Avans Academielezing

1. De toekomst van de arbeid
Naar nieuwe vormen van
werken en organiseren
Academielezing
Breda, 20 mei 2015
Willem de Lange
Avans Hogeschool

2. ARBEID
Demografie
Kennis en technologie
ICT
MaatschappelijkEconomie
Politiek
Arbeidsmarkt

3. ARBEID
Demografie
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
ICT
MaatschappijEconomie
Politiek
Arbeidsmarkt

4. Demografische ontwikkelingen:
wie wint de ‘war for talent’?
Ontgroening war for talent
- Generatie 2.0 /3.0
- Binden en boeien van het schaarse talent
(maar lang niet overal….)
- Talentmanagement
Vergrijzing duurzame inzetbaarheid
- Ontwikkelbeleid vs. ontziebeleid
- Competentieontwikkeling
- Vitaliteitsbeleid
- Generatiemanagement

5. 5
2006
2010

6. Ouderenregelingen: werkgevers in de aanval
Ten onrechte ….
VO: BAPO levensfasebewust personeelsbeleid

8. ARBEID
Demografie
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
ICT
MaatschappijEconomie
Politiek
Arbeidsmarkt
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid

9. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
ICT
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid

10. 10
Ontwikkelingen in de economie:
Flexibilisering van de arbeid
- van industrie naar dienstverlening
- globalisering / glocalisering
- outsourcing / offshoring
- ketens en netwerken
- turbulentie en onzekerheid

11. Werkgelegenheid in Nederland

12. 12

13. De krant als aannemer

14. 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040
Vaste arbeidsrelatie Flexibele arbeidsrelatie Zelfstandigen
Ontwikkeling van de flexibele schil 1990 - 2040
Bron: Paul de Beer

16. 16

17. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
ICT
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering

18. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
ICT
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering

19. 19
Arbeidsmarkt: differentiatie in aanbod en vraag
- heftiger schommelingen
- verkrapping > fricties
- krimpende beroepsbevolking
- life time employment is passé
- mobiliteit
- diversiteit: vrouwen en allochtonen
- hoger opleidingsniveau werknemers
- internationalisering
• specialisten
• ongeschoolde arbeid

20. De beroepsbevolking krimpt (dachten we)
Potentiële beroepsbevolking
Werkzame beroepsbevolking
Optimistisch
Neutraal
Pessimistisch

24. 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040
Arbeidsparticipatie mannen (%) Arbeidsparticipatie vrouwen (%)
Bron: Paul de Beer
Arbeidsparticipatie mannen en vrouwen

25. 25

26. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
ICT
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie

27. ARBEID
Demografisch:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie
- Intensivering
ICT
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie

28. Kennis en technologie: life time employability
- Kennisintensivering
- Kennisveroudering
- Verdwijnen van middenbanen
- Kennismanagement
Leven Lang Leren

29. Kennisveroudering en – intensivering
Halfwaardetijd = waarde van kennis na x jaar
Voorbeeld: elektrotechnisch ingenieur
Halfwaardetijd
1987: 10 jaar
1997: 5 jaar
2011: 3 jaar
Bron: Den Hertog, 1997 / De Grip, 2011

30. Humans need not apply
Eindhoven Airport

32. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering
ICT
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’

33. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
- Grenzeloze
mogelijkheden
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’

34. ICT: het virtuele werken
- tijd- en plaatsonafhankelijk werken
- social media
- ‘24/7 connectivity’
- ‘Big data’
- eHRM

35. Het Nieuwe Werken: principes
Bron: Baane et al., 2010

38. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
- Grenzeloze
mogelijkheden
MaatschappijEconomie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering

39. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
Grenzeloze
mogelijkheden
Maatschappij:
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering
Economie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering

40. Maatschappij: maatschappelijk verantwoord werken
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering

44. Bron: NRC, 27 april 2013

46. 46

47. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
Grenzeloze
mogelijkheden
Maatschappij:
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering
Economie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering
Maatschappelijk
verantwoord
werken

48. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
Grenzeloze
mogelijkheden
Maatschappij:
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering
Economie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek:
- Terugtrekkende overheid
- Afbraak verzorgingsstaat
- Wet- en regelgeving
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering
Maatschappelijk
verantwoord
werken

49. Politiek: liberalisering en ondernemerschap
- Wet werk en zekerheid
- Participatiewet
- ZZP’ers: de ‘gig worker’

52. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
Grenzeloze
mogelijkheden
Maatschappij:
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering
Economie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek:
- Terugtrekkende overheid
- Afbraak verzorgingsstaat
- Wet- en regelgeving
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering
Maatschappelijk
verantwoord
werken
Liberalisering

53. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
Grenzeloze
mogelijkheden
Maatschappij:
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering
Economie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek:
- Terugtrekkende overheid
- Afbraak verzorgingsstaat
- Wet- en regelgeving
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering
Maatschappelijk
verantwoord
werken
Liberalisering
Organisaties:
- Leiderschap
- Teamwork
- Verantwoordelijkheid

54. Organisaties: nieuwe vormen van werken en organiseren
- Management: van beheersingsgericht naar participatief
- Van wantrouwen naar vertrouwen
- Teamwork
- Professionalisering
- Verantwoordelijkheid op de werkvloer
- Sturen op output / resultaat
Rijnlands organiseren

55. 55

56. ARBEID
Demografie:
- Ontgroening
- Vergrijzing
Kennis en technologie:
- Intensivering ICT:
Grenzeloze
mogelijkheden
Maatschappij:
- Duurzaamheid
- Ethiek
- Individualisering
Economie:
- Globalisering
- Ketens en netwerken
- Onzekerheid
- Dienstverlening
Politiek:
- Terugtrekkende overheid
- Afbraak verzorgingsstaat
- Wet- en regelgeving
Arbeidsmarkt:
- Opleidingsniveau
- Diversiteit
- Internationalisering
- Krimp
- War for talent
- Duurzame
inzetbaarheid
Flexibilisering
Differentiatie
Employability:
‘education
permanente’
Virtualisering
Maatschappelijk
verantwoord
werken
Liberalisering
Organisaties:
- Leiderschap
- Teamwork
- Verantwoordelijkheid
Nieuwe vormen van
werken en organiseren