2. Budowa skóry
Skóra składa się z 3 warstw:
1. Naskórek (epidermis): warstwa zewnętrzna pełniąca
funkcję ochronną i rozrodczą, która posiada barwnik
(melaninę) nadającą włosom i skórze barwę. Naskórek
dzieli się na 4 lub 5 warstw. Są to (od dołu)
- warstwa podstawna (stratum basale)
- warstwa kolczysta (stratum spinosum)
- warstwa ziarnista ( stratum granulosum)
- warstwa jasna (na stopach i dłoniach st. lucidum)
- warstwa rogowa (stratum corneum)

3. Budowa skóry
1. Skóra właściwa (cutis vera) warstwa
środkowa; zawiera receptory, naczynia,
nerwy, gruczoły. Jest warstwą odżywczą
o gr. 1-3mm.
2. Tkanka podskórna (hypodermis)
warstwa najgłębsza zbudowana z tk.
łącznej właściwej. Zawiera kom.
tłuszczowe.
Pełni funkcję izolacyjną.

5. Przyczyny wystąpienia raka
skóry
Zewnętrzna warstwa skóry, czyli naskórek, składa się z
różnych rodzajów komórek. Odmiany raka skóry
klasyfikuje się w zależności od typu komórek objętych
zmianami nowotworowymi. Rak
podstawnokomórkowy rozwija się z nieprawidłowego
rozrostu komórek w najgłębszych warstwach
naskórka. Rak płaskonabłonkowy ma związek ze
zmianami w komórkach nabłonkowych, które
znajdują się w środkowej warstwie naskórka.
Natomiast czerniak złośliwy występuje w
melanocytach, czyli komórkach produkujących
pigment. Ten typ raka skóry to główna przyczyna
zgonów wywołanych chorobami skóry.

6. Do zachorowania na raka skóry
przyczyniają się następujące czynniki:
Jasna karnacja – osoby o stosunkowo jasnym odcieniu
skóry częściej zapadają na raka skóry.
Czynniki genetyczne – przypadki choroby w rodzinie
zwiększają ryzyko zachorowania.
Wiek – osoby po 40. roku życia są bardziej narażone na
raka podstawnokomórkowego oraz raka
płaskonabłonkowego.
Przebywanie na słońcu oraz poparzenia słoneczne –
większość przypadków raka skóry diagnozuje się u osób,
których skóra jest regularnie poddawana działaniu
promieni słonecznych i promieniowania ultrafioletowego.
Niekorzystny wpływ słońca na skórę to główna
przyczyna wszystkich typów raka skóry.

7. Zmiany łagodne skóry.
1.Brodawki zwyczajne.(verrucae
vulgares). Głównie II dekada
życia, czynnik etiologiczny
należy do rodziny parvovirusów.
Leczenie: wyłyżeczkowanie,
elektrokoagulacja, leczenie
ciekłym azotem, wypalanie
chemicznymi substancjami
żrącymi.
2. Torbiele:
- Torbiele naskórkowe
- Kaszaki (torbiel łojowa)
powstają na skutek zatkania
ujścia gruczołów. W przypadku
zropienia należy naciąć ,
pozostawić sączek a dopiero w
późniejszym czasie zaszyć.

8. Zmiany łagodne cdn.
- Torbiel dermoidalna: zmiana
wrodzona, która może się
ujawniać w późniejszym
okresie życia
- Ganglion: może pojawić się w
przypadku osłabienia i
rozciągnięcia więzadła co
prowadzi do uwypuklenia się
leżącej pod nim maziówki.
(leczenie chirurgiczne)
3. Naczyniaki: (naczyniak
dziecięcy jamisty, naczyniak
kapilarny płaski, naczyniak
żylny jamisty, naczyniak
chlonny, naczyniak tętniczo-
żylny)

9. Zmiany łagodne cdn.
1. Guzki pochodzenia naczyniowego:
- Ziarniniaki ropotwórcze
- Teleangiektazje
- Glomus( bardzo bolesna guzkowa
zmiana, zlokalizowana z reguły w
obrębie paznokcia-l.chirurgiczne)
5. Tłuszczak (Lipoma): może pojawić się w
każdej okolicy ciała, w której
prawidłowo znajduje się tkanka
tłuszczowa. Zezłośliwienie zdarza
się rzadko. Usunięcie tłuszczaka
wraz z torebką daje trwałe
wyleczenie.
6. Nerwiaki: (osłoniak, nerwiakowłókniak-
związany z chorobą von
Recklinghausena. Może
zezłośliwieć.)

10. Zmiany łagodne cdn.
7. Brodawki łojotokowe.
Chropowate zmiany grudkowe
barwy jasno- lub ciemno
brunatnej. (Należy je
różnicować ze złośliwymi
nowotworami skóry. Leczenie
wycięcie + wypalenie diatermią
dna zmiany.
8. Bliznowiec: (keloid)
patologiczny rozrost tk. łącznej
poza granice wczesniejszego
uszkodenia. Leczenie:
wycięcie+ stosowanie
opatrunku uciskowego+
niekiedy sterydoterapia
miejscowa.

11. Zmiany barwnikowe
Leczenie jest wskazane w przypadku znamion brzeżnych i znamion
barwnikowych ze względu na ich skłonność do zezłośliwienia.
Wskazaniami do wycięcia w przypadku wszelkich barwnikowych
znamion skórnych są:
1. Zmiana barwy, wielkości, kształtu, konsystencji.
2. Bolesność.
3. Pojawienie się guzków satelitarnych.
4. Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych.
Z wyjątkiem bardzo rozległych znamion należy wykonać całkowite
wycięcie w obrebie zdrowych tkanek połączone z badaniem Hist-
pat.
W przypadku rozległych zmian wykonuje się biopsję klinową pełnej
grubości zmiany, obejmującą jej brzeg razem z fragmentem
sąsiadującej zdrowej skóry.

12. Zmiany barwnikowe.

13. Zmiany barwnikowe cdn.

14. Stany przedrakowe.
Mianem tym określa się łagodne
zmiany chorobowe, na których
podłożu może z dużym
prawdopodobieństwem
rozwinąć się inwazyjny rak
skór(płaskonabłonkowy)
1. Rogowacenie starcze
(keratosis senilis) jest
chropowata w dodtyku
łuszczącą się zmianą
naskórka, która pojawia się w
okolicach długotrwale
narażonych na działanie
promieni słonecznych. III, IV
dekada życia w ok. 10-20 %
dochodzi do przemiany
nowotworowej.

15. Stany przedrakowe cdn.
Pojedyncze zmiany o typie
rogowacenia starczego
wycina się chirurgicznie.
Zmiany mnogie leczy się
z użyciem maści 5-
Fluorouracylowej.
2. Choroba Bowena: rak
płaskonabłonokowy in
situ, czyli nie
wychodzącego poza
granice naskórka.
(histologicznie
śródnaskórkowy rak
kolczystokomórkowy)

16. Stany przdrakowe cdn.
Zmiana ma wygląd zaczerwienionej tarczki, dobrze
odgraniczonej od otoczenia, pokrytej żółtym,
łuszczącym się strupem, mocno przylegającym
do jej powierzchni.
W objętej procesem chorobowym warstwie nie ma
naczyń chłonnych, dlatego nie istnieje groźba
przerzutów. Choroba Bowena występuje gł.
między IV a IV dekadą życia, wiąże się z
zakażeniem wirusowym. Leczenie podobne jak
w przypadku rogowacenia starczego.

17. Stany przedrakowe cdn.
3. Rogowiak kolczystokomórkowy: jest
guzkiem skóry z ogniskiem rozpadu,
zlokalizowanym najczęściej na głowie,
szyi lub kończynach górnych. W ok.. ¼
przypadków w bad. Hist-Pat stwierdza się
utkanie raka płaskonabłonkowego.
4. Popromienne zapalenie skóry

18. Czerniak złośliwy
Jest nowotworem wywodzącym się z melanoblastów. Stanowi ok. 2%
wszystkich nowotworów. Jest nowotworem złośliwym skóry, błon
śluzowych odbytnicy, jelit, jamy ustnej, narządów płciowych oraz
gałki ocznej. Jest przyczyną ok.. 1% ogółu zgonów nowotworowych.
Liczba zachorowań rośnie o ok.. 10% rocznie
Nowotwór nieco częściej występuje u kobiet, najczęściej w lokalizacji
kończynowej u mężczyzn częściej na tułowiu. Wśród czynników
zagrożenia wymienia się:
- Jasną karnację, niebieskie oczy, jasne lub rude włosy
- Zmieniające się znamiona i plamy barwnikowe skóry
- Zespół znamion dysplastycznych
- Oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub w młodym wieku
- Zachorowania w przeszłości
- Zachorowania w rodzinie
Większość czerniaków powstaje de-novo.

19. Czerniak złośliwy cdn.
Diagnostyka
Ocena wyglądu klinicznego zmiany barwnikowej skóry:
A (asymetria)- kształt nieregularny
B (brzegi)- nierówne, postrzępione
C (kolor)- Nierównomierny rozkład barwnika
D (duży rozmiar)- powyżej 6mm
E (ewidentny wzrost) zmiana grubości i pow.
F- świąd
Biopsja wycinająca zmiany podejrzanej z przynajmniej 2mm marginesem. (W
przypadku stwierdzenia czerniaka należy poszerzyć margines)
Odcisk (imprint) bad. Cytologiczne zmiany owrzodziałej
Dermatoskopia
USG okolicznych węzłów chłonnych
BACC powiększonych węzłów chłonnych
Biopsja węzła wartowniczego
USG, CT.

20. Postacie czerniaka
Na podstawie cech klinicznych wyróżnia się:
1. Czerniak szerzący się powierzchownie (Rokowanie
przeważnie dobre)
2. Czerniak guzowaty – niebieskoczarna barwa, szerzy
się od początku w pionie. Rokowanie złe.
3. Czerniak soczewicowaty- na bł. śluzowych, dłoniowych
pow. Rąk i na podeszwach stóp. Zwykle o
nieregularnym kształcie, czarne lub bezbarwne. Rosną
powoli, promieniście. Rokowanie zależy od
głębokości naciekania.
4. Czerniak rozwijający się na podłożu plam
soczewicowatych- lentigo maligna- najrzadsza postać,
dobre rokowanie.

21. Nowotwory nabłonkowe skóry
Raki skóry są najczęstszymi nowotworami złośliwymi
człowieka stanowią ok.. 1/3 wszystkich wykrywanych
nowotworów
Raki te pojawiają się najczęściej na odsłoniętych częściach
ciała, w obrębie skóry narażonej na przewlekłe
promieniowanie słoneczne.
Zachorowalność na raki skóry wzrasta w tempie ok.. 10-
15% na rok.

22. Rak podstawnokomórkowy
Zbudowany jest z kom. Przypominających warstwę podstawną
naskórka. Najczęstszy nowotwór występujący u człowieka, stanowi
ok. 80% raków skóry.
Najczęstsza lokalizacja; nos, fałdy nosowo-policzkowe, warga górna,
czoło, powieki. Częściej występuje u M.
Nie daje przerzutów.
Postacie kliniczne:
- Guzek o wałowatych brzegach, często z centralnym owrzodzeniem
60%
- Zaczerwieniona plama z ogniskowymi, drobnymi owrzodzeniami, z
często obecnym centralnym zagłębieniem, z ogniskami silniejszej
pigmentacji, częściowo pokryta strupem (10-15%)
- Może wyglądem przypominać bliznę

23. Leczenie
Leczenie polega na całkowitym wycięciu guza,
dającym pełne wyleczenie. Niezbędne jest
wykonanie bad. Hist-Pat.
1. Wyłyżeczkowanie i wypalenie zmiany
diatermią. 95% wyleczeń.
2. Radioterapia/ brachyterapia
3. Wycięcie guza z pierwotnym zszyciem rany
95% wyleczeń
4. Krioterapia
5. Miejscowa chemioterapia

25. Rak płaskonabłonkowy/
kolczystokomórkowy
Stanowi drugi pod względem częstości występowania
nowotwór złośliwy skóry. Odznacza się szybkim tempem
wzrostu, może dawać przerzuty zarówno drogą chłonną i
drogą naczyń krwionośnych..
Obraz kliniczny: Zmianie o charakterze guzka mogą
towarzyszyć guzki satelitarne lub owrzodzenia w części
centralnej pokryte strupem, który maskuje głębokość
nacieku. Często z odczynem ropnym.
Nowotwór często występuje na wargach, w pobliżu nosa i
dołów pachowych.

27. Mięsaki tkanek miękkich
Stanowią zaledwie 1% wszystkich nowotworów złośliwych. Mogą mieć
lokalizację w obrębie całego ciała.
Należy je różnicować z dość często występującym tłuszczakiem.
Leczenie: Często zdarza się, że mięsaka nie usuwa się w całości, gdyż
znajdująca się w nim pseudotorebka utwierdza chirurga w
fałszywym przekonaniu, że zabieg był radykalny. W rzeczywistości
nowotwory te infiltrują tkanki wzdłuż ich naturalnych płaszczyzn
daleko poza widocznymi makroskopowo granicami guza.
Przerzuty w tych nowotworach szerzą się przeważnie drogą
krwiopochodną, a ich najczęstszą lokalizacją są płuca. Zmiany
przerzutowe w płucach należy usuwać, jeżeli udaje się opanować
pierwotne ognisko nowotworu i nie ma oznak innej lokalizacji
przerzutów.

28. Nowotwory przerzutowe w obrębie
skóry
Według danych pośmiertnych ponad 10%
nowotworów daje przerzuty do skóry.
Zwykle lokalizacja przerzutów do skóry jest
powiązana z umiejscowieniem ogniska
pierwotnego.
Najczęstsze nowotwory dające przerzuty do
skóry to: czerniak, raki płuca, jelita
grubego, jamy ustnej, nerki, żołądka, rak
jajnika i piersi.

29. Dziękuję za uwagę.
Kasper remmem