2. 2
2
• Paragraf herhangi bir yazının bir
satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan
bölümüne denir.
Paragraf Konu Anlatımı
3. 3
3
• Her paragrafta bir düşünce savunulur.
• Paragrafı oluşturan cümlelerin anlam ve yapı
yönünden bir uyum içerisinde olması gerekir.
4. 4
4
A) Paragrafın Anlam Yönü
1) Paragrafın Konusu:
• Her paragrafta yazar okura bir mesaj
ulaştırmak ister.
• Paragrafta üzerinde durulan olay ya da
duruma “konu” denir.
5. 5
5
• Bir paragrafı çözümlerken yapılacak ilk iş
konuyu doğru olarak saptamaktır.
• Konusu bilinmeyen paragrafın anlaşılması
güçtür.
6. 6
6
• Konuyu bulmak için “Parçada neden söz
ediliyor?”
• “Üzerinde durulan nedir?” sorularını paragrafa
yöneltiriz.
• Aldığımız cevap bize paragrafın konusunu verir.
7. 7
7
Not:
• Konunun belirlenmesi, ana düşüncenin
belirlenmesi için ilk aşamadır.
• Konu, genellikle paragrafın ilk cümlesinde
yer alır.
• Kimi zaman da ikinci cümlede yer alır.
9. 9
9
Eğer, bize verilen nimetleri ve bütün güzellikleri
göremeyecek kadar kör isek utanalım.
Elimizdeki nimetleri sayalım; ufak tefek çabalarla
ortadan kaldırılabilecek sıkıntıları değil.
10. 10
10
• Şimdi paragraf ı dikkatlice okuyup anladıktan
sonra paragrafa şu soruyu soralım:
“Parçada neden söz ediliyor?”
11. 11
11
• Cevabı “Mutlu olabilmek için hayatın kötü
yönlerini değil, güzel yönlerini görmeye çalışmak
gerekir” olur.
12. 12
12
2) Paragrafın Başlığı
• Bir paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle
doğrudan ilgilidir.
• Başlık, konu ve ana düşüncenin bir çeşit
özetidir.
13. 13
13
• Paragrafın başlığını bulurken, paragraf
okunduktan sonra ilk ve son cümle tekrar
okunmalıdır.
• Başlık paragrafın tamamını kapsar.
14. 14
14
• Bu cümleler genellikle konuyu ve ana
düşünceyi verir.
• Başlık ana düşünceyle özellikle de konuyla
ilgilidir.
15. 15
15
3) Paragrafın Ana Düşüncesi:
• Yazarken veya konuşurken karşımızdakine bir
şeyler aktarmak isteriz.
• Bu amaca, aktarmak istenilen bu mesaja “ana
düşünce” denir.
16. 16
16
• İster bir olay aktaralım isterse bir konudaki
düşüncemizi aktaralım, bunların hepsini bir
amaç için ortaya koyarız.
17. 17
17
• “ Bu parçada anlatılmak istenen
aşağıdakilerden hangisidir, bu parçada
vurgulanmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?” sorularına cevap verir.
18. 18
18
• Ana düşünce paragrafın başında, ortasında,
sonunda olabileceği gibi paragrafın geneline
sindirilmiş de olabilir.
19. 19
19
4) Paragrafın Yardımcı Düşünceleri
• Ana düşünceyi inandırıcı bir duruma getirmek,
desteklemek amacıyla çeşitli düşüncelere
başvurulur.
• Buna “yardımcı düşünce” denir.
20. 20
20
• Bir paragrafta ana düşünce bir tane iken
yardımcı düşünce sayısı birden fazla olabilir.
• Yardımcı düşünceler, ana düşünceyle
bağlantıları ölçüsünde önem kazanır.
21. 21
21
B) Paragrafın Yapısı
• Her cümlenin paragraf içinde özel bir yeri
vardır.
• Nasıl ki her metnin bir girişi, bir gelişmesi, bir
sonucu varsa paragraf da böyle bölümlere
ayrılır.
22. 22
22
• Her cümle kendinden önceki ve sonraki
cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından
ilişki içindedir.
23. 23
23
1) Giriş (Bölümü) Cümlesi
• Giriş cümlesi paragrafın ilk cümlesidir.
• Bu bölümde paragrafta ele alınacak
konu belirtilir.
25. 25
25
2) Gelişme Bölümü
• Bu bölümde girişte ele alınan konu açıklanmış,
tartışılmış, betimlenmiş ve öykülenmiştir.
• Bundan dolayı ayrıntılara girilmiş, bütünleşme
sağlanmış bölüme “gelişme bölümü” denir
26. 26
26
• Gelişmeyi oluşturan cümleler, dil ve düşünce
yönünden kendisinden önceki ve sonraki cümleye
bağlıdır.
• Bu cümleler, konunun geliştirilip açıklandığı
cümledir.
28. 28
28
3) Sonuç (Bölümü) Cümlesi
• Paragrafın en can alıcı, en etkili bölümü
burasıdır.
• Sonuç bölümü çoğu kez, kendinden önceki
düşünceleri açıklayan, özetleyen bir nitelik
taşır.
29. 29
29
• “Kısacası, demek ki, yani, böylece, sonuç
olarak, öyleyse…” gibi özet anlamı taşıyan
bağlaçlarla tamamlanır.
30. 30
30
• Yazar bu bölümde düşüncelerini derleyip
toparlar ve bir sonuca bağlar.
31. 31
31
• Sonuç bölümü, bazen giriş bölümünün tekrarı
biçiminde bazen de ana düşüncenin
anımsatıldığı, paragrafın özetlenmesi şeklinde
oluşur.
32. 32
32
Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler:
• Her cümle kendinden önceki ve sonraki
cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından
ilişki içerisindedir.
33. 33
33
• Bu yüzden bir paragrafta dil ve düşünce
bağlantısı iyi kurulmamışsa, anlatımın akışı
bozulur.
35. 35
35
Parçayı Bölümlere Ayırma:
• Bir paragraf ancak bir düşünceyi anlatır.
• Parça iki paragrafa bölünmek istenirse,
parçada iki ayrı düşünce var demektir.
36. 36
36
• Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin
işlendiği bir parça verilir.
• Ve bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir.
• Öyleyse parça içinde her düşünce ayrı bir
paragrafta yer almalıdır.
37. 37
37
Paragrafa Cümle Ekleme
• Bir paragrafın başına, ortasına ve sonuna
getirilecek cümle, kendisinden önceki veya
sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden
bağlantılı olmalıdır.
38. 38
38
• Bazı sorularda paragrafın başına, ortasına
bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilir.
• Bu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve
yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır.
39. 39
39
Bir Sorunun Cevabı Olan Paragraflar
• Bir paragrafın ilk cümlesi sorudan sonra
okunduğunda, soru ve ilk cümle arasında bir
uyum olması gerekir.
40. 40
40
• Bu bakımdan genellikle konuyla ilgili
bu tür sorular, sorulduğu paragraftaki
ilk cümleden anlaşılır.
41. 41
41
• Bir de paragrafın ana düşüncesinin sorulan
soruyla uyum içinde olması, parçanın sorunun
cevabı niteliğinde olması gerekir.
42. 42
42
Duyularla İlgili Sorular:
• Duyu insan ve hayvanlarda dışarısının
etkisini bir organizma yardımıyla duyma
yeteneğidir.
• Duyular görme, işitme, koklama, tatma ve
dokunma organları ile algılanır.
44. 44
44
• Parçayı hangi amaçla okuyacağımızı bilirsek
amacımıza uygun olarak paragraftaki
düşüncelere daha kolay ulaşırız.
45. 45
45
• Paragraf sorularının tamamına yakınını doğru
yanıtlayabilmek için, “Paragraflar uzun olduğu
için zordur.” önyargısını terk edelim.
• Bir parça ne kadar uzun olursa, yanıtı bulmak o
kadar kolaylaşır.
46. 46
46
• Sorulanı göz önünde tutarak metni okuyunuz.
• Önemli gördüğünüz anahtar sözcüklerin altını
çiziniz.
47. 47
47
• Paragraflar bir çırpıda, geri dönüş yapmadan
mümkün olduğu kadar hızlı okunmalıdır.
• Paragrafları dudağımızla değil, gözlerimizle
okumalıyız.
48. 48
48
• Paragrafta anlatılanlar karşısında nesnel olmalıyız.
• Bu tür sorularda paragraftaki düşünceye katılıp
katılmadığımız ya da o konuda ne düşündüğümüz
sorulmaz.
• Paragraf yazarının söylediklerini anlamamız yeter.
49. 49
49
• Özel uyarılara dikkat etmeliyiz.
• Soru cümlesinde altı çizilen ya da tırnak içine
alınan “-me, -ma, değildir, yoktur” gibi ek ve
sözcüklere özellikle dikkat gösterilmelidir.
50. 50
50
• Düzenli olarak yapacağınız günlük paragraf çözme
egzersizleri anlama, yorumlama ve karşılaştırma
yeteneğinizi geliştirecek ve tüm sözel (Tarih,
Coğrafya, Felsefe) sorularında fayda sağlayacaktır.