Ticaret Hukuku - Güzel Sunum

1. TİCARET HUKUKU

2. Ticaret Hukuku Hakkında Genel Bilgiler
Özel Hukuk-Kamu Hukuku ayrımında özel hukukun bir
dalıdır.
Temel kaynağı, 1957 tarihinde yürürlüğe girmiş olan ve
1475 maddeden oluşan Türk Ticaret Kanunu olup, bu
Kanun, Medeni Kanun’un ayrılmaz bir parçasını
oluşturur.

3. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK)
Kapsamı
Türk Ticaret Kanunu, Başlangıç Kısmı ve Son Hükümler
dışında beş kitaptan oluşur:
• Başlangıç Kısmı
• I. Kitap: Ticari İşletme
• II. Kitap: Ticaret Şirketleri
• III. Kitap: Kıymetli Evrak
• IV. Kitap: Deniz Ticareti
• V. Kitap: Sigorta Hukuku
• Son Hükümler
Ticaret hukukunun kapsamı, TTK’nun kapsamından
daha geniştir.

4. Ticari İşletme Hukuku Kapsamındaki Konular
• Ticari işletme
• Ticari iş ve ticari hüküm
• Tacir
• Ticaret unvanı
• İşletme adı
• Marka
• Haksız rekabet
• Ticari defterler
• Ticaret Sicili
• Cari hesap sözleşmesi
• Tacir yardımcıları

5. I. TİCARİ İŞLETME
Türk Ticaret Kanunu’nda ticari işletme esası
benimsenmiştir. Ticari hüküm, ticari iş gibi kavramlar,
ticari işletme kavramından hareketle tanımlanmıştır.

6. Ticari İşletmeye İlişkin Düzenlemeler
TTK’daki hükümler Ticaret Sicili Tüzüğü
• TTK md. 11 Md. 14
(Ticarethane, fabrika ve ticari (Ticari işletmenin tanımı)
şekilde işletilen diğer müesseseler
ticari işletme sayılır.)
• TTK md. 12
(Örnekseme yoluyla sayılan
ticarethane türleri ve fabrikacılığın
tanımı)
• TTK md. 13
(Ticari şekilde işletilen diğer
müesseseler)

7. Ticari İşletmenin Tanımı
Ticaret Sicili Tüzüğü md. 14:
“Türk Ticaret Kanunu’nun 12. maddesinde tarif edilen
ticarethane veya fabrikalar ile 13. maddesinde tarif edilen
ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletmedir.
Bir gelir sağlamayı hedef tutmayan veya devamlı olmayan
faaliyetlerle Türk Ticaret Kanunu’nun esnaf faaliyeti
sınırlarını aşmayan faaliyetler ticari işletme sayılamaz.”

8. Ticaret Sicili Tüzüğü’ne Göre Ticari İşletmenin
Genel Unsurları
• Gelir sağlamayı hedef tutmak
• Devamlılık
• Esnaf faaliyeti sınırlarının aşılması
• Bağımsızlık (Tüzük’te açıkça ifade edilmiyor ancak,
öğretide kabul ediliyor.)

9. Ticari İşletmenin Genel Unsurları (devam)
• Gelir sağlamayı hedef tutmak:
Gelir sağlama amacının bulunması yeterli, amaca fiilen ulaşılıp
ulaşılmaması önemli değil. Sürekli zarar eden bir işletme de ticari
işletme sayılabilir.
• Devamlılık:
Tek sefere mahsus, tesadüfi karakterli faaliyetler ticari işletme
sayılamaz.

10. Ticari İşletmenin Genel Unsurları (devam)
• Esnaf faaliyeti sınırlarını aşma:
Esnaf-tacir ayrımının hangi kriterlere göre yapılacağı, Bakanlar
Kurulu’nun 1986 tarihli Kararnamesi’ne göre belirlenmektedir. Bu
Kararname’ye göre bir kişinin esnaf sayılabilmesi için önkoşul,
Koordinasyon Kurulu’nca belirlenen esnaf ve küçük sanatkar
kollarından birine dahil olmaktır. Bu koşulu gerçekleştirenlerden;
1. Gelir vergisinden muaf tutulanlar,
2. Kazançları götürü usulde (1998 değişikliğiyle basit usul)
vergilendirilenler başkaca bir koşul aranmaksızın esnaf sayılırlar.
3.İşletme hesabına göre defter tutanlardan iktisadi faaliyetleri nakdi
sermayesinden çok bedeni çalışmasına dayanan ve VUK md. 177/I
b.1 ve 3’te yer alan limitlerin yarısını, b.2’deki limitin tamamını
aşmayanlar, esnaf ve küçük sanatkar sayılır.

11. Ticari İşletmenin Genel Unsurları (devam)
• Bağımsızlık:
Ticaret Sicili Tüzüğü’nde açıkça ifade edilmemekle birlikte öğretide
kabul edilen bir unsurdur. Merkeze bağlı olarak çalıştığı için şube,
ayrı bir işletme oluşturmaz.

12. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticari İşletme
Türleri
TTK. md. 11:
Ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer
müesseseler ticari işletme sayılır.
Nelerin ticarethane, nelerin fabrika ve nelerin ticari
şekilde işletilen diğer müessese olarak kabul edileceği
TTK md. 12 ve 13’te gösterilmiştir.

13. TTK md. 12’de belirlenen ve nitelik itibariyle bunlara
benzeyen müesseseler ticarethane sayılır. TTK md. 12’de
12 bent halinde sayılan müesseseler örnek niteliğindedir.
TTK md. 12 kapsamında ticarethane sayılan müesseselerden bazıları
şunlardır:
• Menkul malların satılması veya kiralanmak üzere tedariki ile uğraşan
müesseseler,
• Kıymetli evrakı satmak üzere tedarik eden ve satan müesseseler,
• Her çeşit imal ve inşa,
• Matbaacılık, gazetecilik, kitapçılık, yayın işleriyle uğraşan müesseseler,
• Borsa, kambiyo, sarraflık, bankacılık işleriyle uğraşan müesseseler,
• Kara, deniz ve havada, nehir ve göllerde eşya taşıma işleriyle uğraşan
müesseseler,
• Su, gaz, elektrik dağıtma, haberleşme işleriyle uğraşan müesseseler,
• Her türlü aracılık işleriyle uğraşan müesseseler.

14. Fabrikacılık (TTK md. 12/II):
Fabrikacılık, hammadde veya diğer malların makine yahut sair
teknik vasıtalarla işlenerek yeni veya değerli mahsuller vücuda
getirilmesidir.
Fabrikacılık faaliyetinin kapsamı kural olarak esnaf faaliyeti
sınırlarını aşacaktır.
Ticari şekilde işletilen diğer müesseseler (TTK md. 13)
Bir çiftçinin veya toprak sahibinin ürünlerini olduğu gibi veya zirai
sanatı dolayısıyla bir tezgahta şeklini değiştirerek satması, kural
olarak ticari iş sayılmaz. Ancak tarımsal faaliyetin kapasitesi ve
önemi, ticari muhasebeyi gerektirdiği ve ona ticari bir müessese şekil
ve niteliğini verdiği takdirde bu müessese de ticari işletme sayılır.

15. Ticari İşletmenin Merkezi ve Şubeleri
Merkez Kavramı:
TTK’da merkez kavramı tanımlanmamış, buna karşılık ticari
işletmenin merkezine bağlanan bazı hukuki sonuçlar düzenlenmiştir.
Öğretide yapılan tanıma göre:
Merkez, ticari işletmenin idari ve ticari faaliyetlerinin yürütüldüğü
yerdir.

16. Ticari İşletmenin Merkezi ve Şubeleri (devam)
Şube Kavramı:
TTK’da şubenin tanımı yapılmamıştır.
5590 sayılı Odalar Kanunu ve 4389 sayılı Bankalar Kanunu gibi bazı
özel kanunlarda merkezin tanımı bulunmaktadır.
Öğretide yapılan tanıma göre:
Şube, iç ilişkilerinde ve iç örgütlenmesinde merkeze bağlı bulunan,
kendi çevresi ve yetki alanı içindeki dış ilişki ve faaliyetlerinde
bağımsız olan ve bağımsız bir işyeri teşkil eden birimdir.

17. Ticari İşletmenin Merkezi ve Şubeleri (devam)
Şubenin unsurları:
• Merkez ve şube aynı gerçek veya tüzel kişiye ait olmalıdır,
• Şube, iç ilişkileri yönünden merkeze bağımlı olarak çalışır,
merkezin işletme politikasını izler. İdari işlerinde ise bağımsızdır,
• Şube, dış ilişkiler yönünden bağımsızdır,
• Şube ile merkez arasında mutlaka mekan ayrılığının bulunması
şart değildir.

18. Ticari İşletmenin Merkez ve Şubeleri (devam)
Şube Olmaya Bağlanan Hüküm ve Sonuçlar:
• Şube, ticari işletmenin bir parçası olduğundan, işletmenin devri,
şubenin de devrini kapsar.
• Tacir yardımcılarından ticari mümessilin temsil yetkisi, şubenin
işleriyle sınırlandırılabilir.
• Şube, merkezin ticaret unvanını, şube olduğunu belirtmek
suretiyle kullanır.
• Şubenin taahhütleri açısından şubenin bulunduğu yer ifa yeri
sayılır.
• Şubenin yaptığı işlemlerden dolayı şubenin bulunduğu yerde dava
açılabilir.
• Şube davada taraf olabilir; ancak iflas davası sadece merkeze
karşı açılabilir.
• Her şube bulundukları yer ticaret sicili ile ticaret ve sanayi
odasına kaydolunur.

19. Ticari İşletmenin Unsurları ve Devri
Ticari işletmenin unsurlarına ve devrine ilişkin yasal
düzenlemeler:
• TTK md. 11/II
• TTK’nun Uygulanması Hakkında Kanun md. 41/II (d)
ve (e)
• BK md. 179 ve 180

20. Ticari İşletmenin Unsurları
Maddi Unsurlar Gayrimaddi unsurlar
• Bina, depo gibi gayrimenkuller • Alacaklar
• Hammadde gibi menkuller • İpotek ve rehin hakları
• Nakit para vb. • Marka
• Ticaret unvanı
• İşletme adı
• Fikri ve sınai haklar
• Ortaklıktan doğan haklar vb.

21. Ticari İşletmenin Devri
Devrin Şekli:
Şekil serbestisi ilkesi geçerlidir. Ancak devri özel şekle bağlı unsurlar
mevcutsa gerekli şekil şartına uyulur. Örn. unsurlar arasında bir
taşınmaz varsa, devrin tapu sicil memuru önünde yapılması gerekir.
Devir halinde ticari işletmenin maddi ve gayrimaddi unsurları ayrı
bir hükme gerek kalmaksızın devralana geçer.
Devir, işletmenin hem aktiflerini hem de pasiflerini içerir.

22. Ticari İşletme Rehni
Yasal Düzenleme:
Ticari İşletme Rehni Kanunu
Rehnin Konusu:
Ticaret veya esnaf sicilinde kayıtlı işletmeler (TiRK md. 1)
Rehin Sözleşmesinin Şekli:
Rehin sözleşmesi, noter huzurunda re’sen düzenlenir. Daha sonra
ticari işletmeler açısından ticaret siciline, esnaf işletmeleri açısından
esnaf siciline tescil gereklidir. Tescil, kurucu niteliktedir.

23. Ticari İşletme Rehninin Kapsamı (TiRK md. 3)
Zorunlu Kapsam Zorunlu Olmayan Kapsam
• Ticaret unvanı • Patentler, markalar,
• İşletme adı modeller, lisanslar gibi sınai
• Menkul işletme tesisatı haklar
Bu unsurların rehnin
kapsamında bulunmaması, rehin
sözleşmesinin geçersizliğini
doğurur.
Sanayi işletmeleri açısından
menkul işletme tesisatının
tümünün rehin sözleşmesinde
gösterilmesi zorunluluğu
kaldırılmıştır.

24. II. TİCARİ İŞ
ve
TİCARİ HÜKÜM

25. Ticari İş
TTK md. 3:
Bu Kanunda düzenlenmiş olan hususlarla bir ticarethane veya
fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer bir müesseseyi ilgilendiren
bütün muamele, fiil ve işler, ticari işlerdendir.
Ticari İş Sayılma Ölçütleri:
• TTK’da düzenlenmiş olma ölçütü
TTK’da düzenlenmiş olan bütün hususlar, tarafların sıfatına
bakılmaksızın otomatikman ticari iştir.
• İşin, ticari işletmeyle ilgili olması ölçütü
Hangi kanunda düzenlenmiş olursa olsun, haksız fiil de dahil olmak
üzere bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün hususlar ticari iştir.

26. Ticari İş (devam)
Ticari İş Karinesi (TTK md. 21/I):
Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Şu kadar ki; gerçek kişi
olan bir tacir, işlemi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili
olmadığını diğer tarafa açıkça bildirdiği veya işlem, fiil veya işin ticari
sayılması hal gereği müsait bulunmadığı takdirde borç adi sayılır.
Madde hükmüne göre tüzel kişi tacirlerin adi sahaları yoktur,
yaptıkları bütün işlemler ticaridir.

27. Ticari İş (devam)
TTK md. 21/II:
Taraflardan yalnız birisi için ticari nitelikte olan sözleşmeler,
kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, diğeri için de ticari iş sayılır.
Örn: Memurun kıyafet satın alması durumu, mağaza sahibi (tacir)
için ticari iş olduğundan ve arada satım sözleşmesi bulunduğundan
memur açısından da ticari sayılacaktır.

28. Ticari İş (devam)
Ticari İş Sayılmaya Bağlanan Sonuçlardan Bazıları
• Ticari işlerde müteselsil sorumluluk (Teselsül Karinesi)
Ticari işlerde müteselsil sorumluluk konusu, borçlar hukukundan
farklı olarak düzenlenmiştir.
• Ticari işlerde faiz
Ticari işlerde faiz, adi işlerde faizden farklılıklar göstermektedir.

29. Ticari İşlerde Müteselsil Sorumluluk
(TTK md. 7)
Borçlar hukukunda teselsülün sözleşmeden doğması esas, kanundan
doğması istisna iken, TTK’da kural, borçlular arasında teselsülün
varlığıdır. Böylelikle teselsül, kaynağını kanundan alır ve aksi
sözleşmede düzenlenmiş olmadıkça geçerli olur.
TTK md. 7’ye göre borçlular arasında teselsülün esasları:
• İki veya daha fazla kimsenin müştereken borç altına girmesi
• Ticari borçlara kefalet
Gerek borçlular, gerekse kefillerle borçlular arasında müteselsil
sorumluluk esastır. Dolayısıyla alacaklı asıl borçluya başvurmadan,
doğrudan kefile başvurabilecektir.

30. Ticari İşlerde Faiz
Faizin Tanımı ve Türleri:
Kapital faizi, mahrum kalınan bir miktar paraya, mahrumiyet süresi
ve mahrum kalınan paranın miktarı ile orantılı olarak sağlanan
medeni semeredir.
Temerrüt (gecikme) faizi, para borcunun zamanında ödenmemesi
halinde ödenmesi gereken faizdir.
Faiz, fer’i haklardandır ve ana paranın akıbetine bağlıdır.

31. Kapital Faizi Oranları
Adi işlerde Ticari işlerde
Kanuni kapital faiz oranı
Gerek adi, gerek ticari işlerde
Akdi faiz oranı kanuni kapital faizi oranı, Akdi faiz oranı
Taraflar, Merkez Bankası’nın kısa vadeli Taraflar,
faiz oranını kredi işlemleri için uyguladığı faiz oranını
sözleşmede reeskont oranı üzerinden sözleşmede
belirleyebilirler. hesaplanır. Bu oran, 30 Haziran belirleyebilirler.
günü önceki yılın 31 Aralık
günü uygulanan reeskont
oranından beş puan veya daha
çok farklı ise yılın ikinci
yarısında bu oran geçerli olur.

32. Temerrüt (Gecikme) Faizi Oranları
Adi işlerde Ticari işlerde
Kanuni Kanuni faiz oranı Akdi faiz
Akdi faiz
faiz oranı Kanuni kapital faizi oranı oranı
oranı
Kanuni uygulanır. Taraflar, faiz
Taraflar,
kapital Ancak Merkez Bankasının oranını
faiz oranını
faizi oranı kısa vadeli avanslar için sözleşmede
sözleşmede
uygulanır. uyguladığı faiz oranı, bu belirleyebilir
belirleyebili
(Reeskont oranın üzerinde ise arada ler.
rler.
oranı) sözleşme olmasa bile
ticari işlerde temerrüt faizi
bu oran üzerinden
istenebilir. Alacaklının
talebi gerekir.

33. Akdi Kapital Faizine İlişkin Bazı Sorunlar
• Gerek adi, gerek ticari işlerde faiz anaparayı geçebilir.
• Bileşik faiz uygulaması (faize faiz yürütülmesi)
Adi işlerde Ticari İşlerde
Bileşik faiz Bazı durumlarda mümkün:
uygulaması •Cari hesaplarda (aslında bileşik
mümkün değildir. faiz değil)
•Borçlu yönünden ticari nitelikli
ödünç sözleşmelerinde

34. Ticari Hükümler
Ticari Hüküm (TTK md. 1):
Bu kanundaki hükümlerle, bir ticarethane, fabrika yahut ticari
şekilde işletilen herhangi bir müesseseyi ilgilendiren muamele, fiil ve
işlere dair diğer kanunlardaki yazılı hususi hükümler, ticari
hükümlerdir.
Hakkında ticari bir hüküm bulunmayan ticari işlerde mahkeme,
ticari örf ve adete, bu dahi yoksa, genel hükümlere göre karar verir.

35. Ticari Hükümlerin Uygulanma Sırası
• Emredici hükümler
• Sözleşme hükümleri
• Ticari hükümler
• Ticari örf ve adet
• Genel hükümler
• Teamül

36. III. TACİR

37. Türk Ticaret Kanunu’na göre Tacir Türleri
Gerçek kişi Tüzel kişi Donatma
tacirler
tacirler iştiraki
(TTK md. 18) (TTK md. 19)
(TTK md. 14)

38. Gerçek Kişi Tacirler
Tanım:
Bir ticari işletmeyi, kısmen dahi olsa kendi adına işleten kimseye tacir
denir (TTK md. 14/I)
Tacir niteliğinin kazanılma şartları:
• Bir ticari işletmenin varlığı
İstisna: Bir ticari işletmeyi açmış gibi ister kendi, ister adi bir
şirket veya her ne suretle olursa olsun hukuken var sayılmayan
diğer bir şirket adına işlemlerde bulunan kimse tacir gibi sorumlu
olur (TTK md. 14/III). Bu kişi, tacirlerin sahip olduğu haklardan
yararlanamaz, sadece tacir olmanın külfetlerine katlanır.

39. Tacir Niteliğinin Kazanılma Şartları (devam)
• Ticari işletmenin işletilmesi
İstisna: Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo
vesair ilan vasıtaları ile halka bildirmiş veya işletmesini ticaret
siciline kaydettirerek keyfiyeti ilan etmiş olan kimse tacir sayılır
(TTK md. 14/II). Bu kişi, hem tacirlere tanınan haklardan
yararlanır, hem de külfetlere katlanır.
• Ticari işletmenin kısmen dahi olsa o kişi adına işletilmesi
Adi ortaklığın tüzel kişiliği olmadığından, yönetim ve temsil
yetkisine sahip olan kimse, ticari işletmeyi ancak kısmen kendi
adına, kısmen de diğer ortaklar adına işletmektedir. Bu nedenle
ortakların ayrı ayrı tacir sıfatı vardır.

40. Küçük ve mahcurların tacir niteliği:
Küçük veya kısıtlılar adına veli veya vasi tarafından bir ticari
işletmenin işletilmesi durumunda, tacir olmanın sonuçları temsil
edilene, yani küçük veya kısıtlıya aittir. Bununla birlikte cezai
yaptırımlar, veli veya vasi hakkında uygulanır (TTK md. 15).
Ticaretten menedilme durumunda tacir niteliği:
Bir kimsenin veya resmi makamın iznine tabi olan işlerde, bu izni
almadan ticari işletme işleten kimse de tacir niteliğini kazanır.
(TTK md. 16).
Örn. ticari işletme işleten memur veya tekel konusuna giren bir malın
üretimini izinsiz gerçekleştiren kimse de tacir sıfatını kazanır. Bu
kişiler hakkında uygulanacak disiplin ve cezai yaptırımlar ise
saklıdır.

41. Tüzel Kişi Tacirler
TTK md. 18 gereği tüzel kişi tacirler:
• Ticaret şirketleri,
• Amaçlarını gerçekleştirmek için ticari işletme işleten, ancak
kamuya yararlı sayılmayan dernekler,
• Kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümleri dairesinde
yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere kamu tüzel kişileri
tarafından kurulan müesseseler.

42. Ticaret Şirketleri (TTK md. 136):
• Kollektif şirketler
• Adi komandit şirketler
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler
• Anonim şirketler
• Limited şirketler
• Kooperatifler
Amacına ulaşmak için ticari işletme işleten dernekler:
Bu derneklerin kendileri tacir sıfatını taşır. Ancak kamuya yararlı
dernekler, ticari işletme işletseler dahi kendileri tacir sayılmaz, örn.
Kızılay Derneği.

43. Kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümleri
çerçevesinde yürütülmek veya ticari şekilde işletilmek
üzere devlet, il, belediye gibi kamu tüzel kişileri
tarafından kurulan teşekkül ve kurumlar
Örn:
• Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT)
• Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK)
• Ankara Belediyesi’ne bağlı Ankara Sular İdaresi

44. Donatma İştiraki
Donatma İştiraki TTK md. 951:
Birden ziyade şahsın müşterek mülkiyet şeklinde sahip oldukları bir
gemiyi aralarında yapmış oldukları sözleşme gereğince tümü ad ve
hesabına deniz ticaretinde kullanmaları.
Donatma iştirakinin tüzel kişiliği yoktur. Ancak TTK md. 19 gereği
tacirlere uygulanan hükümler, donatma iştiraki hakkında da
uygulanır.

45. Tacir Olmanın Sonuçları
• İflas
Tacirler, her türlü borçlarından dolayı iflasa tabidirler (TTK md. 20)
TTK md. 14/III gereği tacir gibi sorumlu olanlar ile donatma iştirakinin
de iflası istenebilir. İstisnaen tacir sıfatını taşımayan kişilerin iflasının
istenebileceği hallerden bazıları:
- Ticareti bırakan gerçek kişi tacir, durumun ilanından itibaren 1 yıl
süre ile iflas yoluyla takip edilebilir.
- Kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite
ortaklarının belli durumlarda şahsen iflasları istenebilir.
- Bankalar Kanunu gereği banka yönetim kurulu üyeleri, kredi komitesi
üyeleri ve imzaları bankayı bağlayan yetkililerin kusurlu davranışları
ile bankanın iflasına neden olmaları halinde şahsen iflasları istenebilir.

46. Tacir Olmanın Sonuçları (devam)
• Defter tutmak ve gerekli belgeleri saklamak zorunluluğu
Tacirler, TTK’da gösterilen defterleri ve işletmelerinin önemine göre
tutulması gereken diğer defterleri tutmak zorundadırlar.
• Tescil zorunluluğu
Tacirler, işletmelerini, şubelerini, ticaret unvanlarını, TTK ve
Ticaret Sicili Tüzüğü’nde tayin edilen diğer hususları ticaret siciline
kaydettirmek zorundadırlar.
• Ticaret unvanı kullanma zorunluluğu
• Basiretli işadamı gibi davranma zorunluluğu
Tacirin, ticari işletmesiyle ilgili faaliyetlerinde aynı ticaret dalında
faaliyet gösteren tedbirli ve öngörülü bir tacirden beklenen özeni
göstermelidir.
• Ücret ve faiz isteme hakkı

47. Tacir Olmanın Sonuçları (devam)
• Ücret ve cezanın azaltılmasını istemek hakkı olmayışı
Tacir niteliğine sahip borçlu, fahiş olduğu gerekçesiyle cezai şartın
indirilmesini isteyemez.
• Fatura ve teyit mektubu vermek zorunluluğu
Fatura, sözleşmenin icrası safhasına ilişkin belgedir. Faturayı alan
taraf, sekiz gün içinde içeriğine itiraz etmediği takdirde fatura
içeriğini kabul etmiş sayılır (TTK md. 23/II)
Teyit mektubu, sözleşmenin kurulma safhasına ilişkin belgedir.
Teyit mektubunu alan taraf, sekiz gün içinde itiraz etmezse, teyit
mektubunun yapılan sözleşmeye veya beyanlara uygun olduğunu
kabul etmiş sayılır (TTK md. 23/son).

48. Tacir olmanın sonuçları (devam)
• Tacirler arasındaki ihbar ve ihtarların şekle tabi olması
Tacirler arasında bir tarafı temerrüde düşürmek veya sözleşmeyi
fesih yahut ondan rücu etmek amacıyla yapılacak ihbar veya
ihtarların geçerli olabilmesi için noter aracılığıyla, veya iadeli
taahhütlü mektupla veya telgrafla yapılması gerekir (TTK md.
20/III).
• Tacirler hakkında ticari örf ve adet kurallarının uygulanması
Tacir olmayan kişi hakkında ticari örf ve adet kuralının
uygulanması o kişinin bu kuralı bilmesine veya bilmesi
gerekmesine bağlıdır (TTK md. 2/III)
• Hapis hakkının kullanılabilmesi için gerekli irtibatın mevcut
olduğu faraziyesi

49. IV. TİCARET UNVANI

50. Ticaret Unvanı
Tanım:
Ticaret unvanı, tacirin ticari işlerinde kullandığı addır (TTK md. 41/I).
Fonksiyonu:
Tacirin şahsını gösterir ve taciri diğer tacirlerden ayırmaya yarar.
Oluşumu:
Ticaret unvanı bir çekirdek ve bir ekten oluşur. Bu oluşum, unvanın
şahıs veya konu unvanı olmasına göre farklı esaslara bağlıdır.

51. Ticaret Unvanı Türleri
Şahıs Konu Şahıs ve konu
ticaret unvanı ticaret unvanı ticaret unvanı
•Gerçek kişi •Limited şirketin dışındakiler
tacirlerin ticaret ticaret unvanı •Dernek ve
unvanı •Anonim şirketin diğer tüzel
•Kollektif şirketin ticaret unvanı kişilerin ticaret
ticaret unvanı •Kooperatif şirketin unvanı
•Adi ve paylı ticaret unvanı •Donatma
komandit şirketin iştirakinin
ticaret unvanı ticaret unvanı

52. Şahıs Ticaret Unvanı
Şahıs ticaret unvanının çekirdeğinde, ticari işletme sahibinin (gerçek
kişi tacirin), şahıs şirketlerinde ise sınırsız sorumlu ortağın adı ve
soyadı bulunur. Bu çekirdeğe TTK md. 48 saklı kalmak kaydıyla
istenilen ekler yapılabilir.
• Gerçek kişi tacirlerin ticaret unvanı:
Çekirdek, kişinin kısaltılmadan yazılacak adı ve soyadından
oluşur. Ek yapılabilir.
Örn: Hamza Kaya Gıda Market
Çekirdek Ek

53. Şahıs Ticaret Unvanı (devam)
Adi şirketin ticaret unvanı:
Adi şirketin ticaret unvanını düzenleyen bir hüküm yok. Tüzel kişilik
olmadığı için her bir ortağın tacir sıfatı var. Adi şirketin ticaret
unvanında birden fazla şahsın adı ve soyadı bulunamaz ama ortaklık
ilişkisini belirten bir ibare bulunabilir.
Örn: Hamza Kaya ve Ortakları Gıda Market

54. Şahıs Ticaret Unvanı (devam)
• Kollektif Şirketin Ticaret Unvanı:
Kollektif şirketin ticaret unvanının çekirdek kısmı, bütün ortakların
veya hiç olmazsa ortaklardan birinin adı ve soyadı ile şirketi ve
türünü gösterecek bir ibareden oluşur (TTK md. 44). İsmi geçen
ortağın ad ve soyadı kısaltılmadan yazılmalıdır.
Örn: Hamza Kaya Gıda Turizm Kollektif Şirketi
Çekirdek Ek Çekirdek

55. Şahıs Ticaret Unvanı (devam)
• Adi ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketin ticaret
unvanı
Bu gibi şirketlerin ticaret unvanlarının çekirdek kısmında, sınırsız
bir şekilde sorumlu olan ortağın (komandite ortak) adı ve soyadı
ile şirketin türünü belirten ibareler bulunur.
Ticaret unvanının geri kalan kısmı eki teşkil eder. Ancak
komandit şirketin ticaret unvanına komanditer (sınırlı sorumlu)
ortağın ad ve soyadı konacak olursa bu ortak, üçüncü şahıslara
karşı komandite ortak gibi sorumlu olur.

56. Konu Ticaret Unvanı
Konu ticaret unvanının çekirdek kısmını şirketin konusu oluşturur.
Konu ticaret unvanları sermaye şirketleri için söz konusu olur.
Sermaye şirketlerinde ortakların ad ve soyadı kısaltılmadan ticaret
unvanında bulunduğu takdirde bu unvana şahıs ticaret unvanı denir
ve şahıs ticaret unvanları hakkındaki hükümlere tabi olur.

57. Konu Ticaret Unvanı (devam)
• Limited Şirketin Ticaret Unvanı:
Limited şirketin ticaret unvanınım çekirdek kısmını şirketin
işletme konusu ve limited şirket kelimeleri oluşturur. Çekirdek
kısmına kanuni şartlara uygun ek de yapılabilir.
Örn: Sabuncuoğulları Gıda, Turizm, Ticaret Limited Şirketi
Ek Çekirdek
Gerçek kişinin ad ve soyadı unvanda bulunursa limited şirket
kelimelerinin kısaltılmadan yazılması gerekir (TTK md. 45/II).
Limited şirketin ticaret unvanının Türkçe olması gerekir.
İstisna:Şirketin faaliyet konusuna giren mal ve hizmetin tanıtıcı ad
veya markasının yabancı dilde olması veya şirkette yabancı
sermayenin bulunması halleri (Sanayi ve Tic. Bak. İç Ticaret
2003/3 Tebliği).

58. Konu Ticaret Unvanı (devam)
• Anonim Şirketin Ticaret Unvanı:
Anonim şirketin ticaret unvanının çekirdek kısmını, anonim
şirketin işletme konusu ve anonim şirket kelimeleri oluşturur
(TTK md. 45).
Örn:Sabuncuoğulları Gıda, Turizm, Ticaret Anonim Şirketi
Ek Çekirdek
Gerçek kişinin ad ve soyadı unvanda bulunursa anonim şirket
kelimelerinin kısaltılmadan yazılması gerekir (TTK md. 45/II).
Anonim şirketin ticaret unvanının Türkçe olması gerekir. Ancak
şirket konusuna giren mal veya hizmetin tanıtıcı ad veya
markasının yabancı dilde olması veya şirkette yabancı sermayenin
bulunması halinde unvanda yabancı kelime bulunmasına izin
verilebilir (İç Ticaret 2003/3 Tebliği)

59. Konu Ticaret Unvanı (devam)
• Kooperatif şirketin ticaret unvanı:
Kooperatif şirketin ticaret unvanının çekirdek kısmını ortaklığın
işletme konusu ve kooperatif kelimeleri oluşturur.
Örn: Balkuyumcu Konut Yapı Kooperatifi
Ek Çekirdek
Kooperatif şirketin ticaret unvanında gerçek kişinin adı ve soyadı
bulunması halinde Kooperatif şirket kelimeleri kısaltılmadan
yazılmalıdır.

60. Konu ve Şahıs Ticaret Unvanı Dışında Kalan
Ticaret Unvanları
• Dernek ve Diğer Tüzel Kişilerin Ticaret Unvanı
Amacına ulaşmak için ticari işletme işleten derneklerin adı ne ise
ticaret unvanı da odur.
Kamuya yararlı dernekler ile kamu tüzel kişileri tarafından
işletilen ve tüzel kişiliği olmayan ticari işletmelerin ticaret
unvanları, kendilerini işleten tüzel kişiliğin adı ile işletme
konusunu gösteren ibarelerden oluşur.

61. Konu ve Şahıs Ticaret Unvanı Dışında Kalan
Ticaret Unvanları (devam)
• Donatma İştirakinin Ticaret Unvanı
Donatma iştirakinin ticaret unvanı iki şekilde olur:
- Hiç olmazsa müşterek donatanlardan birinin ad ve soyadı ile
donatma iştirakini gösteren ibareden veya
- Deniz ticaretine ayrılmış olan geminin adı ve donatma iştirakini
gösteren bir ibareden oluşur.

62. Ticaret Unvanına Yapılabilecek Ekler
İsteğe bağlı ekler Zorunlu ekler
Tacir, ticaret unvanına istediği • Unvanın çekirdek kısmının
eki yapabilir. Ancak bu ekin ayırdedici olmaması halinde
tacirin kimliği, işletmenin ayırdedici ek kullanılması
gerekir.
genişlik ve önemi yahut mali
• Tescili istenen unvan, daha önce
durumu hakkında üçüncü tescilli bir unvanla karışıklığa
şahıslarda yanlış bir kanaat yol açıyorsa ayırdedici ek
oluşturmaması, gerçeğe ve kamu alınmalıdır.
düzenine aykırı olmaması • Şubeler, merkezin ticaret
gerekir (TTK md. 48/I). unvanını şube olduğunu
belirtmek şartıyla kullanmalıdır.
• Tasfiye haline giren ticaret
şirketleri “tasfiye halinde”
ibaresini eklemelidir.

63. Ticaret Unvanının Tescili ve Ticaret Unvanına
Tecavüz Edilen Kimsenin Hakları
Ticaret unvanının ticaret siciline tescili zorunludur. Tescilli ticaret
unvanları TTK’nun ticaret unvanının korunmasına ilişkin hükümleri
çerçevesinde korunur.
Tescilli ticaret unvanı sahibinin hakları:
• Ticaret unvanına tecavüzün men’i (durdurulması) davası
• Haksız kullanılan ticaret unvanı tescil edilmişse, kanuna uygun
olarak değiştirilmesi veya silinmesi talebi
• Kusurun varlığı halinde tazminat davası.

64. Ticaret Unvanının Korunması
Şahıs Ticaret Unvanları Konu Ticaret Unvanları
• Şahıs ticaret unvanları, ticaret • Konu ticaret unvanları ülke
sicili dairesinde korunur (TTK çapında korunur.
md. 43/II). • Amacına ulaşmak için ticari
• Bir tüzel kişinin unvanında işletme işleten derneklerle,
devlet, il, belediye gibi kamu
gerçek kişinin adı ve soyadı tüzel kişileri tarafından
bulunursa bu unvan da sicil kurulan ve özel hukuk
çevresinde korunur (TTK md. hükümleri dairesinde
47/I). yönetilen veya ticari şekilde
• Sicil dairesi dışındaki koruma, işletilen kurumların ticaret
haksız rekabet hükümlerine unvanları da ülke düzeyinde
göredir (TTK md. 56 vd.) korunur.

65. V. İŞLETME ADI

66. İşletme Adı
Tanım:
İşletme sahibini hedef tutmaksızın doğrudan doğruya işletmeyi
tanıtmak ve benzer işletmelerden ayırt etmek için kullanılan ada
işletme adı denir (TTK md. 55).
Tescil:
İşletme adını kullanma zorunluluğu bulunmamakla beraber, gerek
tacirler, gerekse esnaflar işletme adı kullanmaları halinde bunun
tescil ettirmesi gerekir.
İşletme Adının Korunması:
Tescilli işletme adları ticaret sicili çevresinde korunur.
Tescil edilmemiş işletme adları haksız rekabet hükümleri
çerçevesinde korunur.

67. VI. MARKA

68. Marka
Yasal Düzenleme:
556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname (556 sayılı KHK)
Tanım:
Bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya
hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil,
özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar gibi malların biçimi veya
ambalajlarının çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade
edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen veya çoğaltılabilen her türlü
tanıtma işareti (556 sayılı KHK md. 5).

69. Kullanım Amacına Göre Marka Türleri
Ticaret Markaları Hizmet Markaları
Ticaret markaları, malın hangi Hizmet markaları, bir
işletmede üretildiğini ya da hangi işletmenin hizmetinin, diğer bir
işletme tarafından piyasaya işletmenin hizmetinden ayırt
çıkarıldığını gösterirler. edilmesine yarar.

70. Sahiplerine Göre Markalar
Garanti Ortak
Ferdi
Markalar Markaları Markalar
Üretim veya
Gerçek Marka sahibinin ticaret ya da
veya tüzel kontrolü altında hizmet
kişiler birçok işletme işletmelerind
tarafından tarafından en oluşan bir
münferiden kullanılan, o grup
ve işletmelerin tarafından
müstakilen ortak kullanılan
kullanılan özelliklerini, markalar
markalar üretim usullerini
ve kalitesini
garanti eden
markalar

71. Marka (devam)
Tescil:
Bir markanın 556 sayılı KHK hükümleri çerçevesinde korunabilmesi
için Türk Patent Enstitüsü’ndeki (TPE) marka siciline tescil edilmesi
gerekir.
Marka Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri:
Tescil edilmiş bir markayı kullanma hakkı, sahibine aittir. Marka
sahibinin, markayı aralıksız olarak kullanması gerekir.
Markanın Koruma Süresi:
Marka hakkının koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır
(556 sayılı KHK md. 40). Bu süre, talep üzerine onar yıllık dönemler
halinde uzatılır. Koruma süresinin bitiminden itibaren altı ay içinde
yenilenmeyen marka üzerindeki hak sona erer (KHK md. 41).

72. Marka (devam)
Marka Hakkının Korunması:
Marka hakkının korunması, markanın tescilli olup olmamasına göre
farklılık gösterir.
Tescilli markalar, 556 sayılı KHK çerçevesinde korunur.
Tescilsiz markalar, TTK’nun haksız rekabete ilişkin hükümleri
çerçevesinde korunurlar.
İstisnaen tescilli markaların TTK, tescilsiz markaların ise 556 sayılı
KHK hükümlerine göre korunması da mümkündür.

73. VII. HAKSIZ REKABET

74. Haksız Rekabet
Yasal Düzenleme:
Haksız rekabete ilişkin Borçlar Kanunu’nun 48. Maddesinde de bir
düzenleme bulunmakla beraber, bu konu ağırlıklı olarak Türk
Ticaret Kanunu’nun 56. ve devamındaki maddelerde düzenlenmiştir.
Haksız rekabete ilişkin TTK hükümleri bütün haksız rekabet
hallerini kapsar niteliktedir.

75. TTK’na Göre Haksız Rekabet
Tanım:
Haksız rekabet, aldatıcı hareket veya iyiniyet kurallarına aykırı diğer
suretlerle iktisadi rekabetin her türlü suiistimalidir (TTK md. 56).
İyiniyet Kurallarına Aykırı Haller:
Uygulamada en sık rastlanan iyiniyet kurallarına aykırılık halleri,
TTK md. 57’de on bent halinde örnekseme yoluyla (sınırlayıcı
olmaksızın) sayılmıştır.

76. TTK md. 57’ye Göre Haksız Rekabet Halleri
• Başkalarının malları, iş ürünleri, faaliyet tarzlarını yanıltıcı veya
gereksiz yere incitici beyanlarla kötülemek,
• Başkalarının mali ve ahlaki durumu hakkında gerçeğe aykırı bilgi
vermek,
• Kendi şahsi durumu, emtiası, iş ürünleri, ticari işleri hakkında
yanlış ve yanıltıcı bilgi vermek,
• Paye, diploma almadığı halde bunları almış gibi davranarak
üçüncü kişileri aldatmak,
• Başkalarının ticaret unvanı, markası, işletme adı ile benzerlikler
yaratmak veya bu şekilde karışıklığa neden olan malları durumu
bilerek veya bilmeyerek satışa çıkarmak veya şahsi ihtiyaç dışında
elinde bulundurmak,

77. TTK md. 57’ye Göre Haksız Rekabet Halleri
(devam)
• Üçüncü şahısların yardımcılarına menfaatler sağlayarak kendisine
menfaat sağlamak,
• İşçi veya yardımcıları aldatmak suretiyle iş sırlarını ele geçirmek,
• Gerçeğe aykırı iyihal kağıdı vererek üçüncü şahısları aldatmak,
• Rakipler hakkında yürürlükte olan kanun hükümlerine veya
teamüle uymamak.

78. Haksız Rekabet Davaları
• Hukuk Davaları
- Fiilin haksız olup olmadığının tesbiti davası
- Haksız rekabetin men’i davası
- Yanlış olan durumun ortadan kaldırılması davası
- Maddi ve manevi tazminat davaları (kusur halinde)
• Ceza Davaları
Haksız rekabet nedeniyle ceza davası açmak da mümkündür
(TTK md. 64, 65). Ceza davasının açılması şikayete bağlıdır.

79. Haksız Rekabet Davalarında Taraflar
• Davacı
- Haksız rekabete uğrayan rakipler
- Haksız rekabet yüzünden ekonomik menfaatleri zarar gören
müşteriler
- Ticaret ve sanayi odaları, esnaf dernekleri, mesleki ve ekonomik
birlikler (Tazminat davaları dışındaki davaları açabilirler.)
• Davalı
- Haksız rekabet fiilini işleyen
- Fiil, hizmet veya iş yapıldığı sırada müstahdem veya işçi
tarafından işlenirse dava, istihdam edenlere karşı da açılabilir.