1. Kültürel farklılaşma
Prof. Dr. Hasan BACANLI

2. 2
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
• Kültürler toplumların doğayla ve insanlarla başa
çıkabilmek için geliştirdikleri kurallar ve
ürünlerdir.
• Türk kültürü bu toplumun insan insan
ilişkilerini belirleyen kurallar geliştirmiştir. Bu
toplumda insanlar bu kurallara dayalı olarak
etkileşimde bulunurlar.
• Tüm kültürler arasında Türk kültürünün yerine
gelince...

3. 3
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Kültürlerin farklılaşması
• Dişi kültür – erkek kültür
• Belirsizlikle başetme
• Toplumsal güç mesafesi
• Bireycilik - ortaklaşacılık
• Denetim odağı
• Çatışma yönetimi

4. 4
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Dişi kültür – erkek kültür
• Toplumda egemen değerlerden yola çıkılarak
yapılan bir değerlendirme.
• Toplumda atılganlık, para elde etme, materyalist
eğilimler ön plana çıkıyor ve insan ikinci planda
kalıyorsa, erkek kültürüdür.
• İnsanlar arası ilişkilere ve insana verilen önem,
yaşamın genel niteliğini önde tutmak ise dişi
kültürün özelliğidir.

5. 5
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
• Dişi kültür
▫ Şefkatli, merhametli, nazik, sadık, çocuklara karşı
sevgi dolu olmak, başkalarına karşı
duyarlılık, halden anlamak, genelde sevgi dolu ve
anlayışlı olmak, sıcak davranmak.
• Erkek kültür
▫ Saldırganlık, yükselme tutkusu, dediğim dedik
tavır, atletik ve yarışmacı olmak, egemen ve
baskıcı tavır takınmak, kendine güvenli, bağımsız
ve tavır koyucu olmak.

6. 6
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Türkiye nerede?
• Dişi ülkeler grubunda.
• İran. Tayland. Tayvan. Brezilya. İsrail. Fransa.
İspanya. Peru. Şili. Yugoslavya.
• Gene de Türkiye sınıra yakın, erkek özellikleri
taşımaya da meyilli.

7. 7
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Belirsizlikle başetme
• Bilginin belirsiz olduğu, karmaşıklığın var
olduğu, değişmelerin hızlı ve kestirilemez olduğu
toplumlarda bireyler kendilerini tehdit altında
hissederler.
• Belirsizliğe toleransı yüksek bireyler
enformasyona özen gösterirler, ipuçlarını
yorumlama eğiliminde olurlar, enformasyon
iletme becerileri de yüksektir. Bellirsizlikte
uygun ve esnek davranışlar serigleyebilirler.
• Memur-girişimci farkı gibi. 

8. 8
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
• Bir toplumda insanların belirsizlikten kaçınma
eğilimleri yüksekse, yaşamı kendileri için daha
güvenli hale getirmek amacıyla iş
güvencesini, yazılı ve biçimsel kuralları
artırmaya çalışacaklardır.
• Türkiyede belirsizlikten kaçınma eğilimi
yüksektir.
▫ Japonya, Portekiz, Yunanistan.
▫ Danimarka, ABD, İngiltere, İsveç gibi ülkelerde
tolerans eğilimi yüksektir.

9. 9
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Güç mesafesi
• Bazı toplumlarda gücü az olan kişiler gücün eşit
olmayan dağılımını kabullenmişlerdir. Bireyler
arasında güç mesafesi fazladır. Bu toplumlarda
patronlar, üst makamlar, rütbeliler haklı olmak
için doğruyu bilmek zorunda değildirler.
Haklılıkları makamlarından ileri gelir.

10. 10
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
• Türk toplumunda güç mesafesi fazladır.
• Danimarka, İsveç gibi güç mesafesinin ve
belirsizlikten kaçınmanın az olduğu ülkelerde,
toplumsal ve örgütsel hiyerarşi azdır.
• Singapur gibi güç mesafesinin çok, belirsizlikten
kaçınmanın az olduğuülkelerde örgütler aile gibi
algılanır.
• Türkiyede güç mesafesi de, belirsizlikten kaçınma da
fazladır. Örgüt insan piramidi gibidir. Kimin kime
itaat edeceği bellidir. Belirsizlik güç mesafesi yoluyla
azaltılır.

11. 11
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
• Türkiye gibi toplumlarda, belirsizliğe toleransı
azalmış olan kişiler, tehdit edici belirsizliği
azaltmak için güç mesafesini açarlar.
• Belirsizliğin üstesinden gelinemediği
durumlarda insanlar Tanrı’ya, generallere ya da
sivil politikacı babalara sığınarak belirsizliği
azaltmaya çalışırlar.
• Terör ve kriz gibi durumlar bu toplumları
toplumları felç eder.
• Din de belirsizliğin azaltılmasında etkilidir.

12. 12
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Bireycilik – Ortaklaşacılık
• Ortaklaşacı kültürlerde toplumsal çevre
baskındır. Gruplar üyelerini kollar, karşılığında
da sadakat bekler.Grubun iradesinin üyelerin
inanç ve davranışlarını belirlemesi beklenir.
Ortaklaşacı kültürler üyelerini dışsal-toplumsal
baskı ile denetlerler. Üyeler gruba ahenkli
uyumu ve yüzlerini kurtarmayı amaçlarlar.
• Bireyci kültürlerde ise, birey önemlidir.
Başkaları ikinci planda kalır. Birey kendi
çıkarlarını her şeyin üstünde tutar.

13. 13
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI

14. 14
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Denetim odağı
• İçsel denetim odağına sahip bireyler kendi
yazgılarını denetleyebileceklerini düşünürler.
Çevreden aldıkları olumlu veya olumsuz
tepkilerin nedeninin kendi davranışları
olduğuna inanırlar.
• Dışsal denetim odağına sahip bireyler ise, başarı
ve başarısızlıklarının nedenini dışarda ararlar:
başkaları, şans, vb.

15. 15
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
• Türk toplumunda dışsallık eğilimi yüksektir.
▫ Belirsizlikten kaçınma eğilimi yüksektir.
▫ Genellikle ölçek çalışmalarında dışsallık eğilimi
yüksek çıkmaktadır.
• Arabesk müzik dışsal denetimi vurgular.
• Dışsal kültürlerde katılımcı ve demokratik
sistem kurmak zordur.
• Dışsal kültürlerde insanları teşvik etmek zordur.
• Dışsal kültürlerde kurtarıcı bekleme eğilimi
yüksektir.

16. 16
Prof. Dr. Hasan 29.11.2011
BACANLI
Çatışma yönetimi
• İşbirliği ve atılganlık boyutlarında
değerlendirilir.
▫ Kaçınma (İ-A-)
▫ Yumuşatma (İ+A-)
▫ Uzlaşma (Orta)
▫ Yarışma (İ-A+)
▫ Birlikte çalışma (İ+A+)
• Türk toplumunda insanlar hiyerarşideki
yerlerine göre çatışma konusunda uygun bir
konum seçmektedirler.