1. ATMOSFER GENEL SİRKÜLASYONU
Faruk Levent POLAT, 2011

2. Atmosfer
 Atmosfer veya Gazyuvarı, yerkürenin etrafını saran
ve çoğunlukla gaz ve buharlardan oluşan bir örtüdür.

3. Atmosferin Sirkülasyonu
 Troposfer, yani Dünya'yı saran 8-10 km kalınlığındaki
atmosfer katında cereyan eden hava dolaşımına
Atmosferin Sirkülasyonu denir.

4. Atmosfer genel sirkülasyonu çeşitli
şartların etkisiyle büyük değişikliğe
uğrar.

6. Batılı Rüzgarlar
Batı rüzgarları, 30° kuzey ve
30° güney paralellerine dinamik yüksek basınç alanlarından
60° kuzey ve 60° güney paralellerine dinamik alçak
basınç alanlarına doğru esen rüzgârlardır. Bunlar dünyanın
kendi ekseni etrafında dönmesinden
dolayı kuzey ve güney yarım küre`de
genellikle batıdan eserler. Başlangıçta sıcak ve kurudurlar.
Ancak, denizler üzerinden geçerkennem kazanırlar. Orta
kuşaktaki karaların batı kıyılara bol yağış bırakırlar.
60° enlemleri civarında kutup rüzgarları ile karşılaşarak
cephe yağışlarına yol açarlar.

8. Hadley Hücresi (Hadley Cell)
ekvatordaki ısınmaya bağlı olarak ısınan
havanın tropopoza kadar yükselmesi ve kutuplara
doğru hareket ederken soğuyarak çökmesiyle oluşan
direkt bir hücredir.

10. Ticaret Rüzgarları (The Trade
Winds)
Bu rüzgarlar yüzeyde, yüksek basınç kuşaklarından,
Ekvator çevresindeki alçak basınç kusşaklarına doğru
eserler. Dünyanın ekseni etrafındaki dönüş hareketini
havanın hareketini batıya doru saptırır. Böylece kuzet
yarımkürede kuzeydoğudan gelen bu rüzgarlar
Kuzeydoğu Ticaret Rüzgarları (Northeast Trades)
olarak isimlendirilirler. Güney yarımkürede ticaret
rüzgarları Güneybatıdan gelirler ve bunlar
‘’Güneydoğu Ticaret Rüzgarları’’ (Southeast trades)
denir.

11. Bu Ticaret rüzgarlarının yönleri doğu okyanus alanları
üzerinde bariz şekilde belli olur. Ticaret rüzgarları
genellikle kararlı bir rüzgar gurubudur. Günlerce hatta
haftalarca yön ve hızlarında yanlızca çok küçük
değişiklikler olur- büyük değişiklikler olmadan eserler.
Mamafih bunlar zaman zaman zayıflar ve yön
değiştirebilirler vebazı bölgeler bu genel ana kurala
uymayabilirler. Buna misal olarak Güney pasifikteki
adalar gösterilebiir. Ticaret rüzgarları Ocak ve Şubat
aylarında buralarda görülmezler.

12. Ticaret rüzgarlarının en iyi oluşumları Güney Atlantik ve
Güney Hint Okyanusunda olur. Genellikle kış
mevsimlerinde yazlara nazaran daha kuvvetli olarak
eserler.

13. Temmuz ve Ağustos aylarında ekvatoral alçak basınç
kuşağı daha kuzeye tırmanır. ‘’SE Ticaret Rüzgarları’’
ekvataru keserek eserler. Bunlar dünyanın dönüş
hareketinin, yönlerinde satırma yaptığı güney ve
güneybatı rüzgarlarıdır. Afrika ve Orta Amerika ‘’SW.
Monsoon’‘larının bir bölümü bu yönleri saptırılmış ‘’SE
Ticaret Rüzgarları’‘dır.

14. ATMOSFER GENEL
SİRKÜLASYONUNDA MEYDANA
GELEN DEĞİŞİKLİKLER

16. At enlemlerindeki yüksek basınç dağılımı kuşaklar
boyunca tam yeknesak bir yapıda değildir ve kapladığı
alanı değiştirme eğilimdedir. Bu yerleşik yüksek
basınçlar (Semipermanent highs) büyük bir dirençle
aynı alanda sabit olarak kalırlar.

17. Yarı yerleşik alçak basıçlar (semiparmanent lows) çeşitli
bölgelerde teşekkül edebilirler. Kuzey yarımkürede en
başta İzlanda’nın batısı ve kış mevsimi boyunca
Aleutians bölgesi (Bring Denizinin Güneyi) akla gelir.
Ayrıca güney yarım kürede antartika ‘’ROSS SEA’’ ve
‘’WEDDEL SEA’’ alanları en belli başlı yarı sabit alçak
basınç bölgeleridir.

18. Bu sahalardaki alçak basınç, buraya kadar gelebilen göçe
alçak basınç merkezleri etkisiyle devamlı takviye
edilerek sürekliliğini korur. Ayrıca topokrafik yapı da
bu sürekliliğe yardımcı olur. Bu husus Antartika
örneğinde bilhassa önem taşır.

19. Atmosferin genel sirkülasyonunun
mevsimlere göre dikey görünümü

21. Denizcilik ile ilgili güncel haberler, bilgiler, ders notları
ve çok daha fazlası için:
www.itudfkariyerkulubu.com