1. Ceip Rosalía de Castro (Lugo)
Ciencias da Natureza

2. 1 Como se produce o son
¿Qué ocorre si facemos vibrar unha
regla ou unha goma tal como
mostran estes debuxos?
Prodúcense
sons
Estos sons percibense mellor
cando o extremo da regla é curto
ou a goma está máis tensa,
porque vibran máis rápido.

3. 1 Como se produce o son
Recorda que sempre que hai un son é porque
hai vibracións (1) ou oscilacións (2)
(1) Vibración: movemento que
realiza un corpo dun lado a outro
da súa posición de equilibrio.
(2) Oscilación: vibración completa.
É o movemento efectuado por un
corpo dende un dos extremos
máis afastados da súa posición de
equilibrio ata o outro e volta ao
primeiro.

4. 1 Como se produce o son
Prodúcese son
cando un corpo
vibra moi
rápidamente
¿E cánto de
rápido pode
vibrar algo?

5. 1 Como se produce o son
Prodúcsee son
cando un corpo
vibra moi
rápidamente
Los sons que
escoitamos vibran
entre 20 e 20.000
veces por segundo.

6. 1 Como se produce o son
Prodúcese son
cando un corpo
vibra moi
rápidamente
A FRECUENCIA dun son
é o número de vibracións
ou oscilacións que se
efectúan nun segundo

7. 1 Como se produce o son
A frecuencia expresase
en oscilacións por
segundo, unidade que
recibe o nome de hercio
(Hz).
Si a regla efectúa 30
oscilacións por segundo, dícese
que a súa frecuencia de
vibración é de 30 Hz

8. 1 Como se produce o soni
Prodúcense sons
audibles cando un
corpo vibra cunha
frecuencia
comprendida entre
20 e 20.000 Hz
Se pos a man nuns altavoces potentes
sentirás a vibración.
Se les as características técnicas verás
a frecuencia desos altavoces.

9. 1.1. O son necesita un medio de propagación
Se se fai o vacío nesta
campá de cristal, o
despertador vibra,
pero non soa.
Aquí non hai
aire: hai vacío
O son non se
propaga polo
vacío

10. 1.1. O son necesita un medio de propagación
Non comprendo.
¿Qué é “medio de
propagación”?
¿Non te drche conta que
mergullando tamén
escoitamos sons?

11. 1.1. O soni necesita un medio de propagación
Normalmente os sons
escoitámolos porque nos
chegan polo aire. Cando
mergullamos chegannos pola
auga.

12. 1.1. O son necesita un medio de propagación
O aire, a auga ou o material
polo que nos chega o son é o
“medio de propagación”

13. 1.1. O son necesita un medio de propagación
O son tamén se
transmite nos
sólidos
O son pode
atravesar a
madeira

14. 1.1. O son necesita un medio de propagación
Os indios oían
chegar aos
bisontes
pegando o
oído ao chán.
O son tamén se
transmite nos
sólidos

15. 1.1. O son necesita un medio de propagación
Cunha corda e uns vasos de
plástico podes fabricar un
“teléfono” como o deste debuxo.
O son tamén se
transmite nos
sólidos

16. 1.1. O son necesita un medio de propagación
¿Por qué non se oe o motor
da nosa nave?
Porque fóra da atmósfera, no
espazo, non hai aire. Hai vacío.
Por iso non pode haber sons

17. 1.1. O son necesita un medio de propagación
Se un gran
meteorito caese
na Lúa non
escoitaríamos a
explosión porque
entre ela e noso
planeta non hai
aire, senon vacío.

18. 1.1. O son necesita un medio de propagación
Prodúcense sons audibles cando un corpo
vibra cunha frecuencia comprendida entre
20 e 20.000 Hz i existe un medio de
propagación.
O son transmítese a través de medios
materiais sólidos, líquidos ou gasosos,
mais nunca a través do vacío
Recorda:

19. 1.2. Cómo se propaga o son no aire
Hay uns “altibaixos” na presión do aire.

20. 1.2. Cómo se propaga o son no aire
Os medios gasosos como o aire caracterízasen pola súa
presión. Canto maior sexa o número de moléculas dun
gas en menos espazo, maior será a presión.
Un gas con moita presión é
como un autobús cheo de
moitas personas: apenas se
poden mover e parece que
están metidas “a presión”.
Nun soni hai uns “altibaixos” na
presión do aire.

21. 1.2. Cómo se propaga o son no aire
Cando estos “altibaixos” de presión chegan aos nosos oídos,
producen vibracións no tímpano que se transmiten pola cadea de
osiños e chegan ao caracol. Alí convértense en impulsos
nerviosos, que o nervio auditivo capta e envía ao cerebro, onde
se transforman nunha sensación sonora
Nun son hai uns “altibaixos” na
presión do aire.

22. Se tomas unha corda e a axitas
podes facer ondas como estas:
1.3. ¿Por qué se di que o son é unha onda?
Se se golpea a superficie al auga se
forman ondas como estas

23. 1.3. ¿Por qué se di que o son é unha onda?
Se poidéramos facerlle unha fotografía a un son e facer una
gráfica da presión ol aire teríamos algo así:h
Fíxate que a gráfica se parece ás
ondas que se forman na auga…

24. 1.3. ¿Por qué se di que o son é unha onda?
Fíxate que a gráfica parécese ás
ondas que se forman na auga…
Na nósa
gráfica do
son hai
altibaixos
de presión
Neste
caso
vemos
altibaixos
no nivel
da auga.
Unha onda é unha
perturbación que se
propaga polo
espazo
Por elo
dicimos
que o son
é unha
onda

25. 1.3. ¿Por qué se di que o son é unha onda?
Se observamos obxectos
flotantes cando hai ondas na
auga, notaremos que se moven
cara arriba e cara abaixo, pero
non se desplazan seguindo a
dirección da onda.
Os puntos representan os
corchos que flotan. Desplázanse
verticalmente (suben e baixan),
pero non avanzan. Nunha onda propágase
enerxía pero non materia
Dirección e sentido da propagación

26. 1.3. ¿Por qué se di que o son é unha onda?
Este aparello
demostra que a
enerxía pode
transmitirse sin que
o faga a materia.
Sir Isaac Newton (1642-1727)
Hoxe en día este aparello coñecémolo
como o “Artefacto de Newton”

27. Este aparello
demostra que a
enerxía pode
transmitirse sin que
o faga a materia.
Hoy día este aparato lo conocemos
como el “Artefacto de Newton”
Artefacto de Newton

28. 1.4. ¿A qué velocidade se propaga o son?
A velocidaed á que se
propagan as ondas
sonoras depende das
características do medio.
Este debe cumplir unha
condición esencial: debe
ser algo elástico, é dicir,
debe poder recuperar o
seu estado inicial despois
da perturbación.
O son non se
propaga pola
plastilina

29. 1.4. ¿A qué velocidade se propaga o son?
Estado Medio Velocidade
(m/s)
Gaseoso Aire (20ºC)
Hidróxeno (0ºC)
Osíxeno (0ºC)
Helio (0ºC)
340
1286
317
972
Líquido Auga (25ºC)
Auga de mar (25ºC)
1493
1533
Sólido Alumiño
Cobre
Ferro
Chumbo
Caucho
5100
3560
5130
1322
54
O son viaxa moito máis
rápido polo ferro oual
auga que polo aire
Se o medio é
homoxéneo, o
son propágase
a velocidade
constante

30. 1.4. ¿A qué velocidade se propaga o son?
Pódese averiguar a qué
distancia está unha tormenta
medindo o que se tarda en oír o
trono despois de ver o raio.
v =
e
t
Si, por exemplo, tardamos 4
segundos en escoitar o raio,
¿a qué distancia está?
e = ?
t = 4 s v = 340 m/s
O son propágase polo aire a unha
velocidade de 340 m/s (a temperatura normal)

31. 2 Cualidades sonoras
De acordo
coa súa
sonoridade
, os sons
poden ser
Caída
dunha
folla de
árbore.
Relaciónase coa intensidade do son
Poden chegar a ser moi molestos

32. O nivel de intensidade ol son mídese cunha
escala decibélica. A unidade de medida das
ondas sonoras denomínase decibelio (dB).

33. 2 Cualidades sonoras
De acordo
co seu ton,
os sons
poden ser
Relaciónase coa frecuencia da vibración
Sirena
dun
barco:
grave
Gráfica dun son grave: frecuencia baixa
Gráfica dun son agudo: frecuencia alta
Silbato:
agudo
O son
chega
máis
lexos
que se
fora
agudo

34. Relaciónase coa forma da onda
Gráficas da mesma nota musical, pero
tocada con diferentes instrumentos.

35. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
As ondas sonoras son capaces de “rebotar” o reflíctirse cando hai un
obstáculo. Esta reflexión da onda da lugar ao eco e á reverberación.
Cando hai eco escoitase un son de
forma repetida. E parece que nos
responden dnsde enfrente.
¡Eco! ¡Eco! ¡Eco! ¡Eco!
¡Eco!
¡Eco!

36. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
Para que haxa eco ten que haber una distancia
mínima de 17 metros entre o foco (*) do son e o
obstáculo. 17 metros ou más
¿E por qué
17 metros?
(*) Foco: lugar onde
se orixina algo

37. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
Para comprendelo,
primeiro debes
comprender unha cosa:
¿E por qué 17
metros ou máis
para que poida
haber eco?
O oído humán só oe como
separados dous sons se
chegan cunha diferenza
mínima de 0,1 segundos.
Se chegan con menos
diferenza de tempo os dous
sons lo escoitámolos como un
so.

38. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
v =
e
t
v = velocidade
e = espazo recorrido
t = tempo empregado
e = v . t = 340 m/s . 0,1 s = 34 m
¿34 metros?
¿Non eran 17
metros?

39. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
34 metros é a distancia que
percorreu o son na súa
viaxe de ida e volta:
Camiño de ida
Camiño de volta

40. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
Camiño de ida = 17 m
Camiño de volta = 17 m
Camiño de ida + camiño de volta = 34 metros
17 m + 17 m = 34 metros
Ou o que -e o mesmo: 34 m / 2 = 17 m

41. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación
O sonar
É un aparello que levan algúns
barcos. Emite sons cara o
fondo mariño e tamén ten un
micrófono que recolle o eco
producido por un obstáculo ou
polo fondo.
Coñecendo a velocidade do
son na auga mariña e o tempo
que tarda en reflíctirse o son,
calcúlase a distancia á que se
atopa o obstáculo ou o fondo.
Utilidade:
-Pesca
-Detección de submarinos
-Mapa do fondo oceánico

42. O sonar empezouse a
utilizar na 2ª Guerra
Mundial, para localizar
submarinos.

43. Ordenador
acoplado ao
sonar dun
barco
Aquí podes ver modernas
imáxes 3D de fondos
marinñs. Obtivéronse cos
datos dun sonar e un
programa informático.
Volcán
submarino

44. Gracias ao sonar coñécese o fondo oceánico

45. 1º A balea emite
sons
2º Os sons
reflíctense no
obstáculo
3º A balea oe o son
refllíctido e calcula
a distancia á que
está o obstáculo.
¿Sabías que? …
…As baleas e
golfiños teñen
o seu propio
sonar

46. ¿Sabíalo ? …
… Os morcegos orientanse e cazan por ecolocalización
Localizan as súas
presas (insectos
voladores) gracias ao
eco
Non emiten sons, senon ultrasons:
máis alá dos 20.000 Hz (vibracións
inaudibles para nos).

47. 3 O son reflíctese: o eco e a
reverberación Cando a distancia é
menor de 17 metros
non se produce eco,
senón
REREVERBERACÓN.
Na reverberación non se perciben sons separados (como ocurría
co eco), senón un único son prolongado. O son parece
alongarse. Por iso non temos a mesma sensación ao aire libre
que nun cuarto vacio de mobles.
O son se reflíctese nas
paredes, chán e teito.

48. El sonido se refleja: el eco
y a reverberación
Ondas directas
Ondas reflíctidas
de primero orde
Ondas reflíctidas
de segundo orde
Non temos a mesma sensación auditiva ao aire
libre que nun cuarto sen mobles debido á

49. 4 A contaminación acústica
Sonis con demasiados decibelios non só son oiy
molestos uo incluso dolorosos. Tamén ocasionan
problemas psicolóxicos: irritabilidade, estrés,
baixo rendemento escolar…

50. 4 A contaminación acústica
Medidas que podemos tomar fronte aos ruidos:
Intentan amortiguar ruido, pero
non eliminan os focos
sonoros.
Esta “pantalla acústica”
amortigua o ruido do
tráfico, pero non
elimina a causa do
problema.
Por exemplo: mellorando os silenciadores de
motores, diseñando máquinas máis silenciosas…
Intentan eliminar o foco sonoro ao
facer que este emita menos ruido

51. 4 A contaminación acústica
Recorda:
1. Nos andares do colesio prodúcese moita reverberación. Si nos
cinco minutos entre una clase e a seguinte, os alumnos falades
demasiado forte nos pasillos, o ruido chega a ser bastante
molesto e causache problemas, aínda que non te des conta.
2. A contaminación acústica pode ocasionarche problemas de
concentración, rendimiento escolar, irritabilidade, etc.

52. Para repasar y ver lo que
has aprendido, con
actividades interactivas,
haz clic aquí