SlideShare a Scribd company logo
1 of 48
Download to read offline
Угсруулах    ба     зэрэгцүүлэх
холбоонд суурилан бүтдэг нэг нь
нөгөөтэйгөө   хэлзүйн    тодорхой
хэлбэрээр               холбогдсон
өгүүлэхүүн     бус      харьцаанд
байгаа хоёр ба хэд хэдэн үгийг
холбоо үг гэнэ.


      Хоёр гишүүнт
  бүтэцтэй, сэлгэцтэй
   холбоо үгийн хэлц
/бус/ чөлөөт холбоо үг
        гэнэ.
Хэлц бус / чөлөөт /
холбоо үг нь зөвхөн
угсруулах холбоонд
    суурилна.
Чөлөөт холбоо
 үг = дагуул
/туслах / үг + цөм
    / гол / үг
Цөм үг нь нэр
 үг байвал
нэрийн холбоо
   үг гэнэ.
Цөм үг нь үйл
  үг байвал
үйлийн холбоо
   үг гэнэ.
Угсруулах холбоог
найрах ба хамжих
аргаар илрүүлнэ.
Нэг үгийг нөгөө үгтэй
 нөхцөл ба угсруулан
 холбох үгээр холбох
аргыг найрах арга гэнэ.
Нэг үг нөгөөтэйгөө
   үндсээрээ
   холбогдохыг
хамжих арга гэнэ
Нэг үг нөгөөтэйгөө
    үндсээрээ
холбогдохыг хамжих
    арга гэнэ.
Нэг гишүүнт
бүтэцтэй,, сэлгэцгүй
холбоо үгийг хэлц /
чөлөөт бус / холбоо үг
         гэнэ.

   Хэлц холбоо үг нь
    зэрэгцэх, угсрах
харилцан угсрах
холбооны аль алинд
  суурилж бүтдэг.
Үгийн санжсан хэлц холбоо үгс
нь:
o   Дүрслэл сайтай тул баймж утга
    илтгэнэ.

o   Дүрслэн ур маягаар бүтээгүй
o




 o   Нэг ухагдахуун илтгэнэ

 o   Нэр томьёоны шинжтэй байдаг

Үгийн санжсан хэлц холбоо үгд

 o   Зэрэгцээ үг ( эрх чөлөө, зах зээл,
     өмнө хойно ...)
o   Угсраа үг ( эдийн засаг, засаг дарга,
    цагаан толгой...)

o   Хэвшмэл хэллэг ( тэжээсэн бяруу
    тэрэг эвдэх ... )

o   Нэр томьёо, мэргэжлийн үг хэллэг (
    холбоо үг, мөнгөний ханш ...)
o   Завсрын    өнгө,    зүсний   нэр   (бор
    саарал, хүрэн ягаан )

o   Оноосон нэр (Хонгорзул, Туул гол )

o   Ургамал амьтны зүйлийн нэр ( Бор
    шувуу, хөх дэгд )



Бүхэлзүйжсэн хэлц холбоо үгс нь:
-   Адилтгасан санаа харгалздаг тул баймж утга
    илтгэнэ.

-   Хэд хэдэн үгээс бүтдэг.

-   Монгол ахуй, зан заншилыг тусгасан байж
    болно.

-   Аль нэг нь тодорхой нөгөө нэг нь ерөнхий
    утга илтгэнэ.

-   Эцсийнх нь өмнөхөө тодотогосон байна.
Бүхэлзүйлжсэн холбоо үг нь:

А. Төлөөний үг + Нэр үг ( Тэр
газар, эдгээр тоглоом ... )
Б. Ерийн оноосон + Оноосон
нэр ( зохиолч Нацагдорж , бөх
Дагва .. )
Хэлзүйжсэн хэлц холбоо үг нь:
-   Аль нэг нь үгийн сангийн утгаа гээж,
    хэлзүйн хийсвэр утга илэрхийлнэ.
-   Аль нэг нь туслах үүрэгтэй байна.

-   Үндсэн    язгуурыг    бүрэн     ба   бүрэн
    бусаар давтдаг.

-   Баймж утга илтгэнэ.

Хэлзүйжсэн холбоо үг нь:
-   Нэр үг + Холбох үг ( ахын төлөө, ширээн дээр
    ...)
-   Үйл үг + Холбох үг ( бодох тутам, явсны
    төлөө ...)

-   Нэр үг+ Туслах үг (номтой байх, тамирчин
    болох...)

-   Үйл үг + Туслах үг (явсан байх, төгсөх
    болоход...)

Утгазүйжсэн хэлц холбоо үгс нь:
-   Дүрслэх ур маягаар бүтнэ
-   Нэг утга илтгэнэ.

-   Ахуйн сэтгэхүйн өвөрмөц онцлог
    илтгэдэг тул түүхэн уламжлалын
    шинжтэй.

         Нэг үйл явдлыг
          өгүүлсэн , нэг
өгүүлэхүүн төвтэй
  өгүүлбэрийг энгийн
    өгүүлбэр гэнэ.
Хоёр ба түүнээс дээш олон
үйл явдлыг өгүүлсэн хоёр
ба түүнээс дээш
 өгүүлэхүүн төвтэй
өгүүлбэрийг нийлмэл
   өгүүлбэр гэнэ.
Зөвхөн гол гишүүдээс
буюу өгүүлэгдэхүүн ,
 шууд тусагдахуун,
өгүүлэхүүн гурваас
бүтсэн өгүүлбэрийг цөм
   өгүүлбэр гэнэ.
      Тусах үйл
   өгүүлэхүүнтэй
дэлгэрүүлэгч гишүүд
ороогүй өгүүлбэрийг 3
 бүрэлдэхүүнт цөм
   өгүүлбэр гэнэ.
Дэлгэрүүлэгч
гишүүд оролцсон
өгүүлбэрийг цөм
бус өгүүлбэр
   гэнэ.
Өгүүлбэрт
байвал зохих
гишүүд байвал
бүрэн өгүүлбэр
     гэнэ.
Өгүүлбэрт байвал
 зохих гишүүдээс
хэмнэгдэж орхигдсон
    бол бүрэн бус
   өгүүлбэр гэнэ.
Нэрийн ба үйлийн бүлгийн
   аль нэгээр илэрсэн
өгүүлбэрийг хэлзүйжсэн
  өгүүлбэр буюу нэг
бүрэлдэхүүнт өгүүлбэр
        гэнэ.
Өгүүлэгдэхүүнгүй, дан
ганц үйлийн бүлгээр , эсвэл
нэрийн ба үйлийн бүлэг нь
     нэг дор илэрсэн
 өгүүлбэрийг эзэн биегүй
      өгүүлбэр гэнэ.
Үйл үггүй дан ганц
  нэрийн бүлгээр
илэрсэн өгүүлбэрийг
нэрлэсэн өгүүлбэр
             гэнэ.

  Харьяалахын тийн ялгалтай
  тодотгол, өгөх, орших, гарах,
үйлдэх, хамтрахын тийн ялгалын
нөхцөлтэй жинхэнэ нэрээр
илэрсэн шууд бус тусгагдахуун нь
гол дэлгэрүүлэгч гишүүд болно.

 Нэрийн ба үйлийн
 хамжсан тодотгол
нь дэд
дэлгэрүүлэгч
гишүүн болно.
Орон цагийн нэрээр , эсвэл
өгөх орших, гарах, үйлдэх,
   чиглэх тийн ялгалын
нөхцөлтэй жинхэнэ нэрээр
 илэрсэн байц гишүүнийг
захын дэлгэрүүлэгч гэнэ.
ЗНӨ          –ийн       таних        үндсэн
шинжүүд:
А.       Өгүүлбэр       нь     тус       тусдаа
өгүүлэгдэхүүн, өгүүлэхүүнтэй байна.

Б. Өгүүлбэрийн хэсгүүд нь:

    ж, ч, н, аад4 , саар4 , нөхцөлөөр

    хэлэх аялгаар
   зэрэгцүүлэн холбох үгээр холбогдоно.


                ЗНӨ-ийн онцлог
-   Зэрэгцүүлэх холбоонд суурилна.

-   Өгүүлэгдэхүүн нь ямагт нэрлэх тийн ялгалд
    байна

-   Бүтцээрээ   эцсийн   бус   өгүүлбэр   +   эцсийн
    өгүүлбэр гэсэн хэсэгтэй.

-   Өгүүлбэрүүдийн байрыг чөлөөтэй сольж болно.
-    Өгүүлбэрийн хэсгүүдийн зааг тодорхой, сул
     холбоонд байдаг тул тус тусдаа энгийн өгүүлбэр
     болж болдог.


     Гишүүн өгүүлбэрийн онцлог:
1.   Утга санаа бүрэн төгсөөгүй

2.   Өгүүлбэр нь тодотгон холбох, нөхцөлдүүлэн
     холбох нөхцлөөр эсвэл х, аа, гч, сан, даг + тийн
ялгал , эсвэл үйл үг + туслах үг, нэр + туслах үг
     гэсэн задлагч хэлбэрээр хэлбэржсэн байна.

3.   Өгүүлэгдэхүүн     нь   нэрлэхийн   тийн   ялгал,
     харьяалахын тийн ялгал, заахын тийн ялгалаар
     хэлбэржинэ.

More Related Content

What's hot

18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilaltelmenten
 
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэммонгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэмguest00835cf3
 
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйлМонгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйлGe Go
 
тийн ялгал
тийн ялгалтийн ялгал
тийн ялгалulziimanlai
 
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшигЯлгах эгшиг
Ялгах эгшигUyanga88
 
Үйл үг
Үйл үгҮйл үг
Үйл үгGe Go
 
найруулгын төрөл
найруулгын төрөлнайруулгын төрөл
найруулгын төрөлsainaa88
 
Utga shiljuuleh ur 6
Utga shiljuuleh ur 6Utga shiljuuleh ur 6
Utga shiljuuleh ur 6oyunaadorj
 
12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsoltelmenten
 
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголтХэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголтGe Go
 
Тэмдэг нэр үгийн аймаг
Тэмдэг нэр үгийн аймагТэмдэг нэр үгийн аймаг
Тэмдэг нэр үгийн аймагGe Go
 
9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үг9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үгoyunaadorj
 

What's hot (20)

хэлц
 хэлц хэлц
хэлц
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
 
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэммонгол xэлний зөв бичиx дүрэм
монгол xэлний зөв бичиx дүрэм
 
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүрхэлний дүрслэх хэрэглүүр
хэлний дүрслэх хэрэглүүр
 
найруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах ньнайруулгын эхийг ангилах нь
найруулгын эхийг ангилах нь
 
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйлМонгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
 
лабугайн нулимс
лабугайн нулимслабугайн нулимс
лабугайн нулимс
 
тийн ялгал
тийн ялгалтийн ялгал
тийн ялгал
 
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшигЯлгах эгшиг
Ялгах эгшиг
 
Үйл үг
Үйл үгҮйл үг
Үйл үг
 
хичээл 5
хичээл 5хичээл 5
хичээл 5
 
найруулгын төрөл
найруулгын төрөлнайруулгын төрөл
найруулгын төрөл
 
эхийн тухай
эхийн тухайэхийн тухай
эхийн тухай
 
Utga shiljuuleh ur 6
Utga shiljuuleh ur 6Utga shiljuuleh ur 6
Utga shiljuuleh ur 6
 
12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol12. uiliin holboh nohtsol
12. uiliin holboh nohtsol
 
8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга  8. ж.нэр бүтэх арга
8. ж.нэр бүтэх арга
 
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэмЛекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
Лекц №3 Үг зүйн холбогдолтой зөв бичих дүрэм
 
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголтХэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
Хэлзүй, түүний үндсэн ойлголт
 
Тэмдэг нэр үгийн аймаг
Тэмдэг нэр үгийн аймагТэмдэг нэр үгийн аймаг
Тэмдэг нэр үгийн аймаг
 
9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үг9. Эсрэг утгатай үг
9. Эсрэг утгатай үг
 

Similar to холбоо үг

Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдМонгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдNational University Of Mongolia
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалтulzii_7777
 
үзүүлэн т
үзүүлэн түзүүлэн т
үзүүлэн тseegiii
 
Word tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuunWord tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuunMyagmartsetseg
 
Word tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuunWord tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuunMyagmartsetseg
 
хэрэглэгдэхүүн
хэрэглэгдэхүүнхэрэглэгдэхүүн
хэрэглэгдэхүүнjagaa7120
 
Lecture 9.
Lecture 9.Lecture 9.
Lecture 9.Ge Go
 
6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга
6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга
6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулгаotgonerdeneotgonerdene
 
Lecture 4 5.
Lecture 4 5.Lecture 4 5.
Lecture 4 5.Ge Go
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilaltelmenten
 

Similar to холбоо үг (20)

Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалдМонгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
Монгол хэлний хэлц үгийг ангилах асуудалд
 
бие даалт
бие даалтбие даалт
бие даалт
 
үзүүлэн т
үзүүлэн түзүүлэн т
үзүүлэн т
 
Vil vg tvvnii utga.erdene
Vil vg tvvnii utga.erdeneVil vg tvvnii utga.erdene
Vil vg tvvnii utga.erdene
 
Mongol angli helnii temdeg uge
Mongol angli helnii temdeg ugeMongol angli helnii temdeg uge
Mongol angli helnii temdeg uge
 
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulelMongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
 
Mongol helnii horshih yos
Mongol helnii horshih yosMongol helnii horshih yos
Mongol helnii horshih yos
 
Үгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэҮгийн утга гэж юу вэ
Үгийн утга гэж юу вэ
 
хичээл 3
хичээл 3хичээл 3
хичээл 3
 
Word tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuunWord tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuun
 
Word tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuunWord tsahim hereglegdehuun
Word tsahim hereglegdehuun
 
хэрэглэгдэхүүн
хэрэглэгдэхүүнхэрэглэгдэхүүн
хэрэглэгдэхүүн
 
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulelMongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
Mongol angli helnii engiin uguulberiin zeregtsuulel
 
Lecture 9.
Lecture 9.Lecture 9.
Lecture 9.
 
хичээл 2
хичээл 2хичээл 2
хичээл 2
 
6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга
6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга
6-р ангийн монгол хэлний хичээл өгүүлбэрийн найруулга
 
Lecture 4 5.
Lecture 4 5.Lecture 4 5.
Lecture 4 5.
 
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
18. engiin ba niilmel oguulberiin angilal
 
GLON303-Хичээл 9
GLON303-Хичээл 9GLON303-Хичээл 9
GLON303-Хичээл 9
 
үгийн сангийн утга
үгийн сангийн утгаүгийн сангийн утга
үгийн сангийн утга
 

More from jiguurten

асуух ба заах үг
асуух ба заах үгасуух ба заах үг
асуух ба заах үгjiguurten
 
Balarhai egshgiin uureg
Balarhai egshgiin uuregBalarhai egshgiin uureg
Balarhai egshgiin uuregjiguurten
 
монгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.bмонгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.bjiguurten
 
монгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.bмонгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.bjiguurten
 
зг эгшигтэй
зг эгшигтэйзг эгшигтэй
зг эгшигтэйjiguurten
 
Ajliin tailan
Ajliin tailanAjliin tailan
Ajliin tailanjiguurten
 
судалгаа
судалгаасудалгаа
судалгааjiguurten
 
сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө
сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө
сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө jiguurten
 
Byambatogtokh mat
Byambatogtokh matByambatogtokh mat
Byambatogtokh matjiguurten
 
10 tootsoonii hicheel
10 tootsoonii hicheel10 tootsoonii hicheel
10 tootsoonii hicheeljiguurten
 
Gerlen dohio 2
Gerlen dohio 2Gerlen dohio 2
Gerlen dohio 2jiguurten
 
Gerlen dohio
Gerlen dohioGerlen dohio
Gerlen dohiojiguurten
 

More from jiguurten (18)

асуух ба заах үг
асуух ба заах үгасуух ба заах үг
асуух ба заах үг
 
Zaah ug
Zaah ug    Zaah ug
Zaah ug
 
Balarhai egshgiin uureg
Balarhai egshgiin uuregBalarhai egshgiin uureg
Balarhai egshgiin uureg
 
Nar1
Nar1Nar1
Nar1
 
монгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.bмонгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.b
 
монгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.bмонгол хэл бататгал хичээл Ts.b
монгол хэл бататгал хичээл Ts.b
 
зг эгшигтэй
зг эгшигтэйзг эгшигтэй
зг эгшигтэй
 
Uzuulen
UzuulenUzuulen
Uzuulen
 
Ajliin tailan
Ajliin tailanAjliin tailan
Ajliin tailan
 
судалгаа
судалгаасудалгаа
судалгаа
 
сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө
сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө
сурган хүмүүжүүлэх зөвлөгөө
 
Byambatogtokh mat
Byambatogtokh matByambatogtokh mat
Byambatogtokh mat
 
Byamba1
Byamba1Byamba1
Byamba1
 
Byamba2
Byamba2Byamba2
Byamba2
 
10 tootsoonii hicheel
10 tootsoonii hicheel10 tootsoonii hicheel
10 tootsoonii hicheel
 
Shalgalt
ShalgaltShalgalt
Shalgalt
 
Gerlen dohio 2
Gerlen dohio 2Gerlen dohio 2
Gerlen dohio 2
 
Gerlen dohio
Gerlen dohioGerlen dohio
Gerlen dohio
 

холбоо үг

  • 1. Угсруулах ба зэрэгцүүлэх холбоонд суурилан бүтдэг нэг нь нөгөөтэйгөө хэлзүйн тодорхой хэлбэрээр холбогдсон өгүүлэхүүн бус харьцаанд
  • 2. байгаа хоёр ба хэд хэдэн үгийг холбоо үг гэнэ. Хоёр гишүүнт бүтэцтэй, сэлгэцтэй холбоо үгийн хэлц
  • 4. Хэлц бус / чөлөөт / холбоо үг нь зөвхөн угсруулах холбоонд суурилна.
  • 6. /туслах / үг + цөм / гол / үг
  • 7. Цөм үг нь нэр үг байвал
  • 8. нэрийн холбоо үг гэнэ.
  • 9. Цөм үг нь үйл үг байвал
  • 10. үйлийн холбоо үг гэнэ.
  • 11. Угсруулах холбоог найрах ба хамжих аргаар илрүүлнэ.
  • 12. Нэг үгийг нөгөө үгтэй нөхцөл ба угсруулан холбох үгээр холбох аргыг найрах арга гэнэ.
  • 13. Нэг үг нөгөөтэйгөө үндсээрээ холбогдохыг хамжих арга гэнэ
  • 14. Нэг үг нөгөөтэйгөө үндсээрээ холбогдохыг хамжих арга гэнэ.
  • 16. чөлөөт бус / холбоо үг гэнэ. Хэлц холбоо үг нь зэрэгцэх, угсрах
  • 17. харилцан угсрах холбооны аль алинд суурилж бүтдэг.
  • 18. Үгийн санжсан хэлц холбоо үгс нь: o Дүрслэл сайтай тул баймж утга илтгэнэ. o Дүрслэн ур маягаар бүтээгүй
  • 19. o o Нэг ухагдахуун илтгэнэ o Нэр томьёоны шинжтэй байдаг Үгийн санжсан хэлц холбоо үгд o Зэрэгцээ үг ( эрх чөлөө, зах зээл, өмнө хойно ...)
  • 20. o Угсраа үг ( эдийн засаг, засаг дарга, цагаан толгой...) o Хэвшмэл хэллэг ( тэжээсэн бяруу тэрэг эвдэх ... ) o Нэр томьёо, мэргэжлийн үг хэллэг ( холбоо үг, мөнгөний ханш ...)
  • 21. o Завсрын өнгө, зүсний нэр (бор саарал, хүрэн ягаан ) o Оноосон нэр (Хонгорзул, Туул гол ) o Ургамал амьтны зүйлийн нэр ( Бор шувуу, хөх дэгд ) Бүхэлзүйжсэн хэлц холбоо үгс нь:
  • 22. - Адилтгасан санаа харгалздаг тул баймж утга илтгэнэ. - Хэд хэдэн үгээс бүтдэг. - Монгол ахуй, зан заншилыг тусгасан байж болно. - Аль нэг нь тодорхой нөгөө нэг нь ерөнхий утга илтгэнэ. - Эцсийнх нь өмнөхөө тодотогосон байна.
  • 23. Бүхэлзүйлжсэн холбоо үг нь: А. Төлөөний үг + Нэр үг ( Тэр газар, эдгээр тоглоом ... )
  • 24. Б. Ерийн оноосон + Оноосон нэр ( зохиолч Нацагдорж , бөх Дагва .. ) Хэлзүйжсэн хэлц холбоо үг нь: - Аль нэг нь үгийн сангийн утгаа гээж, хэлзүйн хийсвэр утга илэрхийлнэ.
  • 25. - Аль нэг нь туслах үүрэгтэй байна. - Үндсэн язгуурыг бүрэн ба бүрэн бусаар давтдаг. - Баймж утга илтгэнэ. Хэлзүйжсэн холбоо үг нь: - Нэр үг + Холбох үг ( ахын төлөө, ширээн дээр ...)
  • 26. - Үйл үг + Холбох үг ( бодох тутам, явсны төлөө ...) - Нэр үг+ Туслах үг (номтой байх, тамирчин болох...) - Үйл үг + Туслах үг (явсан байх, төгсөх болоход...) Утгазүйжсэн хэлц холбоо үгс нь: - Дүрслэх ур маягаар бүтнэ
  • 27. - Нэг утга илтгэнэ. - Ахуйн сэтгэхүйн өвөрмөц онцлог илтгэдэг тул түүхэн уламжлалын шинжтэй. Нэг үйл явдлыг өгүүлсэн , нэг
  • 28. өгүүлэхүүн төвтэй өгүүлбэрийг энгийн өгүүлбэр гэнэ. Хоёр ба түүнээс дээш олон үйл явдлыг өгүүлсэн хоёр
  • 29. ба түүнээс дээш өгүүлэхүүн төвтэй өгүүлбэрийг нийлмэл өгүүлбэр гэнэ.
  • 30. Зөвхөн гол гишүүдээс буюу өгүүлэгдэхүүн , шууд тусагдахуун, өгүүлэхүүн гурваас
  • 31. бүтсэн өгүүлбэрийг цөм өгүүлбэр гэнэ. Тусах үйл өгүүлэхүүнтэй дэлгэрүүлэгч гишүүд
  • 32. ороогүй өгүүлбэрийг 3 бүрэлдэхүүнт цөм өгүүлбэр гэнэ.
  • 36. бүрэн өгүүлбэр гэнэ. Өгүүлбэрт байвал зохих гишүүдээс
  • 37. хэмнэгдэж орхигдсон бол бүрэн бус өгүүлбэр гэнэ. Нэрийн ба үйлийн бүлгийн аль нэгээр илэрсэн
  • 38. өгүүлбэрийг хэлзүйжсэн өгүүлбэр буюу нэг бүрэлдэхүүнт өгүүлбэр гэнэ.
  • 39. Өгүүлэгдэхүүнгүй, дан ганц үйлийн бүлгээр , эсвэл нэрийн ба үйлийн бүлэг нь нэг дор илэрсэн өгүүлбэрийг эзэн биегүй өгүүлбэр гэнэ.
  • 40. Үйл үггүй дан ганц нэрийн бүлгээр илэрсэн өгүүлбэрийг
  • 41. нэрлэсэн өгүүлбэр гэнэ. Харьяалахын тийн ялгалтай тодотгол, өгөх, орших, гарах, үйлдэх, хамтрахын тийн ялгалын
  • 42. нөхцөлтэй жинхэнэ нэрээр илэрсэн шууд бус тусгагдахуун нь гол дэлгэрүүлэгч гишүүд болно. Нэрийн ба үйлийн хамжсан тодотгол
  • 44. Орон цагийн нэрээр , эсвэл өгөх орших, гарах, үйлдэх, чиглэх тийн ялгалын нөхцөлтэй жинхэнэ нэрээр илэрсэн байц гишүүнийг захын дэлгэрүүлэгч гэнэ.
  • 45. ЗНӨ –ийн таних үндсэн шинжүүд: А. Өгүүлбэр нь тус тусдаа өгүүлэгдэхүүн, өгүүлэхүүнтэй байна. Б. Өгүүлбэрийн хэсгүүд нь:  ж, ч, н, аад4 , саар4 , нөхцөлөөр  хэлэх аялгаар
  • 46. зэрэгцүүлэн холбох үгээр холбогдоно. ЗНӨ-ийн онцлог - Зэрэгцүүлэх холбоонд суурилна. - Өгүүлэгдэхүүн нь ямагт нэрлэх тийн ялгалд байна - Бүтцээрээ эцсийн бус өгүүлбэр + эцсийн өгүүлбэр гэсэн хэсэгтэй. - Өгүүлбэрүүдийн байрыг чөлөөтэй сольж болно.
  • 47. - Өгүүлбэрийн хэсгүүдийн зааг тодорхой, сул холбоонд байдаг тул тус тусдаа энгийн өгүүлбэр болж болдог. Гишүүн өгүүлбэрийн онцлог: 1. Утга санаа бүрэн төгсөөгүй 2. Өгүүлбэр нь тодотгон холбох, нөхцөлдүүлэн холбох нөхцлөөр эсвэл х, аа, гч, сан, даг + тийн
  • 48. ялгал , эсвэл үйл үг + туслах үг, нэр + туслах үг гэсэн задлагч хэлбэрээр хэлбэржсэн байна. 3. Өгүүлэгдэхүүн нь нэрлэхийн тийн ялгал, харьяалахын тийн ялгал, заахын тийн ялгалаар хэлбэржинэ.