1. ОЛОН УЛСЫН МАРКЕТИНГИЙН
ХУВААРИЛАЛТ
Лекц № 12
Н.Ариунжаргал

2. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Нийлүүлэлтийн сувгийн бүтэц
 Улс болгоны зах зээлд хотын болон
хөдөөний, чинээлэг болон ядуу дорой гээд бүх
л хэрэглэгчидэд адилхан хуваарилалтын
сувгийн процесс хүрч байдаг билээ.
Хуваарилалтын сувгийн процесс гэдэг нь биет
ачаа тээвэрлэлт, барааны
хуваарилалт, эзэмшил шилжүүлэлт зэргийг
өөртөө багтаадаг бөгөөд хамгийн чухал нэг
зүйл бол маркетингийн стратегийн гол үзэл
баримтлал ба хэрэглэгчдээс үйлдвэрлэгч
хооронд, үйлдвэрлэгчээс хэрэглэгч хоорондын
худалдан авалт ба худалдаа юм.

3. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Улс орон болгоны зах зээлд хуваарилалтын
сувгийн бүтэц нь хэрэглэгч үйлдвэрлэгч хоѐрын
хоорондын үйл ажиллагаа байдаг. Энэ бүтцийн
дотор зуучлагчид болон хэвийн үйл ажиллагаа,
байгаа өрсөлдөөнийг ойлгох эргэцүүлэх, зах
зээлийн шинж чанар, эламжлал болон эдийн
засгийн хөгжил зэрэг орно.
 Төвчоор хэлбэл сувгийн элементүүдийн зан
төлөв нь соѐлын орчин болон маркетингийн
үйл явцын хоорон дахь харилцан үйлчлэлийн
үр дүн юм.

4. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Импортыг голчилсон нийлүүлэлтийн бүтэц
 Хөгжиж буй орнуудын хуваарилалтын сувгууд нь
импортоор орж ирж буй барааны хувьд эдийн засгаасаа
хүчтэй хамааралтай байдаг байна. Импортод чиглэсэн
уламжлалт хуваарилалтын сувгийн бүтэц нь импортлогч
нь барааны нийлүүлэлтийг тогтмол хянадаг бөгөөд
маркетингийн систем нь маш бага тооны чинээлэгг
хэрэглэгчдийн өндөр үнийн бараа бүтээгдэхүүний
худалдааны үндсэн зарчмыг хөгжүүлдэг.
 Борлуулагчийн зах зээл, зах зээлд нэвтрүүлэхгүй ба олон
тоогоор зах зээлд нэвтрүүлэх шаардлагагүй. Яагаад гэвэл
ихэнх тохиолдолд эрэлт нь нийлүүлэлтээсээ давдаг
бөгөөд зуучлагчийн хязгаарлагдмал тооноос хэрэглэгчид
нийлүүлэлтийг эрж хайж байдаг.

5. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Энэ хэлбэр нь санхүүгийн зуучлагчид болон тэдний
үйл ажиллагааны хөгжилд нөлөөлдөг байна.
Хуваарилалтын сувгийн системүүд нь улс орны
үндэснй боломж байдлаас илүү төвлөрсөн бус
байдаг бөгөөд зах зээлийн талбар дахь импортлогч
болон борлуулагчид хоорондын харилцааны хувьд
нийтийг хамарсан маркетингийн системийг бодвол
нэлээд өөр байдаг.
 Сувгийн санаа нь зуучлагчдын сүлжээний тодорхой
үйл ажиллагаануудыг гүйцэтгэх мөн үндсэн
хэрэглэгчид импортод чиглэсэн системд нийтлэг
биш байх ба сүлжээ түгэх хүртэл заралт бүртээ
бага нэгжээс доогуур байлгана.

6. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Яагаад гэвэл импотлогч болон бөөний
худалдаачдын уламжлалт үйлдвэрлэл нь ихэнх
маркетингийн үйл ажиллагаа болон бие даасан
агентууд нь зар сурталчилгаа, маркетингийн
судалгаа, агуулах ба хадгалалт, тээвэрлэлт, санхүү
зэрэг бусад үйл ажиллагааг хөгжүүлэх болон
хөгжөөгүй байгаа болон бодит бус маркетингийн
дэд бүтцийг боловсруулдаг байна.
 Тиймээс маш цөөн тооны бие даасан агентууд
хуваарилалтын сувгийн системийн хөгжлийг бүрэн
нэгтгэж чаджээ. Нийтийн хэрэглээний
хуваарилалтын сувгийн зарчимтай харьцуулбал
АНУ-д үйлдвэржилт давамгайлдаг.

7. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Мэдээж хэрэг маш цөөхөн улс орнуудад импортод
чиглэсэн хуваарилалтын сувгийн загвар байдаг
боловч энэ нь өдрөөс өдөрт хөгжин глобал хэтийн
төлвийн хамт ойртон ирсээр байгаа юм. Хятад улс
эдийн засгаа хөгжүүлсэн шигээ хуваарилалтын
суваг болон түүний бүтцийг өргөжүүлэх болно.
 Энэ нь аль хэдийн хэлэлцэгдсэн асуудал ба эдийн
засгийн хөгжүүлэлт нь жигд бус, маш олон төрлийн
өөр өөр үе шатуудаас бүрдсэн байдаг.
Хуваарилалтын сувгийн бүтэц нь импортод
чигэлэсэн хуваарилалтын сувгийн бүтэц дээр
үндэслэгдсэн. Одоо олон давхаргат бүтэцтэй
Японы хуваарилалтын сувгийн бүтцийн талаар авч
үзье.

8. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Японы нийлүүлэлтийн бүтэц
 Япон улс нь хуваарилальын сувгийн талаар маш
удаан хэлэлцсэн багөөд Японы зах зээлийн хувьд
хамгийн их нөлөөтэй зүйл бол татварын бус
худалдааны хязгаарлалт юм.
 Зах зээл нь ихэнх уламжлалт үйл ажиллагааны
арга хэв маягаар нээлттэй болж байгаа ч гадаад
зах зээлийн өрсөлдөөнтэй нүүр тулах тусам
элэгдэж муудаж байна.
 Японы хуваарилалтын сувгийн бүтэц нь Европ
болон Америкийнхаас өөр ба өрсөлдөгчид зэрэг
тал талаас нь маш нарийн тооцоолдог байна.

9. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Японы хуваарилалтын сувгийн систем нь 4
онцлог шинж чанартай.
 Маш олон тааны жижиглэнгийн худалдаачид
ба олон тооны борлуулагчид ноѐрхсон
бүтэцтэй
 Үйлдвэрлэгчдээр хянагдсан сувгийн систем
 Онцгой соѐлоор хэлбэржсэн бизнесийн
зарчим
 Жижиглэнгийн худалдаачид буюу хуулиар
хамгаалагдсан байгууллагын систем

10. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Олон тооны зуучлагч: Японы зах зээл дэх
зуучлагч, жижиглэн болон бөөний худалдаачдийн тоо нь
барууны аж үйлдвэржсэн аль оронтой харьцуулашгүй
байдаг байна. Японы зах зээлийн нийлүүлэлтийн сувгийн
уламжлалт бүтэц нь хэрэглэгчид хамгийн ойр байрлах
бөгөөд ойр ойрхон бага хэмжээний худалдан авалт хийдэг
хэрэглэгчдэд үйлчлэнэ.
 Эдгээр бага хэмжээний бараа бүтээгдэхүүн бүхий жижиг
дэлгүүрүүдэд мөн адил олон тооны бөөний худалдаачид
нийлүүлэлт хийнэ. Хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүн нь эцсийн
хэрэглэгчийн гар дээр очих хүртлээ
үйлдвэрлэгчээс, үндсэн, хоѐрдогч, бүсийн, орон нутгийн
бөөний худалдаачнаас жижиглэн худалдаачид эцэст нь
хэрэглэгч гэсэн 3-4 үе шат дамжих нь элбэг тохиолддог.

11. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Сувгын хяналт: Үйлдвэрлэгчид нийлүүлэлтийн
сувгийн бусад гишүүдэд дэмжлэг үзүүлэхэд бөөний
худалдаачдаас хамаардаг. Тэд
санхүүжилт, нийлүүлэлт, хадгалалт, барааны
нөөц, идэвхжүүлэлт, болон төлбөр төлөлт зэрэг
үйлчилгээг нийлүүлэлтийн сувгийн бусад гишүүдэд
үзүүлдэг.
 Үйлдвэрлэгч нь нийлүүлэлтийн сувгийн өрсөлдөөнөөс
өөрийн бүтээгдэхүүний онцгой байдлыг хадгалахын
тулд бөөний худалдаачид болон бусад нийлүүлэгчдэд
тодорхой хэмжээний урамшууллыг санал болгож байдаг
учраас энэ тогтолцоо нь амжилттай хэрэгждэг байна.
Бөөний худалдаачид нь бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчээс
хэрэглэгчид хүрэх үйл явцын үндсэндээ хянаж байдаг.

12. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Хяналт нь дараах элемэнтүүдийн дагуу явагддаг байна:
 Барааны нөөцийн санхүүжилт: Дараа сард төлөх болзолтой
кредитээр барааг худалдан авах боломжтой
 Нэгдсэн хөнгөлөлт: Жил бүр худалдааны хэмжээ, цагтаа
төлбөрөө төлсөн, худалдааны зорилтод хүрсэн, үйлчилгээ
үзүүлсэн, нөөцийн хэмжээг тодорхой хэмжээнд
хадгалсан, худалдааны идэвхжүүлэлтэд
оролцсон, нийлүүлэгчдээ үнэнч байсан, үйлдвэрлэгчийн
үнийн бодлогыг баримталсан, хамтран
ажилласан, амжилтанд нөлөөлсөн зэрэг шалтгаанаар
хөнгөлөлт үзүүлдэг.
 Бараа бүтээгдэхүүн буцаах: Зарагдаагүй барааг
үйлдвэрлэгчид буцаах боломжтой.
 Идэвхжүүлэлтийн дэмжлэг: Зуучлагчид бүтээгдэхүүний
сурталчилгааны үзүүлэн самбар, удирдлагын сургалтын
програм, дэлгүүр дэх зааварчилгаа болон бусад
үйлдвэрлэгчээс дэмжиж болох арга хэмжээнд хамрагддаг.

13. Олон улсын маркетингийн сувгууд
 Бизнесийн философи: Эдийн засгийн нягт
холбоо худалдааны заншилын харилцан хамаарал
нь Японы зах зээлийн нийлүүлэлтийн сувгийн
уламжлалт бүтцийг харилцаанд тулгуурласан
үнэнч байдал, зохицол, нөхөрлөл бүхий бизнесийн
философийг бий болгожээ. Энэхүү тогтолцоо нь
аль аль нь эдийн засгийн хувьд ашигтай удаан
хугацааны хамтран ажиллагаа бүхий үйлдвэрлэгч
нийлүүлэгчээс бүрдэнэ. Уламжлалт хамтрагч буюу
өөрийн хүн нь ихэнхдээ давуу талтай байдаг.
 Үний өрсөлдөөн багатай, өндөр үнэтэй
үйлчилгээ болон бусад үр ашиггүй нийлүүлэлтийн
тогтолцоо нь Японы хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүний
үнийг дэлхийд хамгийн өндөрт тогтоодог.

14.  Том хэмжээний худалдааны төвийн хууль
ба тэдний залгамжлагчид: Дайтэнхо хэмээх
Том Хэмжээний Худалдааны Дэлгүүрийн Хууль
нь тэдний өрсөлдөх чадварыг бүхэлд нь хянаж
байна. Энэхүү хууль нь жижиг худалдаачид
болон тэдний зах зээлийн хамгаалах
зорилготой бөгөөд 500 м2-с дээш хэмжээтэй
дэлгүүр баригдах, өргөжүүлэх, оройн цагаар
ажиллах эсвэл сар болгонд хаалттай байх
өдрөө өөрчлөх болгондоо тухайн муж, орон
нутгийн засаг захиргаанаас зөвшөөрөл авч
байхыг шаарддаг байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

15.  Шинээр том хэмжээний дэлгүүр барих төлөвлөгөөг Олон Улсын
Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Яаманд өргөн барих шаардлагатай.
Тэгээд, хэрэв бүх орон нутгийн дэлгүүрүүд нь санал нэгтэйгээр
зөвшөөрвөл дэлгүүр баригдах эрхтэй болно. Харин засаг
захиргааны нэгжээс зөвшөөрөл авч чадахгүй тохиолдолд
төдөвлөгөөг буцааж өөрчлөлт оруудах шаардлагатай болдог
бөгөөд энэхүү үйл явц нь нэлээд хэдэн жил туршид зарим
тохиололд 10 жил хүртэл үргэлжилж байсан байна.
 Жижиг дэлгүүрийг том дэлгүүрийн өрсөлдөөнөөс хамгаалах
зорилготой энэхүү хууль нь дотоодын болон гадаадын компаний
аль алинд нь үйлчилнэ. Японы хамгийн том супермаркетын
сүлжээ нь нэг газарт дэлгүүр барих зөвшөөрөл авахын тулд 10
жил зарцуулжээ. Toys R Us тоглоомын дэлгүүр нь шинэ дэлгүүр
нээхийн тулд хууль дүрмийн дагуу хөөцөлдсөөр 3 жил
зарцуулжээ. Дайтэнхо-оос гадна бүрэн үйлчилгээний
худалдааны дэлгүүр нээхийн тулд олон төрлийн лицензийг
авсан байх шаардлагатай болдог байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

16.  Японы нийлүүлэлтийн тогтолцоонд бий болж буй
өөрчлөлтүүд: Хуулийн өөрчлөлтүүд, Wall-Mart зэрэг нь
Японы нийлүүлэлтийн үйл явцад өөрчлөлтийг бий
болгосоор байна. Харин эцсийн үр дүндээ орон нутгийн
худалдаачид хэрэглэгчдэд чанартай хямд бүтээгдэхүүнийг
санал болгож эхэлснээрээ өөрийн уламжлалт
нийлүүлэлтийн тогтолцоог нуран унахад хүргэж байна.
Хямдралтай төрөлжсөн дэлгүүрүүд зах зээлд хүч түрэн
орж ирсээр байгаа бөгөөд бизнес эрхлэгчид
үйлдвэрлэгчээс зуучлагчгүйгээр шууд худалдан авалт
хийж эхэлснээр бүтээгдэхүүний үнээ огцом буулгаж
эхэлжээ. Жишээлбэл Кожима хэмээх ахуйн хэрэглээний
электрон барааны төрөлжсөн дэлгүүр нь глобал худалдан
авалт буюу дэлхийн өнцөг булан бүрээс бараагаа хамгийн
бага үнээр худалдан авалт хийдэг байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

17. Олон улсын маркетингийн сувгууд

18.  Кожима нь Женерал Электроникстой хамтран ажиллаж
410 литрийн хөргөгчийг уламжлалт 1925 доллараас
буулгаж 640 доллароор харин 550 литрийн 3462
долларын хөргөгчийг 1585 доллар болгон буулгаж чаджээ.
 Шинэ гэсэн тодотголтой төрөлжсөн хямд дэлгүүр нь
нийт зах зээлийнхээ зөвхөн 5%-г эзэлдэг бөгөөд АНУ-д
зах зээлийн 14%-г эзэлдэгтэй харьцуулахад харьцангуй
бага байна. Гэхдээ тэдний гол нөлөө нь зах зээлд эзлэх
хувь бус харин уламжлалт тогтолцоонд бий болгож буй
өөрчлөлт байна. Уламжлалт худалдаалагчид нь тэдэнтэй
өрсөлдөхийн тулд худалдааны болон маркетингийн
стратегиа өөрчилж бөгөөд Японы хэрэглэгчдийн
амьдралын хэв маягтай зохицуулахыг хичээж эхэлжээ.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

19.  Конбини хэмээх нэршилтэй дэлгүүр нь зах зээлд шинэ
хувьсал бий болгож байна. Уламжлалт дэлгүүрийн
үйлчилгээнээс гадна тэд үйлчлүүлэгчиддээ банкны
болон бусад төлбөрөө төлөх бараа бүтээгдэхүүнийг
интернэтээр худалдан авах боломжийг олгож эхэлжээ.
 Seven Eleven нь 8000 гаруй дэлгүүрийн салбараа
нээсэн бөгөөд хэрэглэгчдэд илүү ойр байрлаж
хүргэлтийн үйлчилгээнээс илүү дэлгүүрт ирж худалдан
авалт хийхийг хэрэглэгчдэд уриалж байна.
 Хэдхэн жилийн өмнө нэвтрэшгүй мэт санагдаж байсан
Японы уламжлалт зах зээл нь их хэмжээгээр
өөрчлөгдөж байгаа бөгөөд 10-д жилийн дараа огт өөр
болсон байх вий.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

20.  Уламжлалт бүтцээс илүү орчин үеийн бүтцэд
шилжих чиглэл
 Өнөөдөр цөөн хэдэн улсууд л глобал эдийн засаг
болон улс төрийн өөрчлөлтөөс үл хамаарах
тусгаар оршин тогтнолтой байна. Эдгээр
өөрчлөлтүүд нь нийлүүлэлтийн бүтэц зэрэг эдийн
засгийн тогтолцоонд чухал өөрчлөлтүүдийг бий
болгож байна. Уламжлалт тогтолцоо нь шинэ үйл
явц, шинэ алъянс зэрэгт орон зайг бий болгосоор
байна. Олон улсын маркетерууд нь уламжлалт
өртөг өндөртэй нийлүүлэлтийн сувгийн оронд шууд
маркетинг, хайпермаркет, худалдааны төвүүд,
малл, каталогоор худалдаалах, интернэт зэрэг
аргуудыг ашиглан хэрэглэгчид хүрч эхэлжээ.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

21.  Нийлүүлэлтийн сувгийн шинэ чиг хандага нь зуучдагчдын
үйл ажиллагааны ялгааг үгүй хийж улам бүр ижилсэхэд
хүргэнэ. Жишээ нь Wal-Mart, Avon, Mary Kay
Cosmetics, Amway, LL. Bean, Lands End зэрэг нь дэлхий
нийтийн зах зээлд түрэн орж Японы зах зээлд амжилттай
нэвтэрч чаджээ. Энэхүү хүч түрэн орж байгаа компаниуд
нь үйл ажиллагаагаараа дэлхий нийтэд адил төрлийн
худалдааны тогтоолцоог бий болгоно.
 АНУ-н компаниуд Европын зах зээл түрэн орж эхэлсэн
бөгөөд энэ нь дотоодын зах зээлд өрсөлдөгчид байсан
компаниуд хоорондоо нэгдэн өөрийн зах зээлээ
хамгаалах мөн бусад зах зээлд хүчтэй өрсөлдөгч болоход
хүргэж байна. Энэхүү нэгдэл нь компаниуд өөрийн давуу
талууд, туршлага болон санхүүгийн чадавхиа нэгтгэн
Европын зах зээл дэх хүчтэй өрсөлдөгч болоход тустай.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

22.  Хуваарилалтын хэв маягууд
 Хуваарилалтын хэв маягуудад өөрчлөлт гарсаар байгаа ч
уламжлалт тогтолцоонууд нь дэлхийн зах зээлд
хэрэглэгдсээр байгаа бөгөөд улс орнуудын зах зээлийн
бүтцээс хамаарч зуучилагчаар дамжуулан
хуваарилалтын гэрээ байгуулж байна.
 Энэ нь нэг талаар гадаад болон дотоод хуваарилалтын
бүтцийн зохион байгуулалт нь ижил учраас гадаад
сувгууд нь дотоодын сувгуудтай ижил гэж дүгнэх нь учир
дутагдалтай бөгөөд хуваарилалтын нэгдмэл байдлыг нь
авч үзэж байж хуваарилалтын бодит хэв маягуудыг нь
ойлгох болно. Хуваарилалтын сувгуудыг дараах
байдлаар ангилдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

23.  Хуваарилалтын ерөнхий хэв маягууд
 Дэлхийн улс орнуудын хуваарилалтын сувгуудын
дотоод хэв маягуудыг ерөнхий байдлаар авч үзэх
нь хэрэглэгчийн зан төлөвийг ерөнхийд нь авч
үзэхтэй адил төвөгтэй бөгөөд улс орнуудын
маркетингийн сувгууд нь ялгаатай хэвээр байна.
 Зуучлагчийн үйлчилгээ: Худалдаа хийж буй
хүмүүсийн үйлчилгээнд хандах хандлага нь улс
орон бүрт жижиглэн болон бөөний түвшинд
ялгаатай байна. Египтэд гэхэд л худалдаалах
бүтээгдэхүүний биет хуваарлалтыг зохицуулахад
худалдааны энгийн тогтолцооны зорилт байдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

24.  Ахиу ашиг бага, хэрэглэгчийн таашаалын талаар
байнга маргалдаж байгаа нь бөөний болон
жижиглэн худалдаачидын зүгээс хэрэглэгчид
бүтээгдэхүүнээ нийцүүлэхийн тулд нэмэлт
үйлчилгээ санал болгодог.
 Зуучилагчид нь тухайн нэг барааг идэвхижүүлэх
эсвэл худалдаалах сонирхолгүй байвал
үйлдвэрлэгчийн зүгээс зуучилагчидад үзүүлэх
хангалттай хөшүүрэгтэй байх ѐстой. Тухайлбал
Хятадад бөөний худалдаачид нь тухайн барааг
агуулж хэрэглэгчид ирж үйлчлүүлэх хүртэл хүлээх
үүрэг гүйцэтгэдэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

25.  Орон зай: Жижиглэн болон худалдаачидын
хийж буй орон зайг харьцуулахад улс орон бүрт
ялгаатай хэв маягтай байдаг. Зарим оронд
зуучилагчид нь хуваарилалтын тогтолцоог нь
илэрхийлдэг бол зарим оронд зуучилагчид нь
нилээд өргөн хүрээнд төрөлжсөн байдлаар
зохицуулдаг.
 Зуучилагчдын зүгээс хэрэгжүүлдэг орон зайг
хязгаарлах талаар зарим орнууд эрх зүйгээр
тогтоож тодорхой арилжааг зохицуулсан
лицензийн шалгуур түгээмэл биш байдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

26.  Зардал ба ахиуц ашиг: Өрсөлдөөний түвшин,
үзүүлж буй үйлчилгээ, өргөжилтийн үр ашиг ба
алдагдал болон зах зээлийн хэмжээ, худалдан
авах чадвар, уламжлал болон бусад суурь
тодорхойлогчуудтай холбоотой газарзүй ба
эргэлтээс хамаараад улс орон бүрт зардлын
түвшин болон зуучлагчидийн ахиу ашиг нь
ялгаатай байдаг.
 Тухайлбал Энэтхэгийн зарим хотуудад өрсөлдөөн
ширүүн байдаг учираас зардал бага, ахиу ашиг нь
доогуур байхад хөдөөгийн бүс нутгуудад капитал
дутагдалтай байгаа нь цөөн тооны худалдаачидад
капиталаар монопол болох боломж олгож байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

27.  Сувгийн өргөн: Эдийн засгийн хөгжлийн түвшин
ба маркетингийн сувгын уртын хооронд корреляци
хамаарал байгааг тогтоосон байна. Улс орон бүрт
бага үнэтэй бүтээгдэхүүнтэй харьцуулахад аж
үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн болон өндөр үнэтэй
хэрэглээний бүтээгдэхүүний сувгууд нь богино байх
хандлагатай байдаг.
 Сувгийн урт болон худалдан авалтын хэмжээний
хооронд түгээмэл хамааралтай байдаг. Ихэнхи
орнуудад бөөний жижиглэн худалдаачид эсвэл
хагас бөөний худалдаачид нь нэг эсвэл хоѐроороо
хувиарлалтын гинжийн өргөнтэй хослон оршиж
байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

28.  Хятадад томоохон бөөний худалдаачидаас бүрдсэн биржээс
гадуурх хувиарлалтын уламжлалт тогтолцоог гурван түвшинд
хуваадаг.
 1-р түвшиний бөөний худалдаачид нь Бээжин, Шанхай гэх
мэт томоохон хотуудад эм нийлүүлдэг.
 2-р түвшин нь дундаж хэмжээний хотуудад хотуудад
үйлчилгээ үзүүлдэг
 3-р түвшиний бөөний худалдаачид нь 100000 эсвэл
түүнээс дээш тооны хүн амтай хотуудад эм хуваарилдаг.
 Хоѐр томоохон түвшиний бөөний худалдаачидад шууд
борлуулалт хийж буй компаниудад ашигтай байдаг бол 3-р
түвшинд борлуулалт хийж буй компанийн хувьд зах зээл нь
жижиг байгаа учираас ашиггүй байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

29.  Суваггүй: Зарим орнуудын зах зээлд үйл ажиллагаа
явуулахад хуваарилалтын суваг байхгүй байхад зарим
орнуудын зарим бүс нутгуудад хуваарилалтын сувгууд
байхад зарим бүс нутагт нь байдаггүй. Тухайлбал, Перу
улсад гэхэд л хувиарилалтын албан бус сүлжээ нь бэлэн
мөнгөөр хийх нийт жижиглэн борлуулалтын ¼-ийг эзэлдэг.
 Хуваарилалтын албан ѐсны компаниудтай харьцуулахад
гудамжны худалдаа ба худалдаачид нь зах зээлд илүү
өргөн нэвтэрч чаддаг. Түүнчлэн уламжлалт жижиглэн
худалдаачидийн хэт зарлага гаргадаг албан
хуваарилалтын сүлжээнээс хамааран бий болсон өндөр
зардалтай харьцуулахад нэмэлт зардал бага байдаг
учираас уламжилалт жижиглэн худалдаачидтай
харьцуулхад үнэ нь доогуур байдаг. Иймээс зах зээлийн
ялгаатай сегментүүдэд хүрч үйлчилэхэд хуваарилалтын
ялгаатай сувгууд шаардагддаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

30.  Саадтай сувгууд: Хуваарилалтын
сувгуудаас сонголт хийхэд олон улѐын
маркетерт хаалт учирч болно. Өөрийн гэсэн
сувагтай картель, худалдааны холбоод
эсвэл сувгуудад өөрийн гэсэн сүлжээгээ
нэгэнт бий болгосон өрсөлдөгчид нь энэхүү
хаалтыг тавьж болно. Японд хаалттай
сувгуудтай бөгөөд Хятадад гэхэд л FedEx
болон DHL компаниуд нь тус улсын засгийн
газрын шуудангын үйлчилгээний хаалттай
тулгарсан.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

31.  Нөөцлөх: Зээлийн зардал өндөр, инфляцийн
эрсдэл, капитал хангалтгүй зэрэг олон шалтгааны
улмаас гадаадын зуучлагчидад бараа материалын
нөөц хомсдоход хүргэдэг.
 Үйлдвэрлэгчийн зүгээс орон нутагтаа агуулах үүрэг
хүлээхийн зэрэгцээ зуучлагчийн зүгээс томоохон
бараа материал тээвэрлэхэд нь урт хугацаатай
зээлээ үргэлжлүүлэх ѐстой болдог нь ихэнх
тохиолдолд биет хувиарлалтын хоцрогдол нь
асуудлыг асуудлыг хурцатгадаг. Зарим орнуудад
хангалттай эсвэл хамгийн бага хэмжээний бараа
материал тээвэрлэхэд зуучилагчидад тусламж бүр
зарим тохиолдолд дарамт үзүүлэх шаардлага
гардаг байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

32.  Эрх мэдэл ба өрсөлдөөн: Олон тооны жижиг
зуучилагчидад цөөн тооны томоохон бөөний
худалдаачид нь хувиарлаж байгаа орнуудад
хуваарилалтын эрх мэдэл төвлөрөх
хандлагатай байдаг.
 Томоохон бөөний худалдаачид нь
зуучилагчидийг санхүүжүүлдэг.
Хэрэглэгчидээсээ дэмжлэг авах нь сувгуудад
хаалт хийж гадны компаниудад зардалтай
бөгөөд үр ашиггүй хуваарилалтын сувагт
дулдуйдахаас өөр аргагүй болно.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

33.  Жижиглэн худалдааны хэв маягууд
 Бөөний худалдаачидтай харьцуулахад жижиглэн
худалдаачид нь бүтцээрээ олон төрөлтэй байдаг. Итали
болон Мороккод өргөн хүрээтэй тусгай байруудаас
жижиглэн худалдаа нь бүрддэг байхад Финландад
жижиглэн худалдаачидад худалдааны илүү өргөн
сүлжээтэй байдаг.
 Өдөрт 100000 гаруй хэрэглэгчид үйлчлүүлдэг Мицузуки
гэдэг Японы томоохон их дэлгүүр нь жижиглэн
худалдааны хэмжээг харуулдаг бол Нигерийн Ибадан
хэмээх жижиглэн дэлгүүр нь 3000 хүнд үйлчилдэг байна.
Картиер болон Дисней гэх мэт компанийн дэлгүүрүүдээр
дамжуулан хэрэглэгчидэд зарим үйлдвэрлэгчидийн зүгээс
шууд борлуулалт хийдэг байхад зарим нь зуучилалын 6
үе шатаар борлуулалт хийдэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

34.  Хэмжээ
 Жижиглэн худалдааны хэмжээний хамгийн том нь бөөний
худалдаанд давамгайлдагтай адил юм. Жижиглэн худалдааны
бүтэц болон хүндрэлүүд нь хэрэглээний бүтээгдэхүүн
худалдаалдаг компаниудад бэрхшээл учруулдаг байна.
 Томоохон давамгай жижиглэн худалдаачид нь шууд худалдаа
хийдэг боловч нэгдсэн байдлаар борлуулалтыг их хэмжээгээр
хийдэг жижиг жижиглэн худалдаачидтай шууд холбоо тогтоох
арга байдаггүй. Хөгжиж байгаа орнуудад ч адил бэрхшээлтэй
байдаг.
 Тухайлбал Өмнөд Африкт томоохон сүлжээнүүдийн хооронд
ихээхэн хэмжээний төвлөрөл байдаг. 31000 гаруй дэлгүүрээс
1000 нь нийт хүнсний дэлгүүрийн 60%-ийг нь хянадаг бол үлдэх
40% нь 30000 дэлгүүрт ноогддог. 300000 дэлгүүрийн үйлчилж
буй 40%-ийн зах зээлд хүрэхэд ихээхэн бэрхшээлтэй байдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

35.  Шууд маркетинг
 Шуудангаар, утсаар, байшингаас байшингаар дамжин
хэрэглэгчидэд шууд борлуулалт хийх нь хангалтгүй буюу
хуваарилалтын тогтолцоо нь сул хөгжсөн зах зээлүүдэд илүү
хэрэглэдэг. Энэ арга нь хамгийн хангалуун зах зээлд сайн
хэрэгжидэг. Латин Америк болон Азийн 42 оронд шууд
маркетнгийн аргаар Амвей компани өргөжиж чадсан байна.
 Хувь хүмүүсийг бүтээгдэхүүнээ борлуулахад эгнээндээ
нэгтгэдэг компаниуд Зүүн Европын орнуудад нилээд
түгээмэл бөгөөд бусад орнуудад хүмүүс нь үйлдвэрлэл
эрхлэгч болох зорилт тавьдаг. Каталогоор шууд борлуулалт
хийх нь гадаад зах зээлд нэвтрэх амжилттай арга болсон
байна. Японд энэхүү арга нь Японы хуваарилалтын
системээс үзүүлж буй худалдааны саадуудыг авч хаях ач
холбогдолтой арга юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

36.  Өөрчлөлтийг эсэргүүцэх байдал
 Хуваарилалтын систем, зуучлагчийн шинэ төрлийн үр ашгийг
дээшлүүлэх, уламжлалт аргуудыг өөрчилөх зорилт тавьж байгаа
нь эсэргүүцэлтэй тулгарч байна. Үүний нэг сонгодог жишээ бол
оюуны өмчийн хулгай ба дижитал үйл явцтай холбоотойгоор
киног хуваарилах бизнесийг дахин өөрчилөх байдалд хүргээд
байна. Италид гэхэд л шинээр жижиглэнгийн сүлжээ нээхийн
тулд худалдаачидаас бүрдсэн орон нутгийнхаа засаг
захиргаанаас зөвшөөрөл авах шаардлагатай. 2004-2006 оны
хооронд гэхэд л 200 өргөдлөөс 10-д нь шинээр зөвшөөрөл
олгосон байна.
 Жижиглэн худалдаанд гарч буй инновацийг хаа сайгүй
эсэргүүцсээр байгаа нь өөрөө өөртөө үйлчилэх, хөнгөлөлттэй
худалдаа, чөлөөт дэлгүүрийн цаг, томоохон хэмжээний
худалдаа нь тэлж өссөөр байна. Учир нь хэрэглэгчидэд таатай
бөгөөд чанартай брэнд бүтээгдэхүүнийг давуу үнээр санал
болгодогт оршдог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

37.  Зуучлагчдийн бусад сонголтууд
 Гадаад зах зээлд гарахад пүүсүүдэд мэдээлэл бага байдаг
учираас хуваарилалтын сувгийг сонгохдоо 2 асуудлыг
шийдвэрлэх шаардлагатай байдаг.
 Экспортын үйл ажиллагаа явуулахдаа пүүсүүдээс ямар
суваг ашиглах вэ
 Сонгосон сувагтаа пүүсүүд хир сэтгэл ханамжтай байна вэ
 Экспортын хувиарлалтын гэрээг яаравчлан байгуулбал
тухайн пүүсийн хувьд ихээхэн алдагдалтай болохыг зарим
судлаачид онцолсон байдаг. Суваг сонгох үйл явц нь
үйлдвэрлэгчээс эцсийн хэрэглэгч хүртэл бүхий л үйл
ажиллагааг хамрах бөгөөд энэ утгаараа эх орныхоо болон
гадаад зах зээл гэсэн 2 сувагт борлуулагч нь нөлөөлөх ѐстой
гэсэн утгатай юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

38.  Иймээс сувгуудын гишүүдийг сонгох болон үр
нөлөөтэй хяналтууд нь хувиарлалтын үйл явцыг
бий болгоход тэргүүлэх чиглэл болдог. Олон улсын
маркетерийн зүгээс компанийхаа зорилго ба
бодлогуудыг тодорхойлсны дараа сувгийг гаргаж
ирэхэд шаардлагатай тодорхой зуучлагчидийг
сонгох нь дараагийн алхам болно. Гадаад
зуучлагчид нь тухайн барааг тээвэрлэх эсэхээрээ
ялгарч байдаг.
 Агентийн зуучлагч чухал үүрэгтэй байдаг
 Агентийн зуучлагчид нь урамшуулал авч гадаад
орнуудад борлуулалтыг зохион байгуулдаг боловч
худалдаачины эрх мэдэл эдэлдэггүй.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

39.  Үйлдвэрлэгчийн үгээс агентыг дайчилсанаар арилжааны
эрсдэлтэй гэж үзэх болов ч бодлогын дүрэм журам, үнэ
боовсруулж, агентдаа борлуулалт, хэрэглэгчийн мэдээллийн
тэмдэглэл хөтлүүлэх эрхтэй байдаг.
 Худалдааны зуучилагчид нь барааг өөрийн
дансаар худалдан авч борлуулдаг
 Худалдааны зуучилагчийн зүгээс үйлдвэрлэгчийн бараанд
эртэй байдаг бөгөөд эрсдэлийг нь үүрдэг учираас тэдэнд хяналт
тавих боломжгүй байдаг. Худалдааны зуучилагчид нь өөрсдөө
худалдан авах бусад орнуудад борлуулах замаар экспорт болон
импортын бөөний борлуулалтын чиг үүргийг гүйцэтгэдэг. Тухайн
худалдаандаа борлуулалт ба ахиу ашгийн төлөө байдаг
учираас үйлдвэрлэгчийг шүүмжилдэггүй. Тухайн суваг дахь
барааны талаар эрхтэй байгаа нь хуваарилалтын хяналтын үйл
явцад нөлөөлдөг учираас агентийн болон худалдааны
зуучлагчидыг хооронд нь ялгахад ач холбогдолтой байдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

40.  Зуучлагчидын чиг үүргийг шинжлэх замаар сувгийн мөн
чанарыг тодорхойлно. Үйлдвэрлэгчийн эх оронд байрласан
зуучилагч, гадаад оронд байрлах зуучилагч, засгийн зуучилагч
гэсэн 3 хувилбар байдаг.
 Эх орны зуучлагчид
 Эх орон дах зуучлагчид буюу дотоодын зуучлагчид нь
үйлдвэрлэгч пүүсийн улсад нь байрлан дотоод зах зээлээс
маркетингийн үйлчилгээ үзүүлдэг. Хуваарилалтын үйл явцад
зуучлагчийг сонгох замаар компаниуд нь гадаад зах зээлийн
хуваарилалтын эрсдлийг бууруулдаг. Олон улсын
борлуулалтын хэмжээ бага, гадаад зах зээлд туршлагагүй,
олон улсын маркетингийн төвөгтэй байдалд шууд оролцох
хүсэлгүй бөгөөд санхүү болон удирлагын бага нөөцөөр гадаад
зах зээлд борлуулалт хийх хүсэлтэй байгаа компаниудад
дотоод зуучлагчид нь давуу талыг санал болгодог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

41.  Эх орны зуучлагчдыг ашиглахад нийт үйл явцыг хянах боломжгүй
болдог. Ерөнхийдөө маркетерийн зүгээс санхүү болон удирдлагын
хөрөнгө оруулалтыг багасгах зорилготой буюу тодорхойгүй байгаа
нөхцөлд дотоод зуучлалыг ашиглах хандлагатай байдаг. Байнга
хэрэглэгддэг дотоод зуучлагчдын хэлбэрүүд дараах хэлбэрээр байдаг.
 Үйлдвэрлэгчийн жижиглэх худалдааны дэлгүүр- Томоохон
үйлдвэрлэгчдийн хувьд хуваарилалтын чухал суваг бол жижиглэнгийн
дэлгүүр юм. Дисней, Бенеттон болон Италийн сонгодог бараа
үйлдвэрлэгчид энэ аргыг ашигладаг.
 Глобал жижиглэн худалдаачид- “Икеа”, “Костко”, “Сиерс
Роебак”, “Тоѐс Р Ас” болон Волл Март гэх мэт глобал жижиглэнгийн
худалдаачдын зүгээс олон улсын хэмжээнд үйл ажиллагаагаа тэлж
байгаа нь олон улсын зах зээлийн хувьд дотоодын гол зуучлагчид болж
байна. Волл Март нь дэлхийн 9 оронд 1600 гаруй дэлгүүртэй бөгөөд
Америкийн бэлтгэн нийлүүлэгчдийн хувьд олон улсын зах зээлд
нэвтрэх таатай газар нь болохын зэрэгцээ шалгуур багатайгаар олон
улсын зах зээлд нэвтрэх үр нөлөөтэй аргыг санал болгодог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

42.  Экспортын менежментийн компаниуд (EMC)- Олон улсын зах
зээлд өөрсдөө оролцох хараахан бэлэн болоогүй, олон улсын
хэмжээнд борлуулалт багатай пүүсүүдийн хувьд экспорт
менежментийн компани нь чухал ач холбогдолтой зуучлагч юм.
ЭМК нь хэмжээний хувьд 1-100 хүртэлх ажилтантай бөгөөд,
үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийхээ 10 орчим хувийг экспортонд
гаргадаг. Тухайлбал Вашингтон хотод байрлах ЭМК нь Америкийн
эмнэлгийн тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэж, дэлхийн зах зээлд
гаргадаг 10 гаруй үйлдвэртэй гэрээ байгуулан ажиллаж байна.
 ЭМК нь харилцагч компаниудынхаа бүтээгдэхүүний гадаад зах
зээлийн судалгаа хийх, тухайн бүтээгдэхүүнийг хуваарилахад
хамгийн шилдэг аргыг тодорхойлох үүднээс хилийн чанадад ажил
хэргийг уулзалт зохион байгуулах, тухайн гадаад улс орнуудад
шаардагдах хувиарлан борлуулагч буюу төлөөлөгч томилох, олон
улсын худалдааны үзэсгэлэнд харилцагчийнхаа бүтээгдэхүүнийг
танилцуулах зэргийг үүрэг хүлээн ажилладаг байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

43.  Экспортын менежментийн компани нь үндсэн 2 давуу
талтай:
 Олон улсын зах зээлд нэвтэрч буй компаниудад хөрөнгө
оруулалтыг бага хийх
 Удирдлагын хүчин чармайлт болон компанийн зүгээс
биечилсэн үйл ажиллагаа шаарддаггүй. Үүний үр дүн нь маш
бага санхүү болон боловсон хүчний оролцоотой пүүсийн зах
зээл өргөждөг.
 ЭМК-ийн гол сул тал нь шууд борлуулалт хийхэд
ихээхэн хэмжээний хөрөнгө шаарддаг учраас
бүтээгдэхүүнийг эрчимтэй хуваарилахад тухайн зах зээлд
асар их хөрөнгө оруулалт хийх шаардлагатай болдог.
Иймэрхүү нөхцөл нь боловсон хүчнээ ашиглах боломжтой
компаниар давуу талаа олж авах зах зээлийг бий
болгодоггүй.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

44.  Худалдааны компани- Түүхэн хугацаанд худалдааны
компаниуд нь улс үндэстнүүдийн хооронд чухал зуучилагч
гэдэг нь нотлогдсон бөгөөд улс хооронд бараа
бүтээгдэхүүнийг тээвэрлэн түгээдэг.
 Томоохон хөлөө олсон компаниуд нь ерөнхийдөө
хөгжингүй оронд байрласан байдаг бөгөөд хөгжиж буй
орнуудад үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээ
худалдаалж, түүхий эд материал болон боловсронгуй
бүтээгдэхүүн худалдан авдаг. Японы худалдааны
компаниуд гэхэд 1700-аад оны үеэс экспорт импортын үйл
ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд Японы нийт импортын
61%, нийт экспортын 39% бар дотоодын нийт
бүтээгдэхүүний 1/5-ийг бүрдүүлж байгаа ажээ.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

45.  Орлох буюу нэмэлт маркетерууд- Гадаад улс орнуудад
төлөөлөгчтэй, маркетингийн нөөц бололцоо сайтай мөн
бүтээгдэхүүний нэр төрлөө өргөжүүлэх эрмэлзэлтэй
компаниуд нь олон улсын зах зээлд нэмэлт нэр төрлийг
хуваарилан борлуулдаг.
 Орлох маркетер гэж нэрлэдэг боловч нийтээрээ үүнийг
пигибакинг гэж нэрлэдэг. Женерал Электрик компаниас
олон жилийн турш бусад бэлтгэн нийлүүлэгчдээс барааг
хуваарилан борлуулсаан ирсэн бөгөөд орлохуйц, тухайн
компанид хуваарилалтын давуу талыг өгөхүйц
бүтээгдэхүүнийг авдаг.
 Пүүсийн зүгээс бүтээгдэхүүний нэр төрлөө гүйцээх буюу
тухайн жилийн турш улирлын хуваарилалтын сувгаа
ажиллуулах эрмэлзэлтэй байгаа пүүсүүдийн зүгээс
пигибакинг тохиролцоог хэрэгжүүлдэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

46.  Пигибакинг хуваарилалт хийх шинэ бүтээгдэхүүний
сонголтын үйл явц нь дараах асуудлууд хамаардаг.
 Тухайн бүтээгдэхүүн нь бүтээгдэхүүний нэр төрөлтэй
хамаарч байгаа болон түүнийг нь нэмэгдүүлж байгаа
 Тухайн бүтээгдэхүүн нь борлуулалт болон одоо ашиглаж
буй хуваарилалтын сувагт нийцэж байгаа эсэх
 Төслийг хэрэгжүүлэхэд ахиуц ашиг хангалттай байх
 Тухайн бүтээгдэхүүн нь зах зээлд борлуулагдах
бололцоотой байх зэрэг явдал юм.
 Хэрвээ дээрх шалгуурууд хангагдаж байвал пикибакинг нь
пикибаккер болон тээвэрлэгчдийн хувьд өсөн нэмэгдэж буй
ашиг болон тоо хэмжээний хувьд зайлшгүй чухал арга нь
болдог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

47.  Үйлдвэрлэгчдийн экспортын агент (MEA)-
Үйлдвэрлэгчдийн экспортын агент нь
үйлдвэрлэгчид үйлчилгээ үзүүлдэг агент зуучлал
эсвэл агень зуучлалын пүүс юм. Экспортын
менежментийн компаниас ялгаатай нь үйлдвэрлэгч
талын экспортын хэлтэс байдлаар үйл ажиллагаа
явуулдаггүй боловч богино хугацааны харилцаатай
байж шууд комиссын байдлаар үйл ажиллагаа
явуулдаг.
 Үйлдвэрлэгчийн экспортын агент нь харилцагчийн
нэрээс илүүтэй өөрийн нэрээр бизнесээ явуулдаг.
Үйл ажиллагааны хязгаарлагдмал орон зайн
хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдгаараа экспортын
менежментийн компанитай ижил.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

48.  Эх орон дах брокерууд- Бага зардалтайгаар
агентын үйлчилгааг эрхэлдэг зуучлагчдыг
брокерууд гэж нэрлэдэг. Худалдан авагч болон
борлуулагчид зуучлалын үйлчилгээ үзүүлдэг
экспорт болон импортын брокерүүдэд ийм нэр
томьѐо хамаардаг.
 Ихэнх брокерүүд нь нэг эсвэл түүнээс дээш
бараа түүхий эдээр төрөлжсөн бөгөөд дэлхийн
томоохон үйлдвэрлэгч болон худалдан
авагчтай холбоотой ажилладаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

49.  Худалдан авалт хийдэг оффисууд- Агентын
зуучлагчдын төрлүүдийг экспортын худалдан
авагч буюу энгийн худалдан авагч гэж ангилдаг.
Итгэмжлэгчээс хүсэлтээр бараа худалдан авах
нь тэдний гол чиг үүрэг юм.
 Үнэн хэрэгтээ, ямар нэг эх сурвалжаас
бүтээгдэхүүн олох уян хатан чадвартай байх
явдал юм. ТЭд бэлтгэн нийлүүлэгчидтэйгээ
байнгын харилцаатай байдаггүй бөгөөд
төлөөлөгчийн байнгын эх сурвалжгүй байдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

50.  Борлуулалтын бүлгүүд- Үйлдвэрлэгчдийн зүгээс бараагаа хилийн
чанадад худалдаалж хамтран ажиллах үүднээс олон төрлийн тохиролцоо
байгуулдаг. Үүнд, иж бүрдэл экспорт болон Вэбб Померене гэх мэт
экспортын холбоодын хэлбэрээр байдаг. Экспортын хураамж ба төлбөрөөр
хийхдээ дээрх хоѐр нь агентын гэрээ байгуулдаг.
 Гадаад орны зуучллагчид
 Олон улсын маркетерийн зүгээс хуваарилалтын үйл явцыг хянахын тулд
гадаад зах зээл дэх зуучлагчидаас шууд сонголтоос хийдэг бөгөөд
зуучлагчидтай зах зээлд байнгын холбоотой байдаг. Гадаад орны
зуучлагчидтай холбоо тогтоосноор үйлдвэрлэгчдийн зүгээс зах зээлд
ойртон хэл, биет хуваарилалт, харилцаа холбоо болон санхүүжилтийн
бэрхшээлийг даван туулдаг. Агент болон худалдаачин байж болох гадаад
зуучлагчид нь толгой компанитай янз бүрийн байдлаар холбоотой байх
эсвэл тодорхой зорилтыг хэрэгжүүлэх үүднээс тэднийг түр зуур хөлслөн
авдаг. Үйлдвэрлэгчдийн төлөөлөгч болон гадаад хуваарилан борлуулагчид
нь гадаад орнуудын хуваарилан борлуулагчид юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

51.  Үйлдвэрлэгчийн төлөөлөгчийн газар-
Үйлдвэрлэгчийн бүтээгдэхүүнийг хот, бүс
нутгийн зах зээл, нийтийн улс орон даяар эсвэл
зэргэлдээ орнуудад хуваарилах үүрэг хүлээдэг.
 Нийт улс орон даяар бүтээгдэхүүн хуваарилах
хариуцлага хүлээж буй зуучлагчийг цорын ганц
агент гэдэг.
 Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнийг хилийн
чанадад хуваарилахад үйлдвэрлэгчдийн
төлөөлөгчдийн газрыг түгээмэл ашигладаг
бөгөөд хэрэглээний бүтээгдэхүүний төрөлд
хамгийн сайн төлөөлөл нь болдог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

52.  Хуваарилан борлуулагч- Гадаадын хуваарилан
борлуулагчид нь худалдааны зуучлагчид байдаг. Энэхүү
зуучлагчид нь тухайн нэг оронд борлуулалтын онцгой
эрхтэй бөгөөд үйлдвэрлэгчтэй нягт хамтран ажилладаг.
Түүнчдэг хуваарилан борлуулагчид нь бэлтгэн нийлүүлэгч
компаниудааас хамаарах хамаарал нь харьцангуй өндөр
бөгөөд гэрээ хэлэлцээр байгуулахад урт хугацаатай
бөгөөд байнгын шинжтэй байдаг.
 Гадаад орны брокерүүд- Гадаад орны брокер нь түүхий
эд болон хүнсний бүтээгдэхүүнийг ихээхэн хэмжээгээр
худалдан авдаг. Гадаад брокерууд нь нэг эсвэл хэд хэдэн
хөрш орнуудад үйл ажиллагаагаа явуулж буй жижиг
брокерийн пүүсийн нэг хэсэг нь байдаг. Хэрэглэгчидтэй
байнгын холбоотой байж бага зардлаар зах зээлийг
хурдацтай хамарч үйл ажиллагаа явуулж чаддагт давуу
тал оршдог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

53.  Ерөнхий агентууд болон компрейдорс- Ерөнхий агент
нь толгой компанитай онцгой гэрээ байгуулж гадаад оронд
бизнесийн үйл ажиллагаа явуулдаг. Зарим тохиолдолд
ерөнхий агент нь үйл ажиллагаанд хөрөнгө оруулж толгой
компанитай гэрээ байгуулан ажилладаг.
 Диллерүүд- Бүтээгдэхүүнийг худалдан авах, худалдах
үйл ажиллагаа явуулахдаа бэлтгэн нийлүүлэгчидтэй
байнгын харилцаатай байдаг этгээдийг диллер гэж
нэрлэдэг бөгөөд аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн болон өргөн
хэрэглээний бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд шууд
худалдаалдаг. Диллерүүд нь бэлтгэн нийлүүлэгчтэйгээ
байнгын, нягт хамтран ажилдаг бөгөөд газарзүйн
тодорхой бүсэд бүтээгдэхүүнийг борлуулах эрхтэй байдаг.
Массей Фергусон, Катерпиллар компаниуд нь дэлхийн
томоохон хотуудад диллерийн сүлжээгээр үйл ажиллагаа
явуулж байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

54.  Импортын бөөний худалдаачид- Импорт жоббер
нь үйлдвэрлэгчээс бүтээгдэхүүнийг шууд худалдан
аваад бөөний болон жижиглэн худалдаачид, аж
үйлдвэрийн хэрэглэгчдэд борлуулдаг. Томоохон
болон жижиг бөөний худалдаачид нь өөрсдийн
сүлжээгээр дамжуулан шууд импортын үйл
ажиллагаа болон жижиг зуучлагчдад дахин
борлуулах үйл ажиллагаанд оролцдог:
 Тансаг хэрэглээний өндөр үнэтэй ноолууран
бүтээгдэхүүний зах зээлд гэхэд л
Гуччи, Данхил, Ральф Лорен зэрэг дээд
зэрэглэлийн брэнд эзэмшигч үйлдвэрлэгчид нь мөн
Брукс Бродерс болон Жей Крю зэрэг жижиглэнгийн
худалдаачид эзэгнэж байгаа юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

55.  Сонголтын сувгуудад нөлөөх хүчин зүйлс
 Олон улсын маркетэр нь зах зээлд албан ѐсоор
үйлчилж байгаа сонголтын сувгийг зуучлагчаас
илүү ойлгож мэдэх нь чухал байдаг.
 4-н зорилтоор худалдан авалтын процессын
сонголтыг хийдэг.
 Улс орнууд дахь зорилтот тохирсон зах зээлийг сонгох.
 Маркетингийн зорилго нь ашигтай баялгын эрэлт болон
зах зээлийн хувьцаа, хэмжээг тогтоох.
 Олон улсын түгээлтийн суваг нь ажилтны үүрэг
хариуцлага болон санхүүгийн байдлаас хамаарна.
 Хяналт тогтоох болон, сувгийн хэмжээ, борлуулалтын
нөхцлүүд болон сувгийн эзэмшил.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

56.  Албан ѐсны зорилго нь үүнд гарч ирсэн
сонголтуудаас сайн зуучлагчийг сонгох боломжтой
юм. Маркетерүүд нь бүтээгдэхүүнээ хэрэглэгчдийн
гарт хүргэхийн тулд, бүх түгээгч болон зуучлагчдын
дундаас сонголт хийх боломжтой байдаг.
Түгээлтийн сувгийн хувилбарууд нь зорилтот зах
зээлийн хэмжээ, өрсөлдөгч болон боломжит
түгээлтийн зуучлагчдаас хамаарч байдаг.
 Түлхүүр элемент нь зуучлагчаар үүрэг гүйцэтгэсэн
шийдвэр юм мөн энэ 1 бүр нь үр ашигтай
гүйцэтгэгдсэн үйлчилгээний үнэ зэргүүд
шаардлагатай, мөн зуучлагчийн үйл ажиллагааг
үйлдвэрлэгчидэд хянах эрхийг үзүүлдэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

57.  Эдгээр нь 6 шинж чанарыг тусгасан стратегийн суваг юм. Үүнд:
 Cost - Үнэ өртөг,
 Capital Requirements - Капиталын хэрэгцээ,
 Control - Хяналт удирдлага, Coverage - Үйл ажиллагааны
хүрээ,
 Character - Шинж чанар,
 Continuity - Дэс дараа юм.
Энэ 6-н “С” түгээлтийн сувгийн стратеги нь Аж Ахуйн
байгууламж, амжилттай зохион байгуулахын хамт урт хугацааны
компаний сувгийн бодлогыг тусгасан байдаг. Энэ нь мөн адил
олон болон холимог түгээлтийн сувгуудыг пүүсүүд онцолсон
байдаг, яагаад гэвэл 1 сонголттой хамтран ажилладаг. Үнэндээ
Японы “Jusco” supermarket-д “Dell” computer-ыг худалдаалдаг
мөн “R” toys-ыг хоолны газруудаар худалдаалдаг нь үүний сайн
жишээнүүдийг нэг юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

58.  Үнэ өртөг
 2 төрлийн үнийн сувгууд байдаг.
 Капитал болон хөрөнгө оруулалтын сувгийн хөгжил
 Тасралтгүй тогтмол үнэ
 Хамгийн сүүлд нь бараа бүтээгдэхүүний өөр өөр
зуучлагчдыг зохицуулалтын комисс болон компани нь
борлуулалтыг удирдах боломжтой. Маркетингийн үнэ
сувгийн бодит өртгийн хэсэг эцсийн үр дүнд хэрэглэгчид
бараа бүтээгдэхүүнийг худалдан авахад үйлдвэрлэлийн
бүх өртөгт зайлшгүй тусгагдсан байдаг. Энэ үнэ өртөгт
зуучлагчийн борлуулалт болон гэрээ хэлэлцээр, зар
сурталчилгаа болон зээл, бүтээгдэхүүнээс авах
тээвэрлэлтын үнэ, эвдрэлтийн өртөг багтсан байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

59.  Хуучин трюизмийн зэргээс үл харгалзан болих
боломжтой боловч сувгуудын хадгаламжийн олон
нөхцөл байдал, маркетинг, бүтээмжтэй үйл
ажиллагааны өртгийг болиулж чадахгүй юм.
 Зарим маркетэрүүд нь үнэн учрыг олж ур
чадваргүй зуучлагчтай хамтран ажиллахаа
больдог, иймд зардлаа хөнгөлж сувгуудаа
багасгадаг.
 Мексикийн радио болон телевизорын хамгийн том
үйлдвэрлэгийн 1 жилийн борлуулалт гэхэд л 36 сая
доллар байдгийн учир нь тэд маш хямд үнээр
бараа бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг яагаад гэвэл
ямар нэгэн зуучлагчаар дамждаггүй байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

60.  Капиталын хэрэгцээ
 Түгээлтийн бодлого нь санхүүгийн үр дүнг санал болгодог
байна. Зуучлагчийн тусламжтайгаар бэлэн мөнгөний
урсгалын бүтэц болон капиталын эрэлт нь хэцүү
элементүүдийн нэгийг нарийн тодорхойлдог юм. Гол
төлөв компаний хамгийн их хөрөнгө оруулалтыг өөрийн
дотоод сувгууд болон өөрсдийн борлуулалтын хүчээр бий
болгодог байна.
 Нийлүүлэгч болон худалдагч нь магадгүй капиталын
хөрөнгө оруулалтаа хөнгөвчилдөг гэхдээ үйлдвэрлэгч нь
олон удаа бараа материалын нөөцийг хүргэж өгөх мөн
зээл болон байршлийн зураг, бусад зүйлүүдийг санал
болгодог. Кока Кола нь анхнаасаа л өөрсдийн капиталын
хэрэгцээгээ хангахын тулд Хятадаас дийлэнх хөрөнгө
оруулалтаа авдаг байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

61.  Удирдлага хяналт
 Компаниуд түгээлт хийхийн хамт үргэлж
хяналт тавьдаг байна. Компани өөрсдийн
борлуулалтын сүлжээндээ илүү их хяналтыг
тавьдаг гэвч энэ нь яг бодит байдал дээр
үнэ өртөгт асуудал гардаг. Төрөл нэг бүрийн
ялгаатай сувгуудад түвшин бүрт хяналт
байдаг. Хэрэв компани эцсийн хэрэглэгч
болон жижиглэн худалдаачидад хяналт
тавьж чадахгүй бол..
Олон улсын маркетингийн сувгууд

62.  Үйл ажиллагааны хүрээ
 Зарим нэг зах зээлийг бодуул ханасан зах зээл дээр үйл
ажиллагаагааны хүрээгээ тэлэх нь илүү тохиромжтой, зах
зээлийн хувьцаа нь боломжийн хамгаалалттай мөн зах
зээлд нэвтрэх хангалттай орон зайтай байдаг байна.
Магадгүй үйл ажиллагааны хүрээ нь газарзүйн сегмент
болон зах зээлийн сегментийг хамтдана үнэлэдэг.
Хамгаалагдсан зах зээл нь үйл ажиллагааны хүрээний
түгээлт дэх нэг улсаас нөгөө улс эсвэл цагаас цагт
өөрчлөлтийг шаардаж байдаг.
 Олон компаниуд ханасан зах зээл дээр байр сууриа
олоход туршлага дутдаг байна. Зарим улсуудад зөвхөн 2
эсвэл 3 хотууд нь улсынхаа үндэсний худалдааны
дийлэнх хэсгийг хангаж байдаг. Япон улсын хүн амын 60%
нь Токио, Осака, Нагояа зах зээлийн хүрээг бий болгодог.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

63.  Шинж чанар
 Бизнес нь ямар нэгэн зах зээл болон компаний шинж
чанартай нийцэх түгээлтийн сувгуудыг сонгох систем юм.
Зарим тодорхой эрэлттэй бүтээгдэхүүн, бүтээгдэхүүний
үнэ цэнэ болон борлуулалтын үйлчилгээний хэрэгцээ,
борлуулалт, хэврэг зохицол эсвэл бүтээгдэхүүнйи олон
тоог илэрхийлсэнийг санал болгодог.
 Сувгийн удирдагч нь зайлшгүй сувгуудын өөрчлөлтийг
ойлгосон байх шаардлагатай: тэд зах зээл болон
компанийг хамтдаа нийцэх шинж чанар болон хөгжлийн
нэг сувгийг авч үзэж чаддагүй, мөн илүүг хүсдэггүй байна.
Их Британы жишээгээр зуучлагч болон нийлүүлэгчид,
жижиглэн худалдаачид мөн бөөний худалдаачид нь
түгээлтээ шууд багасгах: зуучлагч нь уламжлалт аргын
хамт чухал бүтээгдэхүүн хамрах хүрээтэй нягт холбоотой.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

64.  Дэс дараа
 Түгээлтийн суваг нь урт удаан хугацааны асуудлуудтай
тулгардаг. Нилээд их зуучлагч пүүсүүд нь жижигхэн
байгууллага болдог. Хэрэв нэг хувь хүн бизнесийн хүрээнээс
гарах юмуу байрлалаа өөрчлөхөд, компани магадгүй хаягдсан
түгээлтийг олж өгдөг. Бөөний болон жижиглэн худалдаачид энэ
бизнесийг онцгойлж үздэггүй. Ихэнх зуучлагчид худалдагчдаас
бага хэмжээгээр итгэлийг нь олдог байна. ...
 Сувгийн гишүүдийг байршуулах болон сонгох,
идэвхжүүлэх
 Олон улсын түгээлтийн сувгийн бодит үйл ажиллагаа нь
ихэнхдээ хялбар бөгөөд ихэнх компаниуд сувгуудийн сэтгэл
ханамжийн системийг бий болгох чадвараар олон улсын зах
зээлийг хөгжүүлэх үр дүнд үүнийг зогсоогоод байна.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

65.  Зуучлагчдыг байршуулах
 Ирээдүйн зуучлагчийг хайхын тулд эхлээд худалдааны
талаар суралцдаг байх ба худалдаанд үйлчилж байгаа
зуучлагчид дүгнэж цэгнэх шалгууруудад шийдэмгүй байх
ѐстой.
 Ялгаатай шалгууруудын хяналтын жагсаалтанд тохирсон
зуучлагчид урьд нь ажилж байсан ба тэр компанитайгаа
харилцаж байгаа харилцааны зан чанарыг харна. Үнэх
хэрэгтээ, ийм жагсаалтууд нь дөрвөн сэдвийн төрлийн
хүрээнд бүтдэг: бүтээмж буюу эзэлхүүн, санхүүгийн
тогтвортой байдал, зохион байгуулалтын тогтворжил ба
авьяас чадвар, мөн бизнесийн нэр алдар ба зан чанар.
 Зуучлагчийн нь ихэвчлэн чадавх чадамжийн бүтээмж
буюу бодит чанарын аль алин дээр тулгуурлаж анхаарлаа
төвлөрүүлэх хэрэгтэй.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

66.  Чухал асуудлууд бол шалгаруулалтын явц дахь тусламжын
мэдээлэлийг байрлуулалт ба зөв зуучлагчийг сонгож авах болон
бараа бүтээгдэхүүнийг зохицуулахад бэлэн зуучлагчдыг
илрүүлж нээх.
 Компаниуд эрэлч гадаадын төлөөлөл нь дараах эх
сурвалжуудын жагсаалтаас зуучлагчдийг түүвэрлэх ѐстой:
Арилжаа Наймааны Нэгдсэн Улсын Яам, арилжааны
сэтгэлгээний нийтлэгдсэн лавлах, Гадаад Консулын Газар,
худалдааны тэнхимийн бүлгүүдийн гадаад дахь байршил, бусад
үйлдвэрлэгчдийн үйлдвэрийн хүчин чадах адилхан гэвч сайн
өрсөлдөөний чадваргүй, зуучлагчдын хамтын ажиллагаанууд,
бизнесийн сонирдуулга, удирдлагын зөвлөгчид, зөөвөрлөгчийн
тодорхой агаарын тээвэр, ба интернэт дээр суурилсан
үйлчилгээ UNIBEX гэх мэт, дэлхийн технологийн үйлчилгээ
хангагч. UNIBEX нь жижгээс том хэмжээний талбайнуутай
компаниудыг дэмжих ба том компаниудтай бизнесээс бизнесийн
худалдаа наймаанд хамтран ажиллах.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

67.  Зуучлагчдыг сонгох
 Ирээдүйн зуучлагчийг хайх нь тэдний аль нь хангалттай хийж чадах вэ
гэдгийг тодорхойлохоос ч хэцүү юм. Бага хэмжээ эсвэл бага боломжтой
хэмжээний саадуудын ихэнх төлөв, олонхи нь бага санхүүтэй ба зарим
энгийн нь итгэмжлэгдэх ѐсгүй. Ихэвчлэн, үйлдвэрлэгч гадаадад
танигдаагүй үед зуучлагчдын нэр хүнд нь үйлдвэрлэгчдийн нэр төр
болж байдаг тиймээс энэ зорилгын буруу сонголт итгэмээргүй байж
магад.
 Шигшилт
 Шигшилт ба сонголтын үйл явц нь дараах үйлдлүүдийг багтаах ѐстой:
шинжилгээний бичиг түүнчлэн бүтээгдэхүүний мэдээлэл ба төрөлх
хэлэндэх борлуулагчийн шаардлага боломжтой гэх зуучлагчид
илгээгдсэн; аль сайн харилцагчид хүртэл бодит мэдээллийн талаар
хүрсэн, нутаг дэвсгэр хамгаалалттай, үйлдвэрийн хэмжээнд
тааруулсан, наймаачдын тоо хэмжээ ба өөр үндэслэлтэй мэдээлэл;
зээлийн шалгалт ба ирээдүйн зуучлагчийн өөр захиалагч ба
үйлчлүүлэгчдээс тайлбар ирэх; ба хэрэв боломжтой бол ихэнх найдвар
төрүүлсэн компаниудад хувийн шалгалт хийх.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

68.  Ирээдүйн зуучлагчидад эдийн засгийн мэдээллийг бий болговол
UNIBEX–ээс интернэт компаниудтай холбогдоход амар болно.
 Туршлагатай экспортлогчид зуучлагчдыг сонгож авах ганцхан
зам бол биеэрээ улсруу нь очоод өөрийн бүтээгдэхүүний гол
хэрэглэгчтэй ярилцаад хэн хамгийн сайн борлуулагч байна
гэдгийг анхаарч үзэх хэрэгтэй гэж санал болгож байна.
Өөрийгөө төлөөлөх зуучлагчдыг сонгохынхоо өмнө нэг удаа
очиж уулзах; шинэ бүтээгдэхүүнийг өөрийн сэтгэлд авч хувийн
бодлогоор зарах нэг чухал хүнийг олох хэрэгтэй.
 Үүнээс гадна, хэрэв чи нэгээс гадна хоѐр, гурван борлуулагчыг
олж чадахгүй бол экспортлогчдод сэтгэлийн хямралтай байж
магад, магадгүй тэр улсад чамд борлуулагчгүй байх нь дээр
байж магадгүй, яагаад гэвэл ашиггүй нэг борлуулагч чиний цаг
мөнгийг жил бүр дэмий үрж магадгүй эцэст нь сайн нэгийг олсон
ч зогсоож мэднэ.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

69.  Гэрээ хэлэлцээр
 Нэг чадвартай зуучлагч олдсон ба үнлэгдсэн бол тусгайлан
тохиролцон тэр зуучлагчийн үүрэг эхэлнэ. Одоог хүртэл компани
нь албан тушаалыг худалдан авч байсан бол одоо зарах ба
зуучлагчтай гэрээ хийж компаний үйл ажиллагааг ойлгуулж
албан тушаалын хэлэлцээр хийх болсон. Гэрээ нь зуучлагчийн
болон үйлдвэрлэгчийн бодит үүргийг ойлгомжтойгоор
танилцуулж тусгасан байх ѐстой түүнчлэн барааны хамгийн
бага хэмжээ мөн адил. Барааны бага хэмжээг ашиглах нь
борлуулагчийн тооцоолох үндсэн дүгнэлт болох юм.
 Зарим туршлагатай экспортлогчид анхны гэрээнүүд ганц жилээр
байх хэрэгтэй гэсэн санаа дэвшүүлдэг. Хэрвээ эхний жилийн
биелүүлэлт хангалттай гэж үзвэл уртасгал цагын сунгалтаар
нягтлуулах ѐстой. Энэ боломжийг амарханаар эцэслэвэл
хамгийн чухал нь компанитай нэг жил ажилсаны дараа
тохиромжтой хэлэлцээр дандаа биелэгддэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

70.  Зуучлагдийг урамшуулах
 Хуваарилалтын түвшин болон бие даасан зуучлагчийн ач
холбогдол нь компанид урам зоригтой зуучлагчийг хадгалах үүрэг өгсөн
үйл ажиллагаануудыг тодорхойлох явдал юм. Зуучлагчийн
идэвхжүүлэлтийн бүх түвшин борлуулалтын хэмжээтэй нягт
шүтэлцээтэй байдаг. Бүтээгдэхүүнийг дэмжих болон зуучлагчийн
сонирхолыг хадгалахад ашигладаг идэвхижүүлэлтийн арга барилууд нь
5 бүлэгт хуваагддаг байх: санхүүгийн урамшуулаллууд, сэтгэлзүйн
урамшууллууд, харилцаа холбоо, компаний дэмжлэг, корпорацийн
холбоо.
 Мэдээж санхүүгийн урамшууллууд нь компаний
бүтээгдэхүүнүүдийг идэвхижүүлэх болон зөөвөрлөхөд ямарч
зуучлагчид тохирсон байх ѐстой. Ашиг орлогууд болон үүрэг
даалгаврууд нь зуучлагчийн шаардлагад нийцсэн байх ѐстой бөгөөд
санал болгосон үйлчилгээний түвшин мөн борлуулалтын хэмжээний
дагуу зөрж магадгүй. Тохирсон ашиг болон тохирсон хэмжээний
хослолгүйгээр зуучлагч бүтээгдэхүүнд анхаарлаа сайн хандуулж
чаддаггүй.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

71.  Зуучлагчдыг цуцлах
 Зуучлагчид стандартаа биелүүлэхгүй байгаа үед
эсвэл зах зээлийн нөхцөл байдал өөрчлөгдөх үед компани
хуваарилалтийн үйл ажиллагандаа бүтцийн өөрчлөлт
хийдэг нь магадгүй харилцаа холбоогоо таслах
шаардлагатай байдаг байх. АНУ-д энэ нь ихэнхдээ
зуучлагчдийн төрлийн хайхрамжгүй үйл ажиллагаа байдаг
бөгөөд тэд хялбархан халагддаг. Гэсэн хэдий ч дэлхийн
өөр нэг хэсэгт зуучлагч нь үргэлж цуцлах бэрхшээл
гарахад хуулийн хамгаалалттай байдаг. Тухайлбал
Колумбад хэрвээ та зуучлагчаа цуцлавал сүүлийн
тохиролцоо шиг зуучлагчийн үйлчилсэн жилийн тоогоор
хуваасан зуучлагчийн жилийн дундаж хэрэглээний 10%-
ийг төлөх шаардлагатай.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

72.  Зуучлагчдыг хянах
 Ерөнхийдөө олон улсын хуваарилалтанд
ашиглагддаг сувгуудийн туйлын урт нь ялангуяа
чухал зуучлагчдын хяналтыг хийдэг. Маркетингийн
зорилгууд нь дотроо болон зуучлагчдад хоѐуланд
нь тодорхой байдлаар тусгасан байх ѐстой байдаг.
Гүйцэтгэлийн стандартууд нь борлуулалтын
хэмжээний зорилго, бараа эргэлтийн харьцаа, бүс
нутаг бүр дэх тооцооллын тоо, өсөлтийн зорилго,
тогтвортой үнийн зорилго болон зар
сурталчилгааны чанар зэргийг агуулсан байх
хэрэгтэй. Соѐлын ялгаанууд нь менежментийн
тэдгээр бүх бүсүүдэд нэвтэрдэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

73.  Систем дээрх хяналт болон зуучлагчид дээрх хяналт нь
олон улсын бизнест шаардлагатай байдаг. Хамгийн
эхэнд хуваарилалтын сүлжээн дээрх хяналт хамаатай
байдаг.
 Энэ нь бүтээгдэхүүнийг тодорхой байлгадаг бүхэл
системийн бүх хяналтууд нь шаардагдах зуучлагчдаар
дамжсан урсгал юм хэмээх далд санааг агуулдаг. Зарим
үйлдвэрлэгчид зэрэгцээ импортууд эсвэл хоѐрдогч
бөөний худалдааны хяналдаа алдсан байдаг.
 Нэг улсруу чиглэсэн компаний бараа бүтээгдэхүүнүүд
нь заримдаа гэрээт борлуулагчдаар дамжуулан бөөний
худалдааны байгууллага эсвэл жижглэн
худалдаачидтай өрсөлддөг өөр нэг улсруу чиглэдэг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

74.  Хяналтын хоѐрдох төрөл нь зуучлагчдын
түвшин дэх төрөл юм. Боломжтой бол дээд
компани нь зуучлагчдийн борлуулалтын
хэмжээ, зах зээлийн хамрах хүрээ, санал
болгосон үйлчилгээнүүд, үнэ, зар
сурталчилгаа, тооцооны төлөлт болон орлого
зэрэг үйл ажиллагаануудыг мэдэх хэрэгтэй
байдаг. Компаний бүрэн эрхт төлөөлөгчийн
хувийн шалгалт, квот болон тайлан нь сувгийн
ямар ч түвшин дэх зуучлагчдын үйл
ажиллагаануудыг удирдах нь үр ашигтай
байдаг.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

75.  Интернэт
 Интернэт бол үндэстэн дамнасан
корпорациуд болон бизнесүүд мөн
хэрэглэгчдэд зориулсан бүтээгдэхүүний эх
үүсвэрийн хувьд хуваарилалтын чухал арга
хэрэгсэл нь болдог. Мэдээж интернэт нь
дэлхийн хэмжээн дэх хуваарилалт болон
маркетингийн хяналтад хэрэглэгчдийг
оролцуулснаараа онцлог юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

76.  Интернэт
 Компьютерийн техник хангамж болон программ
хангамжийн компаниуд мөн ном болон хөгжмийн
жижиглэн худалдаачид нь маркетинг болон
хуваарилалтын энэхүү аргыг ашигласан анхны
онлайн маркетерууд юм. Саяхан онлайн худалдаа
руу чиглэсэн business-to-business (B2B) болон
жижиглэн худалдааны өөр бусад төрлийн дэлгэрэлт
бий болоод байна.
 Энэ нь шинэлэг зүйл бөгөөд хуваарилалтын энэхүү
хэлбэртэй холбогдсон өвөрмөц асуудал учраас
техникийн хувьд онлайн худалдаа бол шууд
худалдааны хэлбэр юм.
Олон улсын маркетингийн сувгууд

77. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа