1. BAB 2
KEKAYAAN HASIL
BUMI MENDORONG
CAMPUR TANGAN
BRITISH

3. 2.1 Dasar Campur tangan British di Negeri-
Negeri Melayu (NNM)
• Faktor- faktor campur tangan British di NNM
2. kekayaan hasil bumi NNM menarik perhatian
British
3. Revolusi Perindustrian
4. Pembukaan terusan Suez dan pengenalan kapal
wap
5. Bimbang campur tangan kuasa Eropah lain
6. Pertukaran kerajaan mengubah dasar luar
British
7. Desakan pedagang di negeri0negeri selat

4. 2.2 Keadaan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan
dan Pahang memberi peluang campur tangan
British
• Ketidakstabilan di Perak
b) Perang Larut
- Rentetan peristiwa: pergaduhan antara kongsi gelap
kongsi gelap cina Ghee Hin dan Hai San.
- Apabila Long Jaafar membawa masuk buruh cina pada
tahun 1948 untuk memajukan lombong bijih timah
- berlaku pergaduhan dan kesannya: menjejaskan
perusahaan bijih timah
- langkah dilakukan: Ngah Ibrahim melantik Kapten
Speedy membantu menamatkan kekacauan di Larut

5. b) Perang saudara
- Rentetan Peristiwa: perebutan takhta dalam kalangan
kerabat di raja
- berlaku akibat sistem pewarisan takhta tidak dipatuhi
sepenuhnya
-mengikut sistem, seorang anak raja perlu memegang tiga
jawatan iaitu Raja di Hilir, Raja Bendahara, dan Raja
Muda sebelum berhak ditabal menjadi sultan
- 1871, Sultan Ali mengkat dan pembesar-pembesar Perak
melantik Raja Ismail sebagai sultan perak
- Kesan: Raja Abdullah menentang pelantikan Raja Ismail
sebagai sultan kerana beliau yang menjadi raja muda
ketika itu sepatutnya ditabalkan menjadi sultan
- Raja Abdullah disokong oleh pembesar di Hilir Perak
seperti Dato' Maharaja Lela dan Dato' Sagor

6. - Langkah: Raja Abdullah meminta bantuan British untuk
menamatkan huru-hara di perak serta mengikhtiraf
beliau sebagai sultan.
- Andrew Clarke, Gabenor Negeri-Negeri Selat,
memanggil pembesar-pembesar Melayu dan pemimpin-
pemimpin kongsi gelap cina untuk berunding
- hasil rundingan itu, Perjanjian Pangkor ditandatangani
pada 20 Januari 1874
kesan perjanjian Pangkor : bermulanya kuasa british
secara langsung terutamanya dalam pentadbiran dan
ekonomi Perak.

7. • Perang klang di Selangor
- Tahun 1857, Sultan Abdul Samad yang berkuasa di
daerah Langat ditabalkan jadi Sultan Selangor.
- Berlaku Perang Klang yang menyebabkan campur tangan
British di Selangor.
- Rentetan Peristiwa: Daerah Klang pada mulanya di
bawah kekuasaan Raja Sulaiman.
- Apabila Raja Sulaiman mangkat, Klang diserahkan
kepada Raja Abdullah.
- Penyerahan menimbulkan rasa tidak puas hati kepada
Raja Mahadi iaitu putera Raja Sulaiman.
- Raja Abdullah memajukan lombong bijih timah di Klang
dengan membawa masuk buruh Cina.
- Lombong bijih timah dibuka di Kuala Lumpur dan
Ampang dan menyebabkan Klang berkembang maju
- Peperangan menyebabkan perdagangan terjejas.
- Langkah-langkah: Sultan Abdul Samad lantik Tengku
Kudin untuk menamatkan Perang Klang.

8. - Tengku Kudin tidak diterima oleh pembesar-pembesar
Selangor kerana beliau bukan anak negeri Selangor.
- Tengku Kudin minta bantuan British untuk menamatkan
kekacauan
- British desak Sultan Abdul Samad menerima Residen
British.
- Sultan Abdul Samad tidak setuju.
- British cari alasan untuk menempatkan residennya di
Selangor.
- Tahun 1873, sebuah kapal dagang British dirompak
berdekatan dengan Langat.
- Tahun 1874, rumah api British di Tanjung Rachado
diserang.
- Peristiwa tersebut mendesak Sultan Abdul Samad
meletakkan Selangor di bawah naungan British.
- J.G. Davidson sebagai Residen yang pertama.
- Frank Swettenham sebagai Penolong Residen.

9. • Campurtangan British di Sungai Ujong
- Rentetan Peristiwa: Dato’ Kelana Syed Abdul
Rahman dilantik menjadi pemerintah di daerah
Sg. Ujong.
- Dato’ Bandar Kulop Tunggal juga berpengaruh di
daerah Sg. Ujong.
- Perebutan untuk menguasai Sg. Linggi
mencetuskan pertelingkahan antara Dato’
Kelana dengan Dato’ Bandar.
- Dato’ Bandar dapat sokongan daripada
penduduk tempatan dan pelombong-pelombong
Cina
- Dato’ Kelana minta bantuan British
- Dato’ Kelana tandatangani perjanjian menerima
perlindungan British

10. Syarat perjanjian :
a) Dato’ Kelana diiktiraf oleh British sebagai pemerintah di
Sungai Ujong
b) British mempunyai kuasa penuh bagi mengutip cukai di
Sungai Linggi.
c) British menempatkan P.J. Murray sebagai Residen British
- Dato’ Bandar tidak mengiktiraf perjanjian
- British memberi bantuan tentera kepada Dato’ Kelana untuk
menewaskan Dato’ Bandar.
- Dato’ Bandar dibuang negeri ke Singapura.
- British menguasai daerah Rembau, Jelebu dan Seri Menanti
- British menempatkan pegawai Majistret dan Pemungut Hasil.
- Tahun 1895, semua daerah disatukan dan membentuk
persekutuan.
- Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antah ditabalkan sebagai
Yg Dipertuan Besar Negeri Sembilan.
- Martin Lister sebagai Residen British di Negeri Sembilan.

11. • Campur tangan di Pahang
- Rentetan peristiwa: Frank Swettenham dan Frederick
Weld pujuk Sultan Ahmad menerima Residen British
tetapi gagal.
- British mendapatkan bantuan Sultan Abu Bakar dari Johor
untuk pujuk Sultan Ahmad agar menerima pengaruh
British. Usaha mereka berjaya
- Hugh Clifford dilantik menjadi Wakil British.
- Wakil British mempunyai kuasa seperti seorang pegawai
Konsul iaitu mengurus dan melindungi rakyat British di
negeri lain.
- British tidak berpuas hati kerana wakil British mempunyai
kuasa yang terhad.
- Tahun 1888, seorang warganegara British berbangsa
Cina bernama Go Hui ditemui mati berhampiran istana
Sultan Ahmad.
- British guna peristiwa ini untuk desak Sultan Ahmad
menerima Residen British dengan alasan baginda tidak
mampu mewujudkan ketenteraman
- Kesan: J.P. Rodger jadi Residen British yang pertama.

12.  pelaksanaan sistem residen di Pahang
- Sistem Residen merupakan campur tangan British dalam
pentadbiran di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan
Pahang.
- Seorang Residen dilantik bagi setiap negeri tersebut.
- Negeri-negeri tersebut sebg negeri naungan British.
- Residen menasihati sultan dalam semua hal pentadbiran
kecuali agama Islam dan adat istiadat
- Menggugat kuasa sultan dan pembesar tempatan.

13. 2.4 Pembentukan Negeri Melayu Bersekutu (NNMB)
a) Kelemahan Pentadbiran Sistem Residen
- Setiap Residen tidak diberi panduan yang jelas
- Residen menjadi terlalu berkuasa.
- Gabenor Negeri-Negeri Selat di Singapura
gagal mengawal kuasa Residen.
- Pentadbiran di setiap negeri tidak seragam
kerana mempunyai undang tersendiri.
b) Faktor Penubuhan NNMB
- Kelemahan pentadbiran Sistem Residen.
- Masalah krisis kewangan Pahang.
- Perbelanjaan negeri meningkat kerana Pahang menanggung banyak hutang.
- Jika Pahang digabungkan dengan negeri yang kaya seperti Perak dan Selangor,
masalah diringankan.
- Wujudkan perkongsian perkhidmatan pakar – menjimatkan bayaran
perkhidmatan pakar seperti jurutera, juruukur dan doktor.
- Sistem perhubungan jalan raya dan landasan kereta api antara negeri Melayu
dapat dimajukan
- Kukuhkan lagi kekuatan dan pertahanan ketenteraan.

14. 2.3 Residen menggugat kuasa Sultan dan Pembesar
.- Sistem residen telah di bentuk di mana:
a) menempatkan seorang residen di setiap negeri
b) Negeri-negeri melayu ini diletak sebagai negeri naungan
British
- Kesan:
 Sultan dan pembesar kehilangan kuasa.
 Residen menasihati sultan dalam semua hal pentadbiran
kecuali hal agama Islam dan adat istiadat Melayu.
 Nasihat residen mesti dipatuhi.
 Residen menghapuskan hamba
 Bagi sultan dan pembesar, amalan hamba – adat
Melayu tradisional turun-temurun.
 Residen ambil alih kuasa hak pungutan cukai.
 Pungutan cukai diambil alih oleh Pegawai Majistret dan
Pemungut Hasil.

15. c) Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895
- Ditandatangani pada tahun 1885
- Dikuatkuasakan pada tahun 1896.
- Negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang disatukan
menjadi NNMB
- Pusat pentadbiran di Kuala Lumpur
- Diketuai oleh Residen Jeneral
- Jawatan Residen masih kekal di negeri masing-masing.
- Frank Swettenham Residen Jeneral Pertama NNMB
- Syarat perjanjian Persekutuan:
- Raja-raja bersetuju menggabungkan negeri mereka menjadi sebuah
persekutuan.
- Menerima pegawai British sebagai Residen Jeneral.
- Raja-raja bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua
perkara kecuali agama Islam dan adat-istiadat Melayu.
- Raja-raja setuju membantu negeri-negeri yang memerlukan bantuan
- Residen Jeneral bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri-Negeri
Selat di Singapura.

16. 2.5 Pembentukan NNMB cabar kewibawaan sultan
 Kuasa pentadbiran oleh Residen Jeneral.
Residen Jeneral amat berkuasa dalam urusan
kewangan dan cukai eksport.
Kerajaan pusat menubuhkan jabatan-jabatan yang
diketuai oleh Pegawai British, seperti Jabatan
Kehakiman, Kewangan, Perhubungan dan Perkhidmatan
Awam.
Penglibatan orang Melayu dalam jabatan-jabatan
dihadkan
Sultan dikehendaki mengikut nasihat Residen Jeneral
dalam semua hal kecuali agama Islam dan adat-istiadat
Melayu.
Kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri diambil alih
oleh Residen Jeneral.

17.  Persidangan Raja-Raja Melayu (Durbar)
- Raja-raja Melayu tidak puas hati terhadap kuasa Residen Jeneral dan
kerajaan pusat.
- British menubuhkan Durbar atau Persidangan Raja-Raja Melayu tahun
1897.
- Perbincangan tertumpu pad hal ehwal adat, agama Islam dan kebajikan
orang
Melayu.
- Durbar asas kepada Kewujudan Majlis Persidangan Raja-Raja Melayu
- Ahli-ahli Durbar – Pesuruhjaya Tinggi, Raja-raja Melayu, Residen Jeneral
dan 4
orang Residen.
- Durbar pertama di Kuala Kangsar, Perak
- Durbar kedua diadakan di Kuala Lumpur
- Isu persidangan Durbar;
a. Sultan Perak (Sultan Idris) kritik pemusatan kuasa di tangan
Residen
Jeneral
b. Desak kuasa raja Melayu dikembalikan.
c. Desak bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan
ditambah dan dilantik ke jawatan yang lebih tinggi.
d. Minta British iktiraf bahasa Melayu menjadi bahasa rasmi.

18.  Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909
- British gantikan Durbar dengan Majlis Mesyuarat
Persekutuan pada tahun 1909.
- Jawatan Residen Jeneral digantikan dengan jawatan
Ketua Setiausaha.
- Kerajaan British bersetuju menyerahkan semula kuasa
mentadbir kepada Majlis Mesyuarat Negeri.