Interview met Henk Orsel over ICT gebruik in het onderwijs

1. Interview met Henk Orsel
Docent Nederlands bij het Zuyderzee College.
Datum interview: 11 maart 2010
Naam noemen in rapport: akkoord
Nieuwe inzichten voorleggen: akkoord
Achtergrond: Het Zuyderzee College is een school voor VMBO, Havo, Atheneum en
Gymnasium in Emmeloord en Lemmer. Het Zuyderzee College werkt met laptopklassen.
Henk is ooit begonnen als leraar op een basisschool. Maar ging al snel werken als docent
Informatica bij het Zuyderzee College. Daarna kreeg hij er lessen Nederlands bij en nu geeft
hij alleen Nederlands en heeft daarnaast veel andere taken. Henk Orsel is een voortrekker bij
het gebruik van ICT in het onderwijs. Hij speelt bijvoorbeeld ook een rol in het project
Wikiwijs.
1. Wat zijn de activiteiten die je uitvoert als docent?
Lesgeven in Nederlands
Onderdelen: tekstverklaring, grammatica, spelling en boekenlijst.
Lesgeven bestaat uit:
Voorbereiden ‐> We maken een jaarplan, waarbij we de kerndoelen (die eerder in de
kerndoelenmatrix zijn opgesteld) afdekken door het zoeken naar lesmateriaal.
Lesgeven zelf ‐> Als docent probeer ik op meerdere fronten met leerlingen te werken:
“Soms leg ik iets uit (instructeur), doe ik iets voor en verbeter (trainer) of ik geef opdrachten
en begeleid waar de leerlingen er zelf echt niet uitkomen (coach). “ (bron: profiel van Henk
op linkedin)
Toetsen
Mentor van een brugklas
Met name groepsbegeleiding en individuele begeleiding van leerlingen. Ik probeer er ook
voor de ouders te zijn. Verder speel ik een rol in de leerlingbespreking van die klassen.
Voorzitter van projectgroep vernieuwde onderbouw
Doelstellingen zijn vooral gericht op samenwerking tussen vakken in leergebieden.
Leergebieden mens en natuur, mens en maatschappij, en communicatie. Die laatste heffen
we weer op.
Verantwoordelijk voor website van Zuyderzeecollege
Ontwikkelen digitaal lesmateriaal Nederlands voor Innovatieplatform VO (i.s.m. de
onderwijsvernieuwingscoöperatie)
Begeleider van ICT leerbedrijf ZC Hosting, Lego League, brugklaskamp en stagiaires, etc.
2. Per activiteit (evt. clustering van activiteiten): welke ICT‐functionaliteiten gebruik je
bij het uitvoeren van deze activiteit?
Lesgeven
We werken met laptopklassen. Alle leerlingen hebben laptops, in plaats van boeken. We
financieren dit als volgt: Het boekengeld van 316 euro per jaar, wat normaal aan de ouders
wordt gegeven, gaat naar de school. 316*4 dat is een laptop + sleeve + verzekering, etc. De
boeken die we vroeger gebruikten, zijn nog in het gebouw en die worden heel soms
gebruikt.
Lesmateriaal zetten we klaar in Moodle. Van Moodle gebruiken we:
Databanken, wiki’s, toetsen, webpagina’s, materiaal insturen/inleveren, leerlingmateriaal
beoordelen, cijfers geven, absenties bijhouden

2. Ik geef les met de laptop. Bewust niet met een smartbord/digibord. Elke leerling heeft een
laptop. Hiermee kunnen we niveau‐ en tempodifferentiatie in het onderwijs bewerkstelligen.
Ik denk dat leerlingen beter gemotiveerd zijn als ze werken met materiaal dat ze aanspreekt
(websites, filmmateriaal, actueel, etc). We zoeken naar de meerwaarde van ICT. Een boek
inscannen werkt niet, dat wordt de volgende saaiheid. Als je de laptop verkeerd inzet,
motiveert het niet.
Als ik instructie geef hebben kinderen de laptop dicht. Op gezette tijden hebben leerlingen
de laptop open om opdrachten uit te voeren. Sommige docenten beweren dat kinderen
beter leren als ze schrijven. Ze zeggen dat de hersenactiviteit minder is bij typen dan bij
schrijven. Zou eens onderzoek naar gedaan moeten worden.
In de school ligt een draadloos netwerk.
Toetsen doen we nog niet allemaal met de laptop. Omdat we nog niet even goede toetsen
hebben. De toetsen in Moodle worden meer gebruikt als oefenmateriaal. Ik zou waar
mogelijk meer naar digitaal toetsen willen. Zodat je leerlingen sneller feedback kunt geven.
Het is nog een probleem om dit te doen bij toetsen met open antwoorden, vooral bij
Nederlands is dit lastig.
Er is wel een goede schrijfmethode, maar die is nog niet webbased. Onze filosofie is dat alles
webbased moet zijn, liefst open source. Dus deze schrijfmethode gebruiken we niet. De
schrijfmethode is van Ad Bok.
Ik las laatst een goed voorbeeld van een leerkracht op een basisschool die veel digitaal doet,
in een artikel in Vives. Informatie te vinden op: www.mijnklas.net en
www.bastionklundert.nl.
Ik zet materiaal voor ouders klaar. Zij kunnen ook in de ELO en kijken wat het huiswerk is en
wat de lesstof is. Met de ELO kunnen we verantwoording aan de buitenwereld afleggen.
Juist omdat we dingen doen die niet standaard zijn voor anderen, moeten we zorgvuldig zijn
in het afleggen van verantwoording.
We gebruiken Magister voor het vastleggen van cijfers, absenties, en andere zaken rondom
leerlingen, zoals eruit gestuurd, etc. Er is een logboek per leerling. Hier kunnen ouders ook in
om te zien hoe de resultaten van de leerlingen zijn en gebeurtenissen in logboek (zoals
absenties). Absenties worden nog vastgelegd in Magister door de conciërges die
absentiebriefjes halen bij de klassen. Docenten doen dit nog niet zelf omdat zij dit snel
vergeten. Technisch kan het, maar functioneel gezien werkt het nog niet.
Er is een koppeling tussen Magister en Moodle.
Er moet nog wel gewerkt worden aan de snelheid van deze programma’s.
Soms ontwikkelen leerlingen iets. Er zijn nu bijv. leerlingen die een programmaatje hebben
gemaakt om roosterwijzigingen via SMS te krijgen.
De ene docent is sneller met ICT dan de andere. We hebben studiemiddagen waarin veel
wordt uitgelegd. Er zijn instructiefilmpjes waarmee we alles uitleggen. De meeste docenten
komen hier zelf heel ver mee. Maar er zijn nog steeds docenten die hun laptop niet
gebruiken.
Communiceren doe ik via Skype en via mail (gmail).
Ik gebruik Google docs voor het uitwisselen van documenten. Google Docs biedt dit aan voor
scholen.
We gebruiken remote desktop om leerlingen in de gaten te houden. In de les kan de docent
bekijken wat de leerlingen doen op de laptop. Het overnemen van een scherm of het volgen
wat een leerling doet, kan alleen binnen het netwerk van de school.

3.
Mentortaken
Handelingsplannen etc. gaan allemaal op papier, via mail.
Ik gebruik signaleringslijsten uit Magister.
Bij leerlingbesprekingen vragen we ook vaak om de laptop even dicht te doen. Het is niet
goed om in vergaderingen ook altijd met de laptops open te zitten. We moeten elkaar ook
eens gewoon spreken. We hebben in de personeelskamer ook een tafel waar geen laptops
open mogen.
Voorzitter van projectgroep vernieuwde onderbouw
Hier gebruik ik eens Powerpoint of Keynote.
Verantwoordelijk voor website
Ik ben begonnen met Frontpage, toen Dreamweaver, toen hebben we een CMS gehad dat
heette ActieSmart. Nu gebruiken we een nieuw CMS dat heet Nuke, lijkt een beetje op
Yoomla. Ik doe het beheer ervan. Het maken van de skin besteden we uit.
Op de website staat ook een filmarchief. Hier ook een filmpje over digital creator. We zijn
gecertificeerd om digital creator aan te bieden. Hiermee doen we leuke dingen. Vanuit Apple
UK is dat overgegaan naar APS. Leerlingen leren hier van alles te maken: film, audio,
animatie, websites, het branden van CD’s, DVD’s,etc. We hebben intern mensen opgeleid,
zodat zij leerlingen kunnen helpen.
We hebben ook een tijdje subsidie gehad om leerlingen als joined ICT‐coaches in te zetten.
De bovenbouw maakte lesmateriaal voor leerlingen van klas 1 en 2. Erg leuk project.
Subsidiepot is leeg. Maar we doen nu nog wel iets waarbij leerlingen punten krijgen voor dit
soort activiteiten.
Ontwikkelen digitaal lesmateriaal Nederlands voor Innovatieplatform VO
We gebruikten eerst het programma eXe learning, een hulpmiddel voor het maken van
lesmateriaal. Dit is software die je zelf installeert. Hiermee kun je ook feedback geven bij
toetsen, en je kunt scores geven. Maar omdat het niet via internet beschikbaar was, voldeed
het uiteindelijk niet meer.
Nu gebruiken we de lessenmaker van Edurep. Dit is jammer genoeg geen open source.
Wikiwijs werkt met Connections. Daar staat een grote organisatie achter. Connections is nu
nog engels, maar het wordt vertaald naar het Nederlands.
3. Welke ICT‐functionaliteit zou je nog meer willen gebruiken, die je nu (nog) niet
gebruikt?
Ik zou een goed open (gratis dus) toetsprogramma willen hebben. Makkelijk, goed bruikbaar,
goede feedback mogelijkheden. Met mogelijkheden om een koppeling tussen cijfers en de
registratie ervan te bewerkstelligen.
Ik zou iets willen hebben om het vak Nederlands te kunnen toetsen, waarbij ik kan toetsen
met open antwoorden.
Ik vind het belangrijk dat de mogelijkheden van “single sign on” verder worden uitgebouwd.
Mooie videosoftware, waar je meer mee kunt dan de standaardpakketten. Het liefst
webbased.
Wat ik belangrijk vind is snelheid. Als ik inlog moet ik 3 seconden later kunnen starten met
mijn applicaties. Dat lukt hier nog niet en dat zou ik wel willen. Snelheid is cruciaal.
Het zou mooi zijn als leerlingen hier hun laptop kunnen houden en ze thuis hun eigen
systeem hebben. Leerlingen moeten nu de laptop mee naar huis nemen om hun huiswerk te

4. maken. Misschien komt er ooit een moment dat het spul zo goedkoop wordt, dat dit
financieel haalbaar is.
Het nadeel van het werken met laptops is dat leerlingen snel afgeleid zijn. Ik zou iets willen
hebben om hier meer controle over te hebben.
Elk programma heeft zijn eigen extensie. Ik zou willen dat hier meer uniformiteit in kwam.
Het is bijvoorbeeld vervelend dat als ik een avi‐bestandje heb, dat met een bepaald
programma moet openen. Ik snap wel dat het zo is, maar het is bijzonder lastig. Ik zoek dan
wel een oplossing, maar een collega die meer moeite heeft met dit soort dingen, haakt af.
4. Los van de activiteiten die je zelf uitvoert. Zie je meer mogelijkheden in het gebruik
van ICT‐functionaliteiten in het onderwijs, waarover we het nog niet hebben gehad?
Ik vind de ingezette koers van Wikiwijs geweldig. Ik hoop dat dit een groot succes wordt.
Voordelen van Wikiwijs boven alle andere ontwikkelingen, zoals de onderwijs
vernieuwingscoöperatie, zijn:
• Het onderwijsmateriaal kan worden beoordeeld door leerlingen en docenten.
• Je kunt lesmateriaal downloaden en rearrangeren. De lessen zijn in zodanige stukken
opgedeeld dat je er delen van kunt gebruiken. Er zijn bijvoorbeeld 5 opdrachten
waarvan je er 4 goed vindt. Je kunt dan deze vier gebruiken. Je moet daarvoor wel
het programma hebben waarin het oorspronkelijk gemaakt is. Dat blijft een
minpunt, totdat er een generiek programma komt dat iedereen kan gebruiken.
• Je kunt materiaal plaatsen.
• Er zijn goede zoekfilters. Het moet dé zoekportal worden voor onderwijzend
Nederland. Vanaf Basisonderwijs tot universitair onderwijs. Maar het zal lastig
worden om docent over te halen hun materiaal vrij te geven.
Ik ben ervoor dat onderwijsmateriaal vrijgegeven wordt. Een gevaar hierbij is wat je nu ook
ziet op Marktplaats. Dit werkt goed, maar vervelend is dat hier ook allerlei groothandels en
commerciële organisatie op aanbieden . Laat die lekker zelf adverteren. Dit wil je in het
onderwijs ook, je wilt geen inmenging van commerciële partijen.
Iedere docent ontwikkelt zijn materiaal, af en toe eens een SO’tje, wat lessen. Het is toch
zonde dat we dat materiaal niet delen.
Ik zou wel overal in Nederland overal internet willen hebben, zoals gas, water en licht. Zoals
in bijvoorbeeld Utrecht.
5. Welke ICT‐functionaliteit gebruik je nog meer in het dagelijks leven, buiten je
werkzaamheden als docent om?
Filmpjes maken, podcast maken, digitale fotoboeken (Blurb!), fotoshop,
programmeren, linkedin, hyves, facebook, etc. Alle nieuwe apps downloaden voor
de Iphone.
Oh ja, wat we ook nog willen op het Zuyderzee College: de eerste app bouwen voor
een middelbare school, met bijv. toegang tot Moodle.