SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  28
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Conjuntura Macroeconômica em Contexto de Crise
Internacional
André Moreira Cunha
Professor Associado do DERI/UFRGS e Pesquisador do CNPq
Porto Alegre, 26 de Setembro de 2013
Email: andre.cunha@ufrgs.br/amcunha@hotmail.com
http://www.ufrgs.br/ppge/
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Visão Geral
1) Economia Brasileira
(i) O contexto internacional
(ii) Semi-estagnação -> “novo modelo”?
(iii) Especialização regressiva e problemas estruturais de
competividade
1) Considerações Finais: desafios da competitividade
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Contexto Internacional
Crise Subprime -> Crise Financeira Global -> Grande Recessão
(recuperação lenta, assimétrica e instável)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Gráfico 1 – Taxa de Crescimento da Economia Mundial, 1980-2015* (%)
Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015.
Gráfico 2. Taxa de Crescimento – Países Avançados e Emergentes e em Desenvolvimento,
1980-2015* (%)
Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015.
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Gráfico 4. Taxa de Desemprego em Economias Selecionadas, Maio de 2013 (%)
Fonte: OECD, IBGE e Bloomberg.
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Gráfico 4 – PIB e Exportações de Bens e Serviços da Economia Mundial, 1980-2015*
(US$ bilhões)
Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015.
Gráfico 5. Exportações de Bens e Serviços da Economia Mundial, 1980-2015* (% do PIB)
Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015.
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Antes da crise ......
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Antes da CFG: o ciclo foi banido e a Macroeconomia
havia resolvido todos os problemas...
“Macroeconomics was born as a distinct field in the
1940's, as a part of the intellectual response to the
Great Depression. The term then referred to the
body of knowledge and expertise that we hoped
would prevent the recurrence of that economic
disaster. My thesis in this lecture is that
macroeconomics in this original sense has
succeeded: Its central problem of depression
prevention has been solved, for all practical
purposes, and has in fact been solved for many
decades. (Robert Lucas Jr., THE AMERICAN
ECONOMIC REVIEW, March, 2003, p. 1)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
“One of the most striking features of the
economic landscape over the past twenty
years or so has been a substantial decline in
macroeconomic volatility … Several writers
on the topic have dubbed this remarkable
decline in the variability of both output and
inflation "the Great Moderation." Similar
declines in the volatility of output and inflation
occurred at about the same time in other
major industrial countries, with the recent
exception of Japan, a country that has faced
a distinctive set of economic problems in the
past decade.” (Remarks by Governor Ben
S. Bernanke at the meetings of the Eastern
Economic Association, Washington, DC,
February 20, 2004)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
“The theme is that, after the explosion (in both the positive and
negative meaning of the word) of the field in the 1970s, there has
been enormous progress and substantial convergence. … The state
of macro is good”. (Olivier J. Blanchard, NBER Working Paper
14259, August 2008)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Has the Business Cycle Changed and Why? James H. Stock,
Mark W. Watson: http://www.nber.org/chapters/c11075
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Depois da crise ......
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Olivier Blanchard
Giovanni Dell'Ariccia Paolo Mauro
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
“The 2008–09 global economic and financial crisis shook the
consensus on how to run macroeconomic policy. It reminded us of
the dangers associated with financial sector imbalances; showed
the limitations of monetary policy and cast doubt on some of the
tenets of its intellectual foundations; and led to a reevaluation of
what levels of public debt can be considered safe. This prompted a
healthy reconsideration of what worked and what did not, and a
debate on how to fix things, ranging from nitty-gritty technical points
to broad-based institutional design questions. Five years from the
beginning of the crisis, the contours of a new macroeconomic policy
consensus remain unclear. But policies have been tried and
progress has been made, both theoretical and empirical.” (p. 3)
Blanchard, Dell'Ariccia e Mauro (2013)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Lições de Fischer (2013)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Lição 1 – Atingir taxas nominais de juros próximas a zero (armadilha de
liquidez) não significa chegar ao fim do ativismo monetário.
Lição 2 – Ter um sistema financeiro robusto é forte é uma condição
crítica para a estabilidade econômica.
Lição 3 – Necessidade de regulação macroprudencial.
Lição 4 – Lidar com as bolhas especulativas.
Lição 5 – Prestamista em Última Instância e Grande Demais para
Quebrar
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Lição 6 – A importância da taxa de câmbio para economias
pequenas.
Lição 7 – FMI (papel crucial de disseminador de boas práticas)
Lição 8 – Sistema de Metas de Inflação – flexibilidade (olhar para
inflação, emprego/renda e estabilidade financeira).
Lição 9 – Banqueiros centrais não podem entrar em pânico.
Lição 10 – “Nunca diga nunca”.
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
BRASIL: semi-estagnação -> novo modelo?
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Moderate recovery after a quarter of century of
semi-stagnation
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Recent recovery versus long term relative decline
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
3,9
2,9
2,5
2,7
2,9
3,1
3,3
3,5
3,7
3,9
4,1
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
GDP -PPP, 1980-2011 (IMF)
1,4
0,8
1,3
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
Exports current USD (WTO)
2,6
1,7
1,5
1,7
1,9
2,1
2,3
2,5
2,7
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
Manufacturing Value Added, 1980-2010
constant prices 2005 (United Nations)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Brazil – Sectoral Trade Balance, 1997-2012 (US$ billion)
Deindustrialization and China’s effect?
Source: APEX-Brasil
19
-60
79
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Total
Manufacturing sector and others
Natural Resources (raw materials and NR-intensive manufactures)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Brazil: low levels of investments and efficiency
6.148 4.451
1.998 1.120
12.696 14.914
29.874
7.992
13.690
45.158
8.939
14.196
19.725
43.275
68.155
40.953
-
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
Brazil
SouthKorea
India
China
Mexico
Germany
UnitedStates
Japan
(A) Labour Productivity, 1960-2011 (GDP per Person
Employed, in 1990 GK $)
1960 2011
10
15
20
25
30
35
40
45
1960
1962
1964
1966
1968
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
(B) Gross capital formation, 1960-2010 (% of GDP)
East Asia & Pacific (developing only) High income: OECD
Latin America & Caribbean Brazil
116
109
163
141
93
158
98
89
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
Germany United
States
China India Japan South
Korea
Brazil Mexico
(C) Total Factor Productivity - Cumulative Growth, 1990-2009
(1990=100)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Business Cycles Synchronization between Brazil and Its Main Trade
Partners, 1975-2010*
Source: Author´s calculations based on The World Bank “World Development Indicators”
(*) 15 Year-Window Rolling Correlations of real output fluctuations using Hodrick-Prescott filter.
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
Considerações Finais: desafios da competitividade
1) Demografia
2) Novos players em setores/etapas intensivos(as)
em trabalho: Índia, Vietnã, Bangladesh,
Indonésia, África (“fronteira final”)
3) Nova etapa do desenvolvimento da China
(avanço acima nas cadeias de valor + grande
investidor).
4) Novas tecnologias (ex. gás de xisto) e retorno do
ativismo estatal nos PDs.
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
5) Maldição dos recursos naturais?
6) Custos elevados e baixa produtividade: problemas
estruturais (tributários, logísticos etc) dificultam a
capacidade do país ser competitivo
(especialmente na lógica das CGV)
PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
MUITO OBRIGADO!
Email: andre.cunha@ufrgs.br/amcunha@hotmail.com
http://www.ufrgs.br/ppge/

Contenu connexe

Tendances

Aula 1 - Introdução à Economia
Aula 1 - Introdução à Economia Aula 1 - Introdução à Economia
Aula 1 - Introdução à Economia Souza Neto
 
O plano real e o crescimento da dívida pública no brasil
O plano real e o crescimento da dívida pública no brasilO plano real e o crescimento da dívida pública no brasil
O plano real e o crescimento da dívida pública no brasilGabriel De Moura Mesquita
 
Plano Brasil Maior, novas medidas
Plano Brasil Maior,  novas medidasPlano Brasil Maior,  novas medidas
Plano Brasil Maior, novas medidasBR&M Tecnologia
 
Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10
Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10
Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10Elessandro Manuel
 
Por que o Brasil Nao Cresce rev 6
Por que o Brasil Nao Cresce rev 6Por que o Brasil Nao Cresce rev 6
Por que o Brasil Nao Cresce rev 6Renato Cotrim
 
Brasil Projeções de Poder
Brasil Projeções de PoderBrasil Projeções de Poder
Brasil Projeções de Podermundogeofieo
 
Boletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFES
Boletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFESBoletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFES
Boletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFESeconomiaufes
 
A crise econômica no brasil
A crise econômica no brasilA crise econômica no brasil
A crise econômica no brasilDiego Guilherme
 
Apostila de economia contemporânea ii
Apostila de economia contemporânea iiApostila de economia contemporânea ii
Apostila de economia contemporânea iiweder_freitas
 

Tendances (13)

Planeamento estratégico
Planeamento estratégicoPlaneamento estratégico
Planeamento estratégico
 
Aula 1 - Introdução à Economia
Aula 1 - Introdução à Economia Aula 1 - Introdução à Economia
Aula 1 - Introdução à Economia
 
O plano real e o crescimento da dívida pública no brasil
O plano real e o crescimento da dívida pública no brasilO plano real e o crescimento da dívida pública no brasil
O plano real e o crescimento da dívida pública no brasil
 
Apresentação ministro Guido Mantega - novas medidas brasil maior
Apresentação ministro Guido Mantega - novas medidas brasil maiorApresentação ministro Guido Mantega - novas medidas brasil maior
Apresentação ministro Guido Mantega - novas medidas brasil maior
 
Plano Brasil Maior, novas medidas
Plano Brasil Maior,  novas medidasPlano Brasil Maior,  novas medidas
Plano Brasil Maior, novas medidas
 
Novas Medidas Brasil Maior
Novas Medidas Brasil MaiorNovas Medidas Brasil Maior
Novas Medidas Brasil Maior
 
Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10
Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10
Exercícios de economia brasileira cap 5,6,7,8,9,10
 
Por que o Brasil Nao Cresce rev 6
Por que o Brasil Nao Cresce rev 6Por que o Brasil Nao Cresce rev 6
Por que o Brasil Nao Cresce rev 6
 
Brasil Projeções de Poder
Brasil Projeções de PoderBrasil Projeções de Poder
Brasil Projeções de Poder
 
2 pnd
2 pnd2 pnd
2 pnd
 
Boletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFES
Boletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFESBoletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFES
Boletim 45 - Grupo de conjuntura econômica da UFES
 
A crise econômica no brasil
A crise econômica no brasilA crise econômica no brasil
A crise econômica no brasil
 
Apostila de economia contemporânea ii
Apostila de economia contemporânea iiApostila de economia contemporânea ii
Apostila de economia contemporânea ii
 

En vedette

Clean Sweep by Android
Clean Sweep by AndroidClean Sweep by Android
Clean Sweep by Androidforeseegame
 
Businessmodel Innovatie Binnen Fm Ingeborg Leene MFM en Freek De Groot
Businessmodel Innovatie Binnen Fm   Ingeborg Leene MFM en Freek De GrootBusinessmodel Innovatie Binnen Fm   Ingeborg Leene MFM en Freek De Groot
Businessmodel Innovatie Binnen Fm Ingeborg Leene MFM en Freek De GrootGerben Wassink
 
Aspiring Aware Alert India
Aspiring Aware Alert IndiaAspiring Aware Alert India
Aspiring Aware Alert Indiaforeseegame
 
A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]
A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]
A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]danielramosjl
 
з новим роком!
з новим роком!з новим роком!
з новим роком!Tamara Emec
 
Steel conduit panasonic
Steel conduit panasonicSteel conduit panasonic
Steel conduit panasonichoangpanasonic
 
幾米結婚
幾米結婚 幾米結婚
幾米結婚 5045033
 
4.4.presentacioìn
4.4.presentacioìn4.4.presentacioìn
4.4.presentacioìnUDELAS
 
Управление временем: взгляд христианина
Управление временем: взгляд христианинаУправление временем: взгляд христианина
Управление временем: взгляд христианинаЕвгений Куценко
 
Modulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistas
Modulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistasModulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistas
Modulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistasUDELAS
 
Botswana. Go Before it Gets Discovered.
Botswana. Go Before it Gets Discovered.Botswana. Go Before it Gets Discovered.
Botswana. Go Before it Gets Discovered.HeidiCreed
 
Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...
Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...
Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...Davi Kawasaki
 
人與人相處的差異
人與人相處的差異人與人相處的差異
人與人相處的差異foonkok
 
TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015
TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015
TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015Monica Betist
 

En vedette (20)

Bases que estasleyendo convocatoria2013_uruguay
Bases que estasleyendo convocatoria2013_uruguayBases que estasleyendo convocatoria2013_uruguay
Bases que estasleyendo convocatoria2013_uruguay
 
Clean Sweep by Android
Clean Sweep by AndroidClean Sweep by Android
Clean Sweep by Android
 
Businessmodel Innovatie Binnen Fm Ingeborg Leene MFM en Freek De Groot
Businessmodel Innovatie Binnen Fm   Ingeborg Leene MFM en Freek De GrootBusinessmodel Innovatie Binnen Fm   Ingeborg Leene MFM en Freek De Groot
Businessmodel Innovatie Binnen Fm Ingeborg Leene MFM en Freek De Groot
 
Pizzaweb
PizzawebPizzaweb
Pizzaweb
 
Aspiring Aware Alert India
Aspiring Aware Alert IndiaAspiring Aware Alert India
Aspiring Aware Alert India
 
A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]
A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]
A minha apresentação - Daniel Ramos [CV1]
 
з новим роком!
з новим роком!з новим роком!
з новим роком!
 
Steel conduit panasonic
Steel conduit panasonicSteel conduit panasonic
Steel conduit panasonic
 
幾米結婚
幾米結婚 幾米結婚
幾米結婚
 
4.4.presentacioìn
4.4.presentacioìn4.4.presentacioìn
4.4.presentacioìn
 
Управление временем: взгляд христианина
Управление временем: взгляд христианинаУправление временем: взгляд христианина
Управление временем: взгляд христианина
 
Modulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistas
Modulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistasModulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistas
Modulo i día 4 introduccion rse_diplomado rse periodistas
 
Botswana. Go Before it Gets Discovered.
Botswana. Go Before it Gets Discovered.Botswana. Go Before it Gets Discovered.
Botswana. Go Before it Gets Discovered.
 
Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...
Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...
Aplicação de mapas mentais durante um brainstorm de um jogo digital [APRESENT...
 
crm
crmcrm
crm
 
人與人相處的差異
人與人相處的差異人與人相處的差異
人與人相處的差異
 
Graus Tonals
Graus TonalsGraus Tonals
Graus Tonals
 
Ricky 2
Ricky 2Ricky 2
Ricky 2
 
TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015
TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015
TenneT ZW380kV Nieuwsbrief Krabbendijke_Maart 2015
 
Tênis e Videogames
Tênis e VideogamesTênis e Videogames
Tênis e Videogames
 

Similaire à Conjuntura Macroeconômica em Contexto da Crise Internacional, André Moreira Cunha

Aulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdf
Aulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdfAulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdf
Aulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdfbiestavel
 
A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil
A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil
A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil luizfernandokowalski
 
CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009
CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009
CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009Delta Economics & Finance
 
Aula 1 objetivos da macroeconomia
Aula 1 objetivos da macroeconomiaAula 1 objetivos da macroeconomia
Aula 1 objetivos da macroeconomiaBabi Kramer
 
Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...
Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...
Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...Paulo Rubem Santiago Ferreira
 
A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...
A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...
A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...LCA promo
 
Monografia tema1 claudio_jaloretto
Monografia tema1 claudio_jalorettoMonografia tema1 claudio_jaloretto
Monografia tema1 claudio_jalorettosandrogon
 
A Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.pps
A Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.ppsA Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.pps
A Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.ppsDeputado Paulo Rubem - PDT
 
O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...
O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...
O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...Lucianna Cabral
 
Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"
Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"
Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"Lucianna Cabral
 
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxAula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxEricAraujo24
 
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxAula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxEricAraujo24
 
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxAula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxEricAraujo24
 
O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...
O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...
O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...Macroplan
 
Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...
Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...
Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...Fernando Alcoforado
 
A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...
A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...
A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...Macroplan
 
Emprego e Renda no Brasil Pós Crise
Emprego e Renda no Brasil Pós CriseEmprego e Renda no Brasil Pós Crise
Emprego e Renda no Brasil Pós CriseGleisi Hoffmann
 

Similaire à Conjuntura Macroeconômica em Contexto da Crise Internacional, André Moreira Cunha (20)

Aulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdf
Aulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdfAulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdf
Aulas Macroeconomia II 2019 Crescimento Economico.pdf
 
A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil
A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil
A Crise Financeira Internacional e as Políticas Anticíclicas no Brasil
 
CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009
CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009
CI - 2009 - perspectivas econômicas para 2009
 
Aula 1 objetivos da macroeconomia
Aula 1 objetivos da macroeconomiaAula 1 objetivos da macroeconomia
Aula 1 objetivos da macroeconomia
 
Conjuntura economica fernandoferrari
Conjuntura economica fernandoferrariConjuntura economica fernandoferrari
Conjuntura economica fernandoferrari
 
Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...
Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...
Faculdade de Direito do recife : Os impactos da dívida pública na economia e ...
 
A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...
A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...
A Crise Econômica Mundial: impactos sobre a economia capixaba - Cláudio Porto...
 
Monografia tema1 claudio_jaloretto
Monografia tema1 claudio_jalorettoMonografia tema1 claudio_jaloretto
Monografia tema1 claudio_jaloretto
 
A Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.pps
A Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.ppsA Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.pps
A Crise Econômica e as Alternativas para o Brasil - Valdeci Monteiro.pps
 
O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...
O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...
O pesadelo dos economistas: A recessão - Economia básica & Fundamentos Inici...
 
Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"
Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"
Slides - O Pesadelo Econômico: ' A recessão"
 
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxAula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
 
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxAula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
 
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptxAula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
Aula1 Macroeconomia 2022.2.pptx
 
O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...
O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...
O Mundo e o Brasil: Cenários Focalizados na Crise e Pós-Crise Econômica – um ...
 
Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...
Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...
Avanço tecnológico, baixo crescimento econômico e desemprego em massa marcas ...
 
A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...
A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...
A crise econômica mundial: impactos sobre a economia capixaba a médio e longo...
 
09.02.2012 economia (4)
09.02.2012 economia (4)09.02.2012 economia (4)
09.02.2012 economia (4)
 
Projeto Desafios da Nação
Projeto Desafios da NaçãoProjeto Desafios da Nação
Projeto Desafios da Nação
 
Emprego e Renda no Brasil Pós Crise
Emprego e Renda no Brasil Pós CriseEmprego e Renda no Brasil Pós Crise
Emprego e Renda no Brasil Pós Crise
 

Plus de Fundação de Economia e Estatística

Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15
Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15
Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15Fundação de Economia e Estatística
 
Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017
Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017
Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017Fundação de Economia e Estatística
 
Desempenho do mercado de trabalho da Região Metropolitana de Porto Alegre e...
Desempenho do mercado de trabalho  da Região Metropolitana de  Porto Alegre e...Desempenho do mercado de trabalho  da Região Metropolitana de  Porto Alegre e...
Desempenho do mercado de trabalho da Região Metropolitana de Porto Alegre e...Fundação de Economia e Estatística
 
A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...
A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...
A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...Fundação de Economia e Estatística
 
O Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília Hoff
O Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília HoffO Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília Hoff
O Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília HoffFundação de Economia e Estatística
 

Plus de Fundação de Economia e Estatística (20)

Idese 2015
Idese 2015Idese 2015
Idese 2015
 
O significado da retomada do crescimento em 2017
O significado da retomada do crescimento em 2017O significado da retomada do crescimento em 2017
O significado da retomada do crescimento em 2017
 
Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15
Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15
Evolução estrutural da indústria de transformação do RS — 2007-15
 
Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017
Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017
Condições do mercado de trabalho foram mais severas para as mulheres em 2017
 
Desempenho do mercado de trabalho da Região Metropolitana de Porto Alegre e...
Desempenho do mercado de trabalho  da Região Metropolitana de  Porto Alegre e...Desempenho do mercado de trabalho  da Região Metropolitana de  Porto Alegre e...
Desempenho do mercado de trabalho da Região Metropolitana de Porto Alegre e...
 
Expectativas inflacionárias e política monetária
Expectativas inflacionárias e política monetáriaExpectativas inflacionárias e política monetária
Expectativas inflacionárias e política monetária
 
Taxa de desistência no ensino superior gaúcho atinge 64,1%
Taxa de desistência no ensino superior gaúcho atinge 64,1%Taxa de desistência no ensino superior gaúcho atinge 64,1%
Taxa de desistência no ensino superior gaúcho atinge 64,1%
 
Estimativas para a população flutuante do Litoral Norte do RS
Estimativas para a população flutuante do Litoral Norte do RSEstimativas para a população flutuante do Litoral Norte do RS
Estimativas para a população flutuante do Litoral Norte do RS
 
Desaceleração cíclica ou estrutural no comércio mundial?
Desaceleração cíclica ou estrutural no comércio mundial?Desaceleração cíclica ou estrutural no comércio mundial?
Desaceleração cíclica ou estrutural no comércio mundial?
 
PIB dos municípios do RS em 2015
PIB dos municípios do RS em 2015PIB dos municípios do RS em 2015
PIB dos municípios do RS em 2015
 
PIB TRIMESTRAL DO RS 3.° trim./2017
PIB TRIMESTRAL DO RS 3.° trim./2017PIB TRIMESTRAL DO RS 3.° trim./2017
PIB TRIMESTRAL DO RS 3.° trim./2017
 
Informe PED-RMPA (Novembro/2017)
Informe PED-RMPA (Novembro/2017)Informe PED-RMPA (Novembro/2017)
Informe PED-RMPA (Novembro/2017)
 
Mercado formal de trabalho do RS estagna após forte retração
Mercado formal de trabalho do RS estagna após forte retraçãoMercado formal de trabalho do RS estagna após forte retração
Mercado formal de trabalho do RS estagna após forte retração
 
PIB Trimestral do RS 2º trimestre 2017
PIB Trimestral do RS 2º trimestre 2017PIB Trimestral do RS 2º trimestre 2017
PIB Trimestral do RS 2º trimestre 2017
 
Elevação do nível ocupacional reduz a taxa de desemprego
Elevação do nível ocupacional reduz a taxa de desempregoElevação do nível ocupacional reduz a taxa de desemprego
Elevação do nível ocupacional reduz a taxa de desemprego
 
FEDERALISMO E A QUESTÃO REGIONAL DO RS - Tomás Fiori
FEDERALISMO E A QUESTÃO  REGIONAL DO RS - Tomás FioriFEDERALISMO E A QUESTÃO  REGIONAL DO RS - Tomás Fiori
FEDERALISMO E A QUESTÃO REGIONAL DO RS - Tomás Fiori
 
A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...
A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...
A economia do RS no atual ciclo recessivo: já chegamos ao fundo do poço? - Je...
 
O Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília Hoff
O Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília HoffO Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília Hoff
O Rio Grande do Sul no cenário nacional: há perda de dinamismo? - Cecília Hoff
 
Principais atividades no Valor Adicionado dos municípios do RS
Principais atividades no Valor Adicionado dos municípios do RSPrincipais atividades no Valor Adicionado dos municípios do RS
Principais atividades no Valor Adicionado dos municípios do RS
 
As barreiras e os novos desafios para inovar
As barreiras e os novos desafios para inovarAs barreiras e os novos desafios para inovar
As barreiras e os novos desafios para inovar
 

Conjuntura Macroeconômica em Contexto da Crise Internacional, André Moreira Cunha

  • 1. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Conjuntura Macroeconômica em Contexto de Crise Internacional André Moreira Cunha Professor Associado do DERI/UFRGS e Pesquisador do CNPq Porto Alegre, 26 de Setembro de 2013 Email: andre.cunha@ufrgs.br/amcunha@hotmail.com http://www.ufrgs.br/ppge/
  • 2. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Visão Geral 1) Economia Brasileira (i) O contexto internacional (ii) Semi-estagnação -> “novo modelo”? (iii) Especialização regressiva e problemas estruturais de competividade 1) Considerações Finais: desafios da competitividade
  • 3. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Contexto Internacional Crise Subprime -> Crise Financeira Global -> Grande Recessão (recuperação lenta, assimétrica e instável)
  • 4. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Gráfico 1 – Taxa de Crescimento da Economia Mundial, 1980-2015* (%) Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015. Gráfico 2. Taxa de Crescimento – Países Avançados e Emergentes e em Desenvolvimento, 1980-2015* (%) Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015.
  • 5. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Gráfico 4. Taxa de Desemprego em Economias Selecionadas, Maio de 2013 (%) Fonte: OECD, IBGE e Bloomberg.
  • 6. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Gráfico 4 – PIB e Exportações de Bens e Serviços da Economia Mundial, 1980-2015* (US$ bilhões) Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015. Gráfico 5. Exportações de Bens e Serviços da Economia Mundial, 1980-2015* (% do PIB) Fonte: IMF – World Economic Outlook, April, 2013. (*) Projeções da fonte para 2013-2015.
  • 7. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Antes da crise ......
  • 8. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Antes da CFG: o ciclo foi banido e a Macroeconomia havia resolvido todos os problemas... “Macroeconomics was born as a distinct field in the 1940's, as a part of the intellectual response to the Great Depression. The term then referred to the body of knowledge and expertise that we hoped would prevent the recurrence of that economic disaster. My thesis in this lecture is that macroeconomics in this original sense has succeeded: Its central problem of depression prevention has been solved, for all practical purposes, and has in fact been solved for many decades. (Robert Lucas Jr., THE AMERICAN ECONOMIC REVIEW, March, 2003, p. 1)
  • 9. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA “One of the most striking features of the economic landscape over the past twenty years or so has been a substantial decline in macroeconomic volatility … Several writers on the topic have dubbed this remarkable decline in the variability of both output and inflation "the Great Moderation." Similar declines in the volatility of output and inflation occurred at about the same time in other major industrial countries, with the recent exception of Japan, a country that has faced a distinctive set of economic problems in the past decade.” (Remarks by Governor Ben S. Bernanke at the meetings of the Eastern Economic Association, Washington, DC, February 20, 2004)
  • 10. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA “The theme is that, after the explosion (in both the positive and negative meaning of the word) of the field in the 1970s, there has been enormous progress and substantial convergence. … The state of macro is good”. (Olivier J. Blanchard, NBER Working Paper 14259, August 2008)
  • 11. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Has the Business Cycle Changed and Why? James H. Stock, Mark W. Watson: http://www.nber.org/chapters/c11075
  • 12. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Depois da crise ......
  • 13. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Olivier Blanchard Giovanni Dell'Ariccia Paolo Mauro
  • 14. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA “The 2008–09 global economic and financial crisis shook the consensus on how to run macroeconomic policy. It reminded us of the dangers associated with financial sector imbalances; showed the limitations of monetary policy and cast doubt on some of the tenets of its intellectual foundations; and led to a reevaluation of what levels of public debt can be considered safe. This prompted a healthy reconsideration of what worked and what did not, and a debate on how to fix things, ranging from nitty-gritty technical points to broad-based institutional design questions. Five years from the beginning of the crisis, the contours of a new macroeconomic policy consensus remain unclear. But policies have been tried and progress has been made, both theoretical and empirical.” (p. 3) Blanchard, Dell'Ariccia e Mauro (2013)
  • 15. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Lições de Fischer (2013)
  • 16. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Lição 1 – Atingir taxas nominais de juros próximas a zero (armadilha de liquidez) não significa chegar ao fim do ativismo monetário. Lição 2 – Ter um sistema financeiro robusto é forte é uma condição crítica para a estabilidade econômica. Lição 3 – Necessidade de regulação macroprudencial. Lição 4 – Lidar com as bolhas especulativas. Lição 5 – Prestamista em Última Instância e Grande Demais para Quebrar
  • 17. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Lição 6 – A importância da taxa de câmbio para economias pequenas. Lição 7 – FMI (papel crucial de disseminador de boas práticas) Lição 8 – Sistema de Metas de Inflação – flexibilidade (olhar para inflação, emprego/renda e estabilidade financeira). Lição 9 – Banqueiros centrais não podem entrar em pânico. Lição 10 – “Nunca diga nunca”.
  • 18. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA BRASIL: semi-estagnação -> novo modelo?
  • 19. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Moderate recovery after a quarter of century of semi-stagnation
  • 20. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Recent recovery versus long term relative decline
  • 21. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA 3,9 2,9 2,5 2,7 2,9 3,1 3,3 3,5 3,7 3,9 4,1 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 GDP -PPP, 1980-2011 (IMF) 1,4 0,8 1,3 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Exports current USD (WTO) 2,6 1,7 1,5 1,7 1,9 2,1 2,3 2,5 2,7 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Manufacturing Value Added, 1980-2010 constant prices 2005 (United Nations)
  • 22. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA
  • 23. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Brazil – Sectoral Trade Balance, 1997-2012 (US$ billion) Deindustrialization and China’s effect? Source: APEX-Brasil 19 -60 79 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Total Manufacturing sector and others Natural Resources (raw materials and NR-intensive manufactures)
  • 24. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Brazil: low levels of investments and efficiency 6.148 4.451 1.998 1.120 12.696 14.914 29.874 7.992 13.690 45.158 8.939 14.196 19.725 43.275 68.155 40.953 - 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 80.000 Brazil SouthKorea India China Mexico Germany UnitedStates Japan (A) Labour Productivity, 1960-2011 (GDP per Person Employed, in 1990 GK $) 1960 2011 10 15 20 25 30 35 40 45 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 (B) Gross capital formation, 1960-2010 (% of GDP) East Asia & Pacific (developing only) High income: OECD Latin America & Caribbean Brazil 116 109 163 141 93 158 98 89 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 Germany United States China India Japan South Korea Brazil Mexico (C) Total Factor Productivity - Cumulative Growth, 1990-2009 (1990=100)
  • 25. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Business Cycles Synchronization between Brazil and Its Main Trade Partners, 1975-2010* Source: Author´s calculations based on The World Bank “World Development Indicators” (*) 15 Year-Window Rolling Correlations of real output fluctuations using Hodrick-Prescott filter.
  • 26. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA Considerações Finais: desafios da competitividade 1) Demografia 2) Novos players em setores/etapas intensivos(as) em trabalho: Índia, Vietnã, Bangladesh, Indonésia, África (“fronteira final”) 3) Nova etapa do desenvolvimento da China (avanço acima nas cadeias de valor + grande investidor). 4) Novas tecnologias (ex. gás de xisto) e retorno do ativismo estatal nos PDs.
  • 27. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA 5) Maldição dos recursos naturais? 6) Custos elevados e baixa produtividade: problemas estruturais (tributários, logísticos etc) dificultam a capacidade do país ser competitivo (especialmente na lógica das CGV)
  • 28. PROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIAPROGRAMA DE PÓS-GRADUAÇÃO EM ECONOMIA MUITO OBRIGADO! Email: andre.cunha@ufrgs.br/amcunha@hotmail.com http://www.ufrgs.br/ppge/