2. ხელოვნური
ინტელექტუალურ
ბუნებრივი ი სისტემა
ინტელექტუალუ
რი სისტემა
3. რა არის ხელოვნური
ინტელექტი ?
ინტელექტს, რომელიც გააჩნია ადამიანს, უწოდებენ ბუნებრივ ინტელექტს.
ბუნებრივი ინტელექტის მიერ შექმნილ მეცნიერულ მიმართულებას, რომელიც
სხვადასხვა ფორმით ამოდელირებს, აპროექტებს ადამიანის გონებრივი
მოღვაწეობის იმიტაციურ სისტემებს, ეწოდებათ “ხელოვნური ინტელექტის
სისტემები”. ხელოვნური ინტელექტი – ეს არის ადამიანის გონებრივი მოღვაწეობის
მოდელირება, იმიტირება სხვადასხვა ტექნიკური თუ პროგრამული საშუალებით.
4. კიბერნეტიკა
XX საუკუნის 60–იანი წლებიდან, კიბერნეტიკის როგორც მეცნიერების სწრაფმა
განვითარებამ გამოიწვია ხელოვნური ინტელექტის, როგორც დამოუკიდებელი
მეცნიერების სწრაფი წინსვლა. კიბერნეტიკა მეცნიერებაა მართვის პროცესების
ზოგადი კანონზომიერებებისა და ინფორმაციის გადაცემის შესახებ სხვადასხვა
სისტემებში (მანქანები, ცოცხალი ორგანიზმები, საზოგადოება).
ნორბერტ ვინერი
5. ხელოვნური ინტელექტი და
სამეცნიერო ფანტასტიკა
•მერი შელი – “ფრანკენშტეინი”;
•კარლ ჩაპეკი. R.U.R“ – “როსუმის უნივერსალური რობოტები”
9. შეუძლიათ თუ არა მანქანებს
აზროვნება ?
1950 წელს, ინგლისელმა მათემატიკოსმა ალან ტიურინგმა
შემოგვთავაზა ტესტი (შემდგომში ის ცნობილი გახდა ტიურინგის
ტესტის სახელწოდებით), რომლის თანახმადაც მანქანას
ინტელექტუალური შეიძლება ეწოდოს თუ ადამიანი მანქანასთან
ურთიერთობისას ვერ მიხვდება კომპიუტერს ელაპარაკება თუ
ადამიანს. ეს ნიშნავს, რომ მანქანამ გაიარა ტესტი და ის არის
ხელოვნური ინტელექტი.
ჯერჯერობით არცერთ მანქანას არ ჩაუბარებია ტიურინგის ტესტი,
თუმცა შედეგები ნელ–ნელა უახლოვდება სასურველს.
10. დარტსმუტის კონფერენცია (1956წ .:):
ხელოვნური ინტელექტის დაბადება
დარტსმუტის კონფერენცია ორგანიზებულ იქნა მარვინ მინსკის,
ჯონ მაკკარტისა, კლოდ შენონისა და ნათანიელ როჩესტერის მიერ.
1956 წელს დარტსმუტის კონფერენციაზე მაკკარტმა შესთავაზა
მონაწილეებს მიეღოთ სახელწოდება “ხელოვნური ინტელექტი”.
დარტსმუტის კონფერენციაზე ხელოვნურმა ინტელექტმა მიიღო
სახელი, მისია და პირველი წარმატება. ხელოვნური ინტელექტის
დაბადების ადგილად დარტსმუტის კონფერენცია ითვლება.
11. ხელოვნური ინტელექტის ოქროს ხანა (1956-
1974)
დარტსმუტის კონფერენციის შემდგომი წლები ხელოვნური ინტელექტის
სფეროში იყო ახალი აღმოჩენების პერიოდი. მკვლევარები ვარაუდობდნენ,
რომ 20 წლის შემდეგ იარსებებდენ ხელოვნური ინტელექტის მქონე
მანქანები. სამთავრობო სტრუქტურები (მაგ. ARPA) დიდძალ ფულს დებდნენ
ხელოვნური ინტელექტის განვითარების საქმეში.
12. ლაითჰილის მოხსენება
ლაითჰილის მოხსენების სახელითაა ცნობილი ჯეიმს ლაითჰილის
მიერ მომზადებული სტატია სახელწოდებით: “ხელოვნური ინტელექტი:
ზოგადი მიმოხილვა”, რომელიც 1973 წელს გამოქვეყნდა. ეს მიმოხილვა
წარდგენილ იქნა ლაითჰილის მიერ ბრიტანეთის სამეცნიერო კვლევების
საბჭოში, როგორც ხელოვნური ინტელექტის სფეროში მიმდინარე
კვლევების შეფასება. მოხსენებაში აღნიშნული იყო გარკვეული
მიღწევები ხელოვნური ინტელექტის სფეროში, თუმცა მათი დონე,
საერთო შეფასება პრაქტიკული მნიშვნელობის თვალსაზრისით
უარყოფითი იყო. ამ მოხსენებამ ევროპელი მკვლევარები რამდენიმე
წლით უკან დასწია, რადგანაც ძალიან შემცირდა კვლევების
დაფინანსება ხელოვნური ინტელექტის სფეროში.
13. ხელოვნური ინტელექტის
ბუმი
დაახლოებით ამ პერიოდისათვის (XX საუკუნის 80–იანი წლები) ხელოვნური
ინტელექტის განვითარებაში მნიშვნელოვანი ძვრები მოხდა ამერიკის
შეერთებულ შტატებში, როდესაც აზროვნების უნივერსალური
ალგორითმების ნაცვლად გაჩნდა სპეციალისტ-ექსპერტების კონკრეტული
ცოდნის მოდელირების იდეა. აშშ-ში შეიქმნა ცოდნაზე დაფუძნებული
პირველი კომერციული სისტემები ანუ ექსპერტული სისტემები. ხელოვნური
ინტელექტის ამოცანების გადასაწყვეტად დაიწყეს ახალი მიდგომის – ცოდნის
წარმოდგენის განვითარება. შეიქმნა MYCIN და DENDRAL – პირველი
ექსპერტული სისტემები მედიცინასა და ქიმიაში. მნიშვნელოვანი ფინანსური
წვლილი შემოაქვს პენტაგონს, რომელიც აშშ-ს თავდაცვის სამინისტროს ახალ
პროგრამას ხელოვნური ინტელექტის პრინციპებზე ადგენს.
14. ხელოვნური ინტელექტის ბუმი
ამერიკელების წარმატებების შემდეგ, 70-იანი წლების ბოლოს,
ასპარეზზე გამოდის იაპონია. იაპონია აცხადებს V თაობის მანქანების
პროექტს, რომლებიც დაფუძნებულნი უნდა ყოფილიყვნენ ცოდნაზე.
პროექტი გათვლილი იყო 10 წელიწადზე და აერთიანებდა საუკეთესო
ახალგაზრდა სპეციალისტებს უმსხვილესი იაპონური კომპიუტერული
კორპორაციებიდან. ამ სპეციალისტებისათვის შეიქმნა ახალი
ინსტიტუტი ICOT, მათ მისცეს მოქმედებების სრული თავისუფლება,
მხოლოდ წინასწარი შედეგების პუბლიკაციის უფლების გარეშე.
პროექტის განხორციელების შედეგად შეიქმნა საკმაოდ მძლავრი
სიმბოლური პროცესორი, რომელიც პროგრამულად ახდენდა PROLOG-ის
მსგავსი ენის რეალიზებას. იაპონიაში გაჩნდა ხელოვნური ინტელექტის
სფეროში მაღალკვალიფიციური სპეციალისტების დიდი ჯგუფი,
რომელთაც არსებით შედეგებს მიაღწიეს სხვადასხვა გამოყენებით
ამოცანებში. XX საუკუნის 90-იან წლებში ხელოვნური ინტელექტის
იაპონიის ასოციაცია უკვე 40000 ადამიანს ითვლიდა.
15. ალგორითმული ენები
• იმპერატიული ალგორითმული ენები: ასემბლერი, პასკალი, სი, ჯავა, ადა და აშ.;
• დეკლარაციული ალგორითმული ენები: პროლოგი, ლისპი და ა.შ.;
ხელოვნური ინტელექტის შექმნის გზაზე ერთ–ერთ მიღწევად შეიძლება ჩაითვალოს
დეკლარაციული ალგორითმული ენების შექმნა და განვითარება.ისინი ლოგიკური
დაპროგრამების ენებს წარმოადგენენ. ლოგიკა თანამედროვე კომპიუტერების
დაპროექტების საფუძველია.
ლოგიკური ოპერაციები: ინვერსია, ლოგიკური შეკრება, ლოგიკური გამრავლება. . .
16. ლოგიკური დაპროგრამება
ნებისმიერი ამოცანის გადაწყვეტა კომპიუტერზე (არა აქვს მნიშვნელობა, რომელ
ალგორითმულ ენაზეა პროგრამა შედგენილი), გარკვეულ ლოგიკას მოითხოვს,
მაგრამ მათემატიკური ლოგიკის უშუალო გამოყენება, როგორც პროგრამირების ენის
ძირითადი კომპონენტისა, შედარებით ახალია.
ლოგიკური დაპროგრამების ალგორითმული ენები (მაგ. პროლოგი და ლისპი),
თავისი არსით, რადიკალურად ემიჯნება დაპროგრამების ენების განვითარების
ტრადიციულ გზას.
ლოგიკური დაპროგრამება ეფუძნება იმას, რომ ადამიანი (პროგრამისტი) კი არ
უნდა მოვამზადოთ კომპიუტერული ოპერაციების ტერმინებით აზროვნებისათვის,
არამედ უნდა შევეცადოთ, რომ თვით კომპიუტერმა შეძლოს ადამიანისათვის
დამახასიათებელი ინსტრუქციების შესრულება.
17. რა არის პროლოგი ?
ხელოვნური ინტელექტის სისტემების დაპროექტების
ინსტრუმენტად ჩვენ გამოვიყენებთ Strawberry Prolog–ს.
