1. นางศศิกญญา ดอนดีไพร
ั
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครสวรรค์ เขต ๒

2. การกรอง เป็นวิธีการแยกสารผสม 2 ชนิด ออกจากกัน
โดยมีสารชนิดหนึ่งที่ละลายได้ดีในตัวทาละลาย ส่วนสารอีกชนิดหนึ่ง
ไม่ละลายในตัวทาละลายเดียวกัน วิธีนี้ต้องให้น้าไหลผ่านวัสดุที่ใช้กรอง
เอาอนุภาคของแข็งที่ไม่ละลายน้าออกซึ่งจะมีขนาดใหญ่กว่ารูพรุนของ
วัสดุที่ใช้กรองให้ติดอยู่กับวัสดุที่ใช้กรองนั้น ส่วนน้าและอนุภาคที่เล็ก
กว่ารูพรุนของวัสดุที่ใช้กรองจะไหลผ่านไปได้ น้าที่ผ่านการกรองจะมี
คุณภาพคล้ายกับน้าที่ผ่านการตกตะกอนแต่จะใสกว่า

3. การกรองมีหลายวิธี ดังนี้
1. วิธีการกรองแบบง่าย เช่น การกรองในห้องทดลอง โดยใช้กระดาษ
กรองเป็นวัสดุสาหรับกรอง เมื่อเทน้าลงในกรวยกระดาษกรองที่เตรียมไว้ ตะกอน
ขนาดใหญ่จะติดอยู่กับกระดาษกรองส่วนที่เป็นน้าหรือของเหลวและสารละลายน้า
ได้ เช่น เกลือ น้าตาล จะไหลผ่านกระดาษกรองลงไป หรือการกรองน้าเชื่อมที่ ใช้
ผ้าขาวบาง เศษผงจะติดอยู่กับผ้าขาวบางน้าเชื่อมจะสะอาดขึ้นและยังมีรสหวาน
เหมือนเดิม

4. 2. ใช้วัสดุต่างๆ ทาเป็นชั้นกรอง
เครื่องกรองที่ใช้ตามบ้านจะเป็นชั้นกรอง โดย
นาวัสดุต่างๆ มาวางซ้อนกันเป็นชั้นๆ จากชั้น
ล่างเรียงขึ้นไปชั้นบน ดังนี้ สาลี กรวดหยาบ
กรวดละเอียด ถ่าน ทรายหยาบ และทราย
ละเอียด อย่างไรก็ดีที่กรองได้จะมีความไม่
สะอาดพอจึงไม่ควรใช้ดื่มทันที

5. 3. ใช้ไส้กรอง ไส้กรองที่ประดิษฐ์ขึ้นเป็นพิเศษที่นามาทาเป็นชั้นกรองของเครื่องกรองมี
อยู่หลายชนิด เช่น บางชนิดทาด้วยเซรามิกส์ที่มีรูพรุนขนาดเล็ก บางชนิดยังใช้สารช่วยดูดซับสีและ
สารเจือปนในน้าเพิ่มอีกด้วย น้าจะมีความสะอาดมากขึ้น บางชนิดดูดถ่านกัมมันต์ต์เพื่อดูดสีและกลิ่นอีก
ด้วย
ในปัจจุบันมีผู้ผลิตเครื่องกรองน้าโดยใช้ไส้กรองชนิดต่างๆ ดังกล่าว นามาเป็นชั้น กรอง
เพราะสามารถใช้และทาความสะอาดได้สะดวกขึ้น แต่ปัญหาส่วนใหญ่บังมีราคาแพง
สาหรับไส้กรองชนิดที่ใส่ถ่านกัมมันต์นับเป็นไส้กรองที่สามารถกรองน้าได้สะอาดอีกชนิด
หนื่ง จากถ่านกามันต์เป็นถ่านพิเศษที่ทาขึ้นจากส่วนผสมแกลบ กะลามะพร้าว ขี้เลื่อย ชายอ้อย กระดูก
สัตว์หรือเขาสัตว์ โดยใช้เทคโนโลยีทางวิทยาศาสตร์ในการผลิต สมบัติของถ่านกามันต์นอกจากจะใช้
กรองสารที่ไม่ละลายในน้าได้แล้วยังช่วยดูดสีและกลิ่นออกจากน้าได้อีกด้วย สาหรับประเทศไทยมี
โรงงานผลิตถ่านกามันต์ขึ้นใช้ได้เองในประเทศแล้ว ทั้งยังส่งไปจาหน่ายต่างประเทศอีกด้วย

6. ข้อดีของวิธีการกรอง ถ้าใช้เครื่องกรองที่มีคุณภาพได้มาตรฐานจะกรองน้าได้สะอาดกว่า
วิธีตกตะกอน เพราะจะสามารถกรองสีและกลิ่นของน้าได้ด้วย
ข้อเสียของวิธีการกรอง
วิธีการยุ่งยากกว่าการตกตะกอน
เสียค่าใช้จ่ายในการจัดทาหรือซื้อชั้นกรองสูงกว่าการตกตะกอน
ต้องชาระล้างหรือเปลี่ยนชั้นกรองบ่อยๆ
ไม่สามารถใช้กรองน้าที่ขุ่นมากๆ ได้สะอาด เพราะจะทาให้ชั้นกรองสกปรกก่อนไม่
สามารถกาจัดสารที่ละลายน้าและเชื้อโรคได้ จึงไม่ควรนามาใช้ดื่ม

7. ใบงานเรือง การกรอง
่
คาชี้แจง จงเติมข้อความลงในช่องว่างให้สมบูรณ์และถูกต้อง
1. การท้าน้าให้สะอาดด้วยวิธีการกรองไม่สามารถที่จะขจัดสาร ...................................................................
........................................................................................................ที่เจือปนอยู่ในน้าออกได้
2. อุปกรณ์ที่ใช้ท้าน้าให้สะอาดที่มีผู้ผลิตออกจ้าหน่ายและนิยมใช้กันตามบ้านเรือนทั่วไป เป็นอุปกรณ์ท้า
น้าให้สะอาดด้วยวิธี...............................................................................................................................................
3. การกรองเอาสิ่งต่างๆ ออกจากของเหลวจ้านวนไม่มากในห้องทดลอง ชันกรองที่นิยมใช้กัน คือ
.............................................................................................................................................................................
4. การกรองน้าโดยใช้วัสดุต่างๆ ท้าเป็นชันๆ วัสดุต่างๆ ที่นิยมใช้กันเรียงล้าดับตังแต่ชนล่างสุดถึงชัน ั
บนสุด ได้แก่ .......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
5. สารดูดกลิ่นและสีจากน้าที่นิยมน้าใส่ในไส้กรอง คือ ..................................................... ซึ่งสารนีท้าจาก
.......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

8. เฉลยใบงาน
เรื่อง การกรอง
คาชี้แจง จงเติมข้อความลงในช่องว่างให้สมบูรณ์และถูกต้อง
1. การท้าน้าให้สะอาดด้วยวิธีการกรองไม่สามารถที่จะขจัด....เชือโรค และสารที่ละลายน้าได้..........ที่เจือปนอยู่
ในน้าออกได้
2. อุปกรณ์ที่ใช้ท้าน้าให้สะอาดที่มีผู้ผลิตออกจ้าหน่ายและนิยมใช้กันตามบ้านเรือนทั่วไป เป็นอุปกรณ์ท้าน้า
ให้สะอาดด้วยวิธี.......การกรอง..................................................................................
3. การกรองเอาสิ่งต่างๆ ออกจากของเหลวจ้านวนไม่มากในห้องทดลอง ชันกรองที่นิยมใช้กัน คือ .............
วิธีการกรองแบบง่าย.............................................................................................................................................
4. การกรองน้าโดยใช้วัสดุต่างๆ ท้าเป็นชันๆ วัสดุต่างๆ ที่นิยมใช้กันเรียงล้าดับตังแต่ชนล่างสุดถึงชันบนสุด ั
ได้แก่ .......ส้าลี กรวดหยาบ กรวดละเอียด ถ่าน ทรายหยาบ และทรายละเอียด...
5. สารดูดกลิ่นและสีจากน้าที่นิยมน้าใส่ในไส้กรอง คือ .......ถ่านกัมมันต์..............................ซึ่งสารนีท้าจาก .......
ส่วนผสมแกลบ กะลามะพร้าว ขีเลื่อย ชายอ้อย กระดูกสัตว์หรือเขาสัตว์ โดยใช้เทคโนโลยีทางวิทยาศาสตร์
ในการผลิต....................

9. แบบฝึกหัด
เรื่อง การกรอง
คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบค้าถามต่อไปนี

10. เฉลยแบบฝึกหัด
ทรายละเอียด
ทรายหยาบ
ถ่าน
กรวดละเอียด
กรวดหยาบ