atau bacaan berirama.Manakala teknik penyampaian pantun 2
kerat ialah pantun dan gurindam.Pantun merupakan bentuk puisi tradisi lisan masyarakat
Melayu.Pantun juga menggambarkan atau merupakan refleksi minda, social, budaya dan
| 19

20. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
kemasyarakat Melayu lama.Pantun juga merupakan puisi berangkap.Terdapat beberapa jenis
pantun iaitu pantun dua rangkap, pantun empat rangkap, pantun enam rangkap dan lapan
rangkap.Prinsip berpantun ialah aktiviti dirancang supaya menepati objektif pengajaran
bahasa Maalaysia; pantun sebagai medium untuk memperkembang bakat seni yang ada
dalam diri murid; memberi peluang kepada semua murid yang terlibat dalam aktiviti
berpantun; pilih pantun yang mudah; guru membimbing murid mencipta pantun; guru
memilih pantun yang mempunyai maksud yang senang diingat, diucap dan mempunyai
makna khusus; guru membimbing murid mengujar dan mengucapkan pantun dengan sebutan
yang jelas dan intonasi yang betul; dan akhir sekali pantun diajar secara didik hibur supaya
murid minat mempelajari bahasa Malaysia. Contoh pantun dua kerat ialah :
„„Singgah di gerai bersama Amar,
Jagalah sungai jangan tercemar‟‟.
4.3 Faktor Yang Mempengaruhi Pelaksanaan Didik Hibur
Kejayaan sesebuah pengajaran dan pembelajaran itu adalah terletak kepada
kebijaksanaan guru sebagai pengurus dan perancang pengajaran dan pembelajarab yang
berkesan. Sebagai guru, beberapa perkara berikut perlu dipatuhi iaitu perwatakan guru yang
menarik, kecindan, tidak menakutkan aatau menggerunkan murid; bahasa yang digunakan
sesuai dengan tahap murid; guru tidak menjatuhkan air muka atau memalukan murid di
khalayak; guru seorang pengurus atau penganjur aktiviti yang baik; sepatutnya guru boleh
melakonkan pelbagai watak dalampelbagai aktiviti; guru boleh membuat pelbagai suara; guru
boleh memberi arahan dengan tepat dan menarik; Seseorang yang prihatin dan peka serta
tajam daya pemerhatinnya; guru berkebolehan menukar atau melakukan penyesuaian
mendadak; dan akhir sekali guru atau fasilitator seorang yang fleksibel.
4.4 Ciri-ciri Aktiviti Didik Hibur
Kejayaan didik hibur secara berkesan adalah bergantung kepada aktiviti yang
dirancang. Walau bagaimanapun terdapat beberapa ciri yang perlu diambil kira oleh guru
semasa merancang aktiviti didik hibur dalam bilik darjah iaitu aktiviti perlu disesuaikan
dengan tahap murid yang hendak diajar; menjalankan aktiviti di mana murid-murid sedia
ketahui berdasarkan silang budaya yang sama; penyerapan didik hibur memerlukan tempoh
pelaksanaan dan peruntukan masa pembelajaran yang sesuai atau waktu yang fleksibel;
aktiviti didik hibur boleh dilaksana, dijalankan dan diselesaikan bersama murid-murid tanpa
ada banyak masalah atau halangan; aktiviti yang dipilih tidak menjurus ke arah permusuhan
| 20

21. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
atau konflik antara murid; peraturan aktiviti tersebut adalah jelas, senang, mudah difahami
atau diikuti oleh murid; dan akhir sekali dapat memberi kepuasan kepada murid-murid yang
menyertainya serta boleh disertai seramai mungkin murid yang ada.
4.5 Konklusi Penaksiran Berkonsepkan Didik Hibur
Secara konklusinya, penyerapan Didik Hibur sudah tidak asing lagi dalam medan
pendidikan negara. Didik hibur merupakan komitmen kerajaan penuh kesungguhan ke arah
mengaplikasi pendekatan Didik Hibur yang diadaptasikan melalui pendekatan Fun Learning
yangkini digunakan secara meluas dalam bidang pengajaran dan pembelajaran di negara kita.
5. Isu-isu Berkaitan Dengan Pengajaran & Pembelajaran secara aktif & menyeronokkan
5.1 Isu-isu Berkaitan Dengan P&P secara aktif &menyeronokkan
Isu-isu berkaitan pengajaran dan pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan
antaranya ialah kaedah pengajaran yang tidak berkesan dan membosankan atau dengan kata
lain penglibatan murid dalam pengajaran dan pembelajaran menjadi pasif dan tidak
menyeronokkan merupakan salah satu punca murid tidak meminati sesuatu pelajaran
itu .Berdasarkan kajian terdahulu, pencapaian murid meningkat apabila strategi pengajaran
berpusatkan murid digunakan oleh guru.Demikian dapatan kajian oleh Affandey Ag.Ghani
dalam tesisnya yang bertajuk Persepsi Pelajar terhadap penggunaan buku Teks Jawi
Pendidikan Islam dalam pembelajaran. Satu kajian ke atas pelajar Tinkatan 4 mendapati guru
yang menggunakan buku teks sepenuhnya dalam pengajaran akan menyebabkan timbul rasa
bosan di kalangan murid terutamanya bg murid yang cergas.
Pengajaran dan pembelajaran hendaklah berasaskan satu proses interaksi yang
berterusan di antara murid dan guru.Proses interaksi ini boleh berpusatkan murid atau
guru. Pembelajaran berpusatkan guru mengkehendaki guru supaya bertanggungjawab
sepenuhnya menentukan objektif pembelajaran, merangka tugasan pembelajaran dan memilih
sumber pembelajaran untuk murid. Sebaliknya dalam pembelajaran berpusatkan murid,
murid adalah autonomousdan mereka bertanggungjawab sepenuhnya menentukan hala tuju
proses pembelajaran. Menurut Koh Boh Koon (1992) proses pengajaran di dalam kelas
seharusnya melibatkan dua pihak iaitu guru dan murid. Sekiranya guru hanya
| 21

22. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
menitikberatkan silibus yang perlu dihabiskan berbanding aspek penguasaan kemahiran
belajar boleh menyebabkan interaksi dua hala antara guru dan murid menjadi hilang focus.
Kemudian kesannya murid hilang minat (Atan Long, 1982).
Antara dilema yang dihadapi oleh murid masa kini ialah hilangnya suasana
pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan.Ini adalah disebabkan kebanyakan
penerapan dan penggunaan kaedah, strategi dan teknik mengajar oleh guru-guru gagal
mewujudkan P&P secara aktif dan menyeronokkan.Punca utama murid menjadi bosan
atau tidak berminat untuk mengikuti sesuatu aktiviti P&P ialah kurangnya penerapan
pembelajaran berpusatkan murid sebaliknya lebih kepada pembelajaran berpusatkan guru.
Kaedah tradisional yang digunakan kebanyakan guru iaitu kaedah kuliah dan kaedah
penerangan terutamanya yang lebih berbentuk teori atau fakta akan membuatkan murid pasif,
bosan dan berasa tidak seronok seterusnya kurang minat untuk menyertai proses P&P.
Penggunaan bahan atau sumber pengajaran yang sama setiap kali proses P&P
dijalankan juga menyebabkan murid cepat berasa bosan dan keinginan mereka untuk
mencuba bahan yang baru akan terhalang. Demikianlah penggunaan buku teks secara
total tanpa menggunakan bahan atau sumber P&P yang berbeza. Pemilihan bahan atau
sumber P&P juga mempengaruhi kewujudan pengajaran dan pembelajaran secara aktif dan
menyeronokkan.
5.2 Cadangan Untuk Mewujudkan P&P Secara Aktif & Menyeronokkan
Pembelajaran secara kumpulan merupakan salah satu daripada mod pembelajaranyang
dapat membantu mewujudkan P&P secara aktif dan menyeronokkan. Maksudpembelajaran
secara kumpulan ialah dua atau lebih murid akan disatukan secara bersama dalam satu
kumpulan dan melakukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran secara bersama bagi
mencapai matlamat pembelajaran yang sama. Dalam konteks KBSR, murid-murid boleh
disatukan dalam satu-satu kumpulan mengikut:
• kebolehan
• pencapaian
• minat
• jantina
| 22

23. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Dalam kumpulan kebolehan yang sama, guru mudah memberi bimbingan dan tunjuk
ajar berdasarkan tahap kebolehan murid yang lebih kurang sama. Dalam kumpulan kebolehan
yang berbeza pula, guru mengharapkan akan berlaku interaksi antara murid dengan murid di
mana murid yang lebih berkebolehan dapat membantu murid yang kurang berkebolehan.
Saiz kumpulan yang berdasarkan bilangan ahli dalam sesuatu kumpulan akan
menentukan darjah penglibatan dan interaksi murid sesama mereka. Kumpulan kecil yang
mengandungi ahli terdiri daripada dua hingga empat orang murid lebih bersifat tidak
formal.Tidak semestinya melantik seorang ketua untuk menyelaras aktiviti
kumpulan.Kumpulan kecil begini memberi peluang kepada ahli dalam kumpulan berinteraksi
secara maksimum dalam melaksanakan aktiviti pembelajaran.
Kumpulan yang sederhana besar pula terdiri daripada 5 hingga 10 orang ahli.Aktiviti
dalam kumpulan yang dilakukan secara bersama lebih bersifat formal kerana perlu ada
seorang ketua untuk menyelaras aktiviti supaya dapat dilaksana dengan lancar.Kumpulan
besar yang ahlinya terdiri daripada lebih 10 orang murid dalam setiap kumpulan sangat
bersifat formal.Seorang ketua kumpulan yang amat berkebolehan.perlu dilantik untuk
menyelaras aktiviti kumpulan. Darjah penglibatan setiap murid dalam aktiviti pembelajaran
amat terbatas disebabkan bilangan ahli yang terlalu ramai.
Oleh itu, Newble dan Cannon (1995) telah menyarankan bahawa pengajaran yang
menggunakan kaedah kumpulan perlu ada ciri-ciri berikut:
• Penglibatan yang aktif di pihak murid.
• Pertemuan secara bersemuka.
• Aktiviti yang bertujuan tertentu dan bersebab.
Selain itu, merujuk teori perkembangan kognitif oleh Piaget, pada tahap umur tertentu
kanak-kanak berfikir secara konkrit. Pembelajaran kanak-kanak akan menjadi lebih berkesan
jika sesuatu pengetahuan, kemahiran ataupun nilai yang disampaikan itu adalah dalam bentuk
yang konkrit dan bersifat kurang abstrak. Sehubungan itu bahan bantu belajar yang bersifat
konkrit dapat membantu murid belajar dengan lebih baik lagi. Bahan-bahan maujud atau
bahan realia adalah konkrit sifatnya.Manakala replika, gambar, model dan sebagainya adalah
separa konkrit.Simbol-simbol lisan dan perkataan adalah lebih abstrak dan lebih sukar
difahami berbanding bahan-bahan yang konkrit dan separa konkrit.Oleh yang demikian
penggunaan bahan-bahan konkrit dalam pengajaran adalah sangat perlu.
| 23

24. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Berdasarkan teori pembelajaran behaviourisme pula, pembelajaran dikatakan
berlangsung jika berlaku perubahan tingkah laku. Dengan adanya bahan-bahan pengajaran
dan pembelajaran yang sesuai, perubahan tingkah laku lebih mudah berlaku kerana
kebanyakan pancaindera akan terlibat. Maklumat yang diterima daripada pancaindera
tersebut seterusnya ditafsir dalam stor ingatan jangka pendek sebelum dihantar dan disimpan
dalam stor ingatan jangka panjang untuk digunakan sebagai penggerak kepada sesuatu
tingkah laku atau tindak balas .
Dapatan kajian berkaitan keberkesanan pancaindera dalam proses pembelajaran oleh
penyelidik sebelum ini mendapati 75% daripada apa yang dipelajari oleh seseorang adalah
melalui penglihatan, 13% daripada pendengaran, 6% daripada sentuhan, 3% daripada apa
yang dihidu dan 3% lagi ialah daripada apa yang dirasa. Bahan-bahan bergambar membantu
murid meluaskan pengetahuan dan pemahaman sebab itu ada kata-kata yang mengatakan „a
picture tells thousands words’. Kajian oleh Philips (1950) mendapati murid dapat mengingat
50% daripada apa yang didengar dan dilihat berbanding dengan yang hanya dilihat sahaja
atau yang didengar sahaja.
Sehubungan itu penglibatan sebanyak mungkin pancaindera yang ada pada murid-
murid dalam proses pembelajaran mereka adalah lebih baik dan membantu. Bahan-bahan
pembelajaran membantu murid-murid menguasai pengetahuan, kemahiran dan nilai yang
berguna untuk kehidupan seharian mereka kerana tentunya bahan-bahan yang dipilih oleh
guru adalah bersifat kontekstual. Guru akan memilih bahan yang paling relevan dengan
kehidupan harian murid-murid kerana ini akan memudahkan proses pemahaman oleh murid.
Penggunaan bahan-bahan berbentuk relia atau model yang bersifat kontekstual sebagai
sumber pembelajaran murid adalah selaras dengan teori yang dikemukakan oleh Bandura.
Selain itu bahan-bahan tersebut mudah diperolehi
Penggunaan bahan-bahan dalam pengajaran dan pembelajaran juga dapat memupuk
nilai-nilai positif dalam diri murid seperti gemar membaca; membuat penerokaan; ingin
mencuba dan membuat eksperimen; menghargai sesuatu nilai seperti nlai estetika dan
sebagainya kepada murid-murid.Bahan pengajaran dan pembelajaran juga diyakini dapat
membangkitkan minat, motivasi dan rasa ingin tahu, keyakinan diri, sifat kerjasama, dan
disiplin dalam kalangan murid. Penggunaan bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran, dapat
mengurangkan suasana yang tegang kerana murid-murid boleh berkomunikasi dengan
bercakap-cakap atau berbincang antara satu sama lain dengan rasa kurang terkongkong.
| 24

25. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Walau bagaimanapun ini sangat bergantung kepada perkara-perkara yang dipelajari dalam
sesuatu proses pengajaran dan pembelajaran.
Secara konklusinya, pembelajaran berpusatkan murid dengan menganjurkan aktiviti
yang dijalankan secara kumpulan adalah lebih afektif daripada pembelajaran berpusatkan
guru atau pembelajaran secara kelas. Sudah tentu P&P secara aktif dan menyeronokkan akan
wujud dan dinikmati oleh guru dan murid. Pemilihan dan penggunaan bahan media sebagai
sokongan P&P juga tidak boleh diabaikan kjeraana ia sangat menyumbang ke aarah
pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan.
| 25

26. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Bahagian B : Rancangan Pelajaran Harian
1. RPH Bahasa Melayu Tahun Satu
(Memberi tumpuan kepada Pembelajaran Kolaboratif)
Rancangan Pengajaran Harian Bahasa Malaysia
Tahun Satu
Tema : Hidup selamat
Tajuk : Berhati-hati di jalan raya
Peringkat Kelas : Tahun 1
Masa : 9.00 pagi -9.40 pagi
Pada akhir pengajaran, murid dapat :
Objektif Pelajaran : i. Membaca dan menyampaikan maklumat
untyuk mengenal pasti idea utama dalam
bahan yang diberi.
ii. Mencatat tiga maklumat yang betul
daripada sumber yang diberi dengan
menggunakan perkataan sendiri.
Standard Pembelajaran :
Hasil Pembelajaran : i. Membaca dan memahami maklumat untuk
mengenal pasti idea utama dalam pelbagai
bahan dengan tepat.
ii. Mencatat maklumat yanmg betul daripada
pelbagai sumber.
| 26

27. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Model/Nilai/Konsep/Prinsip/Teori/Hukum Model pembelajaran : Pembelajaran kolaboratif
Nilai : Berhati-hati & berdisiplin.
Ilmu : PKJR
KBT : BCB-mendengar dengan teliti
KB : Verbal Linguistik
TKP : Visual ruang dan verbal linguistic
EMK : Kreativiti dan inovatif
1.1 membuat pemerhatian aktif untuk
mengumpul maklumat
1.1.1 menggunakan deria penglihatan,
pendengaran, sentuhan, rasa atau bau.
Bahan Pembelajaran & Pengajaran : ICT, video, poster, kad huruf, kad perkataan dan
lembaran kerja
Prosedur atau Langkah-langkah : a) Pembukaan
a) Pembukaan Bacaan doa (2 minit)
b) Aktiviti Set induksi (3 minit)
c) Penyoalan b) Aktiviti
d) Penutup Langkah 1 (3 minit) : Permainan bahasa
iaitu teka-teki dimana murid diminta
meneka tiga jenis bunyi kenderaan yang
diperdengarkan.
Langkah 2 (15 minit) : Murid diminta
menonton tayangan video 1, video 2 dan
video 3. Kemudian murid diminta
bersoal jawab berdasarkan video yang
ditonton.
Langkah 3 (10 minit) : Murid diminta
membaca ayat berdasarkan gambar
(Rujuk buku teks halaman 64), kemudian
murid diminta menulis tiga maklumat
| 27

28. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
yang betul daripada sumber yang diberi
menggunakan perisian Microsoft Word.
(Kumpulan A dan B menggunakan
perkataan sendiri manakala Kumpulan C
secara berpandu.
c) Penyoalan :
Murid-murid diminta menyatakan cara-
cara melintas jalan raya dengan selamat
berdasarkan gambar. (3 minit)
d) Penutup:
Guru merumuskan keseluruhan isi
pelajaran dan meminta murid
mengulanginya. (2 minit)
Penilaian : Menjawab Instrumen Bahasa Melayu (2 minit)
| 28

29. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Rumusan
Secara keseluruhannya dapatlah dirumuskan bahawa pengajaran di sekolah tempat
saya bertugas masih berpusatkan guru dan ia dijalankan untuk set induksi, pengenalan
sesuatu isi pelajaran, penutup P&P, dan untuk menjelaskan arahan bagaimana memulakan
aktiviti P&P. Pengajaran Berpusatkan guru mempunyai banyak kelemahan antaranya sukar
untuk guru membuat penilaian ke atas tahap pemahaman murid kerana interaksi murid
dengan guru terbatas dan pembelajaran dikawal oleh guru. Pengajaran dan pembelajaran
berpusatkan murid dapat menambah baik kelemahan pemusatan guru tersebut.Seterusnya
bagi mewujudkan pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan, guru hendaklah
menjalankan kaedah dan teknik P&P yang sesuai dan afektif dan dilengkapi dengan bahan
media yang sesuai dan menarik. Penggunaan bahan media dalam proses P&P dapat
menyumbang ke arah penglibatan murid secara aktif dan menyeronokkan. Dalam KSSR,
penaksiran berkonsepkan Didik Hibur adalah menekankan hal mendidik sambil menghibur.
Pengisian transformasi KSSR dalam pelajaran Bahasa Melayu adalah melalui kemahiran
bahasa ,aspek didik hibur dan aspek tatabahasa. Didik hibur merupakan satu kaedah
alternative semasa proses P&P Bahasa Melayu. Manakala isu-isu yang berkaitan dengan P&P
bagi saya ialahpenglibatan murid dalam pengajaran dan pembelajaran menjadi pasif
dan tidak menyeronokkan merupakan salah satu punca murid tidak meminati sesuatu
pelajaran.Demikian juga isu kurangnya penggunaan bahan media yang menarik dalam
proses P&P juga menyumbang kepada penglibatan murid menjadi pasif dan suasaana
P&P tidak menyeronokkan. Pembelajaran berpusatkan murid dengan memilih aktiviti
berkumpulan serta penggunaan pelbagai bahan media dalam proses P&P adalah langkah
terbaik bagi mengatasi kelemahan pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru.
| 29

30. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (EPM233)
Bibiliografi
Bahagian Perkembangan Kurikulum (2010). KSSR Kurikulum Standard Sekolah Rendah,
Kuala Lumpur : Kementerian Pelajaran Malaysia.
Bahagian Perkembanagan Kurikulum (2011). Dokumen Standard Kurikulum Standard
Sekolah Rendah (KSSR) : Modul Teras Asas Bahasa Malaysia Sekolah Kebangsaan
Tahun Satu, Kuala Lumpur : Kementerian Pelajaran Malaysia.
Hasan Langgulung (1981). Berapa tinjauan dalam pendidikan Islam. Kuala Lumpur :
Pustaka Antara.
Ikhsan Othman & Norila Md. Salleh (2005).Kurikulum dan Pengajaran Sekolah Rendah :
Aspek-aspek Yang Berkatia, Tanjung Malim : Quantum Books.
Kementerian Pendidikan Malaysia (1987).Kurikulum Baru Sekolah Rendah : Buku panduan
Khas, Kuala Lumpur : Dewan Bahasa Dan Pustaka
Mok Soon Seng (1992).Pedagogi 2 : Strategi Pengajaran & Pembelajaran Mikro, Kuala
Lumpur : Kumpulan Budiman.
Rashidi Azizan dan Abdul Razak Habib (1995).Pengajaran Dalam Bilik
Darjah,Kaedah&Strategi, Kajang : Masa Enterprise.
Sharifah Alwiah Alsagoff (1986). Ilmu Pendidikan Pedagogi, Kuala lumpur : Heinemanm
| 30