1. Universiteti i Prishtinës
Fakulteti Ekonomik
Drejtimi:Ekonomiks
Punim seminarik nga lënda:Hyrje ne Makroekonomi
Tema: GDP-ja (Gross Domestic Product)
Mentori:
Pr. Myrvete Badivuku Studenti:
Kastriot Gashi
2. Qka esht GDP-ja ?
Produkti I brendshëm Bruto (GDP)-
është një koncept kyq makroekonomik ,
nje mates agregat I vleres se te gjitha
produkteve perfundimtare te prodhuara
në nje ekonomik brenda nje periudhe të
caktuar.
3. Fillet e GDP
PBB (GDP) si term u paraqit në fillim
nga Kuznets Simon në një raport të
Kongresit amerikan në vitin 1934.
Pas konferencës së Bretton Woods në
vitin 1944, PBB-ja u bë mjeti kryesor për
matjen e ekonomisë së vendit në shum
shtete .
4. Meqënse qmimet ndryshojnë me kalimin e kohës
paraqitën dy forma te GDP-is
1.GDP real
2.GDP nominal
GDP-ja Reale GDP-ja Nominale
Vlera e bruto Vlera e bruto
produktit produktit
llogaritet me Llogaritet me
qmimet e nivelin e qmimeve
perjudhes bazë te periudhës aktuale
5. Tregusi me I plot I ndryshimeve te nivelit të
përgjithshëm të qmimeve ësht “DEFLATORI I
GDP-is”
I cili shprehet si raporti I GDP nominal me GDPreal
( GDP nominal / GDP real X 100)
Ritmet e rritjes së GDP reale jan tregus I
drejtpërdrejtë I ritmeve të rritjes ekonomike.
“Shtegu I rritjes potenciale te GDP”
Shpreh prirjen e GDP ne kushtet e përdorimit të
plot të burimeve ( Faktort e Prodhimit)
6. Mënyrat e matjes së GDP
Mënyra e Mënyra e Mënyra e të
Prodhimit Shpenzimeve Ardhurave
7. Mënyra e prodhimit
Produkti i përgjithshëm llogaritet duke mbledhur vlerën e te gjith
produkteve dhe shërbimeve përfundimtar të prodhuara në vend.
Duhet pasur parasysh dy momente krysore gjat llogaritjes se GDP
me mënyra e prodhimit :
Së dyti : Ne
Së Pari: Ne tregusin e tregusin e GDP te
GDP te përfshihen të përfshihen vetem
gjithë mallrat dhe ato mallra dhe
sherbimet përfundimtare shërbime
pa marr parasysh përfundimtare.
destinacioni I tyre.
8. Mënyra e Shpenzimeve : Sipas kësaj mënyre
vlera e produkti të përgjithshëm llogaritet duke
mbledhur te gjitha shpenzimet e subjekteve të
ndryshme për blerjen e mallrave dhe
shërbimeve përfundimtare,ku
përfitohet tregusi I Shpenzimeve Kombëtare
9. Mënyra e të ardhurave
Sipas kësaj mënyre vlera e produktit të përgjithshëm
llogaritet duke mbledhur të gjitha të ardhurat e te gjithë
zotruesve të faktorve të prodhimit të përdorur për
prodhimin e mallrave përfundimtare
Të Ardhurat Kombëtare përfshijn:
1.Kompensimin e punonjësve
2.Të ardhurat rentore të individëve
3.Fitimet koperative
4. Interesin neto
5. Taksat indirekte mbi firmat e biznesit
10. Përderisa me tri mënyrat matet i njejti agregat
vlera e produktit të përgjithshëm në një periudhë
(vit) të dhënë duhet që tregusit përkates të janë të
barabartë midis tyre ,domethën duhet që
ProduktiKombëtar=Shpenzimet Kombëtare=Të
Ardhurat Kombëtare.
12. Ekonomia e Kosovës ndër vite
Ekonomia e Kosovës është një ekonomi në tranzicion.
Kosova ishte krahina më e varfër e ish-Jugosllavisë
Zhvillimet që nga viti 1999
Pas rritjes te shpejt në vitin 2000 dhe 2001, si pasojë e
rindërtimit të pasluftës dhe asistencës së huaj,rritja e GDP ishte
negative në vitin 2002.
Në periudhën 2003-2011 rifilloi fazen e saj rritëse, megjithë me
renjen e ndihmes së jashtme, me një mesatare mbi 5% në vit.
Vlen të përmendet se rritja ka vazhduar gjatë krizës financiare të
vitit 2009, dhe u kthye në 5% në vitin 2010.
Kosova ka një bilanc negativ të tregtisë, në vitin 2004, deficiti i
bilancit të mallrave dhe shërbimeve ishte afër 70 % të PBB-së,
ndersa ishte 39% të GDP-së në vitin 2011.
13. Faktor t që ndikojn në GDP
1.Sektori I Donatorvë
2.Importi
3.Eksporti
4.Investimet
5.Konsumi
6.Shpenzimet e pergjithshme
14. Investimet
Investimet e bera ne ekonomin e vendit siq jan investimet
private dhe publike luajn rol të rendesishum ne rritjen e
GDP-is
Si dhe investimet e huaja nga shtetet mike të Kosoves.
Për vitin 2008, Komisioni Evropian raportoi një rritje të PBB
së prej 5.4% - në thelb për shkak të investimeve publike
(194% rritje, krahasuar me një rënie 10.2% e investimeve
private)
15. Vendet kryesore në Investimet e Huaja Direkte (2004/2008
Gjermani: 292.000.000 €;
Mbretëria e Bashkuar: 251.000.000 €;
Sllovenia: 195.000.000 €,
Austria: 133.000.000 €:
Zvicër: 115.000.000 €,
Hollanda: 109 € milion,
Shqipëri: 70.000.000 €,
Turqia: 64.000.000 €,
Shtetet e Bashkuara: 31.000.000 €,
Franca: 5.000.000 €.
16. INPORTI
Kosova importon prej vendeve të Bashkimit Evropian
pjesën më të madhe të automjeteve, makinerive dhe
pajisjeve, produktet e duhanit, të naftës, materiale
ndërtimi, produkte ushqimore.
Importet e Kosovës sipas grupit të vendeve:
17. Eksporti
Eksportet e Kosovës në tregun e BE-27, dëshmojnë një
nivel të ulët të konkurrencës, për faktin se përbëhen
kryesisht nga mbeturinat e metaleve të ndryshme dhe në
masë më të kufizuar nga disa prodhime industriale si
feronikeli, materialet e ndërtimit, prodhimet e drurit si
dhe disa produkte ushqimore etj.
Eksportet e Kosovës sipas grupit të vendeve
18. Konsumi
Konsumi si një ndër përbërësit kryesor të rritjes së
GDP-së.
Gjatë vitit 2011 konsumi privat shënoi rritje vjetore
prej mbi 10%, ndërsa pjesëmarrja e tij vazhdon të
jetë në mbi 90 %të PBB-së.
Në anën tjetër, konsumi publik gjatë vitit 2011 nuk
regjistroi ndonjë ndryshim të rëndësishëm
krahasuar me vitin e kaluar, duke mbajtur
pjesëmarrjen në PBB në rreth 15%.
19. Shpenzimet Publike
Rritja mesatare ekonomike në Kosovë gjatë viteve 2006-
2009 ishte 4.8%.
Të dhënat nga vitet ekaluara kanë dëshmuar që vendimi
për të rritur nivelin e shpenzimeve publike për më se
120% gjatë vitit 2008 ka qenë shtytësi kryesor i rritjes
ekonomike .
Për më tepër kjo zhvendosje në nivelin e shpenzimeve
publike është dëshmuar të jetë një nxitje në momentin e
duhur për ekonominë gjatë vitit 2009, duke ruajtur
mundësinë për të gjeneruar rritje ekonomike mbi 4% në
kohën kur shumica e vendeve në regjion janë përballur me
recesion ekonomik.
23. Bazuar në këto përllogaritje, GDP për kokë banori në
Kosovë është vetëm 40 për qind e mesatares botërore,
e ndjekur nga Shqipëria në 67 për qind, Bosnja, 72 për
qind; Maqedonia, 87 për qind, Serbia 101 për qind; dhe
Rumania në 113 për qind. Kroacia është 171 për qind më
të pasur se mesatarja botërore.
24. Ju falemnderit per vemendje!
Të dhënat e prezantuara janë të bazuara ne : BKQ,Ministria e Financave dhe Enti I
statistikave te Kosovës