2. Castrolandín: o lugar onde vivo
Esta é a aldea de Castrolandín,
que está situada a menos de 1
quilómetro de Cuntis. É moi
coñecida porque por riba dela
hai un castro do mesmo nome.
Nela viven aproximadamente
unhas 100 persoas e está a
unha altitude duns 198 metros.
Moitos turistas que acoden ás
augas termais de Cuntis,
decídanse a subir ó castro
desta aldea. Tamén hai visitas
guiadas para visitar o castro e
para saber máis deste gran
valor arqueolóxico e histórico
de Cuntis.
No que se refire ás festas
desta aldea, só se celebra a
festa do San Xoán, que se fai
na chan do castro.
3. Castrolandín: O Castro
O elemento do patrimonio cultural e
artístico máis importante de
Castrolandín é o castro. Este
xacemento, que está situado a menos
dun quilómetro da vila de Cuntis,
remóntase á Idade de Ferro.
As excavacións, que comezaron
durante o ano 2004, son realizadas por
un equipo do Laboratorio de
Arqueoloxía e Formas Culturais da
Universidade de Santiago.
Éste é un castro mediano, que estaría
habitado aproximadamente por unhas
100 persoas. Foi levantado nos inicios
do século II antes de Cristo, e
abandonado no século I despois de
Cristo, e xamais volveu a ser ocupado.
Daquela comezouse a formar unha
pequena aldea no pé da ladeira do
castro, que nos seus tempos foi un
asentamento romano: o que
actualmente é aldea de Castrolandín.
4. Castrolandín: O Castro no San Xoán
O castro de Castrolandín non é só un xacemento, é un lugar moi especial para os veciños de
Castrolandín. Aquí celebran os veciños desta aldea a festa do San Xoán. Esta festa tradicional galega
estaba prohibida nos anos 40, pero en Castrolandín volveuse recuperar no ano 2000 grazas á
Fundación Terra Termarum, que animou ós veciños para facela, como antes se facía, na croa do
castro.
Din os veciños máis vellos da aldea que en Castrolandín aínda viven os mouros. Hai lendas que falan
sobre mouros e tesouros que se agochan en Castrolandín. Cóntase que na Areeira, onde actualmente
se atopa un piñeiral, se vía unha galiña con pitos de ouro que desaparecían cando os quería coller,
cóntase tamén que o castro é oco por dentro, en el hai enterrado un pote de ouro, e que unha viga,
tamén de ouro, atravesa o castro…
5. Castrolandín: Hórreos
Este é un dos moitos hórreos que se poden
atopar na aldea de Castrolandín.
Este pertence a un home chamado Camilo e
está construído desde fai polo menos
corenta anos. Tódolos hórreos de
Castrolandín teñen en común que foron
construídos hai máis de vintecinco anos,
son de pedra con madeira integrada nas
paredes, o seu tellado é de tella, teñen
unhas escaleiras de pedra, as portas son
grandes e de madeira e nos extremos dos
seus tellados teñen cruces ou outros
adornos.
A maioría das casas desta aldea teñen un
hórreo, que xeralmente usan para gardar o
millo ou outros produtos agrícolas.
Agora, en Castrolandín, existen polo menos
dous ou tres hórreos abandonados na aldea,
pois cada vez menos xente se dedica a
cultivar millo ou outros produtos agrícolas
para gardalos no hórreo.
6. Castrolandín: A fonte
Xusto no centro de Castrolandín,
atópase unha fonte moi
característica. Foi construída fai 59
anos, no ano 1949.
Esta fonte, con dous chorros de
auga e dous pilóns, usábase para
lavar a roupa, por iso ten as pedras
inclinadas, unha en cada pilón.
A fonte, que é de pedra, presenta,
tallado na pedra, o símbolo da
Falange franquista e a data da súa
construción.
Na actualidade, a fonte úsase para
coller auga, que vén desde o
depósito que abastece de auga á
aldea, que está situado na entrada
do castro.
Esta fonte sempre foi un lugar de
reunión para as persoas da aldea, e
aquí se fan as xuntanzas e reunións
da Comunidade de Veciños.
7. Castrolandín: As Campaíñas
Esta é a lagoa que se formou artificialmente
no río da Patela, máis coñecido neste tramo
co nome das Campaíñas, pois nest fermoso
sitio antes había moitas campaíñas, que son
unhas plantas que na primavera botan unha
flor de cor violeta. O río cae formando
unhas fervenzas espectaculares. A lagoa
fixérona porque veñen no verán mozos e
mozas a bañarse nestas augas.
Este río é moi importante no ámbito
paisaxístico, pero tamén no ámbito da
arquitectura popular, pois ten uns muíños
que actualmente están inaccesibles porque
o camiño que vai a eles foi descoidado e
atópase cheo de silvas e outras plantas
invasoras.
O camiño que leva a este espazo natural
está cerca da entrada do castro.
8. Castrolandín: Os soutos
En Castrolandín é moi común que
haxa soutos nos montes que aínda
non invadiu o eucalipto.
Os maiores soutos están na Patela e
na Areeira. Tódolos habitantes da
aldea, nos meses de setembro e
outubro, van a buscar castañas para
degustalas nas súas casas. Sen
dúbida ningunha, das especies
autóctonas galegas, o castiñeiro é a
que máis abunda despois dos fentos.
Existen castiñeiros con moitos anos
de antigüidade nalgunhas casas.
Este castiñeiro pertence ó souto que
hai na Patela, que, a pesar de que a
xente poida ir alí para coller castañas,
é unha propiedade privada.
9. Castrolandín: As casas
Esta casa pertence a unha familia
que leva o apelido de Sande. Foi
construída fará aproximadamente
uns vintecinco ou trinta anos.
Para realizar a vivenda
empregouse pedra e no tellado
puxéronse tellas.
Esta foi unha das casas máis
prestixiosas, porque a xente que
aquí habitaba tiña unha boa
posición social e tiña moitas
leiras arredor da casa. Tamén
tiñan na súa propiedade un
extenso souto.
Esta casa ten unha planta baixa,
un primeiro andar, un faiado e
unha pequena bodega
subterránea.
10. Castrolandín: As casas
Esta casa, que está situada no
medio da aldea, pertence a unha
familia coñecida co nome de
Guerra, pois así é o seu apelido. Xa
fai moitos anos desde que esta
vivenda foi construída, pois tivo que
ser restaurada. Está feita de pedra e
o seu tellado é de tella.
Ten unha mesa exterior, diante da
porta do garaxe, que crea un mellor
ambiente no exterior da casa;
ademáis, á nomeada mesa, no verán
dálle a sombra unha parra que se
sitúa por encima da mesa.
11. Castrolandín: As casas
Esta casa, a pesar de que me gusta, non me
parece que vaia ben co medio porque é
unha construción demasiado grande. Ten
un tellado de lousa inadecuado para esta
zona.
A vivenda está feita con pedra. Ten unha
piscina e moitas árbores plantadas arredor
da casa. O garaxe que ten é subterráneo e
accédese a el mediante un portal ó que se
entra por outra cancela. Na fachada
principal hai un balcón e na traseira hai
outro.
Diante do portal do garaxe hai unha
pequena lagoa con rás. A casa ten unha
chemenea moi peculiar, pois, aparte de ser
de pedra, conta cuns motivos decorativos
na súa superficie.
12. Castrolandín: A Agricultura
Na maioría das casas da aldea de
Castrolandín, atoparás unha
pequena veiga para plantar
produtos que se consomen
diariamente coma as patacas, o
repolo ou mesmo o millo.
Hai veigas moi extensas, coma a
da foto, que están dedicadas
normalmente a plantacións de
millo. Nas leiras pequenas,
plántanse xeralmente patacas,
leitugas, repolos, verzas,
tomates, pementos, cenorias…
Nalgúns casos, plántanse fresas.
En canto a árbores froiteiras,
plántanse as típicas, coma o
laranxeiro, o limoeiro, a
maceira…
Nas veigas donde hai herba,
sempre se fan as tarefas típicas:
segar, empacar ou ensilar,
estender a herba…
13. Castrolandín: Oficios artesanais
Esta muller chámase Esther e ten 73 anos.
Desde os 15 anos, que aprendeu a palillar,
realiza esta actividade por conta propia, pois
a maioría dos encaixes que fai, gárdaos ela e
utilízaos para decorar a casa ou para regalar
nunha ocasión especial.
Dixo, que cando comezara a realizar esta
actividade, lle custara moito facelo rápido e
sen trabucarse moito; pero co tempo e ca
práctica puido facelo de forma rápida.
Tamén conta que o aparello que utiliza llo
regalaron fai xa moitos anos, e que cando llo
deran lle fixera moitísima ilusión, e dende
aquela palilla normalmente; polo menos fai un
encaixe cada mes. Para seguir co costume de
palillar, apréndeulle a unha das súas fillas a
practicar esta tarefa, que segundo ela é moi
laboriosa.
14. Castrolandín: As Cabeceiras
Este lugar foi, nos seus tempos, o
sitio de reunión máis coñecido da
aldea., no que os vellos e os non
tan vellos, acudían todas as tardes
para falar e entreterse.
Este lugar coñécese co nome de:
“As Cabeceiras”. Agora deixou de
ser frecuentado porque as persoas
xa non se reúnen tanto, e a xente
nova da aldea, que vai diminuíndo
cada vez máis, vaise reunir á vila.
A pesar de que “As Cabeceiras” era
o lugar máis común de reunión,
existían outros como a fonte, no
que aínda hoxe a xente se reúne,
aínda que só sexa para reunións da
Comunidade de Veciños, ou a
Areeira.
15. Castrolandín: O meu curruncho
Non é que teña un lugar especial, pero si
tivera que escoller algún, escollería este
como o meu curruncho preferido. Este lugar
ten un pequeno valo polo que se pode ver un
regatiño.
Escollín este sitio porque me transmite moita
paz e é un lugar moi natural, a pesar de ser
pequeno e simple. Gústame este lugar porque
recordo que fará dous ou tres anos, algúns
rapaces do pobo viñamos aquí nas tardes de
verán para xogar, xa que cerca hai unha
cancha de baloncesto na que xogabamos;
pasabámolo moi mal cando se nos pinchaba a
pelota, o que acontecía frecuentemente.
16. Castrolandín: unha persoa importante
Esta muller chámase Mercedes, vive na
aldea de Castrolandín e ten 86 anos. É a
persoa máis vella da aldea, aínda que hai
outras que se lle acercan, todas elas
mulleres. Vive coas súas irmás e o marido
dunha delas. Sempre se dedicou ás tarefas
domésticas e á agricultura.
Agora, o que máis lle gusta facer é gozar
da súa familia e compartir o seu tempo,
axudándolle ós seus netos. Nunca casou, e
polo conseguinte non ten fillos. Tamén
dixo que lle gustaba ir á misa dos
domingos, aínda que hai días nos que non
pode ir.
