1. ѯÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÈÒÕ-ÛÍ ÒÝÐï¯ËÝÃ×ÄÈÉÍ ÀÆËÛÍ ÀËÁÀ
į¯ÐÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐÀË,
Ò¯¯ÍÈÉ ÒÝÐï¯ËÝÃ×ÄÝÝÑ ÃÀÐÃÀÑÀÍ ÒÎÃÒÎÎË
ØÈÉÄÂÝÐÈÉÍ ÝÌÕÒÃÝË
ÓËÀÀÍÁÀÀÒÀÐ ÕÎÒ
2012

2. Õýâëýëä áýëòãýñýí: Â.Æàíöàíñàìáóó
Ì.Øèéëýãöýðýí

3. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÃÀÐ×ÈÃ
ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎËÎÎÑ
Ä¿¿ðãèéí 2011 îíû òºñºâò ººð÷ëºëò îðóóëàõ òóõàé
2011.11.11.
№ 14/1................................................................... 8
Ä¿¿ðãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí 2011 îíû çîðèëòûí õýðýãæèëò,
2012 îíû çîðèëò áàòëàõ òóõàé
2011.12.26. №15/1............. 10
Ä¿¿ðãèéí 2010 îíû òºñâèéí ã¿éöýòãýëèéã áàòëàõ òóõàé
2011.12.26.
№15/2................................................................... 31
Ä¿¿ðãèéí 2012 îíû òºñºâ áàòëàõ òóõàé
2011.12.26. №15/3.................................................................... 33
Ä¿¿ðãèéí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí 2011 îíû òºëºâëºãººíèé
õýðýãæèëò, ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí 2012 îíû òºëºâëºãºº
áàòëàõ òóõàé
2011.12.26. №15/4.......................................... 35
ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÝÐï¯ËÝÃ×ÄÈÉÍ
ÒÎÃÒÎÎËÎÎÑ
Õóâààðü áàòëàõ òóõàé
2011.2.17. №15
/ Һ뺺ëºã÷äèéí òîéðîãòîî àæèëëàõ õóâààðü /........................... 41
Àæëûí õýñýã áàéãóóëàõ òóõàé 2011.2.17. №20
/ Õîðîîíû ÈÍÕ-ûí ¿éë àæèëëàãààòàé òàíèëöàõ / ..................... 43
Æóðàì áàòëàõ òóõàé
2011.3.17
№26
/Õîðîîíû õýñãèéí àõëàã÷èéí àæëûí ¿ð ä¿íã òîîöîæ
óðàìøóóëàë îëãîõ æóðàì /.......................................................... 47
¯éë÷èëãýýíèé òºëáºðèéí õýìæýýã øèíý÷ëýí òîãòîîõ òóõàé
2011.5.13. №47......................................................................... 48
“Ñàí” áàéãóóëæ, ñàíãèéí æóðàì, óäèðäàõ áîëîí õÿíàëòûí
çºâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íèéã áàòëàõ òóõàé 2011.5.13. №41... 51
3

4. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
“Ñ¿õáààòàð-äýâøèë” ¿éëäâýðèéí ãàçàð áàéãóóëæ, ä¿ðìèéã
áàòëàõ òóõàé
2011.5.13. №42 ............................................ 55
Õºòºëáºð, òºëºâëºãºº áàòëàõ òóõàé/ “Ñ¿õáààòàð” ä¿¿ðãèéí
ºðõèéí ýìíýëã¿¿äèéí õ¿íèé íººöèéã õºãæ¿¿ëýõ õºòºëáºð /
2011.5.13. №43........................................................................... 59
Ãýìò õýðãýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àæëûã
ýð÷èìæ¿¿ëýõ òóõàé 2011.5.13. №44...................................... 69
Àæëûí õýñýã áàéãóóëæ àæèëëóóëàõ òóõàé
2011.5.26. №48
/ÈÒÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷äèéí õóðàëäààíû 2010 îíû øèéäâýðèéí
õýðýãæèëò /..................................................................................... 71
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí øèéäâýðèéí õýðýãæèëòèéã
ñàéæðóóëàõ òóõàé
2011.7.28. №71..................................... 72
Îéí ñàíã ãýðýýãýýð ýçýìø¿¿ëýõ òóõàé
2011.8.18. №75........ 74
Äýä õºòºëáºð áàòëàõ òóõàé
2011.9.19. №85
/ Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí ÕÄÕÂ/ ÄÎÕ/ ÁÇÄÕ-.ààñ ñýðãèéëýõ,
òýìöýõ äýä õºòºëáºð................................................................... 75
Æóðàì áàòëàõ òóõàé
2011.11.24. №110.
/Ä¿¿ðãèéí øàãíàëûí øèíý÷èëñýí æóðàì/................................... 85
Îëîí íèéòèéí áàéöààã÷äûí òîî, óðàìøóóëëûí õýìæýýã
øèíý÷ëýí òîãòîîõ òóõàé
2011.12.12. №120...................... 90
ÒÝÐï¯ËÝÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐÀËÄÀÀÍÀÀÑ ÒÝÌÄÝÃËÝËÝÝÐ ªÃѪÍ
¯¯ÐÝÃ, ÄÀÀËÃÀÂÀÐ
Èðãýíèé á¿ðòãýëèéã ñàéæðóóëàõ òàëààð 2010 îíä ÈÒÕ-ûí
òýðã¿¿ëýã÷äèéí õóðàëäààíààñ ºãñºí ¿¿ðãèéã
õýðýãæ¿¿ëýõ òàëààð çîõèîí áàéãóóëæ áóé àæèë,
¿ð ä¿íãèéí òóõàé
2011.04.14. №08................................... 92
Õîã õàÿãäëûã áóóðóóëàõ äýä õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòèéí
òóõàé
2011.04.14 №08........................................................ 93
4

5. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
Áàãà àíãèéí ñóðàëöàã÷èéí õ¿ì¿¿æèë, òºëºâøèëèéí ¿íýëãýýã
õýðýãæ¿¿ëýõ óäèðäàìæèéí õýðýãæèëò, ¿ð ä¿íãèéí òóõàé
2012.04.28. ¹09 .......................................................................... 93
Õ¿¿õäèéã ø¿ä, àìíû õºíäèéí ºâ÷ëºëººñ ñýðãèéëýõ,
ýì÷ëýõ òºñºë, õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòèéí òóõàé.
2011.4.28. № 09........................................................................... 93
ªðõèéí ýìíýëãèéí ¿éë àæèëëàãààòàé òàíèëöñàí àæëûí õýñãèéí
ìýäýýëëèéã ÈÒÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷äèéí 2010 îíû 30 äóãààð
õóðàëäààíààð õýëýëöýýä ºãñºí ¿¿ðãèéí õýðýãæèëòèéí òóõàé
2011.5.13. №10 .......................................................................... 94
Ä¿¿ðãèéí ÈÒÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷äèéí 2009 îíû 67 äóãààð òîãòîîë,
2010.04.09-íèé 08 äóãààð õóðàëäààíû òýìäýãëýëýýð ºãñºí
¿¿ðãèéí õýðýãæèëòòýé òàíèëöñàí òóõàé.
2011.5.13. № 10.......................................................................... 95
Íóòàã äýâñãýðèéí òîõèæèëòûã ñàéæðóóëàõ, öýâýð, ýð¿¿ë îð÷èí
á¿ðä¿¿ëýõ òàëààð õèéæ áóé àæèë, ¿ð ä¿íãèéí òóõàé
2011.5.26. №11........................................................................... 96
Îé õýýðèéí ò¿éìýð, ãàëûí àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ
òàëààð çîõèîí áàéãóóëæ áóé àæèë, öààøèä õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà
õýìæýýíèé òóõàé
2011.6.6. №12......................................... 96
Ãóäàìæ, òàëáàé, áàéãóóëëàãà, ãýð õîðîîëëûí ãýðýëò¿¿ëãèéã
ñàéæðóóëàõ òàëààð çîõèîí áàéãóóëæ áóé àæèë, öààøèä òàâèõ
çîðèëòûí òóõàé
2011.7.1. №13......................................... 97
Òºñâèéí îðëîãî íýìýãä¿¿ëýõ, á¿ðä¿¿ëýõ àæëûí ÿâö,
öààøèä çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûí òóõàé
2011.7.28 № 15............................................................................. 98
5

6. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
Õè÷ýýëèéí øèíý æèëèéí áýëòãýë àæëûí ÿâöûí òóõàé
2011.8.18. №16........................................................................... 99
ªâºëæèëòèéí áýëòãýë õàíãàõ àæëûí ÿâö, öààøèä àíõààðàõ
àñóóäëûí òóõàé
2011.10.21. №16....................................... 99
“Áîëîâñðîë-2012” äýä õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòèéí
ÿâöûí òóõàé
2011.10.21. №19....................................... 99
Íóòàã äýâñãýðèéí áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæèéã
êàìåðæóóëàõ òàëààð çîõèîæ áóé àæèë,
öààøäûí çîðèëòûí òóõàé
2011.11.24. №23 .................... 99
Ä¿¿ðãèéí ÈÒÕ-ûí Òýðã¿¿ëýã÷äèéí 2010 îíû 125,
109 ä¿ãýýð òîãòîîëûã õýðýãæ¿¿ëýõ òàëààð çîõèîí
áàéãóóëæ áóé àæèë, ¿ð ä¿í, öààøèä òàâèõ çîðèëòûí
òóõàé
2011.12.8. №2 ..................................................... 100
1.Íèéòèéí áèåèéí òàìèðûã õºãæ¿¿ëýõ òàëààð
çîõèîæ áóé àæèë, öààøäûí çîðèëòûí òóõàé
2.ÅÁÑ-èóäûí áèåèéí òàìèðûí çààëíû
àøèãëàëòòàé òàíèëöñàí òóõàé
2011.12.8. № 24.............. 101
6

7. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ
ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎËÎÎÑ
7

8. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÍÈÉÑËÝËÈÉÍ Ñ¯ÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ
Ҫ˪ªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎË
2011 îíû 11 ñàðûí 11 ºäºð
Äóãààð 14/1
Óëààíáààòàð õîò
Ä¿¿ðãèéí 2011 îíû òºñºâò
ººð÷ëºëò îðóóëàõ òóõàé
“Òºñâèéí áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà ñàíõ¿¿æèëòèéí òóõàé”
õóóëèéí 50 äóãààð ç¿éëèéí 50,1.2, “Ìîíãîë óëñûí íýãäñýí òºñâèéí
òóõàé“ õóóëèéí 10 äóãààð ç¿éë, Ìîíãîë Óëñûí Çàñàã çàõèðãàà, íóòàã
äýâñãýðèéí íýãæ, ò¿¿íèé óäèðäëàãûí òóõàé õóóëèéí 18 äóãààð ç¿éëèéí
18.1.2-á çààëòûã ¿íäýñëýí ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí
Õóðëààñ ÒÎÃÒÎÎÕ ÍÜ:
1.Ä¿¿ðãèéí 2011 îíû òºñâèéí îðëîãûã 1 òýð áóì 325 ñàÿ òºãðºãººð
íýìýãä¿¿ëýí íèéò ä¿íã 9 òýð áóì 923 ñàÿ 101,1 ìÿíãàí òºãðºãººð
áàòàëñóãàé.
¯¿íä:
/Ìÿíãàí ºãðºãººð/
1.Òàòâàðûí îðëîãî
7,166,299.0
1.1.Õ¿í àìûí îðëîãûí àëáàí òàòâàð
3,500,175.1
1.1.1.Õóâèàðàà àæ àõóé ýðõëýñýí èðãýíèé
îðëîãûí àëáàí òàòâàð
1,644,941.8
1.1.2.Îðëîãûã òóõàé á¿ð òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é
èðãýíèé îðëîãûí àëáàí òàòâàð
201,689.3
1.1.3.Íýð çààñíààñ áóñàä õ¿í àìûí îðëîãî
1,653,544.0
1.2. ªì÷èéí àëáàí òàòâàð
3,901.8
1.2.1.Áóóíû àëáàí òàòâàð
3,901.8
1.3. Áóñàä òàòâàðûí îðëîãî
3,662,222.1
1.3.1.Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæ
3,662,222.1
2.Òàòâàðûí áóñ îðëîãî
1,575,036.4
2.1.Õ¿¿ òîðãóóëèéí îðëîãî
1,565,036.4
2.2 Òºñºâò áàéãóóëëàãûí ººðèéí îðëîãî
10,000.0
2.3. Íýð çààãäààã¿é áóñàä îðëîãî
8

9. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
3. Õºðºíãèéí îðëîãî
3.1 ¯ë õºäëºõ õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî
1,181,765.7
1,181,765.7
Õî¸ð. Ä¿¿ðãèéí 2011 îíû òºñâèéí çàðëàãûã 1òýð áóì 325 ñàÿ
òºãðºãººð íýìýãä¿¿ëýí íèéò ä¿íã 7 òýð áóì 367 ñàÿ 526 ìÿíãàí
òºãðºãººð áàòàëñóãàé.
/ìÿíãàí òºãðºãººð/
1.Ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí òºëººëºã÷äèéí õóðàë
2. Ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãûí Òàìãûí ãàçàð
3. Ãóäàìæíû ãýðýëò¿¿ëýã, çàñâàð
¿éë÷èëãýýíèé çàðäàë
5. Îðîí íóòãèéí íººö õºðºíãèéí çàðäàë
6. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí çàðäàë
7. Òàòâàðûí õýëòýñ
8. Àõìàäûí õîðîî
9. Àõìàäûí ñàí
344,207.4
1,813,939,7
663,436.2
931,315.4
3,503,810.7
95513,6
10303.0
5000.0
Ãóðàâ. 2011 îíû òºñâèéí çàðäëûí ººð÷ëºëòûã íýãä¿ãýýð
õàâñðàëòààð, õºðºí㺠îðóóëàëòûí çàðäëûí òîäîòãîñîí òºñâèéã
õî¸ðäóãààð õàâñðàëòààð òóñ òóñ áàòàëñóãàé.
ĺðºâ. Ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí òºëººëºã÷äèéí õóðëûí 2011 îíû 7
äóãààð ñàðûí 29-íèé 13/1 òîîò òîãòîîëûí äºðºâä¿ãýýð õàâñðàëòààð
áàòàëñàí Ýð¿¿ë ìýíäèéí íýãäýëä òºñ뺺ð èðýõ òîíîã òºõººðºìæèéí
òýýâðèéí çàðäàëä òºëºâëºñºí 29,5 ñàÿ òºãðºãèéã çîðèóëàëòààð íü
îðîí íóòãèéí íººö ñàíä øèëæ¿¿ëñ¿ãýé.
Òàâ. 2011 îíû ¿ëäýæ áàéãàà õóãàöààíä ä¿¿ðãèéí ýíý îíû
çîðèëòûã ÷àíàðòàé õàíãàí áèåë¿¿ëýõýä øààðäëàãàòàé ýõ ¿¿ñâýðèéã
á¿ðä¿¿ëýí, òºñâèéã çîðèóëàëòûí äàãóó ¿ð àøèãòàé çàðöóóëæ,
õºðºíãèéí àøèãëàëò çàðöóóëàëòàíä òàâèõ õÿíàëò, á¿ðòãýë òîîöîîã
ñàéæðóóëæ àæèëëàõûã Ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà / Á.Áàÿðìàãíàé /-ä
äààëãàñóãàé.
ÄÀÐÃÀ
À.ÀÌÀÐÑÀÉÕÀÍ
9

10. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÍÈÉÑËÝËÈÉÍ Ñ¯ÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ
Ҫ˪ªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎË
2011 îíû 12 ñàðûí 26 ºäºð
Äóãààð 15/1
Óëààíáààòàð õîò
Ä¿¿ðãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí
2011 îíû çîðèëòûí õýðýãæèëò, 2012 îíû
çîðèëò áàòëàõ òóõàé
Ä¿¿ðãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí 2011 îíû çîðèëòûí õýðýãæèëò,
2012 îíû çîðèëòûí òóõàé Çàñàã äàðãà Á.Áàÿðìàãíàéãèéí èëòãýëèéã
õýëýëöýýä Ìîíãîë Óëñûí Çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæ,
ò¿¿íèé óäèðäëàãûí òóõàé õóóëèéí 18 äóãààð ç¿éëèéí 18.1.2à çààëòûã
¿íäýñëýí ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí õóðàëäààíààñ
ÒÎÃÒÎÎÕ íü:
1. Ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãûí ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºð, ýäèéí
çàñàã, íèéãìèéí 2011 îíû çîðèëòûí õýðýãæèëòèéã “Á¿ðýí õàíãàëòòàé”
ãýæ ä¿ãíýñ¿ãýé.
2. Ä¿¿ðãèéí ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí 2012 îíû çîðèëò, õýðýãæ¿¿ëýõ
àðãà õýìæýýã õàâñðàëòààð áàòàëñóãàé.
3. Ýíý òîãòîîëûí õýðýãæèëòèéã õàíãàæ àæèëëàõûã Çàñàã äàðãà
/Á.Áàÿðìàãíàé/-ä äààëãàñóãàé.
ÄÀÐÃÀ
À.ÀÌÀÐÑÀÉÕÀÍ
10

11. №
2012 îíä õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë
àæèëëàãàà
Õàðèóöàõ
õýëòýñ
Õàìòðàõ
õýëòýñ
áàéãóóëëàãà
11
1.2. “Óëààíáààòàð õîòûã 2020 îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ åðºíõèé
òºëºâëºãººíèé òîäîòãîëûí òóõàé”, “Õîòûã äàõèí õºãæ¿¿ëýõ
òóõàé”, “Õîòûí íîãîîí áàéãóóëàìæèéí òóõàé”, “Ãàçðûã äàõèí
çîõèîí áàéãóóëàõ òóõàé”, “Íèéñëýë õîò, ò¿¿íèé îð÷ìûã
õºãæ¿¿ëýõ òóõàé”, “Îðîí ñóóöíû ñàíõ¿¿æèëòûí êîðïîðàöèéí òóõàé”, “Áàðèëãûã õàìòðàí ºì÷ëºõ òóõàé”, “Íèéñëýëèéí
ýðõ ç¿éí áàéäëûí òóõàé õóóëüä íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëàõ
òóõàé” çýðýã õóóëèéí òºñºëä èðãýäèéí ñàíàëûã òóñãóóëàõ
÷èãëýëýýð õàìòðàí àæèëëàíà.
1.3. ªðõ, õ¿í àìûí á¿ðòãýëèéí íýãäñýí òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëæ,
èíòåðíåòèéí ñ¿ëæýý, ëàâëàãààíä øèëæ¿¿ëæ èðãýäýä
¿ç¿¿ëýõ òºðèéí ¿éë÷èëãýýã íýã öýãýýñ èë òîä, àâèëãààñ
àíãèä, øàò äàìæëàãà, ÷èðýã-äýëã¿é áîëãîæ, õóóëü øóäàðãà
¸ñíû äàãóó õàðèóöëàãà õ¿ëýýäýã òºðèéí àëáàíû àðä÷èëñàí
òîãòîëöîîã òºëºâø¿¿ëíý.
1.1. Íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà áîëîí òºðèéí
çàõèðãààíû ýðõ ìýäëèéí çîõèñòîé õàðüöààã òîãòîîæ,
çàõèðãààíä òàâèõ èðãýíèé õÿíàëòûã õ¿÷òýé áîëãîæ, íóòãèéí
óäèðäëàãûí ÷àäàâõèéã äýýøë¿¿ëíý
Õîðîîä
ÒÇÓÕ
ÑÕ
ÒÇÓÕ
•
Øèíýýðáàòëàãäàõáîëîí
íýìýëò
ººð÷ëºëò
îðóóëàõ
õóóëèéí
òºñºëä
èðãýäèéí
ñàíàëûã àâ÷ òóñãóóëàõ àæëûã
çîõèîí áàéãóóëíà.
Õ¿í àì, ºðõèéí á¿ðòãýëèéí
õºòëºëòèéã
ñàéæðóóëàõ,
øèíý÷ëýãäñýí õ¿í àì ºðõèéí
á¿ðòãýëèéí äýâòðèéã ¿íäýñëýí
õ¿í àìûí ìýäýýëëèéí ñàíã
á¿ðä¿¿ëæ äóóñãàõ àæëûã çîõèîí
áàéãóóëíà.
õîðîîä
Áóñàä
õýëòýñ
Õîðîîä
ÃÀ
ÒÇÓÕ
7 äóãààð õîðîîëîëä ãàçàð
÷ºëººëºõ
àæèëä
èðãýäèéí
îðîëöîîã èäýâõæ¿¿ëíý
Õîðîîäûí ÈÍÕ, àæëûí àëáàíû
¿éë
àæèëëàãààíä
òàâèõ
èðãýäèéí õÿíàëòûã íýìýãä¿¿ëýõ
àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
ÍÝÃ. ÝÐÕ Ç¯ÉÒ ÒªÐÈÉà Ҫ˪Âد¯ËÝÕ, ÇÀÑÀÃËÀËÛÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀà ÍÝÝËÒÒÝÉ ÈË ÒÎÄ ÁÎËÃÎÕ ÒÀËÀÀÐ
Ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãûí 2009-2012 îíû ¿éë àæèëëàãààíû
õºòºëáºðèéí çààëò
ѯÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÀÃ, ÍÈÉÃÌÈÉÍ 2012 ÎÍÛ ÇÎÐÈËÒ
òîãòîîëûí 1 ä¿ãýýð õàâñðàëò
Ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí
2011 îíû 12 ñàðûí 26-íû ºäðèéí 15/1 äóãààð
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

12. 12
1.7. Òºðèéí çàõèðãààíû àíõàí øàòíû íýãæ
õîðîîäûã Õîðîî õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä õºãæëèéí
ñàí, òºñºâòýé, áèå äààæ àæèëëàõ íºõöëèéã
á¿ðä¿¿ëæ, èíòåðíåòèéí íýãäñýí ñ¿ëæýýíä õîëáîí
online õýëáýðò øèëæ¿¿ëýõ àæëûã ýð÷èìæ¿¿ëíý.
1.6. Öàõèì çàñàãëàëûã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãæ¿¿ëæ
ä¿¿ðãèéí ÇÄÒÃ-ûã íèéñëýëèéí òºð çàõèðãààíû
áàéãóóëëàãà, õîðîîäòîé ñ¿ëæýýíä õîëáîíî.
1.5. Òºðèéí àëáûã îëîí ò¿ìíèé õàðàà õÿíàëòàíä
èë òîä áàéëãàæ, òºñâèéí õºðºíãèéã çàõèðàí
çàðöóóëñàí áàéäàë, ò¿¿íèé ¿ð íºëººã îëîí íèéòýä
òîãòìîë òàéëàãíàäàã áîëãîæ, òºñâèéí õºðºíãèéã
¿ð àøèãã¿é çàðöóóëñàí òºñâèéí ìåíåæåð áîëîí
òºðèéí àëáàí õààã÷òàé õàðèóöëàãà òîîöîõ, èë òîä
øóóðõàé ìåõàíèçì áèé áîëãîæ õýðýãæ¿¿ëíý.
1.4. Õ¿í àìûí õîò äîòîðõ øèëæèëò õºäºë㺺í,
îðîí íóòãààñ øèëæèí èðýãñäèéã á¿ðòãýõ îíëàéí
ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëíý.
Ä¿¿ðãèéí íóòàã äýâñãýðèéí àæ àõóéí íýãæ
áàéãóóëëàãóóäàä
òºñºâ ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ
á¿ðòãýëèéí õóóëü òîãòîîìæèéã ñóðòàë÷ëàí, áîäëîãî
àðãà ç¿éí çºâëºãºº ºã÷ õóóëèéí õýðýãæèëòèéã
õàíãóóëàí àæèëëàíà.
Òºñâèéí îðëîãî, çàðöóóëàëòûã îëîí íèéòýä èë òîä
âýá ñàéòààð ìýäýýëýõ, òºñâèéí ìåíåæåð¿¿äèéí
òºñºâ çàðöóóëàëòûí òàéëàíä ä¿ãíýëò õèéæ, òºñâèéã
¿ð àøèãã¿é çàðöóóëñàí ìåíåæåð¿¿äýä õàðèóöëàãà
òîîöíî.
Õîðîîäûí ìýäýýëýë ñóäàëãàà, áè÷èã õýðãèéã
îíëàéíààð äàìæóóëíà.
ÇÄÒÃ, õîðîîäûã øèíýë êàáåëüä õîëáîíî.
Øàãíàë
èðãýäýýñ
èðñýí
ºðãºäºë
ãîìäëûí
øèéäâýðëýëòèéã îíëàéí õýëáýðýýð èðãýäýä ìýäýýëýõ
àæëûã íýâòð¿¿ëíý.
ÇÄÒÃ õîðîîäûí ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð îíëàéí
õýëýëö¿¿ëýã õèéíý.
Øèíýýð áàéãóóëàãäñàí áîëîí ººð÷ëºëò îðñîí õîðîîä,
îäîî áàéãàà ãóäàìæíû íýð, õàøààíû äóãààðûã
õàÿãæóóëàõ àæëûã õèéæ ã¿éöýòãýíý.
2, 7, 12 äóãààð õîðîîíû öîãöîëáîð áàéðûã
àøèãëàëòàíä õ¿ëýýí àâàõ, 5, 13 äóãààð õîðîîäûí
öîãöîëáîð áàéðûã áàðèóëàõ àæëûã ýõë¿¿ëíý.
Øèëæèëò õºäºë㺺íèé á¿ðòãýëèéã öàõèìæóóëíà.
Èðãýäèéí íýãäñýí ìýäýýëëèéí ñàí áèé áîëãîæ,
ìýäýýëýë ëàâëàãààã èíòåðíåòýýð àâàõ àæëûã çîõèîí
áàéãóóëíà.
õîðîî
ÍÁÃ
ÈÁÒ
ÍÇÄÒÃ
¯¯Õ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
õîðîîä
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÑÒÑÕ
ÑÒÑÕ
ÁÌÒ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

13. 1.12. Òºðººñ èðãýäýä ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýýã
ñàéæðóóëàõ, /ãàçàð ýçýìø¿¿ëýõ, ãýìò õýðýãòýé
òýìöýõ, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, õîò òîõèæèëò
áîëîâñðîë, ñî¸ë, ýð¿¿ë ìýíä çýðýã/ îðîí íóòãèéí
àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä èðãýäèéí íèéòèéí õóðëûí
¿¿ðýã íºëººã ºíäºðæ¿¿ëæ, ãàðãàñàí øèéäâýðèéã
õýðýãæ¿¿ëýõýä
ÁÀÀÍ
èðãýäèéí
îðîëöîîã
èäýâõæ¿¿ëæ àæèëëàíà.
1.11.
Ìîíãîë
óëñûí
õóóëü
òîãòîîìæèéí
õýðýãæèëòýíä òàâèõ õÿíàëòûã ñàéæðóóëàõ,
äýâñãýðèéí áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ, èðãýäèéí
äóíä ñóðãàëò ñóðòàë÷èëãààíû àæëûã õ¿ðòýýìæòýé
áîëãîõ, ÷àíàð ¿ð íºëººã äýýøë¿¿ëíý.
1.10.
Çàñãèéí
ãàçðûí
ìºðèéí
õºòºëáºðò
òóñãàãäñàíû äàãóó õîðîîäîä àðõèâ, àëáàí õýðýã
õºòëºëòèéí ïðîãðàììûã íýâòð¿¿ëýõ áà àðõèâûí
ºðººòýé áîëãîõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëæ ýõýëíý.
ÍÀÃ
UBS
òåëåâèç
ÖØ
ÖØ
Áàòëàí õàìãààëàõ õóóëü òîãòîîìæèéã ñóðòàë÷èëíà.
Öýðýã òàòëàãà, ãýðýýò öýðýã, öýðãèéí òîî á¿ðòãýëèéã
çîõèîí áàéãóóëíà.
Äàé÷èëãààíû êîìàíä øòàáûí ñóðãóóëèéã çîõèîí
áàéãóóëíà.
“Õ¿í áà õóóëü” íýâòð¿¿ëãèéí òºñºë áîëîâñðóóëæ
òåëåâèç¿¿äòýé õàìòàð÷ àæèëëàíà.
Ãýìò õýðãýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àæèëä òºðèéí
áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà èðãýäèéí îðîëöîîã
íýìýãä¿¿ëæ òýäíèé èäýâõ ñàíàà÷ëàãûã ºðí¿¿ëíý.
Ä¿¿ðãèéí òîõèæèëò, öýöýðëýãæ¿¿ëýëòèéí àæèëä
áàéãóóëëàãà, àæ àõóé íýãæèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýí,
õàÿã ðåêëàìíû øèéäë¿¿äèéã îð÷èí ¿åèéí õîòûí
øèéäýëä õ¿ðãýõýä ÷èãë¿¿ëíý.
Ìýäýýëëèéí òýãø õ¿ðòýýìæèéã õàíãàõ àæëûí õ¿ðýýíä
òåëåâèçèéí ãàðàëòûã ñàéæðóóëàõ àæëûã çîõèîí
áàéãóóëíà.
Ýíõòàéâàíû ºðãºí ÷ºëººãººð áàðóóí 4 çàìààñ ç¿¿í
4 çàì õ¿ðòýëõ àãààðààð òàòñàí êàáåëèéã ñóâàã÷ëàëä
îðóóëæ öýãöëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà
Òºëáºðèéí ÷àäâàðã¿é èðãýäýä õóóëü ýðõ ç¿éí
òóñëàëöààã ¿íý òºëáºðã¿é ¿ç¿¿ëíý.
ÒÁÁ
ÁÀÀÍ
ÍÒÌÃ
ÍÌÒÃ
ÝÇÒÒ
ÒÇÓÕ
Á¿õ
õýëòýñ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
ÒÇÓÕ
ÖØ
ÒÇÓÕ
5 õîðîîã àðõèâûí ºðººòýé áîëãîíî.
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÍÌÒÃ
ÒÇÓÕ
2010-2012 îíû òîõèæèëò á¿òýýí áàéãóóëàëò áóñàä
¿éë àæèëëàãààíû òàëààðõ ôîòî áîëîí êèíî ìýäýýíèé
àðõèâûã á¿ðä¿¿ëíý.
Àðõèâûí áàðèìòûã öàõèìæóóëàõ àæëûã çîõèîí
áàéãóóëíà
Õîðîîäûã àëáàí õýðýã õºòëºëòèéí ïðîãðàìûã
áîëîâñðîíãóé áîëãîíî
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
13

14. Òºð çàõèðãààíû íýãäñýí áàéðàíä íýã öýãèéí æèøèã
¿éë÷èëãýýã íýâòð¿¿ëíý.
Òºðèéí àëáàí õààã÷èéã 100000 îðîí ñóóö õºòºëáºðò
õàìðóóëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Òºðèéí àëáàí õààã÷èéí íèéãìèéí áàòàëãààã õàíãàõ
õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëíý.
Òºðèéí àëáàí õààã÷äûã îðîí ñóóöíû õºíãºëºëòòýé
çýýëä õàìðóóëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Íýã
öîíõíû
¿éë÷èëãýýíèé
ìåíåæìåíòèéã
áîëîâñðîíãóé áîëãîíî
Ä¿¿ðãèéí òºðèéí àëáàí õààã÷äûí îðîí ñóóöûã
áàðèëãà áàðèõ àæëûã ýõë¿¿ëíý.
Ä¿¿ðãèéí ¿éë àæèëëàãààã õýâëýë, ìýäýýëëèéí
õýðýãñëýýð òîãòìîë ñóðòàë÷èëíà.
Àëáàí ¸ñíû áîëîí çàõèðãààíû ìýäýýëëýýð
1.19. Ä¿¿ðãèéí ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð õýâëýë
òàíèëöóóëãà
ãàðãàí,
ýäèéí
çàñàã
íèéãìèéí
ìýäýýëëýýð ñóðòàë÷ëàõ ñóðòàë÷èëãààíû àæëûã
¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí ìýäýýëëèéí ñàíã áàÿæóóëíà.
òîãòìîë, áîäèòîé, øóóðõàé áîëãîí ìýäýýë-ëèéí Ñîíãóóëèéí á¿ðýí ýðõèéí õóãàöààíä õýðýãæ¿¿ëñýí,
ýëåêòðîí ñàìáàð àæèëëóóëíà
Çàñàã äàðãûí 2008-2012 îíû ìºðèéí õºòºëáºðèéí
áèåëýëòèéã íýãòãýñýí êèíî òàíèëöóóëãà, õýâëýìýë
ìàòåðèàë ýìõýòãýí ãàðãàíà
ÕΨÐ. ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÒÀËÀÀÐ
2.1. ªì÷èéí ìåíåæìåí-òèéã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, 2012 îíä óëñ, íèéñëýë, ä¿¿ðãèéí òºñâèéí õºðºí㺺ð
ýäèéí çàñãèéí ÷àäàìæòàé ºì÷èéã íýìýãä¿¿ëýõ, õýðýãæèõ õºðºí㺠îðóóëàëòûí òºñºë àðãà õýìæýýíèé
ãàäààä äîòîîäûí õºíãºëºëò-òýé çýýë áóöàëòã¿é õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä áèé áîëñîí
òóñëàìæ òºðºë á¿ðèéí òºñºë õºòºëáºð áîëîí ºì÷ õºðºíãèéã òàéëàí áàëàíñàä òóõàé á¿ð òóñãàí,
óëñ, íèéñëýë, ä¿¿ðãèéí òºñâèéí õºðºí㺺ð á¿ðòãýëæ¿¿ëæ àæèëëàíà.
áýëòãýõ, íèéòèéí ýçýìøëèéí ãóäàìæ òàëáàéã ªì÷èéí àøèãëàëò õàìãààëàëò, çàðöóóëàëòàíä òàâèõ
öýâýðëýõ, íîãîîí áàéãóóëàìæèéí óñàëãàà, öàñ ìºñ õÿíàëòûã ñàéæðóóëíà.
öýâýðëýõ, õîã òýýâýð çýðýã àæëûí ìåíåæìåíòèéã Õîã òýýâýð, öýâýðëýãýý óñàëãààíû ìåíåæìåíòèéã
áîëîâñðîíãóé áîëãîíî.
áîëîâñðîíãóé áîëãîíî.
1.18. Òóñ ä¿¿ðýãò æèøèã áàéäëààð àæèëëàæ áàéãàà
Íýã öýãèéí ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð õ¿ðòýýìæèéã
ñàéæðóóëæ, íýð òºðëèéã íýìýãä¿¿ëýõ àæëûã ¿å
øàòòàéãààð õýðýãæ¿¿ëíý.
1.17. ÒÀÕ-äàä îðîí ñóóöíû áàðèëãà áàðèõàä íü
çîðèóëæ õºíãºëºëòòýé çýýë îëãóóëàõ, õºòºëáºð,
òºñºëä õàìðóóëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
1.16. Òºñâèéí áàéãóóëëàãûí àæèëòàí àæèë÷äûí
íèéãìèéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõ õ¿ðýýíä 12 àéëûí
îðîí ñóóö áàðèíà.
14
ͪÕÃ
Áóñàä
õýëòýñ
ÑÒÑÕ
¯¯Õ
Ñ¿õáààòàð
äýâøèë
ÑÒÑÕ
ÒÇÓÕ
ÑÕ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
ÒÇÓÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

15. 15
2.7.
Òàòâàðûí õýëòñèéí àæëûí áàéðíû
àñóóäëûã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí
øèéäâýðëýíý.
2.6. Ä¿¿ðãèéí àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãóóäàä
íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí îëîí óëñûí ñòàíäàðòûã
íýâòð¿¿ëýõ àæëûí ÿâöûã ýð÷èìæ¿¿ëæ, õýðýãæèëòýíä íü òàâèõ õÿíàëòûã ñàéæðóóëíà.
2.5. Òºñºâò áàéãóóëëà-ãûí “Çàðäëûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëäýã”
àðãûã ººð÷èëæ, “Õºòºëáºðò òºñºâ”-èéí òîãòîëöîîíä
øèëæ¿¿ëýõ àëõàì õèéíý.
2.4. Óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñâèéí îðëîãûí
òîãòâîðòîé áààç ñóóðèéã ºðãºæ¿¿ëæ, òàòâàð
õóðààëòûã ýð÷èìæ¿¿ëýí òºñâèéí áèå äààñàí
áàéäëûã õàíãàõ, òºñâèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã èë
òîä áîëãîíî
2.3. Æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëèéã á¿õ òàëààð
äýìæèæ àæèëëàíà.
2.2. Òºñâèéí çàðëàãûã çîõèñòîé õýìæýýíä áàðèõ
áîäëîãûã áàðèìòàëæ àæèëëàíà
Ä¿¿ðãèéí ýäèéí çàñàã íèéãìèéí çîðèëòûí õàíãàí
áèåë¿¿ëýõýä øààðäàãäàõ îðëîãûí ýõ ¿¿ñâýðèéã áèé
áîëãîíî.
Òºñâèéí çàðëàãûã çîõèñòîé õýìæýýíä áàðèõ áîäëîãûã
áàðèìòàëæ àæèëëàíà
Æèæèã äóíä áèçíåñèéã äýìæèõ òºâèéã íýýæ
àæèëëóóëíà.
Øèíýýð áèçíåñ ýðõëýã÷, æèæèã, äóíä ¿éëäâýðëýë
ýðõëýõ ñîíèðõîëòîé èðãýä, àæ àõóé íýãæ
áàéãóóëëàãóóäàä ìýðãýæëèéí ÷èã áàðèìæàà îëãîõ
ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëàõ, òýäãýýðò òºñºë áè÷èõ
àðãà÷ëàë, çààâàð çºâëºãºº ºãºõ, ìýäýýëëýýð õàíãàíà
Óëñûí Òýìäýãòèéí õóðààìæ òºëºã÷ áàéãóóëëàãóóäòàé
õàìòðàí àæèëëàæ, îðëîãûí òîãòâîðòîé ýõ ¿¿ñâýðèéã
íýìýãä¿¿ëýõýä àíõààð÷ àæèëëàíà.
Àâòî òýýâðèéí áîëîí ººðºº ÿâàã÷ õýðýãñëèéí àëáàí
òàòâàð, Àãààðûí áîõèðäëûí òºëáºðèéí õóóëèéã
õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Ä¿¿ðãèéí òºñâèéí îðëîãî çàðëàãûí òàëààð õîëáîãäîõ
ñàéòóóäààð ìýäýýëíý.
“Õºòºëáºðò òºñºâ”-èéí òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé
áîëãîíî.
Òºñºâ ñàíõ¿¿, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë õóóëü
òîãòîîìæèéí õýðýãæèëòèéã õàíãóóëàõ èëýðñýí
çºð÷ëèéã àðèëãóóëàõ òàëààð õÿíàëò
òàâüæ,
íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí Îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí
ìºðäºëòèéí õ¿ðýýíä Ìîíãîë óëñàä õýðýãæ¿¿ëæ áóé
ñòàíäàðòûã ìºðä¿¿ëýí àæèëëàíà
Òàòâàðûí
õýëòñèéã
áàéðòàé
áîëãîõ
àæëûã
øèéäâýðëýíý.
ÇÄÒÃ
ÑÒÑÕ
ÑÒÑÕ
ÑÒÑÕ
ÒÕ
ÒÕ
¯¯Õ
¯¯Õ
ÑÒÑÕ
ÒÕ
ÒÕ
ÁÀÀÍ
Ñàíãèéí
ÿàì
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

16. ÃÓÐÀÂ. ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÁÎÄËÎÃÛÍ Õ¯ÐÝÝÍÄ
3.1. Áîëîâñðîë, ñî¸ëûã õºãæ¿¿ëýõ òàëààð:
12 æèëèéí ñóðãàëòûí õºòºëáºðººð õè÷ýýëëýõ 5
äóãààð àíãèéí ñóðãàëòûí îð÷íûã ñàéæðóóëàõ, áàãøèéã
ñóðãàõ àæëûã ä¿¿ðãèéí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëíà
3.1.1. Åðºíõèé áîëîâñðî-ëûí ñóðãóóëèóäûã 12 12 æèëèéí 5, 10 äóãààð àíãèéí ñóðãàëòûí õºòºëáºðèéã
æèëèéí òîãòîëöîîíä á¿ðýí øèëæ¿¿ëæ åðºíõèé ÅÁÑ-äàä õýðýãæ¿¿ëíý
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëèéã 12 æèëèéí
áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü, öýöýðëýãèéí õ¿¿õäèéí òîãòîëöîîíä øèëæ¿¿ëýõòýé õîëáîîòîé áàãø íàðûí
òîîã æèë á¿ð íýìýãä¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã àâíà.
ìýðãýæëèéã äýýøë¿¿ëýõ òºðºëæñºí áîëîí ¿íäñýí
ñóðãàëòóóäûã çîõèîí áàéãóóëíà
“Èðãýíèé
áîëîâñðîë”
ñóðãàëòûí
õºòºëáºð
õýðýãæ¿¿ëíý.
3.1.2. Åðºíõèé áîëîâñðî-ëûí ñóðãóóëèóäàä ñóð÷
áàéãàà àìüæèðãààíû áà-òàëãààæèõ ò¿âøèíãýýñ Ýìçýã á¿ëãèéí ºðõèéí õ¿¿õä¿¿äýä õè÷ýýëèéí õýðýãñýë
äîîãóóð îðëîãîòîé ºðõèéí õ¿¿õä¿¿äýä ñóðàõ îëãîõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
áè÷ãèéã ¿íý òºëáºðã¿é îëãîõ áîäëîãî áàðèíà.
2.8. Óëñ, íèéñëýë áîëîí ä¿¿ðãèéí õºðºíãº
îðóóëàëòààð õýðýãæèæ áàéãàà òºñºë, àðãà
õýìæýýíèé óÿëäààã õàíãàæ, õºðºí㺠îðóóëàëòûí
¿ð ºãººæèéã òîîöîæ àæèëëàíà.
Òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷ººð áàðàà àæèë,
¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãààã øóóðõàé
çîõèîí áàéãóóëíà.
Óëñ, íèéñëýë, ä¿¿ðãèéí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æèãäýõ
òºñºë àðãà õýìæýýíèé óÿëäààã õàíãàí õÿíàëò òàâèõ
õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëíà.
Õºðºí㺠îðóóëàëòààð õýðýãæèæ áàéãàà òºñºë àðãà
õýìæýýíä ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí
õÿíàëò òàâüæ àæëûí ã¿éöýòãýëèéã ¿íýëñýí êîìèññûí
øèéäâýðýýð ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
ÁÕ
ÍÇÄÒÃ
ÍÕ
ÁÕ
16
ÍÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÑÒÑÕ
ÑÒÑÕ
ÑÒÑÕ
ÁÕ
ÍÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

17. 17
3.1.6. 14, 17, 18 äóãààð õîðîîäîä ñóðãóóëü,
öýöýðëýãèéã øèíýýð áàðèõ, ºðãºòãºõ çàìààð
ñóðãóóëü öýöýðëýãèéí ñóóäàë, îðíû òîîã
íýìýãä¿¿ëýõ,
ýýëæèéí
êîýôôèöèåíòèéã
áóóðóóëàõàä îíöãîé àíõààð÷ àæèëëàíà.
3.1.5. Öýöýðëýã, ñóðãóó-ëèéí ìàòåðèàëëàã áààçûã
ñàéæðóóëàõ, õºðºí㺠îðóóëàëòûã íýìýãä¿¿ëýõýä
÷èãëýñýí
òºñºë
õºòºëáºð¿¿äèéã
äýìæèæ
àæèëëàíà.
3.1.4. Ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëòûí
õóâèéã íýìýãä¿¿ëýõýä ÷èãëýñýí òºñºë, õºòºëáºð,
ñóðãàëòóóäûã çîõèîí áàéãóóëíà.
3.1.3. “¯äèéí öàé” õºòºë-áºðèéã “¯äèéí õîîë”
õºòºëáºð áîëãîí ºðãº-æ¿¿ëæ, öýöýðëýã¿¿äèéí ãàë
òîãîîíû òîíîã òºõººðºìæèéã øèíý÷ëýí õîîëíû
èë÷ëýã ÷àíàðûã ñàéæðóóëàõ àðãà õýìæýý àâíà.
¯äèéí öàé õºòºëáºðèéã ¯äèéí õîîë áîëãîí
ºðãºæ¿¿ëýõ, ñóðàëöàã÷äûí õîîëíû ýð¿¿ë àõóéã
ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð ñóðãóóëü, öýöýðëýã¿¿äèéí
öàéíû ãàçðóóäûí òîíîã òºõººðºì溺ð õàíãàõ àæëûã
¿å øàòòàé çîõèîí áàéãóóëíà
Ä¿¿ðãèéí “Ãàë òîãîî-2012” äýä õºòºëáºðèéã
¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãæ¿¿ëíý.
Õóâèëáàð áîëîí ýýëæèéí á¿ëãýýð ñóðãóóëèéí ºìíºõ
áîëîâñðîë îëãîõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Öýöýðëýãèéí áàãø íàðûã õóâèëáàðò áîëîí ýýëæèéí
ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëàõ òàëààð ñóðãàëòàíä
õàìðóóëíà.
Ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëä õàìðàãäàëòûã 75%-ä
õ¿ðãýíý
1,11-ð ñóðãóóëèéí ºðãºòãºëèéí áàðèëãûí õºðºíãº
îðóóëàëòûã øèéäâýðë¿¿ëíý.
3 äóãààð ñóðãóóëèéí 960 õ¿¿õäèéí ñóóäàëòàé
áàðèëãûí àæëûã ýõë¿¿ëíý.
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí 7 ñóðãóóëü, 6 öýöýðëýãèéí
ãàäíà îð÷èíã òîõèæóóëíà.
16, 45 äóãààð ñóðãóóëèóäûí ñïîðò çààëûã çàñ÷
òîõèæóóëàõ
14, 42, 130 äóãààð öýöýðëýã¿¿äèéí ºðãºòãºëèéí
áîëîí øèíýýð áàðèõ öýöýðëýã¿¿äèéí
áàðèëãûí
àæëûã ýõë¿¿ëíý.
150, 175-ð öýöýðëýãèéí áàðèëãûã àøèãëàëòàíä
õ¿ëýýí àâàõ àñóóäëûã øèéäâýðëýíý.
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëüä “Æèøèã õîîë”-íû
öýñèéã ìºðä¿¿ëíý.
ÑÒÑÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
¯¯Õ
ÍÕ
¯¯Õ
ÁÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÁÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

18. Ñóðãóóëèóäèéí
êîìïüþòåðèéí
õàíãàìæèéã
íýìýãä¿¿ëýõýä
÷èãëýãäñýí
¿éë
àæèëëàãààã
õýðýãæ¿¿ëíý.
Õ¿¿õýä çàëóó÷óóäûí ãîî ç¿éí áîëîâñðîëûã
3.1.10. Õ¿¿õýä çàëóó÷óóäûí ãîî ç¿éí áîëîâñðîëûã äýýøë¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð ñïîðò, óðëàãèéí óðàëäààí
äýýøë¿¿ëýõ, óðëàã ñî¸ëûí îëîí òàëò ¿éë íààäàì çîõèîí áàéãóóëíà.
Ìîðèí õóóð, óðòûí äóó, Ìîíãîë õººìèé, áèé áèåëãýý
àæèëëàãààã æèë á¿ð çîõèîí áàéãóóëíà.
õºòºëáºð¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëíý
3.1.11. Ò¿¿õ ñî¸ëûí äóðñãàëò ç¿éëñèéí õàäãàëàëò Ò¿¿õ ñî¸ëûí ¿ë õºäëºõ äóðñãàëò ãàçðóóäûí õàäãàëàëò
õàìãààëàëòûã ñàéæðóóëàí, öàõèì á¿ðòãýëèéí õàìãààëàëòàíä õÿíàëò òàâüæ, ñýðãýýí çàñâàðëàõ
íýãäñýí ñàíä îðóóëíà.
ìýäýýëëèéí íýãäñýí ñàíã øèíý÷èëíý.
2. Ýð¿¿ë ìýíä áèåèéí òàìèð ñïîðòûí òàëààð:
ÝÌÍ-èéã 1 ä¿ãýýð òºðºõòýé online õîëáîõ àæëûã
3.2.1. Öàõèì ýìíýëýã òºñºë õýðýãæ¿¿ëæ ÝÌÍ ýõë¿¿ëíý.
áîëîí ºðõèéí ýìíýëã¿¿äèéã êîìïüþòåðæ¿¿ëýõ Ýð¿¿ë ìýíäèéí öàõèì êàðòòàé èðãýäèéí òîîã
áîäëîãûã äýìæèíý.
íýìýãä¿¿ëíý.
3.1.9. Òºðèéí ºì÷èéí 14 ñóðãóóëèéã èíòåðíåòýä
õîëáîí 1 êîìïüþòåðò íîîãäîõ ñóðàã÷äûí òîîã
áàãàñãàíà.
3.1.8. Æèë á¿ð ä¿¿ðãèéí åðºíõèé áîëîâñðîëûí
ñóðãóóëèóäààñ òîäîðõîé õè÷ýýëýýð ñòàíäàðò
ýçýìøèëòèéí íýãäñýí ñîðèë äààëãàâðààð øàëãàëò
àâàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëäàã áîëíî.
3.1.7. Ñóðãàëòûí àãóóëãà, àðãà ç¿éã áîëîâñðîíãóé
áîëãîõ ¿éë ÿâöàä ìýðãýæëèéí áàãø, óäèðäëàãóóäûã
ºðãºíººð
îðîëöóóëàõ,
òýäíèé
ñóäàëãàà
øèíæèëãýýíèé àæëûí ¿ð ä¿íã äýýø-ë¿¿ëýõýä
áîäèòîé ººð÷-ëºëò ãàðãàíà.
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëèéí òºãñºõ àíãèéí
ñóðàã÷äûí äóíä Åðºíõèé øàëãàëòàíä áýëòãýõ
äàâòëàãà õè÷ýýëèéã çîõèîí áàéãóóëíà.
Áàãøèéí õºãæèë òºâèéã 2 ñóðãóóëü, 2 öýöýðëýãò
øèíýýð áàéãóóëíà.
Áàãø íàðûí çààõ àðãà, óð ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõ
ñóðãàëò, òýìöýýí óðàëäààíûã ¿å øàòòàéãààð çîõèîí
áàéãóóëíà.
Ñóðãóóëü,
öýöýðëýãèéí
ãàäààä
õàðèëöààã
ºðãºæ¿¿ëýõýä àíõààð÷ àæèëëàíà.
Òóõàéí ò¿âøíèé àãóóëãààñ àõèñàí ò¿âøíèé àãóóëãààð
ñóðàã÷äûí äóíä ìýðãýæëèéí õè÷ýýëèéí îëèìïèàä
çîõèîí áàéãóóëæ, óðàìøóóëíà.
“Õ¿¿õäèéí õ¿ì¿¿æèë òºëºâøëèéí ¿íýëãýýíèé äýâòýð”èéí òóðøèëòûã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ, ýöýã ýõ÷¿¿äèéí áîäèò
îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëæ, ¿ð ä¿íã òîîöîæ àæèëëàíà.
Ñóðãóóëèóäûí
èíòåðíýòèéí
õ¿÷èí
÷àäëûã
íýìýãä¿¿ëíý.
ÁÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÍÕ
18
ÍÝÌÃ
ªðõèéí
ýìíýëýã
ÝÌÍ
ÝÌÍ
ÍÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÁÕ
ÁÕ
ÍÕ
ÍÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

19. áàéðòàé
19
3.2.9. Á¿õ ñóðãóóëü öýöýðëýãèéí õ¿¿õäèéí ø¿äýíä
¿çëýã õèéëãýæ, ø¿ä õàìãààëàõ òàëààð çºâëºìæ
ñóðòàë÷èëãààíû àæèë çîõèîí áàéãóóëíà.
3.2.8. Ýì÷èëãýý îíîøëî-ãîîíä íýí øààðäëàãàòàé
àïïàðàò
òîíîã
òºõººðºìæèéã
íýìýãä¿¿ëýõ,
øèíý÷ëýõ àñóóäëûã øèéäâýðëýíý.
3.2.4. ªðõèéí ýìíýëýã á¿ðèéã ÷èéðýãæ¿¿ëýë-òèéí
òîíîã òºõººðºì溺ð õàíãàõ àðãà õýìæýýã àâíà.
3.2.5. 18 äóãààð õîðîîíä ºíäºð íàñòàí, õ¿¿õýä
ýìýãòýé÷¿¿äýä òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ 65 îðòîé ýìíýëýã
áàéãóóëàõ àñóóäëûã øèéä¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã àâ÷
àæèëëàíà.
3.2.7. Ýì÷, ýìíýëãèéí àæèëëàãñäûã 40000 àéëûí
îðîí ñóóöíû õºòºëáºðò õàìðóóëàõ àæëûã çîõèîí
áàéãóóëíà.
3.2.3. Ýì÷ ýìíýëãèéí àæèëòíû ìýäëýã óð ÷àäâàðûã
òàñðàëòã¿é äýýøë¿¿ëæ, ¸ñ ç¿é õàðèóöëàãûã
ºíäºðæ¿¿ëíý.
3.2.2. ªðõèéí ýìíýëã¿¿äèéã ººðèéí
áîëãîõîä á¿õ òàëûí äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý.
ªðõèéí
ýìíýëýã¿¿ä
ÝÌÍ
ÍÝÌÃ
ÝÌÍ
ÍÕ
ÍÕ
ÍÕ
ÝÌÍ
ÍÕ
ÝÌÍ
Ýì÷ ýìíýëãèéí àæèë÷äûã îðîí ñóóöíû õºòºëáºðò
õàìðóóëàí õºíãºëºëòòýé çýýëä àæëûã ýõë¿¿ëíý.
ÝÌÍ
ÍÕ
ÝÌÍ
ÍÕ
ÝÌÍ
ÍÕ
ÍÕ
Íýãäñýí ýìíýëãèéí ìýäðýëèéí òàñàãò çàñâàð õèéæ,
øààðäëàãàòàé õýðýãñëýýð õàíãàõ
Ëàáîðàòîðèéí áèîõèìèéí á¿ðýí, õàãàñ àâòîìàò
àíàëèçàòîð àâòîìàò àíàëèçàòîð
Ýð¿¿ë ìýíäèéí íýãäëèéã 3D ÝÕÎ, óÿí äóðàíãèéí
àïïàðàòààð õàíãàíà.
Ñóðãóóëü, öýöýðëýã¿¿¿äýä ñóð÷ áàéãàà õ¿¿õä¿¿äèéã
àìíû õºíäèé, ø¿äíèé ºâ÷íèéã èëð¿¿ëýõ ¿çëýãò
õàìðóóëæ, ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà
Õ¿¿õýä, ýöýã ýõ÷¿¿ä, áàãø, àæèë÷äàä àìíû õºíäèéí
ºâ÷íººñ ñýðãèéëýõ ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëíà.
ÝÌÍ
ÍÕ
ÍÕ
ÍÕ
Àëñëàãäñàí ãýð õîðîîëëûí õ¿¿õýä ýìýãòýé÷¿¿ä ºíäºð
íàñòàíä ¿éë÷ëýõ ñýðãýýí çàñàõ êëèíèê ñóâèëëûã
àøèãëàëòàíä îðóóëíà.
“ªðõèéí ýìíýëã¿¿äèéí õ¿íèé íººöèéã õºãæ¿¿ëýõ”
ä¿¿ðãèéí äýä õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëíý.
Ýì÷, ýìíýëãèéí àæèë÷äûí ìýäëýã óð ÷àäâàðûã
äýýøë¿¿ëýõ, ¸ñ ç¿éí õàðèóöëàãûã ºíäºðæ¿¿ëýõ
÷èãëýëýýð ñóðãàëòóóäûã
¿å øàòòàéãààð çîõèîí
áàéãóóëíà.
ªðõèéí
ýìíýëã¿¿äèéí
÷èéð¿¿ëýëæ¿¿ëòèéí
òàíõèìóóäûí ¿éë àæèëëàãààã òîãòìîëæóóëíà.
ªðõèéí ýìíýëãèéã êîìïüþòåðèéí íýìýãä¿¿ëíý.
2,7,12-ð õîðîîíû ºðõèéí ýìíýëã¿¿äèéã öîãöîëáîð
áàéðòàé áîëãîõ, 5, 13 äóãààð õîðîîíû ºðõèéí
ýìíýëãèéã öîãöîëáîð áàéðàíä îðóóëàõ
àæëûã
ýõë¿¿ëíý.
2-3 ºðõèéí ýìíýëãèéí áàðèëãà, äýýâýð çàñâàðëàõ,
õàëààëòûí àñóóäëûã øèéäâýðë¿¿ëíý.
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

20. 3.2.13.
Ä¿¿ðãèéã
áèåèéí
òàìèð
ñïîðòûí
çîðèóëàëòûí áàéðòàé áîëãîõ àñóóäëûã øèéä¿¿ëýõ,
íèéòèéí áèåèéí òàìèð ñïîðòûã á¿õ íèéòèéí õ¿ðòýýë
áîëãîõ, áèåèéí òàìèð ñïîðòûí áàéãóóëëàãûí
ìàòåðèàëëàã áààçûã áýõæ¿¿ëýõ áîäëîãûã äýìæèæ
õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí àæèëëàíà.
3.2.10. Àëñëàãäñàí ãýð õîðîîëëûí ºðõèéí
ýìíýëãèéã óíààãààð õàíãàõ àñóóäëûã õîëáîãäîõ
áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí øèéäâýðëýíý.
3.2.11. Ä¿¿ðãèéí ºñâºðèéí øèãøýý áàãèéã 8-ààñ
äîîøã¿é ñïîðòûí òºð뺺ð á¿ðä¿¿ëæ, äàñãàëæóóëàã÷
òàìèð÷äàä øààðäëàãàòàé õºðºíãèéã æèë á¿ðèéí
òºñºâò òóñãàæ àæèëëàíà.
3.2.12. ¯íäýñíèé ñïîðòûí ¸ñ æàÿãèéã óëàìæèëæ
ºâë¿¿ëýõ,
ñóðòàë÷ëàõ
áîäëîãûã
äýìæèæ
àæèëëàíà.
ÍÕ
ÍÕ
Æèëèéí äºðâºí óëèðëûí ¿éë àæèëëàãààòàé ìºñºí
ãóëãóóðûí òàëáàéã áàéãóóëàõ àæëûã ýõë¿¿ëíý
ÁÒÑÕ
Áèåèéí òàìèð, ÷èéðýãæèëòèéí òàëáàéã 2-3 ñóðãóóëèéí
îð÷èíä áàéãóóëíà.
ÍÕ
ÁÒÑÕ
ÁÒÑÕ
ÁÒÑÕ
ÍÕ
1000 õ¿íèé ñóóäàëòàé ñïîðò öîãöîëáîðûã áàðèëàõ
àæëûã ýõë¿¿ëíý.
Ä¿¿ðãèéí ºñâºðèéí øèãøýý áàãóóäûí òîîã íýìýãä¿¿ëæ,
¿ð ä¿íä õ¿ðãýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
ªñâºðèéí øèãøýý áàãò øààðäàãäàõ õºðºíãèéã
øèéäâýðëýíý.
¯íäýñíèé ñïîðòûã ñóðòàë÷ëàõ àæëûã ¿å øàòòàé
çîõèîí áàéãóóëíà.
20, 15, 16 äóãààð õîðîîíû ºðõèéí ýìíýëãèéã
àâòîìàøèíààð õàíãàíà
Ìîíãîëûí á¿õ àðä ò¿ìíèé ñïîðòûí 13 äóãààð èõ
íààäìûã ä¿¿ðãèéí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëíà
ÍÕ
ÑÒÑÕ
ÍÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
20

21. 3.3.2. Õºäºëìºð ýðõëýë-òèéã äýìæèõ, øèíýýð
àæëûí áàéð áèé áîëãîõîä àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãà, èðãýäòýé õàìòàð÷ àæèëëàí, àæèëã¿éäëèéí
ò¿âøèíã áóóðóóëæ, 35-ààñ äýýø íàñíû èðãýäèéí
õºäºëìºð ýðõëýëòèéã íýìýãä¿¿ëíý.
21
4 õîðîîíä áè÷èë áèðæ áàéãóóëæ, èðãýäèéã àæèëä
çóó÷ëàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Ä¿¿ðãèéí àæèëã¿é èðãýäèéí ñóäàëãààã äýëãýðýíã¿é
ãàðãàæ, àæëûí áàéðàíä çóó÷ëàõ, àæëûí áàéðààð
õàíãàõ àæëûã ¿å øàòòàéãààð çîõèîí áàéãóóëíà.
Õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ, øèíýýð àæëûí áàéð
áèé áîëãîõîä àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãà, èðãýäòýé
õàìòðàí àæèëëàæ, “Õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ
òóõàé” õóóëèéí äàãóó óðàìøóóëàõ ìåõàíèçìûã áèé
áîëãîíî.
3,3 Õºäºëìºð ýðõëýëò
9, 12, 15, 16-ð õîðîîäîä áè÷èë áèðæ áàéãóóëæ,
êîìïüþòåð, òåõíèê õýðýãñëýýð õàíãàí, èðãýäèéã àæèëä
çóó÷ëàõ, çºâëºãºº ºãºõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Íèéãìèéí õàëàìæ, àñðàìæèéí ¿éë÷èëãýý, õ¿í àì, ãýð
3.3.1. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäèéí àæèëëàæ, á¿ëèéí õºãæëèéã äýìæèõ òºðèéí ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä
àìüäðàõ õºãæèõ áîëîìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ òýäíèéã ÷àíàðòàé õ¿ðòýýìæòýé, ò¿ðãýí øóóðõàé ¿ç¿¿ëíý.
áýðõøýýëòýé
èðãýäèéí
õºäºëìºð
íèéãìèéí àìüäðàëä áóñàä èðãýäèéí àäèë òýãø Õºãæëèéí
ýðõëýëòèéã á¿õ òàëààð äýìæèí, òýäíèé ººðñäèéí
îðîëöîõ íºõöºë áîëîìæ á¿ðä¿¿ëýõèéã çîðèíî.
¿éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ñóðòàë÷ëàõ àæëûã
çîõèîí áàéãóóëíà.
Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õóâèàðàà õºäºëìºð ýðõëýã÷
èðãýäèéã “Áèçíåñýý ýõýë” òºñºë õýðõýí áè÷èõ, çýýë
õýðõýí àâàõ òóõàé ñóðãàëòàíä 4 óäàà õàìðóóëíà
ÕÕ¯Õ
ÕÕ¯Õ
ÍÕ
ÍÕ
ÕÕ¯Õ
ÕÕ¯Õ
ÍÕ
ÍÕ
ÕÕ¯Õ
ÍÕ
ÕÕ¯Õ
ÕÕ¯Õ
ÍÕ
ÍÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

22. Õóâèàðàà áîëîí æèæèã äóíä áèçíåññ ýðõëýã÷èä,
àëáàí áóñ õºäºëìºð ýðõëýã÷äýä æèæèã çýýë îëãîõîä
äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Èðãýäèéã ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàéí äóðûí äààòãàëä
õàìðóóëæ, õ¿ðýýã ºðãºòãºõ
Íèéãìèéí äààòãàëûí ñàíãèéí îðëîãûí òºëºâëºãººã
ñàð óëèðàëààð æèãä õàíãàõ áèåë¿¿ëýõ
Ä¿¿ðãèéí íóòàã äýâñãýðò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé
íèéãìèéí äààòãàëä õàìðàãäààã¿é àæ àõóéí íýãæ
áàéãóóëëàãûã õîðîîäûí çàñàã äàðãûí àæëûí àëáàòàé
õàìòðàí íèéãìèéí äààòãàëä á¿ðýí õàìðóóëàõ àæëûã
çîõèîí áàéãóóëàõ
Äààòãóóëàã÷èéí òýòãýâðèéí äààòãàëûí øèìòãýëèéí
íýðèéí äàíñíû ¿ëäýãäëèéã áàòàëãààæóóëæ, òýäýíä
ìýäýýëýõ õóóäàñ õ¿ðã¿¿ëýí òºëñºí øèìòãýë, íýðèéí
äàíñíû ¿ëäýãäýë, òýòãýâýð, òýòãýìæèéí õýìæýý
çýðýã íèéãìèéí äààòãàëòàé õîëáîîòîé ìýäýýëëèéã
èíòåðíýòýýñ õàðàõ áîëîìæîîð õàíãàíà.
3.3.6. Íèéãìèéí äààòãàëä õàìðàãäàãñäûí õ¿ðýýã
íýìýãä¿¿ëæ, òýòãýâðèéí äààòãàëûí íýðèéí äàíñíû
¿ëäýãäëèéã áàòàëãààæóóëíà.
Õîðîîäûí áè÷èë áèðæ¿¿äýýð èðãýäèéã ìýðãýæèë
îëãîõ, ýçýìø¿¿ëýõ ñóðãàëòàíä õàìðóóëàõ àæëûã
çîõèîí áàéãóóëíà.
Ìýðãýæëèéí ÷èã áàðèìæàà îëãîõ ñóðãàëò, ìýðãýæèëòýé
àæèëòàí áýëòãýõ, æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ
áèçíåññ èíêóáàòîð òºâ áàéãóóëàõ àæëûã ýõë¿¿ëíý.
Ä¿¿ðãèéí òîõèæèëò ¿éë÷èëãýý, íèéòèéã õàìàðñàí
àæëûí õ¿ðýýíä àæèëã¿é ýìçýã á¿ëãèéí èðãýäèéã
àæëûí ò¿ð áàéðààð õàíãàíà.
Õàëàìæèéí ¿éë÷èëãýýíèé çîõèîí áàéãóóëàëò,
ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàõàä
õóâèéí õýâøèë,
èðãýíèé íèéãìèéí áàéãóóëëàãóóäûã òàòàí îðîëöóóëæ
õàìòðàí àæèëëàíà.
3.3.5. Õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ ñàíãààñ
õóâèàðàà áîëîí æèæèã äóíä áèçíåñ ýðõëýã÷, àæ
àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãà, àëáàí áóñ õºäºëìºð
ýðõëýã÷äèéã äýìæèõ õºíãºëºëòòýé çýýë îëãîíî.
3.3.4. Íèéòèéã õàìàðñàí àæëûã õîðîîäîä çîõèîí
áàéãóóëæ, àæèëã¿é èðãý-äèéã ò¿ð àæëûí áàéðààð
õàíãàíà.
3.3.3. Õºäºëìºðèéí çàõ çýýëèéí øààðäëàãàä
íèéöñýí óð ÷àäâàðûã èð-ãýäýä ìýðãýæëèéí
ñóðãàëòààð ýçýìø¿¿ëýõ, ìýðãýæèëòýé àæèëòàí
áýëòãýõ,
õºäºëìºð
ýðõëýëò,
æèæèã
äóíä
¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ çîõèîí áàéãóóëàëòûí àðãà
õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý.
ÕÕ¯Õ
ÕÕ¯Õ
22
ÓÍÄÅÃ
ÍÄÕ
ÍÄÕ
ÍÄÕ
ÍÄÕ
ÕÕ¯Õ
õîðîîä
õîðîîä
¯¯Õ
ÕÕ¯Õ
ÍÕ,
ÕÕ¯Õ
ÍÕ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

23. 23
4.1.5. Àâòî çàìûã ñýðãýýí çàñâàðëàõ áîëîí øèíýýð
òàâüæ õîðîîëîë äóíäàõ áîëîí ãýð õîðîîëëûí
çàìûã ñàéæðóóëíà.
4.1.4. Ãýð õîðîîäîä ã¿íèé õóäàã, óñàí ñàí áàðèõ
àæëûã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õèéíý
4.1.3. ¯åðèéí äàëàí ñó ãèéã ñýðãýýí çàñâàðëàõ
àæëûã øàò äàðààëàí õèéíý.
4.1.2. Ãýð õîðîîëëûí èðãýäèéí àõóéí áîëîí
óíäíû óñûã òºâëºðñºí óñàí õàíãàìæèä õîëáîõ,
Äàìáàäàðæààãèéí ãýð õîðîîëëûí óñ õàíãàìæèéí
ñèñòåìèéã àøèãëàëòàíä îðóóëàõ àæëûã äýìæèæ
àæèëëàíà.
Ñýëáý ãîëûí äàëàíã íºõºí ñýðãýýíý. /12-15 äóãààð
õîðîî Ñýëáèéí 7 êì äàëàíã ñýðãýýí çàñâàðëàíà./
Ñýëáý ãîë-Äóíä ãîë õ¿ðòýëõ 2,6 êì äàëàíã
øèíý÷èëíý
Ãýð õîðîîëëûí óñàí ñàí, õóäãèéí òîîã íýìýãä¿¿ëíý
/14, 15, 16, 20 äóãààð õîðîîäîä 6 ø ã¿íèé õóäàã/
Îðîí ñóóöíû õîðîîëëûí äóíäàõ 3,9 êì àâòî çàìûã èæ
á¿ðýí øèíý÷èëíý. /3, 5, 7, 10, äóãààð õîðîî/
Ñ¿õáààòàðûí ãóäàìæ, Òºâ øóóäàíãèéí ç¿¿í óðä
óóëçâàðààñ õîéø Èõ òîéðóó-Íîãîîí íóóðûí ãóäàìæ
õ¿ðòýëõ àâòî çàìûã øèíý÷èëíý
ÁÍÕÀÓ-ûí ÇÃ-ûí áóöàëòã¿é òóñëàìæààð õýðýãæ¿¿ëýõ
òºñëèéí õ¿ðýýíä Áýýæèíãèéí ãóäàìæíû ºðãºòãºë,
øèíý÷ëýëòèéã ýõë¿¿ëíý
Ä¿¿ðãèéí 12, 13, 14 ä¿ãýýð õîðîîíû áàéðíû öîãöîëáîð
áàéðóóäûã áîëîí 35 ñóðãóóëèéã öýâýð óñíû òºâëºðñºí
óñàí õàíãàìæèíä õîëáîõ àæëûã ýõë¿¿íý.
Àõóéí õýðýãëýýíýýñ ãàðñàí áîõèð óñûã öýâýðø¿¿ëýõ
áàãà îâðûí öýâýðëýõ áàéãóóëàìæèéã áàðèõ àæëûã
ýõë¿¿ëíý.
ªðõèéí òàðèàëàí ýðõëýã÷äýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýí,
õ¿ëýìæèéí àæ àõóé ýðõëýã÷äèéí òîîã íýìýãä¿¿ëíý.
Øèëäýã ôåðìåð, ãàçàð òàðèàëàí ýðõëýã÷äèéí
òóðøëàãûã íýâòð¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Ãàçàð òàðèàëàíãèéí ÷èãëýëýýð æèæèã äóíä
¿éëäâýðëýë, ºðõèéí àæ àõóé ýðõëýã÷äèéã á¿õ òàëààð
äýìæèí, äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ óðàìøóóëíà
ĪЪÂ. ÄÝÄ Á¯ÒÝÖ, ¯ÉËÄÂÝÐËÝË ¯ÉË×ÈËÃÝÝ, ÒÎÕÈÆÈËÒ, ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÈÍ,
ÃÀÇÐÛÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ, ÕÎÒ ÁÀÉÃÓÓËÀËÒÛÍ ÕªÃÆËÈÉÍ ÒÀËÀÀÐ
4.1. Äýä á¿òýö, òîõèæèëòûí òàëààð
Íèéòèéí ýçýìøëèéí çàì, òàëáàé, îðîí ñóóöíû
4.1.1. Ä¿¿ðãèéí íèéòèéí ýçýìøëèéí çàì òàëáàé,
õîðîîëîë äîòîðõ ãýðýëò¿¿ëãèéã íýìýãä¿¿ëíý
îðîí ñóóöíû áîëîí ãýð õîðîîëëûí ãóäàìæóóäûã
ãýðýëò¿¿ëýã, ãýðëýí ÷èìýãëýëòýé áîëãîõ àæëûã Ä¿¿ðãèéí ãýð õîðîîëëûí ãóäàìæóóäûí ãýðýëò¿¿ëãèéí
àñàëòûã íýìýãä¿¿ëýõ àæëûã äóóñãàíà.
øàò äàðààòàé õýðýãæ¿¿ëíý.
3.3.7. ¯éëäâýðëýë ¿éë-÷èëãýýã ºðãºòãºõ, øèíýýð
áèé áîëãîõ, ôåðìåðèéí àæ àõóé, õóâèéí áîëîí
ºðõèéí àæ àõóé ýðõëýõ ¿¿ñãýë ñàíàà÷ëàãûã äýìæèæ
àæëûí áàéðûã íýìýãä¿¿ëíý.
ÕÕÀÀÃ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
ÒÇÓÕ,
ÍÕ,
Õîðîî
õîðîî
¯¯Õ
¯¯Õ
õîðîî
¯¯Õ
¯¯Õ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

24. Ä¿¿ðãèéí îðîí ñóóöíû áàéðíû ôàñàäûã øèíý÷èëýí
çàñâàðëàíà. /1, 3, 4, 7, 8 äóãààð õîðîîäûí 14 áàéðíû
ôàñàäûã çàñâàðëàõ /
Õºðñíèé óñ àøèãëàæ íèéòèéí ýçýìøëèéí çàì òàëáàéí
íîãîîí áàéãóóëàìæèéí óñëàëòûã øèéäâýðëýíý
Íèéòèéí ýçýìøëèéí çàì òàëáàéä áàéãàà õóäãóóäûã
á¿ðòãýæ, øààðäëàãàòàé õóäãóóäûã àæèëëàãààòàé
áîëãîíî
Íèéòèéí ýçýìøëèéí ãóäàìæ, òàëáàéä ñ¿¿ëèéí ¿åèéí
òåõíîëîãè á¿õèé óñàí îðãèëóóð, òîëèî, öººðì¿¿äèéã
áàéãóóëíà. ̺í îðîí ñóóöíû õîðîîëîë äóíä áàãà
îâðûí óñàí îðãèëóóð áàéãóóëàõ àæëóóä õèéãäýíý
Ä¿¿ðãèéí îðîí ñóóöíû áàéðíû ëèôòèéã øèíý÷èëíý.
/1-3, 5-8 äóãààð õîðîîäûí 62 ø öàõèëãààí øàòûã
øèíý÷èëíý./
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
24
¯¯Õ
¯¯Õ
Õîðîî á¿ðò íýãýýñ äîîøã¿é íîãîîí áàéãóóëàìæ á¿õèé
áè÷èë òîõèæèëò õèéíý
Ãýð õîðîîëëûí öàõèëãààíã¿é áîëîí öàõèëãààíû
õ¿÷äýë ìóó àéë ºðõèéã ýð÷èì õ¿÷èíä õîëáîõ, ýð÷èì
õ¿÷èéã ñàéæðóóëàõ àæëûã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õèéíý. /14,
15, 16, 19, 20 äóãààð õîðîî/
4.1.8. Íèéòèéí ýçýìøëèéí ãóäàìæ òàëáàéä 2-3
áè÷èë öýöýðëýã áàéãóóëàõ àæëûã ÁÀÀÍ, èðãýäòýé
õàìòðàí õèéíý.
4.1.7. Õîòûí òºâèéí öýöýðëýã¿¿äèéí óñëàëòûí
àæëûã ìåõàíèêæóóëíà.
4.1.6. 1-10 äóãààð õîðîîäûí îðîí ñóóöíóóäûí
äýýâðèéí çàñâàð, ãàäíà ôàñàäûã ñàéæðóóëàõ,
óñ çàéëóóëàõ õîîëîé òàâèõ, ëèôòèéã øèíý÷ëýõ,
öàõèëãààíû øèòèéã çàñâàðëàõ àæëûã ¿å øàòòàé
õèéíý.
Îðîí ñóóöíû çàðèì áàéðíóóäûí äýýâðèéí èõ
çàñâàðûí àæëûã õèéíý.
4.1.9. Ãýð õîðîîëëûí àéë ºðõèéí öàõèëãààí
ýð÷èì õ¿÷íèé õàíãàëò, õ¿÷äýëèéã íýìýãä¿¿ëýõýä
õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí àæèëëàíà.
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

25. 20 äóãààð õîðîî, Öóóðàéòûí àì, Öýýíèé õýñãèéí àéë
ºðõèéã öàõèëãààíààð õàíãàõ àãààðûí øóãàì òàòíà.
25
4.2.5. Õ¿íèé áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ
ýâäýð÷ ýëýãäñýí ãàçðûã íºõºí ñýðãýýëãýõ àæëûã
ýð÷èìæ¿¿ëíý.
4.2.3. Çóñëàíãèéí ãàçðûí åðºíõèé òºëºâëºãººã
áàòëóóëæ àæèëëàíà.
4.2.2. Íèéñëýëèéã 2020 îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ áîëîí
ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí åðºíõèé òºëºâëºãººã
¿íäýñëýí ä¿¿ðãèéí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí
òºëºâëºãººã áîëîâñ-ðóóëæ õýðýãæ¿¿ëíý.
4.2.1. Îðîí ñóóöíû 7 äóãààð õîðîîëëûã áàðüæ
áàéãóóëàõ àæëûã íèéñëý-ëèéí òºëºâëºãººòýé
óÿëäóóëàí ¿å øàòòàé-ãààð õýðýãæ¿¿ëíý.
Ä¿¿ðãèéí íóòàã äýâñãýðò îéí íºõºí ñýðãýýëò, øèíýýð
îéæóóëàëò õèéíý
Ò¿éìðèéí àþóë áîëîí õîðòîíä õºíººãäñºí îéã
öýâýðëýæ, íºõºí ñýðãýýíý.
Çóñëàíãèéí íîãîîí á¿ñ äýõ ýçýìøëèéí ãàçðûã
ãýð÷èëãýýæ¿¿ëýõýä Áàéãàëü îð÷íû ãàçàðòàé õàìòðàí
õÿíàëò òàâèí.
2012 îíû ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí òºëºâëºãººã
õýðýãæ¿¿ëíý.
Ãýð õîðîîëîëä ñóðãóóëü öýöýðëýãèéí ãàçðóóäûã ãàçàð
çîõèîí áàéãóóëàëò õèéí /íºõºí îëãîâîðòîéãîîð/
áàéðøëûã îëæ òîãòîîõ
Èðãýí, àæ àõóé íýãæ, áàéãóóëëàãûí ãàçàð ýçýìøèõ
ãýðýýã øèíý÷ëýí, ãàçðûí òºëáºðèéí îðëîãûã
íýìýãä¿¿ëíý.
Áîëîìæòîé áàéðøëóóäûã ñóäàëæ çóñëàíãèéí ãàçàð
ºì÷ëºëèéã ýõë¿¿ëíý.
9, 11 ä¿ãýýð õîðîîäûí ãýð õîðîîëëûã áàðèëãàæóóëàõ
òóõàé òºñëèéí áýëòãýë àæëûã Áàðèëãàæóóëàõ òºñëèéí
íýãæòýé õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëàõ
4.2. Õîò áàéãóóëàëò, ãàçðûí õàðèëöààíû òàëààð:
4.1.10. Çóñëàíãèéí õýðýã-ëýã÷äýä çîðèóëàí öàõèëãààíû äýä ñòàíö øèíýýð áàðèíà.
19 äóãààð õîðîî, Ñàíçàéí àéë ºðõèéã öàõèëãààíààð
õàíãàæ, 250 êâò-èéí õ¿÷èí ÷àäàëòàé äýä ñòàíö
áàðèíà.
¯¯Õ,
ÃÀ
¯¯Õ
ÃÀ
ÃÀ
ÃÀ
ÃÀ
ÃÀ
ÃÀ
ÍÁÎÃ
ÍÁÎÃ
ÍÁÎÃ
ÍÃÀ
ÍÃÀ
ÍÃÀ
ÄÈÒÕ
Òºñëèéí
íýãæ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

26. 4.3. Ýêîëîãè- áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð:
Ñýëáý ãîëûí ýõèéã îðîí íóòãèéí òóñãàé õàìãààëàëòàíä
àâ÷, ”Ñýëáý ãîëûí ñàâ ãàçðûí çºâëºëòýé õàìòðàí
àæèëëàíà
Ñýëáý ãîëûí óðñàöûã íýìýãä¿¿ëýí, ãîëûí ýðãèéí
äàãóó òîõèæèëò õèéíý.
4.3.1. Ñýëáý ãîëûí àé ñàâûí áàéãàëü îð÷íû Ñýëáý ãîëûí àé ñàâä ìîä òàðèíà
õºãæëèéí ìàñòåð òºëºâ-ëºãººã õýðýãæ¿¿ëæ Ñýëáý ãîëûí ýõèéã õàìãààëàõ õàìãààëàëòûí á¿ñ
òîãòîîæ, òýìäýãæ¿¿ëíý /94 øîí/
ýõýëíý.
Øàðãà ìîðüòûí ã¿¿ðíýýñ äýýø Ñîãîîòûí àìíààñ Èõ
áàÿí õ¿ðòýëõ ñýëáý ãîë äàãóó òîðëîãîí øóãóéã õàøèæ
õàìãààëíà /15,5 ãà/
2 àíãèðòûí áóëàã, Äàìáûí áóëãèéí ýõèéã õàøèæ
õàìãààëíà
Ò¿¿õèé í¿¿ðñíèé õýðýãëýýã ¿å øàòòàéãààð õÿçãààðëàæ
ãýð õîðîîëëûí àéë ºðõèéã áîëîâñðóóëñàí ò¿ëøýýð
õàíãàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Íàì äàðàëòûí çóóõòàé àéë ºðõ, áàéãóóëëàãà àæ àõóéí
4.3.2. Ãýð õîðîîëëûí àéë ºðõèéí ò¿¿õèé í¿¿ðñíèé
íýãæ¿¿äèéã ñ¿¿ëèéí ¿åèéí äýâøèëòýò òåõíîëîãèîð
õýðýãëýýã áàãàñãàæ, áàé-ãàëü îð÷èíä õîðã¿é, óòàà
äóëààíû õàíãàìæàà øèéäâýðëýõ àæëûã çîõèîí
áàãàòàé, õàòóó øèíãýí õèéí ò¿ëøèéã ºðãºí àøèãëàõ
áàéãóóëíà
ñàíàë ñàíàà÷ëàãûã á¿õ òàëààð äýìæèæ àæèëëàíà. Øèíýýð áàéãóóëàãäñàí 19-20 äóãààð õîðîîíû àéë
ºðõ¿¿äèéã äóëààíû õýìíýëòòýé á¿òýýãäýõ¿¿íýýð
õàíãàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà
Ýêî îðîí ñóóöíû òºñºëä èðãýäèéí õàìðóóëíà
26
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

27. Íèéòèéí ýçýìøëèéí ãóäàìæ òàëáàéí íîãîîí
áàéãóóëàìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ àæëûã ¿ðãýëæë¿¿ëýí
õèéæ ã¿éöýòãýíý.
Ãýð õîðîîëëûí àéë ºðõèéã øèíý òåõíîëîãèéí
öàõèëãààí ýõ ¿¿ñâýðýýð õàëààõ àæëûã ýð÷èìæ¿¿ëíý
Áîëîâñðóóëààã¿é ò¿ëø, ò¿¿õèé í¿¿ðñ õýðýãëýõã¿éãýýð
öàõèëãààí áîëîí áóñàä ýõ ¿¿ñâýðýýð õàëààëòàà
øèéäâýðëýæ áàéãàà àéë ºðõ¿¿äèéã äýìæèæ,
“Íèéñëýëèéí
àãààðûí
áîõèðäëûã
áóóðóóëàõ
õÿçãààðëàëòûí á¿ñèéí ãýð õîðîîëëûí àéë ºðõºä
öàõèëãààíû ¿íèéí õºíãºëºëò, óðàìøóóëàë îëãîõ
æóðàì”-ûã õýðýãæ¿¿ëýí àæèëëàíà.
Õîòûí À á¿ñýä áàéãàà áàðèëãûí ìàíàà÷ Ò¯Ö
ïàâüëèîí, àâòî, äóãóé çàñâàðò
ò¿¿õèé í¿¿ðñ
õýðýãë¿¿ëýõã¿é áàéõ
Ãýð õîðîîëëûã öýöýðëýãæ¿¿ëæ õîòûí íîãîîí
áàéãóóëàìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ, õàøààíäàà ìîä, ñººã
òàðüñàí èðãýäèéã óðàìøóóëíà.
Ãýð õîðîîëëûí 2000-àñ áàãàã¿é àéë ºðõèéã ×àöàðãàíà
òºñºëä õàìðóóëíà
4.3.4. Íèéòèéí ýçýìøëèéí ãóäàìæ, çàì òàëáàéí
äàãóó îðøèõ íîãîîí áàéãóóëàìæ áà òºâèéí
öýöýðëýã¿¿äèéí ìîä áóòíû òºðºë ç¿éë, òîîã æèë
á¿ð íýìýãä¿¿ëíý.
4.3.3. Íèéñëýë õîòûí àãààðûí áîõèðäëûã áàãàñãàõ
çîðèëãîîð òîäîðõîé òîîíû /20/ ºðõ¿¿äýä øàëíààñ
õàëäàã õàëààëòûí òºõººðºìæ ñóóðèëóóëàõàä
äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý.
Íàðíû ýíåðãèýð õàëäàã, óñàí õàëààëòòàé ïàðêåòàí
øàë áîëîí ýíý òºðëèéí áèçíåñ ýðõýëäýã áàéãóóëëàãà
èðãýäòýé õàìòðàí àæèëëàíà.
4.3.5. Ãýð õîðîîëëûí õàøààã öýöýðëýãæ¿¿ëýõ,
íîãîîí
áàéãóóëàìæèéã
íýìýãä¿¿ëýõýä
óðàìøóóëëûí ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëíý.
27
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
ÃÀ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

28. 4.3.8. 14, 15 äóãààð õîðîîíû çààãò õ¿¿õýä
çàëóó÷óóäûí öýöýðëýãò õ¿ðýýëýí áàéãóóëíà.
4.3.9. Ãàìøãààñ óðüä÷è-ëàí ñýðãèéëýõ, ãàìøèã
îñëûí ¿åèéí òºëºâëº-㺺ã áîëîâñðîíãóé áîëãîæ
“Ãàìøãèéí ñàí”-ãèéí õºðºíãèéã íýìýãä¿¿ëýõ,
õºäºë㺺íò
õýýðèéí óäèðäëàãûí áàéðûã
øààðäëàãàòàé òîíîã òºõººðºì溺ð
õàíãàõàä
íîãîîí á¿ñýä ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëäýã ÁÀÀÍ èéã
òàòàí îðîëöóóëæ õàìòðàí àæèëëàíà.
4.3.10. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àæèëä èðãýäèéã ºðãºí õ¿ðýýòýé òàòàí îðîëöóóëæ, Íîãîîí
á¿ñèéã õàìãààëàõ, îé õýýðèéí ò¿éìðýýñ óðüä÷èëàí
ñýðãèéëýõ ãýðýýò áîëîí ìîðèí ýðã¿¿ë, ñàéí äóðûí
èäýâõòýí, áàéãàëü õàìãààëàã÷äûí õàðèóöëàãûã
íýìýãä¿¿ëæ, àæëûí ¿ð ä¿íãýýð óðàìøóóëæ
àæèëëàíà.
4.3.11. Õîòûí òºâä íèé-òèéí áèå çàñàõ ãàçðûã
íýìýãä¿¿ëíý.
4.3.6. Àõóéí áîëîí õóóðàé õîã õàÿãäëûã àíãèëæ
àâàõ òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîíî.
28
ÎÁÕ
ÎÁÕ
1. Õ¿í àìûí õºäºë㺺íèé íÿãòðàë èõòýé ãàçðóóäàä
íèéòèéí áèå çàñàõ ãàçðóóäûã áàéãóóëàõ àæëûã
¿ðãýëæë¿¿ëíý
ÎÁÕ
ÎÁÕ
ÎÁÕ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
Îé õýýðèéí ò¿éìðýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àæëûã
÷àíàðæóóëæ, ãýðýýò áîëîí ìîðèí ýðã¿¿ë, ñàéí äóðûí
èäýâõòýí áàéãàëü õàìãààëàã÷äûã àæèëëóóëíà.
Õîãèéã àíãèëàí ÿëãàõ àæëûã 5, 7 äóãààð õîðîîíû íóòàã
äýâñãýðò ¿ðãýëæë¿¿ëýí, õîã õàÿãäëûí ìåíåæìåíòèéã
áîëîâñðîíãóé áîëãîíî
Õîã òýýâýðëýã÷ áàéãóóëëàãóóäûí ¿éë àæèëëàãààã
ñàéæðóóëæ, ïàðê øèíý÷ëýëòèéã õèéíý
Àõóéí áîëîí õóóðàé õîã õàÿãäëûã àíãèëæ àâàõ
òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ÷èãëýëýýð ãàäíû
òºñºë õºòºëáºð¿¿äòýé õàìòðàí àæèëëàíà
Íèéòèéí ýçýìøëèéí ãóäàìæ òàëáàé äàõü õîãèéí
ñàâíû òîîã ñòàíäàðòûí õýìæýýíä õ¿ðãýíý
Õ¿¿õýä çàëóó÷óóäûí öýöýðëýãò õ¿ðýýëýíã àøèãëàëòàä
îðóóëíà.
Ä¿¿ðãèéí íóòàã äýâñãýðò ãàìøãèéí ¿åèéí áýëòãýë
áýëýí áàéäëûã õàíãàæ àæèëëàõ
Ä¿¿ðãèéí íóòàã äýâñãýðò ¿åðèéí ãàìø-ãèéí àþóëààñ
óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ
äàëàí ñóâãèéã ñýðãýýí
çàñâàðëàõ àæëûã øàò äàðààëàí õèéõ.
Ãàë óíòðààõ 34 ä¿ãýýð àíãèéí áýëòãýë áýëýí áàéäëûã
äýýøë¿¿ëýõ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

29. 29
4.4.3. ªíäºð òåõíîëîãè á¿õèé æèæèã äóíä
¿éëäâýðëýëèéã äýìæèæ àæèëëàíà.
¯éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äýä áèçíåñ ýðõëýõ
çýýëèéí õºíãºëºëò ¿ç¿¿ëýõýä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý.
4.4.4. Ãàäààä, äîòîîäûí ¿çýñãýëýí ÿàðìàã õóäàëäààíä ä¿¿ðãèéí áè÷èë áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí áðåíä
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ãàðãàæ ñóðòàë÷ëàõ, çàõ çýýëä
ãàðãàõàä õàìòàð÷ àæèëëàíà.
4.4.2. Õóäàëäàà ¿éë÷èë-ãýýíèé ãàçðóóäûí ñòàíäàðòûí øààðäëàãûã ñàéæðóóëàõ, ¿éë÷èëãýýíèé
ñî¸ë, ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõýä õÿíàëò òàâüæ
àæèëëàíà.
4.4.1. Ä¿¿ðãèéí õ¿í àìûí õ¿íñíèé õàíãàìæ, ýð¿¿ë
àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, õóäàëäàà, ¿éëäâýðëýë,
¿éë÷èëãýý ýðõýëæ áàéãàà ÀÀÍ, èðãýäèéí õóóëü
ýðõ ç¿éí áîëîí ìýðãýæëèéí ò¿âøèíã äýýøë¿¿ëýõ
÷èãëýëýýð ìýðãýæëèéí áîëîí òºðèéí áóñ
áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòàð÷ àæèëëàíà
Õóäàëäàà,
¿éëäâýðëýë
¿éë÷èëãýýíèé
áàéãóóëëàãóóäûí ñòàíäàðò, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãûí
õýðýãæèëòýä àòòåñòàò÷èëàë ÿâóóëæ, ¿éë÷èëãýýíèé
÷àíàðûã äýýøë¿¿ëíý
Èðãýäèéí õýðýãöýý øààðäëàãàä íèéöýõã¿é áàéãàà
¿éë÷èëãýýíèé ãàçðóóäûí òîîã öººð¿¿ëæ, ¿éë÷èëãýýíèé
÷èãëýëèéã ººð÷ë¿¿ëýõ áîäëîãî áàðèí àæèëëàíà
¯éë÷èëãýýíèé ñî¸ë, ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð
ñóðãàëò ñåìèíàð, ¿ç¿¿ëýõ ñóðãóóëü çîõèîí áàéãóóëíà
Õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé õóäàëäààíä ýð¿¿ë àõóéí
ñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàñàí ñàâ áàãëàà áîîäëûí
õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà
Æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷äèéã áàíêíû óðò
õóãàöààòàé áàãà õ¿¿òýé çýýëä õàìðóóëàõ àæëûã
çîõèîí áàéãóóëíà.
Çýýëèéí õýðýãæèëòýíä ìîíèòîðèíã øàëãàëò õèéæ, ¿ð
ä¿íã òîîöíî.
Ä¿¿ðãèéí ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷äèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
äîòîîä, ãàäààäûí ¿çýñãýëýí ÿàðìàã õóäàëäààíä
õàìðóóëíà.
Õóäàëäàà, ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõýëæ áàéãàà àæ
àõóéí íýãæ, èðãýäýä õóóëü ýðõ ç¿é, õ¿íñíèé àþóëã¿é
áàéäàë, îð÷íû ýð¿¿ë àõóé áîëîí ìýðãýæëèéí
÷èãëýëýýð
¿å
øàòòàé
ñóðãàëòóóäûã
çîõèîí
áàéãóóëíà.
4. Õóäàëäàà ¿éë÷èëãýý, õºäºº àæ àõóéí òàëààð
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
¯¯Õ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

30. Õàëäâàðò áîëîí ãîö õàëäâàðò ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí
ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýíä ìàë, àìüòíûã õàìðóóëæ,
4.4.6. Ìàë ñ¿ðãèéí ýð¿¿ë ìýíäèéã õàìãààëàõ, ìàë, àìüòíû ãàðàëòàé õàëäâàðò ºâ÷íèé ãîëîìò ÌݯÀ
õàøàà õîðîî, ºòºã áóóö, òîíîã
óãààëãà òóóëãàëò, âàêöèíæóóëàëò çýðýã óðüä÷èëàí á¿õèé òàëáàé,
òºõººðºìæèéã àðèóòãàæ õàëäâàðã¿éæ¿¿ëíý.
ñýðãèéëýõ àæëûã ýð÷èìæ¿¿ëíý.
Ìàë, ãýðèéí òýæýýâýð àìüòäûí òîîëëîãî áîëîí óëñûí
õýìæýýíä àíõ óäàà áîëîõ õºäºº àæ àõóéí òîîëëîãûí
ÑÕ
áýëòãýëèéí õàíãàæ, çîõèîí áàéãóóëàõ
4.4.7. Õ¿í àìûí õ¿íñíèé õàíãàìæ, àþóëã¿é àæèë- Õ¿ëýìæ, çîîðèíû àæ àõóé ýðõëýëòèéã íýìýãä¿¿ëæ,
¯¯Õ
ëàãààã ñàéæðóóëàõ ÷èãëýëýýð õ¿íñíèé çîîðèíû õºíãºëºëòòýé çýýë òóñëàìæèä õàìðóóëíà.
Õ¿í àìûí õýðýãöýýíä íèéë¿¿ëýõ íººöíèé ìàõíû
õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõ, óñàëãààíû ñèñòåìèéí
¯¯Õ
õóäàëäààã çîõèîí áàéãóóëàõ, õÿíàëò òàâèõ
îíîâ÷òîé øèéäë¿¿äèéã íýâòð¿¿ëíý.
Òàðèàëàí ýðõëýã÷äýä ºãºõ ñóðãàëò ñóðòàë÷èëãààã
¯¯Õ
íýìýãä¿¿ëæ, ¿éë àæèëëàãààã äýìæèíý
Íîãîîíû ¿ð, áîðäîîã õºíãºëºëòòýé ¿íýýð íèéë¿¿ëýõ
àæëûã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí çîõèîí
¯¯Õ
4.4.8. Íîãîîí õóâüñãàë, Öàãààí õóâüñãàë áàéãóóëíà.
Àéë ºðõèéí õýðýãöýýíýýñ èë¿¿ ãàðñàí õ¿íñíèé íîãîîã
õºòºëáºðèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýã-æ¿¿ëíý.
¯¯Õ
áîðëóóëàõ íýãäñýí àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëíà.
Èðãýäýä òºìñ, õ¿íñíèé íîãîî òàðèõ çîðèóëàëòààð
îëãîñîí ãàçàðò õ¿íñíèé íîãîî òàðèóëàõ àæëûã
¯¯Õ
¿ðãýëæë¿¿ëýí õèéíý.
ÒÀÂ. ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÄÝà ÆÓÐÌÛà ÕÀÍÃÀÕ, ÃÝÌÒ ÕÝÐÃÝÝÑ ÓÐÜÄ×ÈËÀÍ ÑÝÐÃÈÉËÝÕ ÀÆËÛÍ ÒÀËÀÀÐ:
5.1. Ä¿¿ðãèéí õýìæýýíä ãàð÷ áàéãàà ãýìò Àðõèäàí ñîãòóóðàõààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, õÿíàëò
ÖÕ
¯¯Õ
õýðãèéí áàéäàëä ä¿í øèíæèëãýý õèéæ, õýðãèéí òàâèõ õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëíý.
Çàõèðãààíû õàðèóöëàãûí òóõàé õóóëèéã õýðýãæ¿¿ëýõ
ºí㺠øàëòãààíûã òîîöîí ãýìò õýðýãòýé òýìöýõ,
óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ãýìò õýðýã ãàðàõ íºõöëèéã àæëûí õ¿ðýýíä çàì òýýâðèéí õýðýã îñîëòîé òýìöýõýä
ÇÖÒ
øààðäëàãàòàé àâòîìàøèí áîëîí áóñàä øààðäëàãàòàé
áàãàñãàõ àðãà õýìæýýã õóóëü õÿíàë
òûí áîëîí öàãäààãèéí áàéãóóëëàãà, èðãýä îëîí òåõíèê õýðýãñëýýð õàíãàíà.
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü, öýöýðëýã, àæ àõóéí
íèéòèéí îðîëöîîòîéãîîð çîõèîí áàéãóóëæ, ãýìò íýãæ áàéãóóëëàãóóäàä Çàì òýýâðèéí îñîë õýðãýýñ
ÇÖÒ
õýðãèéí ºñºëòèéí õóðäûã áàãàñãàõ, èëð¿¿ëýëòèéã óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñóðòàë÷èëãààíû ìàòåðèàë êèíî
íýìýãä¿¿ëæ, ýðõ ç¿éí ñóðãàëò ñóðòàë÷èëãààíû õè÷ýýë áýëòãýæ òàðààõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ
àæëûã ÷àíàðæóóëæ, èðãýäèéí àþóëã¿é òàéâàí Öàãäààãèéí àëáà õààã÷äûã àâëèãàä ºðòºõººñ
ÖÕ
àìüäðàõ íºõöëèéã õàíãàõàä ÷èãëýñýí àðãà õýìæýý óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñóðãàëò ñóðòàë÷èëãààã çîõèîí
áàéãóóëæ, ¸ñç¿éã äýýøë¿¿ëíý.
àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý.
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
30

31. 31
5.7. Íóòàã äýâñãýðèéí àâòî çàìóóäûí çàìûí òýìäýã
òýìäýãëýë òàâèõ àæèëä òîäîðõîé õºðºí㺠ãàðãàæ
çàì òýýâðèéí îñîë õýðãèéã áóóðóóëàõ ÷èãëýëýýð
àæèëëàíà.
5.6.Öàãäààãèéí õýëòñèéí áàéðíû ºðãºòãºë áîëîí
Çàìûí öàãäààãèéí òàñãèéã áàéðòàé áîëãîõ
àñóóäëûã á¿õ øàòàíä òàâüæ øèéäâýðë¿¿ëýõ àðãà
õýìæýýã àâíà.
5.5. Ýðã¿¿ëèéí àâòîìàøèí, õîëáîî ìýäýýëëèéí
òåõíèê õýðýãñëýýð õàíãàõ àñóóäëûã äîòîîä íººö
áîëîëöîîãîîð øèéäâýðëýíý.
5.4. Ãýìò õýðýãòýé òýìöýõ, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ
àæèëä èðãýäèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëæ, øèíý
øàòàíä ãàðãàõ ÷èãëýëýýð òîäîðõîé òºëºâëºãººòýé
àæèë çîõèîæ, ¿ð ä¿íã òîîöîæ àæèëëàíà.
5.3. Çàì òýýâðèéí áà ýð¿¿ãèéí õýðýã îëíîîð ãàðäàã
çàì ãóäàìæ òàëáàéä õÿíàëòûí òåëå êàìåð òàâèõ
õºðºí㺠ìºíãºíèé àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä á¿õ
òàëààð äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý.
Çàìûí öàãäààãèéí òàñãèéí áàéðíû àñóóäëûã
øèéä¿¿ëýõ íºõöºë áîëîìæèéã ñóäëàæ áàéðòàé
áîëãîõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Õîòûí òºâèéí õóäàëäàà, ¿çâýð ¿éë÷èëãýýíèé
ãàçðóóäàä àâòîìàøèíû çîãñîîëûã øèéäâýðë¿¿ëýõ
Èõ äýýä ñóðãóóëèóäûí îð÷èìä ÿâãàí õºäºë㺺íèéã
õÿçãààðëàñàí äýã æóðàìòàé çîð÷óóëàõ, õºäºë㺺íèé
àþóëã¿é áàéäëûã õàíãóóëàõ ÷èãëýëýýðçàìûí 2
òàëààðõàéñ õàøëàãà õèéõ, àâòî ìàøèíû õºäºë㺺íèé
îãòëîëöëûã áàãàñãàõ í¿õýí ãàðö õèéõ àæëûã
ýð÷èìæ¿¿ëýõ
Öàãäàà, çàìûí öàãäààãèéí àëáàí õààã÷äûã õîëáîî
äîõèîëëûí õýðýãñýëýýð õàíãàõ àæëûã ¿å øàòòàé
çîõèîí áàéãóóëíà.
Áàãà íàñíû õ¿¿õäèéã çàì òýýâðèéí îñîë õýðãýýñ
óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëèóäûí õ¿¿õä¿¿äèéí
äóíä Íîðãîîí ãýðýë Öàãààí øóãàì òýìöýýí çîõèîí
áàéãóóëíà.
Ãýìò õýðýã çºð÷èë, àðõè òàìõè, ìàíñóóðëààñ
óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òºâèéã áàéãóóëàí ¿éë
àæèëëàãààã íü ýõë¿¿ëýõ
Çàðèì ãîë çàìûí óóëçâàðóóäûã êàìåðæóóëàõ àæëûã
ýð÷èìæ¿¿ëíý.
ÇÄÒÃ
ÇÖÒ
ÇÖÒ
ÃÀ
ÇÖÒ
ÇÄÒÃ
ÖÕ
ÇÖÒ
ÇÖÒ
ÇÖÒ
Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”

32. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÍÈÉÑËÝËÈÉÍ Ñ¯ÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ
Ҫ˪ªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎË
2011 îíû 12 ñàðûí 26 ºäºð
Äóãààð 15/2
Óëààíáààòàð õîò
Ä¿¿ðãèéí 2010 îíû òºñâèéí
ã¿éöýòãýëèéã áàòëàõ òóõàé
Ìîíãîë Óëñûí Íýãäñýí òºñâèéí òóõàé õóóëèéí 19 ä¿ãýýð ç¿éëèéí
9, 10, Ìîíãîë Óëñûí Çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæ, ò¿¿íèé
óäèðäëàãûí òóõàé õóóëèéí 18 äóãààð ç¿éëèéí 18.1.2á çààëòóóäûã
òóñ òóñ ¿íäýñëýí ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí
õóðàëäààíààñ ÒÎÃÒÎÎÕ íü:
Ä¿¿ðãèéí 2010 îíû òºñâèéí îðëîãûí ã¿éöýòãýëèéã 4741535.4
ìÿíãàí òºãðºãººð, çàðëàãûí ã¿éöýòãýëèéã 5540057.8 ìÿíãàí òºãðºãººð
òóñ òóñ áàòàëñóãàé.
ÄÀÐÃÀ
À.ÀÌÀÐÑÀÉÕÀÍ
32

33. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÍÈÉÑËÝËÈÉÍ Ñ¯ÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ
Ҫ˪ªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎË
2011 îíû 12 ñàðûí 26 ºäºð
Äóãààð 15/3
Óëààíáààòàð õîò
Ä¿¿ðãèéí 2012 îíû òºñºâ
áàòëàõ òóõàé
“Òºñâèéí áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà ñàíõ¿¿æèëòèéí òóõàé”
õóóëèéí 50 äóãààð ç¿éëèéí 50,1.2, “Ìîíãîë Óëñûí Íýãäñýí òºñâèéí
òóõàé“ õóóëèéí 10 äóãààð ç¿éë, Ìîíãîë Óëñûí Çàñàã çàõèðãàà, íóòàã
äýâñãýðèéí íýãæ, ò¿¿íèé óäèðäëàãûí òóõàé õóóëèéí 18 äóãààð ç¿éëèéí
18.1.2-á çààëòóóäûã òóñ òóñ ¿íäýñëýí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí
Õóðëûí õóðàëäààíààñ ÒÎÃÒÎÎÕ ÍÜ:
1. Ä¿¿ðãèéí 2012 îíû òºñâèéí îðëîãûí íèéò ä¿íã 12 òýð áóì
137 ñàÿ 966.1 ìÿíãàí òºãðºãººð òîãòîîæ, íýð òºðëèéí õýìæýýã äîîð
äóðüäñàíààð áàòàëñóãàé.
¯¿íä:
/ìÿíãàí òºãðºãººð/
1.Òàòâàðûí îðëîãî
9,724,966.1
1.1. Õ¿í àìûí îðëîãûí àëáàí òàòâàð
3,571,000.0
1.1 1.Õóâèàðàà àæ àõóé ýðõëýñýí èðãýíèé
îðëîãûí àëáàí òàòâàð
1,725,000.0
1.1.2. Îðëîãûã òóõàé á¿ð òîäîðõîéëîõ
áîëîìæã¿é èðãýíèé îðëîãûí àëáàí òàòâàð
191,000.0
1.1.3. Íýð çààñíààñ áóñàä õ¿í àìûí îðëîãî
1,655,000.0
1.2. ªì÷èéí àëáàí òàòâàð
4,300.0
1.2.1 Áóóíû àëáàí òàòâàð
4,300.0
1.3. Áóñàä òàòâàðûí îðëîãî
6,149,666.1
1.3.1. Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæ 6,149,291.11.3.2. ÀÌ-ûí
áîëîí õàéãóóëûí ëèöåíçèéí òºëáºð
375.0
2. Òàòâàðûí áóñ îðëîãî
1,213,000.0
2.1 Õ¿¿ òîðãóóëèéí îðëîãî
1,203,000.0
2.2 Òºñºâò áàéãóóëëàãûí ººðèéí îðëîãî
10,000.0
33

34. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
3. Õºðºíãèéí îðëîãî
3.1 ¯ë õºäëºõ õºðºí㺠áîðëóóëñíû îðëîãî
1,200,000.0
1,200,000.0
2. Ä¿¿ðãèéí 2012 îíû òºñâèéí çàðëàãûí íèéò ä¿íã 12 òýð áóì
137 ñàÿ 966.1 ìÿíãàí òºãðºãººð áàòàëñóãàé. ¯¿íä:
/ìÿíãàí òºãðºãººð/
à. Ä¿¿ðãèéí òºñâèéí íèéò çàðëàãà
6,898,283.7
1. Ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
333,985.2
2. Ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãûí Òàìãûí ãàçàð
2,190,804.4
3. Õîò òîõèæóóëàõ çàðäàë
1,586,938.5
4. Îðîí íóòãèéí íººö õºðºíãèéí çàðäàë
300,000.0
5. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí çàðäàë
1,950,000.0
6. Òàòâàðûí õýëòýñ
289,374.2
7. Àõìàäûí õîðîî
21,613.1
8. Àõìàäûí ñàí
5,000.0
9. ̺ñºí ãóëãóóð
124,510.6
10. Æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ òºâ
96,057.7
á. Ä¿¿ðãèéí òºñ⺺ñ íèéñëýëèéí òºñºâò òºâëºð¿¿ëýõ îðëîãûí
õýìæýýã 5,239,682.4 ìÿíãàí òºãðºãººð áàòàëñóãàé.
3. Ä¿¿ðãèéí 2012 îíû òºñâèéí çàðäëûí ç¿éë÷ëýëèéã 1 ä¿ãýýð,
õºðºí㺠îðóóëàëòûí òºñºâ, ò¿¿ãýýð õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûí æàãñààëòûã
2 äóãààð õàâñðàëòààð òóñ òóñ áàòàëñóãàé.
4. Ìîíãîë Óëñûí Ñàíãèéí ñàéäûí 2009 îíû 147 äóãààð òóøààëààð
áàòàëñàí “Òºñâèéí ñàíõ¿¿æèëòûí áîëîí çàðöóóëàëòûí ýðõèéí òóõàé
æóðàì”-ûí 3.2 äàõü çààëòûí äàãóó ñàð, óëèðëûí òºñâèéí õóâààðèéã
áîëîâñðóóëæ, Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí Òýðã¿¿ëýã÷äèéí
õóðàëäààíààð áàòëóóëæ ìºðäºõèéã òºñâèéí çàõèðàã÷ íàðò õóâààðèéí
õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâüæ àæèëëàõûã Çàñàã äàðãûí Òàìãûí ãàçðûí
Ñàíõ¿¿, òºðèéí ñàíãèéí õýëòñèéí äàðãà /Á.Áàòñàéõàí/-ä ¿¿ðýã
áîëãîñóãàé.
5. 2012 îíû òºñâèéí á¿ðä¿¿ëýëò, çàðöóóëàëòàä òàâèõ õÿíàëò,
òºñâèéí ¿ð àøãèéã äýýøë¿¿ëæ àæèëëàõûã ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà /
Á.Áàÿðìàãíàé/-ä äààëãàñóãàé.
ÄÀÐÃÀ
À.ÀÌÀÐÑÀÉÕÀÍ
34

35. Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë
“Òîãòîîë, òýìäýãëýëýýñ”
ÍÈÉÑËÝËÈÉÍ Ñ¯ÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ
Ҫ˪ªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐËÛÍ ÒÎÃÒÎÎË
2011 îíû 12 ñàðûí 26 ºäºð
Äóãààð 15/4
Óëààíáààòàð õîò
Ä¿¿ðãèéí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí
2011 îíû òºëºâëºãººíèé õýðýãæèëò,
ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí 2012 îíû
òºëºâëºãºº áàòëàõ òóõàé
Ìîíãîë Óëñûí Çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæ, ò¿¿íèé
óäèðäëàãûí òóõàé õóóëèéí 18 äóãààð ç¿éëèéí 18.2, Ãàçðûí òóõàé
õóóëèéí 20 äóãààð ç¿éëèéí 20.1.1, 20.1.2, 20.2.3 äàõü çààëòóóäûã
òóñ òóñ ¿íäýñëýí ä¿¿ðãèéí Èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí
õóðàëäààíààñ ÒÎÃÒÎÎÕ íü:
1. Ä¿¿ðãèéí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí 2011 îíû òºëºâëºãººíèé
õýðýãæèëòèéã “Á¿ðýí õàíãàëòòàé” ãýæ ä¿ãíýñ¿ãýé.
2. Ä¿¿ðãèéí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí 2012 îíû òºëºâëºãººã
õàâñðàëò ¸ñîîð áàòàëñóãàé.
3. Ãàçðûí õàðèëöààòàé õîëáîãäñîí õóóëü, òîãòîîìæ, ãàçàð
çîõèîí áàéãóóëàëòûí 2012 îíû òºëºâëºãººã á¿òýýë÷ýýð õýðýãæ¿¿ëæ,
Ãàçðûí àëáàíû ¿éë àæèëëàãààíä õºíãºí, øóóðõàé áàéäàë íýâòð¿¿ëæ
àæèëëàõûã Ãàçðûí àëáàíû äàðãà /Æ.Áàòñàéõàí/-ä ¿¿ðýã áîëãîñóãàé.
ÄÀÐÃÀ
À.ÀÌÀÐÑÀÉÕÀÍ
35

36. 4
3
2
1
1
0
2
Õóãàöàà
Îðîí ñóóöíû õîðîîëëóóä äîòîðõ òºìºð áîëîí òîîñãîí ãàðàæóóäûã öýãöëýí ãàçàð
àøèãëàëòûã ñàéæðóóëæ îð÷íû òîõèæèëò á¿õèé íýãäñýí ãàðàæ, õîòûí òºâèéí
òºâëºðñºí õýñýãò àâòî çîãñîîë áàéãóóëàõ àæëûã òóõàéí îð÷íû îðøèí ñóóã÷èä
áîëîí ãàðàæ àâòî çîãñîîë àøèãëàã÷ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãóóäûí
äýìæëýã îðîëöîîòîéãîîð çîõèîí áàéãóóëàõ, ìåíåæìåíòèéã áîëîâñðîíãóé
áîëãîõ
Ãýð õîðîîëëûã õºãæ¿¿ëýõ àæëûí õ¿ðýýýíä õýðýãæèæ áàéãàà òºñºë õºòºëáºð¿¿äòýé
óÿëäóóëàí èðãýäèéí îðîëöîîòîé ãàçàð øèíý÷ëýí çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûã
¿ðãýëæë¿¿ëýí, á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëòûí øèíý÷ëýë õèéæ çàðèì çàãâàð òºñëèéã
ãàçàð äýýð íü õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà áàéäëûã õýâëýë ìýäýýëëèéí õýðýãñëýëýýð
ñóðòàë÷èëàí òºð çàõèðãààíû áîëîí îëîí íèéòèéí áàéãóóëëàãà, èðãýäèéí ñàíàë
õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâ÷ õàìòðàí àæèëëàõ
Îé, óñíû òóõàé õóóëèéã çºð÷èí íèéñëýëèéí íîãîîí á¿ñ áîëîí ãîëûí ãîëüäðîë
äàãóó øèíýýð ãàçàð ýçýìøèõ ýðõ îëãîõã¿é áàéõ, óñíû õàìãààëàëòûí á¿ñýä ãàçàð
ýçýìøèõ ýðõèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîñîí Íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãûí çàõèðàìæóóäûí
õýðýãæèëòèéã õàíãàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ
Óëñ, Íèéñëýëèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð áàðèãäàõ áàðèëãà áàéãóóëàìæ, òºñºë àðãà
õýìæýýíèé õ¿ðýýíä øààðäàãäàõ ãàçðûã áýëòãýõ, íºõºõ îëãîâîðòîéãîîð ÷ºëººëºõ
àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ
æèëäýý
æèëäýý
æèëäýý
æèëäýý
1.1 Ãàçðûí ìåíåæìåíò, ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûí òàëààð
Õýðýãæ¿¿ëýõ àæèë
Ä/
Ä
ÍÃÀ, ÄÃÀ
4
Õààíààñ
ñàíàë
îðóóëñàí
ÍÁÕÃ
ÍÃÀ, ÍÁÕÁÒÃ,
Ä¿¿ðãèéí
ÇÄÒÃ, ÄÃÀ
Íèéñëýë,
ä¿¿ðãèéí
Ãàçðûí
àëáà
ÍÃÀ, ÍÁÕÃ
ÍÃÀ
ÍÃÀ, ÍÁÕÁÒÃ,
ÄÃÀ
3
Õàðèóöàí
õýðýãæ¿¿ëýõ
áàéãóóëëàãà
ÍÝÃ. “Ñàéí ãàçðûí õàðèëöàà, òîãòâîðòîé õºãæèë” çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûí õ¿ðýýíä
ѯÕÁÀÀÒÀРį¯ÐÃÈÉÍ 2012 ÎÍÛ ÃÀÇÀÐ ÇÎÕÈÎÍ ÁÀÉÃÓÓËÀËÒÛÍ
Ҫ˪Â˪êªÍÈÉ ÒªÑªË
ÍÃÀ, ÍÁÕÁÒÃ,
Ä¿¿ðãèéí
ÇÄÒÃ, ÄÃÀ