Sensory Processing Disorder SPD Zaburzenia integracji sensorycznej Integracja sensoryczna SI

1. I n t e g r a c j a
s e n s o r y c z n a
Izabela Drabik
Terapia pedagogiczna
(MUT2, gr.2)

2. Metoda SI to koncepcja
diagnostyczno- terapeutyczna
stworzona w latach 60 XX wieku
przez dr Jean A. Ayres,
pierwotnie dla dzieci z trudnościami w nauce.
Obecnie staje się ona odpowiedzią na wiele
zaburzeń dzieci i dorosłych.

3. Na pytanie ile mamy zmysłów większość z nas
wymienia 5:
 Dotyk
 Smak
 Słuch
 Wzrok
 Węch
Jakie mamy zmysły ?

4. Istnieją jeszcze dwa zmysły – zmysły ruchu:
 Zmysł przedsionkowy – zmysł równowagi
 Zmysł proprioceptywny
inaczej zwanym czuciem głębokim
Ale…

5. Razem ze zmysłem dotyku,
zmysł przedsionkowy oraz proprioceptywny
uznawane są przez prekursorkę Jean Ayres
za najważniejsze.

6.  ZMYSŁ
PRZEDSIONKOWY
= równowagi, dostarcza
informacji o położeniu ciała w
przestrzeni, koordynuje on
ruchy oczu, głowy i ciała.
Pozwala balansować na
równoważni, bujać się na
huśtawce, łapać równowagę,
gdy się potkniemy.
 Osoby
z podwrażliwością
przedsionkową
– czyli zbyt mało
odczuwające wrażenia
ruchowe, łakną ruchu, ciągłej
zmiany pozycji, kręcą się,
bujają, przez co mają np.:
problemy z koncentracją.
Osoby
z nadwrażliwością przedsionkową
– czyli zbyt mocno odbierają i odczuwające wrażenia ruchowe,
boją się podejmować aktywność.
Dziecko nie czuje się pewnie, wspinając się po drabinkach,
niechętnie bawi się na placu zabaw, a problemy z nauczeniem
się jazdy na rowerze, jest asekuracyjne w ruchu.

8.  ZMYSŁ
PROPRIOCEPTYWNY
= czucie głębokie, to receptory
umieszczone w mięśniach,
stawach, ścięgnach, które
pozwalają na utrzymanie
prawidłowej pozycji ciała.
System ten informuje mózg, w
jakiej pozycji znajduje się nasze
ciało w przestrzeni. Dzięki
niemu możemy stać i nie
przewracać się, używać ołówka,
kozłować piłkę.
 Osoby
z zaburzeniami
czucia głębokiego
– uwielbiają skoki,
zderzenia, a także mocne
przytulanie.
Mogą też wpadać na
przedmioty, przez co
określane są jako
niezdarne.

9. Integracja sensoryczna to zdolność mózgu do
interpretowania i koordynowania impulsów
sensorycznych płynących ze zmysłów.
Układ nerwowy odbiera wrażenia z receptorów
poszczególnych zmysłów, a następnie organizuje je
tak, aby mogły zostać wykorzystane w celowym
działaniu lub adaptacji.
Czym jest integracja
sensoryczna?

10. Troszkę zagmatwało się.. .. ? 

11. Naszą ulubioną kawiarnię ….
Ok! Wyobraźmy sobie ..

12. Zamawiasz kubek gorącej
aromatycznej czekolady ….

13.  Podpowie ci, że kelner już ją niesie ..
Zmysł słuchu ..

14.  Patrząc na czekoladę pozwoli Ci określić jej kolor ..
Zmysł wzroku ..

15.  Czujesz jej aromat i rozkoszujesz się smakiem ..
Zmysł węchu i smaku ..

16.  Dzięki dotykowi wiesz, jaką ma konsystencję
i czujesz ciepło pod palcami ..
Zmysł dotyku ..

17. Ten kubek czekolady uruchomił jeszcze
propriocepcję, czyli czucie głębokie –
a dzięki niej ocenisz
np. ciężar kubka,
aby wiedzieć,
jakiej siły należy użyć,
by go podnieść ..
Ale to jeszcze nie wszystkie doznania
i nie wszystkie zmysły ..

18.  Czyli zmysł przedsionkowy, który odpowiada
za to, że kubek sprawnie trafia do ust, dzięki
odpowiednio napiętym mięśniom,
dobrej koordynacji ruchu
oraz odpowiedniemu
zaplanowaniu tego ruchu..
no i jeszcze zmysł równowagi..

19.  .. Noo, nie aż tak bardzo, kiedy wszystkie
zmysły i ich integracja działają prawidłowo !
 Wtedy proces ten odbywa się automatycznie
i nawet nie mamy o nim pojęcia ..
… skomplikowane, nie?

20. pełnego wizerunku
tego kubka czekolady w kawiarni,
jeżeli któryś ze zmysłów
nie odbierałby wcale informacji
z otoczenia lub Twojego ciała
lub sygnały te odbierał nadmiernie ..
Nie udałoby Ci się stworzyć ..

21.  Integracja pozwala segregować, porządkować i
składać razem pojedyncze bodźce w pełne
funkcje mózgu.
 To sposób, w jaki wykorzystujemy odbierane
bodźce do celowego działania.
 Funkcjonujemy prawidłowo, gdy wszystkie układy
ze sobą właściwie współpracują.
A więc czym jest SI ?

22.  Gdy tak się nie dzieje, pojawia się problem,
który określa się mianem zaburzeń integracji
sensorycznej – zaburzeń przetwarzania
sensorycznego.
 Zmniejszona zdolność przetwarzania informacji
czuciowych, czy przedsionkowych będzie
wpływała na funkcje wzrokowe i słuchowe,
koordynację wzrokowo – ruchową, mowę i
celową aktywność (= czyli na ogólny rozwój
percepcyjno motoryczny), którego prawidłowy
rozwój jest podstawą rozwoju dojrzałości
szkolnej.

23.  Wg Ayres adekwatna integracja wrażeń jest
podstawą do uczenia się!
 Wyższe procesy percepcyjne, umiejętności
czytania, pisania, czy mowa zależne są od
prawidłowo funkcjonujących pierwotnych
systemów, które rozwijają się w życiu
płodowym i w pierwszych latach życia.
Prawidłowa integracja sensoryczna
a procesy uczenia się

24.  Warunkowane poprzez odpowiedni odbiór i
przetworzenie informacji sensorycznych,
dopływających z otoczenia
 Prawidłowa organizacja wrażeń sensorycznych
stwarza dopiero warunki do adekwatnego
zaplanowania odpowiedzi
 Im bardziej sprawne, precyzyjne i szybkie jest
przetwarzanie sensoryczne (wielu bodźców),
tym łatwiej za reagować na
Uczenie się ..

26. Integracja sensoryczna rozpoczyna się już w okresie płodowym i trwa do
około 7 roku życia. Nierozwinięcie określonych umiejętności w kolejnych
stadiach rozwoju powoduje powstawanie trudności w funkcjonowaniu i
zachowaniu dziecka.
 Stadium 1
 rozwój zdolności do
przetwarzania bodźców
proprioceptywnych, dotykowych
i przedsionkowych,
 rozwój reakcji równoważnych,
napięcia mięśniowego, ruchów
oczu,
 integracja odruchów – ewolucja
czynności odruchowych
(odruchy postawy, prostowania,
równowagi);
 kształtowanie się więzi z matką i
innymi opiekunami w czasie
czynności pielęgnacyjnych.
 Stadium 2
 rozwój reakcji dowolnych (w
poprzednim okresie
dominowały odruchy),
 rozwój schematu ciała,
 rozwój dużej motoryki i
planowania ruchu,
 kształtowanie się stabilnej
postawy,
 kształtowanie się podstaw
percepcji słuchowej,
wzrokowej,
 rozwój koordynacji ciała.

27.  Stadium 2
 rozwój reakcji dowolnych (w
poprzednim okresie
dominowały odruchy),
 rozwój schematu ciała,
 rozwój dużej motoryki i
planowania ruchu,
 kształtowanie się stabilnej
postawy,
 kształtowanie się podstaw
percepcji słuchowej,
wzrokowej,
 rozwój koordynacji ciała.
 Stadium 3
 rozwój ruchów dowolnych i
bardziej precyzyjnych (ręki,
aparatu mowy),
 kształtowanie się
koordynacji wzrokowo-
ruchowej,
 rozwój współdziałanie
zmysłów.
 Stadium 4
 specjalizacja mózgowa
(dominacja stronna ciała),
 rozwój zdolności do:
czytania, pisania, liczenia,
koncentracji uwagi, kontroli
emocjonalnej,
samoakceptacji.


28.  Z zaburzeniami SI
mamy do czynienia,
kiedy mózg ma
problemy z
właściwym
przyjęciem i
interpretacją
sygnałów płynących
ze zmysłów.
 Sygnały płynące do mózgu
mają zawsze charakter ciągły
i dopływają w jednym
momencie z wielu źródeł, co
u osób z zaburzeniami
przetwarzania sensorycznego
może doprowadzić do
powstania tzw. „korka”
neurologicznego, który
znacznie utrudnia ich
interpretację i zwrotną
reakcję.
Skąd biorą się zaburzenia SI?

29. Integracja sensoryczna to proces neurologiczny
organizujący wrażenia płynące z całego ciała i
środowiska w taki sposób, by mogły być użyte do
celowego działania. Nasze zmysły przekazują nam
informacje dotyczące fizycznego stanu naszego
organizmu i otoczenia. Bodźce płyną do naszego mózgu
niczym strumienie do jeziora. W każdej chwili docierają
do nas niezliczone kawałeczki informacji. Mózg
lokalizuje, segreguje i porządkuje otrzymywane
bodźce, podobnie jak policjant na skrzyżowaniu kieruje
samochodami. Kiedy bodźce przepływają w dobrze
zorganizowany i zintegrowany sposób, mózg może
wykorzystać je do tworzenia wyobrażeń,
opracowywania zachowań i przyswajania wiedzy. Kiedy
przepływ bodźców odbywa się w niezorganizowany
sposób, życie może przypominać korek uliczny w
godzinach szczytu. Polly Godwin Emmons Liz McKendryAnderson

30.  Rejestrowanie bodźca
 Lokalizowanie bodźca
 Interpretowanie bodźca – modulacja
 Organizacja odpowiedzi na bodźce
 Odpowiedź
Proces przetwarzania bodźców zmysłowych
dzieli się na następujące elementy:
Jak przebiega przetwarzanie
bodźców zmysłowych

31.  6-stoklasista stoi w kolejce do bufetu, gdy nagle inny uczeń
przypadkowo ociera się o jego ramię (rejestracja bodźca).
 Teraz chłopiec musi domyśleć się, z której części jego ciała
pochodził odebrany sygnał (lokalizacja), potem zdecydować,
czym on był – przypadkowym otarciem, lekkim
szturchnięciem, uderzeniem, dźgnięciem (interpretacja).
 Chłopiec decyduje, że było to przypadkowe, lekkie otarcie,
ogląda się przez ramię (organizacja odpowiedzi).
 Jak możemy zinterpretować tę sytuację, zwracając
uwagę na to, jak ważne jest przetwarzanie bodźców
zmysłowych?
Przestudiujmy inną sytuację
zwracając uwagę na proces przetwarzania bodźców..

32.  6-stoklasista stoi w kolejce do bufetu, gdy nagle inny uczeń
przypadkowo ociera się o jego ramię (rejestracja bodźca).
 Teraz chłopiec musi domyśleć się, z której części jego ciała
pochodził odebrany sygnał (lokalizacja), potem zdecydować,
czym on był – przypadkowym otarciem, lekkim
szturchnięciem, uderzeniem, dźgnięciem (interpretacja). 
chłopiec decyduje, że było to silne uderzenie w sam środek
pleców.
 Błyskawicznie odwraca się z zaciśniętymi pięściami
(organizacja odpowiedzi) po czym głośno i gwałtownie
wygraża chłopcu, który w jego mniemaniu uderzył go , a
następnie mu oddaje (realizacja odpowiedzi).
.. a teraz
zwracając uwagę na zaburzony proces przetwarzania bodźców..

33. Jak przebiega przetwarzanie
bodźców zmysłowych?
Rejestrowanie – świadome lub
nieświadome odbieranie jednego lub więcej
bodźców
Trudności z rejestrowaniem – dziecko
może słabo reagować na ruch lub dotyk, z
opóźnieniem reagować na bodziec,
nadmiernie reagować na bodziec.
Lokalizowanie bodźca
Interpretacja bodźca = modulacja –
zmiana percepcji bodźca przed jako
przetworzeniem i przekształceniem w
działanie
Trudności z modulacją: dziecko źle znosi
zmiany w codziennych czynnościach, łatwo
rozprasza się, jest nadmiernie aktywne, ma
problemy z przechodzeniem z 1 aktywności
do 2, wydaje się być nieobecne, wycofane z
życia, zamknięte we własnym świecie.
Organizacja odpowiedzi na bodźce
Odpowiedź – zachowanie wywołane
zintegrowaniem rejestracji i modulacji
odebranych sygnałów
Trudności z odpowiedzią lub integracją -
dziecko ma trudności z motoryką, reagować
w sposób niezdarny, mieć słabą świadomość
własnego ciała, kłopoty z koordynacją obu
stron ciała.

34.  Przyczyny nie są do końca poznane. Mogą być
one pierwotne (wrodzone) lub wtórne (nabyte)
 Wśród wielu przyczyn wymienia się: obciążenia
genetyczne, obciążenia prenatalne (choroby, leki,
stres, używki), okołoporodowe, wcześniactwo,
ciąże mnogie, zaburzenia poporodowe (m.in.
nadmierna lub niedostateczna stymulacja
środowiska).
 Badania wykazują również związek z nadmiarem
technologii oraz niedobory naturalnego ruchu.
Co powoduje zaburzenia SI ?

35. Co powinno
nas zaniepokoić?

37. Skutki?

38.  Mogą prowadzić do opóźnienia w rozwoju mowy czy
problemów z samoobsługą (np. dziecku trudno jest
się samemu ubrać).
 A znów dziecko, które nie lubi się ruszać, może mieć
trudności w kontaktach z rówieśnikami, bo w
pewnym wieku ruch jest dominującą formą
aktywności.
 Nawet zaburzenia emocjonalne bywają
spowodowane zaburzeniami SI.
 Dzieci te miewają też trudności z planowaniem
bardziej złożonych działań. Nazywamy je dziećmi
„dyspraktycznymi” – trudno im opanować sekwencję
czynności prowadzącą do założonego celu.
 I wreszcie nadwrażliwość sensoryczna często
przekłada się też na nadpobudliwość ruchową.
 Bez terapii trudności te same nie znikną, dziecko z
nich nie wyrośnie.

39.  Ocenę procesów SI może przeprowadzić jedynie
wykwalifikowany terapeuta.
 Obserwację procesów SI powinno się przeprowadzić,
kiedy występują niepokojące objawy, niezależnie od
wieku. W aspekcie dzieci w wieku szkolnym każdy
problem z koncentracją uwagi powinien być
powodem do kontrolnego badania SI.
 Wywiad polega na zebraniu informacji dotyczących
dziecka od okresu rozwoju prenatalnego – przebieg
ciąży do obecnego wieku rozwojowego.
Jak wygląda diagnoza ?

40.  Diagnoza SI składa się z wywiadu z rodzicami
dziecka oraz obserwacji spontanicznej i
ukierunkowanej aktywności dziecka,
przeplatanymi próbami zadaniowymi.
 Diagnoza ma na celu ocenę funkcjonowania
dziecka w takich sferach jak:
 Przetwarzanie wrażeń somatosensorycznych
(dotyk i propriocepcja, czyli inaczej kinestezja –
zmysł orientacji ułożenia i ruchów swojego ciała)
 przetwarzanie wrażeń przedsionkowych
(orientacja przestrzeni i ciała w przestrzeni)
 koordynacja oko- ręka
 Planowanie ruchu – praksja
 Percepcja wzrokowa.

41.  Diagnoza przeprowadzana jest na podstawie
obserwacji klinicznej oraz w oparciu o
standaryzowany Południowo – Kalifornijski
Test Integracji Sensorycznej.
 Diagnoza jest podstawą podjęcia terapii
zaburzeń SI.

42.  Terapia integracji sensorycznej to system ćwiczeń,
zabaw i aktywności proponowanych dziecku, który ma
prowokować i wyzwalać odpowiednie reakcje
sensoryczne.
 Terapia jest dla dziecka zazwyczaj przyjemnością. W
przyjaznym otoczeniu (huśtawki, piłki, liny, drabinki,
do wspinania) dziecko pod okiem terapeuty uczy się w
sposób bardziej efektywny automatycznie przetwarzać
i wykorzystywać skomplikowane informacje
sensoryczne.
 Z biegiem czasu dziecko zaczyna nieświadomie
poprawnie reagować na bodźce zmysłowe poza
gabinetem terapeutycznym.
Terapia ..

43.  https://www.youtube.com/watch?v=Haw5m3Zxvy4
 https://www.youtube.com/watch?v=k4SwtyuTUTo
 https://www.youtube.com/watch?v=wFJ9E2VgEOI
 https://www.youtube.com/watch?v=02JlnqUhXeU
 https://www.youtube.com/watch?v=MCpCtsY1ghI
 Metoda Integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy u dzieci z
uszkodzeniami OUN, B. Odowska – Szlachcic
 Metoda Integracji sensorycznej ćwiczenia usprawniające bazowe układy
zmysłowe i korugujące zaburzenia planowania mtorycznego, Zeszyt 1, B.
Odowska – Szlachcic
 Metoda Integracji sensorycznej strategie terapeutyczne i ćwiczenia
stymulujące układy słuchowy, wzrokowy węchu, smaku, światłem oraz
kolorami, Zeszyt 2, B. Odowska – Szlachcic
 Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej, Polly Godwin Emmons, Liz
McKendry Anderson
 Integracja sensoryczna na co dzień, M. Borkowska, K. Wagh
 Gry i zabawy we wczesnej interwencji, ćwiczenia dla dzieci z zaburzeniami
ze spectrum autyzmu i przetwarzania sensorycznego
Bibliografia: