1. MODYUL 1
Pag-aalsa
Laban sa
Pang-aabuso

2. Gawain 3
Mga Pag-aalsang Agraryo
sa mga Tagalog na
Probinsya, 1745

3. Paglalahad

4. PAG-AALSANG AGRARYO
Sipi 1. Mula sa ulat ni
Pedro Calderon Enriquez,
awditor at piskal ng
Audiencia, na nag-imbestiga
ng mga kondisyon noong
1739.

5. PAG-AALSANG AGRARYO
By commission of this royal Audiencia, I
went to a village outside the walls of this capital,
to take measures for the completion of a small
bridge, which was being hindered by some
dispute…. I proceeded to make inquiries
regarding the lands and revenues belonging to
the village; and I found that all the surrounding
estates (on which the people of the village were
working) belonged to a certain ecclesiastic, the
Indians and mestizos paying him rent not only for
these, but for the land occupied by their cabins,
at the rate of three pesos a year for the married
man, and one and one-half pesos for the widow or
the unmarried man….”
Pedro Calderon Enriquez, “Discurso iuridico, en que se defiende la real iurisdiccion, y se
hace demonstracion de la injusticia, que contiene el contrato de arrendamiento de
solares en estas islas,” sa Blair at Robertson 48: 141-142

6. Glosari o
Talasalitaan

7.  Audiencia … Kataas-taasang hukuman ng
kolonya
 Cabin … bahay
 Dispute … away
 Ecclesiastic … relihiyoso
 Estate … lupain
 Revenue … kita
 Take measure … gumawa ng hakbang

8. PAG-AALSANG AGRARYO
Sipi 2. Galing sa akda ni
Juan de la Concepcion,
Historia General de Philipinas
(General History of the
Philippines), 1788-1792

9. PAG-AALSANG AGRARYO
With the pretext that the fathers of the Society
[of Jesus] had usurped from the cultivated lands, and
the untilled lands on the hills, on which they kept
enormous herds of horned cattle—for which reason,
and because the Jesuits said that these were their own
property, they would not allow the natives to supply
themselves wood, rattans, and bamboos, unless they
paid fixed prices—the Indians committed shocking acts
of hostility on the ranches of Lian and Nasugbu, killing
and plundering the tenants of those lands, with many
other ravages. Nor did they respect the houses of the
[Jesuit] fathers, but attacked and plundered them, and
partly burned them, as well as many other buildings
independent of these…. The contagion spread to the
village of Taal, and more than sparks were discovered
in other places, although efforts were made to conceal
the fire.
Juan de la Concepcion, Historia General de Philipinas, 1788-1792, sa “Events in Filipinas,” 1739-

10. Glosari o
Talasalitaan

11.  Conceal … itago
 Contagion … pagkahawa
 Enormous … malaki
 Herd … grupo ng hayop
 Hostility … kalupitan
 Plunder … pagnanakaw
 Pretext … pangangatwiran
 Ravage … paninira
 Usurp … mangamkam, mang-agaw

12. PAG-AALSANG AGRARYO
Sipi 3. Mula sa
dekreto ni Haring
Felipe V noong 7
Nobyembre
1751

13. PAG-AALSANG AGRARYO
... Don Pedro Enriquez, an auditor of that
same Audiencia, made a report... of what he has
done... for the pacification of the villages of Taguig,
Hagonoy, Parañaque, Bacoor, Cavite el Viejo, and
other places… which lie near that capital, all of
which revolted. A similar insurrection or revolt
occurred in the province of Bulacan, and these...
protested… against the injuries which the Indians
received from the managers of the estates which
are owned by the religious of St. Dominic and those
of St. Augustine…– usurping the lands of the
Indians, without leaving them the freedom of the
rivers for their fishing, or allowing them to cut wood
for their necessary use, or even to collect the wild
fruits; nor did they allow the natives to pasture on
the hills near their villages the carabaos which they
used for agriculture .

14. PAG-AALSANG AGRARYO
Accordingly [Don Pedro] determined to free
them from these oppressions, and decided that they
should not pay various unjust taxes which the
managers exacted from them..... he demanded from
the aforesaid religious orders the titles of ownership
for the lands which they possessed; and,
notwithstanding the resistance that they made to
him, repeatedly refusing [to obey], he distributed to
the villages the lands which the orders had usurped,
and all which they held without legitimate cause he
declared to be crown lands…. He also took other
measures which seemed to him proper for the
investigation of the fraudulent proceedings in the
measurement of the lands in the estate of Biñan,
which is owned by the religious of St. Dominic

15. PAG-AALSANG AGRARYO
Dominic—fraud which was committed in the
year 1743 by the court clerk of that Audiencia [of
Manila] with notable fraud and trickery, in which
participated the two surveyors (appointed through
ignorance or evil intent), to the grave injury of the
village of Silang. This had caused the disturbances,
revolts, and losses which had been experienced in
the above-mentioned villages…. I approve, and
regard as just and proper, all that was performed by
the aforesaid Don Pedro Calderon Enriquez….
Dated at San Lorenzo, on November 7, 1751
I THE KING
Haring Felipe V, “Usurpation of Indian Lands by Friars,”
1751, sa Blair at Robertson 48: 27-31, 34.

16. Glosari o
Talasalitaan

17.  Aforesaid … nabanggit
 Crown land … lupain ng hari
 Exact … maningil
 Fraudulent … madaya
 Legitimate … legal
 Notwithstanding … bagama’t
 Pacification … panunupil

18. Pagsusuri

19. PAG-AALSANG AGRARYO X
Anong impormasyon ang
makukuha at mahihinuha mo
mula sa sipi?
Kadalasan o
dami ng pag-
aalsa
Impormasyong
nakuha at
nahinuha mula
sa sipi

20. PAG-AALSANG AGRARYO
Suriin ang sipi gamit ang concept map
KONTEKSTO
AKTOR
PAGKILOS
SANHI EPEKTO

21. PAG-AALSANG AGRARYO
KONTEKSTO. Kabuuang kalagayan ng
panahon, lugar at komunidad, kasama ang
kultura nito
AKTOR. Sino ang kumilos at ang
kanyang personal na background, hangarin at
interes.
PAGKILOS. Mga ginawa ng historikal na
aktor na nagbigay-daan o nagdulot ng epekto o
resulta
SANHI. Dahilan ng pagkilos
EPEKTO. Resulta o kinahinatnan ng
pagkilos

22. PAG-AALSANG AGRARYO
KONTEKSTO

23. PAG-AALSANG AGRARYO
AKTOR

24. PAG-AALSANG AGRARYO
SANHI

25. PAG-AALSANG AGRARYO
PAGKILOS

26. PAG-AALSANG AGRARYO
EPEKTO

27. Pagbubuod

28. PAG-AALSANG AGRARYO
Bakit nag-alsa ang
mga Tagalog?

29. Paglalapat

30. PAG-AALSANG AGRARYO
Ano ang iyong
magiging saloobin
kung pipilitin ng
gobyerno na kunin
ang lupang pag-aari
mo?

31. Pagtataya

32. PAG-AALSANG AGRARYO
Sabihin sa klase na pagbalik-aralan
ang mga sipi at tsart sa tatlong gawain
upang sagutin ang matrix sa ibaba na
nagsisilbing buod ng modyul.
1. Mga Sanhi ng pag-aalsa 2. Bakit hindi nagtagumpay
laban sa Espanya ang pag-aalsa

33. Takdang - Aralin

34. Sagutin:
1. Anu – ano ang mga sanhi ng
pag-aalsa laban sa Espanya?
2. Bakit hindi nagtagumpay ang
mga pag-aalsa?

35. KEY
ANSWERS

36. PAG-AALSANG AGRARYO X
Anong impormasyon ang makukuha
at mahihinuha mo mula sa sipi?
Kadalasan o Mula 1521 hanggang 1765, halos lahat ng
dami ng pag- mga lalawigan ay nag-alsa
aalsa
Impormasyong • Masasabing hindi naging mapayapa ang
proseso ng kolonisasyon. Nagkaroon ng malakas
nakuha at
at maraming pagtututol ang mga Pilipino.
nahinuha mula • Hindi pinansin ang dahilan ng mga Pilipino sa
sa sipi pagaalsa. Bagkus ay lalo pang pinaigting ng mga
Espanyol ang kanilang pagsupil sa pamamagitan
ngpagtaas ng tributo.

37. PAG-AALSANG AGRARYO X
KONTEKSTO
Naganap ang pag-aalsa sa mga
Tagalog na probinsiya noong 1745. Sa mga
lalawigang ito, malalaki ang lupaing pag-
aari ng mga prayleng Espanyol, kung saan
ipinagbayad ang mga magsasaka ng renta
hindi lamang para sa lupang sinasaka kundi
pati na rin sa lupang kinatatayuan ng
kanilang bahay.

38. PAG-AALSANG AGRARYO X
AKTOR
Sa panig ng Espanya, mga prayleng
Hesuwita, Dominikano, at Agostino
Sa panig ng mga Pilipino, ang mga
magsasaka sa lupain ng mga prayle sa
Parañaque, Bulacan, Cavite, Batangas,
Laguna at ibang Tagalog na lugar

39. PAG-AALSANG AGRARYO X
SANHI
• Pagkamkam ng mga relihiyoso ng lupa ng mga
katutubo
• Pagbawal sa mga magsasaka na kumuha ng
kahoy, prutas at iba pang pangangailangan sa
mga burol, gubat, at ilog dahil itinuring ang mga
ito na pag-aari ng mga prayle; o ang pagsingil sa
pagkuha ng mga pangangailangan
• Pagbawal sa paggamit ng lupa at burol para sa
pastulan

40. PAG-AALSANG AGRARYO X
PAGKILOS
• Lumaban ang mga magsasaka ng
Batangas, Cavite at iba pang probinsiyang
Tagalog kung saan hawak ng mga prayle
ang malalaking lupa.
• Sa Batangas, sinunog ang mga bahay ng
Heswita at ibang mga gusali.
• Kumalat ang pag-aalsa sa ibang bayan.

41. PAG-AALSANG AGRARYO X
EPEKTO
Inutos ng gobyerno (hari) ang sumusunod:
• Pagtigil sa pagbabayad ng mga magsasaka ng di
makatarungang buwis
• Pagbalik ng titulo ng mga lupang kinamkam ng mga prayle
• Pagbigay sa mga magsasaka ng mga lupang kinamkam ng mga
relihiyoso
• Deklarasyon ng ilang lupain bilang pag-aari ng hari
• Imbestigasyon ng mga anomalyang may kaugnayan sa
pagsukat
ng lupa sa Laguna na pag-aari ng mga prayleng Dominikano

42. PAG-AALSANG AGRARYO X
1. Mga Sanhi ng pag-aalsa 2. Bakit hindi nagtagumpay
laban sa Espanya ang pag-aalsa
a. Mithiing bumalik sa relihiyon a. Paggamit ng mga Pilipino laban sa
ng mga ninuno kapwa Pilipino upang supilin ang
pag-aalsa
b. Pagtutol sa sapilitang b. Superyor na armas ng mga
pagtrabaho o polo Espanyol
c. Pagkamkam ng mga (halimbawa, mga riple laban sa mga
relihiyoso ng mga lupang pag- sibat at itak ng mga Pilipino)
aari ng mga katutubo at c. Paggamit ng mga relihiyoso bilang
tagapamagitan ng mga katutubo at
pagbawal sa pagkuha ng mga pamahalaang Kastila
yamang gubat tulad ng kahoy, d. Kawalan ng kamalayang Pilipino,
rattan, kawayan, prutas, at kaya hiwa-hiwalay ang pag-aalsa at
yamang ilog naging madaling supilin
d. Pagbawal na magpastol sa

43. SANGGUNIAN
www.google.com/images
Learner’s Module, Q2, pp. 78-81
Teaching Guide, Q2, pp. 49

44. DOWNLOAD LINK
www.slideshare.net/jaredram55
Email: jaredram55@yahoo.com

45. MARAMING
SALAMAT PO!
Inihanda ni:
JARED RAM A. JUEZAN
Teacher I, Araling Panlipunan III
August 8, 2012