3. INLEIDING
Dwingend- suppletief
Rechtsbronnen
Europese Unie
Nationale rechtsbronnen
Hierarchie van de rechtsbronnen
Hierarchie Europese rechtsregels
Art 51 wet 5 dec 1968 betreffende de collectieve
arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités
Wat is een CAO?
2011 2. Algemene bepalingen 3
4. Suppletief - dwingend
Suppletief dwingend:
Is maar bindend in de afwijking is niet
mate dat de partijen mogelijk in nadeel van
niets anders hebben de werknemer
voorzien
2011 2. Algemene bepalingen 4
5. Rechtsbronnen Europese Unie:
MOODLE!
Europese verordeningen:
Rechtstreeks verbindend
Europese richtlijnen:
Moet omgezet worden in nationale wetgeving
(wet,decreet,CAO…)
Collectief ontslag
Behoud van rechten bij overgang ondernemingen
Ouderschapsverlof
Gelijke behandeling
Europese beschikkingen
Bvb mededinging
Aanbevelingen en adviezen
2011 2. Algemene bepalingen 5
6. GESCHIEDENIS
1987 Franse Revolutie
Non-interventie
1886 : opstanden
Eerste sociale wetgeving
Arbeidsovereenkomstenwet arbeiders =Suppletief
WO I
Arbeidsovereenkomstenwet bedienden= dwingend
WO II
65- : veel wetgevend werk
2011 2. Algemene bepalingen 6
9. Hoofdstuk 2
Algemene bepalingen van de
arbeidsovereenkomstenwet
2011 2. Algemene bepalingen 9
10. Wat is een arbeidsovereenkomst?
Wederkerige overeenkomst
arbeid
Gezag
loon
2011 2. Algemene bepalingen 10
11. Arbeid/loon/gezag:
Vrijwilligers
Onkostenvergoeding: geen RSZ
- €30,82/dag en -€1232/jaar
Statutairen
zelfstandigen
2011 2. Algemene bepalingen 11
12. De Standaard 13 december 2011
‘We hebben geen
journalisten in
vaste dienst. Dan
krijg je mensen
die willen staken
als ze geen
2 procent
loonsverhoging
krijgen.’
2011 2. Algemene bepalingen 12
13. Wat zijn schijnzelfstandigen
Werknemers krijgen formeel het statuut van zelfstandige
maar uitvoering wijst op arbeidsovereenkomst
WILSAUTONOMIE maar gegeven kwalificatie moet
bevestigd worden door de effectieve uitvoering
Rechter kan herkwalificeren
2011 2. Algemene bepalingen 13
14. Herkwalificatie? Cassatie:
Gekozen kwalificatie kan enkel gewijzigd worden indien uit
daadwerkelijke uitvoering voldoende elementen blijken
die onverenigbaar zijn met de gekozen kwalificatie.
Cassatie 6 december 2010
MOODLE: cassatie zet puntjes op i
Arbeidshof Brussel 25 maart 2011
Freelance gidsen INBEV
Arbeidshof Brussel 24 juni 2011
Freelance consultancy voor paramedisch bedrijf
2011 2. Algemene bepalingen 14
15. Arbeidsrelatiewet 27 dec 2006
CRITERIA om te oordelen over gezagsrelatie ?
1. Wil van de partijen
2. Vrijheid organisatie werk
3. Vrijheid organisatie werktijd
4. Mogelijkheid van controle
Oprichting Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie
Lees: achtergrondtekst blz 29
2011 2. Algemene bepalingen 15
16. Art 5 bis
Onweerlegbaar wettelijk vermoeden:
Loontrekkende + zelfstandige voor
Dezelfde werkgever
Gelijkaardige prestaties
Weerlegbaar wettelijk vermoeden
Bewijs van tegendeel is mogelijk
2011 2. Algemene bepalingen 16
21. 2.ongeldige toestemming
LEZEN TEKST WILSGEBREKEN L nietigheid
Geweld
Dwaling: Omtrent essentieel element
Werkloze bleek niet uitkeringsgerechtigd
Werkgever bleek niet
‘verzekeringsmakelaar’
Bedrog: opzettelijk misleiden
2011 2. Algemene bepalingen 21
22. Bedrog en goede trouw
Verzwijgen veroordelingen
Liegen over diploma of rijbewijs
Ongeoorloofde vragen?
Informatieplicht
Antwoorden op geoorloofde vragen
Eigen initiatief relevante informatie geven
Voorbeelden uit rechtspraak (Blz 36)
Lees ‘liegen bij de aanwerving’
2011 2. Algemene bepalingen 22
23. 3. voorwerp
Waartoe verbindt men zich ?
Loon en arbeid
Zeker
Bepaald/bepaalbaar
Mogelijk
geoorloofd
2011 2. Algemene bepalingen 23
24. 4. Oorzaak moet geoorloofd zijn
Om welke reden verbindt men zich ?
Pooier-prostituee: ongeoorloofd
2011 2. Algemene bepalingen 24
25. Gevolgen:
Nietigheid
Meestal relatieve nietigheid:
kan alleen ingeroepen door de ‘gedupeerde
partij’= partij die beschermd wordt door de
rechtsregel
2011 2. Algemene bepalingen 25
27. nietigheid
Relatieve nietigheid Absolute nietigheid
Kan enkel worden Kan door derden
ingeroepen door de ingeroepen worden
persoon die door de Rechter roept ambtshalve
rechtsregel wordt de nietigheid in
beschermd
Kan gedekt worden:
niet ingeroepen worden
2011 2. Algemene bepalingen 27
28. Relatieve nietigheid
Sollicitant liegt over rijbewijs
bedrog. Nietigheid inroepbaar door wg
Liegen over uitkeringsgerechtigd zijn
Alleen wg kan nietigheid inroepen
Tolk chinees spreekt enkel mandarijn
Wg kan zich op dwaling beroepen
Kapper ‘dwaalt’ en blijkt aangeworven als
steenkapper
Wn kan dwaling inroepen
2011 2. Algemene bepalingen 28
29. vormvereisten
Kan mondeling behalve:
Bepaalde tijd
Met proeftijd
Studenten
Deeltijdsen
Huisarbeid
vervanging
2011 2. Algemene bepalingen 29
30. Arbeidsovereenkomstenwet
3 juli 1978
8 titels:
Algemeenheden
Verplichtingen
Schorsing
einde
STRUCTUUR ARBEIDSOVEREENKOMSTENWET
2011 2. Algemene bepalingen 30
33. Arbeidshof 15 juni 2006
Herkwalificatie door de rechter kan
Als er in de uitvoering elementen zijn die doen
twijfelen aan de oorspronkelijke kwalificatie
Cfr: herkwalificatie van zelfstandige naar
werknemer:
2011 2. Algemene bepalingen 33
34. HISTORIEK
Grondwettelijk Hof 1993
SOCIAAL OVERLEG
IPA 2011-2012
ABVV en ACLVB stemden tegen
Wet 12 april 2011
Neemt elementen over uit afgekeurde IPA
Wijzigt ontslagregels voor contracten afgesloten na
1.01.2012
Economische werkloosheid voor bedienden
2011 2. Algemene bepalingen 34
37. handelsvertegenwoordigers
Clienteel opsporen en bezoeken met het oog
op het
Onderhandelen over of
Sluiten van zaken
Onder het gezag, voor rekening en in naam van
een opdrachtgever
+ weerlegbaar vermoeden :
arbeidsovereenkomst
2011 2. Algemene bepalingen 37
38. Handelsvertegenwoordigers/
bedienden
Commissieloon
Loongrens concurrentiebeding
1 grens: € 31.467
(Uitwinningsvergoeding)
Ontslag door de wg
Voor wn die clienteel heeft aangebracht
Tenzij bewijs door wg …
Na één jaar tewerkstelling: 3 m loon
+ 1 m per 5 jaar tewerkstelling
2011 2. Algemene bepalingen 38
40. dienstboden
Tegen loon en onder gezag in hoofdzaak
huishoudelijke handenarbeid verrichten ivm de
huishouding van de wg of zijn gezin
2011 2. Algemene bepalingen 40
41. studenten regeling tot 1 januari 2012
Studenten
Geen RSZ-bijdragen
Solidariteitsbijdrage
23 dagen (juli-aug-sept)
Wg 5% Wn 2,5%
23 dagen
Wg 8% Wn 4,5%
2011 2. Algemene bepalingen 41
42. Studenten
Vanaf 1 januari 2010
50 dagen
solidariteitsbijdragen
Wg 5,42%
Wn 2,71%
Ter info:
NIEUWE REGELGEVING STUDENTENARBEID
2011 2. Algemene bepalingen 42
43. huisarbeiders
werknemers die onder gezag van de
wg tegen loon arbeid verrichten in
hun woonplaats zonder dat zij onder
het toezicht of de rechtstreekse
controle van de werkgever staan
2011 2. Algemene bepalingen 43
44. huisarbeiders
Huisarbeid:
Schriftelijk
Afzonderlijk
Uiterlijk bij begin van huisarbeid
Art. 119.6
10% van het brutoloon
Tenzij partijen iets anders zijn overeengekomen!
2011 2. Algemene bepalingen 44
45. telewerk
CAO 85 van 9 nov 2005
2011 2. Algemene bepalingen 45
46. Telewerk CAO 85
Schriftelijk
Afzonderlijk
Uiterlijk op moment van indiensttreding
2011 2. Algemene bepalingen 46
47. ONBEPAALDE TIJD
BEPAALDE TIJD
VERVANGINGSOVEREENKOMSTENOo
2011 2. Algemene bepalingen 47
48. Onbepaalde tijd
Mag niet voor het leven worden gesloten
Art. 36
2011 2. Algemene bepalingen 48
49. Bepaalde tijd :
Eindigt automatisch bij verstrijken van termijn
Einde moet vast en zeker zijn en niet afhankelijk
van wil van partijen
WEL:
Einde op 31.12.2011
NIET:
Einde bij stopzetting subsidies
Einde bij stopzetting project
Einde bij einde moederschapsverlof
Te vaag: onbepaalde tijd
2011 2. Algemene bepalingen 49
50. Bepaalde tijd: art 9
Vormvoorwaarden moeten worden nageleefd
Afzonderlijjk
Schriftelijk
Afwijking enkel bij algemeen bindende CAO’s
Uiterlijk moment van indiensttreding
2011 2. Algemene bepalingen 50
51. Inbreuk op art. 9
Bepaalde Onbepaalde
tijd tijd
2011 2. Algemene bepalingen 51
52. RELATIEVE NIETIGHEID !!
Vormvereisten: art 9
Schriftelijk:
Handtekening van elke partij
Afzonderlijk
Uiterlijk op moment van indiensttreding
SANCTIE: relatieve nietigheid van contract bepaalde duur
enkel in te roepen door de werknemer!
CASS 22 januari 2007 (moodle)
2011 2. Algemene bepalingen 52
53. Sanctie niet naleven vormvoorwaarden
Relatieve nietigheid
enkel in te roepen door werknemer
Werknemer kan de nietigheid dekken
Werkgever kan zich niet beroepen op art 9 om de
nietigheid van bepaalde tijd in te roepen!
2011 2. Algemene bepalingen 53
55. Opzeggingsclausule in het contract
2 strekkingen rechtspraak
Opzegclausule is nietig, blijft contract bepaalde tijd
Wordt contract onbepaalde tijd
2011 2. Algemene bepalingen 55
56. beëindiging
Automatisch
Opzegging is niet mogelijk
Dringende reden
Verbreking
ART. 40
(blz 240)
2011 2. Algemene bepalingen 56
57. Art. 40
…de partij die beëindigt vooraleer de termijn
verstrijkt moet aan de andere partij een
vergoeding betalen die gelijk is aan het bedrag
van het loon tot einde termijn, zonder het
dubbel te mogen overtreffen van
opzegvergoeding die zou moeten betaald
worden indien het een contract van
onbepaalde tijd zou zijn.
2011 2. Algemene bepalingen 57
58. bij ontslag door wg: art. 40
arbeider: 1.1.2011-31.12.2011
Wg verbreekt op 1 juni:
Wg moet betalen tot 31.12 = 7 maanden met
maximum van 2x5w = 10 weken
Ter info:
Opzeg arbeider onbepaalde duur door werkgever
= 5weken
2011 2. Algemene bepalingen 58
59. bij ontslag door wn :art 40
arbeider: 1.1.2011-31.12.2011
Wn verbreekt op 1 juni:
Wn moet betalen tot 31.12 = 7 maanden met
maximum van 2x14 dagen=
28 dagen
Ter info:
Opzeg arbeider onbepaalde duur door arbeider =
14 dagen
2011 2. Algemene bepalingen 59
60. bij ontslag
bediende: 1.1.2011-31.12.2011
Wg verbreekt op 1 juni:
Wg moet 7 maanden betalen maar met maximum van
2x3 maanden= 6 maanden
Wg verbreekt op 1 december:
Wg moet betalen tot 31.12 = 1 maand
Ter info:
Opzeg bediende onbepaalde duur door
werkgever = 3 maanden
(ligt onder maximum van 2x3 m)
2011 2. Algemene bepalingen 60
61. bij ontslag:
bediende: 1.1.2011-31.12.2011
Wn verbreekt op 1 juni:
Wn moet betalen tot einde contract maar met
maximum van 2x1,5 m= 3 m
Wn verbreekt op 1 december:
Wn moet betalen tot 31.12 = 1 maand
Ter info:
Opzeg bediende onbepaalde duur door bediende
= anderhalve maand
2011 2. Algemene bepalingen 61
62. Art 9: ten voordele v. werknemer !
Als vormvoorschriften niet zijn nageleefd:
SANCTIE: relatieve nietigheid:
Wn kan kiezen of hij al dan niet de nietigheid van het
contract bepaalde duur inroept
JA: wordt onbepaalde duur
NEEN: blijft bepaalde duur, ondanks
vormvoorschriften die niet zijn nageleefd.
enkel in te roepen door de werknemer!
CASS 22 januari 2007
2011 2. Algemene bepalingen 62
63. Geen geschrift :
arbeider: 1.1.2011-31.12.2011
Wg verbreekt op 1 juni:
Wg moet betalen tot 31.12 = 7 maanden met
maximum van 2x5w = 10 weken
Wn kan beter de nietigheid dekken (niet inroepen dat het
contract bepaalde duur niet geldig is)
Bij bepaalde duur: 10 weken
Bij onbepaalde duur: 5 weken
Wg kan de nietigheid niet inroepen (=dekken)
2011 2. Algemene bepalingen 63
64. Geen geschrift : bij ontslag:
arbeider: 1.1.2011-31.12.2011
Wn verbreekt op 1 juni:
Wn moet betalen tot 31.12 = 7 maanden met
maximum van 2x14 dagen= 28 dagen
zinvol in te roepen dat het contract bepaalde duur niet
geldig is: 14 dagen !
2011 2. Algemene bepalingen 64
65. Geen geschrift :bij ontslag:
bediende: 1.1.2011-31.12.2011
Wg verbreekt op 1 december:
Wg moet betalen tot 31.12 = 1 maand
zinvol in te roepen dat het contract bepaalde duur niet
geldig is
Dan wordt het opzeg van onbepaalde duur:
3 maanden.
2011 2. Algemene bepalingen 65
66. Geen geschrift :bij ontslag:
bediende: 1.1.2011-31.12.2011
Wn verbreekt op 1 december:
Wn moet betalen tot 31.12 = 1 maand
Niet zinvol in te roepen dat het contract bepaalde duur
niet geldig is
Bij bepaalde duur is opzeg in dit geval 1 maand
Als bediende zou inroepen dat het onbepaalde duur is
moet hij anderhalve maand betalen.
2011 2. Algemene bepalingen 66
68. Art. 10
Wanneer de partijen verschillende
overeenkomsten voor bepaalde tijd hebben
gesloten zonder onderbreking toe te schrijven
aan de werknemer, worden zij verondersteld
een overeenkomst voor onbepaalde tijd te
hebben gesloten, tenzij wg bewijst dat er
wettige reden was.
2011 2. Algemene bepalingen 68
69. Wettige redenen
Rechtspraak blz 58
Schommelingen van werkvolume enkel te voorzien
op korte termijn
Onvoorzienbare schommelingen op zich geen wettige
reden!
Opeenvolging voor de periode van tijdelijke
erkenning van de wg (CGGZ)
2011 2. Algemene bepalingen 69
70. Niet aanvaard als wettige redenen
Rechtspraak blz 58-59
NIET WETTIGE REDEN
Rechtspraak blz 54
Zie moodle :
ARBHOF BRUSSEL 3 april 2008: opeenvolging en
subsidiecontracten
11 contracten bepaalde duur 11jaar
Als ‘wettige reden’: vernieuwing contracten van de wg met
de enige klant: europese commissie
Rb: opeenvolging is niet gerechtvaardigd
2011 2. Algemene bepalingen 70
71. Art. 10
Wanneer de partijen verschillende
overeenkomsten voor bepaalde tijd hebben
gesloten zonder onderbreking toe te schrijven
aan de werknemer, worden zij verondersteld
een overeenkomst voor onbepaalde tijd te
hebben gesloten, tenzij wg bewijst dat er
wettige reden was.
2011 2. Algemene bepalingen 71
72. Arbhof Luik 27 oktober 2007
16 opeenvolgende overeenkomsten bepaalde
tijd
Met onderbrekingen van wg
Van meer dan één maand
Met onderbreking van 10 maanden
Conclusie:
Onderbreking door de werkgever sluiten wettelijk
vermoeden niet uit. Zelfs een lange onderbreking
2011 2. Algemene bepalingen 72
73. Art. 10
Gaat enkel over opeenvolging gewone
contracten bepaalde duur
NIET :
Opeenvolging vervangingsovereenkomsten-
bepaalde duur
2011 2. Algemene bepalingen 73
74. Art 10bis: opeenvolging toegelaten
Voor max. 2 jaar
Contracten minimaal 3 maanden
Maximaal 4 contracten
2011 2. Algemene bepalingen 74
75. Art 10bis: opeenvolging toegelaten
Voor max. 3 jaar
Contracten minimaal 6 maanden
Voorafgaande TOELATING arbeidsinspectie
2011 2. Algemene bepalingen 75
76. Non-discriminatie
Wet 5 juni 2002
Gelijke behandeling
Inlichting over vacatures
Algemene bekendmaking
2011 2. Algemene bepalingen 76
77. Duidelijk omschreven werk
Relatieve zekerheid duur
Voldoende nauwkeurig (blz 62)
Kwalificatie toetsen aan realiteit
Art. 10 !
Afwijkingen art. 10bis:
niet van toepassing
Moodle ! Arbeidshof Antw 10 dec 2008
2011 2. Algemene bepalingen 77
79. vormvereisten
Schriftelijk
Afzonderlijk
Uiterlijk op moment van indiensttreding
Reden,identiteit en voorwaarden van
indienstneming
2011 2. Algemene bepalingen 79
80. vervangingsovereenkomst
Bepaalde tijd
Onbepaalde tijd:
Einde is onduidelijk
2011 2. Algemene bepalingen 80
82. Vervanging onbepaalde duur
Afwijkende opzegtermijnen mogelijk !
‘overeenkomst wordt beëindigd zonder vooropzeg
of vergoeding vanaf het moment dat de zieke
werknemer terugkeert’
Afwijkingen mogelijk voor als vervangen
werknemer terugkeert in de onderneming
2011 2. Algemene bepalingen 82
84. Normale opzegtermijnen!!!
Er werden geen afwijkingen voorzien
Wg wil beëindigen om andere reden dan
terugkeer van de vervangen wn
Vervangingsovereenkomst duurt langer dan 2
jaar
Vervangen wn komt niet meer terug
2011 2. Algemene bepalingen 84
85. Rechtspraak : normale
opzegtermijnen!!!
Voortijdige beëindiging
Vervangen wn komt terug in andere functie
Formulering van afwijkende termijnen moet
zeer duidelijk zijn
2011 2. Algemene bepalingen 85
86. Mogelijkheid?
Arbh Luik 28 april 2005: vervangen wn komt niet
meer terug wegens definitieve ongeschiktheid:
‘afwijkende termijn zou mogelijk zijn als uitdrukkelijk
wordt voorzien dat afwijkende termijnen geldig zijn als
de arbeidsovereenkomst van de vervangen wn wordt
stopgezet’
2011 2. Algemene bepalingen 86
87. Opeenvolging bep duur en
vervangingsovereenkomst
Art. 10 en 11ter: wijken af van het gemeen
recht en moeten strikt toegepast en uitgelegd
worden
‘er ontstaat geen contract onbepaalde duur indien
….’
2011 2. Algemene bepalingen 87
88. Naargelang omvang
Voltijds
Deeltijds
Arbeidsovereenkomstenwet
CAO 35
Programmawet 22 dec 1989
Non-discriminatie Wet 5 maart 2002
2011 2. Algemene bepalingen 88
89. DEELTIJDS
Schriftelijk
Afzonderlijk
Uiterlijk op moment van indiensttreding
Sanctie bij niet-naleving
Wn kan kiezen voor arbeidsregeling en
werkrooster die voor hem meest gunstig zijn
2011 2. Algemene bepalingen 89
91. Bekendmaking variabele uurroosters
Ten minste 5 werkdagen vooraf
Aanplakking of andere manier van
kennisgeving
Indien voorzien in CAO of arbeidsreglement
Voor elke wn afzonderlijk werkrooster
Aanplakking met oog op controle
In de lokalen van tewerkstelling
2011 2. Algemene bepalingen 91
92. 1.Dwingend recht
Beschermt private belangen
Dwingend ten voordele van de werknemer
Er mag niet van afgeweken worden in het nadeel
van de werknemer
Art. 10, 10 bis, proef, opzegtermijnen,
concurrentiebeding
2011 2. Algemene bepalingen 92
93. 2. Suppletoire bepalingen
Hebben slechts uitwerking als de partijen er
niet van zijn afgeweken
Medisch attest binnen de 48 uur
Huisarbeid: 10% van brutoloon
2011 2. Algemene bepalingen 93
94. 3. OPENBARE ORDE
Er mag niet van afgeweken worden
Raken de essentiële belangen van de staat
Morele en economische orde rust op deze regels
Vb: verbod tot levenslange
arbeidsovereenkomst
2011 2. Algemene bepalingen 94
95. Art 6 AOW
Alle bepalingen in de individuele
arbeidsovereenkomsten, arbeidsreglement of
CAO’s die strijdig zijn met de
arbeidsovereenkomstenwet, zijn nietig als ze
de plichten verzwaren en de rechten beperken
2011 2. Algemene bepalingen 95
