4. Bilgisayar Tarihçesi
Bilgisayarların Tarihi Gelişimi;
• 1941 ; Konrad Zuse'nin "Z” makineleri
• 1941; Atanasoff-Berry Bilgisayarı
• 1944; İngiliz yapımı Colossus Bilgisayarı
• 1944 ; Harvard Mark I
• 1946; ABD Ordusu tarafından geliştirilen ENIAC
5. Bilgisayar İletişimi
Bit: Bilgisayarın anlayabilceği en küçük veri miktarıdır. Bir adet 1 ya da 0
değeridir.
Byte: Bir karakterlik bilgiyi ifade eden 8 adet bitten oluşur.
Kilo Byte: 1024 Byte.
Mega Byte: 1024 Kilo Byte.
Giga Byte: 1024 Mega Byte.
Tera Byte: 1024 Giga Byte.
6. Günümüzde Bilgisayar Çeşitleri
Bilgisayar Çeşitleri
Dizüstü
Bilgisayarlar
Masaüstü
Bilgisayarlar
İş İstasyonları İnce İstemciler El Bilgisayarları
Mobil kullanıcılar
için esneklik,
güvenlik ve
kablosuz iletişim
destekleri
üretkenlik
sağlayan
bilgisayarlar.
Yüksek
yönetilebilirlik
özellikleri ile
güvenilir, yüksek
performanslı
masaüstü
sistemler.
Profesyoneller ve
bilimsel
uygulamalar için
yüksek uç
performans
özellikleri ve
genişleyebilirlik
sunan
sistemlerdir.
Harika güvenlik
ve yönetilebilirlik
özellikleri ile
sunucu tabanlı
uygulama
çözümleri
sistemleri.
Kablosuz bağlantı
özellikleri ile tam
özellikli yüksek
mobil verimlilik
çözümleri.
7. Dizüstü Bilgisayar
Dizüstü kullanıcıları ne isterler ?
• Her zaman, her yerden
kablosuz erişim
• Uzun pil ömrü
• Ağırlık, performans
ve ekran boyutu seçenekleri
• Kayıp engelleme özellikleri
• Masaüstü uyumluluğu ile
ortak çevre birimi kullanımı
• Garanti ve destek
• Yeni teknoloji destekleri
8. Dizüstü Bilgisayar
Endüstri Standardı Dizüstü Çözümleri
• Hepsi bir arada dizüstü çözümler (masaüstü yerine)
• İnce ve hafif dizüstü çözümler
• İnce ve geniş dizüstü çözümler
• Yüksek taşınabilirler
• Mobil İş İstasyonları
9. Masaüstü Bilgisayarlar
Masaüstü kullanıcıları ne isterler ?
• Yüksek güvenirlikli PC çözümleri
• Güvenlik özellikleri
• Yüksek yönetilebilirlik desteği
• Performans ve veri depolama opsiyonları
• Form faktör seçimi
• Yerinde destek
• Rekabet edilebilir fiyat
10. Masaüstü Bilgisayarlar
Kolay Servis Verilebilirlik
• Hızlı kurulum
• Kolay bakım
Gelişmiş Güvenlik
• Fiziksel koruma
• Veri Güvenliği
Düşük sahip olma maliyeti
• Ekonomik satın alma maliyeti
• Düşük devam eden destek maliyeti
Konfigürasyon Esnekliği
• Masaüstü, tower, ve rack-destekli form faktörler
11. Masaüstü Portföyü
Kalıcı, sabit, güvenilir çözümler
Giriş Seviyesi Orta Düzey Yüksek Seviye
• Düşük maliyet temel
özellikler
• Temel bilgisayar
özellikleri için orta düzey
performans
• Temel yönetilebilirlik,
servis verilebilirlik ve
güvenlik destekleri.
• Trend özellikler ve
esneklik
• Geniş aralıklı bilgisayar
görevleri için yüksek
performans
• Geliştirilmiş
yönetilebilirlik, servis
verilebilirlik ve güvenlik
destekleri.
• Gelişmiş özellikler işle
son teknoloji kullanımı
• Bilgisayar görevleri için
en üst performans
• İleri yönetilebilirlik,
servis verilebilirlik ve
güvenlik destekleri.
12. Tipik İş istasyonu Müşterileri
İş istasyonu müşterileri ne
isterler ?
• En son bilgisayar teknolojileri
• Uygulamaları için en hızlı ve
en genişleyebilir sistemler.
• Platform ve uygulamalar için
ISV sertifikasyonu
• En hızlı görüntü işleme grafik
kartları
• Çoklu monitör desteği
• İşletim sistemi seçimi
13. Masaüstü ve İş İstasyonları
Masaüstü PC İş İstasyonu
32-bit işleme (4GB hafıza adresleme) 64-bit işleme (4GB bariyerini kırar)
Non-ECC hafıza birimi ECC hafıza özelliği tek bitlik hatayı düzeltir
Software RAID desteği Entegre donanımsal RAID 0, 1, 5, 10
Yüksek-çözünürlüklü görüntü kartı Profesyonel 2D ve 3D grafik kartı
Yüksek-kapasiteli, performanslı veri
depolama opsiyonları
Yüksek-kapasiteli, yüksek performanslı veri
depolama opsiyonları
Kısıtlı genişleme desteği Geliştirilmiş genişleyebilirlik
14. İnce İstemci
• PC’den daha güvenilir:
– Çıkartılabilir parça yok ve aerodinamik yapı, kolay lokal işletim sistemi
– İstemcilerin yenilenme süresini arttırır. Müşteriler beş veya daha fazla yıl umarlar
– Limitli yedek envanter…istemci bozulması çok çok nadir karşılaşılan bir durumdur ve
bozukluğu durumunda, değiştirilir.
– Tipik kurulum süresi saatler değildir, dakikalar mertebesindedir, yönetilecek veya transfer
edilecek bir kullanıcı verisi yoktur. Her şey ağ üzerinde yedeklenmiştir.
• Veri ve donanım güvenliği müthiş ölçüde kolaylaşır
– Takvimlendirilmiş yedekleme işlemleri ile son kullanıcı müdahalesi olmadan veri yedeği
alınır
– İnce istemcilerin çalınması… fonksiyonların çalışabilmesi için bir ağa ihtiyaç duyarlar.
• Gerçekten el-değmeden yönetim ve destek
– Sunucu üzerinde barındırılan uygulamanın yenilenmesi ve yükseltilmesi ile tüm istemci
sistemleri uygulamaları hızlıca yükseltilmiş olur.
– Kolay servis masası desteği– Merkezi kurulum uygulaması ile bir sorun halinde birkaç dakika
da İşletim Sistemi İmajı tekrar kurulur..
Kaynak: Distributed Computing Benchmarks analysis , Gartner, 2001
15. Örnek Ortam
• Genel ofis yönetimi
• Çağrı Merkezleri
• Rezervasyon Merkezleri
• Veri Giriş
• Medikal ortamlar
• Eğitim Birimleri
• Perakende
• Finansal Servisler
• Üretim
• ERP / SAP / CRM
• Yazılım Evleri
• Mobil Kullanıcılar / Internet Kafeler
• Havaalanı/ Bilet Satış Noktaları
16. İnce İstemci Örnek Görüntü
Sabit Disk yoktur
Önemli bilgiler ağ
üzerinde bir
sunucuda barındırılır
ve merkezi olarak
yedeği alınır
Çıkartılabilir medya
olmaması veri
çalınmasını ve
kaybını önler
paralel, Seri, USB,
ve PS/2 portları in
aktif hale getirilebilir
17. Bilgisayarı Oluşturan Donanımlar
Anakart (MainBoard)
İşlemci (CPU)
Bellek (RAM)
Depolama Birimleri
Ekran Kartı
Ses Kartı
Monitorler
İletişim Birimleri
Güç Üniteleri
18. Anakart
Bilgisayar’ın temelini oluşturur.
Veri yolları, adresler ve kontrol üniteleri sayesinde tüm donanımlar
birbirleriyle haberleşebilir.
Bilgisayarın dış dünya ile haberleşmesini sağlayan USB, (Universal
Serial Bus) LPT ve COM gibi bağlantı noktaları sunar.
Bir bilgisayarın sahip olabileceği özellikleri anakart belirler.
Bazı donanımlar anakart ile bütünleşik (onboard) olarak kullanılabilir.
21. Yonga Seti (Chipset)
Kuzey köprüsü : İşlemci, RAM, AGP slotu ve güney köprüsü
kuzey köprüsüne bağlıdır.
Güney köprüsü : ISA, PCI, paralel ve seri portlar ve depolama
birimleri güney köprüsüne bağlıdır.
23. Bilgisayarın trafik polisleridir
İşlemci, önbellek, sistem veri
yolları, çevre birimleri, arasındaki
tüm bileşenler arasındaki veri
akışını denetlerler.
Veri akışı, PC'nin pek çok
parçasının işlemesi ve
performansı açısından çok önemli
olduğundan, yongaseti de PC'nizin
kalitesi, özellikleri ve hızı üzerinde
en önemli etkiye sahip birkaç
bileşenden biridir.
Chipset-Yonga Seti
L2
L1
İşlemci
Kuzey
Köprüsü
Güney
Köprüsü
DIMM
DIMM
PCI-X
PCI-X
PCI
USB
I/O
25. Veri Yolu Tipleri
Backside Bus
İşlemci ile işlemci 2. seviye veya varsa 3. seviye cache arasındaki veri
transferini sağlayan yoldur.
Frontside Bus
İşlemci ile sistem kuzey köprüsü arasındaki tüm veri ve kontrol
trafiğini sağlayan yoldur.
Memory Bus
Bellek birimleri ile sistem kuzey köprüsü arasındaki iletişimi sağlayan
yoldur.
I/O Bus
Sistem giriş/çıkış alt birimleri ile sistem yonga seti arasındaki iletişimi
sağlayan yoldur.
26. Veri Yolu Bileşenleri
Üç ortak elektriksel çizgiden oluşur.
• Address bus – Adres Yolu
Veri yolu üzerinden akacak olan verinin kaynak ve hedef adres
bilgilerinin taşındığı yoldur. Cihaz veya bellek içerisindeki veriye
erişmek için adres bilgisinin mutlaka olması gerekmektedir.
• Data bus- Veri yolu
Sistem içerisindeki iki alt bileşen arasındaki veri akışının sağlandığı
yoldur. (işlemci-bellek, bellek-işlemci vb.)
• Control bus- Kontrol Yolu
Veri ve adres yolları üzerinden geçecek olan transferin kontrolünü
sağlayacak olan bilgilerin aktığı yoldur. Veri transferinin tipi (okuma-
yazma), yönü (CPU-bellek) vb.
27. Genişleme Yuvaları
ISA (Industry Standart Architecture) : 16 bit bant genişliği, 8 MHz
hızda çalışır.
PCI (Peripheral Component Interconnect): 32 bit genişliğinde 33 Mhz
hızında çalışır. Saniyede 133 MByte veri aktarabilir.
AGP : Accelerated Graphics Port (Hızlandırılmış grafik portu) yüksek
hızlı grafik kartlarını bilgisayarın ana kartına noktadan noktaya
yönlendirmek için kullanılır
PCI Express : Saniyede 8 GB veri aktarımı ile AGP teknolojisinin
önüne geçen bir grafik standartıdır.
29. PCI veri yolu
Peripheral Component Interconnect
• Tak-Çalıştır mimarisi
• Otomatik konfigürasyon
• PCI yol transfer hızları ( tablo)
• 32- ve 64-bit33 ve 66MHz kart
destekleri
CPU – PCI
Bridge
SCSISCSI
DisketteDiskette
L2
Cache
System Bus
PCI Slots
COM
LPT
EISA Slots
PCI Bus
EISA Bus
PCI – EISA
Bridge
PCI Bus Performance
32-bit card 33MHz 133MB/s
32-bit card 66MHz 267MB/s
64-bit card 33MHz 267MB/s
64-bit card 66MHz 533MB/s
64-bit card 100MHz
64-bit card 133MHz
800MB/s
1066MB/s
1.0
2.1
2.01
2.2
PCIX
PCIX
30. PCI Hot Plug desteği
Hot-Plug sistem çalışırken genişleme kartlarının sökülebilmesi,
değiştirilebilmesi veya yeni kart takılması desteğidir.
3 PCI Hot Plug desteği mevcuttur.
• Hot replacement – mevcut PCI kartının değiştirilmesi
• Hot removal – mevcut kartın çıkartılması
• Hot upgrade – yeni bir kart ekleme
31. PCI-X veri yolu
Mevcut PCI yolları ile uyumluluk taşır
PCI-X, PCI veri yolu özelliklerini genişletmiştir:
• Eski versiyon kart desteği
• PCI ile beraber kullanılabilme
• Hız artışı
• Slot sayısı artışı
32. PCI-E
İki adet tek kanal noktadan
noktaya topolojisi kullanır
Çift-taraflı veri akışı sağlar
• PCI Express
• 2.5Gb/s lik yüksek hız desteği
verir.
• Masaüstü, mobil, sunucu ve iş
istasyonları için ortak
kullanılabilen arabirimdir.
• Hot-Plug desteğine sahiptir.
• x4, x8, x16 gibi tipleri vardır
33. PCI-E
PCI-Express eski teknoloji desteği vermez (PCI, PCI-X)
x8 PCI-E konnektör daha küçük kartları kullanır ancak daha
büyükleri kabul etmez. Örneğin;
• x1 kartı, x4 yuvasına takılabilir
• x4 kartı, x1 yuvasına uymaz
35. Basic Input Output System (BIOS)
İşletim sistemi ile donanımlar arasında ki bağlantıyı kuran ve çalışmasını
sağlayan işletim sistemidir.
36. BIOS
BIOS (Basic Input Output System)
• BIOS; içerisinde yazılım olan bir tür ROM bellektir.
BIOS’un görevleri
• POST (Power On Self Test): BIOS bilgisayar açılırken donanımları tarar.
• CMOS üzerindeki bilgileri kontrol ederek açılışın hangi sürücüden
olacağına bakar.
• Gölgeleme (Shadowing): İşlemcinin çalışması için gerekli dosyaları sabit
diskten alıp RAM`a kopyalar.
• Sistem saatini tutar.
37. İşlemci (CPU)
Bilgisayar’ın en önemli parçasıdır
Kullanıcı tarafından verilen komutları matematiksel ve mantıksal
işlemlere tabi tutar.
Çalıştırılmakta olan yazılımın içerisindeki komutları işlemekten
sorumludur.
38. İşlemciler
Intel Xeon, Pentium,
Celeron ve Core
AMD Athlon ve Duron
Transmeta Crusoe
İşlemciler iki farklı yolla
sistemle haberleşirler
• Front-Side Bus
• Back-Side Bus
L2
L1
İşlemci
Kuzey
Köprüsü
Güney
Köprüsü
DIMM
DIMM
PCI-X
PCI-X
PCI
USB
I/O
Backside Bus
39. Hyper-threading
Avantajları
• Genel sistem performansını arttırır
• Reaksiyon ve geri dönüş sürelerini geliştirir çünkü görevler farklı
yerlerde paralel olarak çalıştırılır.
• Aynı anda çalıştırılan işlem sayısı artar
41. Çoklu Çekirdek –Multi core
Intel multi-core mimarisi tek bir Intel® işlemci paketi içerisinde iki veya daha
fazla işlemci “uygulama çekirdeği," veya işlem motoru olmasıdır.
Çok çekirdekli işlemciler günümüz bilgisayar işlemlerinin daha etkili
gerçekleşmesine ve daha performanslı yapılmasına olanak sağlar.
Çok çekirdekli sistemlerde kullanıcılar aynı anda çoklu işlem yapabilir, paralel
çalıştıran görevlerde performans sıkıntısı yaşamazlar. ( kablosuz güvenilir
bağlantı ile ağa bağlıyken film izlemek ve bu sırada virüs koruma yazılımının
tarama yapması buna örnek olarak verilebilir)
47. RAM Çeşitleri
• DRAM
– DDR-I
– DDR -II
– DDR - III
• SRAM
• İşlemcinin çalıştırdığı programlar ve programa ait bilgiler saklandığı geçici bir depolama
alanıdır.
• DRAM’ın SRAM’a karşı avantajı ise yapısal basitliğidir. SRAM’da her bit için altı transistör
gerekirken DRAM’da bir transistör ve bir kapasitör yeterlidir.
Bellek (RAM)
48. RAM
Çalışma şekillerine göre iki çeşit RAM vardır;
• Statik Ram : Verilerin saklanabilmesi için güç tazelemeye ihtiyaç
duymazlar. Verilen güç kesilmediği sürece verileri sonsuza kadar
saklayabilir. İşlemciler üzerinde bulunan Level 1 ve Level 2
bellekler statiktir RAM’dır.
• Dinamik Ram : Bilgisayar sisteminin ana belleğini oluşturan RAM
tipidir. Bu tip RAM’lar üzerinde verilerin saklanabilmesi için gücün
sürekli tazelenmesi gerekir.
49. Bellek (RAM)
İşlemci tarafından ihtiyaç
duyulan verilerin sistem
açıkken saklanmasını sağlar.
• Ortak olarak RAM şeklinde
isimlendirilir
• RAM çeşitleri
• DRAM
• SRAM
L2
L1
İşlemci
Kuzey
Köprüsü
Güney
Köprüsü
DIMM
DIMM
PCI-X
PCI-X
PCI
USB
I/O
51. RAM Çeşitleri
EDO (Extended Data Out)
SDRAM (Synchronous DRAM)
DDR-SDRAM (Double Data Rate SDRAM)
RDRAM (RAMBus DRAM).
DDR2
DDR3
52. ROM
ROM çeşitleri;
• ROM
• PROM (Programmable ROM)
• EPROM (Erasable PROM)
• EEPROM (Electrically EPROM)
• Flash ROM
53. Bellek Bileşenleri
Bellek tanımı
• DRAM verileri
kapasitörler de saklar
Kapasitör
• Bellek çipi ve bellek
matrisi olarak
adlandırılan ızgara
dizilimi şeklindedir.
54. Bellek hatası
Eğer veri doğru değilse sistem
düzgün çalışmaz
Bellek modülleri belleklerde
oluşan hataları bulmak ve
onarmak için bazı teknolojiler
kullanırlar.
Parite
Bellek kontrolcüsü alınan veriden
bir parite hesabı yapar.
Bu parite aynı veri tekrar
kullanılacağında bir kez daha
hesaplanır.
Eğer parite değerleri birbirini
tutmazsa sistem durur.
55. ECC
Genelde iş istasyonu ve sunucu
belleklerinde kullanılır
Her 64 bitlik veri için 8 bitlik bir
“sağlama” verisi üretilir.
Hataların düzeltilmesinde bu sağlama
verisi kullanılır
Eğer bir den çok bit aynı anda hataya
düşerse sistem durur. ECC bunu
düzeltemez.
56. Cache Tipleri
DRAM ‘ler sürekli şarj edilmelidirler.
Cacheler veri saklamada transistörleri
kullanırlar.
Sürekli şarj ve yenileme ihtiyacı
duymazlar
SRAM – DRAM Karşılaştırması
• SRAM ler DRAM den daha pahalıdır
• SRAM ler daha fazla ve daha hızlı ısınırlar
57. Sistem Zamanı ve Hız
En yüksek veri transferi kapasiteyi gösterir performansı DEĞİL
Bus Width- Yol Genişliği — otobandaki şerit
sayısı
Clock Speed — Sistem Saati Hızı-
Tüm araçların hızı
Kapasite veya en yüksek veri akışı- Peak ThroughputBir
noktadan diğerine götürülebilecek maksimum araç sayısı -
teorik
Performans veya devamlı veri akışı Bir noktadan
diğerine götürülebilecek gerçek araç sayısı
Latency –Gecikme- Dur sinyali ve trafik ışıkları
59. Bağlantı ara birimleri;
• IDE
• SATA
• SCSI
• USB veya Firewire
• Sabit Diskler, veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt
ortamlarıdır.
Depolama Birimleri- Sabit Disk
60. Sabit Disk (Hard Disk)
Bilgisayardaki tüm veriler sabit disk üzerindedir. İşletim sistemi ve
diğer yazılımlar sabit disk üzerine yazılır. Yapısal olarak diskler ikiye
ayrılır:
• Fiziksel yapısı
• Mantıksal yapısı
62. IDE/ATA (Integrated Drive Electronics)
IDE/ATA (Integrated Drive Electronics)
• Sabit disk, CD-ROM ve DVD-ROM’ lar IDE arayüzünden anakarta bağlanabilir. Bir
anakartta en fazla 2 adet IDE bağlantı noktası bulunur.
63. Serial ATA (SATA)
Serial ATA (SATA)
• SATA ve SATA II olarak iki ayrı model bulunmaktadır. SATA I teorik limit
hızı 1.5 Gb/s olarak belirtilir. Ardından SATA II biraz daha geliştirilmiş ve
standartlar daha uyumlu olarak piyasaya sürüldü. SATA II'nin teorik hızı
3.0 Gb/s olarak açıklanmaktadır. SATA III' ün çıkması planlanmaktadır.
Teorik hızı 6.0 Gb/s olacaktır.
64. SCSI
SCSI (Small Computer System Interface)
• ATA/SATA arayüzleri yüksek hızlarda çalışabilmesine rağmen üstlerine çok
fazla yük bindiğinde aynı performansı gösteremezler. Özellikle çok fazla veri
girdi çıktısı bulunan veritabanı ve web sunucularında bu performans kaybı
kendini belli eder. SCSI arayüzleri bu alanda yükse girdi/çıktı (I/O)
performansı göstererek bu açığı kapar.
65. Dönüş Hızı (RPM)
Bağlantı Ara Birimleri
Erişim Süresi
Aktarma Süresi ve Aktarma Hızı
• Bir sabit disk’in hızından bahsederken tüm özelliklerini göz önünde
bulundurmak zorundayız.
Sabit Disk Özellikleri
66. Veri Depolama Bileşenleri
Taşınabilir Veri Depolama
Birimleri
• CD-ROM sürücüsü
• Disket sürücüsü
• Tape backup sürücüsü
Kalıcı Veri Depolama
Birimleri
• IDE disk sürücüleri
• SCSI disk sürücüleri
RAID Sürücü dizisi
67. RAID- Redundant Array Of
Independent Disks
Basitçe sabit diskleri gruplama (
Array) işlemidir
Tek bir disk grubu (array) birden
fazla mantıksal bölüme ayrılabilir.
• Mantıksal bölümler sabit disk
kümesinin alt kümeleridir.
• Kümeler işletim sistemine tek bir
disk olarak gösterilir.
Donanım tabanlı RAID sistemlerinde
SCSI kontrolcüsü veya disk serisi
veriyi fiziksel sürücülere gönderir.
68. Diğer Veri Depolama Cihazları
Zip Sürücüler– Farklı model ve
kapasitelerdedirler günümüzde kullanımı
oldukça azalmıştır
Tape Sürücüler– sistem yedeğini almak için
kullanılan teyp cihazlarıdır, yedekler
kartuşlara alınır.
69. Tipik olara tüm sistemlerle beraber sunulur.( 1990 ların ortalarına
kadar opsiyonel olarak satılmaktaydı)
Kapasitesi genel olarak 650 veya 700 megabyte dır.
CD-RW okuma yazma teknolojisi ucuzladıktan sonra genellikle
yedekleme ve çoğaltma amaçlı kullanılmaya başlandı.
Veri CD den lazer yardımıyla okunur
Optik bir veri depolama birimidir.
CD-ROM Sürücüler
70. Optik Sürücü Çeşitleri
Optik sürücü çeşitleri
• CD-ROM Sürücü: Her türlü CD-ROM diskini okuyan bu sürücüler ilk
geliştirilen sürücülerdir. Disk üzerine yazabilme özelliği bulunmaz.
• CD-R Sürücü: Her türlü CD-ROM diskini okuyabilirler. Buna ek olarak
CD-R disklere yazabilirler. CD-R diskleri üzerine yazılan veriler bir daha
silinemez bu nedenle disk dolunca bir daha yazmak mümkün değildir.
• CD-RW Sürücü: Her türlü CD-ROM diski okuyabilirler. Ek olarak CD-R ve
CD-RW disklere yazabilirler. CD-RW diskleri üzerindeki veriler silinip
tekrar tekrar yazılabilirler.
71. Optik Sürücü Çeşitleri
Optik sürücü çeşitleri
• DVD-ROM Sürücü: Her türlü CD-ROM ve DVD-ROM diskini okuyabilirler.
Yazabilme özellikleri yoktur.
• DVD-RW Sürücü: CD-ROM,DVD-ROM diskleri okuyabilir ve CD-R,CD-RW,DVD-R,
DVD-RW disklere yazabilirler.
72. Flash Bellekler
Flash bellek özellikleri;
• Flash bellekler bir çeşit EEPROM`dur. Flash belleklerin boyutlarının küçük
olması, çevresel faktörlere karşı sağlam olmaları ve veriyi elektriğe ihtiyaç
duymadan saklamaları bu belleklerin bir çok taşınabilir cihazda kullanılmasına
yol açmıştır.
• Veri aktarımı sırasında USB flash belleğin USB portundan çıkartılmaması
gereklidir.
• Günümüzde dijital fotoğraf makineleri, PDA ve MP3 Player gibi aygıtlarda flash
bellekler kullanılmaktadır.
74. Ekran Kartları
Ekran Kartının ana görevi diğer arabirimlerden (işlemci, harddisk, ram vs..)
anakart aracılığı ile aldığı dijital bilgileri gerekli dönüşümlerden sonra
monitöre aktararak görüntü oluşturulmasını sağlamaktır.
75. Ekran Kartları
Ekran Kartı Üniteleri;
GPU (Graphics Processing Unit); Bilgisayar işlemcisine benzer bir yapısı vardır. Üzerinde
matematiksel işlemleri gerçekleştirmek için bir ALU ve bunu dışında grafik işlemeye
yönelik özel bölümler bulunmaktadır.
Video Memory; Ekran kartı işlemcileri, grafik işlemlerini çok daha hızlı yapmak ve kablo
sorunundan kurtulmak için gerekli olan ram bellekleri kart üstüne işlemcinin çevresine
takmaktadırlar.
76. Ekran Kartları
Ekran Kartı Üniteleri;
Video BIOS: Ekran kartı biosu ile bilgisayar çalıştırıldıktan sonra ekran kartı başlarken
üzerinde uygulanması gereken ayarlar (frekans, gerilim) buradan okunarak düzenlenir.
RAMDAC: (Random Access Memory Digital-to-Analog) adı verilen bu sistem ile CRT
monitörler için gerekli olan ve bu monitörlerde değişiklik gösteren yenileme süreleri için
ayarlama özelliği sağlamaktadır.
Giriş Çıkış Üniteleri: Ekran kartının verileri işledikten sonra görüntü birimi olan
monitörlere gerekli bilgiyi göndermesi için kullanılan çıkış birimleri (DVI, VGA, SVGA)
portları bulunmaktadır. Bunların dışında bilgisayarı normal televizyona bağlamak için
kullanılan S-Video (tv out) çıkışıda bulunmaktadır.
77. Ekran Kartları Görüntüleme Özellikleri
NVIDIA SLI: SLI (Scalable Link Interface) teknolojisi nvidia kartları için geliştirilen iki kartı aynı
anakart üzerine bağlayarak grafik işleme performansını çok büyük ölçüde arttırmaya yarayan
bir yapıdır.
ATI Crossfire: Nvidia SLI teknolojisine benzer bir teknoloji olan ve ati tarafından geliştirilen
Crossfire teknolojisi ile. 2 veya daha fazla ati çekirdeğine sahip ekran kartı uygun şartlar altında
birbirine bağlanarak performans artışı sağlanmaktadır.
78. Ekran Kartları Görüntüleme Özellikleri
Yeni ekran kartlarında kullanılan temel bazı özelliklere değinecek
olursak;
Anti-aliasing Teknolojisi,
Floating Point High Dynamic-Range (HDR) Lighting Teknolojisi,
Quantum Effects,
ForceWare Unified Driver Architecture (UDA) Teknolojisi,
OpenGL, Shader Model
ve daha birçok teknoloji kullanılmaktadır.
79. Ses Kartı
Ses kartının görevi; analog-dijital çevirici yonga vasıtası ile analog ses
sinyali ses kartı girişinden dijitale çevrilir ve dijital ses sinyalleri de ses
kartı çıkışında analog ses sinyallerine çevrilir.
80. Ses Kartı Kalite Farkları
Ses kartlarını kalite olarak birbirinden ayıran temel özellikler bit
çözünürlüğü (örneğin 16 bit veya 24 bit), maksimum örnekleme kalitesi
(örneğin 22, 44, 96 veya 192 kHz), gürültü filtresi, sıklık aralığı ve maksimum
kanal sayısıdır.
Ses kartları anakarta bütünleşik de olabilirler. Bu tür çözümler daha uygun
maliyetli olurlar.
81. Network Kartı - Modem
Ethernet kartı bilgisayarı network ortamına bağlamak için kullanılan
donanım birimidir.
Modem telefon hattı üzerinden internet ya da uzak networklere
bağlanmak için kullanılan aygıttır
82. Bilgisayar Kasası – Güç Kaynağı
Kasa bilgisayarın donanım birimlerinin birarada tutulması ve
korunması için kullanılan aygıttır. Desktop ve Tower olmak üzere iki
farklı kasa tipi vardır.
Güç kaynağı bilgisayarın çalışması için gerekli olan elektrik enerjisini
sağlar.
84. Yazıcı
Yazıcılar bilgisayarda bulunan dökümanların kopyalarını kağıt üzerine
yazabilen donanımlar olarak geliştirilmişlerdir.
Yazıcılar arasında üç ana teknoloji bulunur:
• Nokta Vuruşlu Yazıcılar (DOT Matrix Printer)
• Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılar (Inkjet Printer)
• Lazer Yazıcılar
85. Tarayıcı (Scanner)
Bir resmi, yazılı dökümanı, elyazısını veya bir objeyi analiz ederek sayısal ortama
aktaran araç. Günümüzde tarayıcılar genellikle CCD veya CIS algılayıcı
kullanmaktadır.
86. Monitör
Monitörler bilgisayarda işlemci ve ekran kartı tarafından işlenen
görüntü verisini kullanıcının görmesini sağlayan çıktı birimleridir.
Günümüzde iki çeşidi kullanılmaktadır:
• CRT (Cadhode Ray Tube)
• LCD (Liquid Cristal Display)
87. Kesintisiz Güç Kaynağı (KGK)
Kesintisiz güç kaynakları, bilgisayara gelen elektrik enerjisinin
kesilmesi durumunda, bilgisayarın geçici bir süre, KGK’ nın akülerinde
depolanan elektrik ile beslenmesini sağlar.
88. Donanım Seçiminde Dikkat Edilecekler
İşlemci Seçimi
Anakart Seçimi
RAM Seçimi
Ekran Kartı Seçimi
Güç Kaynağı ve Kasa Seçimi
Monitör Seçimi
89. Donanım Seçiminde Dikkat Edilecekler
İhtiyaca yönelik parça belirleyin.
Parça seçiminde ucuza kaçmak , Markasız Ram kullanmak ileride
daha büyük sıkıntılar yaratabilir.
Kasa ve Güç kaynağı seçiminde genelde en ucuz modeller tercih
edilir. Karşılaşacağınız en büyük sorunların voltaj dengesizliğinden
kaynaklandığını unutmayın.
Sabit Disk veya Optik Cihaz alırken fiyat/performans ve Fiyat/MB
oranlarını dikkate alın.
Şirket içerisinde genel ofis işlemleri için kullanılacak bir bilgisayara
güncel en düşük donanımlar yeterli olacaktır.
90. Donanım Problemleri
BIOS Konfigürasyonunda yaşanabilecek temel sorunlar ve
çözümleri
Soğutma problemi ve çözümleri
Temel Donanım Sorunlarını Giderme
Donanım Sorun Tespit ve Stabilite Testleri
Bilgisayar Performans Ölçümü ve Karşılaştırma Testleri
Notes de l'éditeur
* Konrad Zuse'nin "Z makineleri". Z3 (1941) ikili sayı tabanına dayalı işleyip, gerçel sayılar ile işlem yapabilen ilk makinedir. 1998 yılında Z3'ün Turing uyumlu olduğu kanıtlanmış ve böylece ilk bilgisayar unvanını edinmiştir.
* Atanasoff-Berry Bilgisayarı (1941) boşluk tüplerine dayalı olup, ikili sayı tabanının yanı sıra, sığaç tabanlı bellek donanımına sahipti.
* İngiliz yapımı Colossus Bilgisayarı (1944), kısıtlı programlanabiliriğine (kurulabilirliğine) rağmen, binlerce tüp kullanımının yeterince güvenilir bir sonuç verebileceğini göstermiştir. 2. Dünya Savaşı'nda Alman silahlı kuvvetlerinin gizli iletişimlerini çözümlemek için kullanılmıştır.
* Harvard Mark I (1944), kısıtlı kurulabilirliğe sahip bir bilgisayar.
* ABD Ordusu tarafından geliştirilen ENIAC (1946), onluk sayı tabanına dayalı olup ilk genel kullanım amaçlı eletronik bilgisayar unvanına sahiptir.
KAYNAK : http://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgisayar
Ünite sonunda ve Uygun bölümlerde
www.tomshardware.com.tr , forum.donanimhaber.com , www.hardwaremania.com gibi sayfalarda donanım incelemelerine öğrencileri yönlendirelim.
www.vatanbilgisayar.com , www.gold.com.tr gibi adreslerden yeni bir bilgisayar toplatmalı ve önceliğe göre hangi donanımları tercih etmeleri gerektiğini anlatmalıyız.
PSG Products
PSG Products
HP Strategy
HP Strategy
HP Strategy
Ünite sonunda ve Uygun bölümlerde
www.tomshardware.com.tr , forum.donanimhaber.com , www.hardwaremania.com gibi sayfalarda donanım incelemelerine öğrencileri yönlendirelim.
www.vatanbilgisayar.com , www.gold.com.tr gibi adreslerden yeni bir bilgisayar toplatmalı ve önceliğe göre hangi donanımları tercih etmeleri gerektiğini anlatmalıyız.
Rev. 3.44
Rev. 3.12
Rev. 3.12
Rev. 3.12
Rev. 4.41
Rev. 4.41
Rev. 3.44
Rev. 3.44
ALU (Arithmetic/Logic Unit) : ALU matematiksel ve mantıksal işlemleri yapan birimdir.
CU (Control Unit) :Kontrol ünitesi işlemciye gelen ve işlemciden çıkan verilerin yönetiminden sorumludur.
FPU (Floating Point Unit) :Kayan nokta ünitesi olarak da adlandırılır. Ondalıklı sayılarla ilgili işlemleri yapar.
Register :İşlemci uzun ve karmaşık işlemler yaparken registerı karalama defteri gibi kullanır.
Level 1 Cache (L1) :İşlemcinin bekleme zamanını en aza indirmek için kullanılan ön bellektir.
Level 2 Cache (L2) : Kullanım amacı L1 cache ile aynıdır. L1 cache kadar hızlı değildir ancak boyutu daha fazladır.
SIMM(Single In-Line Memory Module) : 30 ya da 72 pinlidirler. Modülün sadece bir tarafında veri yolu bulunur. 16 ve 32 bit bant genişliğinde veri transferi yapabilir.
DIMM (Dual In-Line Memory Module) : 168 pinlidir. Modülün her iki tarafında da veri yolu bulunur. 64 bit bant genişliğinde veri transferi yapabilir. Günümüzde yaygın olarak kullanılırlar.
RIMM (RAMBus In-Line Memory Module) : 184 pinlidir. 16 bitlik bant genişliğinde 800 MHz hızında veri iletebilir. Çok hızlıdırlar ancak fiyatları yüksek olduğu için yaygınlaşamamışlardır.
EDO (Extended Data Out): Genelde 30 ya da 72 pinlik olan EDO RAM modülleri SIMM slotlarına takılırlar.
SDRAM (Synchronous DRAM): Sistemin veri yolu hızında çalıştığı için daha performanslıdır. DIMM modüllerini kullanır. 66, 100 ve 133 Mhz hızlarında çalışan tipleri vardır. Kullanılacak SDRAM, işlemci ve anakart ile aynı hızda olmasına dikkat edilmelidir.
DDR-SDRAM (Double Data Rate SDRAM): SDRAM’dan iki kat daha hızlıdır. Bunun sebebi saat vuruşlarının hem yükselen hem de alçalan noktalarında işlem yapmasıdır. DIMM modül yapısını kullanır.
RDRAM (RAMBus DRAM): 16 bit veri yolu kullanmasına rağmen SDRAM’lara göre çok daha hızlı çalışırlar. RDRAM’lar RIMM modül yapısını kullanırlar. İlk üretildiklerinde fiyatları çok yüksek olduğu için yaygınlaşamamışlardır.
DDR2: DDR2’nin temel fonksyonları DDR’la aynıdır. Ancak DDR2, DDR’dan iki kat daha fazla veri gönderirken, daha az güç harcar.
ROM: Sadece okunabilir bellek. Sadece üretim sırasında bir defaya mahsus olmak üzere veri yazılır. Üzerindeki veriler hiç bir yol ile değiştirilemez.
PROM (Programmable ROM): Üzerine veriler, kullanıcı tarafından özel cihazlar aracılığı ile bir kez yazılabilir.
EPROM (Erasable PROM): Üzerinde veriler kullanıcı tarafından da yazılabilir. PROM’dan farklı olarak üzerine bir çok kez veri yazılabilir.
EEPROM (Electrically EPROM): EPROM gibi üzerindeki veri defalarca yazılıp silinebilir.
Flash ROM: Bir çeşit EEPROM’dur. Daha hızlıdır. Günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Rev. 4.41
Rev. 4.41
Rev. 4.41
Rev. 4.41
Rev. 3.12
* ST506 - Günümüzde artık kulanılmayan bu denetleyici okuma ve yazma hızı bakımından oldukça yavaş kalmaktadır.En fazla 16 kafa sayısını destekleye bilmekteydi.
* IDE - 1989 yılında Western Digital firması tarafından geliştirlen , sabit disk ve ana kart arasındaki iletişimi ayarlayan standart. En yaygın kullanılan modeldir.
* S-ATA (SATA veya Serial ATA) - 2000 yılında değişik bilgisayar firmaların işbirliği ile kararlaştırılan yeni ve daha hızlı standart. Ultra ATA'ya seçenek olarak çıkmıştır. 2005 itibari ile yeni bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
* SCSI - 1986'da yürürlüğe geçen, özellikle sunucu bilgisayarlarda kullanılan, çok hızlı ama çok pahalı olan SCSI sabit disklerin bağlanma standardı.
* USB veya Firewire - Taşınabilir disklerin veya başka dış birimlerim bilgisayarlara bağlanmalarında kullanılan ara birimdir.
Fiziksel yapısı: Sabit disk elektronik ve mekanik birimlerden oluşur. Mekanik açıdan merkezinden geçen şaftın üzerinde üst üste bulunan diskler ve bu disklerin dönmesini sağlayan bir motor bulunur. Diskler döner durumda iken diske mikrometrik bir uzaklıkta yaklaşan veri okuma/yazma kafası ve bu kafayı disk yüzeyinde manyetik bir kuvvetle gezdiren kafa oynatıcısı bulunur.
Mantıksal yapısı: İşletim sistemleri mantıksal olarak bir grup sektörü bir araya getirerek daha büyük yönetilebilen tek bir grup haline getirirler. Bu gruba cluster adı verilir ve bu bir dosya ya da dizinin disk üzerinde saklanabileceği en küçük alanı belirtir.
Her cihaza ayrı kablo ve ayrı bant genişliği verilerek , SATA , PATA ile ortak kullanılan yoldan çıkarıldı. Aynı miktarda SATA aygıtlarını desteklemek için iki kat daha fazla sunucu denetleyicisi gerekir. SATA'nın tanıtımı sırasında bu önemli bir sorun değildi. Denetleyici ASIC içine başka bir denetleyici eklenebilir. Fazladan yedi sinyal hattı ve PCB için kablo ucunda yer açılması maliyette ufak bir artış yaratır.
SATA'nın sağladığı fakat PATA'nın içermediği belirleyici özellikler : hot-swapping ve native command queueing.
SATA'ya geçişi kolaylaştırmak için , birçok üretici PATA sürücülerindeki denetleyicileri hemen hemen aynı olan ve mantık kartı üstünde köprü chipi içeren sürücüler üretti. SATA bağlayıcıları bulunan köprü sürücüleri , güç bağlayıcılarının bir türünü veya her ikisinide içerebilir ve genelde yerel sürücülerle aynı işleyişi gösterir. Fakat SATA'nın bazı belirleyici özelliklerini desteklemeyebilir. 2004 yılından itibaren , başlıca sabit disk üreticileri köprülü veya yerel SATA sürücülerini üretiyor.
Seri tutturulmuş SCSI (SAS) denetleyicisine SATA sürücüleri bağlanabilir ve aynı fiziksel kablo üzerinden iletişim kurulabilir. Fakat SAS diskleri SATA denetleyicilerine bağlanmayadabilir.
Rev. 3.12
Rev. 4.41
AÇIKLAMALARI:
Multimedia Card; 1997 Yılında Sandisk ve Siemens tarafından geliştirilmiş pul büyüklüğünde ki Flash bellektir. Ağırlıklı olarak PDA , Cep telefonları ve Fotoğraf makineleri tarafından kullanılır. Yerlerini SD kartlar alacak
Secure Digital (SD); Sandisk, Panasonic, Toshiba tarafında geliştirildi. Yüksek veri koruma sağlıyorlar (Telif hakları). Yaygın olarak PDA, Cep telefonları ve Fotoğraf makinelerinde kullanılırlar.
Compact Flash (CF); 1994 Yılında Sandisk tarafından geliştirilen CF kartların performansları üzerinde ayrıca bir kontrol ünitesi olması sebebiyle üreticisine göre değişmektedir.
Memory Stick; Pazardaki standart belirleme gücünün bir göstergesi olarak SONY tarafından geliştirilmiştir. İnce yapısı ile kompakt ürünler için idealdir. Televizyonlar , Telefonlar, Oyun konsolları gibi çok geniş bir yelpazede kullanılabilir.
Ekran Kartı Nasıl Çalışır?
Temel olarak çalışma mantığı pci express veya agp slotundan aldığı bilgileri uygun şekilde işleyerek görüntü haline dönüştürmektedir. Görüntüler işlenirken gölgelendirme, 3d efektleri gibi işlemlerden sonra video memory - video bellek entegrelerine kayıt edilerek birleştirme işlemleri gerçekleştirilir ve bu işlemlerden sonra elde edilen görüntüler çıkış portlarına gönderilir. Yani film izlerken veya oyun oynarken hareketli olan görüntüler aslında kare kare işlenerek birleştirilip oluşturulmaktadır. Eklenecek olan efektler gpu üzerindeki, (pixel, texture, shader, raster operations pipeline - rop, vertex vs..) gibi ünitelerde işlenip video bellek yani ekran kartı üzerindeki belleklere iletilmektedir.
CRT monitörler
17 inçlik CRT monitör
CRT monitör
Bir monitörün en önemli parçası çeşitli elektronik devrelerle birlikte CRT (Chatode Ray Tube – Katot Işınlı Tüp) denilen havası boşaltılmış ve ön yüzeyi binlerce fosfor noktacığından (dot) oluşan koni şeklindeki tüptür.
Bu tüpün geniş tarafı dikdörtgen şeklindedir. Diğer dar tarafında ise elektron tabancası bulunur.
Tabanca içerisindeki katot levhaları tel ızgaralar ile ısıtılır ve tüp içerisinde serbestçe dolaşan elektron bulutu oluşturulur. Negatif kutuplandırılan katotlar ile pozitif kutuplandırılan ekranın dış yüzeyi arasında büyük bir gerilim farkı oluşur. Bu durumda katotlarda oluşan elektronlar dış yüzeye doğru fırlar.
Sabit olarak yerleştirilen odaklama elemanları bu elektronları bir araya getirerek bir ışın halinde ekran orta yüzeyinde odaklar. Bu ışını ekranın istenilen taraflarına yönlendirmek için elektron tabancasının etrafında yatay ve dikey saptırma bobinleri bulunur. İşte bu ışının ön yüzeyde gezdirilmesi suretiyle ortaya görüntüler çıkar.
Ekran kartından sinyal geldiği müddetçe bu ışın monitörün sol üst köşesinden başlayarak fosfor ile kaplı ön yüzeyi tarar. Burada fosfor kullanılmasının sebebi son nokta taranıncaya kadar resmi ekranda tutmak içindir.
Elektron demetinin ekranı saniyede kaç defa taradığı ekran kartı tarafından belirlenir. Bu değer saniyede 50 ile 120 arasında değişir. Bu değerler “tazeleme” frekansı olarak isimlendirilir. Değerin yüksek olması görüntü kalitesini ciddi ölçüde artıracaktır. Değer düşük olursa monitörde gözü yoran kıpraşımlar daha da fazla olacaktır.
Renkli monitörlerde renklerin oluşması için üç temel renk (kırmızı-yeşil-mavi) kullanılır. Her renk için elektron tabancası içerisinde bir ışın demeti oluşturan eleman vardır. Ayrıca ekran yüzeyi de üç ayrı renkten oluşan fosfor tabakasından oluşur. Bu tabakalar delikli bir maskenin arasından aydınlatılır. Hassas bir şekilde ayarlanan bu deliklerde her renge ait ışın demeti sadece o renge çarpar.
Monitördeki her nokta üç ayrı renkteki fosfor damlacığından oluşur. Bu üç fosfor damlacığı da bir araya gelerek “pixel” leri oluşturur. Birbirine en yakın aynı renkteki iki noktanın merkezleri arasındaki uzaklığa “dot pitch” denir. Nokta aralığı anlamına gelen bu ifadenin bu günkü değerleri 0.24 mm ile 0.28 mm arasında değişmektedir. Bu değerlerin küçük olması görüntü kalitesinin artması anlamına gelir.
LCD monitör
LCD monitörler
Ana madde: Sıvı kristal ekran LCD (Liquid Cyristal Diode) monitörlerde görüntü sıvı kristal diyotlar yardımıyla sağlanmaktadır. Bu diyotlara gerilim uygulandığında, içlerindeki moleküllerin polarizasyonu değişmekte ve beraberinde de diyodun geçirgenliği değişmektedir. Bu duruma dijital saatlerde de rastlamaktayız. Normalde şeffaf olan bu diyotlara gerilim uygulandığında geçirgenliklerini kaybederler ve siyaha dönerler. Renkli LCD monitörlerde ise çok ufak ve birden fazla diyot kamanı kullanılarak görüntü alınmaktadır.
LCD monitörler DSTN ve TFT olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Ucuz olan ve “passive matrix” teknolojisini kullanan DSTN (Dual-Scan Twisted Nematic)’ler çözünürlükleri ve görüş açıları TFT’lerden düşük olan monitörlerdir. Bu monitörler genelde dizüstü bilgisayarlarda kullanılmaktadır. TFT (Thin Film Transistor)’ler ise “active matrix” adı verilen ve görüntüyü daha parlak ve keskin gösteren bir teknoloji kullanırlar. TFT’lerde her piksel bir ya da dört transistör tarafından kontrol edilir ve bu sayede flat panel ekranlar arasında en iyi çözünürlüğü sunarlar.
www.tomshardware.com.tr , forum.donanimhaber.com , www.hardwaremania.com gibi sayfalarda donanım incelemelerine öğrencileri yönlendirelim.
www.vatanbilgisayar.com , www.gold.com.tr gibi adreslerden yeni bir bilgisayar toplatmalı ve önceliğe göre hangi donanımları tercih etmeleri gerektiğini anlatmalıyız.
www.tomshardware.com.tr , forum.donanimhaber.com , www.hardwaremania.com gibi sayfalarda donanım incelemelerine öğrencileri yönlendirelim.
www.vatanbilgisayar.com , www.gold.com.tr gibi adreslerden yeni bir bilgisayar toplatmalı ve önceliğe göre hangi donanımları tercih etmeleri gerektiğini anlatmalıyız.