1. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
1. MALAYAN UNION (MU)
a. Sebab-sebab Pengenalan Malayan Union
Persediaan
membentuk
kerajaan
sendiri
Melahirkan
pentadbiran
yang licin
Sebab-sebab
Pengenalan
MU
Mengawal
kuasa
politik
orang
Melayu
Membentuk
bangsa
Malayan
Union
Menjimatkan
kos
pentadbiran
b. Ciri-ciri Perjanjian Malayan Union 1946
 Semua negeri Melayu Bersekutu, Negeri Melayu Tidak Bersekutu dan dua
Negeri Selat disatukan
 Seorang Gabenor British yang dilantik oleh Ratu England akan mengetuai
Malayan Union
 Majlis Eksekutif dan Majlis Undangan Malayan Union dibentuk
 Singapura diasingkan kerana kepentingannya sebagai pelabuhan bebas
 Kerakyatan Malayan Union melalui prinsip jus soli (kewarganegaraan
sama rata)
 Raja-raja Melayu menjadi ahli Majlis Raja-Raja Melayu yang hanya
membincangkan soal agama Islam dan adat istiadat Melayu
 Seorang Pesuruhjaya Negeri dilantik bagi setiap negeri sebagai ketua
pentadbir
1

2. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
SISTEM PENTADBIRAN MALAYAN UNION
Parlimen British
Gabenor Malayan
Union
Majlis Eksekutif
Malayan Union
Majlis Undangan
Malayan Union
Majlis Raja-Raja
Melayu
Pesuruhjaya Negeri
(11 buah negeri)
c. Reaksi Terhadap Malayan Union
 Penentangan oleh org Melayu
1. Membantah tindakan Sir Harold MacMichael yg mengugut RajaRaja Melayu bahawa mereka akan diturunkan daripada takhta
sekiranya enggan menerima MU – cth: Sultan Badlishah, Kedah
2. Sultan tidak diberikan masa yg cukup untuk berunding dengan
Majlis Mesyuarat Negeri – cth: Sultan Perak
3. Sultan menandatangani Perjanjian MU atas dasar setia kawan
kepada British – cth: Sultan Selangor dan Sultan Johor
4. Sultan hilang kuasa, takhta dan kredibiliti sebagai ketua org
Melayu dan ketua agama Islam
5. Org Melayu agama Islam tercabar – zakat fitrah dipungut dibawah
nama Gabenor MU
6. Kelonggaran kerakyatan kepada org dagang boleh mengancam
status quo org Melayu sebagai peribumi – jumlah org Melayu jadi
kecil, ekonomi serta pendidikan org Melayu akan mundur
7. Bimbang kehilangan warisan tamadun yang telah dibina sejak
Kesultanan Melayu Melaka – adakan demonstrasi secara besarbesaran
2

3. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
 Golongan yg menyokong
1. Org dagang dan golongan Melayu radikal menyokong kerana:
1. Setuju dgn dasar menyatukan negeri-negeri Melayu
menjadi sebuah unit politik utk melicinkan pentadbiran
2. Sokong dasar sama rata MU akan menghapuskan hak-hak
perlindungan kepada org Melayu
3. Dasar kerakyatan terbuka membolehkan mereka
mengekalkan kerakyatan asal masing-masing
4. Percaya kepada janji British utk beri kemerdekaan kepada
Tanah Melayu
2. Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM) – parti radikal Melayu
yg sokong MU kerana:
1. Pemerintahannya bersifat Barat, menghapuskan sistem
feudal Melayu dan tidak mengiktiraf kuasa raja dan
pembesar Melayu
2. Konsep republik seperti di Indonesia serta konsep Melayu
Raya dapat dilaksanakan
3. Penyatuan pentadbiran agama Islam dlm MU memudahkan
hal ehwal pentadbiran Islam
3. Parti-parti radikal yg sokong MU
1. Angkatan Pemuda Insaf (API)
2. Angkatan Wanita Sedar (AWAS)
3. Barisan Tani Malaya (BATAS)
4. Pegawai tadbir Melayu sokong MU dengan alasan British
merupakan kuasa besar dan mempunyai kecekapan utk
membangunkan Tanah Melayu
3

4. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
d. Tindakan Orang Melayu Menentang Malayan Union
Tindakan
Akhbar
Huraian
Demonstrasi secara
aman
Persatuan
Kongres
UMNO
Rapat umum
Raja-Raja Melayu
4

5. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
2. PERSEKUTUAN TANAH MELAYU (PTM)
a. Faktor-faktor Pembentukan Persekutuan Tanah Melayu
Ketegasan org
Melayu
membantah MU
Sikap politik
Melayu yg
sederhana
Perpaduan org
Melayu drpd
semua
golongan
Faktor
pembentukan
PTM
Sokongan pegawaipegawai tinggi
British
UMNO tidak
menuntut
kemerdekaan
Gesaan Piagam
Atlantik 1945
Sokongan bekas
pegawai-pegawai
British
5

6. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
b. Langkah-langkah Pembentukan Persekutuan Tanah Melayu
Langkah
Keterangan
British menubuhkan
sebuah Jawatankuasa
Kerja/ Eksekutif
British menubuhkan
sebuah Jawatankuasa
Perunding
c. Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948
 Ditandatangani pada 21 Januari 1948 antara Raja-Raja Melayu dengan
British di King’s House
 Kesan – Persekutuan tanah Melayu ditubuhkan secara rasmi pada 1 Februari
1948
 Ciri-ciri Perjanjian PTM 1948
1. Sebuah persekutuan dibentuk dengan gabungan 11 buah negeri
2. Persekutuan Tanah Melayu diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi
British
3. Konsep Raja Berperlembagaan diperkenalkan
4. Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri dibentuk
5. Pesuruhjaya Tinggi British menjaga kedudukan istimewa org
Melayu
6

7. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
 Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 turut menjelaskan:
1. Syarat kerakyatan diperketatkan. Prinsip jus soli adalah utk:
1. Rakyat Raja Melayu (Negeri-Negeri Melayu)
2. Rakyat British (NNS)
2. British mengiktiraf semula ketuanan Melayu sebagai asas
pembentukan Persekutuan Tanah Melayu. Dasar ini diakui oleh
British sejak Perjanjian Pangkor 1874
3. Institusi Raja Melayu dikekalkan. Bidang kuasa dan kedudukan
Raja Melayu jelas dalam pentadbiran
4. Setiap negeri Melayu mengadakan perjanjian dan perlembagaan
bertulis dengan British yang dikenali sebagai Undang-undang
Tubuh Negeri
d. Tokoh-tokoh Penggerak Persekutuan Tanah Melayu
TOKOH
Sultan yg bersuara tegas:
- Sultan Badlishah (Kedah)
- Sultan Abd. Aziz (Perak)
- Sultan Ibrahim (Johor)
TINDAKAN
Rakyat diwakili pembesar Melayu
seperti:
- Dato’ Onn Jaafar
- Dato’ Nik Ahmed Kamil
7

8. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA
3. PERGERAKAN POLITIK DI SARAWAK DAN SABAH
a. Sarawak dan Sabah dipaksa menerima penjajahan British secara mutlak
b. Keturunan James Brooke iaitu Charles Vyner Brooke menyerahkan Sarawak
kepada kerajaan British di London sebagai tanah jajahan mahkota
c. SBUB menyerahkan Sabah kepada British di London sebagai tanah jajahan
mahkota
d. Sarawak:
 Vyner Brooke (Raja terakhir Sarawak) telah menyerahkan Sarawak
kepada kerajaan British kerana:
1. Beliau telah tua, uzur dan tiada waris
2. Anthony Brooke tidak layak mentadbir untuk mentadbir dengan
berkesan
3. Tekanan dan desakan daripada kerajaan British untuk menjaga
kepentingan ekonomi British
 Vyner Brooke menghantar Gerald MacBryan untuk mendapatkan
persetujuan pembesar Sarawak
 8 Februari 1946 – Vyner Brooke mengisytiharkan penyerahan Sarawak
kepada British
 Penyerahan Sarawak kepada British dibantah oleh penduduk tempatan
1. Datu Patinggi Abang Haji Abdillah, Persatuan Melayu Sarawak
(PMS), dan Persatuan Dayak Sarawak (PDS)
 Tindakan Vyner bercanggah dengan Perlembagaan 1941
 Keputusan penyerahan dibuat tanpa berunding dengan orang
tempatan @ ketua-ketua mereka
 Vyner Brooke berunding dengan Majlis Negeri tetapi hanya
disokong oleh anggota bukan bumiputera dan pegawai-pegawai
British menyebabkan Sarawak diisytiahrkan sebagai Tanah
Jajahan Mahkota British pada 1 Julai 1946
2. Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS), Barisan Pemuda
Sarawak (BPS), Barisan Pemuda Melayu Sibu (BPMS) dan PDS
menentang secara terbuka
 Kaum ibu PKMS membantah dengan berdemonstrasi dan
menghantar surat bantahan kepada kerajaan British
 Kesan daripada penentangan:
 British keluarkan Surat Pekeliling Bil. 9 yg memberi amaran
bahawa tindakan akan diambil terhadap kakitangan kerajaan yg
terlibat
 338 org kakitangan awam meletakkan jawatan sebagai tanda
bantahan
8

9. BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA



Pakatan sulit antara kaum terpelajar dengan org muda Sarawak telah
menubuhkan kumpulan Rukun Tiga Belas
Sir Duncan Stewart (Gabenor Sarawak yg baru dilantik) telah ditikam oleh
Rosli Dhobi semasa belaiau melawat Sibu pada 3 Disember 1949
British telah menghukum gantung Rosli Dhobi dan tiga org lagi yg terlibat
dlm kejadian tersebut
e. Sabah
 Kesedaran politik amat rendah dan hanya memperjuangkan isu berkaitan
sosioekonomi
 Persatuan Kebangsaan Melayu Labuan (PKML), Persatuan Melayu
 Jesselton (PMJ) dan Barisan Pemuda (BARIP) – persatuan bersifat
Sederhana
 Tiada tentangan yg jelas dan terbuka drpd penduduk tempatan apabila
Sabah dijadikan jajahan takluk British pada tahun 1946
9