3. - Heilige Benedictus (480 - 547) - geboren in Norcia (Umbrië), adellijke Romeinse moeder
4. - Heilige Benedictus (480 - 547) - geboren in Norcia (Umbrië), adellijke Romeinse moeder - 20j: aansluiten bij groep kluizenaars, belandt in Subiaco (oosten v. Rome) - wordt overste in Vicovaro => zeer streng => medebroeders willen hem vergiftigen => na zegening beker met gif, breekt de beker
5. - Heilige Benedictus (480 - 547) - geboren in Norcia (Umbrië), adellijke Romeinse moeder - 20j: aansluiten bij groep kluizenaars, belandt in Subiaco (oosten v. Rome) - wordt overste in Vicovaro => zeer streng => medebroeders willen hem vergiftigen => na zegening beker met gif breekt de beker => terug naar Subiaco - vele mensen kwamen naar Subiaco om onder zijn leiding te staan => stichtte 12 kloosters klooster op de Monte-Cassino
6. - Heilige Benedictus (480 - 547) - geboren in Norcia (Umbrië), adellijke Romeinse moeder - 20j: aansluiten bij groep kluizenaars, belandt in Subiaco (oosten v. Rome) - wordt overste in Vicovaro => zeer streng => medebroeders willen hem vergiftigen => na zegening beker met gif breekt de beker => terug naar Subiaco - vele mensen kwamen naar Subiaco om onder zijn leiding te staan => stichtte 12 kloosters - rest van zijn leven bracht hij door nadenkend over ideaal kloosterleven (zie Regula Benedicti) - gestorven in klooster op Monte-Cassino op 21 maart - officiële feestdag: 1. Westers Christendom = 11 juli 2. Byzantijnse Kerk = 14 maart - beschouwd als grondlegger van het westers kloosterleven (Regula Benedicti)
7. Benedictus’ spiritualiteit: - innerlijke rust => over jezelf waken => besef dat de grootste schat, het grootste geluk in de innerlijke rust te vinden is - ten volle bewust zijn van je gedachten opdat deze je niet buiten jezelf zouden brengen - leven in gemeenschap (Regel moet ervoor zorgen dat dit verwezenlijkt kan worden, niet op vredevolle manier in gemeenschap samenleven => niet op eigen gedachten focussen => leven in eenzaamheid nodig om tot jezelf te komen) ° ora et labora ° lectio divina ° geest openstellen voor God en de innerlijke rust ° geloften afleggen => Regel van Benedictus
8. KLOOSTERLEVEN VOLGENS BENEDICTUS: - 3 geloften: armoede, kuisheid en gehoorzaamheid - toeleggen op de “ora et labora” (gebed en handen arbeid) - lectio divina (zie verder) - 8 uur bidden ~ 8 uur werken ~ 8 uur rusten - Regula Benedicti ° bestaat uit een proloog en 73 hoofdstukken ° gevolgd door benedictijnen, cisterciënzers en trappisten ° oorspronkelijk geschreven voor monniken v. Monte-Cassino ° 1-3: fundamenten kloosterleven 4-7: gehoorzaamheid, armoede, nederigheid 8-20: liturgie 21-30: bestraffing van overtredingen 31-57: beheer klooster, taken monniken, zorg voor monniken en gasten 58-66: opname/positie novicen, rangorde, taken portier, keuze abt/prior 67-72: onderlinge omgang van monniken 73: epiloog
10. - 2 soorten stiltes, 2 soorten geluid - mensen hunkeren nu naar stilte, kunnen deze zelf niet meer realiseren, ontspanning = tijdelijke afleiding van het lawaai in hun hoofd - monastieke stilzwijgen = stilte als achtergrondmuziek - meditatie / stilte laat monnik in innerlijk leven bloeien - Benedictus: de tong is de bron van het kwaad + stilte = meer tijd om te luisteren naar wat van belang is in eigen leven en dat van anderen + tijd in stilte = worstelen met eigen demonen - sport = lichamelijke gezondheid ; stilte = geestelijke gezondheid - hoe? => stiltemomenten inbouwen + fysieke, gewijde plek in huis - andere mogelijkheden: kerken, meditatieruimtes, organisatie ‘Quiet Garden’ - goed evenwicht zoeken tussen anderen dienen en stilte - stilte is geen egoïsme - lengte van stiltemomenten moeilijk te bepalen (zelf opbouwen) - doel van stiltemomenten = zuiverheid van hart Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7
11. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7 - bidden vraagt tijd, veel vormen (gebed, zwijgen, angstkreet, …) - zuiver hart => God in alles zien => constant bidden = wijkplaats gevonden - Benedictus veel belang aan meditatie (lezen belangrijkste vorm) - herhalen v.e. tekst = draagbare innerlijke wijkplaats - Benedictus: gezamenlijk leven / bidden / mediteren - lectio divina = meditatief lezen (God spreekt tot jou) - vele teksten geschikt voor lectio divina - 3 kenmerken van de lectio divina: 1. Tekst = gave (God in jezelf ontdekken, tekst stelt vragen) 2. Langzaam lezen (ontvangen wat tekst te bieden heeft + herhaling) 3. Manier van bidden / leven (door tekst in gedachten te houden) - lezen => mediteren => bidden => contemplatie (God toelaten en in Zijn aanwezigheid genieten) - moeilijk vol te houden, verleiding om naar iets schijnbaar beter te zoeken => volharding nodig => gehoorzaamheid
12. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7 - gehoorzaamheid is niet hetzelfde als vrijheid aantasten (= mode, …) - criteria voor gehoorzaamheid: 1. Weten wat je kiest 2. Zaken kiezen die je geen slaaf maken - luisteren = eenvoudig maar veeleisend => onderscheiden en in vrijheid kunnen kiezen - gehoorzaamheid vereist wederkerige liefde (de weg naar God) - blinde gehoorzaamheid aan gevoelens = slecht (gevoel moet meespelen, maar geweten ook) - ware ‘ik’ is verdrukt door de andere, trouw zijn aan jezelf enkel te realiseren door te luisteren naar God - begin v. trouw zijn aan jezelf = jezelf zien als zondaar en dat oprecht zeggen - God / bidden => vergeving + leiding + hulp (‘ik’ vinden achter verlangens)
13. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7 - onze cultuur = opkomen voor mensenrechten => weg met vernedering => weg met nederigheid - nederigheid = humiliteit ( > humus ) = met beide benen op de grond staan (realistisch, eerlijk, oprecht) => moeite doen - Adam > adama (Hebreeuws) = grond - resultaat onderzoek naar succes van bedrijven: persoonlijke nederigheid + sterke wil en ambitie voor onderneming (en niet voor zichzelf) => nederigheid past / komt voor in onze samenleving - Benedictus’ 3 kernkwaliteiten van monastiek leven: gehoorzaamheid, stilzwijgen en nederigheid - ladder van de nederigheid: door nederigheid ga je omhoog
14. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7 - ladder van de nederigheid: door nederigheid ga je omhoog Aandachtig ontzag voor God Niet gesteld zijn op je eigen verlangens Je in alle gehoorzaamheid schikken naar je naaste door Gods liefde Ook gehoorzamen als iets lastig/onrecht wordt opgelegd Slechte gedachten/daden nederig opbiechten Blij zijn met alles en je als slechte/onwaardige arbeider beschouwen Jezelf als slecht betitelen en je vanbinnen ook echt zo voelen Niets ondernemen behalve wat kloosterregel/meerdere aangeeft Beteugeling van spreken Beteugeling van spreken Beteugeling van spreken Nederigheid uitstralen met heel je lichaam, heel je geest, heel je hart en al je krachten
15. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 6 Hoop 7 5 - vandaag: mens koopt gemeenschap of te individueel - conversatio morum = omgaan met anderen <=> mopperen / zagen - benedictijnen 3 geloften: gehoorzaamheid, op zelfde plaats blijven en samenleven - op 1 plaats in 1 gemeenschap = stabiliteit => groeien - stilzwijgen is achtergrond, maar er is nood aan een goede conversatie (= goed spreken + goed luisteren) - geen individualisme maar individualiteit ( eigen bijdrage aan leven in gemeenschap) + vijandsliefde (grote geestelijke rijpheid) - beheerst conflict = leermoment voor betrokkenen - niemand uitsluiten - overeenkomst over gang van zaken => echte conversatie => regel van Benedictus over leven in een klooster - rituelen = bevorderen gemeenschapsleven (liefst in combinatie met wereldse elementen) - gasten ontvangen + gemeenschapsleven laten doorlopen (= belangrijk evenwicht voor wijkplaats), ook in gezin mogelijk
16. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7 - geschiedenis: 1. Paulus = leven in Geest van God, liefde 2. 3de eeuw = Plato’s onderscheid lichaam - ziel 3. M.E. = los van persoonlijke / fysieke 4. Reformatie = fixeren innerlijke leven van de ziel 5. 16de eeuw = innerlijk en persoonlijk 6. 20ste eeuw = losmaken v.d. godsdienst, niet georganiseerd => godsdienst = facultatief, spiritualiteit = persoonlijk - spiritualiteit = psychologie + gulden regel - godsdienst = spiritualiteit + verborgen aspecten (ware behoeften achter verlangens) - moderne spiritualiteit = shoppen - positief element: 1. Kerk open voor dialoog en ontwikkeling 2. Geloof = betrekking op alle domeinen van het leven (ook buiten kerk) 3. Kath. spiritualiteit meer bewust van sociale context + inzicht in eigen schoonheid ondanks gebreken 4. Vele manieren van bidden
17. Spiritualiteit Gemeenschap Nederigheid Gehoorzaamheid Contemplatie Stilzwijgen 1 2 3 4 5 6 Hoop 7 - goed zien sterven => accepteren komst dood + bemoedigend - Benedictus: dood niet marginaliseren (elke dag voor ogen houden) + monastieke leven = bewustzijn v. Gods nabijheid, continuïteit leven en dood + dood is ultieme ontmoeting met God - wijkplaats altaar nodig = offeren aan God en Hij zegent in ruil (sacrificie) - sacrificie = wederkerig proces (> sacrum facere = heilig maken) - godsdienst = bron v. hoop, brengt vrede (als niet misbruikt) (<=> kruistochten en Reformatie) - kath. Kerk: vrede = afwezigheid oorlog + aanwezigheid gerechtigheid - godsdienst => reden tot leven / hoop bieden - Johannes Paulus II: vrede, iedere mens zelf geloof vrij kunnen kiezen + diep geloof ~ vriendschap met andere godsdiensten combineren - 1ste prioriteit = verlangen naar vrede - wijkplaats vinden in God = einde van reis, na weg van vallen en opstaan
19. - tv-programma, uitgezonden op BBC Two in 2005 - 5 mannen zonder enige ervaring met het Christendom of het kloosterleven moesten gedurende 6 weken in de abdij van Worth (in West Sussex) verblijven en leven tussen en met de benedictijnen die daar verblijven
