1. Txanela 4.gaia:
MILA GAU ETA BAT GEHIAGO
1. Arabiar penintsula
2. Arabiarren artelanak eta janaria
3. Islama
4. Musulmanak iberiar penintsulan
5. Arabiarren arkitektura
6. Herrialde Arbiarrak
2. ARABIAR PENINTSULA
Arabia edo Arabiar penintsula Asia hego-mendebaldeko penintsula da, hiru
itsasoen artean kokatua: Pertsiar Golkoa, Indiako Ozeanoa eta Itsaso Gorria.
Bertako klima desertikoa da, guztiz lehorra.
Arabiar Penintsulako herrialdeak; Saudi Arabia, Yemen, Oman, Arabiar
Emirerri Batuak, Qatar, Bahrain eta Kuwait dira.
3. Arabiar Penintsularen lurraldeak
Bare fineko basamortuak: Baduinoak
biziz ziren han, Artzaintzatik eta
merkataritzatik ateratzen zuten
bizimodua.
Hego mendebaldeko lurraldeak: inguru
horietako lurraldeak emankorrenak eta
aberatsenak, nekazaritzarako egokiak.
Harrizko basamortuak: biztanle gehienak juduak eta jarduera
nagusia merkataritza
4. ARBIARREN ARTELANAK
Musulmanek ez zuten
eskultura eta pintura
artelan gehiegi egiten, leku
sakratuetan debekaturik
zeudelako.
Berriz eraikin eta
objektuak apaintzen
artistak ziren. Kolore eta
forma geometriko soil
batetik abiatzen ziren eta
hura errepikatuz figura
konplexuak sortzen
zituzten.
5. Arabiarren janariak: MASKINA
Osagaiak:
- 2 katilu irin
- Azukre katilu bat
- katilu bat esnegaina
- Fruitu lehorrak; intxaurrak,
almendrak eta pistatxoak
- Ezti pixka bat
Jarraibideak:
Nahastu irina, azukrea eta esnegaina. Plater batean jarri dena.
Nahasturari eztia jarri gainean.
Fruitu lehorrei azala kendu eta gainean jarri.
Labean sartu 180º 40 minutuz. Jateko prest dago!
6. ARABIARREN ERLIJIAO: ISLAMA
Islam hitzak “Jainkoaren nahiari men egitea”
esan nahi du, eta musulman hitzak “fededuna”.
Musulmanentzat islama bizimodua bat da eta
korana liburu sakratua da, musulman guztiek
ikasi behar dutena.
Meskitak, otoitz egiteko
eraikuntzak dira. Alfonbra eta
argiz beterik daude eta han beti
Makara begira eta belauniko egiten
dute otoiz.
7. Meka Islamaren hiri santuena
da, urtero milaka erromes
musulmanek bisitatua.
Hiri honetan Mahoma jaio zen eta
bertako toki garrantzitsuena
Kaaba da.
Ramadana islamdar egutegiaren bederatzigarren hilabetea da. 30
egunez osatua dago. Hilabete honetan Alak Mahomari Korana bidali
ziola oroitzen dute musulmanek.
Islamdarrentzat hilabete sakratua da, ospakizunezkoa baina Alarekiko
sakrifiziozkoa ere. Egunez jatea, alkohola edatea, erretzea eta baita sexu
harremanak izatea ere debekatua dute. Bakarrik gauean jan dezakete
hilabetea irauten duen bitartean. Baraualdiak 06:00etatik eta
20:30etara irauten du gutxi gorabehera, eta tarte horretan, egunean 5
otoitzaldi egin behar dituzte.
8. ARABIARRAK IBERIAR PENINTSULAN
Mahomak, Arabiar Penintsula
osoa Islamera bihurtzera lortu
zuen, eta Gerra Santura
deitutako musulman asko erlijio
berriaren izenean mundua
konkistatzera abiatu ziren.
Lehendabizi Asiara (Indaiaraino)
jo zuten ondoren Ipar Afrikara
eta Europara Mediterraneo
itsasotik.
Arabiarrak Iberiar Penintsulako agintea
izan zuten VII.mendetik XV.mendera
arte. Arabiarrek Iberiar Penintsulan
finkatu zuten Europako beren lurraldea,
Kordoban ezarri zuten hiriburua.
Penintsulan bizi ziren kristau eta
juduekin batera musulmanak bizi izan
ziren.
9. Iruñera heldu ziren musulamanak, Ebro ibarra ere gobernatu zuten.
Horregatik izan zen Nafarroaren hegoaldea Al-Andalusen parte (honela
deitzen zioten musulmanek beren menpe zeukaten penintsulako
lurrraldeari). Tutera 800.urtean sortu zuten musulmanek eta okupazioa
hark bere arrastoak utzi zituen Nafarroako Erreinuan.
10. ARABIARREN ARKITEKTURA
Taj Mahal; Agra, India 1631- Meskita Sheikh Zayed; Abu
1654 Dhabi, AEB 1998-2007
Santa Sofia eta Meskita Urdina; Istanbul, Turkia 532
11. Alhambra; Granada, Giralda eta Urrezko
1238 dorrea; Sevilla,
XII.mendean
Kordobako Meskita-
katedrala; 786
12. HERRIALDE ARABIARRAK
Arabiar penintsula 8
herrialdek osatzen dute:
Saudi Arabia
Yemen
Oman
Arabiar Emirerri Batuak
Qatar
Bahrain
Kuwait
Jordania
13. Saudi Arabia
Hiriburua; Rihad
Yemen
Hiriburua: Sana
Oman
Hiriburua: Mascate
Arabiar Emirerri Batuak (7
emirerrik osatuta)
Hiriburua:Abu Dhabi
