1. Hugmyndastjórnun - ný áhersla í stjórnun fyrirtækja
Gunnar Óskarsson, Ph.D.

2. Mynd 1: Áherslur skipulagsheilda
Áherslur skipulagsheilda
Tímabil: 1960 1970 1980 1990 2000 2010
Kröfur
neytenda Viðbragð
Sérstaða
Afh.tími
Fjölbreytileiki
Gæði
Verð
Skilvirkni Gæði Sveigjanleiki Nýsköpun Nýhugsun
Mælikvarði
á árangri Afköst Gæði Sveigjanleiki Hraði Nýsköpunar- Nýting
hæfni hugmynda
Bolwijn and Kumpe (1990), Oskarsson (2011)

3. Ytri upplýsingar
Aðgengi
Nýhugsun
Vöruþr.-
stjórar Framkv.-
stjórar
Þjónustu-
stjórar Framleiðslu-
stjórar Samstarfs-
Sölustjórar aðilar
Birgjar
Samkeppnisaðilar
Viðskiptamenn

4. Áhugi á fagsviðum
14000
12000
10000
8000 Hugm.stj.
Tilvísanir
Nýsk.stj.
6000 Mark.stj.
Framl.stj.
4000
2000
0
1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010

5. Áhugi á fagsviðum 2010
14000
12800
12000
10700
10000 9100
8000 Hugm.stj.
Tilvísanir
Nýsk.stj.
6000 Mark.stj.
Framl.stj.
4000
2000
155
0
Hugm.stj. Nýsk.stj. Mark.stj. Framl.stj.

6. Framleiðslustjórar
350
300
250
200
Tilvísanir
Frl.stj. -30 ár
150
100
50
0
Ár 0 Ár 10 Ár 20 Ár 30

7. Markaðsstjórar
400
350
300
250
Tilvísanir
200 Mark.stj. -30 ár
Frl.stj. -30 ár
150
100
50
0
Ár 0 Ár 10 Ár 20 Ár 30

8. Stjórnun nýsköpunar
400
350
300
250
Tilvísanir
Stj. nýsk. - 30 ár
200
Mark.stj. -30 ár
150 Frl.stj. -30 ár
100
50
0
Ár 0 Ár 10 Ár 20 Ár 30

9. Hugmyndastjórnun
400
350
300
250
Hugm.stj.
Tilvísanir
200 Stj. nýsk. - 30 ár
Mark.stj. -30 ár
150
Frl.stj. -30 ár
100
50
0
Ár 0 Ár 10 Ár 20 Ár 30

10. Staða nýrrar tölvutækni 2008

11. Staða nýrrar tölvutækni 2009

12. Staða nýrrar tölvutækni 2011

13. Útbreiðsla hugmyndastjórnunarkerfa

14. Þróun hugmyndastjórnunarkerfa
• Frá miðjum níunda áratugnum (1990s)
– Fyrstu drög að hugmyndastjórnunarkerfum: byrjuðu að koma fram þegar
tillögukassarnir voru settir á netið
• Frá árinu 2000
– Fyritæki í fararbroddi í upptöku hugmyndastjórnunarkerfa byrjuðu að nota
hugmyndastjórnunarkerfi fyrir alvöru
• 2000 – 2010
– Ný og öflugri hugmyndastjórnunarkerfi komu á markaðinn, fyrri lausnir voru
endurbættar, og þekking stjórnenda á möguleikum hugmyndastjórnunarkerfa tóku að
þroskast
• Í dag
– Umtalsverð þróun hefur átt sér stað um hugmyndastjórnunarkerfi.
– Eru þau orðin að þroskuðum lausnum og hafa verið tekin upp af “bráðþroska”
skipulagsheildum
– Aukin umfjöllun hefur átt sér stað um hugmyndastjórnunarkerfi í opnum umræðum og
sýnileiki kerfanna hefur vaxið … séstaklega eftir að yfirstjórnendur fóru að taka þátt í
umræðunum

15. Þróun hugmyndastjórnunarkerfa
• Framtíðin : 2015-2025
– Þegar meginstraumur fyrirtækja hafa tekið upp hugmyndastjórnunarkerfi
gætum við reiknað með að e.t.v. á árunum 2015-2025 muni “restin” af
markaðnum - að undanskildum “eftirlegukindunum”, sem ætla má að muni
halda aftur af sér - muni taka kerfin upp og nýta þau á kerfisbundinn hátt. Þau
munu mæta auknum þrýstingi að gera það til að viðhalda markaðsstöðunni
samanborið við “meginstraum fyrirtækja” sem verða búin að auka nýsköpun
með upptöku hugmyndastórnunarkerfa.
Lauchlan A. K. Mackinnon, 2010, Are You Ahead Of The Curve Or Behind The Game? … blog

16. Fókusgrúppur

17. Helstu vandamálin við (stjórnlausa) miðlun
• Engin trygging er fyrir því að sá sem tekur upphaflega við hugmynd miðli henni og
hún fái eðlilega umfjöllun
– því fleiri sem fjalla um og meta hugmynd, því betri verður árangurinn
• Ekki er víst að sá sem sendi hugmyndina fái endurgjöf og hafi nægjanlegar
upplýsingar um afdrif hennar.
– leiðir m.a. til þess að hvati til að miðla fleiri hugmyndum verður takmarkaður
• Samskipti eru ekki skráð og hætt við að þau gleymist.
– Ef þörf er á að vinna frekar með hugmyndina kostar það tíma og fyrirhöfn beggja aðila að rifja upp
fyrri samskipti – sem kannski tekst aldrei
• Erfitt er að nýta upplýsingar í tengslum við önnur verkefni
• Samskipti nýtast ekki milli deilda, en það getur m.a. leitt til endurtekningar á vinnu
sem þegar hefur átt sér stað
• Það skortir áherslu og markmið.
– Kröftunum er eytt í hugmyndir sem ekki endilega eru þær mikilvægustu

18. Tæki til hugmyndaöflunar
Hugmynda-
stjórnunarkerfi
Stjórnaður
sýndarkassi
Sýndarkassi
Tillögukassi

19. Vöruþróunarferlið
Ný þörf Þörf samfélagsins og markaðarins
Mótun Rannsókn Útbúa Markaðs- Mark
hug og þróun frumgerð Framleiðsla setning og aður
mynda sala inn
Ný tækni Fyrirmyndartækni og -framleiðsluaðferðir
Heimild: Rothwell (1992)

20. Uppsprettur ytri upplýsinga
Meðaltal
Viðskiptamenn Birgjar Tæknilegir Dreif.aðilar Aðrir Samk.aðilar
samst.aðilar

21. Viska fjöldans
Ólíkar skoðanir:
• Sérhver einstaklingur ætti að búa yfir “einka” upplýsingum,
jafnvel þó þær séu einungis skoðun sérvitrings á þekktum
staðreyndum
• Óháð skoðun fólks er ekki ákvörðuð af þeim sem eru í
kringum þá
• Með valddreifingu getur fólk sérhæft sig betur og dregið
ályktanir á staðbundinni þekkingu
• Aðferðir við samsöfnun eru til staðar sem umbreyta túlkun
einstaklinga í sameiginlega niðurstöðu eða ákvörðun

22. Samstarfsmenning um nýsköpun
• Skjótvirk og markviss öflun hugmynda:
– Nýta visku fjöldans
– Hugmyndaherferðir og sérþekking fyrir gangsetningu þeirra
– Ræsa einstaklinga til að opna sig og deila hugmyndum
– Styðja við, viðhalda og stjórna viðvarandi flæði upplýsinga
• Samstarfstæki:
– Tæki eða flokkar tækja sem
• Skapa
• Styðja við samstarfsnýsköpun (colloborative innovation)?
• Hvetja
• Færni sem hefur áhrif á nýtingu upplýsinga/hugmynda:
– Eiginleikar í fyrirtækjum sem hafa áhrif á:
• Hversu opið fyrirtækið er fyrir nýjum hugmyndum
• Hversu fljótt fyrirtækið er að vinna með nýjar upplýsingar/hugmyndir
• Færni til að nýta upplýsingatækni til að sía, meta og velja bestu hugmyndirnar

23. Nýting upplýsingatækni

24. Nýting hugmynda
Í sérhverju fyrirtæki og umhverfi þess er „fljótandi“ fjöldi hugmynda sem
geta stuðlað að framþróun.
Þær skila sér hins vegar ekki nægjanlega vel með „gömlu aðferðunum“ sem
byggja á maður á mann samskiptum, á fundum, í síma, persónulegum
tölvupósti, eða jafnvel ef þær eru sendar í hugmyndabox.
 Flokkun
 Stuðningur (t.d. Creativity facilitation tool)
 Rökstuðningur fyrir ágæti hugmynda (t.d. employee insights)
 Umræður um forsendur árangursríkrar innleiðingar (t.d. requirements)
 Samræmi við stefnu fyrirtækis (t.d. Strategic direction, requirements)
 Kosning um bestu hugmyndirnar (t.d. Portfolio of potential opportunities)
 Hvatakerfi
 Samstaða

25. Staðan á Íslandi
• Upphafið er oft tugir eða hundruðir tölvupósta með hugmyndum og eða
kröfum, eða einhverju og menn eru að senda, hringsóla með þetta sín á
milli og þetta er jafnvel eitthvað af þessu erlendis frá, og einmitt, eru frá
einhverjum kúnna með einhverjum kröfum og menn geta verið að vinna
með þetta í hálft ár, eitt ár, og svo segja menn, heyrðu, við, við förum í
þetta.
• Það er ekki verið að nota neinn upplýsingatæknigrunn. Þetta er meira
bara, fólk hittist og deilir upplýsingum og vissulega eru samskipti á
tölvupósti eða eitthvað þess háttar. [...] Nei, þetta er meira bara á þessu
gamla formi.
• þetta hentar okkur sko, en hvort að upplýsingatæknin er að hjálpa okkur
þarna, [...] samskipti þarna eru bara með óformlegri hætti.

26. Nýting upplýsinga