1. Kabanata 12
Placido Penitente
Ikalawang Grupo

2. Mga Tauhan
• Placido Penitente
– mag-aaral sa Pamantasan ng Sto. Tomas, nasa ikaapat na taon ng
bachiller en artes
– Isa sa pinakamagaling na iskolar sa Latin at lohistiko sa kanyang
bayan sa Batangas
– Itinuturing na mapanghimagsik ng mga prayle sa kanilang parokya
– Placido: kalmante o mapayapa
– Penitente: nagdurusa
• Juanito Pelaez
– Paborito ng mga prayle
– Anak ng mestisong Kastila at mayamang mangangalakal

3. Mga Tauhan
• Isagani
– Makatang kasintahan ni Paulita
• Paulita Gomez
• Donya Victorina
– Ang mapagpanggap na isang Europea ngunit isa namang Pilipina
– Tiyahin ni Paulita
• Tadeo
– Pumapasok para lang alamin kung mayroong klase
– Kung mayroon ay aalis at magdadahilang maysakit
– Ngunit nakapapasa at paborito pa ng propesor

4. Malungkot na patungo sa Unibersidad ng Santo Tomas si
Placido Penitente sapagkat ibig na niyang tumigil ng pag-aaral
tulad ng nasabi niya sa kanyang dalawang sulat sa ina.
Pinakiusapan nga lamang siya ng ina na kahit bachiller en artes
ay matapos niya.
Ang paghahangad ni Placido na magtigil ng pag-aaral ay
palaisipan sa kanyang mga kababayang taga Tanawan. Siya ang
pinakamatalino sa bantog na paaralan ni Padre Valerio roon.
Hindi naman siya sugarol, walang kasintahang magyayayang
pakasal, at laban sa mga aral ng Tandang Basyong Makunat,
masalapi.
Nagulat si Placido nang makapasok na siya sa Daang
Magallanes at siya’y tapikin ni Juanito Palaez sa balikat. Si
Palaez ay mapaghangin at paborito ng mga guro.

5. Kinumusta ni Juanito ang bakasyon ni Placido.
Pagkatapos ay ibinalita ang pagbabakasyon niya sa Tiyani,
kasama si Padre Camorra. Nangharana raw sila ng
magagandang babae. Wala raw bahay na hindi nila napanhik.
At may ibinulong kay Placido na ikinamangha tila ng huli.
Tanga raw si Basilio sa pagkakaroon ng katipang tulad ni Huli.
Pero susuko rin daw si Huli kay Padre Camorra.
Nagtanong ng leksyon si Palaez kay Penitente sapagkat
noon lamang siya papasok. Puro walang pasok noong
nakaraang mga araw. May kaarawan ng guro, may pista ng
santo, mayroong umambon.

6. Ang leksyon daw nila ay ukol sa mga salamin. Niyaya ni
Pelaez si Penitente na maglakwatsa. Tumutol ang huli.
Nagpatuloy sila ng paglakad. May naalala si Pelaez nang
makita ang maliit na parisukat sa harap ng matandang bahay
sa Aduwana.
Siya ay nanghingi ng abuloy para sa monumento ng isang
paring Dominiko. Nagbigay si Placido ng apat na piso para
magtigil na si Pelaez at alam din ng Batangueno na
nakatutulong ang gayong mga abuloy sa pagpasa ng
estudyante.

7. Naroon si Isagani na nakikipagtalo ukol sa aralin. Ang
ibang estudyante ay naniningin ng magagandang dalagang
nagsisimba. Dumating ang karwahe na hila ng kilalang-
kilalang mga puting kabayo. Nakita niya si Paulita Gomez, ang
kanyang katipan, na kasama si Donya Victorina.
Si Donya Victorina ay ngumiti kay Juanito Pelaez. Si
Tadeo ang mag-aaral na nagbilin na sabihin sa propesor na
siyays may matinding karamdaman ay sumunod kay Paulita
sa simbahan.

8. Nagpasukan na sa paaralan ang mga estudyante. Nguni’t
may tumawag kay Placido. Pinalagda si placido sa kasulatang
tutol sa balak na paaralan ni Macaraig. Hindi lumagda si
Placido. Walang panahong basahin ang kasulatan. Naalala niya
ang tagapangulo sa kanilang bayan at ang kanyang tiyo na
nawalan ng mga pag-aari nang lumagda sa isang kasulatang
hindi binasa. Nguni’t sa matagal na pagpipilitan ay nahuli sa
klase si Placido Petinente.
Pumasok parin si Placido. Siya ay pumasok nang hindi
nagdadahan-dahan. Inakala niyang ang pagkakahuli niya ay
pagkakataon na upang siya’y mapuna at makilala ng kanyang
guro. Sila’y may mahigit na 150 sa klase. At siya nga’y napuna ng
guro na lihim na nagbanta. Bastos magbabayad ka sa akin.

9. Karagdagan Impormasyon
Ang Unibersidad ng Santo. Tomas noong panahon ng
kastila ay nasa Intramuros (pinaderang lungsod), malapit sa
kolehiyo ng San Juan de Letran sa kasalukuyan. Panahon na
ng mga Amerikano nang ang UST ay malipat sa Espanya,
Maynila. Halos lahat ng paaralan noon ay nasa Intramuros,
Letran, at Ateneo.
Katatapos lamang ng bakasyon pagkatapos ng Pasko
kaya bagong balik sa paaralan ang mga estudyante.

10. Karagdagan Impormasyon
Mga pagkakakilanlan sa mga estudyante na nag-aaral sa
tatlong kolehiyo noon:
• Ateneo - Nangakadamit Europeo, mabilis lumakad,
maraming dalang aklat at kuwaderno.
• Letran - Nakadamit-Pilipino, lalong marami, di gaanong
paladala ng aklat.
• UST - Malinis manamit, maayos, makisig, at sa halip na aklat
ay baston ang dala.
• Paaralang Pangmunisipyo (Normal) - Mga tahimik ,
makukulay ang damit, sinusundan ng mga utusan, walang
biruan at mapagdala ng aklat.

11. Mga Katanungan
1. Bakit nais nang tumigil ni Placido sa pag-aaral?
• Apat na taon nang siya’y nag-aaral ngunit di pa siya nakikilala at
napapansin ng mga guro gayong lagi siyang nag-aaral ng leksyon.
Hindi sana gaanong masakit sa kanya kung siya’y walang hangad
kundi ang pumasa. Ngunit siya’y matalino, ibig niyang matuto. Siya
ang idolo sa katalinuhan sa kanilang bayan.
2. Ano ang kahulugan ng pangalang Placido Penitente?
• Placido: Kalmante o mapayapa at penitente ay nagdurusa.
3. Bakit ayon kay Pelaez ay walang hindi nangyayari sa mga
kagustuhan ni Padre Camorra sa mga babae sa Tiyani
(liban kay Huli)?
• Tinatakot ng prayle ang mga kapatid o magulang ng babae ay
maipabibilanggo o maipapatapon kung di masusunod ang kanyang
kagustuhan. At iyon ay alam ng mga dalaga na totoong nangyayari.

12. Mga Katanungan
4. Bakit daw na si Huli man ay babagsak din?
• Kilala ni Pelaez ang kahayupan ni Padre Camorra at naniniwala
siyang di magtatagal at makakagawa ng paraan ang kura na
makuha ang ibig kay Huli.
5. Anu-ano ang puna ni Rizal sa pag-aaral ng karaniwang
kabataan noon?
• Karamihan noo’y walang natutuhan dahil:
a. Liban sa Ateneo, ang mga estudyante ay di nagdadala ng aklat,
lalo na sa UST.
b. Napakalalaki ng bilang ng mga estudyante.
k. May mahabang pagpapalagay ang mga guro sa estudyante.
d. Madalas ang araw na walang pasok.