SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  26
Télécharger pour lire hors ligne
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 1
                                          http://www.EscapeMagazine.pl
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 2
                                                                    http://www.EscapeMagazine.pl



GIPSOWE ODLEWY. TWORZENIE I ZDOBIENIE KROK PO KROKU.

BARTŁOMIEJ ILKIEWICZ




Wydanie pierwsze, poprawione

Toruń 2009

ISBN: 978-83-60320-62-4




Wszelkie prawa zastrzeżone!




Autor oraz Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, by informacje zawarte w tej publikacji
były kompletne, rzetelne i prawdziwe. Autor oraz Wydawnictwo Escape Magazine nie pono-
szą żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikające z wykorzystania informacji
zawartych w publikacji lub użytkowania tej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w publikacji są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towa-
rowymi ich właścicieli.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie całości lub fragmentu w jakiejkolwiek po-
staci jest zabronione. Kopiowanie, kserowanie, fotografowanie, nagrywanie, wypożyczanie,
powielanie w jakiekolwiek formie powoduje naruszenie praw autorskich. Drukowanie publi-
kacji dla własnych potrzeb przysługuje tylko osobie, która nabyła to dzieło.




                                      bezpłatny fragment

                               Wydawnictwo Escape Magazine

                                http://www.EscapeMagazine.pl
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 3
                                                        http://www.EscapeMagazine.pl




                 BARTŁOMIEJ ILKIEWICZ




      Gipsowe odlewy.
    Tworzenie i zdobienie
      krok po kroku.

                        Praktyczny podręcznik




- tworzenie form silikonowych, lateksowych i innych

- tworzenie gipsowych odlewów

- tworzenie popiersia

- popularne i zaawansowane techniki zdobienia
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 4
                                          http://www.EscapeMagazine.pl




             Nie mam żadnych talentów - prócz namiętnej ciekawości

                                                       Albert Einstein
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 5
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl




Słowo wstępne


Tworzenie odlewów gipsowych jest niezwykłą i wspaniałą przygodą! To jedna z tych prac,
której bezpośrednie efekty pozwalają ludziom żyć przyjemniej, pełniej i piękniej. Dzięki
temu, jak ktoś, kiedyś słusznie zauważył: „Praca ta ma błogosławieństwo całego Wszechświa-
ta”. Jeżeli czytasz ten ebook, to jestem przekonany, że doskonale rozumiesz powyższe słowa,
w przeciwnym razie temat ten zupełnie by Cię nie zainteresował.

Swoją przygodę z przedmiotami z gipsu zacząłem jakiś czas temu. Od tamtej pory wiele
zmieniło się zarówno, jeżeli chodzi o techniki wykonywania ozdób gipsowych, ich dekorowa-
nia, jak również materiału, z którego korzystam. Tylko jedna rzecz pozostała i pozostaje
wciąż niezmienna - ludzka potrzeba posiadania czegoś oryginalnego, niecodziennego oraz
przyjemnego w odbiorze!

Spokój, jaki odkrywa się w sobie przy okazji pracy z gipsem, chwilami wprowadza dosłownie
w błogostan. Ogarnia mnie radość i spełnienie, kiedy patrzę na swoje skończone małe i duże
dzieła. Te i inne jeszcze uczucia, wprowadziły do mojego życia upragnioną harmonię. Świa-
domość tego, że wykonuję coś dobrego, coś pożytecznego, daje mi pewność, że zmierzam
właściwym krokiem w odpowiednim kierunku.

Wszystko, o czym piszę w tej książce jest praktyką, co oznacza, że jest ona całkowicie wolna
od pustych, niezrozumiałych treści. Z góry zakładam, że Czytelnik jest laikiem, który dopiero
zaczyna swą przygodę ze światem wyrobów gipsowych, dlatego wszystko jest przedstawione
dosłownie „łopatologicznie”. Sam doskonale pamiętam pytania, jakie miałem na starcie, dla-
tego najlepiej jak tylko potrafię, tłumaczę w odpowiedniej, przystępnej formie - co i jak, krok
po kroku.

Na polskim rynku wydawniczym nie ma zbyt wielu publikacji na temat tworzenia gipsowych
odlewów. Jeżeli już są, to zwykle albumowe przekłady zagranicznych autorów, które nie mają
zupełnie przełożenia na polskie realia, np. materiałów, jakie należy zakupić do opisywanych
prac albo w ogóle nie ma w Polsce, albo występują pod zmienionymi nazwami, często też po-
rażają swą ceną. To wszystko, o czym piszę ma zawsze odniesienie do tego, co można zastać
na polskich półkach sklepowych za rozsądną cenę.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 6
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl




Na początku większość czasu poświęcałem na eksperymenty. Nie było chętnych osób, żeby
otwarcie pokazać mi jak robi się profesjonalne odlewy. Do wielu rzeczy po prostu musiałem
dojść sam. Przy okazji odkryłem wiele ciekawych technik i trików, którymi chętnie dzielę się
na łamach tej książki. I chociaż dzisiaj wiem o wiele więcej, to wciąż eksperymentuję. Rów-
nież i Ciebie Czytelniku zachęcam do odkrywania „nieznanego”, do wypracowywania wła-
snych sposobów pracy. Naprawdę nic nie sprawia takiej przyjemności jak świadomość twór-
czego kreowania i zarazem odkrywania nowych dróg!

Spotkałem na swej drodze tych, którzy ostrzegali mnie przed falą „chińszczyzny”, mówili: nie
warto zaczynać, skoro wszędzie dookoła jest pełno tego, co chcesz robić. Pytałem wtedy:
- Czy dokładnie tego samego? - No nie! - odpowiadali. - Czy uważasz, że jedyne, na co
w życiu zasługujesz to tandeta? - zapytałem. - Ależ oczywiście, że nie - usłyszałem odpo-
wiedź. Dlatego właśnie powiedziałem: - Będę na tym chińskim oceanie przystanią dla tych,
którzy oczekują od życia więcej, którzy pragną żyć pełniej i piękniej. Ludzkie potrzeby są
wprost nieograniczone i będę atolem lepszej jakości życia dla takich jak Ty.

Przyjąłem za cel, by niniejsza książka zawierała w sobie jak najwięcej praktycznych fotogra-
fii, które bardziej przemawiają do Czytelnika niż najbardziej nawet szczegółowe słowne opi-
sy.

Podsumowując jednym zdaniem: Czytelnik znajdzie tu praktykę, praktykę i jeszcze raz prak-
tykę. Serdecznie zapraszam Czytelnika do fascynującego świata odlewów gipsowych!
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 7
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl




Rozdział 2. Tworzenie form

10. Tworzenie form z innych materiałów

Jak już wcześniej wspomniałem istnieją również środki formierskie wielorazowego użytku.
Zalicza się do nich m.in. produkt o nazwie handlowej GELFLEX oferowany przez firmę Mi-
lar z Milanówka. Pod wpływem temperatury (jako granulat bądź już przetworzona masa)
przechodzi w stan ciekły i idealnie nadaje się do tworzenia form metodą zalewową. Jeżeli po
ostygnięciu i utwardzeniu się masy powstała forma nam nie odpowiada, po prostu ponownie
doprowadzamy Gelflex do stanu płynnego (ogrzewając go np. w garnku na kuchence tury-
stycznej lub elektrycznej, jeżeli w pomieszczeniu to pod wyciągiem) i powtarzamy czynność
zalewania. Oczywiście ilość takich powtórzeń nie jest nieograniczona. Zależy ona od stopnia
odparowania uplastyczniacza z Gleflexu podczas jego ogrzewania. Zbyt wysoka temperatura
i zbyt długi czas jej oddziaływania podczas ogrzewania (przegrzanie), może doprowadzić
właśnie do znacznego i niekorzystnego zubożenia tej masy formierskiej w uplastyczniacz.

Dobrze jest w jakiś sposób podgrzać model, aby nie było zbyt dużej różnicy temperatur pod-
czas zalewania. Robi się tak dlatego, że na wewnętrznych stronach form wykonanych z Gel-
flexu mogą wystąpić pęcherze powietrza. Mogą one się tworzyć również na skutek jego reak-
cji z danym izolatorem. Przed zakupem Gelflexu zdecydowanie zalecam rozmowę z eksper-
tem, który odpowie pytania i doradzi właściwy sposób pracy z Gelflexem.

Jako że Gelflex osiąga płynną konsystencję dopiero w temperaturze 150 - 165 stopni Celsju-
sza nie nadaje się do zalewania modeli wykonanych z materiałów nieodpornych na działanie
wysokich temperatur (gips, wosk, niektóre tworzywa sztuczne itd.). W praktyce bardzo często
tworzę formy na bazie modelu gipsowego. Zalanie go Gelflexem grozi gwałtownym i niebez-
piecznym dla zdrowia uwolnieniem się wody (taka mini erupcja) oraz prowadzi do całkowitej
destrukcji modelu. Rozwiązaniem w tej sytuacji może być stosowanie tzw. gipsu ogniotrwałe-
go używanego w protetyce stomatologicznej, który z powodzeniem wytrzymuje oddziaływa-
nie wysokich temperatur, nawet do 1200 stopni Celsjusza. Nie polecam powlekania modeli
wykonanych ze zwykłego gipsu jakimikolwiek środkami ochronnymi, gdyż nie zdadzą one
egzaminu, a tylko niepotrzebnie uszkodzimy model wzorcowy.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 8
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl


Skoro jesteśmy przy wysokich temperaturach, to piszę sposób tworzenia reliefowych form
z silikonów wysokotemperaturowych oraz tworzenia za ich pomocą cynowych odlewów.

Istnieją specjalne silikony formierskie odporne na działanie wysokich temperatur i dlatego do-
skonale nadają się do odlewania przedmiotów z metali niskotopliwych. Jednakże ich wysoka
cena oraz problemy z dostępnością skłaniają raczej do używania tańszych zamienników np.
budowlanych wysokotemperaturowych silikonów przeznaczonych do uszczelniania silników,
kominków, drzwiczek piecowych etc. Są one sprzedawane w standaryzowanych kartuszach
i nakłada się je na model za pomocą pistoletu.

Wiele osób praktykuje odlewanie metali niskotopliwych w formach zrobionych ze standardo-
wego silikonu formierskiego, który jak podają producenci wytrzymuje zalewanie masami do
200 stopni Celsjusza. Z doświadczenia jednak wiem, że silikon ten jest w stanie wytrzymać
o wiele wyższe temperatury. Jednak nigdy wtedy nie wiadomo, co się tak naprawdę
z nim stanie. Jeżeli nie szkoda komuś formy, to można ją potraktować jednorazowo i zalać
nawet aluminium, którego temperatura topnienia wynosi średnio 660 stopni Celsjusza. Odlew
na pewno nie będzie doskonały, ale można go zawsze obrobić potem mechanicznie. Jeżeli
aluminiowy odlew nie potrzebuje być bardzo precyzyjny wymiarowo, to z pewnością jest to
jakaś metoda. W dodatku szybka, prosta i tania. Ja jednak skłaniałbym się do odlewania
w formach wykonanych ze specjalnych silikonów wysokotemperaturowych.

Na początku wybieramy model do skopiowania i mocujemy go do kartonowej podstawy oraz
zabezpieczamy jego powierzchnię izolatorem. Następnie nakładamy czerwony silikon wyso-
kotemperaturowy dokładnie w ten sam sposób, jak przy metodzie pracy silikonem octano-
wym.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 9
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl




Po utwardzeniu silikonu przystępujemy do odformowania i obrobienia formy. Gotową formę
osadzamy w piaskowym wypełniaczu (bądź w czymkolwiek innym, byleby odpornym na wy-
soką temperaturę). Cynę do amatorskich, nieużytkowych odlewów (tzn. takich, które nie na-
dają się do celów spożywczych) można zakupić w sklepach z materiałami budowlanymi
w postaci różnej wielkości i wagi lasek o oznaczeniu LC 60 (używanych do uszczelniania ry-
nien). Ten stop cyny w zupełności wystarczy do amatorskich zastosowań.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 10
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl


Przed przystąpieniem do dalszych czynności, należy nałożyć odpowiednią odzież ochronną
chroniącą całe ciało przed ewentualnym poparzeniem.

Cynę (najlepiej jak najbardziej rozdrobnioną) ogrzewa się na kuchni gazowej lub elektrycz-
nej, tylko w aluminiowym (!) rondelku lub garnku ze zrobioną samodzielnie małą wylewką
(dzióbkiem). Naczynia emaliowane nie nadają się do rozpuszczania cyny, gdyż pod wpływem
wysokiej temperatury emalia może gwałtownie pękać i niebezpiecznie odpryskiwać na boki.
Po kilku minutach ogrzewania cyna osiąga srebrzysty kolor i cała przechodzi w stan ciekły.
Polecam takie ustawienie pojemnika z formą, żeby niepotrzebnie nie nosić rozgrzanej cyny.
Stygnie ona bardzo, bardzo szybko, dlatego zdecydowanie jest lepiej umieścić formę w bli-
skim sąsiedztwie palnika gazowego.

Formę zalewa się cyną zawsze bardzo powoli i ostrożnie. Po zalaniu możemy wtopić w tak
powstały odlew np. drucianą zawieszkę. Po kilku bądź kilkunastu minutach (zależnie od wiel-
kości) nasz odlew ostygnie i można go wyjąć.

Pamiętajmy, że cyna charakteryzuje się dużą kurczliwością, dlatego też spód naszych odle-
wów może mieć nierówną powierzchnię wymagającą dalszej mechanicznej obróbki.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 11
                                          http://www.EscapeMagazine.pl
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 12
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl


Kolejnym ciekawym zagadnieniem jest robienie gipsowych odlewów głowy oraz innych czę-
ści ciała przy pomocy form z gipsu bądź masy alginatowej (masy wyciskowej, jak mówią sto-
matolodzy i protetycy; do nabycia w sklepach dla stomatologów).

Alginaty charakteryzują się wysoką ceną jednak ich niewątpliwym atutem (nie do przebicia
przy gipsie) jest wysoki komfort po stronie klienta podczas procesu tworzenia formy oraz
bezpieczeństwo w zakresie oddziaływania na organizm. Należy wiedzieć, że zasada pracy
z masą alginatową przy tworzeniu odlewów części ciała praktycznie nie różni się od pracy
z gipsem, dlatego omówię zagadnienie na przykładzie tworzenia odlewu całej głowy (forma
dwuczęściowa).

Przed przystąpieniem do tworzenia formy musimy przygotować naszego modela psychicznie
i fizycznie. Psychicznie, ponieważ leżenie choćby tylko z zagipsowaną twarzą nie należy do
najprzyjemniejszych rzeczy zwłaszcza, gdy ktoś ma skłonności klaustrofobiczne. Wiązanie
gipsu, to reakcja egzotermiczna, gdzie wydziela się spora ilość ciepła i jest to kolejna trudna
rzecz do zniesienia. Należy zawsze uprzedzić klienta o takich szczegółach, co pozwoli zaosz-
czędzić ewentualnych przykrości obu stronom.

Przygotowanie fizyczne polega na poinformowaniu modela, że musi ubrać odpowiedni strój,
gdyż jest to praca brudząca, i zabezpieczyć włosy np. czepkiem pływackim albo pończochą.
Zabezpieczamy także inne części ciała pokryte włosami - brwi, rzęsy, zarost, bo na te miejsca
będzie nakładana masa gipsowa. Brwi, rzęsy i zarost zabezpieczam zwykłą wazeliną kosme-
tyczną rozsmarowując ją dokładnie palcem.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 13
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl




Po wykonaniu powyższych czynności, kładziemy klienta na płaskim podłożu (zabezpieczo-
nym folią przed zabrudzeniem) twarzą do góry. W usta lub w dziurki nosa (preferuję nos,
gdyż w przypadku ust, klient może mieć na odlewie niezbyt ciekawy wyraz twarzy) wkłada-
my przygotowane wcześniej papierowe rurki owinięte taśmą klejącą (ochrona przed zamok-
nięciem), by nasz klient mógł oddychać.

Następnie przygotowujemy odpowiednią ilość zaprawy gipsowej (pamiętając o zasadzie: gips
do wody - nigdy odwrotnie) mając na uwadze ilość potrzebnego gipsu, jego konsystencję (ra-
czej powinien być bardzo gęsty, żeby zbytnio nie spływał przy nakładaniu) oraz czas reakcji
wiązania, który jest specyficzny dla danej odmiany. Osobiście używam zwykłego gipsu bu-
dowlanego, gdzie w praktyce mam około 1-2 minut na jego obróbkę. Mam również na uwa-
dze to, że ciepło ciała jest kolejnym czynnikiem przyspieszającym utwardzanie zaprawy gip-
sowej, dlatego wszystko przygotowuję na 100%, by nie tracić później już żadnej naprawdę
cennej sekundy. Oczywiście można używać zapraw gipsowych wolniej wiążących, ale trzeba
sobie zadać pytanie, czy ten dłuższy czas pobytu w „sarkofagu” nie wpłynie zbyt ujemnie na
klienta.

Po sporządzeniu stosownej zaprawy gipsowej przystępujemy do jej precyzyjnego nakładania,
zaczynając od czoła posuwając się ku szyi, a następnie okładamy gipsem po obu stronach
boki głowy mniej więcej do linii ucha. Grubość nakładanej warstwy powinna wynosić około
2-3 cm.

Po nałożeniu i odczekaniu kilku minut (do czasu związania gipsu), przystępujemy do bardzo
ostrożnego zdjęcia powstałej gipsowej formy z twarzy modela (formy twarzowej). Zdjętą
skorupę obrabiamy na rantach tzn. maksymalnie wygładzamy je nożem w celu uzyskania jak
najrówniejszej powierzchni. Na rantach robimy półokrągłym dłutem rzeźbiarskim (może być
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 14
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl


też śrubokręt) pionowe otwory o średnicy i głębokości około 1 cm (będą one służyły jako
część zamka spinającego dwie połówki formy). Potem przystępujemy do zabezpieczenia po-
wierzchni rantów izolatorem, dzięki czemu części formy się nie skleją i będzie je można od
siebie oddzielić. Idealnie nadaje się do tego szkutniczy izolit lub roztwór szkła wodnego (do
kupienia w sklepach z materiałami budowlanymi) bądź zwykły olej spożywczy. Z praktyki
polecam zaizolowanie również boków formy „w razie czego”, gdyby dostał się nam na nie
gips podczas tworzenia drugiej części formy.

Istnieje również inny sposób izolowania połówek form. Ranty formy twarzowej okleja się sa-
moprzylepną taśmą pakowną i dopiero po takim zaizolowaniu robi się otwory na zamki. Nie
martwmy się, jeżeli podczas rozdzielania połówek formy zamki się uszkodzą - można po pro-
stu całą formę usztywnić taśmą pakowną, a uszkodzone zamki wydrążyć dłutem, łącząc je ze
sobą np. drewnianymi meblarskimi kołkami.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 15
                                          http://www.EscapeMagazine.pl
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 16
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl




Tak przygotowaną formę model nakłada na twarz klęcząc lub leżąc z głową opartą o podłogę
(już bez rurek w nosie, gdyż może swobodnie oddychać przez otwory w formie). Po przygo-
towaniu zaprawy gipsowej przystępujemy do jej nakładania (tworzenia formy potylicznej)
uważając zwłaszcza w rejonie rantów, by nie nadłożyć gipsu na drugą połówkę (twarzową),
bo mogą się ze sobą połączyć (związać). Zwróćmy też szczególną uwagę na dokładne dopra-
cowanie zamków (wypełnienie gipsem zrobionych na samym początku otworów).
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 17
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl


Po związaniu zaprawy gipsowej bardzo ostrożnie oddzielamy od siebie obie połówki formy.
Następnie łączymy je ze sobą i wypełniamy plasteliną wszystkie głębsze ubytki wewnątrz for-
my, a zwłaszcza te na łączeniu obu połówek (pamiętajmy o otworach nosowych bądź
ustach!). Następnie pokrywamy całą wewnętrzną powierzchnię formy izolatorem (izolitem,
szkłem wodnym) i wlewamy do środka rozrobiony gips o konsystencji śmietany.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 18
                                          http://www.EscapeMagazine.pl
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 19
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl




Po związaniu gipsu przystępujemy do oddzielenia formy od odlewu. Należy szczególnie uwa-
żać w części nosowej i brodowej (zdarzało mi się już mieć wspaniałe odlewy, ale bez nosa
czy brody). Przy tej czynności pośpiech jest absolutnie niewskazany.

Po wyjęciu odlewu przystępujemy do jego zewnętrznej obróbki (szlifowanie, podrzeźbianie,
dodanie gipsowej warstwy włosów itd.). Nie przejmujmy się, jeżeli nasza forma uległa znisz-
czeniu - jest to normalne. Takie gipsowe formy traktuje się raczej jako jednorazowego użytku.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 20
                                          http://www.EscapeMagazine.pl
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 21
                                                                   http://www.EscapeMagazine.pl




Do ciekawostek można zaliczyć fakt, że ostatnio coraz bardziej popularne i nieźle płatne staje
się np. wykonywanie odlewu brzucha i piersi kobiety ciężarnej jako niecodzienną i z pewno-
ścią jedyną w swoim rodzaju pamiątkę (oczywiście za wiedzą i zgodą lekarza prowadzącego).

       Wskazówka:

       Odlew głowy będzie jeszcze bardziej realistyczny i zarazem przyjemniejszy w odbio-
       rze, jeżeli nie zapomnimy o przerzeźbieniu oczu z zamkniętych na otwarte oraz zro-
       bieniu właściwej fryzury (np. dokładając gips i modelując go nawet na świeżo).


11. Naprawa i konserwacja form

Uszkodzenia form nie należą do rzadkości, dlatego warto wiedzieć jak im zapobiegać oraz
jak sobie z nimi skutecznie radzić.

Niestety, mało precyzyjne jest popularne stwierdzenie, że silikonowa forma wystarcza na kil-
kaset odformowań. Prawda jest taka, że każdą silikonową formę można wyeksploatować już
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 22
                                                                    http://www.EscapeMagazine.pl


po kilkudziesięciu, a nierzadko nawet po kilkunastu odformowaniach! Gips należy do wyjąt-
kowo agresywnych środków i źle używany potrafi szybko zrobić z formy coś co przypomina
mocno zużytą oponę! Najważniejsze jest to, jak używa się formy, czy się ja należycie szanu-
je.

Oto kilka praktycznych zasad, których przestrzeganie pozwoli przedłużyć żywotność formy:

          Nie zostawiaj nigdy gipsowych odlewów w formie na dłużej niż to jest to potrzebne.
      
          Za krytyczny, przyjmuje się czas powyżej 1 godziny, a całkowicie niedopuszczalne
          jest pozostawianie zalanych form na noc.

          Nieużywane formy (zwłaszcza te wieloczęściowe na łączeniach tzw. zamkach) należy
      
          konserwować bardzo delikatnymi izolatorami (np. silikonem w sprayu) jak również
          przechowywać je w taki sposób, by trwale się nie odkształciły. Niektórzy przesmaro-
          wują zamki zwykłą pastą BHP.

          Odlewy z formy wyjmuj zawsze powoli i ostrożnie - nigdy na siłę! Obejrzyj formę
      
          i zwróć uwagę, że są miejsca, które odchodzą najłatwiej więc zacznij właśnie od nich.
          Poza tym pierwszym krokiem powinno być zawsze lekkie odjęcie boków formy od
          odlewu.

          Każde, nawet najdrobniejsze uszkodzenie od razu naprawiaj - z reguły jest tak, że na-
      
          gle, dosłownie za chwilę następuje faza potężnego uszkodzenia (zwłaszcza, jeżeli od-
          lewa się bardzo rzadkim gipsem).

          Podczas zalewania form unikaj zalewania boków formy naddatkiem gipsu (później
      
          podczas czyszczenia formy gips kruszy się i miejscami może być bardzo ostry, przez
          co uszkodzi formę.

          Od czasu do czasu należy dokładnie obejrzeć formę i ocenić ją pod kątem aktualnych
      
          uszkodzeń.

          Lepiej zapobiegać - o formę bardzo łatwo zadbać, a naprawić ją jest stosunkowo trud-
      
          no.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 23
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl


Jeżeli zdarzyło się nam uszkodzić formę niezwłocznie przystępujemy do jej naprawy. Na po-
czątku starannie ją oglądamy i oceniamy rodzaj i stopień uszkodzeń (ubytki, zadrapania, rysy,
pęknięcia, powierzchniowe, głębokie).

W zależności od materiału, z jakiego została wykonana forma do jej naprawy używamy odpo-
wiednich środków.

                    Formy silikonowe z silikonów formierskich

                                 oraz silikonów octanowych

Uszkodzone miejsce delikatnie i dokładnie czyścimy z resztek gipsu oraz je odtłuszczamy
(np. acetonem). Wycieramy ręcznikiem jednorazowym do sucha i nakładamy odpowiednią
ilość tego samego lub zbliżonego we właściwościach silikonu w miejsce uszkodzenia. Po na-
łożeniu silikonu na wszystkie ubytki przystępujemy do jego standardowego wygładzania za
pomocą detergentu np. płynu do mycia naczyń używając np. na mniejsze powierzchnie zwil-
żonego detergentem wacika do uszu.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 24
                                                                  http://www.EscapeMagazine.pl


Jeżeli ubytek np. pęknięcie było na wylot, wtedy dodatkowo na zewnętrzną warstwę formy
nakładamy cienką warstwę silikonu, a na nią kawałek odpowiednio wyciętej firanki (o drob-
nych oczkach). Na taką firankę ponownie nakładamy cienką warstwę silikonu, wygładzając ją
ostatecznie detergentem i pozostawiamy do wyschnięcia.

Warto wspomnieć, że istnieją na rynku materiałów budowlanych środki chemiczne do usuwa-
nia utwardzonego silikonu tzw. remover'y. Pozwalają one na pozbycie się niechcianego sili-
konowego naddatku w formie czy odzyskanie modelu wzorcowego ze zbyt przylegającej
świeżo stworzonej formy (model wzorcowy nie był np. dostatecznie dobrze pokryty izolato-
rem).

                                   Formy lateksowe

Uszkodzenia naprawiam klejem kauczukowym lub lateksowym (do nabycia w sklepach bu-
dowlanych), dodatkowo często zbrojąc naprawiane miejsce kawałkiem drobnooczkowej firan-
ki lub cienkich rajstop. Zdarzało mi się też naprawiać formy lateksowe zwykłym octanowym
silikonem budowlanym.

                              Formy plastikowe kupne

Najczęściej spotykane uszkodzenia tych form to różnego rodzaju pęknięcia. Naprawiam jest
rzadko, używając silikonu budowlanego. Do szybkich, prowizorycznych napraw po uprzed-
nim odtłuszczeniu nadaje się doskonale zwykła taśma pakowna.

Naprawianie form jest czynnością precyzyjną, dlatego niezmiernie pomocne jest używanie
nagłownej lupy z własnym źródłem światła (do kupienia na popularnych internetowych serwi-
sach aukcyjnych).

Spotkałem się z opiniami, że pewnych uszkodzeń form się po prostu nie naprawia, ponieważ
i tak po złożeniu formy nie są one widocznie i nie pozostawiają śladów na odlewach. Osobi-
ście wolę jednak je naprawiać, gdyż zależy mi na jak najdłuższym użytkowaniu formy.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 25
                                                                 http://www.EscapeMagazine.pl


12. Uwagi i wskazówki

Robienie form we własnym zakresie daje dużo radości. Olbrzymie są też możliwości wyko-
rzystania tych jakże praktycznych umiejętności dosłownie na co dzień, począwszy od wła-
snych cukierniczych odlewów dekoracyjnych, poprzez dekorowanie ścian gipsowymi imita-
cjami kamieni i sztukateriami, na tworzeniu oryginalnych świec skończywszy.

Jeżeli jesteś np. pasjonatem rycerstwa, ucieszy Cię z pewnością fakt, że zupełnie swobodnie
możesz nie tylko kopiować, ale też sam tworzyć i odpłatnie powielać oryginalne, cynowe
klamry do pasów. Jesteś pszczelarzem bądź interesują Cię świece wiedz, że wiedza i praktyka
zawarta w tej książce - na temat form - z pewnością przyda Ci się do ich wyrobu w oparciu
o własne indywidualne i niepowtarzalne wzory.

Tworzenie bądź odnawianie ram do obrazów, kopiowanie np. starych piecowych kafli czy
elementów domowej sztukaterii - wszystko to stoi teraz przed Tobą otworem. Jednym zda-
niem: Czytelniku, masz możliwości jak nigdy dotąd - jedyne, co Cię ogranicza, to Twoja wy-
obraźnia!

       Wskazówka:

       Zużyte formy do odlewów o większych gabarytach po małej przeróbce (np. bezładne
       wysmarowanie wnętrza formy silikonem w celu jej postarzenia i oczywiści ukrycia
       defektów) świetnie nadają się do odlewania w betonie ozdób ogrodowych.

Zaprezentowane tu metody tworzenia form należą do tych najprostszych i najbardziej popu-
larnych. Ta publikacja oczywiście nie wyczerpuje tematu. Po więcej szczegółowych informa-
cji na temat rodzajów form oraz możliwych sposobów ich tworzenia oraz praktycznych i nie-
rzadko bardzo ciekawych zastosowań zapraszam Czytelnika do pozostałych moich książek.
Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 26
                                                    http://www.EscapeMagazine.pl




                Pełna wersja publikacji:

http://www.EscapeMagazine.pl/136048-gipsowe-odlewy

Contenu connexe

En vedette

PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Applitools
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at WorkGetSmarter
 
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...DevGAMM Conference
 
Barbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationBarbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationErica Santiago
 

En vedette (20)

PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work
 
ChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slidesChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slides
 
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike RoutesMore than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
 
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
 
Barbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationBarbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy Presentation
 

Tworzenie modeli gipsowych poradnik darmowy ebook

  • 1. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 1 http://www.EscapeMagazine.pl
  • 2. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 2 http://www.EscapeMagazine.pl GIPSOWE ODLEWY. TWORZENIE I ZDOBIENIE KROK PO KROKU. BARTŁOMIEJ ILKIEWICZ Wydanie pierwsze, poprawione Toruń 2009 ISBN: 978-83-60320-62-4 Wszelkie prawa zastrzeżone! Autor oraz Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, by informacje zawarte w tej publikacji były kompletne, rzetelne i prawdziwe. Autor oraz Wydawnictwo Escape Magazine nie pono- szą żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikające z wykorzystania informacji zawartych w publikacji lub użytkowania tej publikacji. Wszystkie znaki występujące w publikacji są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towa- rowymi ich właścicieli. Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie całości lub fragmentu w jakiejkolwiek po- staci jest zabronione. Kopiowanie, kserowanie, fotografowanie, nagrywanie, wypożyczanie, powielanie w jakiekolwiek formie powoduje naruszenie praw autorskich. Drukowanie publi- kacji dla własnych potrzeb przysługuje tylko osobie, która nabyła to dzieło. bezpłatny fragment Wydawnictwo Escape Magazine http://www.EscapeMagazine.pl
  • 3. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 3 http://www.EscapeMagazine.pl BARTŁOMIEJ ILKIEWICZ Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku. Praktyczny podręcznik - tworzenie form silikonowych, lateksowych i innych - tworzenie gipsowych odlewów - tworzenie popiersia - popularne i zaawansowane techniki zdobienia
  • 4. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 4 http://www.EscapeMagazine.pl Nie mam żadnych talentów - prócz namiętnej ciekawości Albert Einstein
  • 5. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 5 http://www.EscapeMagazine.pl Słowo wstępne Tworzenie odlewów gipsowych jest niezwykłą i wspaniałą przygodą! To jedna z tych prac, której bezpośrednie efekty pozwalają ludziom żyć przyjemniej, pełniej i piękniej. Dzięki temu, jak ktoś, kiedyś słusznie zauważył: „Praca ta ma błogosławieństwo całego Wszechświa- ta”. Jeżeli czytasz ten ebook, to jestem przekonany, że doskonale rozumiesz powyższe słowa, w przeciwnym razie temat ten zupełnie by Cię nie zainteresował. Swoją przygodę z przedmiotami z gipsu zacząłem jakiś czas temu. Od tamtej pory wiele zmieniło się zarówno, jeżeli chodzi o techniki wykonywania ozdób gipsowych, ich dekorowa- nia, jak również materiału, z którego korzystam. Tylko jedna rzecz pozostała i pozostaje wciąż niezmienna - ludzka potrzeba posiadania czegoś oryginalnego, niecodziennego oraz przyjemnego w odbiorze! Spokój, jaki odkrywa się w sobie przy okazji pracy z gipsem, chwilami wprowadza dosłownie w błogostan. Ogarnia mnie radość i spełnienie, kiedy patrzę na swoje skończone małe i duże dzieła. Te i inne jeszcze uczucia, wprowadziły do mojego życia upragnioną harmonię. Świa- domość tego, że wykonuję coś dobrego, coś pożytecznego, daje mi pewność, że zmierzam właściwym krokiem w odpowiednim kierunku. Wszystko, o czym piszę w tej książce jest praktyką, co oznacza, że jest ona całkowicie wolna od pustych, niezrozumiałych treści. Z góry zakładam, że Czytelnik jest laikiem, który dopiero zaczyna swą przygodę ze światem wyrobów gipsowych, dlatego wszystko jest przedstawione dosłownie „łopatologicznie”. Sam doskonale pamiętam pytania, jakie miałem na starcie, dla- tego najlepiej jak tylko potrafię, tłumaczę w odpowiedniej, przystępnej formie - co i jak, krok po kroku. Na polskim rynku wydawniczym nie ma zbyt wielu publikacji na temat tworzenia gipsowych odlewów. Jeżeli już są, to zwykle albumowe przekłady zagranicznych autorów, które nie mają zupełnie przełożenia na polskie realia, np. materiałów, jakie należy zakupić do opisywanych prac albo w ogóle nie ma w Polsce, albo występują pod zmienionymi nazwami, często też po- rażają swą ceną. To wszystko, o czym piszę ma zawsze odniesienie do tego, co można zastać na polskich półkach sklepowych za rozsądną cenę.
  • 6. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 6 http://www.EscapeMagazine.pl Na początku większość czasu poświęcałem na eksperymenty. Nie było chętnych osób, żeby otwarcie pokazać mi jak robi się profesjonalne odlewy. Do wielu rzeczy po prostu musiałem dojść sam. Przy okazji odkryłem wiele ciekawych technik i trików, którymi chętnie dzielę się na łamach tej książki. I chociaż dzisiaj wiem o wiele więcej, to wciąż eksperymentuję. Rów- nież i Ciebie Czytelniku zachęcam do odkrywania „nieznanego”, do wypracowywania wła- snych sposobów pracy. Naprawdę nic nie sprawia takiej przyjemności jak świadomość twór- czego kreowania i zarazem odkrywania nowych dróg! Spotkałem na swej drodze tych, którzy ostrzegali mnie przed falą „chińszczyzny”, mówili: nie warto zaczynać, skoro wszędzie dookoła jest pełno tego, co chcesz robić. Pytałem wtedy: - Czy dokładnie tego samego? - No nie! - odpowiadali. - Czy uważasz, że jedyne, na co w życiu zasługujesz to tandeta? - zapytałem. - Ależ oczywiście, że nie - usłyszałem odpo- wiedź. Dlatego właśnie powiedziałem: - Będę na tym chińskim oceanie przystanią dla tych, którzy oczekują od życia więcej, którzy pragną żyć pełniej i piękniej. Ludzkie potrzeby są wprost nieograniczone i będę atolem lepszej jakości życia dla takich jak Ty. Przyjąłem za cel, by niniejsza książka zawierała w sobie jak najwięcej praktycznych fotogra- fii, które bardziej przemawiają do Czytelnika niż najbardziej nawet szczegółowe słowne opi- sy. Podsumowując jednym zdaniem: Czytelnik znajdzie tu praktykę, praktykę i jeszcze raz prak- tykę. Serdecznie zapraszam Czytelnika do fascynującego świata odlewów gipsowych!
  • 7. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 7 http://www.EscapeMagazine.pl Rozdział 2. Tworzenie form 10. Tworzenie form z innych materiałów Jak już wcześniej wspomniałem istnieją również środki formierskie wielorazowego użytku. Zalicza się do nich m.in. produkt o nazwie handlowej GELFLEX oferowany przez firmę Mi- lar z Milanówka. Pod wpływem temperatury (jako granulat bądź już przetworzona masa) przechodzi w stan ciekły i idealnie nadaje się do tworzenia form metodą zalewową. Jeżeli po ostygnięciu i utwardzeniu się masy powstała forma nam nie odpowiada, po prostu ponownie doprowadzamy Gelflex do stanu płynnego (ogrzewając go np. w garnku na kuchence tury- stycznej lub elektrycznej, jeżeli w pomieszczeniu to pod wyciągiem) i powtarzamy czynność zalewania. Oczywiście ilość takich powtórzeń nie jest nieograniczona. Zależy ona od stopnia odparowania uplastyczniacza z Gleflexu podczas jego ogrzewania. Zbyt wysoka temperatura i zbyt długi czas jej oddziaływania podczas ogrzewania (przegrzanie), może doprowadzić właśnie do znacznego i niekorzystnego zubożenia tej masy formierskiej w uplastyczniacz. Dobrze jest w jakiś sposób podgrzać model, aby nie było zbyt dużej różnicy temperatur pod- czas zalewania. Robi się tak dlatego, że na wewnętrznych stronach form wykonanych z Gel- flexu mogą wystąpić pęcherze powietrza. Mogą one się tworzyć również na skutek jego reak- cji z danym izolatorem. Przed zakupem Gelflexu zdecydowanie zalecam rozmowę z eksper- tem, który odpowie pytania i doradzi właściwy sposób pracy z Gelflexem. Jako że Gelflex osiąga płynną konsystencję dopiero w temperaturze 150 - 165 stopni Celsju- sza nie nadaje się do zalewania modeli wykonanych z materiałów nieodpornych na działanie wysokich temperatur (gips, wosk, niektóre tworzywa sztuczne itd.). W praktyce bardzo często tworzę formy na bazie modelu gipsowego. Zalanie go Gelflexem grozi gwałtownym i niebez- piecznym dla zdrowia uwolnieniem się wody (taka mini erupcja) oraz prowadzi do całkowitej destrukcji modelu. Rozwiązaniem w tej sytuacji może być stosowanie tzw. gipsu ogniotrwałe- go używanego w protetyce stomatologicznej, który z powodzeniem wytrzymuje oddziaływa- nie wysokich temperatur, nawet do 1200 stopni Celsjusza. Nie polecam powlekania modeli wykonanych ze zwykłego gipsu jakimikolwiek środkami ochronnymi, gdyż nie zdadzą one egzaminu, a tylko niepotrzebnie uszkodzimy model wzorcowy.
  • 8. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 8 http://www.EscapeMagazine.pl Skoro jesteśmy przy wysokich temperaturach, to piszę sposób tworzenia reliefowych form z silikonów wysokotemperaturowych oraz tworzenia za ich pomocą cynowych odlewów. Istnieją specjalne silikony formierskie odporne na działanie wysokich temperatur i dlatego do- skonale nadają się do odlewania przedmiotów z metali niskotopliwych. Jednakże ich wysoka cena oraz problemy z dostępnością skłaniają raczej do używania tańszych zamienników np. budowlanych wysokotemperaturowych silikonów przeznaczonych do uszczelniania silników, kominków, drzwiczek piecowych etc. Są one sprzedawane w standaryzowanych kartuszach i nakłada się je na model za pomocą pistoletu. Wiele osób praktykuje odlewanie metali niskotopliwych w formach zrobionych ze standardo- wego silikonu formierskiego, który jak podają producenci wytrzymuje zalewanie masami do 200 stopni Celsjusza. Z doświadczenia jednak wiem, że silikon ten jest w stanie wytrzymać o wiele wyższe temperatury. Jednak nigdy wtedy nie wiadomo, co się tak naprawdę z nim stanie. Jeżeli nie szkoda komuś formy, to można ją potraktować jednorazowo i zalać nawet aluminium, którego temperatura topnienia wynosi średnio 660 stopni Celsjusza. Odlew na pewno nie będzie doskonały, ale można go zawsze obrobić potem mechanicznie. Jeżeli aluminiowy odlew nie potrzebuje być bardzo precyzyjny wymiarowo, to z pewnością jest to jakaś metoda. W dodatku szybka, prosta i tania. Ja jednak skłaniałbym się do odlewania w formach wykonanych ze specjalnych silikonów wysokotemperaturowych. Na początku wybieramy model do skopiowania i mocujemy go do kartonowej podstawy oraz zabezpieczamy jego powierzchnię izolatorem. Następnie nakładamy czerwony silikon wyso- kotemperaturowy dokładnie w ten sam sposób, jak przy metodzie pracy silikonem octano- wym.
  • 9. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 9 http://www.EscapeMagazine.pl Po utwardzeniu silikonu przystępujemy do odformowania i obrobienia formy. Gotową formę osadzamy w piaskowym wypełniaczu (bądź w czymkolwiek innym, byleby odpornym na wy- soką temperaturę). Cynę do amatorskich, nieużytkowych odlewów (tzn. takich, które nie na- dają się do celów spożywczych) można zakupić w sklepach z materiałami budowlanymi w postaci różnej wielkości i wagi lasek o oznaczeniu LC 60 (używanych do uszczelniania ry- nien). Ten stop cyny w zupełności wystarczy do amatorskich zastosowań.
  • 10. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 10 http://www.EscapeMagazine.pl Przed przystąpieniem do dalszych czynności, należy nałożyć odpowiednią odzież ochronną chroniącą całe ciało przed ewentualnym poparzeniem. Cynę (najlepiej jak najbardziej rozdrobnioną) ogrzewa się na kuchni gazowej lub elektrycz- nej, tylko w aluminiowym (!) rondelku lub garnku ze zrobioną samodzielnie małą wylewką (dzióbkiem). Naczynia emaliowane nie nadają się do rozpuszczania cyny, gdyż pod wpływem wysokiej temperatury emalia może gwałtownie pękać i niebezpiecznie odpryskiwać na boki. Po kilku minutach ogrzewania cyna osiąga srebrzysty kolor i cała przechodzi w stan ciekły. Polecam takie ustawienie pojemnika z formą, żeby niepotrzebnie nie nosić rozgrzanej cyny. Stygnie ona bardzo, bardzo szybko, dlatego zdecydowanie jest lepiej umieścić formę w bli- skim sąsiedztwie palnika gazowego. Formę zalewa się cyną zawsze bardzo powoli i ostrożnie. Po zalaniu możemy wtopić w tak powstały odlew np. drucianą zawieszkę. Po kilku bądź kilkunastu minutach (zależnie od wiel- kości) nasz odlew ostygnie i można go wyjąć. Pamiętajmy, że cyna charakteryzuje się dużą kurczliwością, dlatego też spód naszych odle- wów może mieć nierówną powierzchnię wymagającą dalszej mechanicznej obróbki.
  • 11. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 11 http://www.EscapeMagazine.pl
  • 12. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 12 http://www.EscapeMagazine.pl Kolejnym ciekawym zagadnieniem jest robienie gipsowych odlewów głowy oraz innych czę- ści ciała przy pomocy form z gipsu bądź masy alginatowej (masy wyciskowej, jak mówią sto- matolodzy i protetycy; do nabycia w sklepach dla stomatologów). Alginaty charakteryzują się wysoką ceną jednak ich niewątpliwym atutem (nie do przebicia przy gipsie) jest wysoki komfort po stronie klienta podczas procesu tworzenia formy oraz bezpieczeństwo w zakresie oddziaływania na organizm. Należy wiedzieć, że zasada pracy z masą alginatową przy tworzeniu odlewów części ciała praktycznie nie różni się od pracy z gipsem, dlatego omówię zagadnienie na przykładzie tworzenia odlewu całej głowy (forma dwuczęściowa). Przed przystąpieniem do tworzenia formy musimy przygotować naszego modela psychicznie i fizycznie. Psychicznie, ponieważ leżenie choćby tylko z zagipsowaną twarzą nie należy do najprzyjemniejszych rzeczy zwłaszcza, gdy ktoś ma skłonności klaustrofobiczne. Wiązanie gipsu, to reakcja egzotermiczna, gdzie wydziela się spora ilość ciepła i jest to kolejna trudna rzecz do zniesienia. Należy zawsze uprzedzić klienta o takich szczegółach, co pozwoli zaosz- czędzić ewentualnych przykrości obu stronom. Przygotowanie fizyczne polega na poinformowaniu modela, że musi ubrać odpowiedni strój, gdyż jest to praca brudząca, i zabezpieczyć włosy np. czepkiem pływackim albo pończochą. Zabezpieczamy także inne części ciała pokryte włosami - brwi, rzęsy, zarost, bo na te miejsca będzie nakładana masa gipsowa. Brwi, rzęsy i zarost zabezpieczam zwykłą wazeliną kosme- tyczną rozsmarowując ją dokładnie palcem.
  • 13. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 13 http://www.EscapeMagazine.pl Po wykonaniu powyższych czynności, kładziemy klienta na płaskim podłożu (zabezpieczo- nym folią przed zabrudzeniem) twarzą do góry. W usta lub w dziurki nosa (preferuję nos, gdyż w przypadku ust, klient może mieć na odlewie niezbyt ciekawy wyraz twarzy) wkłada- my przygotowane wcześniej papierowe rurki owinięte taśmą klejącą (ochrona przed zamok- nięciem), by nasz klient mógł oddychać. Następnie przygotowujemy odpowiednią ilość zaprawy gipsowej (pamiętając o zasadzie: gips do wody - nigdy odwrotnie) mając na uwadze ilość potrzebnego gipsu, jego konsystencję (ra- czej powinien być bardzo gęsty, żeby zbytnio nie spływał przy nakładaniu) oraz czas reakcji wiązania, który jest specyficzny dla danej odmiany. Osobiście używam zwykłego gipsu bu- dowlanego, gdzie w praktyce mam około 1-2 minut na jego obróbkę. Mam również na uwa- dze to, że ciepło ciała jest kolejnym czynnikiem przyspieszającym utwardzanie zaprawy gip- sowej, dlatego wszystko przygotowuję na 100%, by nie tracić później już żadnej naprawdę cennej sekundy. Oczywiście można używać zapraw gipsowych wolniej wiążących, ale trzeba sobie zadać pytanie, czy ten dłuższy czas pobytu w „sarkofagu” nie wpłynie zbyt ujemnie na klienta. Po sporządzeniu stosownej zaprawy gipsowej przystępujemy do jej precyzyjnego nakładania, zaczynając od czoła posuwając się ku szyi, a następnie okładamy gipsem po obu stronach boki głowy mniej więcej do linii ucha. Grubość nakładanej warstwy powinna wynosić około 2-3 cm. Po nałożeniu i odczekaniu kilku minut (do czasu związania gipsu), przystępujemy do bardzo ostrożnego zdjęcia powstałej gipsowej formy z twarzy modela (formy twarzowej). Zdjętą skorupę obrabiamy na rantach tzn. maksymalnie wygładzamy je nożem w celu uzyskania jak najrówniejszej powierzchni. Na rantach robimy półokrągłym dłutem rzeźbiarskim (może być
  • 14. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 14 http://www.EscapeMagazine.pl też śrubokręt) pionowe otwory o średnicy i głębokości około 1 cm (będą one służyły jako część zamka spinającego dwie połówki formy). Potem przystępujemy do zabezpieczenia po- wierzchni rantów izolatorem, dzięki czemu części formy się nie skleją i będzie je można od siebie oddzielić. Idealnie nadaje się do tego szkutniczy izolit lub roztwór szkła wodnego (do kupienia w sklepach z materiałami budowlanymi) bądź zwykły olej spożywczy. Z praktyki polecam zaizolowanie również boków formy „w razie czego”, gdyby dostał się nam na nie gips podczas tworzenia drugiej części formy. Istnieje również inny sposób izolowania połówek form. Ranty formy twarzowej okleja się sa- moprzylepną taśmą pakowną i dopiero po takim zaizolowaniu robi się otwory na zamki. Nie martwmy się, jeżeli podczas rozdzielania połówek formy zamki się uszkodzą - można po pro- stu całą formę usztywnić taśmą pakowną, a uszkodzone zamki wydrążyć dłutem, łącząc je ze sobą np. drewnianymi meblarskimi kołkami.
  • 15. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 15 http://www.EscapeMagazine.pl
  • 16. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 16 http://www.EscapeMagazine.pl Tak przygotowaną formę model nakłada na twarz klęcząc lub leżąc z głową opartą o podłogę (już bez rurek w nosie, gdyż może swobodnie oddychać przez otwory w formie). Po przygo- towaniu zaprawy gipsowej przystępujemy do jej nakładania (tworzenia formy potylicznej) uważając zwłaszcza w rejonie rantów, by nie nadłożyć gipsu na drugą połówkę (twarzową), bo mogą się ze sobą połączyć (związać). Zwróćmy też szczególną uwagę na dokładne dopra- cowanie zamków (wypełnienie gipsem zrobionych na samym początku otworów).
  • 17. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 17 http://www.EscapeMagazine.pl Po związaniu zaprawy gipsowej bardzo ostrożnie oddzielamy od siebie obie połówki formy. Następnie łączymy je ze sobą i wypełniamy plasteliną wszystkie głębsze ubytki wewnątrz for- my, a zwłaszcza te na łączeniu obu połówek (pamiętajmy o otworach nosowych bądź ustach!). Następnie pokrywamy całą wewnętrzną powierzchnię formy izolatorem (izolitem, szkłem wodnym) i wlewamy do środka rozrobiony gips o konsystencji śmietany.
  • 18. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 18 http://www.EscapeMagazine.pl
  • 19. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 19 http://www.EscapeMagazine.pl Po związaniu gipsu przystępujemy do oddzielenia formy od odlewu. Należy szczególnie uwa- żać w części nosowej i brodowej (zdarzało mi się już mieć wspaniałe odlewy, ale bez nosa czy brody). Przy tej czynności pośpiech jest absolutnie niewskazany. Po wyjęciu odlewu przystępujemy do jego zewnętrznej obróbki (szlifowanie, podrzeźbianie, dodanie gipsowej warstwy włosów itd.). Nie przejmujmy się, jeżeli nasza forma uległa znisz- czeniu - jest to normalne. Takie gipsowe formy traktuje się raczej jako jednorazowego użytku.
  • 20. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 20 http://www.EscapeMagazine.pl
  • 21. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 21 http://www.EscapeMagazine.pl Do ciekawostek można zaliczyć fakt, że ostatnio coraz bardziej popularne i nieźle płatne staje się np. wykonywanie odlewu brzucha i piersi kobiety ciężarnej jako niecodzienną i z pewno- ścią jedyną w swoim rodzaju pamiątkę (oczywiście za wiedzą i zgodą lekarza prowadzącego). Wskazówka: Odlew głowy będzie jeszcze bardziej realistyczny i zarazem przyjemniejszy w odbio- rze, jeżeli nie zapomnimy o przerzeźbieniu oczu z zamkniętych na otwarte oraz zro- bieniu właściwej fryzury (np. dokładając gips i modelując go nawet na świeżo). 11. Naprawa i konserwacja form Uszkodzenia form nie należą do rzadkości, dlatego warto wiedzieć jak im zapobiegać oraz jak sobie z nimi skutecznie radzić. Niestety, mało precyzyjne jest popularne stwierdzenie, że silikonowa forma wystarcza na kil- kaset odformowań. Prawda jest taka, że każdą silikonową formę można wyeksploatować już
  • 22. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 22 http://www.EscapeMagazine.pl po kilkudziesięciu, a nierzadko nawet po kilkunastu odformowaniach! Gips należy do wyjąt- kowo agresywnych środków i źle używany potrafi szybko zrobić z formy coś co przypomina mocno zużytą oponę! Najważniejsze jest to, jak używa się formy, czy się ja należycie szanu- je. Oto kilka praktycznych zasad, których przestrzeganie pozwoli przedłużyć żywotność formy: Nie zostawiaj nigdy gipsowych odlewów w formie na dłużej niż to jest to potrzebne.  Za krytyczny, przyjmuje się czas powyżej 1 godziny, a całkowicie niedopuszczalne jest pozostawianie zalanych form na noc. Nieużywane formy (zwłaszcza te wieloczęściowe na łączeniach tzw. zamkach) należy  konserwować bardzo delikatnymi izolatorami (np. silikonem w sprayu) jak również przechowywać je w taki sposób, by trwale się nie odkształciły. Niektórzy przesmaro- wują zamki zwykłą pastą BHP. Odlewy z formy wyjmuj zawsze powoli i ostrożnie - nigdy na siłę! Obejrzyj formę  i zwróć uwagę, że są miejsca, które odchodzą najłatwiej więc zacznij właśnie od nich. Poza tym pierwszym krokiem powinno być zawsze lekkie odjęcie boków formy od odlewu. Każde, nawet najdrobniejsze uszkodzenie od razu naprawiaj - z reguły jest tak, że na-  gle, dosłownie za chwilę następuje faza potężnego uszkodzenia (zwłaszcza, jeżeli od- lewa się bardzo rzadkim gipsem). Podczas zalewania form unikaj zalewania boków formy naddatkiem gipsu (później  podczas czyszczenia formy gips kruszy się i miejscami może być bardzo ostry, przez co uszkodzi formę. Od czasu do czasu należy dokładnie obejrzeć formę i ocenić ją pod kątem aktualnych  uszkodzeń. Lepiej zapobiegać - o formę bardzo łatwo zadbać, a naprawić ją jest stosunkowo trud-  no.
  • 23. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 23 http://www.EscapeMagazine.pl Jeżeli zdarzyło się nam uszkodzić formę niezwłocznie przystępujemy do jej naprawy. Na po- czątku starannie ją oglądamy i oceniamy rodzaj i stopień uszkodzeń (ubytki, zadrapania, rysy, pęknięcia, powierzchniowe, głębokie). W zależności od materiału, z jakiego została wykonana forma do jej naprawy używamy odpo- wiednich środków. Formy silikonowe z silikonów formierskich oraz silikonów octanowych Uszkodzone miejsce delikatnie i dokładnie czyścimy z resztek gipsu oraz je odtłuszczamy (np. acetonem). Wycieramy ręcznikiem jednorazowym do sucha i nakładamy odpowiednią ilość tego samego lub zbliżonego we właściwościach silikonu w miejsce uszkodzenia. Po na- łożeniu silikonu na wszystkie ubytki przystępujemy do jego standardowego wygładzania za pomocą detergentu np. płynu do mycia naczyń używając np. na mniejsze powierzchnie zwil- żonego detergentem wacika do uszu.
  • 24. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 24 http://www.EscapeMagazine.pl Jeżeli ubytek np. pęknięcie było na wylot, wtedy dodatkowo na zewnętrzną warstwę formy nakładamy cienką warstwę silikonu, a na nią kawałek odpowiednio wyciętej firanki (o drob- nych oczkach). Na taką firankę ponownie nakładamy cienką warstwę silikonu, wygładzając ją ostatecznie detergentem i pozostawiamy do wyschnięcia. Warto wspomnieć, że istnieją na rynku materiałów budowlanych środki chemiczne do usuwa- nia utwardzonego silikonu tzw. remover'y. Pozwalają one na pozbycie się niechcianego sili- konowego naddatku w formie czy odzyskanie modelu wzorcowego ze zbyt przylegającej świeżo stworzonej formy (model wzorcowy nie był np. dostatecznie dobrze pokryty izolato- rem). Formy lateksowe Uszkodzenia naprawiam klejem kauczukowym lub lateksowym (do nabycia w sklepach bu- dowlanych), dodatkowo często zbrojąc naprawiane miejsce kawałkiem drobnooczkowej firan- ki lub cienkich rajstop. Zdarzało mi się też naprawiać formy lateksowe zwykłym octanowym silikonem budowlanym. Formy plastikowe kupne Najczęściej spotykane uszkodzenia tych form to różnego rodzaju pęknięcia. Naprawiam jest rzadko, używając silikonu budowlanego. Do szybkich, prowizorycznych napraw po uprzed- nim odtłuszczeniu nadaje się doskonale zwykła taśma pakowna. Naprawianie form jest czynnością precyzyjną, dlatego niezmiernie pomocne jest używanie nagłownej lupy z własnym źródłem światła (do kupienia na popularnych internetowych serwi- sach aukcyjnych). Spotkałem się z opiniami, że pewnych uszkodzeń form się po prostu nie naprawia, ponieważ i tak po złożeniu formy nie są one widocznie i nie pozostawiają śladów na odlewach. Osobi- ście wolę jednak je naprawiać, gdyż zależy mi na jak najdłuższym użytkowaniu formy.
  • 25. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 25 http://www.EscapeMagazine.pl 12. Uwagi i wskazówki Robienie form we własnym zakresie daje dużo radości. Olbrzymie są też możliwości wyko- rzystania tych jakże praktycznych umiejętności dosłownie na co dzień, począwszy od wła- snych cukierniczych odlewów dekoracyjnych, poprzez dekorowanie ścian gipsowymi imita- cjami kamieni i sztukateriami, na tworzeniu oryginalnych świec skończywszy. Jeżeli jesteś np. pasjonatem rycerstwa, ucieszy Cię z pewnością fakt, że zupełnie swobodnie możesz nie tylko kopiować, ale też sam tworzyć i odpłatnie powielać oryginalne, cynowe klamry do pasów. Jesteś pszczelarzem bądź interesują Cię świece wiedz, że wiedza i praktyka zawarta w tej książce - na temat form - z pewnością przyda Ci się do ich wyrobu w oparciu o własne indywidualne i niepowtarzalne wzory. Tworzenie bądź odnawianie ram do obrazów, kopiowanie np. starych piecowych kafli czy elementów domowej sztukaterii - wszystko to stoi teraz przed Tobą otworem. Jednym zda- niem: Czytelniku, masz możliwości jak nigdy dotąd - jedyne, co Cię ogranicza, to Twoja wy- obraźnia! Wskazówka: Zużyte formy do odlewów o większych gabarytach po małej przeróbce (np. bezładne wysmarowanie wnętrza formy silikonem w celu jej postarzenia i oczywiści ukrycia defektów) świetnie nadają się do odlewania w betonie ozdób ogrodowych. Zaprezentowane tu metody tworzenia form należą do tych najprostszych i najbardziej popu- larnych. Ta publikacja oczywiście nie wyczerpuje tematu. Po więcej szczegółowych informa- cji na temat rodzajów form oraz możliwych sposobów ich tworzenia oraz praktycznych i nie- rzadko bardzo ciekawych zastosowań zapraszam Czytelnika do pozostałych moich książek.
  • 26. Bartłomiej Ilkiewicz. Gipsowe odlewy. Tworzenie i zdobienie krok po kroku 26 http://www.EscapeMagazine.pl Pełna wersja publikacji: http://www.EscapeMagazine.pl/136048-gipsowe-odlewy