Material elaborado polo ENLD do CEIP de Mondego

1. O SAMAÍN E O MAGOSTO UNIDADE 1 CURSO 2010-2011 EDLG do CEIP “ Pedro Barrié de la Maza”

2. ORIXES DO SAMAÍN Os pobos celtas aportaron a Galicia hai uns 2.600 anos a súa cultura e as súas crenzas. Adoraban a moitos deuses e deusas porque eran politeístas e a maior parte das súas celebracións gardaban relación coas forzas da natureza e as estacións do ano para que lles deparara unas boas colleitas. Unha desas celebracións era o SAMAÍN, data que coincidía co 1 de novembro.Os celtas consideraban as cabezas dos seus inimigos coma trofeos de guerra e as caveiras aportábanlles a forza e o poder das súas pantasmas.Así colocábanas en lugares altos dos poboados para defendelos. Na celebración do Samaín,as almas en pena volvían ao mundo dos vivos por culpa dun feitizo.Colocaban nos cruces de camiños e no alto dos castros as caveiras dos inimigos mortos cunhas candeas prendidas no seu interior.A finalidade deste rito era asustar aos inimigos , asombrar ás xentes do poboado e espantar os meigallos. Como feito curioso, anos máis tarde, a igrexa adoptou esta celebración do 1 de Novenbro coma o Dia de Santos e Defuntos. Hai varios anos tentouse revitalizar esta celebración en Galicia,así ,na maioría dos centros escolares, os nenos e nenas tentan revivir eses ritos ancestrais tallando e decorando artísticamente as cabaceiras para realizar exposicións e nalgúns casos organízanse concursos que premian os deseños máis creativos.

3. A CABACEIRA Pénsase que a súa orixe está en América e Asia meridional, pero numerosos autores exipcios e hebreos xa citaban o cultivo das cabazas nos seus escritos. A cabaceira é unha planta da familia das cucurbitáceas ,de follas amplas, cunhas flores comestibles alaranxadas. O seu froito pode ter un grande tamaño e a súa cortiza é dura e a súa carne polposa con moitas pebidas. Existen as variedades de verán e de inverno. Cabaza de verán: De pel clara e fina e sementes brandas. Ten un periodo curto de conservación. Exemplos desta variedade son : a cabaza de cor branca, verde ou amarela, a cabaza espagueti (de cor amarela) e a cabaza rondín (de pel alaranxada e carne branquecina). Cabaza de inverno: Máis doce e máis seca cá de verán, con menos contido de auga e de pel máis grosa. Dentro deste grupo atópanse: a cabaza banana, a de cidra ou zapallo e a confiteira ou de cabelo de anxo moi utilizada en diversos produtos de pastelaría. A cabaza do peregrino é unha variedade con forma de botella estrangulada que unha vez seca pode utilizarse como recipiente.

4. MODELOS DE CABAZAS DECORADAS E TODAS AS QUE SE VOS OCURRAN, QUE SER Á N Ú NICAS …

5. Os rapaces de MONDEGO celebran o Samaín decoran moitas cabazas facendo caveiras sen fin. As rapazas de SADA seguen coa tradición de adornar coma sempre as cabazas e os melóns. Neste colexio, señores, faremos a exposición non faltarán as cabazas, cabazas a mogollón. Algún medo pasarán os alunnos pequerrechos, ao ver tantas caveiras berrarán coma os bechos. Vinde,vinde, rapaces, ao Samaín de MONDEGO seguro que o pasaredes con ledicia e moito medo. COPLAS DO SAMA Í N DE MONDEGO CONTINUADE V Ó S CON M Á IS ESTROFAS … E NON VOS ESQUEZADES DE PARTICIPAR NO SAMA Í N DECORANDO AS CABAZAS M Á IS ORIXINAIS E TERROR Í FICAS.

7. RECITA ESTA CANTIGA POPULAR Señora María Señor Manuel castañas asadas e viño con mel. E viño con mel e viño con mel Señora María Señor Manuel.

8. FICHA TECNICA ARBORE: castiñeiro NOME CIENTIFICO : castanea sativa ORIXINARIA DE : Asia Menor ALTURA: 25- 35 metros FROITO : ourizo espiñento chamado aquenio SEMENTE: castaña FOLLAS: simples, alternas, pecioladas, oblongo-lanceoladas e serradas APORTA: hidratos de carbono USOS DA CORTIZA E FOLLAS: como menciñas, para curtir,tinguir e facer cestos. A CASTA Ñ A

9. CASTAÑAS COCIDAS CON LEITE CASTAÑAS ASADAS

10. PREGUNTA AOS TEUS PAIS , AV Ó S OU VECI Ñ OS … Se lembran cando de nenos fac í an uns colares coma este da imaxe. Cham á banse ZONCHOS ou casta ñ as cocidas coa pel e ensartadas cun f í o de ca ñ amazo. As nais e avoas fac í anllos aos rapaces e rapazas para levar no pescozo o d í a 1 de Novembro e todos quer í an ter o m á is longo do barrio.