1. 1
T.C.
BALA KAYMAKAMLIĞI
Bala Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN AİLELERİNİN
EĞİTİMİ VE İSTİHDAMI
2013
ANKARA

2. 2
İçindekiler
TEMEL HEDEFLERİMİZ ....................................................................................................................... 5
HİZMET ALANIMIZ............................................................................................................................. 7
HEDEF GRUPLARIMIZ ........................................................................................................................ 7
ULAŞMAYI AMAÇLADIĞIMIZ SONUÇLAR ............................................................................................ 7
ZİHİNSEL ENGELLİLİK ......................................................................................................................... 9
A-ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREY NEDİR ? ......................................................................................... 9
B-ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERİN SINIFLANDIRILMASI: ............................................................................. 9
C-ZİHİNSEL ENGELLİLİĞİN TANILANMASI:............................................................................................... 10
D- ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ: ...................................................................................... 11
E-ZİHİNSEL ENGELLİLİK ÖNLENEBİLİR Mİ?............................................................................................... 12
ENGELLİ BİREYLERİN YARARLANABİLECEĞİ HAKLAR ......................................................................... 14

3. 3
ENGELLİ BİREYLERİN İSTİHDAMIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE CEVAPLARI .......................... 24
MESLEKİ EĞİTİMLE İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE CEVAPLARI.................................................... 29
ENGELLİ BİREYLERİN ÖZLÜK HAKLARIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE CEVAPLARI .................. 30
ENGELLİ BİREYLERİN EMEKLİLİĞİYLE İLGİLİ MERAK EDİLEN SORU VE CEVAP....................................... 32
ENGELLİ BİREYLERİN SAĞLIK YARDIMIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE CEVAPLARI ................. 32
ENGELLİ BİREYLERİN ÖZÜRLÜ AYLIĞIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE CEVAPLARI ................... 34
BALA HALK EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜNCE HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI LEONARDO DA
VİNCİ ORTAKLIK PROJESİ KAPSAMINDA ÖZELEĞİTİME İHTİYACI OLAN OKULLARDA ÇALIŞMA
TEKNİKLERİNİN (UYGULAMALARIN) KARŞILAŞTIRILMASI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR ............................... 38

4. 4
ÖNSÖZ
Günümüzde birçok ailenin zihinsel engelli çocuklara sahip olması nedeniyle ailelerin bu yöndeki
eğitimlerinin ve istihdamlarının daha da önemli hale getirilmesini zorunlu hale getirmektedir.
Program çalışmaları kapsamında zihinsel engelli bireylerin ailelerine ve istihdamlarına yönelik
anketler yapılmış ve bu anketler doğrultusunda ihtiyaçlar saptanarak ailelere bilgi vermek, ailelerin
eksiklerini gidermek amacıyla eğitimler verilmiştir.
Program geliştirme sürecinin her aşamasında üniversiteler, rehabilitasyon merkezleri ve zihinsel
engelli çocuklara sahip ailelerle iş birliği yapılmış kişi ve kurumların program çalışmalarına doğrudan
katkıları sağlanmıştır. Aile, sektör ve kurumların beklentileri programa yansıtılarak, mesleklere ait
belirlenen yeterlikler öğretim programları ve modüllerin temel dayanağını ve içeriğini oluşturmuştur.
Uluslararası düzeyde yapılan araştırmalara ve yerli/yabancı uzman görüşlerine dayanılarak elde
edilen sonuçlar program çalışmalarına aktarılmıştır.
Zihinsel engelli çocukların ailelerinin eğitimi ve istihdamı ile ilgili olan öğretim programları,
gelişmelere bağlı olarak esnek ve sürekli güncellenmeye uygun bir yapıda tasarlanmıştır. Bireyler
kazandıkları yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebileceklerdir.

5. 5
TEMEL HEDEFLERİMİZ
Projenin içinde yer alan ortaklar;
1. HURİN YAVUZALP İŞ OKULU MAMAK ANKARA
2. BALA HALK EĞİTİM MERKEZİ BALA ANKARA
3. ANKARA ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI BİRLİĞİ
4. ROMANYA-BÜKREŞ- ScoalaSpecialanr. 7 - Secondaryeducation
5. POLONYA – LESZNO - SpecjalnyOsrodekSzkolno-Wychowawczy im. JerzegoStrzalkowskiego w
Lesznie - Technical andvocationalsecondaryeducation
6. ROMANYA- BÜKREŞ- Universitatea din Bucureşti, Facultatea de PsihologieşiŞtiinţeleEducaţiei,
secţiaPsihopedagogiespecială-Unıversıty
ile yapılacak çalışmalarda temel hedeflerimiz:
1-Toplumdan dışlanmalarını önleyebilmek amacıyla, zihinsel engellilerin topluma entegresyonunu ve
rehabilitasyonunu desteklemek.
2-Zihinsel engel durumuna ve becerilerine göre eğitim ve öğretim faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi.

6. 6
3-Elde ettikleri becerilere göre uygun iş alanlarında istihdam edilmeleri için okul-sektör işbirliğinin
geliştirilmesi.
4-Zihinsel engellilerin ailelerinin yükü hafifletilmesi için ailelerin eğitimini yapmak.
5-Öğrenci, aile, çevre ve sektörü engellilerin sosyal hakları konusunda bilinçlendirmek ve bu insanlara
uygulanan ayrımcılığı ortadan kaldırmak.
6-Ülke ekonomisine katkıda bulunmalarını sağlamak ve vatandaşlık bilinci kazandırmak.
7-Zihinsel engellilerin eğitiminde ülkelerin geliştirdiği yeni yaklaşımların, eğitim müfredatları içeriğinin ve
uygulamaların paylaşımı sayesinde eksiklikleri tamamlamak.
8-Okullarında aldıkları sosyal hayata uyum becerilerinin geliştirilmesi.
9-Özel eğitim alanında yenilikçi yaklaşımları yaygınlaştırmak.
10-Girişimci yeteneklerini geliştirmek için sanal şirket uygulamasını yapmak.
11-Gelecekteki kariyerleri ve yeteneklerinin gelişimi için sınıf uygulamaları geliştirmek.

7. 7
HİZMET ALANIMIZ
Zihinsel Engelli Çocukların Ailelerinin Eğitimi Ve İstihdamı
HEDEF GRUPLARIMIZ
1- Zihinsel Engelli Bireyler
2- Zihinsel Engelli Bireylerin Aileleri
3- Zihinsel Engelli Bireylerin Eğitiminden Sorumlu Öğretmenler
ULAŞMAYI AMAÇLADIĞIMIZ SONUÇLAR
1-Zihinsel engellilerin topluma entegrasyonu ve rehabilitasyonu.
2-Durumlarına ve becerilerine göre eğitim ve öğretim faaliyetleri.

8. 8
3-Elde ettikleri becerilere göre uygun iş alanlarında istihdam edilmeleri.
4-Engellilerin ailelerinin yükünün hafifletilmesi.
5-Tüm sosyal haklardan faydalanmaları.
6-Toplumdan dışlanmalarını önlenmesi.
7-Ülke ekonomisine katkıda bulunmalarının sağlanması.
8-Zihinsel engellilerin eğitiminde ülkelerin geliştirdiği yeni yaklaşımların, eğitim müfredatları içeriğinin ve
uygulamaların paylaşımı sayesinde eksikliklerinin tamamlanması.
9-Toplumda bu insanlara uygulanan ayrımcılığın ortadan kaldırılması.
10-Oryantasyon ve istihdam ihtiyacı doğrultusunda, zihinsel engellilerin kendi kendine yetebilmeleri,
okullarında aldıkları sosyal hayata uyum becerilerinin geliştirilmesi için verilen eğitimdeki yenilikçi
yaklaşımların yaygınlaştırılması ve tüm engellilerin bu hizmetten yeterince yararlanmasının temin
edilmesi.
11-Zihinsel engellilerin ekonomik ve istihdam sorunlarının saptanması ve çözüm yollarının bulunması.

9. 9
12- Ailelerin bilinçlendirilmesi.
ZİHİNSEL ENGELLİLİK
A-ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREY NEDİR ?
Zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler bakımından ortalamanın iki standart sapma altında
farklılık gösteren, buna bağlı olarak kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da
sınırlılıkları olan, bu özellikleri 18 yaşından önceki gelişim döneminde ortaya çıkan ve özel eğitim ile
destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan bireydir.
B-ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERİN SINIFLANDIRILMASI:
1. Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum
becerilerindeki eksiklikleri nedeniyle öz bakım becerilerinin öğretimi de dahil olmak üzere yaşam boyu
süren, yaşamın her alanında tutarlı ve yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi

10. 10
2. Çok ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Bireyin zihinsel yetersizliği yanında başka
yetersizlikleri bulunması nedeniyle öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamaması
nedeniyle yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan bireyi
3. Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum
becerilerindeki sınırlılık nedeniyle temel akademik, günlük yaşam ve iş becerilerinin kazanılmasında özel
eğitim ile destek eğitim hizmetlerine yoğun şekilde ihtiyaç duyan bireyi,
4. Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum
becerilerinde hafif düzeydeki yetersizliği nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine sınırlı
düzeyde ihtiyaç duyan bireyi belirtmektedir.
C-ZİHİNSEL ENGELLİLİĞİN TANILANMASI:
Tanılama : Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ile yeterli ve yetersiz
yönlerinin, bireysel özelliklerinin ve ilgilerinin belirlenmesi amacıyla tıbbî, psiko-sosyal ve eğitim
alanlarında yapılan değerlendirme sürecidir.
Ülkemizde özel eğitimi ihtiyacı olan bireylerin tanılanması iki türlü yapılmaktadır.

11. 11
1.Tıbbi Tanılama: Tıbbi verilerle dayalı olarak hastanelerde yapılan tanılamadır.
2.Eğitsel Tanılama: Rehberlik ve Araştırma Merkezlerde oluşturulan özel eğitim değerlendirme
kurullarınca formal ve informal değerlendirmelerin sonucu eğitsel verilere dayalı olarak yapılan
tanılamadır.
D- ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ:
Zihinsel engelliliğin birçok belirtisi vardır. Örneğin zihinsel engelli bir çocuk:
1-Oturma, kalkma, emekleme ve yürümeyi diğer çocuklardan daha geç olarak yapar.
2-Daha geç konuşur veya konuşmasında sıkıntılar vardır.
3-Öğrendiklerini çabuk unutur. Hatırlamada zorlukları vardır.
4-Alışverişte, para hesabında zorlukları vardır.
5-Sosyal kurallara uymada sıkıntısı vardır

12. 12
6-Problem çözmede ve/veya mantıklı düşünmede sıkıntısı vardır.
E-ZİHİNSEL ENGELLİLİK ÖNLENEBİLİR Mİ?
1- Zihinsel engelliliğinin özgün olmayan korunması, toplumun genel sağlığını ve yaşam standartlarını
geliştirmekle sağlanır. Zihinsel engelliliği için oluşturulacak koruma programları, genel sağlık plan ve
programlarına entegre edilmelidir.
2- Anne ve çocukların beslenmesi üzerinde titizlikle durulmalıdır.
3- Gebelik, doğum ve doğum sonrası iyi bir bakım mental ve fiziksel yetersizliklerin görülme sıklığını
azaltacağından, ana ve çocuk sağlığı çalışmalarında halka kaliteli bir hizmet sunulmalıdır.
4- İnfeksiyonların ve parazitik hastalıkların önlenmesi zihinsel engelliliğinin önemli derecede
önlenmesine katkılarda bulunacaktır.
5- Kimyasal ve fiziksel zararlı etkenlerin zararlarından korunmak için çevreyi izlemek, koruma
programlarının önemli bir bölümünü oluşturmalıdır.

13. 13
6- Zihinsel engelliliğinin kaza nedenlerini azaltmak için, küçük çocuklar için uygun çevre ve ilkyardım
hizmetlerinin geliştirilmesi önemlidir.
7- Zihinsel gelişimini artırmak için sosyal ve çevresel eğitim stimülasyonu esastır. Bunu başaramayan
aileler için uygun gözlemcilerin sağlanması gerekir.
8- Genetik danışma, prenatal teşhis, erken tanı ve uygun tedavi genetik orjinli zeka engelliliğini
önlemede önemlidir.
9- Yeni doğanda tarama testleri, yaşamın 3-5. günlerinde özel filtre kağıtlarına emdirilerek alınan ve
belirli merkezlere gönderilen kapiller kan örneklerinde yapılmaktadır. Konjenitalhipotroidi ile
fenilketonüri açısından rutin olarak taranmakta ve test sonuçları pozitif olanlar kesin tanı için incelemeye
alınmaktadır.
10. Koruma programları ülkenin gerçekleri göz önüne alınarak planlanmalı, sık görülen hastalıklara ve
kaynaklara göre ayarlanmalar yapılmalıdır.
11. Zihinsel engelliliğinin nedenlerinin araştırılması için destek olunmalıdır. Ayrıca koruma
programlarının etkisi ölçülmeli ve sürekli izlenmelidir.

14. 14
ENGELLİ BİREYLERİN YARARLANABİLECEĞİ HAKLAR
1- Devlet tiyatroları, gösterilerini özürlülere ücretsiz sunmaktadır.
2- Türk hava yolları ile seyahat halinde belirlenen esaslar doğrultusunda özürlüler %40 indirimden
yararlanabilir.
3- Devlet Demir Yolları ana hat yolcu trenleri ile seyahat halinde özürlüler %20 indirimden yararlanabilir.
4- Cep Telefonlarında Görüşme ücretinden indirimli olarak yararlanabilir.
5- Türk Standardları Enstitüsü ile birlikte özürlüler için özel düzenlemeleri içeren standartlar
hazırlanmaktadır.
6- Özürlülerle ilgili sivil toplum örgütleri, 2908 sayılı kanuna göre dernekler, federasyonlar ve
konfederasyon şeklinde örgütlenmiştir.
7- Özürlülerin profesyonel olarak spor yapmaları için devlet bakanlığına bağlı özürlüler spor
federasyonları vardır.

15. 15
8- Oy kullanırken seçim kurullarının özürlüler için düzenleme yapmaları gerekmektedir. (572 sayılı Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Madde 26-27)
9- Belediyeler 572 sayılı kanun hükmünde kararname gereğince özürlülere uygun düzenlemeleri
standartlara uygun olarak yapmak zorundadır. (572 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname Madde 3-4)
10- Belediyeler toplu taşıma araçlarından özürlüleri ücretsiz veya indirimli olarak yararlandırmak
zorundadır. (572 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Madde 3-4)
11- 1580 Sayılı Belediyeler ve 3030 sayılı Büyükşehir Belediyeleri Yasası, belediyelere ait ve belediyeler
tarafından işletilen veya kiraya verilen büfeler, otoparklar gibi işyerlerinin özürlüler tarafından işletilmesi
konusunda kolaylık getirmiştir. (572 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname Madde 3-4)
12- 18 yaşını bitirmiş ve herhangi bir yerden geliri olmayanlar emekli sandığına veya bulunduğu yerdeki
valilik veya kaymakamlık makamlarına başvuru yaparak 2022 sayılı yasa gereğince aylık bağlanmasını
talep edebilir.

16. 16
13- Özürlülerin kullandığı araç ve gereçler il ve ilçe sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları tarafından
karşılanabilmektedir. (572 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname Madde 17)
14- İmar Mevzuatına ulaşılabilirlikle (fiziksel engellerin kaldırılmasıyla) ilgili hükümler eklenmiştir. Buna
göre, kaldırımlar, yaya yolları, konutlar ve umumi binalar özürlülerin ulaşabilirliğine uygun olarak
yapılmak durumundadır.
15- Özürlüler H sınıfı sürücü belgesi alarak özel tertibatlı araç kullanabilirler.
16- H sınıfı sürücü belgesine sahip olan özürlüler yurt içinden aldıkları özel tertibatlı otomobillerde,
katma değer vergisi indiriminden yararlanmakta ve taşıt alım vergisinden muaf tutulmaktadır.
17- H sınıfı sürücü belgesi olan özürlülerden uygun şartları taşıyanların yurt dışından getirtecekleri özel
tertibatlı otomobiller için gümrük vergisi muafiyeti vardır.
18- El ve ayak fonksiyonunu tamamen yitirmiş bulunan özürlülerin yurt dışından getirtecekleri özel
tertibatlı minibüsler gümrük vergisinden muaftır.
19- Sosyal Güvenlik kuruluşlarınca karşılanan araç ve gereçlerin standartlara uygun olarak sağlanması

17. 17
gerekmektedir. (572 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Madde 20-22-23)
20- Özürlü çocuğun resmi veya özel eğitim merkezlerinde aldıkları gelişim ve eğitime ilişkin giderlerin bir
kısmı çalışılan kurum, emekli sandığı ve sosyal sigortalar kurumu tarafından bütçe uygulama talimatları
çerçevesinde karşılanmaktadır. Emekli sandığına ve sosyal sigortalar kurumuna bağlı kişilerin
çocuklarının özel eğitimleri için 2002 yılı itibarı ile en fazla 245 milyon tl eğitim yardımı yapılmaktadır.
21- Yükseköğretim kurumuna girmeye hak kazanan ve kayıt yaptırarak öğretime başlayan öğrenci ilk
yılında bulunduğu ilin valiliği bünyesindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurması
durumunda, başbakanlık bursundan yararlandırılır. Ayrıca yardımcı ders araç gereçlerinin temini
konusunda özürlü öğrenciye destek verilmektedir.
22- Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünün öğrenci yurtlarından özürlü öğrenciler istemde
bulunmaları halinde yararlanabilmektedirler.
23- Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından uygulanan harç ve öğrenim kredisi tahsisinde %40 ve üzerinde
özürlü olduğunu belgeleyenlere öncelik tanımakta ve harç kredisinin geri ödenmesinde yönetim kurulu
kararı ile %50 indirim yapılmaktadır.

18. 18
24- 2002/58 Sayılı Başbakanlık Genelgesi, özürlülere yönelik bir çok düzenlemenin uygulanmasını
içermektedir.
25- 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7. maddesine göre, II sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi
mallardan, münhasıran aracı sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibatı bulunanların malul ve
sakatlar tarafından beş yılda bir defaya mahsus olarak bizzat kullanılmak üzere ve %90 ve üstü oranda
raporu bulunan tüm özürlüler yeni otomobil ve bir kısım ticari araçlarda ö.t.v.’den muaftırlar.
26-197 Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 4. maddesine göre, bizzat maluller tarafından
kullanılan ve %90 ve üstü oranda raporu bulunan tüm özürlüler motorlu taşıtlar vergisinden
müstesnadır.
27- Serbest meslek erbabı ve ücretli çalışan özürlü vatandaşlarımız ile kendisi özürlü olmasa bile
ailesinde özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ile ücretliler vergi indiriminden yararlanırlar.
28- Kamu kurumlarının sakat memur çalıştırma yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin takip ve
denetiminden Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı sorumlu ve yetkilidir.
29- Kurumlarca özürlü vatandaşlarımıza ayrılan boş devlet memuru kadroları için her yılın Nisan-Mayıs,
Temmuz-Ağustos veya Ekim-Kasım dönemlerinde sınav açılmaktadır.

19. 19
30- Sınav duyuruları Devlet Personel Başkanlığı tarafından resmi gazetede, tirajı yüksek ulusal
gazetelerde ve TRT Televizyon ve radyo kanalları aracılığıyla yapılmaktadır. Kurumlar sınav duyurularında
işin özelliği gerektirmediği sürece özür grupları arasında bir ayrım yapamayacağı gibi özür oranında da
üst sınır getiremeyeceklerdir.
31- Sınavlarda özrün özelliğine göre kurumların refakatçi bulundurması gereklidir. Ayrıca özür grupları
dikkate alınarak sınav sorusu hazırlamak ve değerlendirmek üzere özel sınav kurulu oluşturulur.
32- İşverenlerin belirli bir mesleği olan özürlüleri öncelikle meslekleri ile ilgili işlerde çalıştırmaları
gerekmektedir.
33- Kurum ve kuruluşlar çalışma yerlerini özürlü vatandaşlarımızın çalışmasını kolaylaştıracak şekilde
düzenlemek gerekli tedbirleri almak ve özürlü vatandaşlarımızın çalışmaları ile ilgili özel araç ve gereçleri
temin etmek zorundadır.
34- Ülkemizde özürlü vatandaşlarımız için Türkiye iş Kurumu, Halk Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim
Merkezleri, Özel Dershaneler, Belediyeler ve özürlülerle ilgili dernek ve vakıflar tarafından meslek
edindirme kursları açılmaktadır.

20. 20
35- Özürlü vatandaşlarımızın çalıştığı kamu kurum ve kuruluşu özelleştirme kapsamındaysa, kapatma ve
tasfiye halleri dışında özürlü vatandaşlarımız işten çıkartılamaz.
36- Özelleştirme sonucunda özürlü vatandaşlarımızın çalıştığı kurum veya kuruluşun tasfiye edilmesi
veya kapatması halinde işine son verirse bulunulan ildeki Türkiye İş Kurumuna başvurulmalıdır. Bu
durumda iş kaybı tazminatı, kanunun diğer çalışanlara tanıdığı hakların iki katı oranında ödenmektedir.
37- Meslek edindirme kurslarından yararlanan özürlü vatandaşlarımıza işe yerleştirmede öncelik tanınır.
38- Gerek kamu gerekse özel sektörde özürlü işçi olarak iş bulmayı sağlayacak kurum Türkiye İş
Kurumudur.
39- Özürlü işçiler, diğer işçilere yapılan sosyal yardımlardan aynen yararlanırlar.
40- Toplu iş görüşmelerinde özürlü işçiler aleyhine hükümler konulamaz.
41- Özürlü vatandaşlarımız kendi işini kurduğunda gelir vergisi indiriminden yararlanabilir.
42- 50 ve daha fazla işçi çalıştıran kamu %4, özel sektör işletmeleri % 3 özürlü çalıştırmak zorundadır.
43- Ceza paraları özürlü vatandaşlarımızın istihdamı, mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu için

21. 21
kullanılmaktadır.
44- Yasal kotasının üstünde özürlü çalıştıran işverenleri sigorta primlerinin yarısı devlet tarafından
karşılanmaktadır.
45- Türkiye’de 268 özel eğitim okulu ve 351 özel eğitim ve rehabilitasyon kurumu vardır.
46- Tüm İllerde Rehberlik Ve Araştırma Merkezleri bulunmaktadır. Özürlü çocuğu olan aileler buralara
başvurarak çocukları hakkında danışmanlık hizmeti alabilirler.
47- Okullarda kaynaştırma eğitimine ağırlık verilmektedir.
48- Görme engellilere okul öncesi dönemde gündüzlü, ilköğretim düzeyinde yatılı ve gündüzlü olarak
eğitim verilmektedir.
49- İlköğretim okulunu bitiren görme özürlü öğrenciler öğrenimlerine normal okullarda kaynaştırma
yoluyla devam etmektedirler.
50- Braille yazılmış ortaöğretim ders kitapları görme engelliler akşam sanat ve basım evi matbaasında
basılıp ihtiyaç sahiplerine talep halinde ulaştırılmaktadır.

22. 22
51- İşitme engellilere okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde gündüzlü ve yatılı olarak eğitim
hizmeti verilmektedir.
52- İşitme engelli öğrenciler meslek liselerine sınavsız yerleşebilmektedirler.
53- Ortopedik özürlülere yatılı ve gündüzlü olmak üzere okul öncesi, ilköğretim ve meslek lisesi
düzeyinde eğitim olanağı sunulmaktadır.
54- Zihinsel engelliler eğitilebilir ve öğretilebilir olarak iki ayrı grup okulda eğitim almaktadırlar. Bunlar
özür derecelerine göre yapılandırılmış okullarda ya da kaynaştırma okulları veya sınıflarında eğitim
alabilmektedirler.
55- Uzun süre hastanede yatan çocuklar için bazı hastaneler bünyesinde “hastane ilköğretim okulları”
bulunmaktadır.
56- Üniversite sınavı sırasında ortopedik ve görme özrü bulunanlar için uygun düzenlenmiş sınav
mekanları hazırlanır, görme özürlüler ve az görenler için 30 dakikalık ek sınav süresi verilir, sınav
sorularını okuyacak ve söylenecek yanıtları yazacak uygun eğitimde ve düzgün diksiyonlu “yardımcı
refakatçi” eşliğinde sınava girme olanağı tanınır.

23. 23
57- Az gören üniversite öğrencileri fakülte/yüksekokul/bölüm amirliklerine yazılı olarak başvurarak sınav
sorularını büyük puntolu harflerle yazılmış olarak sağlayabilirler.
58- Ülkemizde rehabilitasyon hizmeti, tıbbi rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.
59- Ülkemizde hamilelik döneminde bebeğin fiziksel ve zihinsel özürlü olup olmadığının saptanması
amacıyla genetik danışma merkezlerinde genetik danışma hizmeti sunulmaktadır.
60- Ülkemizde Ankara ve İstanbul’da olmak üzere özürlülere yönelik hizmet götüren iki diş kliniği
bulunmaktadır.
61- Sosyal güvenlik kurumlarında Bağ-Kur hariç olmaz üzere (SSK,Emekli Sandığı) iyileştirme hükümleri
sayesinde engelsiz sigortalılara nazaran daha erken emekli olma imkanı sağlanmıştır.
62- Trafik akışını engellememek koşuluyla park etmeye elverişle alanlara araç park edebilirler. ( Özürlü
Kimlik Belgesini aracın ön yüzünü görünecek şekilde asmanız önemle rica olunur.)

24. 24
ENGELLİ BİREYLERİN İSTİHDAMIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE
CEVAPLARI
1- İşe Yerleştirilme Taleplerini Karşılama Yetkisi Hangi Kurumlardadır?
Özürlü kişilerin devlet memuru olarak istihdamları Devlet Personel Başkanlığı koordinasyonunda ilgili
kamu kurum ve kuruluşlarınca, işçi olarak istihdamları ise Türkiye İş Kurumu tarafından yapılmaktadır.
2- İşe Girmek Ve Çeşitli Kurumlara Özürlü Eleman Alınıp Alınmayacağına İlişkin Bilgileri
Öğrenmek İçin Hangi Yol İzlenmelidir?
Özürlü kadrosuna devlet memuru olarak atanmak için öncelikle yapılacak olan merkezi sınava girmek
gerekmektedir. Devlet memurluğuna ilişkin sınav duyurusu Devlet Personel Başkanlığınca yapılmakta
olup Resmi Gazete ve ilgili kurumun Web sitesinde yayımlanmaktadır.
3- 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamındaki İşyerlerinin Özürlü Çalıştırma Zorunluluğu Ne Kadardır?
İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü, kamu
işyerlerinde ise yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına

25. 25
uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu
kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanununa tabi özürlü sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü
maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73
üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden
hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası özürlü çalıştıran, yükümlü
olmadıkları halde özürlü çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas
kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece
karşılanır.
Özürlülerin istihdamı konusunda işverenler için yasal zorunluluk yanında teşviklerde söz konusudur.
İşyeri; mevzuatlarla belirtilen özürlü sayısından daha fazla özürlü çalıştırırsa veya çalışan özürlünün özür
derecesi % 80 den fazla olursa veya herhangi bir kanuni yükümlülüğü olmamasına karşın özürlü çalışanı
varsa işveren tarafından ödenen sigorta priminin %50 si hazine tarafından karşılanmaktadır.

26. 26
4- 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa Tâbi Kurum Ve Kuruluşlarda İstihdam Edilmesi Gereken
Özürlü Oranı Ne Kadardır?
Devlet Memurları Kanununa göre; kurum ve kuruluşlar çalıştırdıkları personele ait kadrolarda %3
oranında özürlü personel çalıştırmak zorundadır. %3'ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun
(taşra teşkilatı dahil) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.
5- Özürlü İşçi Veya Memur Çalıştırmamanın İşverene Getirdiği Bir Yaptırım Var mıdır?
Kamu ve özel sektör işverenlerinden sorumluluğunu yerine getirmeyenlerden her ay çalıştırmadığı
her özürlü için belli bir miktar para cezası kesilmektedir. Özürlü memur çalıştırmamanın herhangi bir
müeyyidesi bulunmamaktadır.
6- Özürlü İstihdam Etme Sorumluluğunu Yerine Getirmeyen İşverenlerden Toplanan Ceza Paraları
Hangi Amaçlar İçin Kullanılmaktadır?
Özürlü istihdam etme sorumluluğunu yerine getirmeyen işverenlerden toplanan ceza paraları,
özürlülerin meslekî eğitim ve meslekî rehabilitasyonu, kendi işini kurma ve bu gibi projelerde kullanılmak
üzere Türkiye İş Kurumuna aktarılmaktadır.

27. 27
7- İşyerlerinde Özürlülere Yönelik Ne Tür Düzenlemeler Yapılmaktadır?
“Özürlü, Eski Hükümlü ve Terör Mağduru İstihdamı Hakkında Yönetmelik”e göre işverenler,
işyerlerini, imkânlar ölçüsünde, özürlülerin çalışmalarını kolaylaştıracak şekilde hazırlamak, sağlıkları için
gerekli tedbirleri almak, mesleklerinde veya mesleklerine yakın işlerde çalıştırmak, işyerleriyle ilgili bilgi
ve yeteneklerini geliştirmek, çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamak zorundadır. Özürlüler,
yapabilecekleri işler dışında sağlıklarına zarar verecek diğer işlerde çalıştırılamaz. Uygun koşulların varlığı
halinde çalışma sürelerinin başlangıç ve bitiş saatleri, özürlünün durumuna göre belirlenir.”
denilmektedir.
8- Özelleştirilen Veya Özelleştirilme Kapsamına Alınan Kamu Kuruluşlarında Çalışan Özürlülerin
Yasal Hakları Nelerdir?
Kapatma ve tasfiye hâllerinde işten çıkarılma durumunda iş kaybı tazminatı, özürlülere, kanunun
diğer çalışanlara tanıdığı hakların iki katı oranında ödenir.
İlgili Kanun Maddesi: 5398 sayılı “Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun”
“......Bu Kanuna göre özelleştirme kapsamına alınan kuruluşların (iştirakler hariç) özelleştirmeye

28. 28
hazırlanması, özelleştirilmesi, küçültülmesi veya faaliyetlerinin kısmen ya da tamamen durdurulması,
süreli ya da süresiz kapatılması veya tasfiye edilmesi nedeniyle; bu kuruluşlarda iş sözleşmesine dayalı
olarak ücret karşılığı çalışanlardan iş sözleşmeleri tâbi oldukları iş kanunları ve toplu iş sözleşmeleri
gereğince tazminata hak kazanacak şekilde sona ermiş olanlara, kanunlardan ve yürürlükteki toplu iş
sözleşmelerinden doğan tazminatları dışında ilave olarak iş kaybı tazminatı ödenir. Ayrıca bunların
mesleklerinde geliştirilmesine, bir meslekte yetiştirilmesine veya meslek edindirilmesine ilişkin eğitim
giderleri ile yeni iş bulmalarına katkı sağlamak amacıyla yapılacak giderler Özelleştirme Fonundan
karşılanır. Özürlü personele (ilgili kanunların öngördüğü I, II ve III. derece), bu maddede belirtilen tutarın
iki katı olarak iş kaybı tazminatı ödenir. İş kaybı tazminatı ödenmesi ve sağlanabilecek diğer hizmetlere
ilişkin işlemler Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.”

29. 29
MESLEKİ EĞİTİMLE İLGİLİ MERAK EDİLEN SORULAR VE CEVAPLARI
1- Özürlülere Yönelik Meslekî Eğitim Faaliyetlerini Hangi Kurum/Kuruluşlar Yürütmektedir?
Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde İşitme Engelliler Çok Programlı Liseleri, Ortopedik Engelliler Özel
Eğitim Meslek Liseleri, zihinsel engellilere yönelik Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi, Özel Eğitim İş
Uygulama Merkezi, Özel Eğitim Meslek Lisesi, Özel Eğitim Uygulama Merkezlerinde özürlülere yönelik
meslekî eğitim programları düzenlenmektedir.
Bu kuruluşların meslekî eğitim faaliyetlerinden yararlanmak isteyen kişiler Ankara'daki kuruluşlar için
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğüne, illerdeki
kuruluşlar için il Millî Eğitim Müdürlüklerine başvurabilirler.
2- Özürlülere Yönelik Meslek Edindirme Kurslarını Hangi Kurum/Kuruluşlar Düzenlemektedir?
Türkiye İş Kurumu ve MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü özürlülere yönelik meslek
edindirme kursları düzenlemektedir.

30. 30
ENGELLİ BİREYLERİN ÖZLÜK HAKLARIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN
SORULAR VE CEVAPLARI
1- Bakım Gereksinimi Olan Özürlü Yakını Bulunan Memurların Tayininde Kolaylık Sağlanmakta
mıdır?
5378 sayılı Özürlüler Kanunu 21'inci maddesiyle 657 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir:
EK MADDE 39.- Devlet memurlarının, hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam
ettiremeyecek derecede özürlü olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit edilen eşi, çocukları ile
kardeşlerinin, memuriyet mahalli dışında resmî veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve
öğretim yapacaklarının özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belgelendirilmesi hâlinde, ilgilinin
talebi üzerine eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırları dahilinde kurumunda
bulunan durumuna uygun boş bir kadroya ataması yapılır.

31. 31
2- Özürlülerin Tayin ve Nakillerinde Başka Özel Hükümler Var mıdır?
Atama, tayin ve nakiller; konuya ilişkin mevzuatlar çerçevesinde ilgili kurumlar tarafından
yapıldığından tayin ya da nakil ile ilgili girişimlerin söz konusu kurumlar nezdinde şahsen yapılması
gerekmektedir.
3- Özürlü Çocuğu Olan Çalışan Anneler İçin Özel Bir Düzenleme Var mıdır?
Sosyal güvenlik reformu olarak bilinen 5510 sayılı Kanunla, sosyal güvenlik sistemimize getirilen yeni
bir düzenleme ile başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların,
01.10.2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları
toplamına eklenecek. Eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilecek. Yapılan bu düzenleme
ile özürlü çocuğu olan kadınlara erken emeklilik hakkı tanınmıştır.
4- Özürlü Memurlar Gece Nöbeti Ve Gece Vardiyası Tutacaklar Mıdır?
Özürlü memurlara isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilmeyecektir.

32. 32
ENGELLİ BİREYLERİN EMEKLİLİĞİYLE İLGİLİ MERAK EDİLEN SORU VE
CEVAP
1- Özürlü Bireyler Erken Emekli veya Malülen Emekli Olmak İçin Nereye Müracaat Etmelidir?
Özürlülerin emeklilik işlemleri diğer çalışanlarda olduğu gibi ilgili SGK tarafından yapılmaktadır.
Özürlüler erken emeklilik ya da malülen emeklilik işlemlerini SGK'a müracaat ederek başlatabilirler.
ENGELLİ BİREYLERİN SAĞLIK YARDIMIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN
SORULAR VE CEVAPLARI
1- Sosyal Güvencesi Olan Özürlü Bireylerin Sağlık Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır?
Sosyal güvencesi olan özürlü bireylerin tedavi, muayene, ilaç, tetkik ve ortez-protez ihtiyaçları bağlı
oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından katkı payı alınarak karşılanmaktadır.

33. 33
2- Tedavi Giderleri Kendi İmkânları İle Karşılayamayan Ve Sosyal Güvenlik Kapsamında
Bulunmayan Özürlü Bireylerin Tedavi Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır?
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşunun güvencesi altında olmayan ve yeterli ödeme gücü
bulunmayan özürlü bireyler yeşil kart uygulamasından faydalanmaktadır. Bu kapsamda tedavi, muayene,
ilaç, tetkik, diş tedavisi ve ortez-protez ihtiyaçları temin edilmektedir.
3- Yeşil Kart ve Genel Sağlık Sigortası Nedir?
Hiçbir sosyal güvencesi olmayan bireylerin sağlık hizmetleri yeşil kart verilerek karşılanmaktadır.
Genel sağlık sigortasının uygulanmasıyla yeşil kart uygulaması yürürlükten kalkacaktır ancak yeşil kart
almaya hak kazanmış olanlar genel sağlık sigortası kapsamında bu hizmetlerden yararlanmaya devam
edecekle ve primleri belirlenen koşullarda devlet tarafından karşılanacaktır.
4- Yeşil Kart İçin Nereye Başvuru Yapılır?
Yeşil kart almak isteyenlerin ikametgâhları merkez ilçede ise valiliğe, diğer ilçelerde ise
kaymakamlıklara başvurması gerekmektedir.

34. 34
ENGELLİ BİREYLERİN ÖZÜRLÜ AYLIĞIYLA İLGİLİ MERAK EDİLEN
SORULAR VE CEVAPLARI
1- Özürlü Aylığı Nedir?
Toplumda genellikle “özürlü aylığı” olarak bilinen ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Primsiz
Ödemeler Genel Müdürlüğü tarafından 2022 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz
Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanununun” ilgili maddelerince bağlanan aylıktır.
Ekonomik yoksunluk içinde bulunan; 18 yaşından büyük özürlü bireyler ve kanunen bakmakla yükümlü
olduğu 18 yaşını tamamlamamış özürlü yakını bulunan Türk Vatandaşlarına aylık bağlanmaktadır. Üç
aylık olarak ödenen bir aylıktır. Özür oranına göre aylığın miktarı değişmektedir.
2- Özürlü Aylığını Kimler Alabilir?
Yetkili hastaneden alınmış özürlü sağlık kurulu raporuna göre “özürlü”(özür oranı %40-%69) ve
başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede özürlü (özür oranı%70 ve üzeri)
olan,
-Kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan,
-Sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından

35. 35
yararlanmayan,
-Nafaka bağlanmamış veya bağlanması mümkün olmayan,
-Mahkeme kararıyla veya doğrudan bir mevzuat gereği bağlanmış herhangi devamlı bir gelire sahip
bulunmayan,
-Her türlü gelirleri toplamının aylık ortalaması, kanunla belirlenen muhtaçlık sınırının altında olan kişiler
ile;
Yukarıdaki koşullara sahip olup kanunen bakmakla yükümlü olunan 18 yaşını tamamlamamış özürlü
yakını bulunanlar, bakımının fiilen gerçekleşmesi ve aylık ortalama gelirinin kanunla belirlenen muhtaçlık
sınırının altında olması kaydıyla bu aylıktan faydalanabilir.
Sosyal güvenlik kurumundan, yetim aylığı almakta olan özürlü bireylerin aylık veya gelirleri, alacağı
özürlü aylığından az ise aradaki fark ilgili sosyal güvenlik kurumu tarafından karşılanacaktır.
3- Aylık Bağlanması İçin Gerekli İşlem ve Belgeler Nelerdir?
Aylık bağlanması için gerekli işlem ve belgeler şunlardır:
Yönetmeliğin (6 Kasım 2010 tarih ve 27751 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır) EK-1 ve EK-
2’sinde yer alan başvuru formu,

36. 36
Özürlü veya başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede özürlü
olmaları nedeniyle aylık bağlanacaklar için “özürlü sağlık kurulu raporu”
Aylık talebinin vasi tarafından yapılması hallerinde mahkemeden alınmış vasilik kararı,
ADNKS’den (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) alınacak yerleşim yeri ve diğer adres bildirim
formu,
Özürlü olduklarını yetkili hastanelerden alacakları “özürlü sağlık kurulu raporu” ile kanıtlayan
18 yaşını doldurmuş ve herhangi bir işe yerleştirilememiş olan özürlü bireyler için Türkiye İş
Kurumuna doğrudan kendilerinin veya yazılı talepleri üzerine kaymakamlıklar ya da mahalli
(malmüdürlükleri-defterdarlıklar) maliye teşkilatları tarafından adlarına başvuru yapıldığına
dair belge,
Mahallî maliye teşkilatlarınca aylık bağlanması için istenilen ilgili Yönetmeliğin ekindeki
belgeler Kurum internet sayfasından temin edilir.(www.sgk.gov.tr) Bu formlar için ilgililerden
herhangi bir ücret talep edilemez. Yerleşim yeri ve diğer adres bildirim formu ilgililerden
talep edilmez, ilgili Kurumca temin edilir. Başvuru formunda yer alan aylık istek dilekçesi ile
mal bildirim belgesi aylık talebinde bulunanın kendisi veya gerekli hallerde kanuni
temsilcileri tarafından doldurulup imzalanır.
Aylık bağlanması için gerekli belgelerden Kuruma, mahalli maliye teşkilatları tarafından
belirtilen belgeler gönderilir. Diğer belgeler mahalli maliye teşkilatlarında muhafaza edilir.
Muhtaç olmadığına karar verilenler ile vücut fonksiyon kaybı oranı % 40’ın altında olanların

37. 37
belgeleri Kuruma gönderilmez. Bu durumda başvuru sahiplerine mahalli maliye
teşkilatlarınca gerekçesi de belirtilmek suretiyle yazılı olarak bilgi verilir.
“Özürlü sağlık kurulu raporunun” aslı, ilgili hastane başhekimliği tarafından mühürle
onaylanmış örneği veya Kurumca kabul edilmiş elektronik ortamda temin edilen örnekleri
kabul edilir. Ayrıca, “özürlü sağlık kurulu raporunun” aslının getirilmesi halinde, belgenin
fotokopisi, aslına uygunluğu kontrol edildikten sonra mahalli maliye teşkilatlarında birim
amiri, Kurumda ise görevlendirilecek personel tarafından isim ve unvan yazılmak suretiyle
tasdik edilerek kabul edilir.
4- Özürlü Aylığı İçin Nereye Başvuru Yapılır?
İkamet edilen yerlerdeki defterdarlık veya malmüdürlüğüne başvurmaları gerekmektedir.

38. 38
BALA HALK EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜNCE HAYATBOYU ÖĞRENME
PROGRAMI LEONARDO DA VİNCİ ORTAKLIK PROJESİ KAPSAMINDA
ÖZELEĞİTİME İHTİYACI OLAN OKULLARDA ÇALIŞMA TEKNİKLERİNİN
(UYGULAMALARIN) KARŞILAŞTIRILMASI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR
1- Bala ilçesinde engelli bireylerin ailelerine yönelik Anne Baba Eğitim Çalışması:
Bala Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünde sosyal hizmetleri ve özel eğitimi uzmanları tarafından 150
engelli bireylerin ailesine yönelik engelli bireylerin öz bakım ve günlük yaşam becerilerin geliştirilmesine
yönelik aile eğitimi çalışması yapıldı.

39. 39

40. 40
2- Mamak ilçesinde engelli bireylerin ailelerine yönelik Anne Baba Eğitim Çalışması :
Mamak Hurin Yavuz İş Okulunda sosyal hizmetleri ve özel eğitimi uzmanları tarafından 150 engelli
bireylerin ailesine yönelik engelli bireylerin sosyal ve yasal hakları konusunda aile eğitimi çalışması
yapıldı.
3- Ortak hareketlilik kapsamında Romanya ve Polanya’nın Türkiye Ziyareti:
Koordinatör okul olan Mamak Hurin Yavuz İş Okuluna Romanya ve Polanya proje katılımcıları
tarafından ziyaret yapıldı.Bu kapsamda belirlenen program dahilinde , atölye çalışmalarına(resim çizme,
yemek yapma , el işi , müzik ve örgü atölyeleri ) katıldılar.Katılımcılar Türkiye de uygulanan özel eğitim
ile ilgili uygulamaları yerinde gördüler.

41. 41

42. 42

43. 43

44. 44
4- Bala Halk Eğitim Merkezi , ANKESOB ve Mamak Hurin Yavuz İş Okulu tarafından 1.Romanya
Ziyareti:
Koordinatör okul olan Mamak Hurin Yavuz İş Okulu,ANKESOB ve Bala Halk Eğitim Merkezi
tarafından Romanya ziyaret yapıldı.Bu kapsamda belirlenen program dahilinde , tüm engelli bireylere
kapsayan atölye çalışmalarına (resim çizme, yemek yapma , el işi , müzik ve örgü atölyeleri )
katıldılar.Engelli bireylerin ailesine yönelik engelli bireylerin davranış değiştirme ile ilgili Bükreş
Üniversitesinden aile eğitimi çalışması hakkında bilgi alındı. Katılımcılar Romanya da uygulanan özel
eğitim ile ilgili uygulamaları yerinde gördüler.

45. 45

46. 46

47. 47
5- Bala Halk Eğitim Merkezi , ANKESOB ve Mamak Hurin Yavuz İş Okulu tarafından 2.Romanya
Ziyareti:
Bu hareketlilik süresince aşağıdaki aktiviteler gerçekleştirilmiştir;
Bükreş Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesinde sunum ve Romanya’daki Özel İhtiyaçlı
Bireylerin profesyonel eğitimi(Romanya’daki iş fırsatları ve Özel Eğitim Departmanından
mezun olan yabancı öğrencilerin mezuniyeti)
Avrupa ve Romanya’daki Özel İhtiyaçlı Bireylere iş fırsatı, öğrenci eğitim kursları ve gelecek
hakkında katılımcılarla görüş alışverişi yapma,
Psikoloji, Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Özel Eğitim Departmanında aile rehberleri tarafından
yapılan sunum,
Projenin sitesi olan Worksen’e eklenecek olan yeni yüklemeler hakkında görüş alışverişi
yapma,
Deneyimleri paylaşma,
Gelecek proje aktiviteleri hakkında önerilerde bulunma,
Ödül ve sertifika töreni

48. 48
Bu hareketlilik iş programı projesi olarak yer almaktadır. Ayrıntılar Polonya’daki hareketliliğin
sonunda tartışılacaktır. Bükreş Üniversitesindeki toplantı, Psikoloji ve Eğitim Bilimleri Fakültesi, misafir
katılımcıların okulları ve yerel toplum üzerinde olumlu etki yaratırken aynı zamanda proje ortaklarının da
hareketlilik içinde yer almasını sağlanmıştır.

49. 49

50. 50