1. Groot Onderhoud 2013
Concertgebouw, Brugge
Van “elders” en “anders”:
Enkele antropologische
beschouwingen
Noel B. Salazar
Cultural Mobilities Research
KU Leuven

2. Begrippenkader

3. Erfgoed
Hedendaags gebruik van het verleden
- Bewust gekozen en “verpakt” (door wie?)
- Waardevol (voor wie?)
- Gedeeld door een groep mensen
Toegeschreven ‘waarde’ (moeilijk meetbaar)
- Economisch (instrumenteel): verhandelbaar
- Sociocultureel (symbolisch): representatie van
identiteit (toeëigening)
Integratieve of verdelende rol
Dynamisch (~ dialoog)

5. Een wereld van verschil

6. Belanghebbenden
Eigenaars
- privacy, veiligheid, financiën
Bezoekers
- toegang, interpretatie
Insiders
- toegang/uitsluiting, persoonlijke/eventgeschiedenis
Overheden (alle niveaus)
- wettigheid, prestige, (gecontroleerd) verschil
Academici
- echtheid, behoud
Media

9. Erfgoedtoerisme
Primaire doelstelling vs. nevenproduct
Gericht op wat werd ‘geërfd’
‘Special interest’ toerisme
Externe motivators
- Nostalgie voor het verleden
- Verlangen om ‘verschil’ te ervaren
Interne motivators
- Zingeving
- Identiteitsvorming
Kwestie van ‘authenticiteit’?

11. Referentiekaders
Meestal onbewust (~ stereotiepen bevestigen)
Culturele verschillen halen ons weg uit onze
“behaaglijkheidszone”
Meervoudig en gemengd
Erfgoedtoerisme
- Plaats van dialoog (~ andere culturen)
- Catalysator van verandering (~ eigen cultuur)
Empathie
- Noodzakelijk maar onvoldoende
Humor

14. Begin bij jezelf…
Welke waardeoordelen onderbouwen jouw
eigen werkpraktijk?
- Hoe voel je je als iemand te laat is voor een
vergadering of deadlines niet haalt?
- Voel je je ongemakkelijk bij een lange stilte in een
gesprek of vergadering?
- Denk je dat stilte overeenstemming of verschil van
mening betekent?
- Ben je zenuwachtig voor verandering?
- Hoe gebruik je je lichaam en stem om te
communiceren?
- Hoe vaak gebruik je jargon en afkortingen in
gesprekken met collega’s of bezoekers?

16. Representatie
Meervoudige betekenis
- Voorstelling (or constructie ervan in nieuwe
vorm/omgeving)
- Vertegenwoordiging (~ identiteit)
Nooit neutraal omdat het onmogelijk is het
los te koppelen van de cultuur die ze
produceert
Kan een eigen leven gaan leiden in de
publieke sfeer
Er is altijd een kloof tussen intentie en
verwezenlijking, orgineel en kopie

19. Interpretatie
Verbindt object met subject (~vertaling)
Openbaring gebaseerd op informatie
Kunst
Wil provoceren (eerder dan onderrichten)
Presenteert een geheel (eerder dan delen)
Afgestemd op het soort publiek

22. Inclusie
Belangrijk in een geglobaliseerde economie,
samenleving en cultuur
Hoe?
- Bezoekers
- Medewerkers
- Beleidsmakers

25. Tot slot

26. Om over na te denken…
Erfgoed als dialoog
(Im)materiële cultuur dat niet alleen moet worden bewaard en
doorgegeven maar ook opnieuw onderhandeld, nieuwe
betekenis gegeven en beschikbaar gemaakt voor iedereen in
een gemeenschappelijke ruimte van sociale interactie
“Imagineeren” van erfgoedtoerisme
-Zinvol omgaan met meerdere stemmen en opinies
-Ontspannen plezier, serieus politiek
De kracht van de verbeelding
-Creëren en aanbieden van ervaringen
-Diversiteit vs. onenigheid
-Immaterieel en materieel erfgoed verbinden