1. 4/1/2009
En nieuw leven voor erfgoed
Reflecties op ‘memory institutions’
in een digitale wereld
John Mackenzie Owen
Universiteit van Amsterdam
Conferentie ‘Nieuwe wegen voor digitaal erfgoed’
Brussel, 20 maart 2009
1. Digitalisering en erfgoed,
een voorbeeld:
De bevrijding van het boek
2
1

2. 4/1/2009
2

3. 4/1/2009
3

4. 4/1/2009
4

5. 4/1/2009
5

6. 4/1/2009
6

7. 4/1/2009
7

8. 4/1/2009
8

9. 4/1/2009
9

10. 4/1/2009
10

11. 4/1/2009
11

12. 4/1/2009
12

13. 4/1/2009
13

14. 4/1/2009
14

15. 4/1/2009
15

16. 4/1/2009
16

17. 4/1/2009
Bereikbare bibliotheken vanuit Amsterdam - 1950
17

18. 4/1/2009
Bereikbare bibliotheken vanuit Amsterdam - 2010
Levertijd van bibliotheekboeken
Papier Digitaal
Amsterdam 1 uur 5 seconden
Nederland 1 week 5 seconden
West-Europa 1 maand 5 seconden
Rest van de wereld onbereikbaar* 5 seconden
* tenzij u er zelf heenreist
18

19. 4/1/2009
Lessons Learned
Digitalisering bevrijdt het boek van de fysieke
grenzen van d bibli th k
de bibliotheek.
Digitalisering geeft toegang tot boeken die u
anders nooit in handen had gehad, en zeker niet
bij u thuis.
Toekomst: alle boeken waar dan ook onmiddellijk
bij d h d
de hand.
Digitalisering verhoogt de waarde van boeken als
informatiebron en vergemakkelijkt het onderzoek.
37
2. Erfgoed op het Web
38
19

20. 4/1/2009
Waarover praten wij?
• Van analoog naar digitaal
• Van document naar informatie-object
• Een bit is een bit
• Analoog: boeken, tijdschriften, foto's, kaarten, brieven:
allemaal verschillende objecttypen
Digitaal: boeken, tijdschriften, foto's, films, blogs,
podcasts, vodcasts, radio, televisie, nieuws, patenten,
producten, personen, data: allemaal hetzelfde
objecttype
Convergentie
• Google: webpages, books, images, video's,
blogs, patents
blogs patents, news ...
20

21. 4/1/2009
Convergentie van
erfgoedinstellingen
• Instituties:
– convergentie van functies
– gemeenschappelijk ontwikkelingspad
– gemeenschappelijk object-type: het digitaal object
– convergerend gebruiker-ervaring op het Internet
• H t W ld Wid W b
Het World Wide Web:
universeel virtueel archief/bibliotheek/museum
Digitalisering van erfgoedinstellingen:
een gedeeld ontwikkelingspad
• Interne digitalisering
– 'the silent revolution' (Thompson)
– Systemen, standaarden, procedures
• Externe virtualisering (op het WWW)
– 'network presence' van archieven, bibliotheken,
musea, archeologische collecties, etc.
21

22. 4/1/2009
Memory Institutions on the Web
• Web-presence of memory institutions
Koninklijke Bibliotheek
Rijksmuseum
National Archives of Norway
• Virtual archives, libraries, museums, etc.
Virtual Vietnam Archive
Education Virtual Library
y
Web Gallery of Art
• The Internet: Click here!
Alles gaat naar het Web
Mensen en organisaties ('web presence')
Informatie (t k t beeld, geluid, data)
I f ti (tekst, b ld l id d t )
Software (SaaS) en operating systems (WOS)
Opslag ('The Cloud')
22

23. 4/1/2009
The New Web
• Web2.0: the social internet
– An architecture of participation and democracy that encourages
users to add value to the application as they use it. This stands in
sharp contrast to hierarchical access control in applications, in
which systems categorize users into roles with varying levels of
functionality.
– The key is: user participation.
• The Amazon Model
– The key is: richer metadata + user participation
Alles zullen we delen
Repositories (DAREnet)
Open Access publishing (P bM d)
O A bli hi (PubMed)
Data archives (E-Depot Ned. Archeologie-EDNA)
Onderwijsmateriaal (LOREnet)
Powerpoints (SlideShare)
Expertise (Bi
E ti (BiomedExperts)
dE t )
Foto’ s (Flickr)
Ervaringen en meningen (Blogs)
23

24. 4/1/2009
Hoeveel digitale erfgoedinstellingen
hebben wij nodig?
Ieder instelling zijn eigen E instelling?
E-instelling?
Iedere objecttype zijn eigen E-instelling?
Eén nationale E-instelling?
EUROPEANA+ ?
Lessons Learned
Digitalisering doet het onderscheid tussen
verschillende soorten erfgoed vervagen
hill d t f d
Het Web geeft aan erfgoed een nieuw leven, maar
ook in een nieuwe context.
Gebruikers verwachten op het internet een
geintegreerd aanbod.
Participatie en communicatie zijn essentiele
ingredienten.
De traditionele organisatie van de erfgoedsector
staat ter discussie. 48
24

25. 4/1/2009
3. De cultuur van de digitale samenleving
Kenmerken van digitale cultuur
Onduidelijke ‘nationaliteit’: nationale instituties verliezen hun
zin.
Heterogeniteit: traditionele sectoren staan ter discussie
Dynamiek: digitaal erfgoed is fluide en kent een eigen
geschiedenis die moet worden vastgelegd
Interactiviteit: het ‘object’ staat niet meer los van het gebruik.
Fragmentatie: het ‘object’ wordt telkens weer geconstrueerd uit
tal van fragmenten.
Context: informatie is alttijd verbonden met andere informatie,
en dat verwacht men ook (tijdslijn, achtergronddocumentatie,
…)
25

26. 4/1/2009
Informatie en Cultuur
• Informatie is niet meer slechts een
representatie van cultuur
cultuur.
• In een digitale wereld, is informatie zelf ook een
onderdeel van de cultuur.
• Ergoedinstellingen staan voor de uitdaging om
de ‘information fabric of society’ voor de
toekomst vast te leggen.
t k t tt l
Digitale Culturele Erfgoed
• Informatie is het culturele erfgoed van onze tijd.
• ‘In a global, networked world, information is a global
g , , g
commodity’. Een focus op ‘nationale’ informatie is weinig zinvol.
• Onze cultuur wordt niet zozeer bepaald door de informatie die
wordt geproduceerd, als wel door de informatie die wordt
geconsumeerd.
• Om de cultuur van de digitale samenleving te bewaren, moeten
we daarom vooral het informatiegebruik vastleggen.
• Dit alles vraagt om een ingrijpende herziening van het stelsel
van de erfgoedinstellingen.
26

27. 4/1/2009
Lessons Learned
Digitalisering is meer dan de conversie van
analoog naar di it l
l digitaal.
Digitalisering roept tal van nieuwe vragen op die
niet technologisch van aard zijn.
Digitalisering vraagt om een herstructurering van
het erfgoeddomein.
53
54
27