aralin 4, kabanata 2

1. Aralin 4:
Ang Retorika bilang disiplina:
Katangian, Gampanin at Kanon
Iuulat nina:
Quennie Marie Acedegbega
Lyssa Mae Lacuesta
Hanna Jemima Yopyop

2. Ang Retorika bilang Disiplina:
Masusukat ang kabisaan ng
pagdidiskurso sa pamamagaitan ng
retorika kapag nagkaroon ng
pagbabago sa pagkilos ng taong
tagapakinig o awdyens

3. Sabi ng kaibigan nating
wikipedia:
…..is systematic instruction intended to train a person,
sometimes literally called a disciple, in a craft, trade
or other activity, or to follow a particular code of
conduct or "order". Often, the phrase "to discipline"
carries a negative connotation. This is because
enforcement of order–that is, ensuring instructions
are carried out–is often regulated through
punishment. Discipline is also believed to be one of
the main pillars of modern life, according to many
different religious beliefs.

6. Sakop ng Retorika

7. Ansabe Yop?
Ayon sa aking pananaliksik :
Nilimitahan ng mga palaaral sa
Retorika ang saklaw nito sa mga
diskursong pampolitika, habang ang
nakabagong magaaral naman ay
ibinibilang ito sa bawat aspeto ng
kultura.

8. Throwback Tuesday 
Noong matandang panahon ang
pangunahing pokus ng klasikal na
retorika na magsanay ng isang
mabisang tagapaghikayat sa
mga pampumblikong usapan at
sa mga intitusyon gaya ng mga
korte at asembleya.

9. Sa kasalukuyan
Sa makabagong pag-iimbistega
sa larangan ng Retorika ay
binigyan halaga naman nito ang
malawak na gampanin ng tao sa
pagdidiskurso.

10. Ansabe Yop?
Retorika ay isang krusyal na sandata upang
makaimpluwensya sa larangan ng politika.
Kaugnay nito ay iniuugnay ang pinagmulan ng
retorika sa kasaysayan ng politika sa mundo.
Gayunpaman pinagtatalunan din maging
kauna-unahang tagapagsulong ng kanluraning
pagdidiskurso –ang mga Sophist –ang limitadong
pananaw.

11. Ang isang mabisang
mananalumpati ay naka-kapagsalita
ng kapanipaniwala
anuman ang kanyang paksa,
gaano man kalawak o kalaki ang
kanyang karanasan sa paksang
kanyang tinatalakay. Nilinaw din na
ang pamamaraang ito ay maaaring
maging daan upang maisakatuparan
ang pakikipagtalastasan sa anumang
kasanayan at hindi lamang nakatuon
sa politikal na paksain.–Gorgias

12. Siya si Plato
Tinuligsa niya ang mga
Sophist sa paggamit ng
retorika upang magpahayag
ng kabalintunaan o
kasinungalingan sa halip na
magpakita ng katotohanan.
•Sa pananaw ni Plato ang retorika ay isang
anyo lamang ng pamumuri.

13. Siya si Aristotle
Ayon kay Aristotle may tatlong
pangunahing tuon ang Retorika
–Deliberative, Forensic o judicial,
Epideictic.
Bilang kakayahan upang matukoy ang
pinakaangkop na panghihikayat sa isang
tiyak na pangyayari. Kaya maititiring na
ang retorika ay sumasaklaw hindi lamang
sa larangan ng politika, kundi maging sa
iba pa.

14. Say hi to Micheal Leff
Matibay ang paniniwala
ng mga desipulo ni Aristotle
na ang retorika ay isang
politikal na diskurso; habang ang mga
meo-Sophists naman ay mariing
naniniwala na hindi limitado ang
Retorika at higit pa sa usaping politikal
ang saklaw nito.

15. Meet Kenneth Burke
Ayon sa kanyang pananaw
ang Retorika ay ginagamit ng
tao upang tugunan ang suliranin at
tukuyin ang magkatulad na katangian
at interes ng mga bagay. Higit na
napalawak ang saklaw ng retorika
bilang di-direktang pamamaraan ng
pagtukoy ng pagkakakilanlan.

16. Must know James Boyd White
Ang Wika ay bunga ng
pagbubuong panlipunan at
nakabatay ang kahulugan nito sa
ibinibigay ng taong kahulugan dito.
Dahil ang wika ay nagbabago batay
na rin sa sitwasyon,ang pangunahing
gampanin ng wika ay retorikal
sapagkat sinisikap nitong ang tao sa
kahulugang nabuo ng lipunan.

17. Bilang pagtatapos …
Ang malawak na saklaw ng retorika ay
mahirap na matukoy at mabigyan
kahulugan;gayunpaman ang
diskursong politikal ay mananatili pa
ring batayan at halimbawa para sa
pagaaral at pagbubuo ng mga
teorya para sa tiyak na teknik sa
panghihikayat.

19. • Importanteng malaman kung ano ang
pangunahing isyu na tinatalakay sa isang
pag uusap. Dahil dito nabuo ang ng mga
sinaunang teorista ang IDEYA NG ISTASIS.

20. ISTASIS
- Tumutukoy sa punto kung saan
nagkakaroon ng di pag kakasundo ng
dalawang retor.
 Argument
 Legal na usapin

21. Nahahati ito sa tatlong isyu:
UNA: Bagay na punagtatalunan
IKALAWA: Kalikasan (nature) ng Pangyayari
IKATLO: Depinisyon
 Ang husay sa pagpapahayag ay kakayahang makapanghikayat
ng tagapakinig
PATUNAY O PROOF
-upang maging konkreto at kapani-paniwala
ang sinasabi ng tagapagsalita

22. Hinati ni Aristotole sa dalawa ang
pagbibigay ng pruweba:
ARTISTIKONG PRUWEBA:
Bagay na nilikha ng tagapagsalita.
DI-ARTISTIKONG PRUWEBA:
Bagay na hindi nagmula sa nagsasalita.
katotohanang hinihingi ng sitwasyon .
Di maaaring imbentuhin tulad ng salaysay ng
isang saksi, nilalaman ng isang kontrata at iba
pa .

23. Ito rin ay hinati niya sa Tatlong uri:
ETHOS O ETIKA:
 Pag-aaral sa pagkatao ng at personalidad ng nagsasalita.
 Sa pagbuo ng personalidad ng nagsasalita ay lumalakas ang kanyang
paghikayat sa mga nakikinig.
PATHOS O EMOSYON:
 Tumutukoy sa empsyon.
 Ito ay patungkol sa nararamdaman o saloobin ng nakikinig.
LOGOS O LOHIKA:
 Tungkol sa mga rason
 Dalawang uri ng kadahilanan;
Induksyon- pagbibigay ng rason batay sa mga halimbawa na
magbibigayng pangkalahatang konklusyon.
Deduksyon- isang entihimo, kung saan ang pagbibigay ng
konklusyon ay iniaasa sa isipan ng nakikinig.

24. TOPOI:
paksa ng argumento.
APAT NA URI NG TOPOI:
Higit kumulang - ito ay nagsasaad na kung ang dalawang bagay ay
totoo, ang ikatlo ay totoo
Paggamit ng pahayag ng iba- ito ay paggamit ng argumento ng kalaban
para mapalakas ang sariling argumento
Nakaraang desisyon- ang mga matatalinong tao ay may
magkakaparehong desisyon o hukom.
Konsikwensya- ito ay ang argumentong nagsasaad sa kung ano ang
maaaring maging resulta o epekto sa isang argumento.

25. sumasakop sa estraktura ng talumpati
nangangailangan ng organisadong balangkas upang
maiwasan ang pagkakagulo at hindi pagkakaunawaan.
nahahati ito sa dalawang paksa:
•sabihin ang paksa
•ipaliwanang ito.

26. Ayon kay CICERO nahahati ito sa pito(7):
a. Panimula.
-ito ay ang introduksyon, kung saan sinasabi ang paksa ng
diskusyon, at magiging intensyon ng nagsasalita at tagapakinig.
b. Salaysay
-pagbibigay impormasyon tungkol sa paksa. Maaring
pinagmulan, kasalukuyang estado at iba pa.
c. Proposisyon
-ideyang nais isulong ng ispiker.
d. Dibisyon o paghahati
-ito ay ang balangkas ng talumpati o paangunahing konsepto
ng retorika.

27. e. Kumpirmasyon
-ito’y mga salaysay na sumusuporta sa argumento ng ispiker.
f. Kontra-argumento
-pagtatanggol ng pang mula sa mga hndi sumasang-ayon o salungat
sa kanyang pahayag.
g. Kongklusyon
-pinal na apela ng ispiker upang mahikayat ang mga nakikinig.

28. Ang estilo ng isang talumpati ay mahalaga
Kung hindi malinaw ang isang talumpati
Si Cicero at ang Rhetorica ad Herennium ay may
kinikilalang tatlong uri ng estilo na ginagamit ng mga
rhetor.
Maringal (grand)
Karaniwan (middle)
Payak (simple)

29. MARINGAL NA ESTILO
Ito a gumagamit ng mga gayak o maadornong salita at itinatampok nito ang
maayos na pagkakalagay ng mga salita sa isang pangungusap.
Ito rin ay may kasamang mg anyo ng salita (figures of speech) at anyo ng kaisipan
(figures of thought).
“Many challenges, abroad and at home, have arrived in a
single reason. In two years America has gone from a sense of
invulnerability to an awareness of peril; from bitter division in
small matters to calm unity in great causes. And we go forward
with confidence, because the call of history has come to the
right country.”
- President Bush (2003 state of union speech)

30. KARANIWAN NA ESTILO
Gumagamit ng mga salita na may karaniwang kahulugan ngunit hindi
madalas gamitin pangaraw-araw na komunikasyon
“Our country and the nations of the Middle East are now safer.
We’re keeping our word to the Iraqi people by helping them to
make their country an example of democracy and prosperity
throughout the region. This long-term undertaking is vital to
peace in that region and to the security of the United States.
Our coalition and the people of the Iraqi have made remarkable
progress in a short time, and we will complete the great work
we have begun.”
-President Bush

32. Simula pa noong
matandang panahon
nagkaroon na ng
tuon sa pagunlad ng
retorika bilang
bahagi ng akademya.

33. Sa ngayon ang pag-aaral ng langang ito ay pagsasanay sa mga
mag-aaral na mabisang makapagsalita at/o makapagsulat,
kaakibat ng kritikal na pagunawa at pag-aanalisa sa diskurso.

34. Nagsimula sa panahon ng matandang Gresya ang retorika
bilang Arte Sibiko kung saan ang mga magaaral ay
sinasanay upang maging mahusay sa paggamit ng kanilang
pamamaraan sa oratorical sa pangungumbinsi at/o
panghihikayat sa usaping legal.

35. Pamantasan ng mga pilosopo Pre-Socratic na kilala bilang Sophist.
Nakilala sina:
Demosthenes Lysias Isocrates Gorgias

36. Nakatuon sa limang tiyak na kanon:
Inventio (invention)
Dispositio (arrangement)
Eloctio (style)
Memoria (memory)
Actio (delivey)

37. Sa gitnang panahon nagging bahagi ng tinatawag na “Trivium” ang retorika.
Sa panahon ding ito humina at nawala ang lakas ng political na retorika bunga ng
pagusbong ng mga pakapngyarihan ng mga Romano

38. Sa pagusbong din ng monarkiya ng Europa sa mga
sumunod na dekada nagbago ang gamit ng
retorika patungong mga maka-relihiyong
pamamaraan
Ang pagpapalakas ng
kristiyanismong retorikal na
humihikayat na gamitin ang
retorika upang magabayan ang
mga tagasunod patungo sa
katotohanan at pagunawa lalo’t
higit sa simbahan.

39. “ in the case of a keen and order,
find words will come more readily
through reading and hearing the
eloquent than by pursuing the rules
of rhetoric”

40. Isang maimpluwensyang pag-aaral na
ang proseso ng imbensyon at
pagsasaayos ay marapat na maiangat
sa antas ng sangay pilosopikal habang
ang pagtuturo naman ng retorikal ay
ituon lamang sa paggamit at ibang
anyo ng ornamentasyon ng wika

41. Ang paglaaral kabilang si Francis Bacon ay binuo ang
pagaaral ng sayantipikong retotika
Pangunahing tuon nito ay maiwaksi
ang masaklaw na katangian ng
klasikal na pananalumpati.

42. Noong ika-18
Umusbong ang Elocution School particular sa England.
Gawa ni William Shakespear:

43. Muling sumigla noong late 18 hanggang ika-19 dekada.
“Lectures in Rhetoric and Belles
Lettres”
Hugh Blair

44. Muling nabuhay ang political na retorika sa pagkabuhay
ng rebolusyong
VS.

45. Binigyang inspirasyon sa bagong republika.
Cicero
Guro mula sa Harvard
John Quincy

47. RETORIKA KAALAMAN
Isa sa piaka matanda at interisanteng suliranin ng
kasaysayan.
“Empty Speech” o “Empty Words”

48. Robert L. Scott
Rhetorics in fact
epistemic
1.Ang katotohanan ay hindi ang sentro, kundi
batay sakasalukuyan pangyayari.
2.Ang tao kapag naniwala sa isang pinamataas
na katotohanan at pabulaanan ito, niloloko
lamang niya ang kanyang sarili.
3.Maiuugnay ang katotohanan sa isang
karanasan.

49. Ang mga mananaliksik sa agham ng retorika ay
nagsasabing mahirap mahiwalay ang dalawa
“Epistemic
Rhetoric”

50. Tinitingnan ang katotohan bilang isang
MUTUAL AGREEMENT sa isang komunidad.
Halimbawa
:
Mahalaga ang pagkakaroon ng pagkakaisa ng
komunidad bilang karunungan. –Thomas Farell

52.  Letra
 Imahe
 Kumpas
SIMBOLO
HINDI NAIUUGNAY SA ISANG BAGAY NA PINANGALAN NITO
NABIBILANG SA PAGIGING SIMBOLIKAL ANG PAGSASAMA SA
IBA’T IBANG SIMBOLO TULAD NG MGA LETRA AT SALITA, IMAHE
AT KUMPAS

53. RETOR
 RETOR
Dapat nagkakaintindihan sa simbolong kanilang
ginagamit.
Ang wika o mga salita ay dapat naiintindihan ng
tagapakinig

54.  Patalastas

55. Pawang
Katotohanan
Paniniwala Mula
sa Ipinabatid na
Opinyon
Isyung Tinanggap
sa
Pananampalataya

56. Ngayon sa tulong ng teknolohiya nagiging possible ang paghamon sa mga ideya ng
namumuno sa politika, maging mga pinuno sa loob ng simbahan at komunidad.
Halimbawa: Mga sulatin ni Dr. Jose Rizal
Sa pamamagitan ng sulat nia, nabuo ang kaisipan ng mga tao na maki baka laban
sa mga mananakop.

57. MAHALAGA?
MAHALAGA.

58.  1. Daan upang bumuo ng katotohanan at bagong kaalaman
 2. Hindi conduit
 3. Naglilikha ng isang kaisipan na magtatatag ng katotohanan sa
sisang particular na sitwasyon
 4. Nais ng teoryang retorikal nito ang unibersalidad ng
katotohanan sa tulong ng retorika

59.  Maipapakita ng mga tagapag salita kung nagagawa niyang mabigyan ng
kongkretong imahe ang mga tagapakinig sa pamamagitan lamang ng mga salita

61. Ang sistemang kultural ay may malaking gampanin sa
uri ng retorikang ginagamit.

62. • Telepeno
• Kompyuter
• Telebisyon
• Radyo etc.

65.  Inihahanay ang retorika bilang pangunahing
pangumbinsi sa publiko at mga lunasarang
pulitika gaya ng mga asembleya at korte.
 Itinuring ang retorika sa dahilan ng
paghahantad sa isang bukas at
demokratikong lipunan na may kalayaan sa
pagsasalita, asembleya at pulitikal na
pakikilahok.

66. BAKIT INURI ANG RETORIKA
BILANG ISANG ARTE SIBIKO?
Dahil sa paniniwala na ang retorika ay may
kakayahang humubog ng komunidad at
karakter ng mga mamamayan at may malaking
impak sa sinikong pamumuhay.

67. MGA PILOSOPO NA UNANG TUMINGIN SA
RETORIKA BILANG ARTE SIBIKO:
ARISTOTLE ISOCRATES

68. “we have come together and founded cities and made
laws and invented arts; and, generally speaking ,
there is not institution devised by man which the
power of speech has not helped us to established.”
– Isocrates ( Antidosis)
Mariin niyang binibigyang turing ang retorika bilang
pundamental na bahagi ng Sibikong Pamumuhay sa
bawat lipunan at ito ay pangangailangan sa pagbubuo ng
lahat ng aspetong panlipunan.

69. “I do think that the study of political discourse
can help more than any other thing to
stimulate and form such qualities of
character.”
-Isocrates
“ the faculty of observing in any given case
available means of persuasion.”
-Aristotle(Rhetoric)

70. Dagdag pa ni Aristotle ang sining ng pangungumbinsi
at/o panghihikayat ay maaaring gamitin sa tatlong
magkakaibang paraan.
POLITICAL (Politikal)
Forensic
Ceremonial oratory of display.

71. “rhetoric articulates a civic art of rhetoric, combining the
almost incompatible properties of techne and
appropriateness to citizens.”
– EUGENE GARVER
Ayon naman sa ilang matandang palaaral na kinabibilangan ni Plato,
dahil sa ang retorika ay sang pampublikong sining na may kapasidad na
humuhubog ng opinyon ay kinaktaan niya ito ng kahinaan.
Ayon pa kay Plato, may kakulangan ang masa na ianalisa o
mapagpasyahan ang mga bagay-bagay ukol sa kapaligiran sa sarili
niyang kaparaanan.

72. Isa pang nakapagpalakas sa kapangyarihan ng retorika ay ang
Romanong mananalumpati na si CICERO;
Naniniwala na higit pa sa kahusayan sa pagsasalita ang
po smpleng panghihikayat ang pangangailangan ng sining.
Ang mahusay na manunulampati ay nangangailanganng
maging ;
Mabuting tao
May malawak na kabatiran sa usaping
lipunan.

73. Sa kasalukuyan, patuloy paring sinusugan ang paniniwala ng matandang
palaaral na ang retorika ay isang sining na may kakayahan makaimpluwensya sa
sbikomg pamumuhay.
“Furthermore, questions of freedom, equality and justice
often are raised and addressed through performances
ranging from debates to demonstrations without loss of
moral content.”
-Robert Hariman (Political Style)
“The methods by which culture is maintained,
criticized, and transformed.”
- James Boyd White

74. Robert Hariman
James Boyd White

75. Thank You!

76. Ang Mga Gampanin
ng Retorika
Hanna Jemima Yopyop

77. Ang tatlong gampanin ng Retorika
• Demonstratibo
• Panghukuman
• Deliberatibo

78. Ano ba ang kahulugan ng tatlong iyon ate
Yop?

79. Ano ang demonstratibo?

80. Ang Demonstratibong retorika ay
ginagamit upang sisihin o purihin ang
isang tao o minsan ay maaaring
grupo.

81. Eh ano naman ang
Panghukuman?

82. Ang panghukumang retorika ay
makikita sa husgado. Ito ay ginagamit
upang maoawalang sala ang
nasasakdal o maaaring maidiin pa ito
sa kaso.

83. Ang deliberatibo naman ay …

84. Ang deliberatibong retorika ay
ginagamit sa senado at kongreso
upang ipasa o huwag ipasa ang isang
batas na panukala

85. Iba pang gampanin ng Retorika
Top 6 countdown

86. Top 6:
Royals by: Lorde

87. Pagbuo ng Paniniwala
• Layunin ng retorika ang magbuo ng
paniniwala.
• Gamit ang retorika, mahihikayat natin
ang mga tao na paniwalaan ang
isang bagay at ibahin ang matagal na
nilang pinaniniwalaan.

88. Top 5:
Treasure by: Bruno Mars

89. Pagpapaliwanag
• Ang pangangailangan ng mga
paliwanag ay dahil sa ang isang tao
ay nakaranas ng isang pangyayari na
bago sa saklaw ng kanyang pananaw
at pamumuhay.
• Tayo ay nagsisimulang magisip ng
mga posibleng dahilan at paliwanag
kung bakit tayo ito nangyari at
sasagotsa mga tanong na namuo sa
isipan natin.

90. Top 4:
All of Me by: John Legend

91. Pagpapabago ng Paniniwala
• Sa tulong ng retorika, higit na
madadala at mapagiisip ang
mgambabasa sa kung ano ba talaga
ang tunay na kwento sa likod ng isang
pangyayari.

92. Top 3:
PriceTag by: Jessie j.

93. Pagpapasimula ng Aksiyon
• Ito ay ang oanghihikayat sa mga tao na
isabuhay ang kanilang paniniwala at
umakyon ng ayon dito.
• Ang isang mananalumpati ay maaaring
magbigay ng impormasyon sa kahit
anumang okasyon sa lugar na ito at
iparating sa mga tao ang impormasyon
ukol sa isang bagay.
• Gamit ang Retorika, nakapanghihikayat
ang mga tao tungo sa pagbabagong
ikauunlad ng nakakarami.

94. Obra ni Charles M. Russell
Mula sa mga panibagongimpormasyon
napasok sa isipan ng isang mambabasa,
maaaring mabago na ngayon ang pagtingin
niya sa mga pintang iyon.

95. Top 2:
Everything has changed
by: Taylor Swift

96. Pagpapanatili ng Aksiyon
• Dapat ay maipagpatuloy ito kahit sa
paglipas mg panahon.
• Trabaho ng isang Retor ang
maipaalala sa mga tao kung bakit
isinasagawa ang mga kilos na ito.

97. Top 1:
Hall of Fame by: The Script

98. Paglikha ng Birtwual na Karanasan
• Sa pamamagitan ng simbolo, ang isang
tao ay makakukuha ng mga ideya,
larawan at karanasan mula sa kanilang
nakaraang damdamin at karanasan na
magagamit sa paglikha ng isang ilusyon I
imahe sa kanyang isipan na maaaring
kalapit o halos katulad sa nais ipabatid g
may-akda.
• Sa tulong ng retorikal na pananaraan ng
pagpapahayag, ang bawat
mambabasa ay damang-dama ang
mga pangyayaring pumapasok sa
kaniling isipan.

99. Bilang pagwawakas …
May iiwan ko sa iyo ang isang sikreto 

100. May puno’t dulo ang pagtalakay ng retorika?
Siyempre wala ng iba kundi ang maging
kritiko at kritika.
• Bigyan-hustisya natin ang pagiging
kritiko at kritika. Makinig. Manood.
Magbasa. Magsulat. Bumigkas.

101. Sapagkat ang Retorika ay Pagkikiritika

102. Yoon lamang at maraming
salamat