η διεθνής ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των επιχειρήσεων και η κυμαινόμενη ασφάλεια

Θ Διεκνισ -Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και
θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

ΝΛΚΘΣ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΥ, Δικθγόρου, Διδάκτοροσ Νομικισ Διεκνοφσ Εμπορικοφ Δικαίου
(Ph.D in International Business Law, University of Hull, England), Μζλοσ τθσ Διεκνοφσ
Ζνωςθσ Δικθγόρων (International Bar Association) ςτο Λονδίνο, ςτισ Επιτροπζσ Civil
Litigation, United Nations and other World Organizations Committee UNWOC,
Business Organizations, International Franchising, Industrial and Intellectual Property
Rights. Μζλοσ του Κζντρου Διεκνϊν Νομικϊν Σπουδϊν (Center for International
Legal Studies) που εδρεφει ςτο Saltzbroug τθσ Αυςτρίασ.

Λ. ΕΛΣΑΓΩΓΘ

Το δίκαιο των επιχειριςεων, το εμπράγματο δίκαιο και το ενοχικό δίκαιο
βρίςκονται τα τελευταία χρόνια, τόςο ςε εκνικό όςο και ςε διεκνζσ επίπεδο, ςε
ςυνεχι εξζλιξθ. Σ’ αυτό φυςικά ςυνζβαλε θ διεκνοποίθςθ τθσ οικονομίασ και θ
παγκοςμιοποίθςθ τθσ αγοράσ ςτθν οποία βεβαίωσ δραςτθριοποιοφνται και οι
ελλθνικζσ επιχειριςεισ. Δεν είναι τυχαίο άλλωςτε ότι ο ςφγχρονοσ νομικόσ ςιμερα
καλείται να επιλφςει νομικά ηθτιματα που προκφπτουν κυρίωσ κατά τθν κατάρτιςθ
μικτϊν ςυμβάςεων όςο και κατά τθν ανϊμαλθ εξζλιξθ αυτϊν των ςυμβάςεων τόςο
ςε εκνικό όςο και ςε διεκνζσ επίπεδο.
Αποτελεί πλζον κοινι παραδοχι ςτθν επιςτιμθ μασ, ότι τα νομικά προβλιματα
δεν μποροφν να επιλυκοφν με εννοιοκρατικζσ καταςκευζσ αλλά με αναγωγι ςτθν
κοινωνικι τουσ διάςταςθ, και με αναδρομι ςτθν τελολογικι τουσ εκτίμθςθ με
τελικό πάντα ςκοπό τθν ορκι επίλυςθ τουσ προσ πραγμάτωςθ τθσ δικαιοςφνθσ που
είναι θ φπατθ αξία. Θ διάπλαςθ και θ ανάπτυξθ νζων κεςμϊν τθσ ςφγχρονθσ
οικονομίασ και των απαιτιςεων ςτθ διεκνι ςυναλλακτικι πρακτικι και θ ολοζνα

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων Ν.Γ.
και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

αυξανόμενθ διάδοςι τουσ ςτθ χϊρα μασ δθμιουργοφν και ςτον ζλλθνα νομικό το
χρζοσ, να αντιμετωπίςει τα νομικά κζματα που γεννιοφνται, να δϊςει λφςεισ ςτα
προβλιματα που ανακφπτουν και να εντάξει τα δθμιουργιματα αυτά τθσ
ςυναλλακτικισ πρακτικισ ςτο δικαιικό μασ ςφςτθμα. Ζνασ από αυτοφσ του νζουσ
κεςμοφσ είναι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια (floating charge) του νόμου 2844/2000,
που ςιμερα περιςςότερο από πότε βλζπουμε να γίνεται χριςθ από τισ
επιχειριςεισ.
Οι λφςεισ που κα επιλζγοντο να δίδοντο, κα ζπρεπε υπό άλλεσ ςυνκικεσ να είναι
δογματικά ορκζσ και να μθν διαςποφν το εςωτερικό ςφςτθμα του αςτικοφ μασ
δικαίου ςε ςυνδυαςμό με το εμπορικό δίκαιο, λαμβανομζνου υπόψθ των διεκνϊν
ςυναλλαγϊν και εμπορικϊν ςυνθκειϊν και πρακτικϊν (soft law). Θ επιδίωξθ όμωσ
αυτι είναι ιδιαίτερα δφςκολθ ενόψει τθσ αγγλοαμερικανικισ καταγωγισ όλων των
νζων αυτϊν κεςμϊν. Το αγγλοςαξονικό δικαιϊκό ςφςτθμα, μασ παρζδωςε μεν
αυτοφσ τουσ κεςμοφσ, όχι όμωσ και τθν επίλυςθ των προβλθμάτων που γεννιοφνται
από τθ διάδοςθ τουσ ςτθν χϊρα μασ. Ο ενκουςιαςμόσ που προκαλεί ςτον ζλλθνα
νομικό θ εναςχόλθςθ με νζουσ κεςμοφσ ςυνοδεφεται από αμθχανία, κακϊσ
προςπακεί να επιλφςει με μζςα του κωδικοποιθμζνου δικαίου μασ προβλιματα
που γεννά θ εφαρμογι κεςμϊν και θ ερμθνεία εννοιϊν του αγγλοςαξονικοφ
δικαίου. Όμωσ, τα δίκαια του common law ζχουν μείνει ανεπθρζαςτα από τθ
ςυμβατικι τυπολογία του ρωμαϊκοφ δικαίου και από τθ δογματικι των
ρυκμιςμζνων ςυμβατικϊν τφπων. Αντίκετα, είναι προςανατολιςμζνα ςτουσ
εμπειρικά διαμορφωμζνουσ, μζςω τθσ οικονομικισ και ςυναλλακτικισ πρακτικισ,
κεςμοφσ. Αυτό κακιςτά δυνατι ςτθν αγγλοαμερικανικι νομικι ςκζψθ, μια
πρακτικι, περιςςότερο, αντιμετϊπιςθ των ςυγκεκριμζνων νομικϊν προβλθμάτων
και λιγότερο κεωρθτικι αντιμετϊπιςθ των νζων κεςμϊν. Με άλλα λόγια, ο
αγγλοςάξονασ νομικόσ δεν κεωρεί αναγκαίο να προςδιορίςει πρϊτα τθ νομικι
φφςθ αυτϊν των κεςμϊν για να οδθγθκεί ςτθν επίλυςθ των ςχετικϊν ηθτθμάτων.
Το ερϊτθμα που γεννάται είναι τι πρζπει να γίνεται ςϋ αυτζσ τισ περιπτϊςεισ.
Είναι προφανζσ, ότι ςτο ςθμείο αυτό ο ζλλθνασ νομικόσ και γενικότερα ο κάκε
μθ αγγλοςάξονασ ευρωπαίοσ εφαρμοςτισ του δικαίου, κα πρζπει να «υπερβεί» τθν
Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ
2/45
Διεφθυνςη: Σόλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498
Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr


«εκνικότροπθ νομικι προςζγγιςθ» των προβλθμάτων και να αναηθτιςει άλλα,
ςτακερά και ευρφτερα αποδεκτά ςθμεία αναφοράσ για τθν επίλυςθ των κεμάτων
που τον απαςχολοφν και ςτόχο ζχουν και τθν εφρυκμθ λειτουργία και ανάπτυξθ των
επιχειριςεων που χρθςιμοποιοφν αυτοφσ τουσ κεςμοφσ.. Τα πορίςματα τθσ
ςφγχρονθσ ςυγκριτικισ του δικαίου αποτελοφν το αναγκαίο και απαραίτθτο
εργαλείο για τθν επίτευξθ του ςκοποφ αυτοφ.

ΙΙ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΤ΢Η, ΟΙ ΔΙΑΚΡΙ΢ΕΙ΢ ΚΑΙ ΣΑ ΧΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΑ ΣΗ΢ ΚΤΜΑΙΝΟΜΕΝΗ΢ Α΢ΦΑΛΕΙΑ΢
(FLOATING CHARGE) ΢ΣΟ ΑΓΓΛΟ΢ΑΞΟΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

1. Η νομική φφση της κυμαινόμενης ασφάλειας

Θ ακριβισ φφςθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ ζχει αποτελζςει για πολλοφσ
νομικοφσ κζμα αντιδικίασ. Από τθν πρακτικι αποδεικνφεται ότι είναι ζνα ςυμφζρον
του παρόντοσ (present interest), όχι μελλοντικό, ζνα κυμαινόμενο δικαίωμα
(floating interest), όχι μια ςυγκεκριμζνθ υποκικθ των παγίων (specific mortgage of
the assets) με άδεια διάκεςθσ (license to dispose) ςτθν κανονικι ροι τθσ
επιχείρθςθσ, και ότι αναμζνει το περιςτατικό που κα το αποκρυςταλλϊςει και κα το
κάνει μια δυνατι και ςτακερι εξαςφάλιςθ (full-blooded fixed security) πάνω ςτα
περιουςιακά ςτοιχεία που κα αποκτθκοφν από τθν εταιρία και τα οποία υπάγονται
ςτθ περιγραφι τθσ πράξθσ του χρζουσ (charge instrument).1 Είναι επίςθσ ξεκάκαρο
ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια, παρόλο που δεν προςαρτάται ςε ςυγκεκριμζνα
περιουςιακά ςτοιχεία, κατζχει διάφορεσ i n r e m επιδράςεισ. Ειδικά, ζχει
προτεραιότθτα πάνω ςε ακόλουκα ςυγκεκριμζνα ςυμφζροντα που προκφπτουν από

1
Evans v. Rival Granite Quarries Ltd [1910] 2 KB 979 ζει. 999, Re Yorkshire Woolcombers
Assiciation Ltd [1903] 2 Ch. 284 ζει. 295, Illingworth v. Houldsworth [1904] AC 355 ζει. 358.
3/45


τθν ακζτθςθ και κατόπιν ειδοποίθςθ ενόσ αρνθτικοφ εχεγγφου (negative pledge),
παρόλο που αυτά τα ςυμφζροντα δθμιουργικθκαν πριν τθν κρυςτάλλωςθ τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλειασ.2 Προςαρτάται ζτςι αυτόματα ςτθ κρυςτάλλωςθ
(automatically on crystallization), ςυνεπεία τθσ δικισ του δφναμθσ και χωρίσ τθν
ανάγκθ για μια νζα πράξθ μεταφοράσ (act of transfer), και ξεπερνά τα δικαιϊματα
εκτζλεςθσ (rights of an execution) που εγείρει ο πιςτωτισ από τθν παράδοςθ του
εντάλματοσ εκτζλεςθσ (the writ of execution) , ακόμα κι αν δεν κρυςταλλϊνεται
αμζςωσ μετά τθν κατάςχεςθ.3
Ο χαρακτιρασ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ εξθγείται καλφτερα με αναφορά
ςτθν ζννοια του δικαιϊματοσ ενόσ κεφαλαίου (fund), το οποίο ζχει ξεχωριςτι
ταυτότθτα, βάςει νόμου, από τα ξεχωριςτά του ςυςτατικά και το οποίο διατθρεί τθν
ταυτότθτα παρ’ όλθ τθ ςυνεχι μεταβολι των ςυςτατικϊν αυτϊν. Εν ολίγοισ, το
δικαίωμα ενόσ κατόχου αξιόγραφου (debenture holder) κάτω από τθν κυμαινόμενθ
αςφάλεια είναι αρκετά ανάλογο με αυτό ενόσ δικαιοφχου κάτω από ενεργι
παρακατακικθ (active trust).4
Αυτό που είναι ενδιαφζρον ςτθν νομολογιακι πρακτικι των δικαςτθρίων, και
ιδιαίτερα των Αμερικάνικων, είναι ότι θ διαπραγματευτικι δφναμθ που δίνεται ςτθ
δανείςτρια εταιρία (debtor company) είναι αςφμβατθ (inconsistent) με τθν ςτακερι
εξαςφάλιςθ (fixed security), που εν πολλοίσ ο ίδιοσ τρόποσ με τθ δφναμθ ενόσ
κεματοφφλακα (the power of a fiduciary) που προςποιθτά ανακατεφει περιουςιακά
ςτοιχεία καταπιςτευμάτων (mingle allegedly trust assets) με δικά του είναι
αςφμβατθ με τθν φπαρξθ του καταπιςτεφματοσ.5 Αν θ εξαςφάλιςθ ιταν ςτακερι
τότε θ εταιρία δε κα διάκετε τα πάγιά τθσ παρά μόνο ςτθν περίπτωςθ χρζουσ. Αυτό
κα παρζλυε τθν επιχειρθματικότθτα τθσ εταιρίασ, γεγονόσ που δε γινόταν εκ
προκζςεωσ. Όκεν και θ εξαςφάλιςθ δεν είναι ςτακερι αλλά κυμαινόμενθ.6

2
Griffiths v.Yorkshire Bank plc [1994]1 WLR 1427.
3
Re Standard Manufacturing Co. [1891] 1 Ch. 627, Re Opera Ltd. [1891] 3 Ch. 260.
4
Roy Goode, “The Exodus of the Floating Charge” in Corporate and Commercial Law: Modern
Developments, eds by David Feldman and Frank Meisel, 1996, Lloyd’s of London Press Ltd, ζει. 197.
5
Henry v. Hammond [1913] 2 KB 515.
6
Re Florence Land and Public Works Co., parte Moor (1878) 10 Ch. D. 530, per Jessel MR ζηηο
ζειίδεο 540-541.
4/ 45


Κεωρικθκε ωσ απαραίτθτο προαπαιτοφμενθ προχπόκεςθ μιασ εταιρίασ να
πουλιςει (sell), να υποκθκεφςει (mortgage) ι να χρεϊςει τα περιουςιακά ςτοιχεία
τθσ (charge its assets) χωρίσ χρζωςθ (ζξοδα), ζτςι ϊςτε οι αγοραςτζσ δεν κα
επθρεάηονταν από αυτό και οι μεταγενζςτερεσ χρεϊςεισ (later specific charges)
πιραν προτεραιότθτα ζναντι αυτοφ, ακόμθ και αν υπολογίηονταν θ κυμαινόμενθ
αςφάλεια. Ζτςι ο εμπορικόσ ςκοπόσ τθσ ςυναλλαγισ κακόριηε το χαρακτθριςμό τθσ
εξαςφάλιςθσ, από τθν οποία προζκυπταν οι διάφοροι κανόνεσ προτεραιότθτασ που
εξελίχκθκαν με το χρόνο. Να ςθμειωκεί όμωσ ότι, αν οι ακόλουκοι αγοραςτζσ
(subsequent purchasers) και βεβαρθμζνοι ιδιοκτιτεσ (encumbranches) μποροφςαν
να προςτατευτοφν με άλλο τρόπο, ο λόγοσ φπαρξθσ raison d’ etre τθσ κυμαινόμενθσ
αςφάλειασ κα ζπαυε να υφίςταται.7
Παρότι ςυνιςτάται ςε κάποιον που καταρτίηει ςφμβαςθ δανείου με εταιρία
να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του με ςτακερι χρζωςθ ι υποκικθ, θ εταιρία μπορεί
να ζχει ιδθ υποκικθ ι ςτακερι χρζωςθ επί του ςυγκεκριμζνου περιουςιακοφ
ςτοιχείου με το οποίο ο δανειςτισ επικυμεί να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του από το
δανειςμό. Στθν περίπτωςθ αυτι φαίνεται ότι ο μεταγενζςτεροσ δανειςτισ δεν ζχει
ςυμφζρον να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του με ςτακερι χρζωςθ ι υποκικθ.
Πράγματι, οι πικανότθτεσ να εγγράψει δεφτερθ υποκικθ ι να διαςφαλίςει τθ
ςτακερι αςφάλεια επί του περιουςιακοφ ςτοιχείου κα εξαρτθκεί από τθν αξία του
ςτοιχείου ςε ςυνδυαςμό με το ποςό που θ πρϊτθ υποκικθ ι ςτακερι αςφάλεια
προορίηεται να διαςφαλίςει. Όταν οι ςυνκικεσ είναι τζτοιεσ ϊςτε να μθν είναι
δυνατι θ δεφτερθ υποκικθ ι ςτακερι αςφάλεια του περιουςιακοφ ςτοιχείου, ο
δανειςτισ δφναται να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του μζςω μιασ κυμαινόμενθσ
αςφάλειασ.
Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια είναι μζκοδοσ θ οποία δφναται να λειτουργιςει
ςτθν Μ. Βρετανία ωσ αςφάλεια μόνον για χρζθ που φζρει μία ΕΠΕ. Αυτό διζτεινε το
ςχετικό Τμιμα του Ανωτάτου Δικαςτθρίου τθσ Μ. Βρετανίασ. Οι ρίηεσ αυτισ τθσ

7
Roy Goode, “The Exodus of the Floating Charge” in Corporate and Commercial Law: Modern
Developments, eds. By David Feldman and Frank Meisel, 1996, Lloyd’s of London Press Ltd, ζει.
198.
5/
45


απόφαςθσ ανάγονται ςτθν απόφαςθ Panama case.8 Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια δεν
υπολογίηεται ςε ςυγκεκριμζνο περιουςιακό ςτοιχείο ωςότου να επζλκει θ
«αποκρυςτάλλωςθ», αλλά υπολογίηεται ςε μία τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων του
ενεργθτικοφ τα οποία εκ φφςεωσ κεωροφνται ότι ςτεροφνται το βακμό τθσ
ςτακερότθτασ κι ζτςι τα εμποδίηει από το να αναγνωρίηονται εφκολα, δθλαδι τα
περιουςιακά ςτοιχεία αλλάηουν διαρκϊσ φφςθ. Θ μθ πρακτικι ςυνζπειά του, να
προςπακεί κανείσ να επιβάλει ςτακερι χρζωςθ ςτα ςτοιχεία αυτά, είναι ότι ο
δικαιοφχοσ τθσ ςτακερισ χρζωςθσ κα πρζπει να ανανεϊνει διαρκϊσ τουσ όρουσ τθσ
χρζωςθσ προκειμζνου να ςυμβαδίηει με τθν διαρκϊσ μεταλλαςςόμενθ φφςθ των
περιουςιακϊν ςτοιχείων. Επιπλζον, εάν τα περιουςιακά ςτοιχεία αυτά ιταν το
αντικείμενο ςτακερισ αςφάλειασ, θ εταιρία κα βριςκόταν ςτθν πολφ δφςκολθ κζςθ
να πρζπει να ενθμερϊνει και να ηθτά τθν άδεια του δικαιοφχου τθσ ςτακερισ
αςφάλειασ κάκε φορά που κα επικυμοφςε να εκποιιςει ζνα περιουςιακό ςτοιχείο
που ςυνιςτά μζροσ τθσ αςφάλειασ του δανειςτι.
Περιουςιακά ςτοιχεία ςτα οποία είναι πικανό να επιβλθκεί κυμαινόμενθ
αςφάλεια είναι μεταξφ άλλων οι μετοχζσ, οι εγκαταςτάςεισ, ο εξοπλιςμόσ και άλλα
περιουςιακά ςτοιχεία τθσ εταιρίασ. Ενϊ το εταιρικό δίκαιο τθσ Μ. Βρετανίασ
παρζχει ζναν διεξοδικό οριςμό του όρου «περιουςιακό ςτοιχείο», ο όροσ κα
ζπρεπε, ςφμφωνα με τθν απόφαςθ τθσ Βουλισ των Λόρδων ςτθν υπόκεςθ Sharp v
Woolwich Building Society,9 να κεωρείται ότι ςυμπεριλαμβάνει τουλάχιςτον
περιουςιακά ςτοιχεία ςτα οποία υπιρχαν ωφζλιμα ςυμφζροντα. Συχνά ςτθν
εμπορικι πρακτικι και ςτθν νομολογία,. θ κυμαινόμενθ αςφάλεια κεωρείται ότι
περιλαμβάνει ολόκλθρθ τθν επιχείρθςθ, δθλ. θ αςφάλεια, μετά τθν
αποκρυςτάλλωςι τθσ, προορίηεται να ζχει προτεραιότθτα ζναντι ςτοιχείων άλλων
από εκείνα που υπόκεινται ςε ςτακερι αςφάλεια ι υποκικθ. Όταν τα περιουςιακά
ςτοιχεία μιασ εταιρίασ ποικίλουν, θ χρζωςθ ςτθν επιχείρθςθ ςυνικωσ εκφράηεται
με τθ μορφι κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, ωςτόςο, μία εταιρία τθσ οποίασ το
ενεργθτικό αποτελείται από ζνα μόνο πάγιο περιουςιακό ςτοιχείο, για παράδειγμα,

8
Panama Case (1870) 5 Ch. App. 318.
9
[1998] BCC 115.
6/ 45


ζνα ςυγκρότθμα γραφείων, δφναται να επιβάλει ςτακερι αςφάλεια ςτο
περιουςιακό αυτό ςτοιχείο. Αυτό, κατ’ ουςία, κα ςυνιςτά ςτακερι αςφάλεια ςτθν
επιχείρθςθ.
Για τουσ λόγουσ αυτοφσ, θ κυμαινόμενθ αςφάλεια επιβάλλεται ςε
περιουςιακά ςτοιχεία μεταβαλλόμενθσ φφςεωσ. Θ πϊλθςθ των περιουςιακϊν
αυτϊν ςτοιχείων είναι ζνα μζςο με το οποίο θ εταιρία κα μπορζςει να εξαςφαλίςει
ειςόδθμα προκειμζνου να αντεπεξζλκει ςτισ υποχρεϊςεισ τθσ ςφμφωνα με τουσ
όρουσ τθσ ομολογίασ του δανείου με τουσ οποίουσ επιβλικθκε θ κυμαινόμενθ
αςφάλεια.

2. Διάκριςη τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ από την πάγια
Αςφάλεια (charge) είναι μία αςφάλεια (security) που δθμιουργείται επί ενόσ ι
περιςςοτζρων περιουςιακϊν ςτοιχείων από τον κφριο ι «οφειλζτθ» υπζρ ενόσ
δανειςτι με τθν οποία ςυμφωνείται10 ότι τα περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ
κα διατεκοφν για κάποιο χρζοσ ι άλλθ υποχρζωςθ. Το δικαίωμα του δανειςτι
μπορεί να εκτελεςκεί με τθν πϊλθςθ εκποίθςθ των περιουςιακϊν ςτοιχείων τθσ
επιχείρθςθσ, εάν διατάςςεται με δικαςτικι απόφαςθ. Όμωσ ςτθν πράξθ θ
πλειοψθφία των ςυμβάςεων παροχισ αςφάλειασ εξουςιοδοτοφν ρθτά τον δανειςτι
να πωλιςει τα ςτοιχεία για το ςκοπό αυτό χωρίσ τθν προςφυγι ςτα δικαςτιρια.
Νόμιμεσ αςφάλειεσ είναι δυνατζσ ςε κάποια περιουςιακά ςτοιχεία, όπωσ ςτθ γθ,
όχι όμωσ επί κινθτϊν.
Περιουςιακά ςτοιχεία (ι «ειδικι») αςφάλεια είναι θ χρζωςθ που επιβάλλεται
επί ςυγκεκριμζνων περιουςιακϊν ςτοιχείων, θ οποία περιορίηει το δικαίωμα του
οφειλζτθ να διακζτει ι διαχειρίηεται άλλωσ τα ςτοιχεία χωρίσ τθν ζγκριςθ του
δανειςτι. Δεν είναι αναγκαίο ότι τα ςτοιχεία πρζπει να είναι επί του παρόντοσ ςτθν
κυριότθτα του οφειλζτθ: μελλοντικά περιουςιακά ςτοιχεία μποροφν να είναι το
αντικείμενο μιασ ςφμβαςθσ χρζωςθσ, υπό τον όρο ότι περιγράφονται επαρκϊσ ϊςτε
να είναι προςδιορίςιμα όταν αποκτθκοφν. Θ ιςχφσ μιασ τζτοιασ ςφμβαςθσ, - εάν
10
Όιεο νη αζθάιεηεο πνπ πεξηγξάθνληαη εδώ επηβάιινληαη κε ζπκθσλία ησλ κεξώλ. Υξεώζεηο κπνξεί
κεξηθέο θνξέο λα εηζάγνληαη θαη από ην λόκν, όκσο απηέο δελ είλαη ζρεηηθέο κε ηνπο ζθνπνύο ηνπ
παξόληνο.
7/
45


πρζπει να εξεταςτεί- είναι ότι θ χρζωςθ κεωρείται ότι αρχίηει να υφίςταται από τθ
ςτιγμι που το περιουςιακό ςτοιχείο αποκτθκεί από τον οφειλζτθ.11 Θ κυμαινόμενθ
αςφάλεια προχποκζτει επίςθσ τον προςδιοριςμό των ςχετικϊν περιουςιακϊν
ςτοιχείων, με τθν ίδια ζννοια, αλλά θ ουςία τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ (χρζωςθσ)
είναι ότι ςκοπεί ςτο ότι ο οφειλζτθσ κα είναι ελεφκεροσ να διαχειρίηεται τα ςτοιχεία
που τελοφν υπό τθν χρζωςθ κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ χωρίσ τθν
ανάμειξθ του δανειςτι ενίοτε αποκαλοφμενθ «εξουςία διαχείριςθσ».12
Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια ζτςι, επιτρζπει ςε μία εταιρία να παρζχει αςφάλεια
επί περιουςιακϊν ςτοιχείων τα οποία αποδίδουν ι χρθςιμοποιοφνται ςυνεχϊσ και
αντικακίςτανται ωσ αποτζλεςμα ςυνικουσ εμπορίασ. Είναι μία εφεφρεςθ
επινοθκείσ από τον νομοκζτθ ςτα τζλθ του δεκάτου ενάτου αιϊνα, κεμελιωμζνθ
ςτθ βάςθ ςυμφωνίασ των μερϊν και θ οποία δεν οφείλει τίποτε ςτθ νομοκεςία –
όπωσ θ επινόθςθ τθσ πϊλθςθσ με παρακράτθςθ κυριότθτασ (με δόςεισ) που
εξελίχκθκε τθν ίδια περίοδο περίπου.
Δεν είναι δυνατό ςφμφωνα με το Αγγλικό Δίκαιο13 μεμονωμζνοι οφειλζτεσ
δανείων να επιβάλλουν κυμαινόμενθ αςφάλεια επί των περιουςιακϊν τουσ

11
Holroyd v Marshall [1862] 10 HL Cas 191.
12
Πνιιέο πξνζπάζεηεο έρνπλ γίλεη πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηεί κία ζεσξεηηθή βάζε γηα ηελ
θπκαηλόκελε αζθάιεηα (ρξέσζε) – όρη εύθνιν, αθνύ όπσο ζα δνύκε θαίλεηαη όηη θαηά θνηλή νκνινγία
πξόθεηηαη γηα έλα θαηλόκελν πνπ είλαη αδύλαην λα νξηζηεί παξά κόλνλ κπνξεί λα πεξηγξαθεί θαη,
όληαο ην πξντόλ ζπκθσλίαο κεηαμύ ησλ κεξώλ, κπνξεί λα ιάβεη άπεηξεο κνξθέο. Οη δύν
επηθξαηέζηεξεο ζεσξίεο είλαη ε ζεσξία πεξί «ππνζήθεο κειινληηθώλ πεξηνπζηαθώλ ζηνηρείσλ|»
(mortgage of future assets theory) θαη ε ζεσξία ηεο «άδεηαο» license. Ζ πξώηε, δηαηππσκέλε κεηαμύ
άιισλ από ηνλ Καζεγεηή Pennington (R.R. Pennington, «The Genesis of the Floating Charge» «Ζ
Γέλεζε ηεο Κπκαηλόκελεο Υξέσζεο», 1960, Vol. 23 M.L.R. ζει. 630) ππνζηεξίδεη όηη ε θπκαηλόκελε
αζθάιεηα ή ρξέσζε ιεηηνπξγεί κόλνλ σο ζύκβαζε θαη δελ απνθέξεη θάπνην θέξδνο ζπγθεθξηκέλεο
θύζεσο πξηλ από ηελ απνθξπζηάιισζε. Ζ ζεσξία ηεο «άδεηαο» licence ζεσξεί όηη ε ρξέσζε
δεκηνπξγεί λόκηκν ζπκθέξνλ ππέξ ηνπ δαλεηζηή από ηελ έλαξμή ηεο, θαη ζπλδέεηαη κε κία άδεηα πξνο
ηνλ νθεηιέηε λα δηαρεηξίδεηαη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαηά ηε ζπλήζε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο.
Βαζηθνί ππνζηεξηθηέο ηεο ήηαλ ν Καζεγεηήο Farrar («World Economic Stagnation Puts the Floating
Charge on Trial», «Ζ Παγθόζκηα Οηθνλνκηθή Απνηεικάησζε παξαπέκπεη ζε δίθε ηελ θπκαηλόκελε
ρξέσζε»,1980, Vol.1 Company Lawyer, ζει. 83), Dr Ferran (E. Ferran, «Floating Charges – The
Nature of the Security» «Κπκαηλόκελε Υξέσζε- Ζ Φύζε ηεο Αζθάιεηαο», 1988, Cambridge Law
Journal. Vol 47(2), ζει. 213-237) θαη ν θ. Naser (K. I. Naser, «The Legal Nature of the Floating
Charge» «Ζ Ννκηθή Φύζε ηεο Κπκαηλόκελεο Υξέσζεο», 1944, Vol. 15, Co Law 13). Μία πεξαηηέξσ
άπνςε δηαηππσζείζα από ηνλ Dr. Worthington είλαη όηη ε θπκαηλόκελε ρξέσζε είλαη θαη’ νπζία κία
ρξέσζε αθπξώζηκε όηαλ ν δαλεηζηήο δηαρεηξίδεηαη ηα ζηνηρεία ζύκθσλα κε ηνπο όξνπο ηεο Άδεηαο (S.
E. Worthington «The Floating Charge – An Alternative Theory» «Κπκαηλόκελε Υξέσζε – Μία
Δλαιιαθηηθή Θεσξία», 1994, C.J ζει. 81).
13
Ζ Δπηηξνπή Cork ζπλέζηεζε όηη ζα έπξεπε ν ηδηώηεο λα έρεη ηε δπλαηόηεηα λα επηβάιιεη
θπκαηλόκελε ρξέσζε γηα επηρεηξεζηαθνύο ζθνπνύο: βι. Cmnd 8558 (1982), παξ. 1569
8/
45


ςτοιχείων κακϊσ αυτό κα παραβίαηε το Δίκαιο τθσ Πϊλθςθσ του 1878 και 1882 (και
ςυγκεκριμζνα κα ιταν αδφνατο να πλθρωκεί θ προχπόκεςθ ότι τα αντικείμενα που
επθρεάηονται πρζπει να περιγράφονται ειδικά ςτο ζγγραφο).14 Το Δίκαιο όμωσ αυτό
δεν εφαρμόηεται ςε εταιρίεσ και ζτςι ο δρόμοσ ιταν ανοιχτόσ για τον νομοκζτθ να
κεςπίςει αναλυτικά τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια, μόνον όμωσ για τον εταιρικό λιπτθ
δανείου.
Σε πολλζσ επιχειριςεισ, κυμαινόμενα περιουςιακά ςτοιχεία όπωσ μετοχζσ,
πρϊτεσ φλεσ και λογιςτικά χρζθ μπορεί να είναι ςθμαντικό μζροσ τθσ περιουςίασ
τουσ και μπορεί να αποτελοφν τθ μοναδικι αςφάλεια διακζςιμθ για δάνειο. Οι
ιδιοκτιτεσ μθ ανωνφμων εταιριϊν που χρειάηονται χρθματοδότθςθ μπορεί να
βρεκοφν ςυμβουλευόμενοι να ιδρφςουν εταιρία εάν κζλουν να ςυγκεντρϊςουν τα
κεφάλαια που χρειάηονται: ζτςι, θ δυνατότθτα να παρζχουν κυμαινόμενθ αςφάλεια
μπορεί να είναι ςθμαντικόσ παράγοντασ προκειμζνου να αποφαςίςουν αν κα
ιδρφςουν ανϊνυμεσ εταιρίεσ ι όχι. Οι τράπεηεσ ςυγκεκριμζνα, ζχουν ςθμαντικι
εμπειρία ςτθν κυμαινόμενθ χρζωςθ και ενκαρρφνουν τουσ πελάτεσ τουσ ςτθ χριςθ
τθσ.
15
Τα βαςικά χαρακτθριςτικά αν όχι ζνασ πλιρθσ οριςμόσ τθσ κυμαινόμενθσ
αςφάλειασ και θ διάκριςθ μεταξφ κυμαινόμενθσ και πάγιασ αςφάλειασ, φαίνονται
ξεκάκαρα από τισ περιπτϊςεισ που αναλφονται κατωτζρω. Όπωσ ςυνθκίηεται ςτισ
ςυναλλαγζσ για παροχι αςφαλείασ, τα δικαςτιρια γενικά βλζπουν τθν ουςία του
κζματοσ και όχι τον τφπο,16 και ςυγκεκριμζνα δεν δίδουν ιδιαίτερθ προςοχι ςτον
χαρακτθριςμό που ζχουν δϊςει τα ίδια τα ςυμβαλλόμενα μζρθ. Θ διάκριςθ ζγινε
περιςςότερο ςθμαντικι κατά τα τελευταία χρόνια λόγω τθσ πλθκϊρασ των

14
Τπήξρε πξνεγνπκέλσο επίζεο ε πηζαλόηεηα λα απνδεηρζεί αλελεξγόο ζύκθσλα κε ην Πησρεπηηθό
Γίθαην (1914) άξζξν 38 (1) (c), - δηάηαμε πεξί «ηεθκαηξόκελεο θπξηόηεηαο» ε νπνία εθαξκόδεηαη επί
πηώρεπζεο ηδησηώλ όρη όκσο θαη εηαηξεηώλ. Ζ δηάηαμε «ηεθκαηξόκελεο θπξηόηεηαο» αληηθαηαζηάζεθε
από ηνλ Πησρεπηηθό Νόκν ηνπ 1985.
15
Ο νξηζκόο πνπ δίδεηαη από ην λόκν, (CA 1985 ss 744 θαη 462) ξίρλεη θσο κόλν ζηελ ζέζε ηνπ
δηθαίνπ ηεο ΢θνηίαο.
16
Τπάξρεη ηεξάζηηνο όγθνο λνκνινγίαο, από ην Γίθαην ηεο Πώιεζεο ηνπ πεξαζκέλνπ αηώλα, ζρεηηθά
κε ην εάλ κία ζύλζεηε δηθαηνπξαμία όπσο είλαη ε πώιεζε θαη κίζζσζε ζηνλ εθκηζζσηή είλαη απηό πνπ
δειώλεη όηη είλαη ή είλαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα κία ιαλζάλνπζα κνξθή ρξέσζεο. Γηα ζύγρξνλα
παξαδείγκαηα βι. Welsh Development Agency v Expert Finance Co Ltd (1992) BCLC 148, CA θαη Re
Curtain Dream plc [1990] BCLC 925 (θαλεξή πώιεζε θαη επαλαγνξά πνπ ζπληζηά θεθαιπκκέλε
κνξθή αζθάιεηαο).
9/
45


νομοκετικϊν διατάξεων οι οποίεσ αναλφονται αργότερα ςε αυτό το κεφάλαιο: για
παράδειγμα, ο δικαιοφχοσ κυμαινόμενθσ (και όχι πάγιασ) αςφάλειασ επί όλων ι επί
ςθμαντικοφ μζρουσ των περιουςιακϊν ςτοιχείων μιασ εταιρίασ μπορεί να εμποδίςει
τον διοριςμό διαχειριςτι (ΛΑ 1986, ss. 9 (3), II (1) ), ενϊ αντικζτωσ, θ περιουςιακά
ςτοιχεία αςφάλεια ζχει το πλεονζκτθμα ζναντι τθσ κυμαινόμενθσ χρονικισ
προτεραιότθτασ ότι ζχει δθλαδι προτεραιότθτα για τουσ προνομιοφχουσ δανειςτζσ
τθσ εταιρίασ ςε περίπτωςθ αναγκαςτικισ διαχείριςθσ ι εκκακάριςθσ (ΛΑ 1986, ss.
40, 175). Οι τράπεηεσ και άλλοι δανειςτζσ κατζβαλαν προςπάκειεσ να αςφαλίςουν
κατά τον καλφτερο δυνατό τρόπο τισ απαιτιςεισ τουσ με μία αςφάλεια θ οποία
ςυνδυάηει τόςο τθν περιουςιακά ςτοιχεία όςο και τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια ι
μπορεί να μετατραπεί από τθ μία ςτθν άλλθ.17
Είναι ςθμαντικό να ςθμειωκεί ότι κα ιταν μεγάλο λάκοσ να διακρίνουμε τθν
κυμαινόμενθ αςφάλεια από τθν περιουςιακά ςτοιχεία μόνον με βάςθ το γεγονόσ
ότι το/α περιουςιακό/α ςτοιχείο/α επί του οποίου επιβάλλεται θ κυμαινόμενθ
αςφάλεια μπορεί να χρθςιμοποιθκεί κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ.
Ζνα περιουςιακό ςτοιχείο που υπόκειται ςε αςφάλιςθ μπορεί επίςθσ να
χρθςιμοποιθκεί ςτθν επιδίωξθ του εταιρικοφ ςκοποφ. Στθν πραγματικότθτα, ο
παράγοντασ που διαφοροποιεί τισ δφο μορφζσ αςφάλιςθσ είναι θ δυνατότθτα τθσ
εταιρίασ που ζχει ςυςτιςει κυμαινόμενθ αςφάλεια να εκποιεί ι διαχειρίηεται τα
περιουςιακά ςτοιχεία που τελοφν υπό τθν χρζωςθ εκτόσ εάν και μζχρισ ότου αυτι
αποκρυςταλλωκεί.18
Κατά ςυνζπεια, μπορεί να είναι εφικτό να υπάρχει κυμαινόμενθ αςφάλεια ςε
περιπτϊςεισ όπου υπάρχει ζνα ςαφϊσ προςδιοριςμζνο, ωςτόςο περιοριςμζνο
δικαίωμα εκ μζρουσ του οφειλζτθ να διαχειρίηεται τα περιουςιακά ςτοιχεία που
τελοφν υπό αςφάλιςθ, υπό τον όρο πάντοτε ότι απαιτείται θ ζγκριςθ του δανειςτι
προκειμζνου ο οφειλζτθσ να εκποιιςει τα περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται
ςτθν αςφάλεια.19 Στθν υπόκεςθ Evans v Rival Granite Quarries Ltd,20 υποςτθρίχκθκε

17
L.S. Sealy, Cases and Materials in Company Law, Butterworths, 2001, ζει.408.
18
[1994] BCC 563.
19
Re Cimex Tissues Ltd [1995] 1 BCLC 409.
20
[1910] 2 KB 979, ζει. 999.
10/ 45


θ άποψθ ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια δεν είναι ειδικι υποκικθ των περιουςιακϊν
ςτοιχείων, και επιπλζον μια άδεια του ενυπόκθκου οφειλζτθ να εκποιεί αυτά κατά
τθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ, αλλά είναι μία κυμαινόμενθ υποκικθ που ιςχφει για
κάκε αντικείμενο που ςυνιςτά τθν αςφάλεια, που όμωσ δεν επθρεάηει ειδικά
κάποιο αντικείμενο παρά μόνον όταν επζλκει κάποιο γεγονόσ ι κάποια πράξθ εκ
μζρουσ του ενυπόκθκου δανειςτι θ οποία προκαλεί τθν αποκρυςτάλλωςι τθσ και
τθ μετατροπι τθσ ςε περιουςιακά ςτοιχεία αςφάλιςθ.
Αντικζτωσ, μία αςφάλεια μπορεί να κεωρθκεί ότι προςιδιάηει ςε κυμαινόμενθ
παρά το γεγονόσ ότι κζτει περιοριςμό ςτο δικαίωμα του οφειλζτθ να εκποιεί
ελεφκερα τα περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται ςτθν αςφάλεια κατά τθ ςυνικθ
λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ.21 Για παράδειγμα, μία κυμαινόμενθ αςφάλεια μπορεί
να περιζχει ριτρα αρνθτικισ αςφάλειασ, προοριςμόσ τθσ οποίασ είναι να εμποδίςει
τον οφειλζτθ από το να δθμιουργιςει μελλοντικζσ αςφάλειεσ επί των περιουςιακϊν
ςτοιχείων που υπόκεινται ιδθ ςτθν αςφάλεια, οι οποίεσ κα ζχουν προτεραιότθτα
ζναντι ι κα βρίςκονται ςτθν ίδια ςειρά με τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια. Πρζπει να
ςθμειωκεί ότι ςτθν υπόκεςθ Re Cosslett22 το Εφετείο ζκρινε ότι, κατά τον
προςδιοριςμό τθσ φφςθσ μιασ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, είναι απαραίτθτο να
εξεταςτεί εάν ο οφειλζτθσ διατθρεί τον ζλεγχο των περιουςιακϊν ςτοιχείων που
χρεϊκθκαν, αντί του να είναι απολφτωσ ελεφκεροσ να διακζτει τα περιουςιακά
ςτοιχεία κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ. Θ ουςία τθσ κυμαινόμενθσ
αςφάλειασ είναι, ότι πρόκειται είναι μία αςφάλεια, όχι ςε κάποιο ςυγκεκριμζνο
περιουςιακό ςτοιχείο, αλλά ςε μία κυμαινόμενθ, μεταβαλλόμενθ ομάδα ι ςφνολο
περιουςιακϊν ςτοιχείων τα οποία παραμζνουν υπό τον ζλεγχο και διαχείριςθ του
οφειλζτθ, και τα οποία ο οφειλζτθσ ζχει το δικαίωμα να αποςφρει από τθν
αςφάλεια παρά τθν φπαρξθ τθσ αςφάλειασ αυτισ. Θ ουςία τθσ αςφάλειασ των
περιουςιακϊν ςτοιχείων είναι ότι θ αςφάλιςθ γίνεται επί ςυγκεκριμζνου
περιουςιακοφ ςτοιχείου ι ομάδα περιουςιακϊν πραγμάτων τα οποία ο οφειλζτθσ
δεν δφναται να διαχειρίηεται χωρίσ τθν ζγκριςθ του δανειςτι. Το ηιτθμα δεν είναι

21
Stephen Griffin, Company Law, 3rd edition, 2000, ζει. 198.
22
[1997] BCC 724, ζει. 734.
11/ 45


εάν ο δανειςτισ είναι απολφτωσ ελεφκεροσ να διεξάγει τθ λειτουργία τθσ
επιχείρθςθσ όπωσ ο ίδιοσ επιλζγει, αλλά εάν ο δανειςτισ ζχει τον ζλεγχο των
περιουςιακϊν ςτοιχείων που τελοφν υπό τθν χρζωςθ.
3. Χαρακτηριςτικά τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ
Στθν υπόκεςθ Illingworth v Houldsworth (Re Yorkshire Woolcombers
Association Ltd),23 εκφράςτθκε για πρϊτθ φορά θ άποψθ ότι θ κυμαινόμενθ
αςφάλεια ςυγκεντρϊνει τα ακόλουκα χαρακτθριςτικά:
αςφάλιςθ ςε κάκε τάξεωσ περιουςιακά ςτοιχεία τθσ εταιρίασ, παρόντα ι
μελλοντικά,
μία τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων τα οποία κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ
επιχείρθςθσ κα αλλάηουν κατά καιροφσ,
αςφάλιςθ θ οποία κα επζτρεπε ςτθν εταιρία να διεξάγει τισ επιχειριςεισ τθσ
κατά το ςυνικθ τρόπο, δθλ. θ εταιρία κα είχε τθ δυνατότθτα να εκποιεί τα
περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται ςε κυμαινόμενθ αςφάλεια.
Αποτελεί ςυνικθ πρακτικι μία ςφμβαςθ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ να
περιλαμβάνει, μεταξφ των όρων τθσ, ρθτζσ διατάξεισ οι οποίεσ ορίηουν ςαφϊσ ότι θ
εταιρία δεν κα διαχειρίηεται τα περιουςιακά τθσ ςτοιχεία κατά τρόπο άλλο από ό,τι
επιβάλλει θ ςυνικθσ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ, και ότι θ εταιρία δεν κα επιβάλλει
περαιτζρω αςφάλεια ςτα ςτοιχεία που ιδθ αςφαλίηονται, εάν αυτι κα ζχει
προτεραιότθτα ζναντι τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ. Θ τελευταία αυτι ριτρα
μπορεί να κεωρθκεί ωσ αντίκετθ με τθν πρϊτθ ριτρα με τθν ζννοια ότι κζτει
περιοριςμοφσ ςτθν εταιρία όςον αφορά ςτθ διαχείριςθ των περιουςιακϊν τθσ
ςτοιχείων κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ, δθλαδι, εμποδίηει τθν εταιρία από το να
επιβάλλει περαιτζρω αςφαλίςεισ οι οποίεσ κα ζχουν προτεραιότθτα ζναντι τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλειασ. Παρόλα αυτά, θ εγκυρότθτα μιασ τζτοιασ ριτρασ (ριτρα
αρνθτικισ εγγφθςθσ) είναι αδιαμφιςβιτθτθ και ςιμερα κεωρείται ωσ βαςικόσ και
αναγκαίοσ όροσ ςτισ περιςςότερεσ ςυμβάςεισ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ ςτθν Μ.
Βρετανία. Πράγματι, πικανι παράβαςθ οιουδιποτε εκ των δφο όρων κα
νομιμοποιοφςε τον δανειςτι να προςφφγει ςε αςφαλιςτικά μζτρα προκειμζνου να
23
[1903] 2 Ch 284.
12/ 45


εμποδίςει τθν παράβαςθ ι, όπου το ίδιο το δικαίωμα για αςφάλεια διακυβεφεται
από ενδεχόμενθ παραβίαςθ, ο δανειςτισ κα νομιμοποιείται να υποβάλει αίτθςθ
ςτο δικαςτιριο για τον διοριςμό ςυνδίκου, βλ. π.χ. Re London Pressed Hinge Ltd.24

4. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ ςτην
επιχειρηματική δραςτηριότητα

Το βαςικό πλεονζκτθμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι επιτρζπει ςτθν
εταιρία να προςφζρει μία αςφαλιςμζνθ μορφι δανείου χωρίσ να περιορίηει
ςθμαντικά τθν δυνατότθτά τθσ να ςυνεχίςει τισ επιχειρθματικζσ τθσ
δραςτθριότθτεσ. Αντικζτωσ, θ δυνατότθτα τθσ εταιρίασ να προςφζρει αυτι τθν
μορφι αςφάλειασ προςελκφει δανειςτζσ οι οποίοι άλλωσ κα ιταν διςτακτικοί ςτο
να παρζχουν χρθματοδότθςθ. Παρότι ο δανειςτισ ο οποίοσ ζχει λάβει κυμαινόμενθ
αςφάλεια, δεν κα ζχει το δάνειό του αςφαλιςμζνο ςτον ίδιο βακμό όπωσ εάν το
είχε αςφαλίςει με περιουςιακά ςτοιχεία ι με υποκικθ, θ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ
είναι καλφτερο από τθν μθ αςφάλιςθ. Θ ριτρα αρνθτικισ αςφάλιςθσ, μζχρι ςτιγμισ,
προςφζρει μικρό πρακτικό προνόμιο ςε ζναν δανειςτι ο οποίοσ ειςάγει μία τζτοια
ριτρα ςτθν ςφμβαςθ, δθλ. για τουσ ςκοποφσ των δικαιωμάτων προτίμθςθσ, ο
μεταγενζςτεροσ δανειςτισ δεν κεωρείται ότι ζχει λάβει ςιωπθρά γνϊςθ τθσ ριτρασ.
Ωςτόςο, εάν πρζπει να εφαρμοςτεί το άρκρο 95 του Εμπορικοφ Νόμου του 1989
(Companies Act 1989) (ωσ άρκρο 399 Company Act 1985), οι ειδικοί όροι που πρζπει
να υποβλθκοφν ςτο Μθτρϊο (των οποίων ο μεταγενζςτεροσ δανειςτισ κεωρείται
ότι ζλαβε γνϊςθ) μποροφν να ςυμπεριλαμβάνουν ριτρα αρνθτικισ αςφάλειασ.
Ωςτόςο, πρζπει να ςθμειωκεί ότι ενϊ μία τζτοια αλλαγι κα ιταν ευπρόςδεκτθ από
τον δανειςτι ο οποίοσ λαμβάνει τθν πρϊτθ κυμαινόμενθ αςφάλεια επί κάποιασ
τάξθσ περιουςιακϊν ςτοιχείων, θ εγγραφι μιασ ριτρασ αρνθτικισ αςφάλειασ
μπορεί να περιορίςει τθν δυνατότθτα τθσ εταιρίασ να εγγράφει μεταγενζςτερεσ
αςφάλειεσ ςε μία ςυγκεκριμζνθ τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων που υπόκεινται ιδθ

24
[1905] 1. Ch 576.
13/ 45


ςε αςφάλιςθ θ οποία περιζχει ριτρα αρνθτικισ αςφάλειασ, περιορίηοντασ ζτςι τθ
δυνατότθτα μιασ εταιρίασ να ςυγκεντρϊςει κεφάλαια.
Ζνα άλλο ςθμαντικό πλεονζκτθμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι
επιτρζπει ςτον δικαιοφχο τθσ να διορίςει αναγκαςτικό διαχειριςτι (που ορίηεται
από το άρκρο 29(2) του (Πτωχευτικοφ Νόμου) Insolvency Act του 1986)
προκειμζνου να εκτελζςει τα ςυμφζροντά του από τθν αςφάλεια. Ο διοριςμόσ
αναγκαςτικοφ διαχειριςτι δεν απαιτεί τθν ζγκριςθ του δικαςτθρίου παρότι ο
διαχειριςτισ κα ζχει διευρυμζνεσ εξουςίεσ (βλ. Sch 1 του Insolvency Act 1986).
Επιπρόςκετα, εμποδίηει τον μεταγενζςτερο διοριςμό διαχειριςτι (χωρίσ τθν
ζγκριςθ του αναγκαςτικοφ διαχειριςτι). Ο διαχειριςτισ διορίηεται από το
δικαςτιριο και ζχει εκτενείσ νόμιμεσ εξουςίεσ να επιβλζπει τισ υποκζςεισ μιασ
εταιρίασ που βρίςκεται ςε οικονομικι δυςχζρεια. Οι εξουςίεσ του διαχειριςτι
περιλαμβάνουν το δικαίωμα να προβαίνει ςτθν πϊλθςθ εταιρικϊν περιουςιακϊν
ςτοιχείων που υπόκεινται ςτθν αςφάλιςθ.
Ζνα κεωρθτικό μειονζκτθμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, το οποίο ςε
μερικζσ περιπτϊςεισ μπορεί να προκαλζςει πρακτικά προβλιματα, είναι ότι τα
ςυμφζροντα από τθν αςφάλεια εξαρτϊνται από μία τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων
τα οποία, δεδομζνου του όγκου και κατ’ επζκταςθ τθσ αξίασ τουσ, μπορεί να χάςουν
τθν αξία τουσ μζχρι ενόσ επιπζδου, το οποίο είναι χαμθλότερο από το ποςό του
δανείου που αςφαλίηεται με τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια. Ζνα άλλο μειονζκτθμα τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι, αντικζτωσ με τθν περιουςιακά ςτοιχεία
αςφάλιςθ, ο αναγκαςτικόσ διαχειριςτισ που επιδιϊκει να υλοποιιςει τα
ςυμφζροντα τθσ αςφάλειασ πρζπει να διατθρεί κεφάλαια από τθν πϊλθςθ των
περιουςιακϊν ςτοιχείων υπό αςφάλιςθ προκειμζνου να αντεπεξζλκει ςτισ βαςικζσ
ανάγκεσ των προνομιοφχων δανειςτϊν.25

5. Αποκρυςτάλλωςη τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ

25
΢ύκθσλα κε ην άξζξν 245 ηνπ Πησρεπηηθνύ Νόκνπ ηνπ 1986 (Insolvency Act 1986), κία
θπκαηλόκελε αζθάιεηα κπνξεί λα αθπξσζεί όηαλ έρεη επηβιεζεί εληόο 12 κελώλ πξηλ από ηελ έλαξμε
ηεο πηώρεπζεο ηνπ νθεηιέηε, εθηόο εάλ ε αζθάιηζε έγηλε γηα ρξήκαηα πνπ θαηαβιήζεθαλ ζπγρξόλσο
ή κεηά ηελ δεκηνπξγία ηεο.
14/ 45


5.1. Αποκρυςτάλλωςη με ενζργειεσ του δανειςτή (αςφαλειολήπτη)
Μία εταιρία δφναται να ςυνεχίςει τθ διαχείριςθ των ςτοιχείων που υπόκεινται
ςε κυμαινόμενθ αςφάλεια μζχρι το χρονικό ςθμείο που θ χρζωςθ
αποκρυςταλλϊνεται.26 Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια αποκρυςταλλϊνεται όταν ζνασ
δανειςτισ (αςφαλειολιπτθσ) προβαίνει ςε ενζργειεσ (ςυνικωσ με τον διοριςμό
αναγκαςτικοφ διαχειριςτι) προκειμζνου να εκτελζςει τθν αςφάλεια ωσ αποτζλεςμα
τθσ επζλευςθσ ςυγκεκριμζνου γεγονότοσ, δθλ. του γεγονότοσ που ορίηεται ςτο
ζγγραφο ομολογίασ του δανείου. Εναλλακτικά, θ αποκρυςτάλλωςθ δφναται να
επζλκει από γεγονόσ που ορίηει ο νόμοσ. Συγκεκριμζνα γεγονότα που ορίηονται από
το νόμο είναι θ εκκακάριςθ τθσ εταιρίασ, ο διοριςμόσ αναγκαςτικοφ διαχειριςτι
(από άλλο αςφαλιςμζνο δανειςτι) και θ παφςθ τθσ λειτουργίασ τθσ εταιρίασ (βλ. Re
Woodroffes (Μουςικά όργανα) Ltd27 και Re The Real Meαt Co Lt. 28
) Θ τάξθ των
περιουςιακϊν ςτοιχείων που υπόκεινται ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλεια
προςδιορίηεται κατά τθν αποκρυςτάλλωςθ τθσ αςφάλειασ. Θ κυμαινόμενθ
αςφάλιςθ αποκρυςταλλϊνεται ςτθ νόμιμθ περιουςιακά ςτοιχεία αςφάλιςθ (βλ. Π.χ.
Re Griffin Hotel.29)

5.2. Αυτόματη αποκρυςτάλλωςη
Μία ριτρα ςε ςφμβαςθ ομολόγων θ οποία προβλζπει ότι θ κυμαινόμενθ
αςφάλεια κα αποκρυςταλλϊνεται ςτθ νόμιμθ αςφάλιςθ περιουςιακϊν ςτοιχείων
με τθν επζλευςθ ςυγκεκριμζνου γεγονότοσ χωρίσ να είναι απαραίτθτο ο δανειςτισ
(αςφαλειολιπτθσ) να διεκδικιςει τα περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται ςτθν
αςφάλιςθ π.χ. με τον διοριςμό αναγκαςτικοφ διαχειριςτι (appointing an
administrative receiver) λζγεται ριτρα αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ (automatic
crystallization clause). Θ νομικι ιςχφσ μίασ τζτοιασ ριτρασ κάποτε τελοφςε υπό
ζντονθ αμφιςβιτθςθ, όμωσ ζχει πλζον αναγνωριςτεί από τα δικαςτιρια θ

26
[1901] Ch 326.
27
[1985] BCLC 227.
28
[1996] BCC 254.
29
[1941] Ch 129.
15/ 45


αυτόματθ αποκρυςτάλλωςθ (automatic crystallization), ςτθ βάςθ ότι το δικαςτιριο
πρζπει να αναηθτά να δϊςει ιςχφ ςτθν ςυμβατικι πρόκεςθ των μερϊν όςον αφορά
ςτθν αςφάλιςθ.
Το βαςικότερο επιχείρθμα κατά τθσ ζννοιασ τθσ αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ
βαςίηεται ςε κζματα δθμοςίου δικαίου (βλ. Συγκεκριμζνα, τθν Αναφορά τθσ
Επιτροπισ Κεϊρθςθσ του Πτωχευτικοφ Δικαίου και Πρακτικισ, Report of the Review
Committee on Insolvency Law and Practice (Cmnd 8558 *1982+, παρ. 1570 – 82). Το
επιχείρθμα αυτό αφορά ςτο γεγονόσ ότι δεν υπάρχει διαδικαςία εγγραφισ για τθν
αποκρυςτάλλωςθ των ρθτρϊν αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ (βλ. Σχολιαςμό του
Berger J ςτθν υπόκεςθ R v Consolidated Churchill Cooper Corporation Ltd. 30) Το
πρόβλθμα τθσ αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ ςε ςχζςθ με κζματα προτεραιότθτασ
αναλφεται παρακάτω.
Θ δικαςτικι αναγνϊριςθ τθσ ριτρασ αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ ζγινε
ςταδιακά. Στθν υπόκεςθ Re Brightlife Ltd31 εκφράςτθκε θ άποψθ ότι θ ριτρα
αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ είναι ιςχυρι ςε περιπτϊςεισ όπου υπάρχει ςαφϊσ
διατυπωμζνοσ ο όροσ που ενεργοποιεί τθν διαδικαςία αυτόματθσ
αποκρυςτάλλωςθσ. Θ απόφαςθ τθσ Βουλισ των Λόρδων ςτθν υπόκεςθ Government
Stock & Other Securities Investment Co Ltd v Manila Rlwy Co Ltd,32 ερμθνεφτθκε ωσ
ενδεικτικι τθσ άποψθσ ότι θ ενδεχόμενθ εγκυρότθτα τθσ ριτρασ αυτόματθσ
αποκρυςτάλλωςθσ κα ζπρεπε να επιδιωχκεί με τθν ερμθνεία του όρου που
προορίηεται να τθν κακιερϊςει. Υποςτθρίχκθκε ζτςι θ απόφαςθ του δικαςτθρίου
τθσ Νζασ Ηθλανδίασ ςτθν υπόκεςθ Re Manurewa Transport Ltd,33 θ οποία
νομιμοποίθςε τθν ελευκερία των ςυμβαλλομζνων μερϊν να ςυμπεριλάβουν ςτθ
ςφμβαςθ ομολόγων όρο ο οποίοσ κα επζτρεπε τθν αυτόματθ αποκρυςτάλλωςθ τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ.

ΙΙΙ. Η ΠΡΟ΢ΕΓΓΙ΢Η ΣΗ΢ ΕΝΝΟΙΑ΢ ΣΗ΢ ΚΤΜΑΙΝΟΜΕΝΗ΢ Α΢ΦΑΛΕΙΑ΢ ΢Ε ΔΙΑΦΟΡΕ΢
ΔΙΑΣΑΞΕΙ΢

30
[1978] 5 WWR 652.
31
[1986] BCLC 418
32
[1897] AC 81
33
[1971] NZLR 909.
16/ 45


Οι διατάξεισ του κακαρϊσ αςτικοφ δίκαιου δεν ζχουν παραλλθλιςμοφσ με τθν
κυμαινόμενθ αςφάλιςθ, παρόλο που θ ζννοια αναγνωρίηεται με ζμμεςο τρόπο, για
παράδειγμα, ςτα Γαλλικά nantissement de fonds de commerce (ενεχυρίαςθ τθσ
υπεραξίασ τθσ επιχείρθςθ)σ και ςτα Γερμανικά Globalzession and
Sicherungseigentum (ςυνολικι εκχώρθςθ και εξαςφάλιςθ ιδιοκτθςίασ). Εν μζρει
διαφορετικι είναι θ προςζγγιςθ των νομικϊν περιφερειϊν οι οποίεσ δεν ανικουν
ςτο εκιμικό δίκαιο αλλά τοποκετοφνται ςε μια χϊρα τθσ οποίασ το νομικό ςφςτθμα
είναι κυρίωσ το εκιμικό δίκαιο. Θ Λουϊηιάνα (Louisiana)34 δεν αναγνϊριςε ποτζ τθν
κυμαινόμενθ αςφάλιςθ όπωσ υιοκετικθκε από το Άρκρο 9 του Uniform
Commercial Code (Ενιαίου Εμπορικοφ Κϊδικα),35 που αναφζρεται παρακάτω, ζτςι
ϊςτε ο νόμοσ αυτόσ εξυπθρετεί μια διεκνι εξαςφάλιςθ για παρόντα και μελλοντικά
χρζθ. Το Κεμπζκ (Quebec) ζχει ιδιαίτερο ενδιαφζρον, υιοκετϊντασ ζνα εφροσ
νομικϊν μορφϊν εξαςφάλιςθσ. Αυτζσ περιλαμβάνουν υποκικθ ςε μελλοντικι
περιουςία, κυμαινόμενθ υποκικθ36 και υποκικθ ςε μια κακολικότθτα, δθλαδι, ζνα

34
Σν δίθαην ηεο Πνιηηείαο ηεο Λνπτδηάλαο δελ αλήθεη ζηελ νηθνγέλεηα ηνπ «Common Law», αιιά έρεη
ηελ πξνέιεπζή ηνπ ζην γαιιηθό δίθαην. Γηα ην εκπξάγκαην δίθαην ηεο Πνιηηείαο ηεο Λνπηδηάλαο θαη
ζύγθξηζή ηνπ πξνο άιια δίθαηα, βιέπε E Yiannopoulos “Louisiana Practice, Civil Law of Property”,
vol. I, St Paul , 1966, par. 90.
35
Ο «Δληαίνο Δκπνξηθόο Κώδηθαο» ζπλεηάρζε κε ηελ ζπλεξγαζία ηνπ «Ηλζηηηνύηνπ ηνπ Ακεξηθαληθνύ
Γηθαίνπ» (American Law Institute) θαη ηεο «Δζληθήο ΢πλδηαζθέςεσο ησλ Δπηηξνπώλ γηα ηελ Δληαία
Πνιηηεηαθώλ Ννκνζεζία» (National Conference of Commissioners on Uniform State Law).
Γεκνζηεύζεθε γηα πξώηε θνξά ην 1952 θαη ελ ζπλερεία αλαζεσξήζεθε θαη ηξνπνπνηήζεθε πνιιέο
θνξέο γηα λα αληαπνθξηζεί ζηε θξηηηθή θαη ζηηο παξαηεξήζεηο ηνπ λνκηθνύ θαη εκπνξηθνύ θόζκνπ. Ο
Δληαίνο Δκπνξηθόο Κώδηθαο δελ εηζήρζε ζηηο δηάθνξεο Πνιηηείεο σο νκνζπνλδηαθό δίθαην, αιιά
απνηέιεζε ην ππόδεηγκα ην νπνίν θαη ςεθίζζεθε δηαδνρηθώο από όια ηα λνκνζεηηθά ζώκαηα ησλ
δηαθόξσλ Πνιηηεηώλ εθηόο ηεο Λνπηδηάλαο, πνιιέο θνξέο κάιηζηα κε δηάθνξεο ηξνπνινγίεο νη νπνίεο
δηαθέξνπλ από Πνιηηεία ζε Πνιηηεία. Μία από ηηο θαηλνηνκίεο πνπ επέθεξε ζην ακεξηθαληθό δίθαην ν
Δληαίνο Δκπνξηθόο Κώδηθαο είλαη ε εληαία ξύζκηζε ηεο εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο επί θηλεηώλ, ε νπνία
αληηθαηέζηεζε ηελ πνηθηιία ησλ δηθαησκάησλ εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο θαη ηελ δηαθνξεηηθή ηνπο
ξύζκηζε από ην πξνεγνύκελν ακεξηθαληθό δίθαην. Σν πξαγκαηηθό ζεσξεηηθό θαη πξαθηηθό ελδηαθέξνλ
ησλ ιύζεσλ ηνπ ακεξηθαληθνύ δηθαίνπ ζπλίζηαην θπξίσο ζην γεγνλόο, όηη ε εληαία ξύζκηζε
αληαπνθξίζεθε από πνιύ λσξίο θαιύηεξα ζηηο ζύγρξνλεο απαηηήζεηο ησλ ζπλαιιαγώλ θαη
εμππεξέηεζε θαιύηεξα ηελ πηζηνδόηεζε: γηα ηνπο ιόγνπο απηνύο ε κεηαξξύζκηζε απηή ηνπ
ακεξηθαληθνύ δηθαίνπ βξήθε απήρεζε θαη ζηα ππόινηπα αγγινζαμνληθά ζπζηήκαηα, άζθεζε δε έιμηλ
θαη ζε άιια λνκηθά ζπζηήκαηα κε αγγινζαμνληθήο πξνέιεπζεο. Βνύιγαξεο Υ. Ησάλλεο, «Ζ Δληαία
Ρύζκηζεο ηεο Δκπξαγκάηνπ Αζθάιεηαο επί θηλεηώλ θαηά ην Ακεξηθαληθόλ Γίθαηνλ», ζηελ
Επιθεώπηζη ηος Εμποπικού Δικαίος, Σόκνο Κ Ε’ 1976, ζει. 169 επ, Anderson, “Uniform Commercial
Code” ζην 4ν ηόκν, Rochester, San Francisco, 1970.
36
Αζηηθόο Κώδηθαο Quebec, άξζξα 2715-2723. Ζ θπκαηλόκελε ππνζήθε αληηθαηέζηεζε ην
θπκαηλόκελν βάξνο θάησ από The Special Corporate Powers Act, RSQ c. P –16, όπσο ηξνπνπνηήζεθε
από ηνλ Act Respecting the Implementation of the Reform of the Civil Law, SQ 1992 c. 57, s. 642.
17/ 45


κεφάλαιο ι ομάδα παγίων ςυγκεκριμζνθσ περιγραφισ που κεωρείται ότι κατζχουν
μια ξεχωριςτι ταυτότθτα από αυτι των ξεχωριςτϊν ςυςτατικϊν τουσ. Θ
κυμαινόμενθ υποκικθ ζχει πολλά από τα χαρακτθριςτικά τθσ Βρετανικισ
κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ.37 Μπορεί να καλφπτει ζνα ςυγκεκριμζνο πάγιο ι τάξθ
παγίων ι το ςφνολο τθσ κλθρονομιάσ ενόσ οφειλζτθ, παροφςα και μελλοντικι. Αλλά
αφινει τον οφειλζτθ ελεφκερο να διαπραγματευτεί τα χρεωμζνα περιουςιακά
ςτοιχεία ςτθν κανονικι λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ, ελεφκερα εξαςφάλιςθσ και
κατά τθν αποκρυςτάλλωςθ (θ οποία γίνεται με ςθμείωςθ που πρζπει να
καταγραφεί) προκαλεί ζτςι όλα τα αποτελζςματα μιασ πάγιασ αςφάλιςθσ. Όμωσ θ
ςθμείωςθ είναι ο μόνοσ κακοριςμζνοσ τρόποσ αποκρυςτάλλωςθσ, και μζχρι τθν
εγγραφι τθσ ςθμείωςθσ αποκρυςτάλλωςθσ, θ υποκικθ δεν μπορεί να τεκεί ενάντια
ςε τρίτουσ,38 ακόμα και αν περιζχει περιοριςμό ενάντια ςε υποκικευςθ.39
Αντικζτωσ, θ υποκικθ κακολικότθτασ, θ οποία επίςθσ φαίνεται ικανι να
εφαρμόηεται ςε όλεσ τισ τάξεισ παγίων, τωρινζσ και μελλοντικζσ, είναι μια ςτακερι
εξαςφάλιςθ, και ςυνεπϊσ προςαρτάται άμεςα. Εγείρει το ερϊτθμα για το αν θ
κυμαινόμενθ υποκικθ, μια πιο αδφνατθ εξαςφάλιςθ, δεν είναι περιττι.
Ζχουν περάςει πολλά χρόνια από τότε που το Οντάριο (Ontario), κατόπιν
ςφςταςθσ τθσ Επιτροπισ Κάτημαν (Catzman), πιρε τθν απόφαςθ να κεςπίςει τθν
Πράξθ Εξαςφάλιςθσ Προςωπικισ Λδιοκτθςίασ (Personal Property Security Act)
βαςιςμζνθ ςτο Άρκρο 9.
Όμωσ το Καναδικό Δίκαιο, βαςιςμζνο ςτο Αγγλικό Δίκαιο, είχε επίςθσ και τθν
κυμαινόμενθ αςφάλιςθ. Θ Επιτροπι Κάτημαν (Catzman) προφανϊσ είχε πρόκεςθ να
αφαιρζςει τον ξεχωριςτό χαρακτιρα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ και να το
αφομοιϊςει ςτο νζο κακεςτϊσ. Ωςτόςο, θ Νομικι Ανακεωρθτικι Επιτροπι του
Οντάριο (Ontario Law Reform Commission) ςυνζςτθςε πωσ τα επιχειρθματικά
περιουςιακά ςτοιχεία που υπάγονται ςτθν Επιχειρθματικι Πράξθ Εγγραφισ
Περιουςιακϊν Στοιχείων (Corporation Securities Registration Act) κα πρζπει να
εξαιροφνται από τθ Πράξθ Στοιχείων Προςωπικισ Περιουςίασ (Personal Property
37
Βιέπε αλσηέξσ γηα ηελ θπκαηλόκελε αζθάιηζε ζηελ Μ. Βξεηαλία.
38
Οκνίσο, άξζξν 2716.
39
Οκνίσο, άξζξν 2717.
18/ 45


Security Act), και ζτςι ζγινε, με αποτζλεςμα τα κυμαινόμενα βάρθ που
δθμιουργικθκαν από εταιρικά ομόλογα και αξιόγραφα να είναι μακράν εκτόσ τθσ
νομοκεςίασ ςτοιχείων προςωπικισ ιδιοκτθςίασ. Αργότερα αυτό αναγνωρίςτθκε ωσ
λάκοσ, και τα επιχειρθματικά περιουςιακά ςτοιχεία τθροφνται τϊρα υπό τθν αιγίδα
τθσ Πράξθσ Στοιχείων Προςωπικισ Περιουςίασ (Personal Property Security Act).
Παρ’ όλα αυτά, τα δικαςτιρια του Καναδά εξακολουκοφν να δικάηουν με το μζτρο
τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ εντόσ του πλαιςίου τθσ Πράξθσ Στοιχείων
Προςωπικισ Περιουςίασ (Personal Property Security Act). Βεβαίωσ είναι ξεκάκαρο
ότι οφτε το Άρκρο 9 οφτε θ νομοκεςία του Καναδά για τα Στοιχεία Προςωπικισ
Λδιοκτθςίασ (Canadian Personal Property Security) εμπεριζχουν τθν ζννοια τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ ενόσ δικαιϊματοσ ςε ζνα κεφάλαιο ι πάγιο. Είτε το
δικαίωμα ζχει προςαρτθκεί είτε όχι. Δεν υπάρχει ενδιάμεςθ κατάςταςθ, ι δεν
υπάρχει ανάγκθ να υπάρχει.40
Το Σκοτςζηικο δίκαιο δεν αναγνωρίηει, εν αρχι, τθ μθ ιδιοκτθςιακι εξαςφάλιςθ
ςε κινθτι περιουςία κακόλου. Ωςτόςο, τα εμπορικά πλεονεκτιματα τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ οδιγθςαν ςτθν υιοκζτθςι του από τθ Σκοτία υπό τθν
Εταιρικι Πράξθ (κυμαινόμενθ αςφάλιςθ) (Σκοτία) το 1961 (Companies Floating
Charges Scotland Act).41

IV. ΢ΤΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΣΙΚΗ ΣΗ΢ ΚΤΜΑΙΝΟΜΕΝΗ΢ Α΢ΦΑΛΕΙΑ΢ ΢ΣΟ ΒΡΕΣΑΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλιςθ ςυνζβαλε ςτο
μζγιςτο ςτθ δυνατότθτα των εταιριϊν για άντλθςθ κεφαλαίων ςτθν Μ. Βρετανία..
Όπωσ ςτο Άρκρο 9, του Ενιαίου Εμπορικοφ Κϊδικα, το δικαίωμα εξαςφάλιςθσ
μπορεί να δϊςει διεκνι εξαςφάλιςθ πάνω ςε υπάρχοντα και μελλοντικά
περιουςιακά ςτοιχεία για τθν εξαςφάλιςθ τωρινϊν και μελλοντικϊν χρεϊν. Μπορεί
να δθμιουργθκεί από μια απλι ςυμφωνία εξαςφάλιςθσ και να τελειοποιθκεί με μία

40
Farnsworth, A. An Introduction to the legal system of the United States, New York, 1963, Sheridan ,
L.A., Rights in Security, Collins London and Glasgow, 1974, Feldman David and Meisel Frank,
Corporate and Commercial Law: Modern Developments, New York, Lloyd’s of London Press Ltd,
1996,
41
Μέρξη ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ από Companies Act 1985, Part XVIII.
19/ 45


ςφμβαςθ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ. Προςδίδει ςτον αςφαλειολιπτθ μια ατελι
εξαςφάλιςθ ενϊ αφινει ςτον αςφαλειοδότθ τθν ελευκερία να διαπραγματευτεί τα
πάγιά του ςε κανονικι επιχειρθματικι λειτουργία. Θ αρχικι του αδυναμία, το ρίςκο
του υποβιβαςμοφ ςε ακόλουκουσ εξαςφαλιςμζνουσ και εκτελεςτικοφσ πιςτωτζσ,
μπορεί να ξεπεραςτεί μαηικά (όχι όμωσ και ολοκλθρωτικά) από αρνθτικζσ
ενεχυριάςεισ ςθμειωτζεσ ςτα βιβλία και με τθν πρόβλεψθ τθσ αυτόματθσ
αποκρυςτάλλωςθσ του χρζουσ όςον αφορά ςε αυτά τα περιουςιακά ςτοιχεία ζναντι
των οποίων ξεκίνθςε θ εκτζλεςθ.42
Όμωσ παρ’ όλα αυτά τα πλεονεκτιματα, για το Αγγλικό δίκαιο θ
κυμαινόμενθ αςφάλιςθ χαρακτθρίηεται ςιμερα αναχρονιςμόσ. Το βαςικό
πρόβλθμα ζγκειται όχι τόςο ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλιςθ αυτι κακεαυτι αλλά ςτο
γεγονόσ ότι το Αγγλικό δίκαιο ςτοιχείων προςωπικισ ιδιοκτθςίασ αποτελείται
κυρίωσ από μια ςυνάκροιςθ νομικϊν τεχνουργθμάτων τα οποία ζχουν εξελιχκεί με
τουσ αιϊνεσ, το κακζνα με τα δικά του ξεχωριςτά νομικά χαρακτθριςτικά, το δικό
του τρόπο δθμιουργίασ, τουσ δικοφσ του κανόνεσ τελειοποίθςθσ και
προτεραιοτιτων. Είναι αλικεια ότι διαμορφϊνοντασ αυτοφσ τουσ κανόνεσ τα
δικαςτιρια ανταποκρίκθκαν ςτισ τακτικζσ κεωριςεισ ςτο βακμό που
αντιλαμβάνονταν ότι θ δικαςτικι νομοκεςία τουσ επζτρεπε. Όμωσ αρχζσ και
κανόνεσ που εκμαιεφονται από μεγάλεσ δικαςτικζσ υποκζςεισ δεν είναι
υποκατάςτατο ενόσ μοντζρνου κεςπίςματοσ για τα ςτοιχεία προςωπικισ
περιουςίασ ςτο οποίο όλεσ οι ςυναλλαγζσ που τείνουν να εξυπθρετοφν τθ
λειτουργία τθσ εξαςφάλιςθσ ςυγκεντρϊνονται ςε ζνα ενιαίο ςφςτθμα κανονιςμϊν,
με κανόνεσ προςάρτθςθσ, τελειοποίθςθσ και προτεραιοτιτων που κακορίηονται
από μια νομοκετικι πολιτικι παρά από κεμελιϊδθ λογικι. Είναι θ ζλλειψθ αυτοφ
του ολοκλθρωμζνου πλαιςίου ςτθν οποία βρίςκονται οι ρίηεσ των ςθμερινϊν
προβλθμάτων.43
Θ φπαρξθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ ωσ ζνασ ξεχωριςτόσ μθχανιςμόσ
εξαςφάλιςθσ κάνει αναγκαία τθ δθμιουργία κριτθρίων για το διαχωριςμό του από
42
Roy Goode “Charges over Book Debts – A missed Opportunity”, 1994, 110 L.Q.R. 592.
43
Roy Goode and Jacob S. Ziegel, Hire – Purchase and Conditional Sale: A Comparative Survey of
Commonwealth and American Law, 1965, ζει. 312 θαη επ.
20/ 45


το πάγιο βάροσ (υποχρζωςθ). Θ ςθμαντικότθτα αυτοφ του διαχωριςμοφ ζγκειται
ςτουσ διαφορετικοφσ κανόνεσ προτεραιότθτασ, ςτα ςτακερά και κυμαινόμενα βάρθ
και ςτον υποβιβαςμό του κυμαινόμενου, αλλά όχι του παγίου, χρζουσ ςε
προνομιακζσ απαιτιςεισ ςε μια διάλυςθ. Είναι λοιπόν απαραίτθτο να υπάρχουν
ξεκάκαρα κριτιρια για το διαχωριςμό των δυο τφπων εξαςφάλιςθσ. Όμωσ ςε ςχζςθ
με τα χρζθ ςτα βιβλία δανείων και τισ προςόδουσ αυτϊν ο νόμοσ είναι τελείωσ
μπερδεμζνοσ, γεγονόσ το οποίο μπορεί να λυκεί μόνο από τθ Βουλι των Λόρδων ι
από τθ νομοκεςία. Ζνασ εξαςφαλιςμζνοσ πιςτωτισ δεν μπορεί να ορίςει
διαχειριςτικό ςφνδικο εκτόσ και αν θ εξαςφάλιςι του αποτελείται από ι
περιλαμβάνει κυμαινόμενθ αςφάλιςθ, αλλά δεν υπάρχει απαίτθςθ τα περιουςιακά
ςτοιχεία που καλφπτονται από κυμαινόμενθ αςφάλιςθ να ζχουν ςθμαντικι αξία ςε
ςχζςθ με το ςφνολο. Ζτςι αν ζνασ αςφαλειολιπτθσ αποκτιςει ζνα ςτακερό χρζοσ
μόνο, το γεγονόσ ότι αυτό καλφπτει το 99% των παγίων του αςφαλειοδότθ δεν τον
εξουςιοδοτεί να ορίςει ςφνδικο. Κι ακόμθ, θ Πράξθ Πτϊχευςθσ περιζχει ειδικζσ
διατάξεισ για τθν αποφυγι τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ που δίνονται από τθν
πτωχεφουςα εταιρία αντί νζασ αξίασ ςυγκεκριμζνου είδουσ. Θ κεμελιϊδθσ πολιτικι,
που μεταφζρεται από προθγοφμενεσ νομοκεςίεσ, πικανϊσ να εμποδίηει
ανεξαςφάλιςτουσ πιςτωτζσ που βρίςκονται ςε μειονεκτικι κζςθ απϋ το εφροσ τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ. Ακόμθ όμωσ τα περιςςότερα περιουςιακά ςτοιχεία
αςφαλειοδοτϊν μποροφν να δεςμευτοφν με ςτακερό χρζοσ το οποίο δεν υπόκεινται
ςε ειδικζσ διατάξεισ.44
Το αντίκτυπο τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ ςε άλλουσ αςφαλειολιπτεσ ζχει
γίνει κζμα κριτικισ και ανθςυχίασ ςτθν Μεγάλθ Βρετανία ςχεδόν από τον καιρό τθσ
δθμιουργίασ του. Οι δικαςτζσ παραπονοφνταν ότι είναι άδικο ςτθν εκτζλεςθ των
αςφαλειολθπτϊν που βλζπουν τουσ καρποφσ τθσ προςπάκειάσ τουσ να
απομακρφνονται ωσ αποτζλεςμα τθσ αποκρυςτάλλωςθσ. Οι κυβερνθτικζσ επιτροπζσ
όπωσ θ Επιτροπι Loreburn το 1906 και θ Επιτροπι Cork το 1982 εξωκικθκαν να
προτείνουν τθν απόλυτθ κατάργθςι του. Θ ίδια θ Επιτροπι Cork, χωρίσ να πθγαίνει
μακριά, ςυνθγόρθςε ότι το 10% από τισ κακαρζσ ρευςτοποιιςεισ παγίων που
44
Οκνίσο.
21/45


υπόκεινται ςε κυμαινόμενθ αςφάλιςθ κα ζπρεπε να πάνε ςτθν άκρθ και να
δθμιουργθκεί ζνα κεφάλαιο για διανομι μεταξφ κανονικϊν ανεξαςφάλιςτων
πιςτωτϊν. Μια πιο εξελιγμζνθ κριτικι είναι ότι θ αποκρυςτάλλωςθ τθσ
κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ θ οποία ζχει ςθμαντικζσ επιπλοκζσ για τουσ ακόλουκουσ
πιςτωτζσ, δε χρειάηεται να εγγραφεί, ζτςι ϊςτε οι τρίτοι που ακολοφκωσ κα
διαπραγματευτοφν με τθν εταιρία μπορεί να παραπλανθκοφν.45
Το Άρκρο 9 αποφεφγει όλεσ αυτζσ τισ επιπλοκζσ επιτρζποντασ τθν άμεςθ
προςάρτθςθ του δικαιϊματοσ εξαςφάλιςθσ, ακόμθ και εκεί που ζχει δοκεί θ
δυνατότθτα ςτον αςφαλειοδότθ να διαπραγματεφεται τα πάγιά του ςε κανονικό
επιχειρθματικό περιβάλλον, και χρθςιμοποιϊντασ τουσ κανόνεσ προτεραιότθτασ
βαςιςμζνουσ ςε κεωριςεισ τακτικισ για να κακοριςτεί ςε ποιεσ περιπτϊςεισ αυτό
το δικαίωμα κα υπερβαίνεται από μια ακόλουκθ διαπραγμάτευςθ ι εκτζλεςθ
ζναντι των παγίων. Είναι ανοιχτό ςε διάλογο το γεγονόσ ότι οι κανονιςμοί
προτεραιότθτασ ςτο Άρκρο 9 κλίνουν μακράν υπζρ του εξαςφαλιςμζνου πιςτωτι
(αςφαλειολιπτθ) αλλά αυτό είναι κζμα τακτικισ που μπορεί να λυκεί
μετατρζποντασ τουσ κανονιςμοφσ και δεν επθρεάηει το κεμελιϊδεσ ςθμείο αυτισ
τθσ ενοποιθτικισ κεϊρθςθσ των δικαιωμάτων εξαςφάλιςθσ ςτα οποία οι κανόνεσ
προςάρτθςθσ, τελειοποίθςθσ και προτεραιότθτασ είναι ξεκάκαροι και ςχεδιαςμζνοι
για να παράγουν αποτελζςματα τα οποία είναι δίκαια ςε απλζσ υποκζςεισ και είναι
ςαφϊσ προτιμθτζο ςτθ μθ-κωδικοποιθμζνθ και μθ-ςυςτθματικι ςυγκριτικι
παράκεςθ κανόνων που ζχει επίπονα αναπτυχκεί ςτθν Μεγάλθ Βρετανία τον
τελευταίο αιϊνα.46
H κυμαινόμενθ αςφάλιςθ ςτθν Μεγάλθ Βρετανία ςυνζβαλε τα μζγιςτα για
να διευκολφνει χρθματοδοτιςεισ ευρείασ κλίμακασ, και ςτθ ςυνζχεια, να
εμπλουτίςει το Αγγλικό δόγμα και νομολογία. Το Αγγλικό δίκαιο μπορεί να είναι
περιφανο για τθ διαμόρφωςθ, μζςω τθσ εφευρετικότθτασ των δικαςτϊν δικαίου

45
Roy Goode “The Exodus of the Floating Charge” in Corporate and Commercial Law: Modern
Developments, edited by David Feldman and Frank Meisel, 1996, Lloyd’s od London Press Ltd, ζει.
210-203.
46
Οκνίσο.
22/ 45


επιείκειασ, ενόσ εργαλείου μεγάλθσ δφναμθσ47 για το εμπορικζσ ςυναλλαγζσ πολλά
χρόνια πριν, μολονότι τισ ατζλειεσ και ελλείψεισ του, αν ςκεφτεί κανείσ ότι ςτθν
χϊρα μασ ειςιχκθ με τεράςτια κακυςτζρθςθ μόλισ πριν τζςςερα ζτθ με το άρκρο
16 του Νόμου 2844/2000 «Συμβάςεισ επί κινθτϊν ι απαιτιςεων υποκείμενεσ ςε
δθμοςιότθτα και άλλεσ ςυμβάςεισ παροχισ αςφάλειασ.»

V. ΚΑΘΙΕΡΩ΢Η ΣΟΤ ΕΝΕΧΤΡΟΤ ΧΩΡΙ΢ ΠΑΡΑΔΟ΢Η (ΠΛΑ΢ΜΑΣΙΚΟ ΕΝΕΧΤΡΟ) ΚΑΙ
Ι΢ΣΟΡΙΚΗ ΣΟΤ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

47
Οκνίσο.
23/45

η διεθνής ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των επιχειρήσεων και η κυμαινόμενη ασφάλεια

η διεθνής ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των επιχειρήσεων και η κυμαινόμενη ασφάλεια

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

En vedette

En vedette (12)

Similaire à η διεθνής ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των επιχειρήσεων και η κυμαινόμενη ασφάλεια

Similaire à η διεθνής ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των επιχειρήσεων και η κυμαινόμενη ασφάλεια (20)

Dernier

Dernier (14)

η διεθνής ευρωπαϊκή οικονομική κρίση των επιχειρήσεων και η κυμαινόμενη ασφάλεια