SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  15
LËNDA : Letërsi
TEMA : “ Shkrimtarët e letërsisë bashkohore Shqiptare”
QËLLIMI : Njohja e shkrimtarëve më të mirë të letërsisë
bashkohore shqipëtare
OBJEKTIVAT :
1. Të mësojmë për letërsinë bashkohore shqipëtare .
2. Të njohim disa nga shkrimtarët bashkohor.
3. Të dimë disa nga veprat më të mira të shkrimtarëve
bashkohore shqipëtare .
4. Të mësojme analizën e një vepre bashkohore shqipëtare.
PUNOI :
KEVI BRAHO
LETERSIA BASHKOHORE
Letersia e kesaj periudhe kaloi neper shtigje teper te veshtira, duke u detyruar te kufizohet
brenda uniformes se ngushte te metodes se realizmit socialist. Ne vitet e parat te regjimit pati
nje lirshmeri persa i perket krijimtarise letrare. Ne vitet ‘50 lindi nje orientim i ri ne fushen e
letersise shqiptare, si në rrafshin tematik, ashtu dhe në atë të metodave krijuese. Tema
mbizoteruese e letersise se ketyre viteve ishte liria e fituar nga Lufta nacionalclirimtare. Gjuha e
rrefimit letrar dhe protagonist ishin karakteristike e veprave letrare te kesaj periudhe. Ne fillimin
e viteve ’60 do behen hapat e pare per te nxjerre letersine nga ky shabllon. Ketu permendim
kontributin e cmuar te Petro Markos me romanin e tij te pare “Hasta la vista” qe sjell nje
kendveshtrim te ri ne letersine e asj periudhe. Me pas, po Marko, boton romanin “Qyteti i fundit”.
Me 1962 Ismail Kadare boton romanin e tij te suksesshem “ Generali i ushtrise se vdekur”
perkthyer ne 40 gjuhe te ndryshme). Me pas Jakov Xoxa boton romanin e tij “Lumi i vdekur”,
Dritero Agolli boton nje seri romanesh.
Ndërkaq, në vitet '60 botohet në Tiranë romani Shkrimtari i Mehmet Myftiut (1930), i cili merret
me fatin e artistit në diktaturë. Ky roman është ndër veprat e para disidente në vendet e Lindjes.
Ai denoncoi hetuesinë, internimet dhe burgjet komuniste dhe rifuti në letërsi tema dhe
personazhe tabu, që i kishte përjashtuar letërsia zyrtare e kohës.
Po në vitet '60, me përmbledhjen e tij të parë me tregime Njerëz të rinj, tokë e lashtë, Bilal
Xhaferi (1935-1987) solli një lirizëm të ngrohtë dhe tepër human në letërsinë shqiptare. Ai
rishfaqi personazhin e punëtorit me virtytet dhe dobësitë njerëzore, duke iu kundërvënë
punëtorit të trajtuar bardhë e zi në letërsinë skematike. Ndërsa vëllimi i tij Lirishta e kuqe u
ndalua dhe u hoq nga qarkullimi.
Pati dhe shkrimtarë të tjerë që talenti i tyre u ndërpre në mes dhe ata madje as nuk arritën të
botojnë deri para viteve '90 veprat e tyre, si: Astrit Delvina (1920 - 1990), një vëllim i tij me
tregime "Ëndrra me ngjyra" u botua në vitin 1996; Pjetër Arbnori (1930), disa novela dhe
romane të tij janë botuar pas viteve '90.
Vëllimi poetik i Trifon Xhagjikës (1932 - 1963) Atdheu është lakuriq që u botua më 1994, ilustron
në mënyrë bindëse jo vetëm evoluimin e tij drejt një koncepti të ri estetik, duke u shkëputur nga
realizmi socialist, por ai bën një kthesë të vërtetë në bindjet dhe ndjesitë e tij artistike. Në
vjershën me titull "Apoteza e ditëve tona" autori e vizaton me ngjyra dramatike gjendjen e
dyzimit të individit dhe të shoqërisë shqiptare.
Ndërsa Zef Zorba (1920 - 1993) me librin e tij të botuar mbas vdekjes "Buzë të ngrira në gaz"
(1994), dëshmon se ështe një poet hermetik, me forma poetike të panjohura në poezinë shqipe.
Poezia e tij është shenjë e një tjetër kohe, e kohës universale që nuk e nxinin përmasat e kohës
kur ai jetoi.
Por përveç këtyre shkrimtarëve që e pësuan me internime apo burgje, çensura shtetërore do të
binte dhe mbi veprat e shkrimtarëve të tjerë, paçka se ata kishin mundur të krijonin popullaritet
në masën e madhe të lexuesve dhe në një farë mënyre e kishin fituar një status mbrojtës.
Kështu vepra e tyre ose ndalohej fare ose detyrohej shkrimtari ta ripunonte atë përsëri. Kështu
ndodhi me disa vepra të Ismail Kadaresë, Dhimitër Xhuvanit, Fatos Arapit, Qamil Buxhelit,
Naum Priftit, Dritëro Agollit, Xhevahir Spahiut, Koço Kosta etj.
Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më gjenialë bashkëkohorë, disa herë i
nominuar për çmimin "Nobel" në letërsi. Shquhet për novela, romane, por ka
botuar edhe vëllime me poezi dhe sprova. Nisi të shkruajë kur ishte ende i ri dhe
veprat e tij janë përkthyer në mbi tridhjetë gjuhë të botës. Në vitin 1996 Kadare u
bë anëtar për jetë i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë. Në
vitin 1992 u vlerësua me Prix Mondial Cino Del Duca; në 2005 fitoi Man booker
International Prize dhe në vitin 2009 mori çmimin Prince of Asturias për Artet. Ai
e ka ndarë jetën e tij
mes Francës dhe Shqipërisë, dhe
është martuar me shkrimtaren e
njohur të skicave dhe tregimeve për
fëmijë,Helena Kadare.
Ismail Kadare lindi më 28
janar 1936 në Gjirokastër, ku
përfundoi edhe arsimin e mesëm në
gjimnazin “Asim Zeneli”. Tregohet se
në moshën 12 vjeçare Kadareja
është arrestuar nga regjimi i sapo
vendosur komunist me akuzën
“falsifikues monedhash”; akuzë e
pabazë që ngrihet nga 'lartë' për të
dëmtuar gjeneralin Tahir Kadare, që
ishte i martuar me një grua hebreje,
në mënyrë që t'i bëhej
qejfi Stalinit që kishte nisur fushata
kundër hebrenjve.[1][2]
Më 1958 mbaroi degën e Gjuhës e
të Letërsisë në Universitetin e Tiranës. Më pas studioi në Moskë, për dy vite, në
Institutin e Letërsisë Botërore "Maksim Gorki" nga viti 1958 në vitin 1960.
Detyrohet t'i braktisë studimet për shkak të ashpërsimit të marrëdhënieve mes
Shqipërisë dhe BS [3]. Kthehet në Shqipëri dhe më pas punon ne gazetën “Drita”,
e me pas drejton revistën “Les letres albanaises” …
Lindi me: 28 janar 1936
Lindi në: Gjirokastër
Kombësia: Shqipëtar
Profesioni: Shkrimtar
Zhanri: Poet, Novelist, Romancier,
Eseist
Dritëro Agolli poet, prozator dhe publicist, që nga viti 1973 kryetar i Lidhjes së
Shkrimtarëve dhe të Artistëve të Shqipërisë. Dritëro Agolli lindi në Menkulas të
Devollit. Pasi mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin e
Gjirokastrës, një shkollë me mjaft traditë. Studimet e larta për letërsi i mbaroi në
Petërburg. Ka punuar shumë kohë gazetar në gazetën e përditshme "Zëri i
popullit", dhe për shumë vjet ka qenë Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe
Artistëve të Shqipërisë. Për tridhjetë vjet me
radhë Dritëro Agolli u zgjodh deputet. Krijimtaria
e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të
ndryshme: poezi, poema, tregime, novela,
romane, drama, skenarë filmash etj. Është fitues i
disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej
veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer
në Perëndim e në Lindje. Dritëro Agolli hyri që në
fillim në letërsinë shqiptare (vitet'60) si një
protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së
ardhmes. Në veprën e Agollit e pa veten si
protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti,
malësori dhe fusharaku. Agolli i bë poeti i tokës
dhe i dashurisë për të, shkrimtari i filozofisë dhe i
dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e Dritëro Agollit
krijoi traditën e re të letërsisë shqiptare. Ajo na
bën të ndihemi me dinjitet përballë botës së
madhe. Shkrimtar i madh i një "gjuhe të vogël", ai
është po aq i dashur prej lexuesve
bashkëkombas, sa dhe në metropolet e kulturës
botërore. Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet
'60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sido
që u diskutua mjaft edhe për rimën dhe ritmin,
për vargun e lirë dhe vargun e rregullt, për
"rreptësinë" e poezisë. Më shumë përvoja e tij krijuese, se traktatet teorike, bëri
që të ndryshohej rrënjësisht tradita e vjershërimit shqip. Dritëro Agolli u shfaq në
letërsi si një autor me kërkesa të larta për poezinë. Ai synoi një poezi më të
përveçme, me më shumë individualitet. Agolli krijoi poezinë e "un-it", përkundër
poezisë së "ne-ve", që shkruhej "për të bashkuar masat".
…
Dritëro Agolli
Emri Dritëro
Mbiemri Agolli
Lindur më 13 tetor 1931
Lindur në Menkulas, Devoll
Kombësia shqiptare
Profesioni shkrimtar, publicist
Mirënjohje
Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve
dhe të Artistëve - Shqipëri
Petro Marko (Dhërmi, 25 nëntor 1913 - Tiranë, 27 dhjetor 1991) ishte arsimtar,
publicist, gazetar, interbrigadist e shkrimtar shqiptar.
Leu në fshatin Dhërmi të Bregut nga prindët Marko e Zoica, u rrit nga
gjyshjaMama Mille. I ati ishte pasuruar nëpërmjet tregtisë së qitros. Por e la të
vogël sepse u sëmur gjatë internimit në ishujt e Tirrenit nga italianët.
Me të kryer filloren në fshatin e lemjes më 1924,
shkoi nxënës në Shkollën Tregtare në Vlorë të
cilën e mbaroi më 1932. Në atë shkollë pati,
ndër të tjerë, si drejtor arsimtarin e
studiuesin Kolë Kamsidhe si mësues Ernest
Koliqin; shkollë në të cilen jepnin mësim dhe
shumë mësues italianë, njëri prej të cilëve i
prezantoi me "Manifestin" e Marksit.
Pasi kreu shkollën i takon të sillet gjatë
nëpër Tiranën e asaj kohe në kërkim të ndonjë
pune, derisa takon një ditë Hilë Mosin, asokohe
Ministër Arsimi, i cili e caktoi mësues në Dhërmi.
Më pas transferohet për në Dhuvjan të Dropullit.
Qëndron në kontakt të vazhdueshëm me
shtypin e majtë, nepërmjet gazetave greke, të
cilat ia jipte Asim Vokshi. Nga një ngatërresë që
pati, u gjet preteksti se Petrua i jepte nxënësve literaturë komuniste (akuzë e
pavërtetë).U detyrua të largohej për herë të parë në Greqi. Qëndron në Korfuz,
ku bie në kontakt me emigrantët politik të atjeshëm me në krye dr. Omer
Nishanin. Pastaj niset për n'Athinë, ku kishte të vëllanë Dhimitrin (Mimon), që
ishte larguar që fëmijë nga Bregu. Atje hyn në fakultetin e letërsisë, ku i takoi të
kishte fërkime me rektorin, i cili ia njehte për turp që Petroja si himarjot të ishte
mësues i shqipes. Gjë për të cilën Petroja ia ktheu "turp për ju që ende jetoni në
kohë të Bizantit!...", replikë që i shkaktoi përjashtimin . …
Petro Marko
Ditëlindja: 25 nëntor 1913
Vendlindja: Dhërmi, Himarë
Ditëvdekja: 27 dhjetor 1991
Nënshtetësia: Shqiptar
Zhanri: Prozë, Poezi
Fatos Arapi lindi në vitin 1930 në Vlorë, Shqipëri. Po atje ai kreu shkollën e
mesme, ndërsa studimet e larta i ndoqi në Bullgari (Sofje) në fakultetin e
Matematikës dhe të Ekonomisë. Ka punuar shumë vjet gazetar dhe pedagog në
Fakultetin Histori Filologji të Tiranës.
Disa herë ka fituar çmime kombëtare
e ndërkombëtare për poezi. Në vitin
2008 e fitoi ,,Kurorën e artë,, në
manifestimin poetik Mbrëmjet e
poezisë strugane dhe është i pari
poet shqiptar që e ka fituar këtë
shpërblim.
Vepra e Fatos Arapit është e pasur
në llojet e zhanret e ndryshme që ai
lëvroi. Përveç poezisë ku ai qëndron
në rreshtat e parë, F. Arapi ka
shkruar disa novela: Patat e egra,
1969; Cipa e borës, 1985; Gjeniu pa
kokë, 1999 etj; disa romane: dhjetori i
shqetësuar, 1970; Shokët, 1977; Deti
në mes, 1986; disa drama: Partizani
pa emër, 1962; Qezari dhe ushtari i
mirë Shvejk, në front diku, 1995; ka
bërë disa përkthime: Këngë për
njeriun, Nikolla Vapcarov, 1981;
Poezi, Pablo Neruda, 1989; Safo, 1990; Antologji e poezisë turke etj; si dhe ka
shkruar një numër të madh artikujsh e studimesh të ndryshme.
Fatos Arapi
Emri Fatos
Mbiemri Arapi
Lindur më 1930
Lindur në Vlorë
Kombësia shqiptare
Shtetësia italiane, shqiptare
Profesioni shkrimtar, matematikan, ekon
DISA NGA VEPRAT E AUTOREVE BASHKOHOR SHQIPETAR :
ISMAIL KADARE VEPRAT
 Gjenerali i ushtrisë së vdekur - roman- 1963
 Dasma - 1968
 Motive me diell poezi - (1968)
 Kështjella - roman - 1970
 Kronikë në gur - roman - 1971
 Dimri i madh - roman - 1977
 Ura me tri harqe - 1978
 Kush e solli Doruntinën - roman - 1979
 Prilli i thyer - 1980
 Gjakftohtësia - përmbledhje novelash - 1980
 Nata me hënë - 1985
 Koha e shkrimeve - 1986
 Koncert në fund të dimrit - 1988
 Vepra Letrare - 1981-1989
 Dosja H - 1990
 Përbindëshi - 1991
 Piramida - 1992
 Shqipëri - 1995
 Pallati i ëndrrave - 1996
 Dialog me Alain Bosquet - 1996
 Spiritus - roman- 1996
 Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë. Tiranë: Onufri.
 Tri këngë zie për Kosovën - triptik - 1998
 Ikja e shtërgut - tregim - 1999
 Qorrfermani - roman - 1999
 Vjedhja e gjumit mbretëror - tregime - 1999
 Ra ky mort e u pamë - ditar për Kosovën, artikuj, letra - 2000
 Kohë barbare (Nga Shqipëria në Kosovë) - biseda - 2000
 Breznitë e Hankonatëve - 2000
 Vajza e Agamemnonit - 2000
 Bisedë përmes hekurash - 2000
 Elegji për Kosovën - 2000
 Lulet e ftohta të marsit - roman - 2000
 Unaza në kthetra - 2001
 Eskili, ky humbës i madh - 2001 (ribotim)
 Qyteti pa reklama - roman - 2001
 Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut - roman - 2002
 Princesha Argjiro -lektyrë - 2003
 Pasardhësi - roman - 2004
 Shkaba - 2004
 Ftese ne studio - 2004
 Dantja i pashmangshëm - 2005
 Identiteti evropian i shqiptarëve - 2006
 Hamleti, princi i vështirë - Sprovë - 2006
 Hija (roman) - 2007
 Spiritus - 2007
 Çështje të marrëzisë -
 Poshtërimi në Ballkan -
 Muzgu i perëndive të stepës -
 Darka e gabuar - roman - 2008
 E penguara - roman - 2009
 Aksidenti - roman - 2010
 Ditë kafenesh - novelë
 Mosmarrëveshja, mbi raportet e Shqipërisë me vetveten - 2010
 Stinë e mërzitshme në Olymp
 Vepra 1
 Vepra 2
 Vepra 3
 Viti i mbrapshtë
 Mbi krimin në Ballkan. Letërkëmbim i zymtë - 2011
 Çlirimi i Serbisë prej Kosovës – 2012
DRITERO AGOLLI
Tituj të veprave
 Në rrugë dolla, 1958
 Hapat e mia në asfalt, 1961
 Zhurma e erërave të dikurshme, 1964
 Shtigje malesh dhe trotuare, 1965
 Mesditë, 1968
 Komisari Memo, roman, 1969
 Nënë Shqipëri, 1974
 Njeriu me top, 1975
 Fjala gdhend gurin, 1977
 Trëndafili në gotë, roman, 1980
 Fytyra e dytë, dramë
 Mosha e bardhë, dramë
 Udhëtoj i menduar, 1985
 Njeriu i mirë qe ben seks, tregime
 Kalorësi lakuriq, roma
PETRO MARKO
Tituj të veprave
 Hasta la vista (1958)
 Qyteti i fundit (1960)
 Një emër në katër rrugë
 "Ara në mal" - roman
 Nata e Ustikës (1989)
 Shpella e piratëve- roman
 Vepra autobiografike
 "Horizont" - roman
 Fantazma dhe plani 3+4
 Çuka e shtegtarit
 Një natë dhe dy agime
 "Stina e armëve" - roman
 "Halimi" - roman
 Shpella e pirateve
 "Tregime" - tregime [8]
 "Gazetari, mbreti e uria" - -
roman
 "Retë dhe gurët" - 2000
 Ultimatumi - 2002
 Tregime të zgjedhura - 2003
FATOS ARAPI
Tituj të veprave
 Shtigje poetike, 1962
 Partizani pa emër, 1962
 Poema dhe vjersha, 1966
 Ritme të hekurta, 1968
 Patat e egra, 1969
 dhjetori i shqetësuar, 1970
 Dikush më buzëqështë, 1972
 Poezi të zgjedhura, 1974

 Drejt qindra shekujsh
shkojmë 1977
 Shokët, 1977 Cipa e
borës, 1985
 Deti në mes, 1986
 Ku shkoni ju statuja, 1990 [1]
 Qezari dhe ushtari i mirë
Shvejk, në front diku, 1995
 Gjeniu pa kokë, 1999
 "Na ishte një almë", 2002
Kështjellaështënjëromanishkrimtaritshqitarmefamëmbarëbotërore
IsmailKadaresë,e botuarfillimisht më1970 nëTiranë.
Kjo vepërpasqyronrrethiminenjëkështjelle shqiptarengatrupatturke në
krye meKryekomandantinUgurluTursun TunxhasllanSert Ollgun Pash
Romanifillonme vendosjenetrupaveosmanepërrethkështjellës.
Hapësiraatyshndërrohetnë njëkampmeplot tenda,repartee pajisjetë
tjera.Ushtria,nëfillim bën përpjekje qëti bindëkështjellarët të
dorëzoheshin.Mirëpo, meqëkjo përpjekje dështon,nëKëshillin esaj të
luftës kjo ushtribën organizimindheplanet qëqëllimita arrijëmeluftë.
Sulmete saj vazhdimishthasin nërezistencëtëmadhe tëkështjellarëve.
Përveç tëtjerash,atambrohenedhe me rrëshirëtë valëtëcilën ua hedhin
ushtarëveturq,nga tëcilët me mijërambesin tëvrarë.Që nësulmin e
parëverbohet poeti Sadedin,i cili kishte marrëpërsipër ta përjetësojënë
vargjeekspeditën turke. Tëpasuksesshmedolën planet e shumta,bisedat
e pafundtëKëshillit tëluftës, konsultimete njerëzvetëditur
si oficerëushtarakë,astrologë,mjekë(SiriSelimi) e tëtjerë. Nuk bëjnë
punëas operacionetndëshkimorepër plaçkitjen e përdjegien e fshatrave,
as hapjae gërmojnëqënëKështjellëtë hyhej nga poshtë.Pikërisht kur
gërmojaarrin nënkështjellë, kështjellarët errënojnë,duke varrosuraty
përnjëherëshshumë xhenierë qëkishin punuarpër hapjen e saj.Nuk
ndihmonmadjeas gjuajtjametopinshkatërrues,i cili në vendsetë
godas kështjellën godet turmën ejeniçerëve. Pastajlloj e lloj përpjekjesh
si : për tihelmuarpërmes minjve,për tagjeturujësjellësin përmes kalit të
etur, nëmënyrëqëuji tëmbarontedheatatë dorëzoheshin.Tëgjitha këto
dështojnë.Sulmiifundit ku merr pjesëtërë ushtriaturke del i humbur
dhe Tursun Pashaii zhgënjyermerr helmin dhe vret vetën.Në këtë
mënyrëmerrfund ekspedita turke dhe ushtarëttërhiqen.
Personazhet
 Vranakonti - Nje udheheqes i shkuar ne moshe deri diku,por me vrullin e nje
djaloshi.Ai organizon ne menyre fantastike mbrojtjen e keshtjellareve dhe
eshte korrekt ne maredheniet me boten jashte keshtjelles(Skenderbeun dhe
te tjeret qe kane kamp ne male).Gjithashtu, ndonese trim,ai eshte edhe
shume i aresyeshem dhe njekohesisht besimtar.
 Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgunsoj - Kreykomandanti i fushates se
osmaneve.Njeri me karriere te pasur,por te vene ne rrezik kohet e fundit prej
armiqve,por dhe prej moshes se shkuar.Ai keron te nenshtroje kalane e
Krujes qe te zgjerohen kufijte e perandorise dhe nga ana tjeter te arrije majat
ne karrieres ose,ne rast deshtimi,per te do te ishte fundi.Njeri skllav i
emocioneve dhe shume i pamatur,me nje shpirt te lig,por gjate romanit,ai
peson disa ndryshime.Prape se prape,duhet cilesuar se ai eshte edhe shume
qejfli aq sa merr haremin ne lufte me vete.Po te flasim per anen pozitive,ai
kishte nxjerre shume mesime te vlefshme nga pervoja.
 Mevla Celebia - Kronikani i luftes. Njeri me shpirt poeti,ne pritje te nje
mundesie per t`u shquar.Eshte i zoti ne punen e tij dhe teper i
sjellshem.Fatkeqesisht,atij i ka hyre krimbi i smires dhe eshte shume frikacak
per te kerkuar te verteten kur ajo eshte e rrezikshme apo kur vjen me nje
kosto te larte.Nuk gezon ndonje intelekt te vecante.Ai miqesohet ne roman
sidomos me kryeveqilharxhin,astrologun e pare, poetin dhe nje jenicer.
 Plaku Tavxha - Prijesi i jenicereve.Njeri i moshuar,me deformim
fizik(gjymtyre te shkurtra).Eshte shume fodul dhe gjithmone ne kerkim te
lufts,i etur per gjak dhe aspak i ndjeshem per te tjeret.Njeri qe sheh vetem
interesin e tij dhe mund te quhet me plot gojen:”ujk i vjeter lufte”.
 Kara – Mukbili - Prijes i azapeve-Prijes i azapeve,njeri i hijshem ne pamje
dhe ne sjellje. Ai eshte teper i ndjeshem per mireqenien e ushtareve te tij,nuk
i duron padrejtesite dhe mendon shume per te tjeret.Eshte shume mirenjohes
dhe i vlereson ne maksimum njerezit.
 Arkitekt Kauri - Arkitekt i zoti ne rrethimet e keshtjellave. Njeri me fe te
ndryshuar,ndaj nuk shihej me syte mire. Si te mos mjaftonte kjo,ai flet ne
menyre te cuditshme dhe acaruese turqishten dhe nuk ka asnje qime ne
fytyre,ndaj ngjall dyshime per maskilitetin e tij.Teper flegmatik,cilesi per t`u
shenuar. Ai eshte burgosur tri here dhe perseri ka dale jashte. Arkitekt Kauri
angazhohet ne ndertimin e nje tuneli (qe shembet me pas) dhe ne gjetjen e
ujesjellesit (qe del i rreme). Krijon shume kundershtare ne Keshillin e Luftes.
 Sadedini - Poet. Qejfli i pijes,njeri i zoti ne ate qe ben. Verbohet ne sulmin e
pare dhe e krahasojne me Homerin. Nuk i pelqen emri,deshiron ta kete
Saperkan Tok Kellec(Saperkan gjakashper)
 Saruxhai - Usta qe merret me derdhjen e topave.Njeri i punes. Ai krijon topa
te medhenj e te fuqishem. E vlereson dhe e cmon shume ndihmesin e tij (nuk
e njeh smiren). Lidhet ne miqesi me kryeveqilharxhin. Ai perbuz fene dhe
astrologet. Eshte shume i ndjeshem kur kryhen pdrejtesi. Ka merak te
vecante per shendetin.
 Kryeveqilharxhi - Ai kujdeset per administrimin e rezervave te ushtrise.
Eshte teper i pandjeshem ndaj jetes se ushtareve dhe shqetesohet vetem per
rezervat.Ze shume miqesi dhe i kundervihet njerezve te fese. E shfrytezon
deri ne fund autoritetin.Ne te vertete ai eshte i derguar i sulltanit per te
deshifruar misteret e betejes se fushe Kosoves (gjashtedhjete vjet perpara
kohes ku zhvillohen ngjarjet e romanit).Ai mendon se me popujt e Ballkanit
duhet jetuar ne maredhenie te mira per te siguruar aleancen qe sipas tij eshte
teper e rendesishme sepse do te ishte nje aleance e pathyeshme sipas tij.
 Tuz Okcan - Jenicer i thjeshte,ushtar i nje rangu te respektuar deri diku.Ai ka
aftesi ne artin e luftes.Mbi te gjitha ai ka nje zemer fisnike(shpeton dhe i del
ne mbrojtje Sadedinit kur ai verbohet). Ai eshte i disiplinuar dhe mendon se
prej kesaj mund te humbase shume kenaqesi te jetes. Ne fund vdes prej
kafshimit te nje miu te helmuar.
 Exher - Nje nga vajzat e haremit. Mbetet shtatzene qe ne naten e pare te
fushimit. Ajo eshte me e reja dhe me e llastuara e haremit. As ajo vete nuk e
di sa vjec eshte. Exher ka nje mendje naive dhe zemer te pafajshme e te
ndjeshme. I do shume shoqet.
Me perjashtim te Vranakontit dhe Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgunsoj, per
asnje tjeter nuk mund te jemi te sigurte per ekzistencen nga ana
historike.Sidoqofte,emrat e zgjedhur nga autori mund te mos jene reale por
persona qe kane bere ne te vertete punen qe kryejne personazhet ne liber
sigurisht qe kane ekzistuar.Personazhet ne vetvete permbledhin nje mase me te
gjere njerezish: Exheri personifikon nje harem te tere, Tuz Okcani ushtarin turk
ne pergjithesi, Mevla Celebia, Kara – Mukbili, plaku Tavxha, Arkitekt Kauri,
Sadedini, Saruxhai, Kryeveqilharxhi jane tere individet qe i qendruan ne krah
Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgun,por qe s`jane permendur ne kronikat e
kohes ndaj dhe autori i ka ideuar vete emrat. Sidoqofte,zgjedhja e tyre meriton
levdata pasi ne fund te fundit na kthejne ne si lexues mbrapa ne kohen kur
ndodhi ngjarja. Nje pjese e turqve jan me te lig sesa djalli.
Konkluzioni
 Ne perfundim te ketij projekti un mesova mbi
letersin bashkohore , veshtiresit dhe
peripecite qe kane kaluar shkrimtaret asaj
kohe . Tema mbizoteruese e letersise se
ketyre viteve ishte liria e fituar nga Lufta
nacionalclirimtare. Gjuha e rrefimit letrar dhe
protagonist ishin karakteristike e veprave
letrare te kesaj periudhe. Disa nga
shkrimtaret e periudhes bashkohore jane
Ismail Kadare , Dritero Agolli , Petro Marko ,
Fatos Arapi , me veprat e rendesishme si :
Gjenarali I Ushtrise se Vdekur , Shkëlqimi dhe
rënia e shokut Zylo, Shpella e Pirateve ,
Gjeniu pa koke .
Romani Keshtjella është një roman i shkrimtarit
shqitar me famë mbarëbotërore Ismail
Kadaresë, e botuar fillimisht
më 1970 në Tiranë.
Kjo vepër pasqyron rrethimin e një kështjelle
shqiptare nga trupat turke në krye me
Kryekomandantin Ugurlu Tursun Tunxhasllan
Sert Ollgun Pash

Contenu connexe

Tendances

Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVIIFilozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVIIDenisa Caushi
 
Komunizmi ne Shqiperi
Komunizmi ne ShqiperiKomunizmi ne Shqiperi
Komunizmi ne ShqiperiDenis Lezo
 
Ndre Mjeda - 2015
Ndre Mjeda - 2015Ndre Mjeda - 2015
Ndre Mjeda - 2015Riku Verri
 
Drejtshkrimi i gjuhes shqipe
Drejtshkrimi i gjuhes shqipeDrejtshkrimi i gjuhes shqipe
Drejtshkrimi i gjuhes shqipeolinuhi
 
Prodhimi i energjise
Prodhimi i energjiseProdhimi i energjise
Prodhimi i energjiseroberto1723
 
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit - Viktor Hygo
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit  - Viktor HygoProjekt "Letersi": Katedralja e Parisit  - Viktor Hygo
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit - Viktor HygoAldrin Pashku
 
Mjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokalMjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokalolinuhi
 
pse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrike
pse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrikepse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrike
pse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrikekoralda
 
Historia e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikesHistoria e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikesXhuliana Haxhiu
 
Rilindja Kombetare Shqiptare
Rilindja Kombetare ShqiptareRilindja Kombetare Shqiptare
Rilindja Kombetare ShqiptareOlsi Sita
 
iliada analize , Analize e Iliades
iliada analize , Analize e Iliadesiliada analize , Analize e Iliades
iliada analize , Analize e Iliadesssuseree34b8
 
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiNdikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiFlavioHabilaj
 

Tendances (20)

Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVIIFilozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVII
 
Kenget E milosaos
Kenget E milosaos Kenget E milosaos
Kenget E milosaos
 
PROJEKT-Ndotja e Mjedisit
PROJEKT-Ndotja e MjedisitPROJEKT-Ndotja e Mjedisit
PROJEKT-Ndotja e Mjedisit
 
Letersia dhe Folklori !!!!
Letersia dhe Folklori !!!!Letersia dhe Folklori !!!!
Letersia dhe Folklori !!!!
 
Komunizmi ne Shqiperi
Komunizmi ne ShqiperiKomunizmi ne Shqiperi
Komunizmi ne Shqiperi
 
Ndre Mjeda - 2015
Ndre Mjeda - 2015Ndre Mjeda - 2015
Ndre Mjeda - 2015
 
Arsimi ne kohen e komunizmit
Arsimi ne kohen e komunizmitArsimi ne kohen e komunizmit
Arsimi ne kohen e komunizmit
 
Drejtshkrimi i gjuhes shqipe
Drejtshkrimi i gjuhes shqipeDrejtshkrimi i gjuhes shqipe
Drejtshkrimi i gjuhes shqipe
 
Ulliam shekspir
Ulliam shekspirUlliam shekspir
Ulliam shekspir
 
Naim Frasheri
Naim FrasheriNaim Frasheri
Naim Frasheri
 
Prodhimi i energjise
Prodhimi i energjiseProdhimi i energjise
Prodhimi i energjise
 
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit - Viktor Hygo
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit  - Viktor HygoProjekt "Letersi": Katedralja e Parisit  - Viktor Hygo
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit - Viktor Hygo
 
Mjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokalMjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokal
 
pse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrike
pse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrikepse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrike
pse eshte e domosdoshme kursimi i energjise elektrike
 
Historia e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikesHistoria e zhvillimit te matematikes
Historia e zhvillimit te matematikes
 
Figurat letrare
Figurat letrareFigurat letrare
Figurat letrare
 
Rilindja Kombetare Shqiptare
Rilindja Kombetare ShqiptareRilindja Kombetare Shqiptare
Rilindja Kombetare Shqiptare
 
PROJEKT : SKENDERBEU
PROJEKT : SKENDERBEU PROJEKT : SKENDERBEU
PROJEKT : SKENDERBEU
 
iliada analize , Analize e Iliades
iliada analize , Analize e Iliadesiliada analize , Analize e Iliades
iliada analize , Analize e Iliades
 
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiNdikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
 

Similaire à Shkrimtarët e letërsisë bashkohore Shqiptare

Letersia nen Diktature
Letersia nen DiktatureLetersia nen Diktature
Letersia nen DiktatureOrnela Keçi
 
Kufizimet e letersise gjate diktatures
Kufizimet e letersise gjate diktaturesKufizimet e letersise gjate diktatures
Kufizimet e letersise gjate diktaturesDarla Evangjeli
 
Shkrimtare te shquar shkrimtar
Shkrimtare te shquar shkrimtarShkrimtare te shquar shkrimtar
Shkrimtare te shquar shkrimtarDenis Celaj
 
Letersia shqiptare e rilindjes Gjuhe Shqipe
Letersia shqiptare e rilindjes Gjuhe ShqipeLetersia shqiptare e rilindjes Gjuhe Shqipe
Letersia shqiptare e rilindjes Gjuhe ShqipeAjlinda Idrizi
 
Punim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuha
Punim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuhaPunim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuha
Punim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuhaDriton Nuha
 
Pyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptare
Pyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptarePyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptare
Pyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptare#MesueseAurela Elezaj
 
Modernizmi ne letersi
Modernizmi ne letersiModernizmi ne letersi
Modernizmi ne letersiaxheta axheta
 
SHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKT
SHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKTSHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKT
SHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKTgabrielakambo4
 
Sami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehet
Sami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehetSami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehet
Sami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehetAlbi Muca
 
Koment vepre (1)
Koment vepre (1)Koment vepre (1)
Koment vepre (1)pjetri
 
PROJEKT: GJERGJ FISHTA DHE ” LAHUTA E MALCIS”
PROJEKT: GJERGJ FISHTA  DHE  ” LAHUTA E MALCIS” PROJEKT: GJERGJ FISHTA  DHE  ” LAHUTA E MALCIS”
PROJEKT: GJERGJ FISHTA DHE ” LAHUTA E MALCIS” #MesueseAurela Elezaj
 
Gjergj Fishta
Gjergj FishtaGjergj Fishta
Gjergj FishtaElio Mema
 

Similaire à Shkrimtarët e letërsisë bashkohore Shqiptare (20)

Letersia nen Diktature
Letersia nen DiktatureLetersia nen Diktature
Letersia nen Diktature
 
Kufizimet e letersise gjate diktatures
Kufizimet e letersise gjate diktaturesKufizimet e letersise gjate diktatures
Kufizimet e letersise gjate diktatures
 
Shkrimtare te shquar shkrimtar
Shkrimtare te shquar shkrimtarShkrimtare te shquar shkrimtar
Shkrimtare te shquar shkrimtar
 
Letersia shqiptare e rilindjes Gjuhe Shqipe
Letersia shqiptare e rilindjes Gjuhe ShqipeLetersia shqiptare e rilindjes Gjuhe Shqipe
Letersia shqiptare e rilindjes Gjuhe Shqipe
 
Besa e Sami Frasherit
Besa e Sami FrasheritBesa e Sami Frasherit
Besa e Sami Frasherit
 
Letersi
LetersiLetersi
Letersi
 
Letersi
LetersiLetersi
Letersi
 
Jeronim dhe dritero
Jeronim dhe driteroJeronim dhe dritero
Jeronim dhe dritero
 
Punim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuha
Punim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuhaPunim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuha
Punim seminarik ne Gjuhë dhe letersi shqipe Driton nuha
 
Projekt
ProjektProjekt
Projekt
 
Pyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptare
Pyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptarePyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptare
Pyetjet dhe përgjigjet në letërsi shqiptare
 
Rubrika : Autorë
Rubrika : AutorëRubrika : Autorë
Rubrika : Autorë
 
Modernizmi ne letersi
Modernizmi ne letersiModernizmi ne letersi
Modernizmi ne letersi
 
SHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKT
SHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKTSHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKT
SHKRIMTARET E BREZIT TË HUMBUR 9 PROJEKT
 
Xhejms Xhojsi
Xhejms XhojsiXhejms Xhojsi
Xhejms Xhojsi
 
Sami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehet
Sami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehetSami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehet
Sami frashri shqipriaqkaqenqeshteqdotebehet
 
Koment vepre (1)
Koment vepre (1)Koment vepre (1)
Koment vepre (1)
 
PROJEKT: GJERGJ FISHTA DHE ” LAHUTA E MALCIS”
PROJEKT: GJERGJ FISHTA  DHE  ” LAHUTA E MALCIS” PROJEKT: GJERGJ FISHTA  DHE  ” LAHUTA E MALCIS”
PROJEKT: GJERGJ FISHTA DHE ” LAHUTA E MALCIS”
 
Gjergj Fishta
Gjergj FishtaGjergj Fishta
Gjergj Fishta
 
Gjergj Fishta
Gjergj FishtaGjergj Fishta
Gjergj Fishta
 

Shkrimtarët e letërsisë bashkohore Shqiptare

  • 1. LËNDA : Letërsi TEMA : “ Shkrimtarët e letërsisë bashkohore Shqiptare” QËLLIMI : Njohja e shkrimtarëve më të mirë të letërsisë bashkohore shqipëtare OBJEKTIVAT : 1. Të mësojmë për letërsinë bashkohore shqipëtare . 2. Të njohim disa nga shkrimtarët bashkohor. 3. Të dimë disa nga veprat më të mira të shkrimtarëve bashkohore shqipëtare . 4. Të mësojme analizën e një vepre bashkohore shqipëtare. PUNOI : KEVI BRAHO
  • 2. LETERSIA BASHKOHORE Letersia e kesaj periudhe kaloi neper shtigje teper te veshtira, duke u detyruar te kufizohet brenda uniformes se ngushte te metodes se realizmit socialist. Ne vitet e parat te regjimit pati nje lirshmeri persa i perket krijimtarise letrare. Ne vitet ‘50 lindi nje orientim i ri ne fushen e letersise shqiptare, si në rrafshin tematik, ashtu dhe në atë të metodave krijuese. Tema mbizoteruese e letersise se ketyre viteve ishte liria e fituar nga Lufta nacionalclirimtare. Gjuha e rrefimit letrar dhe protagonist ishin karakteristike e veprave letrare te kesaj periudhe. Ne fillimin e viteve ’60 do behen hapat e pare per te nxjerre letersine nga ky shabllon. Ketu permendim kontributin e cmuar te Petro Markos me romanin e tij te pare “Hasta la vista” qe sjell nje kendveshtrim te ri ne letersine e asj periudhe. Me pas, po Marko, boton romanin “Qyteti i fundit”. Me 1962 Ismail Kadare boton romanin e tij te suksesshem “ Generali i ushtrise se vdekur” perkthyer ne 40 gjuhe te ndryshme). Me pas Jakov Xoxa boton romanin e tij “Lumi i vdekur”, Dritero Agolli boton nje seri romanesh. Ndërkaq, në vitet '60 botohet në Tiranë romani Shkrimtari i Mehmet Myftiut (1930), i cili merret me fatin e artistit në diktaturë. Ky roman është ndër veprat e para disidente në vendet e Lindjes. Ai denoncoi hetuesinë, internimet dhe burgjet komuniste dhe rifuti në letërsi tema dhe personazhe tabu, që i kishte përjashtuar letërsia zyrtare e kohës. Po në vitet '60, me përmbledhjen e tij të parë me tregime Njerëz të rinj, tokë e lashtë, Bilal Xhaferi (1935-1987) solli një lirizëm të ngrohtë dhe tepër human në letërsinë shqiptare. Ai rishfaqi personazhin e punëtorit me virtytet dhe dobësitë njerëzore, duke iu kundërvënë punëtorit të trajtuar bardhë e zi në letërsinë skematike. Ndërsa vëllimi i tij Lirishta e kuqe u ndalua dhe u hoq nga qarkullimi. Pati dhe shkrimtarë të tjerë që talenti i tyre u ndërpre në mes dhe ata madje as nuk arritën të botojnë deri para viteve '90 veprat e tyre, si: Astrit Delvina (1920 - 1990), një vëllim i tij me tregime "Ëndrra me ngjyra" u botua në vitin 1996; Pjetër Arbnori (1930), disa novela dhe romane të tij janë botuar pas viteve '90. Vëllimi poetik i Trifon Xhagjikës (1932 - 1963) Atdheu është lakuriq që u botua më 1994, ilustron në mënyrë bindëse jo vetëm evoluimin e tij drejt një koncepti të ri estetik, duke u shkëputur nga realizmi socialist, por ai bën një kthesë të vërtetë në bindjet dhe ndjesitë e tij artistike. Në vjershën me titull "Apoteza e ditëve tona" autori e vizaton me ngjyra dramatike gjendjen e dyzimit të individit dhe të shoqërisë shqiptare. Ndërsa Zef Zorba (1920 - 1993) me librin e tij të botuar mbas vdekjes "Buzë të ngrira në gaz" (1994), dëshmon se ështe një poet hermetik, me forma poetike të panjohura në poezinë shqipe. Poezia e tij është shenjë e një tjetër kohe, e kohës universale që nuk e nxinin përmasat e kohës kur ai jetoi. Por përveç këtyre shkrimtarëve që e pësuan me internime apo burgje, çensura shtetërore do të binte dhe mbi veprat e shkrimtarëve të tjerë, paçka se ata kishin mundur të krijonin popullaritet në masën e madhe të lexuesve dhe në një farë mënyre e kishin fituar një status mbrojtës. Kështu vepra e tyre ose ndalohej fare ose detyrohej shkrimtari ta ripunonte atë përsëri. Kështu ndodhi me disa vepra të Ismail Kadaresë, Dhimitër Xhuvanit, Fatos Arapit, Qamil Buxhelit, Naum Priftit, Dritëro Agollit, Xhevahir Spahiut, Koço Kosta etj.
  • 3. Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më gjenialë bashkëkohorë, disa herë i nominuar për çmimin "Nobel" në letërsi. Shquhet për novela, romane, por ka botuar edhe vëllime me poezi dhe sprova. Nisi të shkruajë kur ishte ende i ri dhe veprat e tij janë përkthyer në mbi tridhjetë gjuhë të botës. Në vitin 1996 Kadare u bë anëtar për jetë i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë. Në vitin 1992 u vlerësua me Prix Mondial Cino Del Duca; në 2005 fitoi Man booker International Prize dhe në vitin 2009 mori çmimin Prince of Asturias për Artet. Ai e ka ndarë jetën e tij mes Francës dhe Shqipërisë, dhe është martuar me shkrimtaren e njohur të skicave dhe tregimeve për fëmijë,Helena Kadare. Ismail Kadare lindi më 28 janar 1936 në Gjirokastër, ku përfundoi edhe arsimin e mesëm në gjimnazin “Asim Zeneli”. Tregohet se në moshën 12 vjeçare Kadareja është arrestuar nga regjimi i sapo vendosur komunist me akuzën “falsifikues monedhash”; akuzë e pabazë që ngrihet nga 'lartë' për të dëmtuar gjeneralin Tahir Kadare, që ishte i martuar me një grua hebreje, në mënyrë që t'i bëhej qejfi Stalinit që kishte nisur fushata kundër hebrenjve.[1][2] Më 1958 mbaroi degën e Gjuhës e të Letërsisë në Universitetin e Tiranës. Më pas studioi në Moskë, për dy vite, në Institutin e Letërsisë Botërore "Maksim Gorki" nga viti 1958 në vitin 1960. Detyrohet t'i braktisë studimet për shkak të ashpërsimit të marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe BS [3]. Kthehet në Shqipëri dhe më pas punon ne gazetën “Drita”, e me pas drejton revistën “Les letres albanaises” … Lindi me: 28 janar 1936 Lindi në: Gjirokastër Kombësia: Shqipëtar Profesioni: Shkrimtar Zhanri: Poet, Novelist, Romancier, Eseist
  • 4. Dritëro Agolli poet, prozator dhe publicist, që nga viti 1973 kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve të Shqipërisë. Dritëro Agolli lindi në Menkulas të Devollit. Pasi mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin e Gjirokastrës, një shkollë me mjaft traditë. Studimet e larta për letërsi i mbaroi në Petërburg. Ka punuar shumë kohë gazetar në gazetën e përditshme "Zëri i popullit", dhe për shumë vjet ka qenë Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. Për tridhjetë vjet me radhë Dritëro Agolli u zgjodh deputet. Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash etj. Është fitues i disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në Perëndim e në Lindje. Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet'60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Në veprën e Agollit e pa veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti, malësori dhe fusharaku. Agolli i bë poeti i tokës dhe i dashurisë për të, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e Dritëro Agollit krijoi traditën e re të letërsisë shqiptare. Ajo na bën të ndihemi me dinjitet përballë botës së madhe. Shkrimtar i madh i një "gjuhe të vogël", ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas, sa dhe në metropolet e kulturës botërore. Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet '60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sido që u diskutua mjaft edhe për rimën dhe ritmin, për vargun e lirë dhe vargun e rregullt, për "rreptësinë" e poezisë. Më shumë përvoja e tij krijuese, se traktatet teorike, bëri që të ndryshohej rrënjësisht tradita e vjershërimit shqip. Dritëro Agolli u shfaq në letërsi si një autor me kërkesa të larta për poezinë. Ai synoi një poezi më të përveçme, me më shumë individualitet. Agolli krijoi poezinë e "un-it", përkundër poezisë së "ne-ve", që shkruhej "për të bashkuar masat". … Dritëro Agolli Emri Dritëro Mbiemri Agolli Lindur më 13 tetor 1931 Lindur në Menkulas, Devoll Kombësia shqiptare Profesioni shkrimtar, publicist Mirënjohje Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve - Shqipëri
  • 5. Petro Marko (Dhërmi, 25 nëntor 1913 - Tiranë, 27 dhjetor 1991) ishte arsimtar, publicist, gazetar, interbrigadist e shkrimtar shqiptar. Leu në fshatin Dhërmi të Bregut nga prindët Marko e Zoica, u rrit nga gjyshjaMama Mille. I ati ishte pasuruar nëpërmjet tregtisë së qitros. Por e la të vogël sepse u sëmur gjatë internimit në ishujt e Tirrenit nga italianët. Me të kryer filloren në fshatin e lemjes më 1924, shkoi nxënës në Shkollën Tregtare në Vlorë të cilën e mbaroi më 1932. Në atë shkollë pati, ndër të tjerë, si drejtor arsimtarin e studiuesin Kolë Kamsidhe si mësues Ernest Koliqin; shkollë në të cilen jepnin mësim dhe shumë mësues italianë, njëri prej të cilëve i prezantoi me "Manifestin" e Marksit. Pasi kreu shkollën i takon të sillet gjatë nëpër Tiranën e asaj kohe në kërkim të ndonjë pune, derisa takon një ditë Hilë Mosin, asokohe Ministër Arsimi, i cili e caktoi mësues në Dhërmi. Më pas transferohet për në Dhuvjan të Dropullit. Qëndron në kontakt të vazhdueshëm me shtypin e majtë, nepërmjet gazetave greke, të cilat ia jipte Asim Vokshi. Nga një ngatërresë që pati, u gjet preteksti se Petrua i jepte nxënësve literaturë komuniste (akuzë e pavërtetë).U detyrua të largohej për herë të parë në Greqi. Qëndron në Korfuz, ku bie në kontakt me emigrantët politik të atjeshëm me në krye dr. Omer Nishanin. Pastaj niset për n'Athinë, ku kishte të vëllanë Dhimitrin (Mimon), që ishte larguar që fëmijë nga Bregu. Atje hyn në fakultetin e letërsisë, ku i takoi të kishte fërkime me rektorin, i cili ia njehte për turp që Petroja si himarjot të ishte mësues i shqipes. Gjë për të cilën Petroja ia ktheu "turp për ju që ende jetoni në kohë të Bizantit!...", replikë që i shkaktoi përjashtimin . … Petro Marko Ditëlindja: 25 nëntor 1913 Vendlindja: Dhërmi, Himarë Ditëvdekja: 27 dhjetor 1991 Nënshtetësia: Shqiptar Zhanri: Prozë, Poezi
  • 6. Fatos Arapi lindi në vitin 1930 në Vlorë, Shqipëri. Po atje ai kreu shkollën e mesme, ndërsa studimet e larta i ndoqi në Bullgari (Sofje) në fakultetin e Matematikës dhe të Ekonomisë. Ka punuar shumë vjet gazetar dhe pedagog në Fakultetin Histori Filologji të Tiranës. Disa herë ka fituar çmime kombëtare e ndërkombëtare për poezi. Në vitin 2008 e fitoi ,,Kurorën e artë,, në manifestimin poetik Mbrëmjet e poezisë strugane dhe është i pari poet shqiptar që e ka fituar këtë shpërblim. Vepra e Fatos Arapit është e pasur në llojet e zhanret e ndryshme që ai lëvroi. Përveç poezisë ku ai qëndron në rreshtat e parë, F. Arapi ka shkruar disa novela: Patat e egra, 1969; Cipa e borës, 1985; Gjeniu pa kokë, 1999 etj; disa romane: dhjetori i shqetësuar, 1970; Shokët, 1977; Deti në mes, 1986; disa drama: Partizani pa emër, 1962; Qezari dhe ushtari i mirë Shvejk, në front diku, 1995; ka bërë disa përkthime: Këngë për njeriun, Nikolla Vapcarov, 1981; Poezi, Pablo Neruda, 1989; Safo, 1990; Antologji e poezisë turke etj; si dhe ka shkruar një numër të madh artikujsh e studimesh të ndryshme. Fatos Arapi Emri Fatos Mbiemri Arapi Lindur më 1930 Lindur në Vlorë Kombësia shqiptare Shtetësia italiane, shqiptare Profesioni shkrimtar, matematikan, ekon
  • 7. DISA NGA VEPRAT E AUTOREVE BASHKOHOR SHQIPETAR : ISMAIL KADARE VEPRAT  Gjenerali i ushtrisë së vdekur - roman- 1963  Dasma - 1968  Motive me diell poezi - (1968)  Kështjella - roman - 1970  Kronikë në gur - roman - 1971  Dimri i madh - roman - 1977  Ura me tri harqe - 1978  Kush e solli Doruntinën - roman - 1979  Prilli i thyer - 1980  Gjakftohtësia - përmbledhje novelash - 1980  Nata me hënë - 1985  Koha e shkrimeve - 1986  Koncert në fund të dimrit - 1988  Vepra Letrare - 1981-1989  Dosja H - 1990  Përbindëshi - 1991  Piramida - 1992  Shqipëri - 1995  Pallati i ëndrrave - 1996  Dialog me Alain Bosquet - 1996  Spiritus - roman- 1996  Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë. Tiranë: Onufri.  Tri këngë zie për Kosovën - triptik - 1998  Ikja e shtërgut - tregim - 1999  Qorrfermani - roman - 1999  Vjedhja e gjumit mbretëror - tregime - 1999  Ra ky mort e u pamë - ditar për Kosovën, artikuj, letra - 2000  Kohë barbare (Nga Shqipëria në Kosovë) - biseda - 2000  Breznitë e Hankonatëve - 2000  Vajza e Agamemnonit - 2000  Bisedë përmes hekurash - 2000  Elegji për Kosovën - 2000  Lulet e ftohta të marsit - roman - 2000  Unaza në kthetra - 2001  Eskili, ky humbës i madh - 2001 (ribotim)  Qyteti pa reklama - roman - 2001  Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut - roman - 2002  Princesha Argjiro -lektyrë - 2003  Pasardhësi - roman - 2004  Shkaba - 2004  Ftese ne studio - 2004
  • 8.  Dantja i pashmangshëm - 2005  Identiteti evropian i shqiptarëve - 2006  Hamleti, princi i vështirë - Sprovë - 2006  Hija (roman) - 2007  Spiritus - 2007  Çështje të marrëzisë -  Poshtërimi në Ballkan -  Muzgu i perëndive të stepës -  Darka e gabuar - roman - 2008  E penguara - roman - 2009  Aksidenti - roman - 2010  Ditë kafenesh - novelë  Mosmarrëveshja, mbi raportet e Shqipërisë me vetveten - 2010  Stinë e mërzitshme në Olymp  Vepra 1  Vepra 2  Vepra 3  Viti i mbrapshtë  Mbi krimin në Ballkan. Letërkëmbim i zymtë - 2011  Çlirimi i Serbisë prej Kosovës – 2012 DRITERO AGOLLI Tituj të veprave  Në rrugë dolla, 1958  Hapat e mia në asfalt, 1961  Zhurma e erërave të dikurshme, 1964  Shtigje malesh dhe trotuare, 1965  Mesditë, 1968  Komisari Memo, roman, 1969  Nënë Shqipëri, 1974  Njeriu me top, 1975  Fjala gdhend gurin, 1977  Trëndafili në gotë, roman, 1980  Fytyra e dytë, dramë  Mosha e bardhë, dramë  Udhëtoj i menduar, 1985  Njeriu i mirë qe ben seks, tregime  Kalorësi lakuriq, roma
  • 9. PETRO MARKO Tituj të veprave  Hasta la vista (1958)  Qyteti i fundit (1960)  Një emër në katër rrugë  "Ara në mal" - roman  Nata e Ustikës (1989)  Shpella e piratëve- roman  Vepra autobiografike  "Horizont" - roman  Fantazma dhe plani 3+4  Çuka e shtegtarit  Një natë dhe dy agime  "Stina e armëve" - roman  "Halimi" - roman  Shpella e pirateve  "Tregime" - tregime [8]  "Gazetari, mbreti e uria" - - roman  "Retë dhe gurët" - 2000  Ultimatumi - 2002  Tregime të zgjedhura - 2003 FATOS ARAPI Tituj të veprave  Shtigje poetike, 1962  Partizani pa emër, 1962  Poema dhe vjersha, 1966  Ritme të hekurta, 1968  Patat e egra, 1969  dhjetori i shqetësuar, 1970  Dikush më buzëqështë, 1972  Poezi të zgjedhura, 1974   Drejt qindra shekujsh shkojmë 1977  Shokët, 1977 Cipa e borës, 1985  Deti në mes, 1986  Ku shkoni ju statuja, 1990 [1]  Qezari dhe ushtari i mirë Shvejk, në front diku, 1995  Gjeniu pa kokë, 1999  "Na ishte një almë", 2002
  • 10. Kështjellaështënjëromanishkrimtaritshqitarmefamëmbarëbotërore IsmailKadaresë,e botuarfillimisht më1970 nëTiranë. Kjo vepërpasqyronrrethiminenjëkështjelle shqiptarengatrupatturke në krye meKryekomandantinUgurluTursun TunxhasllanSert Ollgun Pash Romanifillonme vendosjenetrupaveosmanepërrethkështjellës. Hapësiraatyshndërrohetnë njëkampmeplot tenda,repartee pajisjetë tjera.Ushtria,nëfillim bën përpjekje qëti bindëkështjellarët të dorëzoheshin.Mirëpo, meqëkjo përpjekje dështon,nëKëshillin esaj të luftës kjo ushtribën organizimindheplanet qëqëllimita arrijëmeluftë. Sulmete saj vazhdimishthasin nërezistencëtëmadhe tëkështjellarëve. Përveç tëtjerash,atambrohenedhe me rrëshirëtë valëtëcilën ua hedhin ushtarëveturq,nga tëcilët me mijërambesin tëvrarë.Që nësulmin e parëverbohet poeti Sadedin,i cili kishte marrëpërsipër ta përjetësojënë vargjeekspeditën turke. Tëpasuksesshmedolën planet e shumta,bisedat e pafundtëKëshillit tëluftës, konsultimete njerëzvetëditur si oficerëushtarakë,astrologë,mjekë(SiriSelimi) e tëtjerë. Nuk bëjnë punëas operacionetndëshkimorepër plaçkitjen e përdjegien e fshatrave,
  • 11. as hapjae gërmojnëqënëKështjellëtë hyhej nga poshtë.Pikërisht kur gërmojaarrin nënkështjellë, kështjellarët errënojnë,duke varrosuraty përnjëherëshshumë xhenierë qëkishin punuarpër hapjen e saj.Nuk ndihmonmadjeas gjuajtjametopinshkatërrues,i cili në vendsetë godas kështjellën godet turmën ejeniçerëve. Pastajlloj e lloj përpjekjesh si : për tihelmuarpërmes minjve,për tagjeturujësjellësin përmes kalit të etur, nëmënyrëqëuji tëmbarontedheatatë dorëzoheshin.Tëgjitha këto dështojnë.Sulmiifundit ku merr pjesëtërë ushtriaturke del i humbur dhe Tursun Pashaii zhgënjyermerr helmin dhe vret vetën.Në këtë mënyrëmerrfund ekspedita turke dhe ushtarëttërhiqen.
  • 12. Personazhet  Vranakonti - Nje udheheqes i shkuar ne moshe deri diku,por me vrullin e nje djaloshi.Ai organizon ne menyre fantastike mbrojtjen e keshtjellareve dhe eshte korrekt ne maredheniet me boten jashte keshtjelles(Skenderbeun dhe te tjeret qe kane kamp ne male).Gjithashtu, ndonese trim,ai eshte edhe shume i aresyeshem dhe njekohesisht besimtar.  Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgunsoj - Kreykomandanti i fushates se osmaneve.Njeri me karriere te pasur,por te vene ne rrezik kohet e fundit prej armiqve,por dhe prej moshes se shkuar.Ai keron te nenshtroje kalane e Krujes qe te zgjerohen kufijte e perandorise dhe nga ana tjeter te arrije majat ne karrieres ose,ne rast deshtimi,per te do te ishte fundi.Njeri skllav i emocioneve dhe shume i pamatur,me nje shpirt te lig,por gjate romanit,ai peson disa ndryshime.Prape se prape,duhet cilesuar se ai eshte edhe shume qejfli aq sa merr haremin ne lufte me vete.Po te flasim per anen pozitive,ai kishte nxjerre shume mesime te vlefshme nga pervoja.  Mevla Celebia - Kronikani i luftes. Njeri me shpirt poeti,ne pritje te nje mundesie per t`u shquar.Eshte i zoti ne punen e tij dhe teper i sjellshem.Fatkeqesisht,atij i ka hyre krimbi i smires dhe eshte shume frikacak per te kerkuar te verteten kur ajo eshte e rrezikshme apo kur vjen me nje kosto te larte.Nuk gezon ndonje intelekt te vecante.Ai miqesohet ne roman sidomos me kryeveqilharxhin,astrologun e pare, poetin dhe nje jenicer.  Plaku Tavxha - Prijesi i jenicereve.Njeri i moshuar,me deformim fizik(gjymtyre te shkurtra).Eshte shume fodul dhe gjithmone ne kerkim te lufts,i etur per gjak dhe aspak i ndjeshem per te tjeret.Njeri qe sheh vetem interesin e tij dhe mund te quhet me plot gojen:”ujk i vjeter lufte”.  Kara – Mukbili - Prijes i azapeve-Prijes i azapeve,njeri i hijshem ne pamje dhe ne sjellje. Ai eshte teper i ndjeshem per mireqenien e ushtareve te tij,nuk i duron padrejtesite dhe mendon shume per te tjeret.Eshte shume mirenjohes dhe i vlereson ne maksimum njerezit.  Arkitekt Kauri - Arkitekt i zoti ne rrethimet e keshtjellave. Njeri me fe te ndryshuar,ndaj nuk shihej me syte mire. Si te mos mjaftonte kjo,ai flet ne
  • 13. menyre te cuditshme dhe acaruese turqishten dhe nuk ka asnje qime ne fytyre,ndaj ngjall dyshime per maskilitetin e tij.Teper flegmatik,cilesi per t`u shenuar. Ai eshte burgosur tri here dhe perseri ka dale jashte. Arkitekt Kauri angazhohet ne ndertimin e nje tuneli (qe shembet me pas) dhe ne gjetjen e ujesjellesit (qe del i rreme). Krijon shume kundershtare ne Keshillin e Luftes.  Sadedini - Poet. Qejfli i pijes,njeri i zoti ne ate qe ben. Verbohet ne sulmin e pare dhe e krahasojne me Homerin. Nuk i pelqen emri,deshiron ta kete Saperkan Tok Kellec(Saperkan gjakashper)  Saruxhai - Usta qe merret me derdhjen e topave.Njeri i punes. Ai krijon topa te medhenj e te fuqishem. E vlereson dhe e cmon shume ndihmesin e tij (nuk e njeh smiren). Lidhet ne miqesi me kryeveqilharxhin. Ai perbuz fene dhe astrologet. Eshte shume i ndjeshem kur kryhen pdrejtesi. Ka merak te vecante per shendetin.  Kryeveqilharxhi - Ai kujdeset per administrimin e rezervave te ushtrise. Eshte teper i pandjeshem ndaj jetes se ushtareve dhe shqetesohet vetem per rezervat.Ze shume miqesi dhe i kundervihet njerezve te fese. E shfrytezon deri ne fund autoritetin.Ne te vertete ai eshte i derguar i sulltanit per te deshifruar misteret e betejes se fushe Kosoves (gjashtedhjete vjet perpara kohes ku zhvillohen ngjarjet e romanit).Ai mendon se me popujt e Ballkanit duhet jetuar ne maredhenie te mira per te siguruar aleancen qe sipas tij eshte teper e rendesishme sepse do te ishte nje aleance e pathyeshme sipas tij.  Tuz Okcan - Jenicer i thjeshte,ushtar i nje rangu te respektuar deri diku.Ai ka aftesi ne artin e luftes.Mbi te gjitha ai ka nje zemer fisnike(shpeton dhe i del ne mbrojtje Sadedinit kur ai verbohet). Ai eshte i disiplinuar dhe mendon se prej kesaj mund te humbase shume kenaqesi te jetes. Ne fund vdes prej kafshimit te nje miu te helmuar.  Exher - Nje nga vajzat e haremit. Mbetet shtatzene qe ne naten e pare te fushimit. Ajo eshte me e reja dhe me e llastuara e haremit. As ajo vete nuk e di sa vjec eshte. Exher ka nje mendje naive dhe zemer te pafajshme e te ndjeshme. I do shume shoqet.
  • 14. Me perjashtim te Vranakontit dhe Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgunsoj, per asnje tjeter nuk mund te jemi te sigurte per ekzistencen nga ana historike.Sidoqofte,emrat e zgjedhur nga autori mund te mos jene reale por persona qe kane bere ne te vertete punen qe kryejne personazhet ne liber sigurisht qe kane ekzistuar.Personazhet ne vetvete permbledhin nje mase me te gjere njerezish: Exheri personifikon nje harem te tere, Tuz Okcani ushtarin turk ne pergjithesi, Mevla Celebia, Kara – Mukbili, plaku Tavxha, Arkitekt Kauri, Sadedini, Saruxhai, Kryeveqilharxhi jane tere individet qe i qendruan ne krah Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgun,por qe s`jane permendur ne kronikat e kohes ndaj dhe autori i ka ideuar vete emrat. Sidoqofte,zgjedhja e tyre meriton levdata pasi ne fund te fundit na kthejne ne si lexues mbrapa ne kohen kur ndodhi ngjarja. Nje pjese e turqve jan me te lig sesa djalli.
  • 15. Konkluzioni  Ne perfundim te ketij projekti un mesova mbi letersin bashkohore , veshtiresit dhe peripecite qe kane kaluar shkrimtaret asaj kohe . Tema mbizoteruese e letersise se ketyre viteve ishte liria e fituar nga Lufta nacionalclirimtare. Gjuha e rrefimit letrar dhe protagonist ishin karakteristike e veprave letrare te kesaj periudhe. Disa nga shkrimtaret e periudhes bashkohore jane Ismail Kadare , Dritero Agolli , Petro Marko , Fatos Arapi , me veprat e rendesishme si : Gjenarali I Ushtrise se Vdekur , Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo, Shpella e Pirateve , Gjeniu pa koke . Romani Keshtjella është një roman i shkrimtarit shqitar me famë mbarëbotërore Ismail Kadaresë, e botuar fillimisht më 1970 në Tiranë. Kjo vepër pasqyron rrethimin e një kështjelle shqiptare nga trupat turke në krye me Kryekomandantin Ugurlu Tursun Tunxhasllan Sert Ollgun Pash