1. From good to great
4 jaar Point-One projecten in beeld
>> Als het gaat om innovatie

2. From good to great
4 jaar Point-One projecten in beeld

3. Voorwoord
Point-One: ligt op koers
Met het aanbieden door minister van der Hoeven van het Point-One
Implementatie Plan voor 2009 ging een jaar geleden het Innovatie
Programma Point-One Phase2 officieel van start. Het is dan ook nuttig
stil te staan bij de verschillen van dit ‘nieuwe’ Point-One met het eerdere
Point-One Boegbeeld-programma. Het Boegbeeld-programma ging in
2006 van start en enige activiteiten hiervan lopen nog op dit moment.
Uitgebreidere scope
In de eerste plaats is de scope van het nieuwe Point-One aanzienlijk
uitgebreid door de fusie met het programma voor High Tech Systems
dat zich op mechatronica concentreert. Door deze fusie bestrijkt Point-
One drie basistechnologieën: Nano-elektronica, Embedded Systems en
Mechatronica. Deze zijn voor de hightechindustrie van groot belang.
Focus op MKB
Daarnaast is de focus van Point-One Phase2 nog sterker op de groei van
het MKB gericht. Deze focus uit zich zowel in de inhoud van het programma
als in het bestuur van de Vereniging Point-One. De vereniging heeft de rol
van de Stichting Point-One overgenomen. In de verschillende bestuurs-
organen van deze vereniging is – naast de kennisinstellingen en de grote
OEM’s – het MKB ruim vertegenwoordigd.
Twee categorieën
De activiteiten van Point-One vallen in twee categorieën uiteen: enerzijds
de nationale en internationale R&D-projecten, anderzijds de ECO-projecten.
ECO-projecten kunnen worden gezien als flankerende projecten die
zich richten op het verbeteren van het Point-One-ecosysteem voor Open
Innovatie. In deze categorie vallen projecten als het maken van Roadmaps,
het verbeteren van de positie van het MKB, de wijze van werken in de
| From good to great

4. Supply Chain, het uitwisselen van best practices en projecten op het gebied ‘Good to Great’
van Human Capital. Het zijn vooral de MKB-bedrijven zelf die deze projecten Hierboven heb ik benadrukt dat er nogal wat wijzigingen zijn ingevoerd
voorstellen en uitvoeren. in de opzet en werkwijze van het nieuwe Point-One. Er zijn ook belangrijke
componenten gehandhaafd. Point-One is gericht op het bijdragen aan
MKB in RD oplossingen voor maatschappelijke problemen, zoals uitvoerig toegelicht
Point-One richt veel aandacht op een hogere deelname van MKB-partners in het Point-One Phase2-document ‘From Good to Great in Dutch
in RD-projecten. Algemeen wordt ingezien dat deze deelname van groot Technologies’. Dit gebeurt door het gezamenlijk definiëren en uitvoeren
belang is. Zowel voor de grote OEM’s, die vooralsnog meestal de trek- van RD-projecten die zowel bijdragen aan het oplossen van maatschappe-
kers van de grote internationale projecten zijn, als voor het MKB zelf. lijke problemen als bijdragen aan de groei van de High Tech Systems-sector.
Voor de grote OEM’s geldt dat kleinere bedrijven vaak een noodzakelijke
specialistische nichekennis meebrengen en door hun flexibiliteit snel(ler) Crisis als katalysator?
kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden. Voor de Tot slot, Point-One Phase2 heeft nu een complete cyclus achter de rug
MKB-bedrijven zijn de voordelen overduidelijk: ze komen in contact met van het maken van plannen en het indienen van projecten. Ondanks
de kennis en de processen van de ‘grote broers’, kunnen profiteren van de (of mede dankzij?) de huidige economische crisis is Point-One ons inziens
schaalgrootte en slagkracht aldaar, en ze krijgen de mogelijkheid om zich op de goede weg en druk bezig de gedefinieerde doelstellingen te bereiken.
internationaal te oriënteren en te profileren. De eerste projectresultaten zullen binnenkort zichtbaar worden.
Deze aandacht voor het MKB is geen loze kreet; er zijn aan Point-One
duidelijke, hoge eisen gesteld ten aanzien van de kwantitatieve deelname
van het MKB aan RD-projecten. Roel Kramer
Voorzitter Point-One
Groeiende gemeenschap van leden
Mede door al deze veranderingen in de opzet en de werkwijze van
Point-One Phase2 is het ledenaantal van Point-One sterk toegenomen.
Terwijl Point-One aanvankelijk slechts enige tientallen leden telde,
waarbij vooral de aanwezigheid van grote OEM’s opviel, staat de teller nu
op ongeveer 150 en het ledenbestand vormt nu een adequate afspiegeling
van de stakeholders in de sector High Tech Systeem en Materialen.
Bovendien vormt Point-One meer en meer het karakter van een echte
‘gemeenschap’. Dit bleek bijvoorbeeld toen midden 2009 in zeer korte
tijd consortia gevormd moesten worden in het kader van de door het
Ministerie van Economische Zaken gelanceerde crisismaatregelen:
de High Tech Topprojecten en de Kenniswerkersregeling. Door een tweetal
verenigingsbijeenkomsten konden binnen een maand een groot aantal
consortia worden gecreëerd, uitstekende projecten gedefinieerd die
op tijd werden ingediend.
| From good to great | From good to great

5. Inhoud
Inleiding 2
1 4 jaar Point-One – analyse van projectenportfolio 12
2 4 jaar Point-One – boegbeeld Ecosysteem 32
3 Point-One business Cases: projectenportfolio 2006 – 2009 48
3.1 Health and wellbeing 50
3.2 Energy and power 76
3.3 Information and Communication Technologies (ICT) 86
3.3.1 Semiconductor front-end equipment 88
3.3.2 Semiconductor back-end equipment 104
3.3.3 Industrial printing 116
3.3.4 Semiconductors design and architecture 124
3.4 Lifestyle and leisure 138
3.5 Transport and logistics 152
3.6 Security 170
3.7 Manufacturing 178
3.8 Not specified 186
| From good to great | From good to great

6. Inleiding
Concurreren op kwaliteit
De programmatische aanpak is in 2006 Voortgang van de innovatieprogramma’s
van start gegaan met de lancering van De tussentijdse resultaten van de aanpak,
Point One. Deze aanpak is gericht op het waaronder het verst gevorderde programma
ontwikkelen van excellentie in een aantal Point-One, mogen er zeker zijn. In juni
sleutelgebieden van de Nederlandse 2009 heeft het EIM een Mid Term Review
economie. In een mondialiserende gepubliceerd over de voortgang van de
wereld en een open economie als de innovatieprogramma’s.
Nederlandse kunnen we alleen
concurreren als we investeren op die Hierin staan de volgende conclusies:
terreinen waar we sterk in zijn. Met de • De innovatieprogramma’s leiden tot additionele
innovatieprogramma’s willen we ons private RD-investeringen. Niet alleen in de
land internationaal kunnen profileren perceptie van de deelnemers, maar ook
en onderscheiden. op basis van harde cijfers. Op de terreinen
van de innovatieprogramma’s zijn de
Centraal in de programmatische aanpak private RD-investeringen geïntensiveerd
staat de vraagsturing vanuit de visie als gevolg van de publiekprivate samen-
en ambitie van bedrijven en kennis- werking in de programma’s.
instellingen. In deze visie en ambitie • De publieke middelen wordt effectiever
worden door het veld doelen, kansen ingezet. Dit komt omdat ze meer worden
en uitdagingen geïdentificeerd die vervol- gericht op sterke en excellente gebieden
gens in een samenhangend programma (focus en massa) en op mark-
worden uitgewerkt tot een concrete aanpak. toepassingen; twee belangrijke knel-
De minister van Economische Zaken neemt punten waar Nederland mee kampt.
vervolgens een besluit om een programma • De samenwerking tussen bedrijven en kennis-
te ondersteunen op basis van een advies van instellingen is door de innovatieprogramma’s
de Strategische Adviescommissie. In samen- sterk verbeterd. Deze samenwerking is
werking tussen de programmabureaus en een van de meest hardnekkige knel-
Agentschap NL wordt de uitvoering van het punten in Nederland. Ook de kwaliteit
programma geregeld. van de samenwerking is verbeterd.
10 | From good to great 11 | From good to great

7. • De innovatieprogramma’s helpen om Versteviging internationale Projecten die met behulp van het ministerie dieper in op de kwaliteiten, kansen en
snelheid, focus en omvang van innovatie- concurrentiepositie van Economische Zaken door u zijn of netwerken die ze bieden voor economie
inspanningen te verbeteren (financiering, Point-One opereert in een internationaal worden gerealiseerd. In totaal gaat het en samenleving. Ook kunt u met de deel-
geschikte partner). De programma’s speelveld waar ook andere landen om 128 projecten die samen goed zijn nemende partijen contact opnemen.
leiden er ook toe dat bedrijven, meer (Verenigde Staten, Azië) fors investeren. voor 734 miljoen euro aan projectkosten.
dan zonder programma het geval was Nederland heeft niet dezelfde omvang De overheid subsidieert deze projectkosten Implementatieplan 2010
geweest, strategisch samenwerken en aan middelen als deze economische groot- voor circa 38 procent, een bedrag van We hopen dat u met deze publicatie aan
in de pre-concurrentiële fase kennis machten. Daarom zet Point-One vooral 278 miljoen euro. de verdere versterking van het high-
met elkaar delen. slim en gericht in op het stimuleren en tech-ecosysteem kunt bouwen. Dezelfde
• De effecten op de concurrentiekracht van het ontwikkelen van de kwaliteit van het Kwaliteit van het ecosysteem: wens spreken we uit voor de Point-One-
cluster zijn vanwege de korte tijdsperiode van ecosysteem, oftewel het cluster van samen- de Roadmap van Point-One netwerkdag ‘High Tech Solutions for a
de huidige programma’s nog niet vast te stellen. werkende bedrijven en kennisinstellingen. Het is een goed moment om een overzicht Sustainable Future’. Op dit evenement
Op basis van internationale ervaringen Waar mogelijk en zinvol doen we dit in en analyse te maken van de projectenport- wordt het implementatieplan 2010
weten we dat het gemiddeld zo’n vijf tot samenwerking met Europese partners om folio van Point-One en te bekijken hoe het uitgereikt. Hierin vindt u de verschil-
tien jaar duurt voordat dit soort effecten onze internationale concurrentiepositie te programma zich verder kan ontwikkelen. lende onderdelen beschreven waarvoor
meetbaar optreden. versterken. Ook in de landen om ons heen Niet in de zin van een evaluatie – daarvoor de minister van Economische Zaken
zien we dat men kiest voor een innovatie- zijn andere momenten aangewezen – maar voor Point-One in 2010 54 miljoen euro
Nederland: beleid met een vergelijkbare aanpak: vooral om de stand van zaken rondom de beschikbaar stelt. Tevens worden hierin
een aantrekkelijker vestigingsklimaat meer focus en massa. Te denken valt aan investeringszwaartepunten en de netwerken vele andere instrumenten beschreven
Bij de beoordeling van de effecten van de Frankrijk met de Pôles de Compétitivité inzichtelijk te maken. waarvan u gebruik kunt maken.
programmatische aanpak moet één belang- en aan Duitsland met de Spitzencluster.
rijk aspect worden meegenomen: het effect Om de kwaliteiten van het ecosysteem Willem Zwalve,
dat deze aanpak heeft op het Nederlandse De oogst van vier jaar Point-One inzichtelijk te maken, hebben we voor u de Directeur NL Innovatie
vestigingsklimaat. Excellente clusters van Point-One is als eerste programma in projecten geïnventariseerd op technologie-
bedrijvigheid trekken vaak buitenlandse 2009 een tweede fase ingegaan op basis marktcombinaties en op hun relaties met Sigrid Johannisse,
investeerders en toptalent aan; de aan- van een positieve review. In het totaal maatschappelijke uitdagingen. We hebben Manager High Tech Systemen, NL Innovatie
wezigheid van dergelijke ‘hot spots’ is voor is door het ministerie van Economische hierbij de RD-roadmap van Point-One
multinationale ondernemingen vaak van Zaken 345 miljoen euro gereserveerd voor als leidraad gebruikt. Dit geeft een goed
doorslaggevende betekenis bij hun locatie- Point-One voor de periode 2006 - 2012. beeld van de relaties tussen de Point-One-
beslissingen. Een clustergerichte aanpak Dit is exclusief de High Tech Topregeling businessdomeinen en de prioritaire maat-
versterkt de kwaliteit van het ecosysteem (100 miljoen euro) in het kader van de schappelijke uitdagingen op het terrein van
rond grote bedrijven en de omringende crisismaatregelen van het kabinet. bijvoorbeeld energie, veiligheid, en zorg,
toeleverancierketen, maar bieden vooral zoals die door het kabinet zijn aangewezen.
ook kansen voor MKB’s die willen In dit projectenboek bieden we u de resul- Ter inspiratie hebben we er een aantal
uitgroeien tot OEM’s. taten aan van vier jaar Point-One-projecten. projecten uitgelicht. Deze projecten gaan
12 | From good to great 13 | From good to great

8. Hoofdstuk 1
Analyse van projectenportfolio
De programmatische aanpak daagt Programmatische aanpak Internationaal onderscheidend
de industrie en kennisinstellingen uit In de programmatische aanpak staat
om een gezamenlijke visie, strategie Bij de start van Point-One in 2006 stond voorop dat er geïnvesteerd moet worden
en concrete plannen te ontwikkelen de Strategische Research Agenda als sturend in die terreinen waarop Nederland inter-
op economische sleutelgebieden. document centraal, waarbij nadere focus nationaal gezien een onderscheidende
Deze benadering moet ervoor zorgen werd aangebracht op de terreinen nano- positie inneemt of op korte termijn kan
dat Nederland een leidende positie kan elektronica en embedded systemen. Om innemen. Daarom is verdere focus nodig
innemen op deze terreinen, of die positie te komen tot de definitie en invulling van op een beperkt aantal kansrijke gebieden
verder versterkt om zo bij te dragen aan de strategische doelstellingen wordt sinds binnen embedded systemen, nano-elek-
economische groei. de aanvang van Phase2 in 2009 gewerkt tronica en mechatronica. Bij het bepalen
met de Multi-annual Roadmap. In Phase2 van die focus heeft Point-One bij de start
is mechatronica toegevoegd aan het Point van Phase2 gekozen voor vijf business-
One-domein. domeinen. Tussen 2006 en 2009 zijn in
totaal 110 RD-projecten van start gegaan
Hoogkwalitatief ecosysteem met een bedrag aan totale projectkosten
Samenvattend is Point-One enerzijds van 730 miljoen euro. Het ministerie van
gericht op het investeren in kennis en het Economische Zaken heeft hieraan ongeveer
ontwikkelen van nieuwe technologieën om 38 procent subsidie gegeven voor een
de ambities op de verschillende business- bedrag van 275 miljoen euro. Dit is inclusief
domeinen van het programma waar te de crisismaatregel High Tech Topprojecten.
maken. Anderzijds richt het programma
zich op het opbouwen van een hoog- Onafhankelijke toets
kwalitatief ecosysteem van bedrijven en De 110 projecten zijn door een onaf-
instellingen. In totaal is voor Point-One hankelijke commissie getoetst op hun
door de minister van Economische Zaken kwaliteit en hun bijdragen aan de Point-
345 miljoen euro beschikbaar gesteld over One-doelstellingen. Gezamenlijk geven
de periode van 2006 tot 2012. In 2009 is deze projecten een interessant beeld over
daar in het kader van de crisismaatregelen de investeringszwaartepunten van de
100 miljoen euro aan toegevoegd voor de roadmap, de ‘Hot Cross points’ en waar
High Tech Topregeling. de witte vlekken of wel ‘Cold Cross points’
14 | From good to great 1 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

9. zich bevinden. Gezien de ambities van van het project zal worden toegepast. goed overeen met de geïdentificeerde van de projectkosten. Het totaal toegezegde
Point-One, het belang van de hightech- Een tweede parameter beschrijft de tech- marktcategorieën. De roadmap is gestruc- subsidiebedrag in deze analyse bedraagt
bedrijven voor de Nederlandse economie nologie die in het RD-project een stap tureerd langs de businesscases, dus een 276 miljoen euro: de totale projectkosten
en de omvang van het programma is het verder wordt geholpen. Ook zijn de overeenkomst met de categorieën is niet bedragen daarom 730 miljoen euro.
zinvol en interessant om dieper in te gaan projecten beoordeeld op hun bijdrage verwonderlijk. Voor de technologie-catego- Omdat de meeste projecten nog lopend
op de bestaande projectenportfolio en een aan het oplossen van een maatschappelijk risering ligt dit anders. De technologische zijn, kunnen de genoemde bedragen
integrale analyse te maken. vraagstuk. begrippen als ‘embedded systems’, ‘mecha- deels gezien worden als een voorgenomen
tronics’ en ‘nano-elektronica’, die worden investering.
Analyse De categorisering langs technologieën gebruikt om een technologische afbakening
In dit hoofdstuk presenteren wij een analyse en markten is vergelijkbaar met de manier te geven van het Point-One-programma, Eén categorie per project
van de projecten om te zien hoe het pro- waarop de Point-One-roadmap is ingericht zijn te zeer containerbegrippen. Een fijn- Ook is er gekozen voor de randvoorwaarde
gramma wordt ingevuld. Daarbij staan met de businesscases en basistechnolo- maziger technologische categorisering dat projecten slechts in één categorie
vragen centraal als: welke koers vaart het gieën. Daarmee is dan ook een verband is daarom nodig. De indeling en opzet kunnen worden ingedeeld. Een project
programma? Waar liggen de investerings- gelegd tussen de lopende projecten en van de technologische categorisering is waarin een technologie wordt ontwikkeld
zwaartepunten? Wat is de bijdrage van de de roadmap. Met de beschreven catego- vormgegeven aan de hand van het projec- die in verschillende applicaties/markten
projecten aan het oplossen van maatschap- risering kan dan ook inzichtelijk worden tenaanbod. Naast de bekende basistechno- kan worden gebruikt, wordt alleen inge-
pelijke uitdagingen? Hoe worden de strate- gemaakt waar een project zich bevindt. logieën van Point-One, is een aantal extra deeld in die markt waarop zijn grootste
gische doelstellingen van het programma Door alle projecten op dezelfde manier in technologiedomeinen geïdentificeerd. impact te verwachten is. Een project dat
ingevuld, of welke kansen blijven onderbe- te delen wordt vervolgens inzichtelijk op verschillende technologieën gebruikt om
licht of onbenut? Ook biedt deze informatie welke gebieden veel, en op welke gebieden Randvoorwaarden en beperkingen in één markt een goed product te kunnen
aanleiding om vragen te stellen of bepaalde minder projecten lopen. Het is interessant om aan de hand van leveren, krijgt ook maar één technologie-
uitdagingen het beste in het Point-One- de categorisering de projectportefeuille categorie toegewezen.
programma kunnen worden geadresseerd, Verdere categorisering te analyseren. Hierbij is het belangrijk te
of dat er ook andere wegen denkbaar zijn. De roadmap is een goed startpunt om een realiseren dat, net als elke analyse, ook
Dit soort vragen zouden wij graag agen- categorisering op te bouwen. Een goede deze analyse haar beperkingen kent. Bij Projecten in Point-One
derend willen stellen. Het doel hiervan is categorisering gaat echter verder: deze moet het trekken van conclusies is het daarom
om het veld uit te nodigen de dialoog met zo ingericht worden dat er een balans wordt van belang dat de beperkingen en rand- Soorten, maten en aantallen
elkaar aan te gaan in de opmars naar een gevonden tussen ‘fijnmazigheid’ en zinvolle voorwaarden helder op ons netvlies staan. Inmiddels zijn 110 projecten RD van start
volgende roadmap. ‘informatie rijkheid’. Een categorisering gegaan. In de analyse zijn de vijf verschil-
waarin voor ieder individueel project Subsidiebedragen lende projectvormen meegenomen die zijn
een categorie wordt gecreëerd, levert geen Allereerst gaat het in deze analyse alleen ingezet ter ondersteuning van het innovatie-
Analyseopzet inzicht op. Containerbegrippen waarin om de RD-projecten. De ecosysteem- programma Point-One. In alle project-
alles kan worden ondergebracht, zijn ook projecten zijn niet meegenomen. Bij de vormen is er sprake van samenwerking op
‘Mapping’ van het RD-portfolio niet wenselijk. analyse van projecten zijn de toegezegde RD-gebied. Verder verschillen de projecten
Bij de indeling van de projecten is ervoor subsidiebedragen gebruikt als maat voor aanzienlijk qua opzet, focus, looptijd
gekozen om de projecten te categoriseren Afbakenen van technologieën de grootte van de RD-investering die in en vooral grootte.
langs drie assen. De eerste parameter De businesscases zoals die binnen het project wordt gedaan. Het gemiddelde
beschrijft de markt waarop de uitkomst Point-One zijn gedefinieerd, komen subsidiepercentage ligt rond 38 procent
1 | From good to great 1 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

10. MKB-haalbaarheid spelers binnen Point-One. De maximale High Tech Topprojecten zijn vijf projecten gestart voor een totaal
Er zijn dertig MKB-haalbaarheidsprojecten looptijd van projecten is drie jaar en In 2009 lanceerde het kabinet een crisis- subsidiebedrag van 100 miljoen euro.
gestart. Dit zijn kleine projecten met een over het algemeen is de subsidie tussen pakket op het gebied van innovatie. Vier van deze projecten vallen volledig in
beperkte looptijd. De inhoud is beperkt 2 miljoen euro en 10 miljoen euro, met als Dit pakket bestaat uit drie onderdelen. de Point-One roadmap; het vijfde project
tot het beantwoorden van de vraag of een uitschieter 25 miljoen euro. Sinds de start De WBSO is tijdelijk verhoogd en verruimd adresseert zowel de doelstellingen van het
technologie, markt of combinatie daarvan van Point-One zijn er 39 internationale en er is een regeling in het leven geroepen Point-One als HTAS (HighTech Automotive
voldoende kansen biedt voor een bedrijf projecten van start gegaan. om kenniswerkers van bedrijven (tijdelijk) Systems)-programma.
om een volgende stap te zetten. De duur te detacheren bij kennisinstellingen.
van de projecten is beperkt tot één jaar Nieuwe projectvormen in 2009 Hoewel de middelen in eerste instantie
en de maximale subsidie is 100.000 euro. De hierboven genoemde projectvormen zijn In deze laatste vorm van projecten werken niet als Point-One of HTAS-innovatie-
al sinds 2006 in gebruik. In 2009 zijn er twee deze gedetacheerde kenniswerkers aan, programmamiddelen zijn aangemerkt,
Nationale RD-projecten nieuwe projectvormen bij gekomen. door de bedrijven en kennisinstellingen markeren deze projecten wel aanzien-
Daarnaast zijn 26 nationale RD-projecten gezamenlijk gedefinieerde, onderzoeks- lijke investeringen van EZ op het gebied
van start gegaan. Deze projecten richten University Industry Interaction projecten. Veel van de binnen Point-One van Point-One. Daarom hebben wij de
zich op RD die wordt uitgevoerd door In 2009 is er onder het innovatieprogramma actieve bedrijven hebben dit soort kennis- projecten opgenomen in onze analyse.
industrie-gedreven consortia, eventueel een nieuw instrument van start gegaan werkersprojecten lopen. Ook is als derde De looptijd van de projecten is beperkt tot
aangevuld met academische partijen. dat invulling moet geven aan de Emerging onderdeel van het crisispakket de HighTech twee jaar en het maximale subsidiebedrag
De projecten zijn vaak praktisch en product- Technology Agenda (ETA), opgenomen Topprojecten-regeling gelanceerd. is 25 miljoen euro.
markt-gericht. De participatie van het MKB in de Point-One multi-annual roadmap.
in deze projecten is hoog. De maximale De Emerging Technology Agenda richt zich De HighTech Topprojecten (HTT-projecten)
looptijd is 3 jaar en de subsidie is maximaal op langere termijn onderzoeksvragen dan hebben als doel om de door de financiële
2 miljoen euro. de RD-roadmap. crisis zwaar getroffen hightechsector
te ondersteunen op die terreinen waar
Internationale RD-projecten De vragen die worden gesteld zijn meer Nederland internationaal een leidende
(ITEA2, Catrene, Artemis, ENIAC) academisch van aard. Zowel industriële positie heeft. De industrie wordt zo gestimu-
Een derde categorie projecten betreft inter- als universitaire spelers kunnen leidend leerd om investeringen op die terreinen
nationale RD-projecten. Dit zijn projecten zijn. Een belangrijk aspect van het UII- constant te houden dan wel te verhogen.
die binnen de EUREKA-clusters Catrene en instrument is om jonge onderzoekers Uiteindelijk moet Nederland op die
ITEA2 of Joint Technology Initiatives, ENIAC wetenschappelijk op te leiden op vraag- terreinen sterker uit de crisis komen en zo
en Artemis zijn ontstaan. stukken die over enkele jaren relevant mogelijk een voorsprongpositie innemen.
zullen zijn voor betrokken bedrijven.
Hoewel de inbedding in het Point-One- Daarmee wordt uiteraard de opgeleide Grote consortia
programma bij de selectie van de projecten aio ook uitermate relevant en interessant Om dit te kunnen realiseren, is gekozen
voorop staat is ook de internationale voor het bedrijf. De maximale looptijd voor het investeren in omvangrijke
context van groot belang. Projecten zijn van projecten is vier jaar, en het subsidie- projecten die de kans boden om met
over het algemeen vrij groot van opzet en maximum ligt op 500.000 euro. In 2009 grote consortia een uitdaging te lijf
worden veelal getrokken door de grotere zijn de eerste tien projecten geselecteerd. te kunnen gaan. Binnen deze regeling
1 | From good to great 1 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

11. Indeling naar aantallen nologieonderwerpen te herkennen met Langs de markt-as (businesscases) Financiële omvang van de projecten
meer dan tien projecten; Imaging (19), Zoals eerder genoemd komt de categorise- Een analyse op basis van projectaantallen
projecten Sensortechnologie (15), Mechatronics (14) ring van de projecten naar markten goed is een interessante eerste aanzet, maar
In onderstaande matrix is aangegeven en Nano-elektronica (11). Deze categorieën overeen met de gedefinieerde Point-One- minstens zo interessant is de analyse van
welke technologie en markten zijn geïden- zijn ook redelijk gevuld met projecten. businesscases. Er is slechts een beperkte de investeringsintensiteit van projecten.
tificeerd. Het meest in het oog springende uitbereiding gemaakt. De onderverdeling De hoogte van het subsidiebedrag is een
is dat naast Embedded Systemen, Nano- De overige categorieën hebben minder die binnen Point-One wordt gehanteerd goede maat hiervoor.
elektronica en Mechatronics nog zes techno- dan tien gestarte projecten; Communicatie voor de ICT-businesscase is overgenomen.
logiecategorieën zijn benoemd. Ook bij de (7), Inkjet (2), Materiaaltechnologie (5) en De businesscase Transport, logistiek en De 110 gestarte Point-One projecten
businesscases is een aantal nieuwe catego- Software (5). Het genoemde aantal heeft security wordt onderverdeeld in twee delen hebben in totaal voor 276 miljoen euro
rieën gedefinieerd. betrekking op het aantal gestarte Point- ‘Transport en Logistics’ en een aparte markt aan subsidietoezeggingen ontvangen.
One of High Tech Top (HTT)-projecten. ‘Security’. Een logische onderverdeling Daarvan is 100 miljoen afkomstig van de
Het beeld: langs de technologie-as De grootte van een project wordt in deze gezien de verschillen tussen deze markten. High Tech Topprojecten. Het zwaartepunt
Van de 110 projecten die zijn geanalyseerd, cijfers niet meegenomen. Een haalbaarheids- van de investeringen vinden we terug bij
springt één technologische categorie project met een subsidiebedrag van 100.000 Een iets grotere afwijking van de busi- de Semiconductor Front end markt en bij
eruit: Embedded Systems met maar liefst euro telt even zwaar als een HTT project met nesscases is de toevoeging van de markt Mechatronica als technologiegebied.
32 projecten. Daarna is een groep tech- een subsidiebedrag van 25 miljoen euro. ‘Manufacturing’. In een aantal andere Daarnaast vinden we sterke concentraties
gevallen bleek de markt niet te benoemen. terug op het kruispunt van Imaging en
Deze categorie is daarom als ‘not specified’ Health; Transport en Embedded Systems
Point-One, 110 projects geïdentificeerd. Dit betreft een beperkt en van Inkjettechnologie en Industrial
aantal projecten (zeven stuks). Voor een Printing. Omdat de High Tech Topprojecten
3.3.3 SC design architecture
3.3.1 SC front-end equipment
3.3.2 SC back-end equipment
industriegedreven RD-programma is het zijn meegenomen in de analyse is deze
3.1 Healthcare wellbeing
market
3.3.4. Industrial printing
te verwachten dat dit aantal beperkt is uitkomst niet verwonderlijk. Twee van
3.5 Transport/ logistics
Total (in technologies)
3.2 Energy and power
3.4 Lifestyle leisure
3. 7 Manufacturing
de vijf HTT-projecten zijn investeringen
3. 8 not specified
technology Met ruim 37 projecten zijn de ICT-business- in onderzoek naar lithografiemachines,
3. 6 Security
cases (3.3.1 - 3.3.4) het sterkst vertegenwoor- dus front end semiconductor equipment.
digd. De opdeling in de subcategorieën Verder is IGIT4Health een project dat
geeft een meer genuanceerd beeld. Ook imaging inzet voor minimaal-invasieve
1. Embedded Systems 2 4 5 7 2 4 2 3 3 32 blijken dat er op de Healthcare Well-being chirurgie, SPITS gebruikt onder andere
2. Mechatronics 3 4 4 1 1 1 14 (21) en de Transport Logistics (15) business- embedded systemen om mobiliteits-
3. Nanoelectronics 1 1 3 2 2 1 1 11 cases een redelijk aantal projecten te zijn problemen aan te pakken en PrintValley
4. Communication techn. 1 1 4 1 7 gestart. Met kort daarachter het onder- doet onderzoek naar nieuwe generatie inkjet-
5. Imaging 11 4 2 1 1 19 deel Lifestyle en Leisure met 13 gestarte printing voor industriële printtoepassingen.
6. Inkjet techn. 2 2 projecten. De onderdelen die overduidelijk
7. Material techn. 4 1 5 achter blijven, zijn de markten Energy
8. Sensor techn. 3 1 1 7 1 1 1 15 Power (7) en Security (4). Dit is opvallend.
9. Software 1 1 1 1 1 5 Zeker omdat dit juist markten zijn die veel
Total (in markets) 21 7 11 11 12 3 13 15 4 6 7 110 aandacht krijgen in de pers en politiek.
20 | From good to great 21 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

12. Beeld van het programma: ondersteunt, maakt gebruik van een groot Point-One, 110 projects mln. euro
aantal ICT-gerelateerde technologieën
Hot Cross points
3.3.3 SC design architecture
3.3.1 SC front-end equipment
3.3.2 SC back-end equipment
die samen komen in een systeem voor
3.1 Healthcare wellbeing
market
3.3.4. Industrial printing
verkeersgeleiding.
3.5 Transport/ logistics
Total (in technologies)
3.2 Energy and power
3.4 Lifestyle leisure
Medical Imaging
3. 7 Manufacturing
3. 8 not specified
Het kruispunt Imaging en Medische Dit kruispunt appelleert aan de vele moge- technology
3. 6 Security
markten springt eruit. Dit is voor een deel lijkheden die de moderne ICT heeft om de
het gevolg van het HTT-project IGIT4Health, doorstroming en veiligheid van het verkeer
dat in 2009 van start is gegaan. Maar nog te verbeteren. Met moderne communica-
tien andere projecten lopen binnen dit tietechnologieën, sensoren om positie, 1. Embedded Systems 0,17 3,56 4,56 7,13 2,49 30,80 1,43 0,67 3,53 54,34
onderdeel, waaronder zes internationale afstand en snelheid te meten en andere 2. Mechatronics 3,79 52,33 2,00 14,10 2,00 0,31 74,53
projecten. ICT-hulpmiddelen, kunnen auto’s van elkaar 3. Nanoelectronics 0,45 0,28 20,57 7,26 1,58 0,06 0,31 30,51
en de omgeving ‘weten’. Daardoor kunnen 4. Communication techn. 0,09 6,54 5,62 0,10 12,35
Het mag duidelijk zijn dat Philips Medical ze anticiperen op wat komen gaat. Sensoren 5. Imaging 42,85 10,82 2,06 1,70 0,06 57,49
Systems op dit gebied een belangrijke in de weg kunnen bijvoorbeeld meten of 6. Inkjet techn. 21,31 21,31
stuwende kracht is, maar de rol van andere het door bevriezing glad is en die gegevens 7. Material techn. 4,04 1,63 5,67
bedrijven in deze projecten wordt steeds kunnen doorgeven worden aan de auto’s 8. Sensor techn. 2,69 4,54 3,79 5,21 0,10 0,09 0,21 16,63
belangrijker. Dit zijn bedrijven die een eigen die het weggedeelte naderen. Of vracht- 9. Software 0,07 0,63 2,00 0,34 0,03 3,07
product voeren (OEM) met vergelijkbare auto’s kunnen automatisch afremmen Total (in markets) 50,02 8,47 76,94 13,82 29,98 22,94 24,78 38,72 3,23 2,82 4,18 275,90
toepassingsrichtingen of die in een meer voor een scherpe bocht. Met de kennis van
toeleverende rol, van kennis of modules, de verkeersdrukte op wegen kan ook een
oppakken. Zie ondermeer de projectbe- optimaal advies worden gegeven. Zie ook
3.3.3 SC design architecture
3.3.1 SC front-end equipment
3.3.2 SC back-end equipment
schrijving van IGIT4Health op pagina 52. de beschrijving van het SPITS-project op
3.1 Healthcare wellbeing
3.3.4. Industrial printing
pagina 154-155.
3.5 Transport/ logistics
3.2 Energy and power
3.4 Lifestyle leisure
3. 7 Manufacturing
Door de Point-One-projecten wordt dus
3. 8 not specified
niet alleen de toeleveringsketen van de Inkjet and industrial Printing
3. 6 Security
grote partijen versterkt. Er wordt in brede Het kruispunt Inkjet en industrial prin-
zin in een kennisbasis voor Nederland ting was nauwelijks opgevallen bij de
geïnvesteerd, waarvan vele partijen analyse van projecten op basis van het
kunnen profiteren. aantal projecten met slechts twee lopende 1. Embedded Systems
projecten. Het springt er pas uit als de 2. Mechatronics
Embedded Transport analyse wordt gemaakt op basis van subsidie- 3. Nanoelectronics
Op het kruispunt van Embedded techno- bedragen. Dit is vooral toe te schrijven aan 4. Communication techn.
logieën en Transport lopen vier projecten het HTT-project Printvalley. 5. Imaging
waarvan het SPITS-project het meest in 6. Inkjet techn.
het oog springt. Dit HTT-project, dat Voor industriële toepassingen wordt print- 7. Material techn.
naast Point-One-doelstellingen ook de technologie zoals inkjettechnologie steeds 8. Sensor techn.
doelstellingen van het HTAS-programma belangrijker. De techniek is flexibel, snel, 9. Software
22 | From good to great 23 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

13. beperkt het gebruik van materiaal en functioneren. Positioneersystemen moeten gevonden waarop in de toekomst business Een gemiste kans of is een andere
kan contactloos worden gebruikt. tot op de nanometer nauwkeurig zijn; te verwachten is, maar waar op dit moment aanpak nodig?
(electron-)optische systemen moeten opti- (nog) weinig ontwikkelingen lopen.
Inkjetprinten is meer dan het deponeren maal ingericht worden om de kleinste struc- Wat zeggen de Cold Cross
van inktdruppeltjes op papier. In de Point- turen te kunnen maken en de embedded Security, Imaging en sensoren points ons?
One-roadmap wordt een aantal toekom- software moet ervoor zorgen dat al deze Imaging als technologie-as springt eruit. De analyse die hier is gedaan, is in eerste
stige mogelijkheden van inkjettechnologie onderdelen foutloos samenwerken. Toch is het opvallend dat de nadruk van instantie signalerend. Door de indeling van
beschreven. Wat dichterbij zijn toepas- imaging-projecten gericht op de Security- de projecten zijn ‘Cold Crosspoints’ zicht-
singen als het printen van zonnecellen Om de ‘More Moore’-wedloop te kunnen markt beperkt is. Nederland is sterk op het baar geworden. Daarmee zijn aan de hand
of RFID-labels. Maar op de langere volhouden moet op lithografiegebied een gebied van Imaging, maar in het Point-One- van onze analyse alleen vragen te stellen
termijn worden ook toepassingen als het belangrijke stap worden gezet. Met een programma zien we niet veel van dit soort en geen antwoorden te geven.
‘printen’ van voedsel of organen zelfs niet aantal technische hoogstandjes is het gelukt projecten terug op security-gebied.
uitgesloten. om steeds meer uit de optische lithografie- Een zelfde beeld zien we bij Sensortechno- - Wat is de reden dat er geen of weinig
machines te halen, maar het einde van wat logie. In vrijwel elke markt loopt een aantal projecten lopen op deze gebieden?
In de projectbeschrijving van het met 193 nm licht mogelijk is, lijkt in zicht. projecten op het gebied van sensoren, maar - Waren er wel projecten, maar kwamen
PrintValley-project op pagina 118, wordt De beide HTT-projecten EXEPT en Mapper bij Security loopt slechts één haalbaarheids- ze niet door de selectie?
verder ingegaan op wat dit HTT beoogt. zetten in op verschillende technologieën project. En dat terwijl toch verwacht mag - Ligt het aan de marktwerking? Is op deze
om de volgende generatie lithografie- worden dat juist bij het waarborgen van terreinen meer een integrale ketenbena-
machines te produceren. veiligheid een belangrijke bijdrage geleverd dering van toepassing en moet innovatie
Strong businessline ASML zet met EXEPT in op een nog kortere kan worden door het gebruik van sensoren. anders worden georganiseerd, waarbij
golflengte van 13 nm, ook wel EUV (of overheid en markt gezamenlijk moeten
Semiconductor equipment zachte röntgenstraling) genoemd. In plaats Energie business optrekken? Moet de overheid hier meer
Bij semiconductor front-end en back-end van een kortere golflengte kiest Mapper Ook op het gebied van Energy Power als technologievrager of ‘launching
equipment is een grote concentratie aan ervoor een reeds bekende lithografie- loopt een beperkt aantal projecten. In customer’ optreden? Bewerkstelligen
projecten zichtbaar. Ongeveer één derde methode e-beam (electronenbundel) deze businesscase wordt voor ongeveer SBIR-achtige instrumenten beter het
van alle subsidie slaat neer in deze business- geschikt te maken voor high-volume 8,5 miljoen euro aan subsidiegelden beoogde effect?
cases. Niet verwonderlijk, omdat dit een van productie. Een beschrijving van beide geïnvesteerd, wat neer komt op slechts - Wat kan Point-One doen om op deze
belangrijke speerpunten is van Point-One. lithografieprojecten en de complexiteit 3 procent van de totale investeringen van gebieden meer initiatieven in gang
van de projecten is terug te vinden op 275,9 miljoen euro. Daarom kan ook hier te zetten?
Lithografie is een van de markten waarin pagina 93 en 95. de vraag gesteld worden waarom op dit - Hoe ziet Point-One de aansluiting op
Nederland een leidende positie in de wereld punt niet meer projecten lopen. de Maatschappelijke Innovatie Agenda’s
inneemt. Binnen deze markt lopen twee Net als voor mobiliteit geldt voor Energie (MIA’s) en vv?
grote projecten: EXEPT en het HTT-project Cold Cross points dat ICT-hulpmiddelen de mogelijkheid - Hebben we in Nederland wel voldoende
van Mapper voor toolontwikkeling. Hoewel bieden om energievoorziening, -distributie focus, massa én organiserend vermogen
voor deze projecten de markt duidelijk is, Op sommige kruispunten is een groot en -verbruik radicaal te verbeteren. op deze technologieën?
zijn ze in technologische zin zeer breed. aantal projecten van start gegaan die - Deze markten zullen in de toekomst nog
Alles moet technologisch uit de kast worden bijdragen aan interessante toekomstige 1 De ICT-businesscases buiten beschouwing belangrijker worden. Hoe grijpen wij de
gehaald om deze machines goed te laten business. Daarentegen zijn ook kruispunten gelaten kansen die zich voordoen?
24 | From good to great 2 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

14. De antwoorden op deze vragen zijn relevant vallen binnen deze categorie. Er zijn zeven 66 van 110 projecten. Deze cijfers zijn in lijn ICT-businesscases, hebben dit niet. Toch
om de effectiviteit van investeringen binnen projecten met acht of meer deelnemers. met de verwachting. Opvallend is wel dat zien we dat veel projecten in deze business-
het Point-One-domein (en de maatschappe- Omdat iedere partij een significante rol wil de middelgrote bedrijven in slechts 13 van cases weldegelijk een aantal maatschappe-
lijke vraagstukken) te laten renderen en te kunnen spelen, zijn projecten met veel deel- de 110 projecten mee doen. lijke neveneffecten hebben. Dit is het meest
vergroten. nemers ook in financiële zin groot. In acht eenvoudig inzichtelijk te maken door het
projecten, allen haalbaarheidsprojecten, Met wie werkt het MKB samen? geven van een aantal voorbeelden:
Samenwerking lijkt er geen samenwerking te zijn. Die is er Het MKB werkt vooral samen met kennis-
Los van de thematische indeling is er ook echter wel degelijk, maar die wordt via een instellingen (60 projecten), met grote - Een project dat zich primair richt op de
statistisch gekeken naar de opbouw van de uitbestedingrelatie bewerkstelligd. bedrijven (49 projecten) en met andere businesscase Semiconductor design, kan
projectconsortia. Hierbij is gekeken naar MKB-bedrijven (54 projecten). In 11 van de als resultaat een nieuwe chip opleveren
de aantallen deelnemers en naar het type Type samenwerking in consortia 13 projecten waar middelgrote bedrijven aan die veel energiezuiniger is.
deelnemer in projecten. Naast het analyseren van de omvang van de deelnemen, doen ook MKB-bedrijven mee. - Een Lifestyle-project dat als doel heeft
consortia, is het ook interessant om na te communicatie eenvoudiger te maken,
Aantal deelnemers per project gaan welke samenwerkingsverbanden het Positie middelgrote bedrijven kan helpen om ouderen langer thuis
In veruit de meeste projecten (36) bestaat meest voorkomen. Hierbij zijn we uitgegaan De middelgrote bedrijven participeren te laten wonen. Het maatschappelijk
het consortium uit twee partijen. Een van de indeling die Point-One gebruikt bij in 13 projecten. In negen projecten wordt neveneffect is dus een positief effect
groot aantal daarvan zijn haalbaarheids- het typeren van haar leden; MKB, kennis- daarbij samengewerkt met grote bedrijven. op vergrijzingproblematiek.
projecten. Ook een aantal van de andere instellingen, middelgrote ondernemingen2 De grote bedrijven hebben hierbij meestal - Veel van de Transport-gerelateerde
grotere projecten kennen slechts twee deel- en grote ondernemingen. In de meeste de leiding. De participatie in slechts projecten hebben ook een grote
nemende partijen. In 59 projecten nemen projecten, 93 van de 110, vinden we MKB’s 13 projecten is laag en alleen al om die invloed op de verkeersveiligheid.
drie tot zeven partijen deel; de meeste terug. Kennisinstellingen participeren in reden roept dit vragen op over de positie - Een project dat zich richt op Industrial
internationale en nationale RD-projecten 74 van 110 projecten en grote bedrijven in die middelgrote bedrijven innemen in printing, heeft mogelijk als neveneffect
de projectenportefeuille. dat er minder materialen en energie
gebruikt zal worden.
40
35
Maatschappelijke relevantie Met de technologieën die in Point-One-
projecten wordt ontwikkeld, wordt ook
30 Point-One is een programma dat zich vaak een basis gelegd van nieuwe mogelijk-
primair richt op het ontwikkelen van heden in andere markten dan waarvoor de
Aantal projecten
25
technologie voor een aantal gedefinieerde ontwikkeling in eerste instantie is bedoeld.
20
markten, ook wel businesscases genoemd. Daarmee is Point-One een programma
15 Sommige van de Point-One-businesscases van basistechnologieën of ‘enabling tech-
hebben een directe relatie met maatschap- nologies’. Ook maken de technologische
10
pelijke aspecten, zoals Health en Energy ontwikkelingen, zoals binnen Point-One,
5 Power. Veel andere businesscases, zoals de het mogelijk om op een nieuwe manier na
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 2 middelgrote ondernemingen zijn ondernemingen met een omzet minder dan 500 miljoen euro,
Aantal deelnemers maar die groter zijn dan de strikte MKB-definitie
2 | From good to great 2 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

15. te denken over het oplossen of aanpakken zich natuurlijk wel richt op de marktkansen pelijk oogpunt is het uitermate belangrijk Energie Klimaat
van maatschappelijke vraagstukken. op deze maatschappelijke domeinen. om de zorgvraag te beperken en mensen zo Naast de economische crisis van dit moment
In termen van subsidiebijdrage blijkt bijna lang mogelijk gezond te houden. Hier biedt is er ook sprake van een energie- en klimaat-
Mapping op maatschappelijke thema’s de helft van de projecten een maatschappe- technologie kansen. Ouderen die slecht ter crisis. Op dit moment staan we mogelijk
Om hierin inzicht te krijgen hebben we de lijke insteek te hebben. been zijn, komen het huis niet uit. Zij willen slechts nog aan het begin. De wereldwijde
projecten geanalyseerd op hun bijdrage aan echter wel in contact blijven met anderen. vraag naar energie zal blijven stijgen. Een
een aantal maatschappelijke thema’s. Een Zorg, gezondheid vergrijzing Communicatiemiddelen kunnen hen groot aantal opkomende economieën
aantal businesscases heeft een duidelijke De vergrijzing draagt ertoe bij dat de vraag hierbij helpen, mits ze worden aangepast verbruikt steeds meer energie. Maar ook in
maatschappelijke component, maar de naar zorg zal toenemen. Ook stijgt de vraag aan de mogelijkheden die oudere mensen de ontwikkelde landen neemt de vraag nog
analyse van maatschappelijke aspecten is door de almaar verbeterende medische hebben. Interfaces moeten duidelijk en gestaag toe, mede het gevolg van de weel-
breder dan de businesscases. De maatschap- mogelijkheden. De zorgvraag kan alleen eenvoudig te bedienen zijn en het systeem derige groei van elektronica in producten
pelijke thema’s die in de projecten worden worden beantwoord door sneller en eerder moet altijd werken. en de toenemende alomtegenwoordigheid
geadresseerd, geven we in de onderstaande te diagnosticeren, door goedkoper en met van het internet. De voorspellingen over
tabel weer: minder nazorg te behandelen en door infor- Ook voor jongere mensen is er veel te de groei van deze technologieën laten ons
matie uit verschillende kanalen optimaal bereiken door hen te stimuleren meer zien dat grote veranderingen nodig zijn om
Naast de vier geïdentificeerde maatschap- aan te laten sluiten. te bewegen of een gezonder eetpatroon de vraag naar meer mogelijkheden aan te
pelijke thema’s is er een twintigtal andere aan te nemen. Technologie is hierbij, als kunnen en tegelijkertijd de energievraag
projecten waarvan in brede zin een bijdrage In de medische wereld levert technologie al het positief en stimulerend wordt ingezet, naar te reduceren.
mag worden verwacht bij het aanpakken een enorme bijdrage aan het beantwoorden een belangrijke tool.
van maatschappelijke knelpunten. Maar van de zorgvraag. Zowel voor het verbeteren Oplossingen
daarbij is op dit moment nog niet duidelijk van de kwaliteit als voor het verhogen van Chips kunnen radicaal zuiniger. Ook
aan te geven hoe die bijdrage eruit zal zien. de efficiëntie. De verwachting is dat dit in Acceptatie is het sleutelwoord (draadloze) netwerken moeten efficiënter
Van de Point-One-projecten blijkt tussen de toekomst nog verder zal toenemen. en slimmer. Milieutoepassingen van sensor-
40 en 50 procent een duidelijk maatschap- De projecten die in de businesscase Health Een groot deel van het succes van netwerken kunnen helpen bij het voor-
pelijk effect te hebben. Een relatief hoog lopen, beantwoorden dit aspect. deze toepassingen zit niet in de komen en identificeren van rampen, MEMS
percentage voor een ‘enabling’ programma, Zoals het spreekwoord al zegt: voorkomen is technologie zelf, maar in de acceptatie en optische sensoren bij het identificeren
dat hierop feitelijk niet actief stuurt, maar beter dan genezen. Ook vanuit maatschap- ervan. Als oudere mensen niet met van giftige stoffen of het detecteren van de
een interface van een communicatie- vochtigheidsgraad van dijken. Belangrijk
middel om kunnen gaan, zullen ze is de sensoren te koppelen aan een kennis-
verstoken blijven van contact met systeem dat de gemeten waarden niet alleen
anderen en informatie. Ook het juist interpreteert maar ook vertaalt naar
Thema Aantal projecten Toegekend subsidiebedrag mln. euro
gebruik van technologie om gedrag een juiste reactie, mocht dat nodig zijn.
Zorg/gezondheid/ageing 22 € 60
te stimuleren vraagt om een grondige
Veiligheid/security 16 € 16
kennis van gedragbeïnvloeding. Hoewel relatief weinig projecten in de
Mobiliteit/transport 1 € 24
Deze projecten liggen dus op het businesscase van start zijn gegaan, hebben
Energie/klimaat 9 € 32
grensvlak van technologie en meer veel projecten een aanzienlijk effect op
Totaal 47 € 132
gammageoriënteerde wetenschappen. ons energieverbruik. Waar slechts acht
2 | From good to great 2 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

16. miljoen euro subsidie wordt vrijgemaakt Veiligheid Security
voor projecten die lopen in de Energy Safety en Security: begrippen die diverse
Power businesscase, heeft maar liefst 32 betekenissen kunnen hebben en op
miljoen aan subsidies betrekking op het verschillende markten of activiteiten
maatschappelijk thema Energie en Klimaat. betrekking kunnen hebben. Hebben we
Een groot aantal technologieontwikke- het over de beveiliging op luchthavens of
lingen in andere markten, met name in de veiligheid van ons voedsel? Vanuit een
de ICT-businesscase, noemt energiereductie maatschappelijk oogpunt hebben ze wel
als belangrijke randvoorwaarde. degelijk met de veiligheid en de leefbaar-
heid van onze samenleving te maken. In alle
Mobiliteit Transport segmenten van beveiliging en veiligheid
In auto’s bevindt zich zeer veel elektronica biedt geavanceerde technologie de moge-
en die hoeveelheid neemt nog elke dag toe. lijkheid om stappen te maken.
De huidige elektronica is vooral gericht op
individuele auto’s, automanagement, veilig- Oplossingen
heid en comfort van de individuele auto. Een aantal technische oplossingen zijn
Maar de elektronica wordt ook aangewend bijvoorbeeld beveiligingscamera’s, total
om de omgeving van auto’s in kaart te body scan-apparatuur, RFID tags voor het
brengen. Communicatie van een auto met monitoren van voedselveiligheid, airbags
de directe omgeving, andere auto’s of de en ABS in auto’s. Veel van deze toepassingen
weg, zal in de toekomst een belangrijke hebben inmiddels hun weg gevonden in
plaats in de mobiliteit gaan krijgen. Deels ons dagelijks leven en meer zullen volgen.
om de veiligheid te verhogen, deels om de Daarmee komt uiteraard ook een discussie
doorstroming te verbeteren. op gang naar de wenselijkheid hiervan.
Want een aantal van de mogelijkheden kan
In eerste instantie lijkt een directe relatie te ook misbruikt worden en ondubbelzinnige
bestaan tussen de businesscase en het maat- wet- en regelgeving is hard nodig.
schappelijke thema. Veel van de projecten
in de businesscase Transport hebben echter Net als bij Energie zien we dat meer
een grotere bijdrage aan de veiligheidskant, projecten een maatschappelijk neveneffect
en minder aan de transport- of mobili- hebben dan direct op de businesscase te
teitskant. Deze zaken zijn echter moeilijk betrekken is. Er is voor 16 miljoen euro aan
sec te scheiden van elkaar. maatschappelijke projecten geïdentificeerd,
terwijl er maar voor 3,2 miljoen euro direct
in de businesscase wordt geïnvesteerd.
30 | From good to great 31 | Hoofdstuk 1 - Analyse van projectenportfolio

17. Hoofdstuk 2
Boegbeeld Ecosysteem
Om het Nederlandse ecosysteem op Om de ambitieuze groeidoelstellingen Academic Council is een stap in deze rich-
wereldniveau te brengen is meer nodig van Point-One te realiseren is een RD- ting. Een tweede roadblock is de huidige
dan alleen uitblinken in technologie. samenwerking alleen onvoldoende. problematiek op de arbeidsmarkt. Samen
Boegbeeld Ecosysteem bevat een De kennis en kunde van het netwerk van met het High Tech Systems Platform heeft
portfolio van MKB en Human Capital bedrijven en kennisinstellingen moeten Point-One een ‘Human Capital Portal’
projecten die samen een aantal strategi- meegroeien. Daarbij zijn twee zaken geïnitieerd; een project dat verderop als
sche roadblocks adresseren die de essentieel: voorbeeldproject is uitgewerkt.
concurrentiekracht en de verdere groei 1. de beschikbaarheid van voldoende hoog-
van het ecosysteem kunnen belemmeren. opgeleide kenniswerkers met relevante Verschillende typen MKB-bedrijven
industriële kennis en expertise; en (SMEs)
2. het blijven ontwikkelen van de kennis Bij het MKB ligt het in kaart brengen van
en kunde van het MKB als technologie- relevante strategische roadblocks minder
partner. Enerzijds om de vraag van de voor de hand. Hét MKB bestaat namelijk
bestaande klant proactief en effectief niet. Sommige hightech MKB’ers concen-
te adresseren, terwijl men anderzijds in treren zich op het productontwikkelings-
staat is om nieuwe marktkansen te zien proces, terwijl anderen experts zijn in
en te benutten, al dan niet in netwerken. precisieproductie en weer anderen een
component ontwikkelen en produceren.
Het is in het belang van het hele eco-
systeem, groot en klein, dat deze twee Al deze MKB-bedrijven nemen een belang-
onderwerpen tot wasdom komen. rijke plaats in het hightech-ecosysteem.
Het Point-One Boegbeeld programma Ze zijn bijvoorbeeld belangrijke toeleveran-
heeft hiervoor de basis gelegd. ciers voor de grotere exporterende techno-
logiebedrijven als ASML, Philips, Océ en
Human Capital roadblocks Thales. Een andere categorie MKB-bedrijven
Boegbeeld Human Capital richt zich globaal zijn de zogenaamde RD-spin-offs en
op twee roadblocks die de concurrentie- technostarters. Zij zorgen voor aanwas van
kracht van het ecosysteem kunnen belem- nieuwe ideeën, ontwikkel- en productie-
meren. Ten eerste moet het aanbod uit mogelijkheden en gaan op zoek gaan naar
kennisinstellingen (nog) beter aansluiten nieuwe markten voor hun (vaak radicale)
op de toekomstige vragen uit de hightech technologie. Het verderop genoemde voor-
sector. De installatie van de Point-One beeldproject ‘Point-One Venture Capital’
32 | From good to great 33 | Hoofdstuk 2 - Boegbeeld Ecosysteem